Diarium itineris Romam (1750)

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Diarium itineris Romam (1750)"

Szymon Kowalewski
8 lat temu
Przeglądów:

1 Rigii Zawzki Diariu itinris Roa (1750) Diariusz podróży do Rzyu (1750) Marian Chachaj Z rękopisu odczytałi opracował Vol II Prgrinations Sarataru

3 Diariusz podróży Rigiusza Zawzkigo pilgrzyującgo do Rzyu na pitułę gnralną (1750) Diariu itinris Rigii Zawzki Roa pro capitulo gnrali prgrinantis (1750)

4 Sria wydawnza Prgrinations Sarataru Vol II Członkowi: Marian Chachaj Macij Forycki Ada Kucharski Stanisław Rosz Anzl Sztink OFM Filip Wolański Janusz Zbudniwk OSPPE Przwodnzący srii: Bogdan Rok

5 Diariu itinris Rigii Zawzki Roa pro capitulo gnrali prgrinantis (1750) Diariusz podróży Rigiusza Zawzkigo pilgrzyującgo do Rzyu na pitułę gnralną (1750) Z rękopisu odczytał i opracował Marian Chachaj Tłuaczni: Marian Chachaj i Marta Czapińs Wstęp: Anzl Sztink OFM i Bogdan Rok Krów Wrocław

6 Copyright for Polish translation by Marian Chachaj and Marta Czapińs, 2014 Copyright for th introduction by Anzl Sztink OFM and Bogdan Rok, 2014 Copyright for rv by Marian Chachaj, 2014 Rcnznci: prof dr hab Dariusz Dolański ks prof dr hab Waldar Graczyk prof dr hab Stanisław Rosik Projkt okłki: Pawł Spil Na okłc kościół oo Francisznów pod wzwani Zwiastowania NMP w Wiluniu Opracowani rdcyjn: Natalia Karpała Książ wydana dzięki poocy d iniis z Ministrstwa Nauki i Szkolntwa Wyższgo Współpraca wydawnza Wydziału Nauk Historycznych i Pdagogznych oraz Instytutu Historyczngo Uniwrsyttu Wrocławskigo z Księgarnią Adką ISBN KSIĘGARNIA AKADEMICKA ul św Anny 6, Krów tl/fs: , www

7 Spis trści Anzl Sztink OFM, Bogdan Rok, Wstęp VII Marian Chachaj, Uwagi od wydawcy XVII Wyjaśnini skrótów częścij występujących w diariuszu Rigiusza Zawzkigo XIX Diariu itinris A R P Rigii Zawzki xinistri provincialis ordinis s Francisci Rforatoru Roa pro capitulo gnrali prgrinantis, cu onibus jusd itinris vntibus ab od prgrinant dscriptu Diariusz podróży przwilbngo ojca Rigiusza Zawzkigo, byłgo prowincjała zonu św Francisz, rforatów, pilgrzyującgo do Rzyu na pitułę gnralną, z wszystkii wydarzniai tjż podróży spisany przz tgoż pilgrzya 77 Szl podróży Rigiusza Zawzkigo z Wilunia do Rzyu i z Rzyu do Tristu w 1750 roku 165 Słownzk częścij występujących trudnych trinów 171 Indks osobowy 175 Indks gografzny 179 Suary 183

