TEMAT NUMERU. Druk cyfrowy. Personalizacja, cyfrowe metody zabezpieczeń, podłoża. W następnym numerze: Techniki introligatorskie.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "TEMAT NUMERU. Druk cyfrowy. Personalizacja, cyfrowe metody zabezpieczeń, podłoża. W następnym numerze: Techniki introligatorskie."

Transkrypt

1

2

3 Nr 1(11)/2008 TEMAT NUMERU Projekt okładek Andrzej Pągowski, KreacjaPro Druk cyfrowy Personalizacja, cyfrowe metody zabezpieczeń, podłoża Od redaktora 4 Jak powstała nasza okładka? Kim jest James Bond, a kim nie jest Lara Croft? 6 DRUKARNIE Kompleksowe zarządzanie 40 Uzupełnienie offsetu 42 Cyfrowe drogi 46 Zrozumieć klienta 50 KBA Performa w Argrafie 54 KADRY PERSONALIZACJA Personalizacja za pomocą druku cyfrowego 10 Ograniczeniem tylko wyobraźnia 16 PODŁOŻA Podłoża do druku cyfrowego 32 PREPRESS Web-to-print 58 URZĄDZENIA Cyfrowe przewagi 19 Dla niedowiarków 22 Redakcja Artur Dziedzic redaktor naczelny tel. (22) faks (22) printpartner@vidart.com.pl Reklama tel. (22) w. 113 marketing2@vidart.com.pl Prenumerata Tel. (22) w. 102 editor4@vidart.com.pl W następnym numerze: Techniki introligatorskie Maszyny to nie wszystko 62 Złość pracy szkodzi 68 Analiza lidera 70 KONFERENCJE I REKREACJA Gdzie na odpoczynek? 82 KONKURSY Oskary dla drukarzy 72 Najlepsze publikacje firmowe 76 Złoty Smok 78 OPRAWA Dokończ to, co zacząłeś 35 OPROGRAMOWANIE Recepty na zarządzanie 66 WYDARZENIA Sztuka Książki 80 ZABEZPIECZENIA Tylko dla uprawnionych 26 Technologie zabezpieczeń druku 28 Partnerzy Cezex Konica Minolta Business Solutions Polska Océ Poland Wydrukowano na papierze Volume Gloss 100 g/m2 dostarczonym przez Cezex Wydawca Vidart Artur Dziedzic Warszawa ul. Sokratesa 15 Druk okładki CCS DRUK Druk Drukarnia Winkowski Sp. z o.o. ul. Okrzei 5, Piła Biuro Obsługi Klienta ul. Garażowa 7, Warszawa tel. (22) Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. 4 5

4 OD REDAKTORA Druk cyfrowy i personalizacja Minęło już prawie dwa lata od momentu, gdy jako pierwsze wydawnictwo w Polsce, wykonaliśmy czasopismo, którego okładka została spersonalizowana graficznie przy użyciu imion i nazwisk naszych czytelników. Wydanie to wzbudziło wielkie zainteresowanie, mieliśmy też wiele pozytywnych sygnałów, że przekazane w nim informacje okazały się bardzo przydatne. Póki co, wiedza o korzyściach wynikających z wykorzystania możliwości druku cyfrowego nie jest tak powszechna, jak należałoby oczekiwać. Dlatego po raz kolejny wracamy do tego tematu, tym razem z większą liczbą partnerów, co da Państwu bardziej obiektywny obraz dostępnych rozwiązań i technologii. Sam druk cyfrowy rozwija się bardzo dynamicznie, zwiększa się prędkość druku i oprawy, poprawia się jakość. Opłacalne stają się w tej technologii coraz większe nakłady a jednocześnie pojawiają się nowe rozwiązania w zakresie introligatorni pozwalające na wykonanie na życzenie pojedynczych książek, z których każda może mieć inny format i grubość. Wykonuje się dziś także okładki do oprawy twardej dla pojedynczych egzemplarzy. Druk "on demand" przestaje być hasłem a staje się rzeczywistością. Druk cyfrowy jest doskonałym uzupełnieniem oferty klasycznych drukarni, choć jeszcze niedawno uważano, że technologie te będą ze sobą konkurowały. Są oczywiście firmy oferujące wyłącznie usługi cyfrowe, podobnie jest w offsecie. Jednak wielu klientów wymaga pełnej obsługi, gdy zaangażowanie obu technik staje się niezbędne. Artur Dziedzic 6

5 JAK POWSTAŁA NASZA OKŁADKA? JAK POWSTAŁA NASZA OKŁADKA? Andrzej Pągowski Kim jest James Bond, a kim nie jest Lara Croft? Autorem naszych okładek jest zaliczany do czołówki polskich grafików Andrzej Pągowski. Z dużym zaangażowaniem opowiada on o historii, w wyniku której w pracowni KreacjaPro pojawili się James i Lara. Rozpoczynając pracę przy projekcie dotyczącym personalizacji, zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że jej siła oddziaływania jest związana z elementem zaskoczenia. Odbiorca otrzymuje coś, co jest przygotowane specjalnie dla niego. Bardzo dobrze sprawdza się to w momencie, gdy np. wykorzystuje się okładkę Timesa, Newsweeka, czy Elle z wmontowanym własnym zdjęciem i odpowiednim tekstem. Jeżeli do tego jest to niespodzianka, to efekt jest tym lepszy. Podobny efekt można uzyskać posługując się obrazem, w którym umieszcza się specjalny napis, który go personalizuje. Może to być nazwisko danej osoby na koszulce piłkarza, który właśnie strzelił gola, czy też na tabliczce z nazwą ulicy, skądinąd bardzo dobrze znanej. Tego typu przykłady można mnożyć. Z reguły oparte są na identycznym kluczu: bierzemy jakieś extra zdjęcie i umieszczamy w nim imię, albo imię i nazwisko osoby, której chcemy zrobić niespodziankę. Na walentynki można zrobić samolot ciągnący szarfę z serduszkami, na których jest napisane "Alicja" lub "kocham Alicję". Jeżeli jeszcze do imienia dodamy nazwisko, to już obdarowana Alicja będzie wiedziała, że jest to tylko dla niej. Narodziny bohatera Ja szukałem czegoś więcej. Tego, co w obecnej kulturze masowej wiąże się bardzo mocno z imieniem i nazwiskiem. I przyszła mi na myśl chyba najbardziej znana wypowiedź "My name is Bond, James Bond". Pomyślałem, że za tym tekstem idzie też równolegle bardzo znany układ graficzny. Nawet jeżeli weźmiemy tylko i wyłącznie sylwetkę, dodamy elegancki biały gors koszuli, muszkę i ten charakterystyczny układ ręki z pistoletem, to wiemy dokładnie, że to jest właśnie ten James Bond. Ten, który już od kilkudziesięciu lat towarzyszy nam poprzez różne adaptacje filmowe i zawsze wypowiada powyższe zdanie. Pomyślałem, że gdyby obdarowana osoba zobaczyła, iż w tym słynnym zdaniu nie ma Jamesa Bonda, tylko jest, tak jak w moim przypadku - "My name is Andrzej, Andrzej Pągowski", to byłoby to zaskakujące, a także zabawne. Tym bardziej, że byłaby to okładka magazynu. To powinno zadziałać. Nie wszystkim będzie łatwo utożsamić się ze słynnym agentem Oczywiście, że przy takim podejściu natychmiast pojawia się problem: co zrobić z płcią piękną, z kobietami, które nie mogą zostać obdarowane tekstem "My name is James Bond". Szukaliśmy dla nich klucza. Z początku na myśl przyszły nam dziewczyny Bonda. Widziałem nawet niedawno w internecie ranking, gdzie internauci ze wszystkich dziewczyn Bonda wybrali Ursulę Andress, której słynna scena wyjścia z wody, w bardzo skromnym kostiumie z pasem i z nożem przy pasie, przeszła do historii. Scena była tak znamienna, że została powtórzona w jednej z kolejnych wersji Bonda, gdzie wychodzącą z wody piękność, z charakterystycznym pasem na biodrach, zagrała Hale Berry. Ikona ta jest więc powielana, ale stwierdziliśmy - rozpatrując to od strony graficznej - że o ile Bond jest bardzo rozpoznawalny, to Ursula Andress rozpoznawalna nie jest. Jeśli widzimy ją na zdjęciach, w filmie, to tak - jest rozpoznawalna, natomiast nie poprzez układ graficzny. Ratunek z komiksu rodem I tu wpadłem na pomysł Lary Croft. Bohaterki, która z masowej gry komputerowej przeniosła się na ekrany kin, gdzie w postać tę wcieliła się Angelina Jolie. Lara Croft jest podobną, choć może nie aż tak wielką jak Bond, ikoną kultury współczesnej. Myślę jednak, że jest już rozpoznawalna poprzez charakterystyczne dwa wielkie pistolety, króciutką koszulkę, goły brzuch, bardzo rozłożyste biodra, dwie kabury wiszące po bokach i długi warkocz. Tak więc dla pań mamy okładkę z Larą Croft, z bardzo delikatnym poddrukiem Tomb Raider. W dymku, który towarzyszy tej postaci, umieściliśmy napis "Nie jestem Larą, moje imię jest...". I tutaj wpisujemy imię i nazwisko osoby, która ma otrzymać dany egzemplarz. Napis jest po angielsku, gdyż chcieliśmy nawiązać do Bonda i pojęć masowych, tym bardziej, że podstawowe 8 9

6 JAK POWSTAŁA NASZA OKŁADKA? określenia, jakich użyliśmy, nie powinny nikomu sprawić kłopotu. Te dwie okładki mają jeszcze jeden element nawiązujący do kultury masowej - kolor. Jak się pojawia chłopiec, to kolor musi być niebieski, a jak dziewczynka - różowy. Dlatego okładka z Bondem utrzymana jest w fioletach i błękitach, natomiast Lara Croft jest na różowym, lekko amarantowym tle. Pop Art i marketing spersonalizowany Dlaczego Pop Art? Ten sposób rysowania jest najbardziej agresywny, jeżeli chodzi o reklamę. Świetnie sprawdza się na ulicy, jest bardzo mocny kolorystycznie, prosty w formie, nie ma żadnych dodatkowych bądź zbędnych szczegółów. Jest to obraz rodem z komiksu, z Warholowskich zabiegów z twarzami. Idealnie nadaje się do wykorzystania w personalizacji, która bazuje na zaskoczeniu. Personalizacja jest jedną z ciekawszych prób bezpośredniego dotarcia do odbiorcy. Najczęściej są to kalendarz, okładka gazetowa. Są to rzeczy, które dostajemy do ręki, ale istnieją już takie rozwiązania, które sprawią, że bilboard, obok którego przechodzimy, może się zmienić w bilboard dedykowany konkretnie nam. Możemy spowodować, że pojawi się na nim nasze nazwisko a nawet, że do nas przemówi. Gdybyśmy byli społeczeństwem chipowym, które ma wszczepione gdzieś pod skórą elektroniczne chipy, to można by zainstalować takie bilboardy, które odczytując kod naszego nazwiska, uaktywniają się, gdy obok nich przechodzimy. Mam jednak nadzieję, że do takiej personalizacji nie dojdzie. Pozostaniemy przy takiej, która zaczyna docierać do nas już dziś. Po swoich doświadczeniach wiem, że ona zawsze potrafi zaskoczyć. opracował Andrzej Tuka Personalizację okładki Print Partnera wykonana jest w Xerox Polska przy użyciu oprogramowania XMPi XMPie to przejęty w 2005 roku przez Xeroxa producent oprogramowania do personalizowanych kampanii multimedialnych. Firma działa w strukturach biznesowych Xerox z zachowaniem własnej nazwy i loga. Platforma XMPie jest narzędziem służącym do projektowania personalizowanych stron internetowych, katalogów, broszur, mailingów i innych personalizowanych materiałów marketingowych. Rozwiązanie to bazuje na Adobe Photoshop oraz Illustratorze, obsługuje wszystkie specjalne efekty Photoshopa, akcje, skrypty itd. włączając w to plug-iny firm trzecich. XMPie automatyzuje efekty z wykorzystaniem tekstu oraz obrazów. Oprogramowanie XMPie występuje w wersji Desktop przygotowując personalizwoane prace do druku lub jako serwer PersonalEffect do prowadzenia multimedialnych kampanii personalizowanych (druk, , www, sms, mms) O zasadności korzystania z profesjonalnych programów do wykonania personalizacji mówi Michał Mikulski z Xerox Polska. - Adobe Photoshop jest doskonałym narzędziem do obróbki i transformacji grafiki bitmapowej. Pozwala on także na tzw. personalizację ilustracji, czyli automatyczne utworzenie wielu wersji danej ilustracji np. z imieniem i nazwiskiem adresata. Dzięki temu skrócony zostaje czas przygotowania efektownych zaproszeń. Takie rozwiązanie sprawdza się, jeśli do wykonania mamy kilkadziesiąt personalizowanych ilustracji, ale wykonanie większej ilości zajmuje zbyt wiele czasu. Wyobraźmy sobie np. konieczność wysłania 2000 czy 5000 listów z personalizowaną ilustracją w krótkim czasie. Tu z pomocą przychodzą profesjonalne programy do personalizacji masowej. Jednym z nich jest XMPie. W wersji Desktop pozwala na projektowanie personalizowanych dokumentów w środowisku Photoshop, In-Design i Ilustrator. Przystępując do pracy z personalizowaną fotografią rozpoczynamy od bazy danych adresatów- osób dla których spersonalizujemy naszą pracę. Może być to np. plik Excel. W programie InDesign XMPie daje dodatkowy panel, dzięki któremu w staycznym projekcie InDesign możemy łatwo wskazać (metoda drag and drop), które elementy takie jak: tekst, ilustracje, warstwy, style, tabele, wykresy... mają zmieniać się dynamicznie. Warto podkreślić, że dynamicznym może być praktycznie każdy element zaprojektowany w InDesign, Photoshop oraz Ilustrator - np. teksty opisywane na krzywych, rzucające cienie, zachowujące przeźroczystość, tabele, style itd. 10

