Najczęściej popełniane błędy przy zakładaniu start-upów analiza od strony prawnej

Transkrypt

1 Najczęściej popełniane błędy przy zakładaniu start-upów analiza od strony prawnej Legnica, adw. dr Rafał T. Stroiński, LL.M. Jankowski, Stroiński i Partnerzy JSLegal Adwokacka spółka partnerska

2 Błąd 1. Czyj to pomysł? Początek problematyki prawa autorskiego Różne etapy powstawania pomysłu Udział różnych osób Powstawanie pomysłu Trudności w identyfikacji oraz odnajdywaniu autorów Zmiana optyki przy formalizowaniu współpracy i dalszym rozwoju przedsięwzięcia

3 Prawa autorskie/własności przemysłowej - umowy Umowa o przeniesienie majątkowych praw autorskich - przenosi te prawa ze skutkiem wobec osób trzecich Umowa licencyjna - upoważnia do korzystania z majątkowych praw autorskich na ustalonym obszarze, między stronami Swoboda umów i jej ograniczenia: właściwość stosunku prawnego przepisy ustawy zasady współżycia społecznego

4 Prawa autorskie/własności przemysłowej - umowy - przykłady zagadnień do sprawdzenia Co jest przedmiotem umowy? Utwór, wynalazek, inne prawo? Pomiędzy kim a kim zawierana jest umowa? Jaka umowa jest zawierana (przeniesienie prawa czy licencja)? Odpowiedzialność za wady prawne przedmiotu umowy Zakres przenoszonego/licencjonowanego prawa: pola eksploatacji (przy prawach autorskich) zakres terytorialny zakres licencji (wyłączna/niewyłączna, czas trwania, możliwość udzielenia sublicencji) Zasady wynagrodzenia Czy dopełniono formalności zgłoszeniowych do właściwych rejestrów (jeśli wymagane)?

5 Prawa własności intelektualnej - możliwe skutki zaniedbań Wadliwie określony przedmiot wkładu Nieuwzględnienie proautorskich postanowień ustawy Wadliwie określone pola eksploatacji Wadliwie okreslony typ umowy - domniemania licencji Niewłaściwie określony krąg założycieli, czyli pominięcie osób kluczowych lub uwzględnienie osób niepotrzebnych Wadliwe przeniesienie na spółkę wkładów niepieniężnych i skutki prawne z tego wynikające

6 Prawa własności intelektualnej - możliwe skutki zaniedbań Ryzyko dodatkowych roszczeń przy zakładaniu spółki lub na późniejszych etapach jej finansowania Obniżenie wartości spółki Ryzyko odpowiedzialności wspólników lub członków zarządu z tytułu zaniżenia wartości wkładu niepieniężnego Utrudnienie lub uniemożliwienie pozyskania inwestora zewnętrznego

7 Prawa autorskie - przykłady potencjalnych roszczeń Ochrona praw osobistych: Roszczenie o zaniechanie naruszeń oraz usunięcie jego skutków Powództwo o ustalenie istnienia/nieistnienia prawa Roszczenie o zadośćuczynienie lub o uiszczenie odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny

8 Prawa autorskie - przykłady potencjalnych roszczeń Ochrona praw majątkowych - w wielu wypadkach odpowiedzialność jest: niezależna od winy niezależna od zaistnienia szkody wystarcza sama bezprawność

9 Prawa autorskie - przykłady potencjalnych roszczeń Ochrona autorskich praw majątkowych: Roszczenie o zaniechanie naruszeń oraz usunięcie jego skutków Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej (na zasadach ogólnych albo zapłatę dwu/trzykrotności należnego wynagrodzenia) Wydanie uzyskanych korzyści Wnioski o zabezpieczenie powództwa i roszczenia informacyjne Inne roszczenia majątkowe (np. zapłata na rzecz Funduszu Promocji Twórczości, roszczenia informacyjne)