7 PERSONALIZACJA PERSONALIZACJA Personalizacja za pomocą druku cyfrowego 12 13

8 PERSONALIZACJA PERSONALIZACJA Prawie każdego dnia odbieramy od listonosza pocztę, której część stanowią ulotki reklamujące produkty czy usługi. Zazwyczaj nie mamy czasu na ich przejrzenie, dlatego niektórzy z nas odkładają je z myślą o późniejszej lekturze, a większość, bez zagłębienia się w treść, od razu je wyrzuca. Wcześnej czy później, przy okazji porządków, odłożone ulotki także trafiają do kosza na śmieci. Przyczyna jest oczywista: w otrzymanych materiałach nie było niczego, co przyciągnęłoby naszą uwagę; prezentowane produkty i usługi nie odpowiadają naszym specyficznym potrzebom; oferty nie zostały skierowane do nas personalnie. Jeżeli opis sytuacji wydaje się Państwu znajomy, zachęcam do kontynuowania lektury oraz wspólnego rozstrzygnięcia kwestii, czy ciągłe powielanie wzorca, który kiedyś spełnił swoją rolę, to dobre rozwiązanie w dobie konieczności coraz wyraźniejszego różnicowania ofert. Cyfrowe remedium Być może, na pierwszy rzut oka nie wydaje się oczywiste, że to właśnie druk cyfrowy jest najlepszym sposobem na wypełniające skrzynkę pocztową przypadkowe, często mało interesujące ulotki i broszury. Prawdopodobnie każdy z Państwa zetknął się już kiedyś z określeniem personalizacja lub komunikacja 1:1. Stosując mniej lub bardziej zaawansowane narzędzia do analizy danych o obecnych lub potencjalnych klientach, jesteśmy w stanie dynamicznie skomponować dokument, który - oprócz pewnych ogólnych informacji o ofercie - będzie zawierał elementy skierowane bezpośrednio do odbiorcy. Druk cyfrowy, wspierany narzędziami umożliwiającymi dynamiczną kompozycję dokumentów, jest technologią, która pozwala przygotować korespondencję w taki sposób, aby każdy spośród milionów listów wyglądał inaczej i zachęcał klienta do reakcji na ofertę. Mimo że personalizowanie przy użyciu druku cyfrowego staje się coraz bardziej popularne, to jednak nie zawsze jest jasne, dlaczego taki przekaz miałby wpływać korzystnie na wyniki finansowe firmy. Komunikacja graficzna Rosnące zainteresowanie zarządzaniem tożsamością i wizerunkiem firmy sprawia, że zagadnienia te stają się przedmiotem szczegółowych analiz specjalistów od marketingu. Tożsamość marki to zestaw unikalnych wartości związanych z danym przedsiębiorstwem, natomiast wizerunek to wyobrażenie ukształtowane w świadomości klienta pod wpływem komunikatów dotyczących marki i relacji między nim a firmą. Rynkowe działania przedsiębiorstw tworzące relacje z otoczeniem w naturalny sposób kreują wizerunek. W celu zaistnienia w świadomości klienta firmy mogą dziś korzystać z szerokiego zakresu metod, poczynając od wszelkich akcji promocyjnych i telemarketingu, a kończąc na skutecznej komunikacji graficznej z klientem. Skuteczna komunikacja graficzna Termin komunikacja graficzna obejmuje wszystko to, co wiąże się z przekazem określonych treści za pomocą wszelkiego rodzaju znaków, zdjęć, grafiki. Liczne badania potwierdzają, że komunikacja graficzna to już nie tylko atrament na papierze. Jej celem jest tworzenie dokumentów, które są bardziej inteligentne i przydatne dla użytkownika, które wywołują w nim pozytywne skojarzenia z firmą i jej produktami. Na odczucia danego klienta wpływa wiele czynników, na przykład układ graficzny informacji i kolorystyka. Znamienny jest fakt, że człowiek jest w stanie kontrolować i kształtować zarówno kolor, jak i grafikę. Zrozumienie procesów rządzących ludzkim poznaniem pomaga stworzyć komunikat bardziej przyswajalny i zapadający w pamięć. Informacja może przybrać formę grafiki lub tekstu, może też być połączeniem obu elementów. Badania potwierdzają, że mając do dyspozycji określoną powierzchnię, jesteśmy w stanie przekazać więcej informacji za pomocą najprostszych obrazów, niż wykorzystując do tego celu tekst. Indywidualizacja komunikatu Jednym ze sposobów niezmiernie pomocnych w skutecznej komunikacji graficznej jest wykorzystanie form spersonalizowanych. Informacje skierowane do nieokreślonego adresata mają mniejsze szanse na zatrzymanie uwagi odbiorcy i zaistnienie w jego świadomości. Stwierdzono bowiem, że osoby otrzymujące korespondencję zaadresowaną na swoje nazwisko częściej zwracają uwagę na taki dokument i odbierają informację znacznie przychylniej. Następnym krokiem na drodze do zwiększenia skuteczności komunikatu jest personalizowanie jego treści, która dzięki odpowiednim narzędziom i wiedzy będzie zawierała informacje nadające dokumentowi charakter indywidualny, dostosowany do oczekiwań konkretnego odbiorcy. Powielanie tego samego przekazu w dokumentach skierowanych do różnych osób jest zaprzeczeniem skutecznej komunikacji graficznej. Druk cyfrowy a skuteczna komunikacja graficzna Technologia druku cyfrowego pomaga uczynić komunikację graficzną bardziej skuteczną. Całkowicie cyfrowa obróbka obrazu daje wiele możliwości, jak skalowanie, zarządzanie barwą - nieosiągalne przy wykorzystaniu offsetu. Każdorazowe odnawianie cyfrowe drukowanego obrazu umożliwia personalizację wydruku. Druk cyfrowy doskonale się wpisuje w obraz dzisiejszej gospodarki, w której rynek poligraficzny nie jest już kojarzony z przemysłem wytwórczym, lecz ze sferą usług w pełni zorientowanych na potrzeby klienta. Druk w technologii cyfrowej pod względem szybkości znacznie wyprzedza możliwości tradycyjnego offsetu. Pod względem jakości technologia cyfrowa daje efekty porównywalne z jakością wydruków offsetowych. Obecnie większość nowoczesnych drukarni wykorzystuje obie technologie, łącząc ich możliwości w celu realizacji najbardziej skomplikowanych zleceń. Technologie cyfrowa i offsetowa doskonale się uzupełniają, umożliwiając dostawcom druku zaoferowanie klientom unikalnych usług w atrakcyjnej cenie. Przykłady zastosowań Mitsui Card Co. Ltd., jedna z największych japońskich firm zajmujących się obsługą transakcyjną kart kredytowych, na początku ubiegłego roku wdrożyła system druku na żądanie w pełni spersonalizowanych, kolorowych bankowych druków transakcyjnych. Dzięki jego zastosowaniu możliwe stało się informowanie konsumentów o najnowszych usługach i produktach firmy, przygotowanych na podstawie analizy indywidualnych potrzeb każdego z klientów banku (uwzględniającej płeć, wiek, wielkość wykorzystanych środków finansowych). Większość ulotek trafia do śmieci. Przyczyna jest oczywista: w otrzymanych materiałach nie było niczego, co przyciągnęłoby naszą uwagę prezentowane produkty i usługi nie odpowiadają naszym specyficznym potrzebom; oferty nie zostały skierowane do nas personalnie

9 ABC PRINT BUYERA PERSONALIZACJA Druk offsetowy - odmiana techniki druku płaskiego wykorzystywana najczęściej do produkcji książek, gazet, plakatów, broszur itp. Polega na przeniesieniu farby z formy drukowej na cylinder obciągnięty gumą a potem na papier. Technika ta umożliwia druk zarówno na papierach powlekanych, gazetowych, jak i kartonach. Offset sprawdza się najlepiej przy nakładzie powyżej 1000 egzemplarzy. Druk cyfrowy - technika druku wykorzystywana najczęściej do produkcji wizytówek, broszur marketingowych, spersonalizowanych zaproszeń, folderów, okładek na CD itp. Polega na dostarczeniu materiałów do druku w postaci danych komputerowych; koszty druku są mniejsze niż w przypadku offsetu, ponieważ nie wymaga on przygotowania formy drukowej. Technika ta sprawdza się bardzo dobrze przy małym nakładzie, pozwala na uzyskanie pierwszej odbitki w bardzo krótkim czasie i umożliwia personalizację dokumentów. Personalizacja dokumentu - to nadanie dokumentowi cech indywidualnych, wprowadzenie do niego danych zmiennych takich jak na przykład imię, nazwisko i adres odbiorcy. Możliwość druku nawet kilku milionów spersonalizowanych dokumentów daje technologia cyfrowa. Personalizacja materiałów drukowanych to jedno z coraz popularniejszych narzędzi marketingu bezpośredniego. Wskaźnik zwrotu z inwestycji firmy (ROI) - miernik określający w jakim stopniu zaangażowane środki przyniosły lub przyniosą firmie korzyści ekonomiczne. TUI AG Deutschland, jeden z największych na świecie operatorów turystycznych, utworzył centrum drukujące spersonalizowane dokumenty podróży dla wszystkich swoich klientów w całej Europie. Zgromadzone informacje wykorzystuje się do przygotowania całkowicie spersonalizowanej korespondencji, opartej na różnych zmiennych. Oprócz typowych informacji o wysokości salda, stanie konta, każdy klient firmy otrzymuje na przykład mapki z zaznaczoną lokalizacją wszystkich punktów usługowych w pobliżu jego miejsca zamieszkania akceptujących karty kredytowe VISA. Firma zamierza też zbudować kompletny bank danych o swych klientach, w którym znajdą się informacje na temat tego, w jakich sklepach dany klient najczęściej robi zakupy, do jakiego klubu golfowego należy, na jakie chodzi kursy. Na tej podstawie programiści będą w stanie zbudować wirtualny model każdego klienta. Taka wiedza w połączeniu z metodami komunikacji graficznej pozwoli prowadzić skuteczne akcje marketingowe i programy lojalnościowe dla przeszło 13 milionów klientów firmy. TUI AG Deutschland, jeden z największych na świecie operatorów turystycznych, utworzył centrum drukujące spersonalizowane dokumenty podróży dla wszystkich swoich klientów w całej Europie. TUI zrzesza na całym świecie 79 operatorów turystycznych, 3600 agentów turystycznych oraz 7 kompanii lotniczych. Podobnie jak w przypadku Sumitomo Mitsui Card, decyzja o zastosowaniu systemów druku cyfrowego była spowodowana zmianą strategii komunikowania z klientami. W opinii ekspertów, spersonalizowane, kolorowe prospekty łatwiej trafią do świadomości klienta, skłaniając go do podjęcia decyzji o zakupie usługi turystycznej. Wiele firm, dostrzegając niedostatki tradycyjnych sposobów komunikowania z klientami, decyduje się na wykorzystanie innych, bardziej innowacyjnych form, takich jak spersonalizowany druk cyfrowy. Bezpośrednio do klienta Wróćmy na chwilę do sortowania poczty nad koszem na śmieci. Na jakich ulotkach spośród otrzymywanych pocztą zatrzymujecie Państwo dłużej wzrok? Takie wyjątkowe traktowanie dotyczy właśnie tych dokumentów, które w swojej treści zwracają się do adresata imiennie, zawierają bezpośrednie odniesienie do indywidualnych potrzeb oraz są uzupełnione o łatwe w odbiorze elementy graficzne. Pozwólcie Państwo, że wspólnie przyjrzymy się sytuacji, w której list z ofertą usługi zamienia się z dokumentu nieidentyfikującego adresata w przekaz skierowany personalnie, zawierający komunikat ściśle dopasowany do indywidualnych potrzeb odbiorcy, przedstawiający m.in. informację o dotychczasowych wydatkach klienta i proponujący usługę powalającą zredukować koszty. Zobaczmy, jakie korzyści przynosi firmie wpro- wadzenie modyfikacji sposobu porozumiewania się z klientem. Badanie we Francji W firmie France Telecom przeprowadzono eksperyment, którego celem było sprawdzenie, czy personalizacja i indywidualizacja przekazu marketingowego zwiększą liczbę odpowiedzi zwrotnych od klientów. Przeprowadzenie badania zostało podyktowane koniecznością promowania swojej oferty przez firmę France Telecom, dotąd monopolistę na rynku telefonii, względem nowych konkurencyjnych firm, które zaoferowały swoje usługi po zniesieniu monopolu. Oto jak przebiegało badanie: t Grupa badawcza liczyła klientów. t Spośród tej liczby 8000 klientów otrzymało standardową ofertę firmy, w której jedynym spersonalizowanym elementem dokumentu był nagłówek zawierający imię i nazwisko adresata. t Pozostałe 8000 klientów otrzymało listy, w których przedstawione było rozbicie dotychczas poniesionych przez nich kosztów na usługę połączeń lokalnych. W liście rekomendowano jednocześnie, bazując na historii rachunków Gdy listonosz przynosi nam przesyłkę spersonalizowaną chętniej zapoznajemy się z jej zawartością. klienta, najbardziej odpowiednią dla niego formułę z aktualnej oferty firmy. W treści zawarto również propozycję korzystnej zamiany bieżącej taryfy na jedną z dwóch prezentowanych w liście. Na odwrocie listu znajdowała się grafika przestawiająca częstość wyboru danej taryfy na danym terytorium. Do personalizacji dokumentów wykorzystano dziesięć danych zmiennych, dotyczących adresata, jego potrzeb i dotychczasowych zachowań. Oba rodzaje przygotowanych listów zaprojektowano w zbliżonej szacie graficznej i podobnej kolorystyce; wszystko po to, aby nie różniły się znacznie między sobą i żeby jedynymi istotnymi parametrami różnicującymi wpływ na klienta były elementy personalizowane. Jakie były rezultaty badania i wpływ personalizacji komunikatów marketingowych na kondycję finansową firmy? Po zakończeniu badania okazało się, że: t Otrzymano pięciokrotnie więcej odpowiedzi od klientów, którzy otrzymali list wysoko spersonalizowany, w porównaniu z grupą, do której wysłano tradycyjny list niespersonalizowany. t Kiedy przeanalizowano liczbę odpowiedzi w stosunku do kosztów poniesionych na przygotowanie i wysłanie listów, okazało się, że koszt otrzymania odpowiedzi na list wysoko spersonalizowany stanowił jedną czwartą kosztu poniesionego na uzyskanie odpowiedzi w przypadku listu tradycyjnego. t Bazując na powyższych wynikach, wykazano, że zastosowanie personalizacji w liście do klienta (10 różnych zmiennych informacji na temat klienta) znacznie zwiększa wskaźnik zwrotu z inwestycji firmy (ROI). Myślę, że powyższe wyniki są dowodem na skuteczność personalizacji. Przygotowanie takiego przekazu wymaga pewnych dodatkowych działań poza samym procesem drukowania, jak np. odpowiednie zarządzanie bazą danych, zastosowanie odpowiedniego oprogramowania. Jednak korzyści dla firmy są tak ewidentne, że z pewnością warto zainteresować się rozwojem technik wspierających kreowanie przekazów personalizowanych i ich zastosowaniem w praktyce. Anna Mudrak Autorka pracuje jako Color Product Specialist w Xerox Polska 16 17

10 PERSONALIZACJA PERSONALIZACJA Ograniczeniem tylko wyobraźnia Jeszcze kilka lat temu druk personalizowany był wykorzystywany w Polsce w niewielkim stopniu i najprostszej formie, czyli jako korespondencja seryjna z popularnych programów biurowych. Obecnie wzrasta jego zastosowanie, szczególnie w działaniach marketingowych. To zrozumiałe, ponieważ klienci podświadomie oczekują od firm coraz bardziej wyrafinowanych form komunikacji, natomiast firmy starają się dopasowywać swoje komunikaty do konkretnych odbiorców. Druk zmiennych danych, czyli personalizacja, jest receptą na nadanie wydrukom indywidualnego charakteru. Z badań trendów rynku światowego wynika, że w niedługim czasie druk personalizowany będzie stanowił około 30 proc. wszystkich prac wykonywanych na maszynach cyfrowych. I choć w Polsce rynek ten jest jeszcze młody, stały wzrost zainteresowania drukiem zmiennych danych pozwala wnioskować, że nie jest to odległa perspektywa. Niewątpliwą zaletą personalizacji jest to, że pozwala znacznie zaoszczędzić czas. Przygotowanie pojedynczych oryginałów, np. ręczne wypisanie 500 zaproszeń czy dyplomów, zajęłoby go niewspółmiernie więcej. A jak powszechnie wiadomo czas to pieniądz. Z praktycznego punktu widzenia, wydruki ze zmiennymi danymi można wykonywać na każdym urządzeniu drukującym, które potrafi zinterpretować pliki Postscript. Jednak wydajność Adam Bieniewski, Production Printing & Solutions Product Manager w firmie Konica Minolta Business Solutions Polska Sp. z o.o. Współczesne urządzenia cyfrowe, takie jak bizhub PRO C6500e - "rozumieją" wszystkie najpopularniejsze formaty zmiennych danych takiego drukowania pozostawia wiele do życzenia. Dokumenty wysyłane na urządzenie do druku tym sposobem zajmują bardzo dużo miejsca, w znaczący sposób obciążając przy tym lokalną sieć. Wydłuża się również czas jaki zajmuje sterownikowi przesłanie takiego pliku do drukarki. Często bywa on dużo dłuższy od czasu trwania samego wydruku. W tej sytuacji bardzo pomocne są kontrolery druku potrafiące zinterpretować inny strumień danych niż Postscript. Obecnie urządzenia produkcyjne Konica Minolta - m.in. bizhub PRO C6500e - rozumieją wszystkie najpopularniejsze formaty zmiennych danych, takie jak PPML czy Creo VPS. Proces przetwarzania danych oparty na tych formatach polega na tym, że każdy obraz, element tekstowy lub graficzny poddawany jest jednorazowemu RIP owaniu. Aby wykonać następne wydruki nie trzeba ponownie przeliczać pracy, co nieporównywalnie przyspiesza proces drukowania. Ponadto tworzenie stron odbywa się wyłącznie w czasie druku. Zwiększa to wydajność pracy do poziomu nieosiągalnego dla maszyn obsługujących jedynie Postscript. W niedługim czasie druk personalizowany będzie stanowił około 30 proc. wszystkich prac wykonywanych na maszynach cyfrowych. Istotną rolę odgrywa dobór odpowiedniego oprogramowania do personalizacji druku. Najważniejszym kryterium są potrzeby klienta. Do najprostszych prac, gdzie zmienne są jedynie dane tekstowe oraz proste obrazy, warto sięgnąć 18 19

11 ABC PRINT BUYERA URZĄDZENIA PPML (Personalized Print Markup Language). Tzw. język znaczników - format zmiennych danych używany przy personalizacji pozwalający na łatwe umieszczanie w dokumentach pewnych stałych danych. Creo VPS (Variable. Print Specification). System stanowiący wyposażenie serwerów Creo opracowany został do wspomagania druku personalizowanego. Przystosowany jest szczególnie do zarządzania dokumentami, w których istotną rolę odgrywa kolor. Postscript - uniwersalny język opisu strony opracowany przez firmę Adobe Systems, będący obecnie standardem w zastosowaniach poligraficznych. Jest to kompletny język programowania. Dzięki niemu możemy precyzyjnie opisać wygląd strony. Pozwala on także na tworzenie struktur danych i wykonywanie na nich złożonych operacji. RIP (Raster Image Processing) jest procesem przetwarzania wektorowych informacji o obrazie (np. w języku Postscript) pozyskanych z czcionek i umieszczonych w drukowanym pliku grafiki na obraz rastrowy o wysokiej rozdzielczości. po popularną aplikację PrintShop Mail. Znajdzie ona zastosowanie w każdym biurze, gdzie drukowane są personalizowane dokumenty takie jak np. mailingi oraz materiały marketingowe. PrintShop Mail jest bardzo prosty w obsłudze, a co więcej, współpracuje z wszelkiego rodzaju bazami danych, również stworzonymi w pliku Excel. Z myślą o klientach wykonujących bardziej skomplikowane prace, wykorzystujących druk personalizowany w szerszym zakresie, powstały bardziej zaawansowane rozwiązania - Darwin VI Tool oraz iway. Narzędzia te pozwalają tworzyć oryginalnie personalizowane widokówki, zaproszenia czy biuletyny. Dzięki temu oprogramowaniu firma może mile zaskoczyć swoich klientów np. wysyłając im fantazyjnie zaprojektowane, personalizowane zaproszenia z okazji swojego jubileuszu. Na takim zaproszeniu obok zmiennych danych adresowych mogą widnieć zdjęcie satelitarne firmy lub inne kojarzące się z firmą akcenty. W zasadzie jedynym ograniczeniem jest wyobraźnia twórcy. Adam Bieniewski Cy fro we prze wa gi Zaawansowane rozwiązania - Darwin VI Tool oraz iway to programy dla osób wykonujących bardziej skomplikowane prace. Narzędzia te pozwalają tworzyć oryginalnie personalizowane widokówki, zaproszenia czy biuletyny, dołączać zdjęcie satelitarne firmy lub inne kojarzące się z firmą akcenty Druk cyfrowy, będący uzupełnieniem tradycyjnych technik drukowania, najlepiej sprawdza się tam, gdzie wymagana jest elastyczność i szybkość w reagowaniu na zmiany dokonywane w ostatniej chwili. Rozwiązania cyfrowe bardzo dobrze funkcjonują przy produkcji materiałów zawierających zmienne dane, książek oraz dodruku niewielkich nakładów. Od urządzeń druku cyfrowego wymaga się, aby oferowały efekty jak najbardziej zbliżone do prac wykonanych w technikach tradycyjnych, zarówno pod względem jakości jak i stosowanych mediów. Głównie w tym kierunku podążają wysiłki badawczo-rozwojowe producentów sprzętu - Canon jest tutaj w ścisłej czołówce pod względem ilości rejestrowanych patentów. Oprogramowanie Bardzo mocny nacisk w druku cyfrowym położony jest na oprogramowanie, pozwalające automatyzować procesy (np. impozycja) i eliminować ewentualne błędy w plikach na etapie przygotowania do druku (preflight, soft proof). Możliwość komponowania i modyfikacji prac pochodzących z różnych źródeł i aplikacji przy wykorzystaniu standardu PDF jest praktycznie obowiązkowa w środowisku profesjonalnym. Urządzenia Canon wraz z zewnętrznymi serwerami druku zapewniają wymienione wyżej funkcjonalności. Wykańczanie Następnym istotnym elementem procesu produkcji w druku cyfrowym jest wykańczanie prac. W zależności od potrzeb i wymagań można zacząć od prostego sortowania i zszywania, poprzez magazyny odbiorcze dużej pojemności (stacker) do wykańczania typu off-line, typowe 20 21

12 ABC PRINT BUYERA Da ne zmien ne - okre ślo ne ele men ty do ku men tu mo gą ce pod le gać zmia nie. Mo gą to być ele men ty te ksto we lub graficz ne. Im po zy cja - mon taż elek tro nicz ny - kom pu te ro we za pro jek to wa nie obra zu ca łe go ar ku sza do dru ku. Im po zy cja jest pro ce sem po wta rzal nym i jest często au to ma ty zo wa na po przez wy ko rzy sta nie od powie dnich pro gra mów. Klucz 128 bi to wy - klucz szy fru ją cy mo że być 128, 192- lub 256-cio bi to wy. Słu ży do ochro ny pli ków da nych. Dłu gość klu cza wy ra żo na w bi tach odzwier cie dla ogól nie po ziom bez pie czeń stwa danych. Opra wa grzbie to wa - spo sób po łą cze nia wie lo - stro ni co wej pu bli ka cji po li gra ficz nej (np. cza so pi - sma, książ ki, ka len da rza, al bu mu) z wykorzy staniem grzbie tu (jed nej z bocz nych pła szczyzn złożo nej pu bli ka cji). PDF (Po rta ble Do cu ment For mat) - for mat pli ków słu żą cym do pre zen ta cji, prze no sze nia i dru ko wa - nia tre ści te ksto wo-gra ficz nych, stwo rzo nym i pro - mo wa nym przez fir mę Ado be Sy stems. Pre fli ght - na rzę dzia umoż li wia ją ce spraw dze nie po praw no ści pli ku pdf. Ser wer dru ku - urzą dze nie umoż li wia ją ce udostęp nia nie w sie ci kom pu te ro wej dru ka rek. So ft pro of - ekra no wa próba barw na zmie rza ją ca do uzy ska nia peł nej zgod no ści ko lo rów z dru kiem wła ści wym. dziur ka cze 2 lub 4-otwo ro we, roz bu do wa ne dziur ka cze do kil ku ty pów opraw grzbie to wych, urzą dze nia do pro duk cji bro szur zszy wa nych grzbie to wo z cię ciem wy rów nu ją cym, koń cząc na urzą dze niu do pro duk cji ksią żek w opra wie kle jo nej. Wszy st kie te urzą dze nia do stęp ne są do mo de li se rii Ca non ir7086/7085/7105, prze zna - czo nych do dru ku czar no- bia łe go ni sko na kła do - we go oraz urzą dze nia do dru ku ko lo ro we go ima ge PRESS 7000VP. Za bez pie cza nie Co raz istot niej szym ele men tem, ze wzglę du na druk co raz więk szej ilo ści da nych po uf nych, jest za bez pie cza nie prac przed do stę pem przez niepo wo ła ne oso by. Odby wa się to już na eta pie przesy ła nia da nych do ser we ra dru ku po przez ko do wa nie da nych klu czem 128 bi to wym. Każ da wy dru ko wa na pra ca zo sta wia ślad na twar dym dys ku, sta no wią cym wy po sa że nie stan dar do we współ cze snych urzą dzeń. By za bez pie czyć ten frag ment pro ce su, da ne są ka so wa ne, a miej sce na dys ku jest kil ka krot nie nad pi sy wa ne nie i stot - ny mi da ny mi. Wy dru ko wa ny do ku ment mo że rów nież po sia dać nie wi docz ne za bez pie cze nia, ujaw nia ją ce się pod czas nie le gal ne go ko pio wa nia w po sta ci zde fi nio wa ne go wcze śniej na pi su. Zdecy do wa na więk szość urzą dzeń Ca non za rów no do dru ku czar no-bia łe go jak i ko lo ro we go mo że być wy po sa żo na w opi sa ne po wy żej opcje bez pie - czeń stwa. Materiały No we tech no lo gie za sto so wa ne w naj now - szych urzą dze niach Ca non, dru ku ją cych w tech no lo gii la se ro wej, ta kich jak ima ge - PRESS C1 oraz ima ge PRESS 7000VP umoż - li wia ją uży wa nie na du żą ska lę ma te ria łów za re zer wo wa nych do tej po ry dla dru ku offse - to we go, i co naj waż niej sze - ze zna ko mi tym efek tem. Mo gą to być ma te ria ły po wle ka ne jed no stron nie lub dwu stron nie, pa pie ry ze struk tu rą, na klej ki itp. Ce chą cha rak te ry stycz ną urzą dzeń do dru - ku cy fro we go ko lo ro we go jest zna czą cy spadek pręd ko ści przy dru ku na gru bych pa pie rach. Jest to nie zbęd ne, by za cho wać zakła da ną ja kość. Zu peł nie no we roz wią za nie utrwa la nia za pre zen to wa li śmy w urzą dze niu ima ge PRESS 7000 VP. No wy sy stem po zwa la na druk na me diach do 300g/m2 z naj wyż szą jako ścią i nie zmien ną pręd ko ścią 70 stron/min. *** Druk cy fro wy po ka zu je swo ją prze wa gę zwła - szcza tam, gdzie prze twa rza ne są da ne zmien - ne, za czy na jąc od fak tur a koń cząc na per so na li zo wa nych ofer tach, roz bu do wa nych o ele men ty gra ficz ne. Urzą dze nia Ca non po zwala ją na bar dzo efek tyw ny druk te go ty pu prac. Pa weł Rzą ca, Di rect Sa les Ma na ger, Ca non Bu si ness So lu tion Urządzenia Canon, drukujące w technologii laserowej, takie jak imagepress 7000VP i widoczne w reklamie imagepress C1, umożliwiają wykorzystanie na dużą skalę materiałów zarezerwowanych do tej pory dla druku offsetowego Urządzenie serii Canon ir7086 przeznaczone do druku czarnobiałego niskonakładowego 22