10 Błąd 2. Za dużo wspólników Wszyscy jesteśmy przyjaciółmi, ale czy każdy ma być wspólnikiem? Małe wartości łatwo się dzieli Skutki formalne wynikające z faktu bycia wspólnikiem Zwiększenie kosztów funkcjonowania spółki Ograniczyć początkowy krąg założycieli (wspólników) Opcje na akcje w przyszłości? Małe wartości łatwo się dzieli... Ale duże wartości dzieli się przyjemniej

11 Skutki formalne bycia wspólnikiem w spółce z o.o. Wszyscy wspólnicy powinni być traktowani tak samo w takich samych okolicznościach Wszyscy wspólnicy mają równe prawa i obowiązki (o ile ustawa lub umowa spółki nie stanowią inaczej)

12 Prawa wspólników w spółce z o.o. - prawa majątkowe Prawo do dywidendy Prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów w podwyższanym kapitale zakładowym Prawo do uzyskania częściowej lub całkowitej wypłaty udziałów Prawo do rozporządzania udziałem Prawo do wynagrodzenia za powtarzające się świadczenia niepieniężne Prawo do udziału w podziale masy likwidacyjnej spółki Prawo do uzyskania zwrotu dopłat

13 Prawa wspólników w spółce z o.o. - prawa korporacyjne Prawo do uczestniczenia w zgromadzeniu wspólników i prawo głosu Prawo do zaskarżania uchwał wspólników Prawo kontroli Prawo żądania rozwiązania spółki Bierne prawo wyboru do władz spółki Prawo do wytoczenia powództwa na rzecz spółki Prawo żądania udzielenia informacji od wspólnika informacji na temat stosunku dominacji lub zależności wobec innego wspólnika

14 Prawa wspólników w spółce z o.o. - prawa korporacyjne (przysługują dopiero od posiadania określonej wielkości udziałów w kapitale zakładowym) Prawo żądania zwołania zgromadzenia wspólników i umieszczenia spraw w porządku obrad Prawo żądania wyznaczenia przez sąd rejestrowy podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych Prawo żądania wyłączenia wspólnika ze spółki

15 Błąd 3. Zbyt skomplikowana struktura podatkowa Nie zaczynać od komplikowania struktury podatkowej

16 Janek Mama Janka Tomek Brat Tomka Klaudia 90% Spółka cypryjska Janka i jego Mamy 10% 95% Spółka holenderska Tomka i jego Brata 5% 100% Spółka Klaudii na Malcie 10% 90% 100% 90% Spółka holenderska 1 Spółka cypryjska 2 Spółka polska 2 10% 100% Spółka polska 1 1% 30% 31% POMYSŁ spółka polska 38%

17 Zbyt skomplikowana struktura podatkowa - przykłady trudności i kosztów Czas potrzebny na opracowanie i wdrożenie struktury w każdym z krajów Koszty potrzebne na wynagrodzenie prawników zagranicznych Opłaty sądowe i notarialne Koszt wynajęcia (i regularnego opłacania) kancelarii zagranicznych zajmujących się administrowaniem spółkami Czas i koszt odbycia zgromadzenia wspólników i formalnego podjęcia decyzji w całej strukturze Czas i koszt inwestora, który stara się zrozumieć naszą strukturę

18 Błąd 3. Zbyt skomplikowana struktura podatkowa Nie zaczynać od komplikowania struktury podatkowej Utrudnienia formalne i koszty założenia i utrzymania struktury Zapłata 19% podatku nie jest najgorszą rzeczą w życiu, która może nas spotkać Możliwość budowania struktur na dalszym etapie rozwoju pomysłu Uwaga na renegocjowanie przez Radę Ministrów RP umów o unikaniu podwójnego opodatkowania Możliwość wykorzystania podmiotów prawa polskiego (np. spółki osobowe)