13 URZĄDZENIA URZĄDZENIA Coś dla niedowiarków Druk cyfrowy nie jest alternatywą dla druku offsetowego ale stwarza nowe, trudno lub w ogóle niedostępne dla offsetu możliwości. Świadomość tego faktu coraz bardziej i skuteczniej dociera do drukarzy i wydawców. Do niedawna oferowane urządzenia do druków transakcyjnych miały przede wszystkim charakteryzować się dużą szybkością i niską ceną jednostkowego wydruku. Dziś już to nie wystarcza. Jednak, jak się okazuje, sama świadomość nie wystarcza. Wciąż jeszcze rynek usług druku cyfrowego w Polsce, zwłaszcza tych zaawansowanych, znajduje się w powijakach. Potwierdza to Jacek Zimoląg, szef działu Production Printing (PP) w firmie Océ. - Druk personalizowany już od kilku lat jest bardzo mocno promowany przez dostawców rozwiązań druku cyfrowego. W końcu możliwość dostosowania treści dokumentu do potrzeb jednostkowego odbiorcy jest głównym wyróżnikiem druku cyfrowego i jego przewagą nad tradycyjną poligrafią. Barierę wejścia stanowi jednak wyraźna różnica w jednostkowym koszcie druku, połączona z brakiem wiary, że zindywidualizowana korespondencja w znaczny sposób polepsza odbiór przekazu i pośrednio przekłada się na korzyści finansowe. Jest to zatem kwestia wiary. Wiary, którą trzeba umacniać. Dołączamy więc tą edycją Print Partnera do jej krzewicieli. Prezentujemy jednego z poważniejszych graczy na rynku druku cyfrowego. Firma Océ ma największą w Polsce liczbę zainstalowanych produkcyjnych urządzeń do druku cyfrowego na papier ciągły, posiada też w swoim portfolio urządzenia do druku kolorowego i to zarówno arkuszowe, jak i na papier z roli. Zwłaszcza na tą ostatnią możliwość warto zwrócić uwagę. Jednym z powszechniejszych zastosowań druku cyfrowego są druki transakcyjne. Jacek Zimoląg, którego wypowiedzi przytaczamy jest odpowiedzialny w firmie Océ za cyfrowy druk produkcyjny. Dużo i kolorowo Druki transakcyjne to przesyłane w ogromnych ilościach rachunki za gaz, światło, telefon, wyciągi bankowe i wiele innych. Ze swej natury są one personalizowane. Do niedawna oferowane urządzenia do druków transakcyjnych miały przede wszystkim charakteryzować się dużą szybkością i niską ceną jednostkowego wydruku. Dziś już to nie wystarcza. Okazuje się, że wydruki dostarczane systematycznie ogromnej liczbie klientów, którzy na pewno nie potraktują ich jak pierwszej lepszej ulotki, posiadające do tego możliwość personalizacji, to wręcz idealne miejsce na zamieszczenie informacji dodatkowych, reklam. W tym zaś przekazie ogromną rolę odgrywa kolor. Océ VarioStream 9000 to system do druku czarnego oraz kolorowego na papierze rolowym. Dlatego też rozpoczął się wyścig producentów związany z opracowaniem urządzenia mogącego drukować z ogromną szybkością, tanio i do tego kolorowo, z jak najlepszą jakością. Sytuację tę potwierdza J. Zimoląg: - Umieszczanie reklam na fakturach, czy wyciągach bankowych staje się na świecie coraz bardziej popularne. Do tego typu prac Océ proponuje najnowsze rozwiązania z serii VarioStream - wielokolorowe systemy druku na papier z roli. Océ VarioStream 9000 to system do druku czarnego oraz kolorowego na papierze rolowym. Można na nim wykonać prace czarno-białe, z kolorem dodatkowym, a także pełnokolorowe, przy odpowiednio niskich kosztach. Urządzenie zostało zaprojektowane do produkcji wysokich nakładów, przy dużych prędkościach druku, z wykorzystaniem koloru lub bez, przy aplikacjach dwustronnych wykonywanych w jednym przebiegu. Océ VarioStream 9000 drukuje zadania czarnobiałe z zachowaniem kosztów wydruków czarnobiałych, z możliwością dodawania jednego, dwóch, trzech lub więcej kolorów w zależności od wymagań. Idea kolorów na żądanie opiera się na strategii Océ Job Appropriate Color TM umożliwiającej produkcję zadań z właściwymi dla biznesu kolorami. Seria urządzeń VarioStream 9000 dostępna jest w dwóch wersjach - standardowa rodzina urządzeń dla zastosowań pełnokolorowych oraz rodzina charakteryzująca się wysokimi prędkościami dla środowisk masowego druku czarnobiałego. Cyfra w drukarni dziełowej Inną dziedziną, w której druk cyfrowy odgrywa coraz większą rolę, jest produkcja dziełowa. Na pozór jest to zadanie dla tradycyjnej drukarni, jednak co zrobić, gdy śmiesznie małego nakładu kompletnie nie opłaca się drukować na offsecie? Skrypty akademickie, wydania bibliofilskie, publikacje okolicznościowe, to nakłady liczące często kilkadziesiąt egzemplarzy. Co zrobić, gdy skończył się nakład a mamy kilka, może kilkanaście zamówień? Może nie opłaca się drukować w przypadku jednego tytułu, jeżeli jednak podobna sytuacja dotyczy większej ilości różnych tytułów? Wtedy nakład łączny zaczyna już być liczony w tysiącach, a to już jest bardzo ciekawa propozycja. Jedynym rozsądnym wyjściem jest Personalizowane wydruki transakcyjne dostarczane systematycznie ogromnej liczbie klientów, to wręcz idealne miejsce na zamieszczenie informacji dodatkowych i reklam. druk cyfrowy. Potwierdza to J. Zimoląg - Océ oferuje całą gamę rozwiązań dedykowanych do druku książek. W zakresie druku czarno-białego są to urządzenia z linii VarioPrint 2000 i 6000, natomiast do druku kolorowego polecamy systemy serii CPS oraz CS. Szczególnie rekomendujemy wszystkie rozwiązania działające w technologii CopyPress - toner jest tu "wprasowywany" w materiał kopii (inaczej niż w technologii kserograficznej); zasada działania jest zbliżona do druku offsetowego. Ciekawe jest, że decydujący się na zainstalowanie urządzeń cyfrowych drukarze, zajmujący się produkcją dziełową, zaczynają poszerzać swoją ofertę o typowo cyfrowe usługi, w tym druki transakcyjne

14 URZĄDZENIA Korzystając z oprogramowania Océ Document Designer Advanced można tworzyć nie tylko strony dokumentów, ale także budować cały proces produkcji Dla J. Zimoląga jest to sytuacja oczywista: - Tradycyjne drukarnie cyfrowe, chcąc rozszerzać zakres usług i zwiększyć swoją atrakcyjność, szukają nowych możliwości rozwoju. Należy jednak pamiętać, że druk transakcyjny wymaga zupełnie innej wiedzy informatycznej, związanej z obsługą baz danych, strumieniami danych, oprogramowania oraz nowych urządzeń peryferyjnych. To nie tylko urządzenia W tej dziedzinie rozwój sprzętu nieustannie wymusza rozwój oprogramowania. Hardware i software są ze sobą mocno sprzężone. Zaawansowane i szybkie urządzenia cyfrowe dostosowane do personalizacji danych wymagają, oprócz rozwiązań bazodanowych, prostego intuicyjnego oprogramowania, które umożliwi opracowanie szerokiej gamy spersonalizowanych dokumentów - wyciągów, billingów, bookletów, polis, dokumentów marketingowych na dużą skalę. Jedną z propozycji jest program Océ Document Designer Advanced. Przeznaczony jest on do tworzenia dokumentów i ich produkcji. Korzystając z oprogramowania Océ Document Designer Advanced można tworzyć nie tylko strony dokumentów, ale także budować cały proces produkcji. Produkt ten integruje wszystkie komponenty procesu na jednym ekranie, dzięki czemu widoczny jest cały proces produkcji krok po kroku. Można także zautomatyzować fazy produkcji dla każdego jej etapu - od projektu wyglądu, przygotowania danych, do produkcji gotowych dokumentów. Można wykorzystać przy tym wielu pracowników. Program przygotowany jest do pracy pojedynczo, w zespołach lub równolegle w różnych lokalizacjach. Oprogramowanie to integruje wszystkie standardowe platformy produkcyjne, zarządza danymi wejściowymi z różnych źródeł oraz obsługuje każdy wolumen wydruków - w różnych formatach wyjściowych. *** Technologia druku cyfrowego ma zastosowanie wszędzie tam, gdzie nieopłacalne są technologie tradycyjne, ale także tworzy nowe obszary działań. Rozwój jej jest wypadkową konieczności poszukiwania rozwiązań pojawiających się problemów, wyobraźni speców od marketingu i poszukiwaczy nowych możliwości biznesowych a także efektem ostrej walki konkurencyjnej, wymuszającej na producentach opracowanie urządzeń mogących sprostać zwiększonym wymaga- niom i oferujących dodatkowe wyjątkowe możliwości. opracował Andrzej Tuka 26

15 ZABEZPIECZENIA ABC PRINT BUYERA Tylko dla uprawnionych Coraz więcej firm decydując się na zakup sieciowych urządzeń wielofunkcyjnych zwraca uwagę na to, czy sprzęt zapewnia odpowiedni poziom bezpieczeństwa przetwarzanych danych. Współczynnik bezpieczeństwa zdecydowanie podnosi współpraca z jednym zaufanym dostawcą. Ko ni ca Mi nol ta wy po sa ża swo je urzą dze nia w roz wią za nia mi ni ma li zu ją ce ry zy ko nie - au to ry zo wa ne go do stę pu do da nych. De - dy ko wa ne do wy so ko na kła do we go dru ko wa nia i ko pio wa nia urzą dze nia wie lo funk cyj ne bi zhub C550, C451 oraz - de biu tu ją cy wła śnie w Pol sce - bi zhub C650 po sia da ją uni kal ną na pol skim ryn ku funk cję bio me trycz nej au to ry - za cji użyt kow ni ków. Iden ty fi ka cja odby wa się dzię ki za a wan sowa ne mu tech no - lo gicz nie ska ne ro wi ukła du żył pal ców dło ni. Me to da ta jest szyb ka i zwal nia użyt kow ni ków z ko niecz no ści pa mię ta nia ha - seł. Za pew nia 100% ochro ny da nych przed oso ba mi nie u - praw nio ny mi do ko rzy sta nia z do ku men tów zgro ma dzo nych w pa mię ci ma szy ny. Roz wią za - nie to uzu peł nia tech ni ki dru ku po uf ne go. Wśród ofe ro wa nych przez Koni ca Mi nol ta za bez pie czeń dru ku są tak że ta kie funk cje jak: szy fro wa nie pli ków PDF, szyfro wa nie ko mu ni ka cji w sie ci SSL i na we wnę trz - nym dys ku twar dym. Urzą dze nia Ko ni ca Mi nol ta ma ją zdol ność do wie lo krot ne go nad pi sy wa nia danych na dys ku, unie moż li wia jąc od czyt usu nię tych wcze śniej in for ma cji. Do dat ko wo pa kiet apli ka cji Pa ge Sco pe, w który wy po sa żo ne są urzą dze nia bi z- hub, po zwa la ad mi ni stra to ro wi na zdal ne za rzą - dza nie pro ce sem re je stro wa nia i uwie rzy tel nia nia Piotr Gural, Product Manager w firmie Konica Minolta Business Solutions Polska Sp. z o.o. użyt kow ni ków oraz sta łą kon tro lę urzą dzeń znajdu ją cych się w fir mo wej sie ci. Ko ni ca Mi nol ta ofe ru je tak że roz wią za nia do mo ni to rin gu ko sztów pro duk cji do ku men tów na za in sta lo wa nych w fir mie dru kar kach i ko piar - kach. Dzię ki te mu moż li we jest prze ka zy wa nie okre ślo nym pra cow ni kom upraw nień do wy ko - ny wa nia wy dru ków i ko pii wraz z upraw nie nia mi do wy ko ny - wa nia prac ko lo ro wych oraz odbio ru do ku men tów po uży ciu kart zbli że nio wych, chi po wych, ma gne tycz nych a na wet sczyta niu li nii pa pi lar nych. Wszy st kie urzą dze nia z no wej li nii ko lo ro wej bi zhub pod le ga ją cer ty fi ka cji i speł nia ją mię dzyna ro do we wy mo gi bez pie czeń - stwa - po sia da ją cer ty fi kat ISO EAL, świad czą cy o naj - wyż szym po zio mie za bez pie - czeń. Aby go otrzy mać ma szy ny prze cho dzą ry go ry stycz ne te - sty. W trak cie cer ty fi ka cji ba da - ne i oce nia ne pod ką tem bez pieczeń stwa są ewen tu al ne sła be punk ty ma szyn. Stan dar dy ja kie mu szą speł niać urzą dze nia są ści śle okre ślo ne. Stwo rzo no je w opar ciu o mię dzy na ro do wą współ pra cę in sty tu - cji zaj mu ją cych się za bezpie cze nia mi w Ka na dzie, USA, Wiel kiej Bry ta nii, Fran cji, Niem czech, Holan dii i Ja po nii. Przy kła dem urzą dze nia za pew nia ją ce go najwyż sze stan dar dy w za kre sie ochro ny da nych jest sy stem wie lo funk cyj ny Ko ni ca Mi nol ta bi z- hub C650. Po sia da funk cję bez piecz ne go dru ko - wa nia - wy ko na nie wy dru ku jest moż li we do pie ro po wpro wa dze niu wła ści we go ha sła w pa ne lu stero wa nia. Ha sła mi mo gą być rów nież chro nio ne skrzyn ki użyt kow ni ków za kła da ne na dys ku twardym urzą dze nia (moż na w nich prze cho wy wać ska no wa ne, dru ko wa ne, ko pio wa ne i fa kso wa ne do ku men ty). In ne do stęp ne za bez pie cze nia to szy fro wa nie ko mu ni ka cji za po mo cą pro to ko łu SSL, szy fro wa nie za war to ści dys ku twar de go oraz moż li wość bio me trycz ne go uwie rzy tel nia nia użyt kow ni ków po le ga ją ce go na każ do ra zo wym ska no wa niu ukła du żył pal ców dło ni. Urzą dze nie po wsta ło z my ślą o du żych fir mach, cen trach dru ku i agen cjach re kla mo wych. Sy s- tem bi zhub C650 dru ku je, ko piu je, ska nu je i fa - ksu je do ku men ty. W try bie ko lo ro wym pra cu je z pręd ko ścią 50 stron na mi nu tę, w mo no chro ma - tycz nym - 65 stron na mi nu tę. Do brze ra dzi so bie ze skom pli ko wa ny mi zle ce nia mi dru ku, a to ner Si mi tri HD gwa ran tu je wy ra źny tekst i trwa łość wy dru ków. Urzą dze nie stan dar do wo ob słu gu je au to ma tycz ny druk dwu stron ny. Mo że ko rzy stać z pa pie ru o gra ma tu rze 300 g/m2 i for ma cie A3+. Sy stem ofe ru je licz ne moż li wo ści wy kań cza nia prac, w tym pro duk cję ulo tek oraz skła da nych i zszy wa nych bro szur (do 80 stron). Bi zhub C650 jest wy po sa żo ny w opra co wa ny przez Ko ni ca Mi nol ta kon tro ler Em pe ron TM zapew nia ją cy peł ną kom pa ty bil ność urzą dze nia z do wol ną in fra struk tu rą IT. Kon tro ler umoż li wia ko rzy sta nie za po śre dnic twem fir mo wej sie ci z bar dzo sze ro kie go ze sta wu za a wan so wa nych tech no lo gii ko mu ni ka cyj nych, gwa ran tu je również ma ksy mal ną wy daj ność. Wraz z urzą dze niem bi zhub C650 fir ma Ko ni ca Mi nol ta do star cza zestaw uży tecz nych na rzę dzi dla ad mi ni stra to rów sie ci kom pu te ro - wych. Pa kiet opro gra mo wa nia Pa ge - Sco pe umoż li wia spraw ne i wy god ne za rządza nie nie tyl ko mo de lem bi zhub C650, ale i in ny mi ma szy na mi mar ki bi zhub, dzia ła ją - cy mi w śro do wi sku sie cio wym. Piotr Gu ral Debiutujący właśnie w Polsce - bizhub C650, podobnie jak wcześniejsze bizhub C550 i C451, posiada unikalną na polskim rynku funkcję biometrycznej autoryzacji użytkowników SSL (Secure Socket Layer) - protokół bezpiecznych połączeń internetowych. Wykorzystuje on algorytm szyfrowania danych dla potrzeb bezpiecznej komunikacji w sieci internet. W swej podstawowej wersji zabezpiecza on protokół HTTP, jednak z użyciem dodatkowych narzędzi można z jego pomocą obudować również usługi FTP, news i poczty elektronicznej. Integralną częścią protokołu SSL jest mechanizm obsługi certyfikatów dostępu. Biometryczna identyfikacja użytkownika odbywa się dzięki zaawansowanemu technologicznie skanerowi układu żył palców dłoni. Na fotografii widoczny czytnik układu żył 28 29

16 Druk fluorescencyjny to rozwiązanie Xerox pozwalające na personalizację oraz weryfikację autentyczności dokumentów ZABEZPIECZENIA Tech no lo gie za bez pie czeń dru ku Ry wa li za cja pro du cen tów i twór ców no wych tech no lo gii z fałsze rza mi to nie kończący się i pa sjo nu jący jed no cześnie pro ces. Naj now sze tech no lo gie wpro wa dzo ne przez Xe ro xa wy da ją się nie da wać fałsze rzom więk szych szans. Wostat nich la tach je ste śmy świad ka mi szyb kie go roz wo ju tech no lo gii dru ku cy - fro we go oraz no wych je go za sto so wań. Na naj now szych urzą dze niach cy fro wych druk odby wa się z rze czy wi stą roz dziel czo ścią 2400 dpi - co po zwa la uzy skać bar dzo wy so ką ja kość dru - ku, z li nia tu rą na wet do 600 lpi, prak tycz nie od rę ki na wet przy jed nym dru ko wa nym eg zem - pla rzu. W dzie dzi nie prze ka zów per so na li zo wa nych hi - tem jest sto so wa nie per so na li zo wa nych efek tów fo to gra ficz nych, po le ga ją cych na per so na li zo wa - niu ele men tów gra ficz nych zdję cia. Uży wa nie takiej tech ni ki przez fir mę da je odbior com prze kazu po czu cie wy jąt ko wej i in dy wi du al nej dba ło ści o każ de go klien ta. No wo ścią w dru ku cy fro wym jest tak że moż li - wo ści sto so wa nia za bez pie czeń dru ku. Ma ją one na ce lu po twier dze nie au ten tycz no ści do ku men - tów i utru dnie nie ewen tu al ne go fał szer stwa np: bi le tów, ku po nów, za pro szeń, prze pu stek, identy fi ka to rów, cer ty fi ka tów, opa ko wań etc. Cie ka we tech no lo gie za bez pie czeń w dru ku cyfro wym - Glos smark, Flu o re scent Mark, Mi cro te xt, Cor re la tion Mark - za pre zen to wa ła fir ma Xe rox na tar gach Po li gra fia 2007 w Po zna niu. Po ni żej omówio na zo sta nie, każ da z wy mie nio nych techno lo gii. Glos smark To tech no lo gia uszla chet nia nia dru ków, pozwa la ją ca uzy skać efekt po śre dni po mię dzy lakie rem punk to wym a ho lo gra mem bez ko niecz no ści sto so wa nia do dat ko wych pro ce sów. Tech no lo gia ta opar ta jest na zmia nie stop nia wy bły szcze nia bar dzo ma łych ele men tów obra - zu, przez co uzy sku je my efekt in ne go ką ta za ła - ma nia świa tła na wy bra nych frag men tach obrazu, które mo gą być wte dy np. per so na li zo wa ną gra fi ką. Glos smark po zwa la na wy ko rzy sta nie ist nie ją cych urzą dzeń dru ku ko lo ro we go Xe rox (wy po sa żo nych w układ utrwa la - nia ole jo we go) bez ko niecz no ści wpro wa - dza nia zmian tech nicz nych. Do od czy ta nia in for ma cji za pi sa nych w tech no lo gii Glos smark nie są wy ma ga - ne żad ne do dat ko we in stru men ty, a jed - no cze śnie za pi sa na in for ma cja nie mo że zo stać po wie lo na za po mo cą ko pia rek lub ska ne rów. Do sko na le nada je się do za bez pie cze - nia: t bi le tów, t do ku men tów pra wni czych, t ma te ria łów taj nych, t cer ty fi ka tów, t opa ko wań. Flu o re scent Mark Me to da bez piecz ne go dru ku z uży ciem zna ków flu o re scen cyj nych - zo sta ła opar - ta na uni ka to wej mie szan ce to ne ra dry ink wy ko rzy sty wa ne go w dru ku kse ro - gra ficz nym. W trak cie ba dań oka za ło się, że druk uzy ska ny na czte ro ko lo ro wej dru kar ce cy fro wej, se lek tyw nie ujaw nia flu o re - scen cyj ne wła ści wo ści bia łej kart ki. Pozwa la to na do wol ne za bez pie cza nie oraz per so na li za cję do ku men tów - nie wi docz - ne zna ki sta ją się wi docz ne w mo men cie umie szcze nia pa pie ru w świe tle ultra fio - le to wym. Tym, co za słu gu je na szcze gól ną uwa - gę, jest moż li wość dru ku flu o re scen cyj - ne go bez uży cia w tym ce lu spe cjal ne go to ne ra. Ozna cza to, że do ku men ty z flu o - re scen cyj nym iden ty fi ka to rem mo gą być dru ko wa ne na czte ro ko lo ro wym urzą dzeniu cy fro wym bez ko niecz no ści wpro wa - dza nia do dat ko wych pro ce sów lub zmian kon struk cyj nych. Za bez pie cze nia flu o re scen cyj ne są już dzi siaj sto so wa ne w ame ry kań skich bankno tach o no mi na łach po wy żej $10. Wkrót ce bę dzie my sto so wać te go ty pu roz wią za nia na cze kach i in nych do ku men tach wy ma - ga ją cych po twier dze nia pod pi sem. Tech no lo gia ta zo sta ła od kry ta przypad kiem w trak cie ba dań nad in ną (opisa ną po wy żej) tech ni ką słu żą cą do po świad cza nia au ten tycz no ści do ku men - tów - Glos smark. ABC PRINT BUYERA Dpi - (ang. dots per inch) liczba plamek przypadająca na cal długości. Jednostka określająca stopień szczegółowości obrazu. Stosowana do określenia rozdzielczości urządzeń drukujących, naświetlarek, skanerów itp. Farby UV - farby i lakiery zawierające fotoinicjatory, dzięki którym utrwalają się po zastosowaniu promieniowania UV. Do głównych zalet technologii UV zaliczamy: większą produktywność (pod wpływem promieniowania UV następuje natychmiastowe utrwalenie) oraz wysoki połysk osiągany dzięki lakierom UV. Hologram - struktura, składająca się z bardzo drobnych, odległych o ok. 0,001 mm mniej lub bardziej regularnych prążków, z której, przy odpowiednim jej oświetleniu, można odtworzyć obraz pewnej sceny trójwymiarowej. Światło odbijające się od hologramu zachowuje się tak, jakby odbiło się od rzeczywistych przedmiotów. Potocznie, pod pojęciem hologramu rozumie się wszelkie elementy optycznie zmienne, których tęczowy wygląd zmienia się w zależności od sposobu ich oświetlenia i obserwacji. Trudne i drogie odtworzenie wzorca - jest to podstawowa zaleta hologramów, jako elementów zabezpieczających dokumenty i produkty markowe przed podrabianiem. Do od czy ta nia mi kro te kstu nie zbęd ne jest szkło po więk sza jące 30 31

17 ABC PRINT BUYERA Kody 2D - kody dwuwymiarowe (2D) są alternatywe dla tradycyjnych kodów kreskowych (1D). Kod dwuwymiarowy pozwala obejść najpoważniejsze ograniczenie tradycyjnego kodu, czyli małą gętość zapisu danych. Pozwala na zapis wielokrotnie większej ilości informacji bez zwiększania powierzchni kodu. W przypadku kodów matrycowych istotne jest, aby komórki były drukowane w poprawnej wielkości i pozycji na referencyjnej matrycy. W kodzie 2D jest więc analizowane położenie jednej komórki, a nie jej rozmiar. Lakier punktowy - sposób lakierowania polegający na nanoszeniu lakieru na wybrane graficznie fragmenty powierzchni arkusza. Lakierowanie takie zwie się również lakierowaniem wybiórczym. Liniatura - parametr mówiący ile rzędów kropek rastra ułożonych równolegle względem siebie przypada na jednostkę długości. Liniaturę wyraża się najczęściej w liniach na cal - lpi (lines per inch). Lpi - jednostka określająca liniaturę (lines per inch) - ilość linii na cal. Raster - obraz składający się z drobnych kropek, dający się odczytać podczas oglądania z pewnej odległości. Widzimy jaśniejsze i ciemniejsze elementy w zależności od ilości kropek (plamek rastra) na danej powierzchni. Obrazy wielobarwne powstają poprzez nałożenie na siebie kilku rastrów w różnych kolorach. W to ku prac ba daw czych na u kow cy zda li so bie spra wę, że produ cen ci pa pie ru wy ko rzy stu ją w trak cie pro duk cji wy bie la cze optycz ne o wła ści wo ściach flu o re scen cyj nych, dzię ki którym papier wy da je się być biel szy. Ko lej nym kro kiem by ło od kry cie okre ślo nych kom bi na cji to ne ra, przy których moż li we jest wy do - by cie flu o re scen cyj nych wła ści wo ści pa pie ru w świe tle ultra fio - le to wym. W ten spo sób opra co wa no tech no lo gię al ter na tyw ną wo bec dru ku z wy ko rzy sta niem farb UV. Mi cro te xt to tech no lo gia za bez pie czeń po le ga ją ca na wy ko rzy - sta niu w dru ku spe cjal nych czcio nek o wiel ko ści 0,3 mm. Da je to moż li wość peł nej per so na li za cji mi kro te kstu w po łą cze niu z per - so na li za cją in nych ele men tów np. imie nia i na zwi ska, nu me ru zamówie nia itp. Bar dzo ma ły roz miar czcion ki unie moż li wia sko pio wa nie te kstu me to dą kse ro gra ficz ną czy po praw ną re pro - duk cję z uży ciem ska ne rów. Tech no lo gia Mi cro te xt mo że być sto so wa na za rów no na urzą - dze niach ko lo ro wych jak i mo no chro ma tycz nych. Cor re la tion Mark to za bez pie cze nie dru ku przez na nie sie nie na ar kusz ra stra, który moż na od czy tać wy łącz nie z wy ko rzy sta - niem klu cza za dru ko wa ne go na fo lii. Ta kie roz wią za nie sta no wi do sko na łe za bez pie cze nie bi le tów oraz in for ma cji PIN. Roz wią za nia Glos smark, Flu o re scent, Mi cro te xt, Cor re la tion - Mark są czę ścią opro gra mo wa nia Xe rox Fre e Flow Va ria ble In for ma tion Su i te 5.0, po zwa la ją ce go na peł ną per so na li za cję prac z wy ko rzy sta niem naj now szych tech no lo gii dru ku - ta kich jak ko dy 2D, zmien ny układ pra cy, ste ro wa nie po da wa niem papie ru i wy kań cza niem na pod sta wie da nych zmien nych. No we moż li wo ści za bez pie czeń dru ków cy fro wych przy no szą dru kar niom do dat ko we źródło za mówień o więk szej war to ści, niż stan dar do wy druk i po zwa la ją na bu do wę prze wa gi kon ku ren - cyj nej wo bec in nych firm. Za ma wia ją cy zy sku ją na skróce niu pro ce su pro duk cji i ob ni że niu ko sztów wy ko na nia za bez pie czeń (np. za stą pie nie ho lo gra mu na bi le tach). Mi chał Mi kul ski, ana li tyk Xe rox Pol ska Rozdzielczość - parametr obrazu określany jako ilość punktów (np. rastra) składających się na obraz w poziomie i pionie lub też gęstość upakowania tych punktów na jednostce długości, którą zwyczajowo jest cal. Rozdzielczość określana jest w jednostkach dpi. Znaki fluorescencyjne - znaki naniesione na powierzchnie, widoczne w świetle ultrafioletowym. MicroText TM pozwala na druk fontami o wielkości 0,3 mm co pozwala mu pomieścić 26 stron tekstu A4 o wielkości 10 punktów na jednej stronie A5 32

18 PODŁOŻA PODŁOŻA Podłoża do druku cyfrowego Pojęcie "drukowanie cyfrowe" jest bardzo często stosowane jako coś bardzo tajemniczego i nowoczesnego. Jednak niewielu wie, co ono dokładnie oznacza. Natomiast wiele osób uważa, że jest to technika drukowania taka, jak drukowanie fleksograficzne, offsetowe czy sitowe. Nie jest to prawda. Techniki drukowania fleksograficznego, offsetowego, sitowego typograficznego, rotograwiurowego i inne zwane czasem technikami tradycyjnymi mają jedną zasadniczą cechę wspólną dla tych technik. Polega ona na tym, że w technikach tych stosowane są formy drukowe. Formą drukową jest wytwór posiadający powierzchnie niedrukujące, na które nie nakładana jest farba drukowa lub farba nie przechodzi przez nie oraz powierzchnie drukujące, na które nakładana jest farba lub farba przez nie przechodzi. W maszynie drukującej farba jest nakładana na formę drukową i przenoszona z niej na zadrukowywaną powierzchnię. Nowoczesne techniki drukowania zwane właśnie drukowaniem cyfrowym nie wymagają stosowania przy drukowaniu formy drukowej. Substancja barwna odgrywająca rolę farby drukowej jest nakładana lub kierowana na odpowiednie miejsca zadrukowywanego podłoża przez komputer w zapisie cyfrowym. Dlatego drukowanie cyfrowe jest pojęciem prawidłowym. Osoby bardziej obeznane w technikach poligraficznych znają pojęcie np. CtP czyli "computer to plate", czyli "z komputera do płyty (offsetowej)" czy też "CtP/PB" czyli "computer to paper or printing base", czyli "z komputera do papieru lub innego podłoża do drukowania". Pojęcie "drukowanie cyfrowe" jest więc pojęciem ogólnym. W ramach tego pojęcia rozróżniamy w chwili obecnej trzy główne techniki drukowania: atramentową, laserową i termiczną. Te techniki drukowania są znane nie tylko poligrafom, ale stosowane w biurach i w wielu prywatnych domach. Druk atramentowy Najbardziej popularną techniką drukowania "cyfrowego" jest drukowanie atramentowe. W drukowaniu atramentowym ciekły atrament odgrywający rolę farby drukowej przechodzi przez dyszę, w której są formowane małe kropelki. Kropelki te są odpowiednio nakierowywane w miejsca, które powinny być zadrukowane. Profesjonalne drukowanie atramentowe jest wykonywane w wielokrotnie droższych drukarkach atramentowych niż drukarki do celów domowych lub biurowych. Dają też znacznie lepsze jakościowo nadruki. Niektóre drukarki umożliwiają drukowanie nawet sztywnych podłoży o bardzo dużych formatach. Drukowanie atramentowe jest też wykorzystywane w ploterach atramentowych. Stosowane są różne atramenty: wodne barwnikowe, wodne pigmentowe, olejowe, rozpuszczalnikowe, topliwe itd. Dzięki temu mogą być zadrukowywane różnej jakości podłoża. Przy zadrukowywaniu papierów stosuje się głównie atramenty wodne. Atramenty te muszą być dobrze wchłaniane przez zadrukowywany papier. Dobre rezultaty wydruków atramentowych uzyskuje się więc na papierach niepowlekanych, odpowiednio dobrze powierzchniowo zaklejonych. Takimi papierami są papiery kserograficzne. Jednak posiadacze bardzo drogich profesjonalnych drukarek atramentowych, chcą uzyskiwać lepsze jakościowo nadruki, niż otrzymywane na papierach niepowlekanych. Chcą stosować papiery powlekane. Papiery powlekane produkowane np. dla drukowania offsetowego nie mogą być stosowane do drukowania atramentowego, gdyż nie wchłaniają atramentów wodnych. Muszą być stosowane 34 35