19 Błąd 4. Bałagan W przedsięwzięciu - brak ustalenia priorytetów i konsekwencji w ich realizacji W dokumentach - fakturach, umowach, notatkach ze spotkań W harmonogramie pracy w zespole Ogólne negatywne wrażenie o zespole i przedsięwzięciu Utrata wiarygodności Obniżenie wartości start-upu (due diligence oraz negocjacje)

20 Błąd 5. Niedopilnowanie aspektów formalnych Przy założeniu spółki Przy przeniesieniu praw autorskich Przy złożeniu wniosków o rejestrację niektórych praw i ich opłaceniu Brak umów z osobami współpracującymi lub ignorowanie umów tych osób z osobami trzecimi (np. pracodawcami) Ignorowanie zakazów konkurencji osób kluczowych dla start-upu

21 Niedopilnowanie aspektów formalnych - możliwe skutki Opóźnienie rejestracji spółki = opóźnienie pozyskania środków z inwestycji Brak wymaganych praw własności intelektualnej = uniemożliwienie lub utrudnienie pozyskania środków z inwestycji Ryzyko zgłoszenia roszczeń przez osoby współpracujące ze spółką Ryzyko, iż prawa niezbędne dla powodzenia spółki przysługują pracodawcy jednego ze wspólników Ryzyko zgłaszania roszczeń przez podmioty konkurencyjne lub poprzednio zatrudniające wspólników

22 Błąd 6. Ignorowanie funduszy publicznych Kredyt technologiczny dla innowacyjnych przedsiębiorców z puli 400 mln euro przeznaczonych ten cel, do lutego 2011 roku wydano tylko 64 mln zł Pożyczka na Innowacje z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości nawet do 2 mln zł Kredyt technologiczny W 2009 r. 72 funkcjonujące w Polsce fundusze pożyczkowe dysponowały kapitałem pożyczkowym o łącznej wartości ok. 900 mln zł W 2011 r. Polska od UE otrzymała 307 mln zł Polski na wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej. Maksymalna wartość dotacji 700 tys. zł Finansowanie z innych instytucji

23 Fundusze publiczne - wybrane konsekwencje Fundusze mogą pomóc w realizacji wybranego przedsięwzięcia W zależności od rodzaju finansowania, może istnieć konieczność wniesienia wkładu własnego Uwaga na możliwe ograniczenia w okresie korzystania z funduszy

24 Błąd 7. Wyrzucanie pieniędzy Kluczowe znaczenie zdolności generowania przychodów Trudności z finansowaniem pomysłu (i założycieli!) na początkowym etapie rozwoju przedsięwzięcia Oglądać każdą złotówkę przed jej wydaniem

25 Błąd 8. Niedocenianie roli sieci kontaktów (networking) Kontakty istniejące Kontakty nowe Pomagać i szukać pomocy Jakich kompetencji potrzebuję? Jakich ludzi chcę związać ze sobą?

26 Błąd 9. Nie bać się niepowodzeń Pamiętajmy, że start-upy są inwestycjami wysokiego ryzyka nie tylko dla inwestora finansowego Niepowodzenie jest elementem naszego doświadczenia Potrzeba analizy przyczyn niepowodzenia Umiejętność wyciągania wniosków na przyszłość Niepowodzenie nie powinno być przyczyną obniżania naszej wiary w sukces (ani w nas samych!)

27 Błąd 9 1/2. Niepodejmowanie podstawowych kroków minimalizujących ryzyko niepowodzeń Nieczytanie dokumentów przed ich podpisaniem Niezrozumienie dokumentów przed ich podpisaniem (zwłaszcza umów inwestycyjnych) Niekonsultowanie dokumentów z prawnikiem

28 Błąd 10: Utrata motywacji i przyjemności z tego, co robimy Czy znasz odpowiedź na pytanie, "o której wychodzisz z pracy?"

29 adw. dr Rafał T. Stroiński, LL.M. Partner Jankowski, Stroiński i Partnerzy JSLegal Adwokacka Spółka Partnerska al. Jana Pawła II 34 lok Warszawa tel , fax: rafal.stroinski@jslegal.pl