19 PODŁOŻA OPRAWA papiery, które mają powłokę wchłaniającą wodne atramenty. Najprostsze papiery powlekane mają powłoki pigmentowe o bardzo małej gramaturze. Wydruki na takich papierach mają niewiele lepszą jakość od nadruków na dobrych papierach niepowlekanych. Mają również nie najlepsze wchłanianie atramentu. Bardzo dobrą jakość nadruku otrzymuje się na papierach z powłokami absorbującymi atramenty w masie powłoki oraz papiery z powłokami absorbującymi atramenty w mikroporach. Takie papiery są bardzo drogie. Na tych samych zasadach absorpcji atramentu opierają się wytwarzane papiery fotograficzne. Jednak papiery fotograficzne są znacznie bardziej skomplikowane pod względem budowy i technologii wytwarzania. Druk laserowy Technika drukowania laserowego jest wykorzystywana w wielu drukarkach stosowanych w biurach, coraz częściej w drukarkach domowych. Profesjonalne drukarki zwane właśnie często drukarkami cyfrowymi pracują na tej samej zasadzie, ale mają znacznie więcej możliwości i dają znacznie lepszą jakość nadruków. W drukowaniu laserowym wykorzystywane są takie same procesy jak przy kopiowaniu kserograficznym. Jedyną różnicą jest sposób naświetlania. Przy kopiowaniu kserograficznym naświetlenie cylindra z warstwą fotoprzewodzącą następuje przez światło odbite od oryginału. Przy drukowaniu laserowym naświetlenie następuje przez promieniowanie lasera kierowane komputerowo (cyfrowo). Warstwa fotoprzewodząca początkowo nie przewodzi prądu elektrycznego i jest naładowana elektrycznie. Pod wpływem światła staje się przewodnikiem i ładunki elektryczne zostają usunięte. Te powierzchnie są powierzchniami niedrukującymi. Pozostałe powierzchnie są w dalszym ciągu naładowane elektrycznie. Przyciągają one pył, który odgrywa rolę farby drukowej. Zwany on jest powszechnie tonerem. Toner jest następnie przenoszony na zadrukowywaną powierzchnię. Utrwa- lenie tonera następuje przez jego stopienie w wysokiej temperaturze. Taki proces technologiczny wymaga od zadrukowywanego podłoża odpowiednich właściwości dielektrycznych, dobrej przyczepności dla tonera, odpowiedniej wytrzymałości na dość wysoką temperaturę. Nie wszystkie podłoża mogą być w ten sposób zadrukowywane. Wyroby papierowe spełniają łatwo wymagania pod względem właściwości dielektrycznych. Również łatwo jest otrzymać odpowiednią przyczepność tonera. Największe trudności napotyka się ze względu na stosowaną do utrwalenia tonera temperaturę przewyższającą dość znacznie 100 O C. Temperatura stosowana do utrwalania tonera nie powoduje praktycznie rozkładu składników wyrobów papierowych, powoduje tylko natychmiastowe odparowanie wody znajdującej się w wyrobach papierowych. Wytwarzają się przy tym duże objętości pary wodnej, która może doprowadzić do rozerwania masy papierniczej. W przypadku niepowlekanych wyrobów papierowych nie jest to bardzo groźne, gdyż w większości przypadków duże pory w takich wyrobach umożliwiają szybkie ujście pary wodnej. Ale mimo to duże wysuszenie powoduje powstanie dużych odkształceń w płaskim leżeniu wyrobów papierowych. Z tych względów do drukowania laserowego stosuje się wyroby o znacznie zmniejszonej wilgotności. Wyroby niepowlekane, wystarczające pod względem jakości do celów biurowych lub domowych, dają zbyt niską jakość przy wielu zastosowaniach profesjonalnych w profesjonalnych drukarkach cyfrowych. W takich przypadkach należy stosować wyroby powlekane. Powlekane wyroby papierowe muszą mieć, oprócz małej wilgotności, powłokę przepuszczającą duże ilości pary wodnej. Wyroby z takimi powłokami są znacznie droższe niż z powłokami pigmentowymi. Zbyt mała przepuszczalność pary wodnej prowadzi do powstania pęcherzy pod powłoką. Drukowanie termiczne Drukowanie termiczne w wersji profesjonalnej jest drukowaniem pośrednim przez taśmę barwną odgrywającą rolę farby drukowej. Maleńkie elektrody dotykają przez taśmę do zadrukowywanego podłoża i w miejscach drukujących ulegają szybkiemu nagrzaniu, stapiają warstwę barwną na taśmie i warstwa ta przechodzi na zadrukowywane podłoże. Drukowanie termiczne pośrednie praktycznie nie stawia żadnych specjalistycznych wymagań zadrukowywanym wyrobom papierowym. Podsumowanie: Drukowanie cyfrowe obecnie obejmuje trzy techniki drukowania: atramentową, laserową i termiczną pośrednią. Techniki atramentowe i laserowe wymagają stosowania wyrobów papierowych o specyficznych właściwościach. Inż. Andrzej Meyer Dokończ to, co zacząłeś Ta trafna uwaga była jednocześnie mottem cyklu Dni Otwartych zorganizowanych przez firmę Duplo Polska. Motto podkreśla, że w technologii druku cyfrowego coraz bardziej liczy się końcowy rezultat działań drukarskich, czyli trwałe i eleganckie wykończenie. Do brze wy ko na na opra wa mo że w du żym stop niu zwięk szyć war tość fi nal ne go wy - ro bu, za pew nia jąc więk szą sa ty sfak cję klien ta, bu du jąc lo jal ność na byw cy i kreu jąc moż - li wo ści uzy ska nia bar dziej atrak cyj nych mar ży. Tech no lo gia cy fro wa jest dziś co raz po wszech - niej sto so wa na. Do ku men ty mu szą być dru ko wa ne szyb ko, z ela stycz nym re a go wa niem na zmie nia - ją ce się po trze by oraz za cho wa niem opła cal no ści dru ku ni skich ko sztów. Wy bie ra my cy frę Trze ba przy znać, że ja kość dru ku cy fro we go już te raz sta no wi do brą al ter na ty wę dla offse tu we wszy st kich za sto so wa niach, z wy jąt kiem tych najbar dziej za a wan so wa nych. Po nad to ko szty ma te - ria łów eks plo a ta cyj nych wy ka zu ją ten den cję spadko wą, co w bar dzo krót kim cza sie podwa ży po gląd, że druk cy fro wy jest eko no micz nie uza sa dnio ny jedy nie przy wy jąt ko wo ma łych na kła dach. Ty sią ce dru kar ni na ca łym świe cie prze sta wia się na pro duk cję cy fro wą, bądź uzu peł nia moż li - wo ści dru ku offse to we go o ofer tę dru ko wa nia cyfro we go. Przed się wzię cia te stwa rza ją po trze bę ob słu gi prac łą czą cych druk cy fro wy i tra dy cyj ny. Cy fro we tech no lo gie dru ko wa nia do pro wa dzi ły już do ogrom ne go roz wo ju tech no lo gii i tech nik wy kań cza nia prac i ten den cja ta nadal bę dzie się utrzy my wać wraz z dal szym ewo lu o wa niem dru - ku cy fro we go. Oklejarka Duplo DuBinder to system pracujący z prędkością 525 książek na godzinę do trwałego oprawiania publikacji z pojedynczym zaciskiem 36 37

20 OPRAWA ABC PRINT BUYERA Wy bie ra my opra wę Osta tecz ni użyt kow ni cy nie ku pu ją sa mej usłu gi dru ku są na byw ca mi pro duk tów wy koń - czo nych. Dla na byw cy książ ki, tym bar dziej je śli mówi my o spe cjal nych ni sko na kła do wych wy da - niach, li czy się koń co wy re zul tat - pra ca trwa le i ele ganc ko wy koń czo na. Opra wa szy ta świad czy o pro fe sjo na li zmie koń - co wej obrób ki, ale jed no cze śnie nie jest to do bre roz wią za nie dla grub szych do ku men tów - ta kich jak podręcz ni ki czy ka ta lo gi - szcze gól nie, je śli ma - ją się otwie rać pła sko. Opra wia nie z wy ko rzy sta - niem grzbie to wej spi ra li czę sto ko ja rzo ne jest z mo no chro ma tycz ny mi do ku men ta mi bi zne so wy - mi, lecz tech ni ka ta, lub bar dziej trwa łe łą cze nie pla sti ko wym grze bie niem (ang. co il bin ding), mo - że ide al nie spraw dzać się przy dru ko wa nych publi ka cjach, które ma ją być czę sto wy ko rzy sty wa ne i mu szą otwie rać się cał ko wi cie (pła sko). Moż na dzię ki te mu wy go dnie czy tać i ro bić no tat ki. Przy pro duk cji ksią żek naj czę ściej wy ko rzy sty - wa na jest opra wa kle jo na. Pro du cen ci okle ja rek sta ra ją się do pa so wać swo je pro duk ty do po trzeb dru kar ni i wy daw nictw, ofe ru jąc im mo de le zróż - ni co wa ne pod ką tem funk cjo nal no ści i zdol no ści pro duk cyj nych. Sy ste my mięk kich opraw kle jo nych Okle jar ka Du plo Du Bin der to pro sty w użyt ko - wa niu sy stem do trwa łe go opra wia nia pu bli ka cji z po je dyn czym za ci skiem, który po zwa la na produk cję sta ran nie opra wio nych, od po wie dniej jako ści do ku men tów. Mo że być wy ko rzy sty wa na do opra wia nia ksią żek, ka ta lo gów, in struk cji ob słu gi oraz maga zy nów ilu stro wa nych. Okle jar ka Du Bin der pra cu je z pręd ko ścią 525 ksią żek na go dzi nę ob słu gu je za rów no wy dru ki offse to we, jak i po cho dzą ce z urzą dzeń cy fro wych. Ba da nia prze pro wa dzo ne w Sta nach Zjed no czo - nych po ka za ły, że 25% dru karń pla nu je w cią gu naj bliż szych dwóch lat za in we sto wać w urzą dze - nia do opra wy mięk kiej i obe cnie jest to naj bar - dziej po pu lar na me to da przy go to wy wa nia pro fe sjo nal nie wy glą da ją cych pu bli ka cji. Mo del Du Bin der ofe ru je za a wan so wa ną au to ma- ty za - cję, co pro wa dzi do re duk cji cza su i ko sztów zwią za nych z każ do ra zo wym kon fi gu ro wa niem urzą dze nia, dzię ki cze mu spraw dza się przy obsłu dze zróż ni co wa nych prac. Jed ną z je go klu czowych za let jest pro sta i in tu i cyj na ob słu ga. Urządze nie Du Bin der moż na za pro gra mo wać tak, aby au to ma tycz nie do sto so wy wa ło się do specy fi ka cji pro duk cji, łącz nie z gru bo ścią książ ki oraz po zy cją do ci ska nia okład ki. Czte ry na ci na - ją ce ak ce so ria prze su wa ją się pa ra mi sto sow - nie do sze ro ko ści grzbie tu, dzię ki cze mu za wias jest za wsze po praw nie zlo ka li zo wa ny na prze d - niej i tyl nej okład ce. Czyn no ści in sta la cyj ne oraz do stęp do in for ma cji odby wa ją się po przez ekran do ty ko wy, za po mo cą które go moż na wybrać wcze śniej za pi sa ne za da nie. Przy wo ła nie kon kret ne go za da nia z pa mię ci urzą dze nia trwa 30 se kund, co znacz nie skra ca czas po trzeb ny do je go przy go to wa nia. Do dat ko wo ma te riał do wy kań cza nia moż na umie szczać na sto le ła do - wa nia, co zwięk sza pro duk tyw ność i efek tyw - ność pra cy. Oprawa grzebieniowa - specjalna oprawa wykonywana na bindownicy. Najpierw na marginesie grzbietowym kartek wykonuje się otwory a następnie łączy się kartki za pomocą specjalnego sprężynującego grzebienia zwiniętego w rurkę. Grzebień może być wykonany z drutu, metalu lub tworzywa sztucznego. Oprawa klejona - w tym systemie oprawy kartki wkładu są ze sobą połączone naniesionym na grzbiet klejem. Sklejane mogą być luźne kartki, ale można też wcześniej łączyć je w składki za pomocą nici. Oprawa zeszytowa - zwana też szytą. Poszczególne arkusze połączone są ze sobą poprzez grzbiet wspólnym zszyciem (zszywkami z drutu lub nićmi). Oprawa miękka - jeden z dwu rodzajów oprawy klejonej (antonim oprawy twardej). W tej jednolitej oprawie okładziny okładki są elastyczne. Może być wykonana z kartonu lub z tworzywa sztucznego. Mo del Du Bin der za pew nia wy so ką pręd kość produk cyj ną i zna ko mi cie spraw dza się rów nież przy ob słu dze wy ższych na kła dów. Ra zem ze sto łem utrzą sar ki Du Bin der, który wy rów nu je każ dy do ku - ment, ja ki ma być po da ny do opra wia nia, sy stem posia da ca ły sze reg funk cji, ta kich jak wy kry wa nie podwój nych ar ku szy oraz sen sor gru bo ści książ ki, które spra wia ją, że za wsze dzia ła on z naj wyż szą pre cy zją i do kład no ścią, co znacz nie re du ku je powsta wa nie wy bra ko wa nych pro duk tów. Ssaw ko wy pas po da ją cy okle jar ki za pew nia płyn ne i do kład ne po da wa nie okład ki do po szcze - gól nych ksią żek, zaś ope ra cja bi go wa nia okład ki umoż li wia uzy ska nie pro fe sjo nal nie wy glą da ją cej pu bli ka cji. Urzą dze nie po zwa la na łą cze nie i opra - wia nie ksią żek o wy mia rach 360 x 320 mm, mi ni - mal ny wy miar to 120 x 120 mm. For ma ty sto sowa nych okła dek mie szczą się w za kre sie od 360 x 696 mm do 120 x 250 mm. Okle jar ka Du Bin der po raz pierw szy w Pol sce zo sta ła za pre zen to wa na Przykłady opraw wykonanych na oklejarce Duplo DuBinder 38 39

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE 5. Pro mie nio wa nie elek tro ma gne tycz ne (PEM) nie jo ni - zu ją ce wy stę pu je w po sta ci na tu ral nej (źró dła mi są Zie - mia, Słoń ce, zja wi ska at mos fe rycz ne) oraz sztucz nej (zwią za

Bardziej szczegółowo

Rozwiązywanie umów o pracę

Rozwiązywanie umów o pracę Ryszard Sadlik Rozwiązywanie umów o pracę instruktaż, wzory, przykłady Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2012 Wstęp...7 Rozdział I Wy po wie dze nie umo wy o pra cę za war tej na

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key Master Key Zalety i korzyści Ochro na praw na klu cze sys te mo we pro du ko wa ne są wy łącz nie w fir mie WIL KA. Ponad to WIL KA chro ni je przed nie upraw nio ną pro duk cją, umiesz - cza jąc na nich

Bardziej szczegółowo

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU PRAWO SPÓŁDZIELCZE I MIESZKANIOWE... Część 6, rozdział 1, punkt 4.1, str. 1 6.1.4. PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU 6.1.4.1. Usta no wie nie od ręb nej wła sno ści Z człon kiem spół dziel ni ubie ga ją

Bardziej szczegółowo

Opakowania na materiały niebezpieczne

Opakowania na materiały niebezpieczne Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Opakowania na materiały 208 GGVS Opakowania na materiały 209 Opakowania na materiały Cer ty fi ko wa ne po jem ni ki Utz jest pro du cen tem sze ro kiej ga my opa ko

Bardziej szczegółowo

przekrój prostokàtny

przekrój prostokàtny Szcze gól ne miej sce w wen ty la cji me cha nicz nej znaj du je wen ty - la cja o prze kro ju pro sto kąt nym. Co raz czę ściej sto so wa na i co raz czę ściej po szu ki wa na przez wy ko naw ców. Naj

Bardziej szczegółowo

Rewolucja dziewczyn na informatyce

Rewolucja dziewczyn na informatyce Rewolucja dziewczyn na informatyce Wro ku aka de mic kim 2017/18 od no to wa no w Pol sce naj więk szy w hi sto rii przy rost licz by stu den tek kie run ków in for ma tycz nych o 1179 w ska li kra ju

Bardziej szczegółowo

Konstrukcja szkieletowa

Konstrukcja szkieletowa Obudowa wanny Obudowę wanny mocuje się na konstrukcji szkieletowej zbudowanej z listewek o grubości 40 x 40 mm, rozstawionej wzdłuż boków wanny i przymocowanej do ściany. NARZĘDZIA poziomnica wyrzynarka

Bardziej szczegółowo

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Zasady bezpieczeństwa WAŻNE Przed użyciem piły należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi, dołączoną do urządzenia. 1. Pi łę na le ży moc no trzy mać obiema rę ka mi.

Bardziej szczegółowo

Montaż okna połaciowego

Montaż okna połaciowego Montaż okna połaciowego L Okna do pod da szy do star czają na pod da sze pra wie 40% świa tła wię cej niż okna o tej sa mej po wierzch ni za mon to wa ne pio no wo. Wy bór okna za le ży od: po wierzch

Bardziej szczegółowo

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni?

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? 2 Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? biuletyn informacyjny dotyczący ochrony praw pracowników USTA WA z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Miejsce na naklejk z kodem ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Instrukcja dla zdajàcego POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 120 minut 1. Spraw dê, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 11 stron (zadania

Bardziej szczegółowo

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE:

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: 44 Scenariusz 10 I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: Te ma ty ka lek cji do ty czy pod r cz ni ka Wie dza o spo e czeƒ stwie, cz Êç I. Pod

Bardziej szczegółowo

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej aparatura i technika Dr n. farm. Sławomir Wilczyński Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego z OML w Sosnowcu, SUM w Katowicach Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. fiz. Barbara Pilawa

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna # Modlitwa nad darami " # # K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. lub... Któ

Bardziej szczegółowo

2.1. Identyfikacja Interesariuszy. G4 25a

2.1. Identyfikacja Interesariuszy. G4 25a 16 17 2.1. Identyfikacja Interesariuszy Gru py In te re sa riu szy zo sta y wy bra ne w opar ciu o ana li z dzia al - no Êci ope ra cyj nej Gru py Ban ku Mil len nium. W wy ni ku pro ce su ma - po wa nia

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. Modlitwa nad darami... Któ - ry ży - e

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11 SPIS TRE ŚCI WSTĘP.....................................................9 ROZ DZIAŁ I ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI.......................11 1. TEO RIE OR GA NI ZA CJI A NA UKI O ZAR ZĄ

Bardziej szczegółowo

250 pytań rekrutacyjnych

250 pytań rekrutacyjnych 250 pytań rekrutacyjnych które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi 250 pytań rekrutacyjnych, które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi Autorzy Katarzyna Chudzińska dyrektor zarządzający zasobami ludzkimi

Bardziej szczegółowo

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Europejski Dzień Wiosny Eu ro pej ski Dzień Wio sny w Szko le Pod sta wo wej nr 59 im. Ja na Ma tej ki w kla sach na ucza nia zin te gro wa ne go za ini cjo wa li na uczy cie

Bardziej szczegółowo

FASADY FOTOWOLTAICZNE

FASADY FOTOWOLTAICZNE JANUSZ MARCHWIŃSKI FASADY FOTOWOLTAICZNE TECHNOLOGIA PV W ARCHITEKTURZE WARSZAWA 2012 SPIS TREŚCI WSTĘP...........................................................7 1. Przedmiot, uzasadnienie i cel pracy....................................7

Bardziej szczegółowo

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym.

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym. Sztuka i komputer Jak już wie cie, za po mo cą kom pu te ro wych pro gra mów gra ficz nych moż na wy ko ny wać róż ne dzie ła pla stycz ne, czy li two rzyć gra fi kę kom pu te ro wą. Ta ki ob raz moż na

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z PERNEM Chemia Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież uznać od po wie dzi

Bardziej szczegółowo

w umowach dotyczących

w umowach dotyczących Niezbędne postanowienia w umowach dotyczących utworów audiowizualnych Produkcja utworu audiowizualnego wymaga nie tylko sporych nakładów finansowych i organizacyjnych, ale również współpracy wielu podmiotów

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od po wie dzi.

Bardziej szczegółowo

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym szpachelka (15 cm) NARZĘDZIA piła długa linijka drobnoziarnisty papier ścierny nóż z wymiennym ostrzem kuweta na zaprawę kuweta na klej

Bardziej szczegółowo

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Mi chał Gra bia, Grze gorz So ko łow ski, Piotr Ho łu bo wicz In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia GS1 Polska Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Śle dząc

Bardziej szczegółowo

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia Gwarantowana Renta Kapitałowa Ogólne warunki ubezpieczenia OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA GWARANTOWANEJ RENTY KAPITAŁOWEJ GRK/R/4/2007 1. DE FI NI CJE Ile kroć w ni niej szych ogól nych wa run kach

Bardziej szczegółowo

Pojemniki niestandardowe

Pojemniki niestandardowe Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Pojemniki niestandardowe 236 Pojemniki specjalnego przeznaczenia Pojemniki specjalnego przeznaczenia 237 Rozwiązania dopasowane do potrzeb klienta Po jem ni ki spe

Bardziej szczegółowo

Walizki. Walizki i pojemniki zamykane

Walizki. Walizki i pojemniki zamykane Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Pod kluczem 62 i pojemniki zamykane 63 Systemy zamknięć Po jem ni ki RA KO moż na za my kać za po mo cą po kry - wy z za wia sa mi. Je że li do te go na dłuż szym bo

Bardziej szczegółowo

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa?

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa? 1 3aparatura i technika Dr n. farm. S 0 0awomir Wilczy Ґski Katedra i Zak 0 0ad Podstawowych Nauk Biomedycznych, Wydzia 0 0 Farmaceutyczny z OML w Sosnowcu 0 1l 0 2skiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Bardziej szczegółowo

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Wojciech Świątek Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Praktyczne wskazówki dla specjalistów ds. ochrony środowiska Ochrona środowiska VERLAG DASHÖFER www.dashofer.pl Wydawnictwo VERLAG DASHOFER Sp.

Bardziej szczegółowo

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9 Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM G d y n i a 2 0 0 9 Program nauczania do nowej podstawy programowej (Rozporzàdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 23.2.2008 r.) skonsultowany

Bardziej szczegółowo

Art Lift nowa technologia liftingu

Art Lift nowa technologia liftingu medycyna estetyczna Marcin Wujtowicz Sales manager MYDERM Laboratories S.A. Art Lift nowa technologia liftingu Me dy cy na este tycz na to no wa ga łąź na uk me dycz nych po wsta ła zpo łą cze nia der

Bardziej szczegółowo

Design przestrzeni De ko ra cyj ne, in no wa cyj ne, zo rien to wa ne na pro jekt.

Design przestrzeni De ko ra cyj ne, in no wa cyj ne, zo rien to wa ne na pro jekt. Design przestrzeni De ko ra cyj ne, in no wa cyj ne, zo rien to wa ne na pro jekt. Grzej ni ki po ko jo we LUX RAD ofe ru ją bo gac two aran żo wa nia no wo czes nych miesz kań. In no wa cyj ne wzo ry,

Bardziej szczegółowo

copyspace WEB2PRINT PROJEKTOWANIE I EDYCJA PRZEZ INTERNET www.yemo.nl

copyspace WEB2PRINT PROJEKTOWANIE I EDYCJA PRZEZ INTERNET www.yemo.nl WEB2PRINT PROJEKTOWANIE I EDYCJA PRZEZ INTERNET SAMODZIELNE POZYSKUJ I UTRZYMUJ PROJEKTOSWOICH WANIE KLIENTÓW CECHY SYSTEMU Udostępnij swoim klientom narzędzie do samodzielnego projektowania produktu,

Bardziej szczegółowo

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia masazyk_layout 1 10/9/13 2:29 PM Page 1 Ćwi cze nie Spo sób wy ko na nia Ma su je te ra peu ta lub sa mo dziec ko ko lej no każ dą rę kę od od ra mie nia w kie run ku dło ni po stro nie ze wnętrz nej ra

Bardziej szczegółowo

Układanie paneli z PCV

Układanie paneli z PCV Układanie paneli z PCV Wybór paneli 1. Panele z PVC są produktem gotowym do użytku. Można kłaść je we wszystkich rodzajach pomieszczeń. Szczególnie dobrze sprawdzają się w pomieszczeniach wilgotnych (łazienki,

Bardziej szczegółowo

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI Rozdział Blokada nadgarstka PODSTAWY Blo ka da nad garst ka po le ga na znie czu le niu trzech ner wów: pro mie nio we go, po środ ko we go oraz łok cio we go. 1. Nerw łok cio wy ma ga łąz kę czu cio wą

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do

Bardziej szczegółowo

War sza wa 2015 PUBLIKACJA DYSTRYBUOWANA BEZPŁATNIE

War sza wa 2015 PUBLIKACJA DYSTRYBUOWANA BEZPŁATNIE Pu bli ka cja po wsta ła w ra mach pro jek tu re ali zo wa ne go z do fi nan so wa niem NFOŚiGW w ra mach pro gra mu prio ry te to we go Edu ka cja eko lo gicz na Lider projektu: Wyż sza Szko ła Eko lo

Bardziej szczegółowo

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Zajęcia zgodne z niniejszym konspektem przeprowadzono z uczniami klasy I gimnazjum podczas Klubu Młodego Odkrywcy DawBas, działającego przy Zespole Szkół w Górsku.

Bardziej szczegółowo

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach działania

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2010 Instrukcja dla zdającego Czas pracy 120 minut 1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi

Bardziej szczegółowo

Recenzent: Prof. dr hab. Edward Nowak, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Recenzent: Prof. dr hab. Edward Nowak, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Recenzent: Prof. dr hab. Edward Nowak, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Copyright do wydania polskiego CeDeWu Sp. z o.o. Wszel kie prawa za strze żo ne. Za bro nio ne jest ko pio wa nie, prze twa rza

Bardziej szczegółowo

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim Jaki podatek zapłaci twórca? Zbliża się czas rozliczenia z fiskusem. Wielu twórcom rozliczenia podatkowe mogą nastręczać trudności, zwłaszcza, gdy prowadzą kilka rodzajów działalności, albo osiągają przychody

Bardziej szczegółowo

Postępowanie z bielizną i odpadami w gabinetach medycyny estetycznej oraz obiektach sektora beauty

Postępowanie z bielizną i odpadami w gabinetach medycyny estetycznej oraz obiektach sektora beauty higiena pracy mgr inż. Dominika Gacka, mgr Dorota Wodzisławska-Czapla Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach Postępowanie z bielizną i odpadami w gabinetach medycyny estetycznej oraz

Bardziej szczegółowo

Opis techniczny Przeznaczenie Instrukcja montażu

Opis techniczny Przeznaczenie Instrukcja montażu Sys tem ko mi no wy HY BRY DA IZO to re wo lu cyj ne roz wią za nie w tech ni ce ko mi no wej i ab so lut nie no wy pro dukt fir my Spi ro flex. Wie lo let nie do świad cze nie po zwo li ło nam na stwo

Bardziej szczegółowo

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 2 Przydatne pojęcia Czas pra cy to czas, w któ rym po zo sta jesz w dys - pozycji

Bardziej szczegółowo

lek. med. Wioletta Sikora otolaryngolog, lekarz medycyny anty-aging

lek. med. Wioletta Sikora otolaryngolog, lekarz medycyny anty-aging aparatura i technika lek. med. Wioletta Sikora otolaryngolog, lekarz medycyny anty-aging Właściciel i manager wielospecjalistycznych klinik Eskulap w Pabianicach Urządzenia wykorzystujące w swej technologii

Bardziej szczegółowo

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie Nie jed no krot nie chęć po sia da nia ko min ka w dom ku let ni sko wym wy mu sza zna le zie nie ta kie go roz wią za nia, aby by ło spraw ne i bez piecz - ne, a jak to uczy nić je śli w samym dom ku

Bardziej szczegółowo

www.nie bo na zie mi.pl

www.nie bo na zie mi.pl Nie bo Na Zie mi www.nie bo na zie mi.pl Kon rad Mi lew ski Wszel kie pra wa za strze żo ne. Nie au to ry zo wa ne roz po wszech nia nie ca ło ści lub frag men tu ni niej szej pu bli ka cji w ja kiej kol

Bardziej szczegółowo

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w I. DEKLARACJA WYDAWCY II. OKREعLENIA Ago ra SA, wy daw ca Ga ze ty Wy bor czej wiad czy kom plek so wà usùu gو Ne kro lo gi, po le ga jà cà na za miesz cza niu ne

Bardziej szczegółowo

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny Ogól ne za sa dy za miesz cza nia ogło szeń wy mia ro wych i re klam w Par kie cie i je go do dat kach oraz wkład ko wa nia I. PO STA NO WIE NIA OGÓL NE 1 Ile kroć w ni niej szych za sa dach ogól nych

Bardziej szczegółowo

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA w po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w STOCZ NI GDYNIA S.A., pro wa dzo nym na pod sta wie prze pi sów usta wy z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze gól

Bardziej szczegółowo

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą,

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą, DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Ratujmy kasztanowce Metoda projektu Istota metody projektów polega na tym, że grupa osób uczących się samodzielnie inicjuje, planuje i wykonuje pewne przedsięwzięcia, a następnie

Bardziej szczegółowo

Budowa i zasada działania. Budowa. instrukcja obsługi grupy pompowej. powrót GW 1/2. zasilanie GW 1/2

Budowa i zasada działania. Budowa. instrukcja obsługi grupy pompowej. powrót GW 1/2. zasilanie GW 1/2 instrukcja obsługi grupy pompowej Rys. 1. Budowa grupy pompowej powrót 2 3 GW 1/2 6 7 1 zasilanie 4 GW 1/2 1. zawór termostatyczny ZT 2. zawór regulacyjny ZR 3. zawór odcinający G1" belki zasilającej 4.

Bardziej szczegółowo

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych BE ATA DZIE WIĘC KA Głów nym za da niem wy cho waw czo dy - dak tycz nym re ali zo wa nym przez pla - ców ki przed szkol ne jest stwo rze

Bardziej szczegółowo

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Statut Zwi zku Kynologicznego w Polsce 2/ 1 STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Roz dzia³ I Po sta no wie nia og l ne 1 Sto wa rzy sze nie no si na zw Zwi zek Ky no lo gicz ny w Pol sceµ zwa ny

Bardziej szczegółowo

Koncepcje i strategie logistyczne

Koncepcje i strategie logistyczne Ewa Ku liń ska 1 Agniesz ka Do rn fel d 2 Za rzą dza nie ry zy kiem pro ce sów lo gi stycz nych - studium przypadku 3 Przed mio tem pu bli ka cji jest oce na ry - zy ka to wa rzy szą ce go re ali za cji

Bardziej szczegółowo

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry Tomasz LATAWIEC członek SIDiR Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry pod ziem nej miesz czą się w sze ro ko ro zu mia nej dzie - dzi nie in ży nie rii sa ni tar nej i ochro nie śro

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ogólne Warunki Ubezpieczenia Ryzyka Śmierci lub Kalectwa

Bardziej szczegółowo

Niezbędnik finansowy. Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel. Produkty oszczędnościowe

Niezbędnik finansowy. Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel. Produkty oszczędnościowe Niezbędnik finansowy Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel Produkty oszczędnościowe Pro duk ty ofe ro wa ne przez ban ki są two rzo ne z my ślą o klien tach i ich po - trze bach. Planując co miesiąc

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od.

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so -

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so - Metoda projekt w badawczych Me to da pro jek t w jest spo so bem wspie ra nia ak tyw ne go za an ga o wa nia i ce lo we go ucze nia siê oraz roz wo ju in te lek tu al ne go, a dla nie kt rych na uczy cie

Bardziej szczegółowo

Sunekos innowacyjny system

Sunekos innowacyjny system medycyna estetyczna lek. Krzysztof Kaczyński Kaczyńscy Clinic w Warszawie Sunekos innowacyjny system regeneracji macierzy pozakomórkowej skóry skuteczność i bezpieczeństwo poparte badaniami klinicznymi

Bardziej szczegółowo

Układanie wykładzin podłogowych

Układanie wykładzin podłogowych Układanie wykładzin podłogowych Sposoby układania Sposób układania Układanie swobodne Zastosowanie Zalety Wady W małych pomieszczeniach, tam gdzie wystarcza jeden arkusz lub rzadko odwiedzanych Szybkie

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych Ubezpieczenie Składki OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA SKŁAD KI US/J/3/2007 Ni niej sze ogól ne wa run ki ubez pie cze nia sto su je się wy

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

Wydrukuj i wyślij Neokartki Wielkanocne razem z Envelo

Wydrukuj i wyślij Neokartki Wielkanocne razem z Envelo Wydrukuj i wyślij Neokartki Wielkanocne razem z Envelo Szanowni Państwo! W związku ze zbliżającymi się Świętami Wielkiej Nocy przedstawiamy Państwu ofertę na przygotowanie i wydruk Neokartek Wielkanocnych.

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY DLA TECHNIKÓW ORTODONTYCZNYCH

MATERIAŁY DLA TECHNIKÓW ORTODONTYCZNYCH Wyróżnia nas tylko jedna rzecz. Wszystko. MATERIAŁY DLA TECHNIKÓW ORTODONTYCZNYCH Produkty LAB TEC ADENTA Dokładne Łatwe w użyciu Czyste Ekonomiczne Wielozadaniowe Konieczne System mikrosensorów THERAMON

Bardziej szczegółowo

Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da

Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da postęp hodowlany Ka mil Siat ka Ma zo wiec kie Cen trum Ho dow li i Roz ro du Zwie rząt Sp. z o.o. w Ło wi czu Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da Ho dow la to skom pli ko wa ny, dłu go trwa

Bardziej szczegółowo

Środ ka mi ochro ny indywidualnej wska za ny mi w oce nie ry zy ka za wo do we go przy ob słu dze LPG są także: oku

Środ ka mi ochro ny indywidualnej wska za ny mi w oce nie ry zy ka za wo do we go przy ob słu dze LPG są także: oku BHP NA STACJACH LPG Pra cow nik, przy stę pu jąc do pra cy na sta no wi sku ope ra to ra LPG po wi nien za po znać się z oce ną ry zy - ka za wo do we go dla je go sta no wi ska oraz sto so wać odzież

Bardziej szczegółowo

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach BAR BA RA WOY NA ROW SKA, MA RIA SO KO OW SKA, MAG DA LE NA WOY NA ROW SKA -SO DAN Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach W nowej podstawie programowej kszta³cenia

Bardziej szczegółowo

Drukarnia 3D Doświadczenie Doskonałość Doradztwo

Drukarnia 3D Doświadczenie Doskonałość Doradztwo Nasze Mocne Strony Druk kopert - standardowych - ozdobnych Druk offsetowy - wysokonakładowy - niskonakładowy Druk wielkoformatowy - solwentowy - uv Projektowanie Nasze bogate doświadczenie w dziedzinie

Bardziej szczegółowo

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Mi ro sław No wak, Ja cek Za jąc In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Wy daj ność sys te mów dys try bu cji

Bardziej szczegółowo

Laserowe zamykanie naczyń

Laserowe zamykanie naczyń medycyna estetyczna Artur Gaczek Zakład Techniki Laserowej Electric System & Laser Technology w Warszawie Laserowe zamykanie naczyń co każdy operator lasera wiedzieć powinien Ni niej szy ar ty kuł po świę

Bardziej szczegółowo

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele 1 3Przyj 0 1cie W E S E L N E 58 magazyn wesele 1 3 Tortowy zawr t g 0 0owy C o fantazjach w 0 2wiecie s 0 0odko 0 2ci C u kier ni czy 0 2wiat roz wi ja si 0 1 w b 0 0y ska wicz - nym tem pie, ofe ru j

Bardziej szczegółowo

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK.

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK. PRZEWODNIK Rozdzia³ 1, str. 1 SKUTECZNE ZARZ DZANIE SPÓ DZIELNI MIESZKANIOW Spis treœci 1. PRZEWODNIK 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów

Bardziej szczegółowo

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li?

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Drę czy ciel nie jest ani ta ki zły, ani ta ki sil ny, na ja kie go wy glą da. Sam, bez po mo cy dzie ci, drę czy ciel jest ni kim. q Si ła drę czy cie la bie rze

Bardziej szczegółowo

Lublin moje miasto. (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go

Lublin moje miasto. (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go Lublin moje miasto Forum edukacyjne (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go Ome to dzie pro jek tu sły szał chy ba każ dy z nas. Wie

Bardziej szczegółowo

Recenzent: Prof. dr hab. Małgorzata Sulmicka. Copyright do wydania polskiego CeDeWu Sp. z o.o. Wszel kie prawa za strze żo ne.

Recenzent: Prof. dr hab. Małgorzata Sulmicka. Copyright do wydania polskiego CeDeWu Sp. z o.o. Wszel kie prawa za strze żo ne. Recenzent: Prof. dr hab. Małgorzata Sulmicka Copyright do wydania polskiego CeDeWu Sp. z o.o. Wszel kie prawa za strze żo ne. Za bro nio ne jest ko pio wa nie, prze twa rza nie i roz po wszech nia nie

Bardziej szczegółowo

Bez pie czeń stwo w łań cu chu do staw

Bez pie czeń stwo w łań cu chu do staw Bo gu sław Śliw czyń ski In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia Wyż sza Szko ła Lo gi sty ki Bez piecz ne łań cu chy do staw Po czu cie bez pie czeń stwa jest jed ną z pod sta wo wych war to ści

Bardziej szczegółowo

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem War sza wa 2010 Pro jekt okład ki Do ro ta Za jąc Zdję cie na okład ce Wojciech Sternak Opra co wa nie re dak cyj ne Iza bel la Skrzecz Re dak cja

Bardziej szczegółowo

Odpowiedzialny pracodawca, czyli bezpieczne i higieniczne warunki pracy

Odpowiedzialny pracodawca, czyli bezpieczne i higieniczne warunki pracy higiena pracy mgr Arleta Mrugała mgr Dorota Wodzisławska-Czapla Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach Odpowiedzialny pracodawca, czyli bezpieczne i higieniczne warunki pracy Zachowanie

Bardziej szczegółowo

Niezbędnik finansowy. Finansujemy nasze marzenia. Kredyty

Niezbędnik finansowy. Finansujemy nasze marzenia. Kredyty Niezbędnik finansowy Finansujemy nasze marzenia Kredyty Pro duk ty ofe ro wa ne przez ban ki są two rzo ne z my ślą o klien tach i ich po - trze bach. Planując co miesiąc do mo wy bu dżet, do brze jed

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO UŻYTKOWANIA MASZYN

BEZPIECZEŃSTWO UŻYTKOWANIA MASZYN Włodzimierz Łabanowski BEZPIECZEŃSTWO UŻYTKOWANIA MASZYN Poradnik dla pracodawców Warszawa 2013 Spis treści 1. Wprowadzenie 2. Europejska koncepcja bezpieczeństwa użytkowania maszyn 3. Wymagania dla maszyn

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki Elżbieta Judasz Prawo pra cy pierwsze kroki War sza wa 2012 Aktualizacja Katarzyna Piecyk Pro jekt okład ki www.jsphoto.eu Opra co wa nie re dak cyj ne Izabella Skrzecz Opra co wa nie ty po gra ficz ne

Bardziej szczegółowo

Kontrola inbredu. hodowla NEGATYWNE SKUTKI INBREDU DEPRESJA INBREDOWA

Kontrola inbredu. hodowla NEGATYWNE SKUTKI INBREDU DEPRESJA INBREDOWA hodowla Ka mil Siat ka Ma zo wiec kie Cen trum Ho dow li i Roz ro du Zwie rząt Sp. z o.o. w Ło wi czu Kontrola inbredu Terminem inbred, chów wsobny albo kojarzenie krewniacze określa się kojarzenia spokrewnionych

Bardziej szczegółowo

2. Do przeniesienia na dysk komputera i obróbki zdjęć z aparatu cyfrowego potrzebujesz:

2. Do przeniesienia na dysk komputera i obróbki zdjęć z aparatu cyfrowego potrzebujesz: 1. Do wydrukowania 400 kolorowych ulotek reklamowych należy zastosować maszynę: 2. Do przeniesienia na dysk komputera i obróbki zdjęć z aparatu cyfrowego potrzebujesz: 3. Na skutek powiększania wymiarów

Bardziej szczegółowo

Wilno: magia historii

Wilno: magia historii Wilno: magia historii Są miejsca magiczne na ziemi, ale drugiego takiego jak Wilno nie ma JAROSŁAW DUMANOWSKI Wil no by ło i jest mia stem ma gicz - nym, nie zwy kle waż nym dla wszyst kich za miesz ku

Bardziej szczegółowo

blue-ab Skuteczna komunikacja w każdym wymiarze

blue-ab Skuteczna komunikacja w każdym wymiarze Skuteczna komunikacja w każdym wymiarze Strategie komunikacji Stra te gie ko mu ni ka cji to pro jek ty, któ rych ce lem jest spój na, m¹ dra ko mu ni ka cja o dzia ła niach fir my czy or ga ni za cji.

Bardziej szczegółowo

Wniosek o ubezpieczenie mienia od wszystkich ryzyk

Wniosek o ubezpieczenie mienia od wszystkich ryzyk Wniosek o ubezpieczenie mienia od wszystkich ryzyk 1. DANE UBEZPIECZAJĄCEGO WNIOSEK STANOWI INTEGRALNÀ CZĘŚĆ POLISY TYP 09802 Nr jednostka organizacyjna WYPE NIĆ GRANATOWYM LUB CZARNYM D UGOPISEM, DRUKOWANYMI

Bardziej szczegółowo

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 Na świe cie trwa ci cha re wo lu cja: zmie nia się ro la ko biet w no wych tech no lo giach. Ich wpływ, do tych czas nie wiel ki, za czy

Bardziej szczegółowo

Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy

Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy Stanisław Staszewski Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy Lista kontrolna z komentarzem, materiał pomocniczy dla pracodawców Warszawa 2010 Lista kontrolna z komentarzem Sta ni sław Sta szew

Bardziej szczegółowo

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia:

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia: 20 Wspólny Język 2010 Wspólny J zyk 2010 Standard Otwar cie Zna cze nie Otwar cie ma na stę pu ją ce zna cze nia: A) 5 kar w si le 12 17, B) układ 4441 z czwór ką ka ro w si le 12 17, C) układ 4 ka ra,

Bardziej szczegółowo