9 Anzl Sztink OFM, Bogdan Rok Wstęp Bania n historią staropolskh podróży zagranznych prowzon są obcni z wilką intnsywnością1 Ważn w ty względzi ozują się przd wszystki szczgółow rozważania opart na skrupulatny zbiraniu atriałów archiwalnych2 Pirwszy tap tych dociń jst oczywiści wprowzani do obigu naukowgo koljnych diariuszów ówczsnych wojażrów Rlacj t stają się pot podstawą wszlkh rozważań naukowych3 Nistty, w czasach dawnj Rzczypospolitj ni było zwyczaju wydawania druki rflksji podróżników4 Jśli więc wędrowcy notowali z jhś przyczyn swoj przyślnia o nawidzanych obcych stronach, to zapiski t pozostawały w anuskryptach Wil z tych rlacji kryją bibliotki i archiwa, sporo rękopisów zachowało się równiż w zbiorach kościlnych, zwłaszcza w archiwach zonnych Eksoracja naukowa zachowanych atriałów kościlnych w wszany zrsi nabira ostatnio intnsywności5 Przdstawiany w ty opracowaniu diariusz francisznina rforaty Rigiusza Macija Zawzkigo z 1750 r jst jdną z ciwszych zachowanych rlacji z XVIII w Wydani ty zwracay uwagę na inn tgo typu rlacj staropolskh duchownych Kościoła tolkigo Zachowało się h szczgólni wil, a świczą on o wyjątkowj obilności ówczsngo klru Dla przykłu ożna wszać pwngo rodzaju szrsz podsuowani bań n polski podróżntw późngo baroku: A Kucharsk i, Thatru prgrinandi Poznawcz aspkty staropolskh podróży w poc późngo baroku, Toruń 2013 oraz cnn studia w zbiorz: Polski Grand Tour w XVIII i początch XIX wiku, pod rd A R o ćko, Warszawa Ważn bania n podróżai XVI i XVII w przd wszystki w oparciu o korspondncję podjął swgo czasu M Chachaj: M C ha chaj, Zagranzna ducja Rziwiłłów od początku XVI do połowy XVII wiku, Lublin B R ok, Staropolski opisy podróży jo źródła historyczn, Acta Univrsitatis Wratislavinsis, nr 2783, Historia, CLXXI, Wrocław 2005, s H Dz i chc i ńsk a, Podróż w druku i rękopisi, [w:] Staropols kultura rękopisu Praca zbiorowa pod rd H Dzichcińskij, Warszawa 1990, s ; H Dzi chcińs, O staropolskh dzinnich podróży, Warszawa 1991, s Np wydano ostatnio płny tkst diariusza Juba Lanhausa (z Archidiczjalngo Archiwu w Gniźni) i przyponiano podróż przdstawioną w paiętniku Baltazara Pstrokońskigo: J L an haus, Itinrariu ( ), wstęp, objaśniniai i dodati opatrzyli Bogdan R ok i Marian C hachaj, Krów 2015, Prgrinations Sarataru, vol I 1 VII

10 Dla wyjaśninia owj ruchliwości klru warto w ty ijscu przdstawić wstępną klasyficję rodzajów podróży duchownych wojażrów Gnralni oży stwirdzić, ż wyprawy ti iały chartr przd wszystki pilgrzyk Na szlu nawidzano zawsz lzn sanktuaria w clu zbliżnia się do sacru i dla pogłębinia swj foracji duchowj Pokonując koljn tapy drogi, starano się więc odwidzać ijsca z rlikwiai świętych, z paiąti Pańskii czy Matki Boskij, aby oddać i czść, al równoczśni zaspokoić tż często swoj pragninia poznawcz6 Wilu duchownych podróżników odznaczało się wręcz pasją oglądania świata Spcjalnyi wyjazdai o chartrz rligijny były pilgrzyki na uroczystości roku jubiluszowgo do Rzyu Moży wszać na wil th wyjazdów, z niktórych zachowały się nawt drukowan ówczśni rlacj7 Łączyło się to wtdy iędzy innyi z uzyskiwani prawa do udzilania odpustów dla wirnych w kraju Duchowni wyjżdżali tż, aby uzupłniać swoj studia tologzn, przd wszystki w Rzyi, al tż w innych krajach W święty iści wilu z nh przyjowało święcni przbitrów Nistty, zachowało się zaldwi kil rlacji dokuntujących wyjazdy tgo typu8 Ważnych oblzń o ducyjnych wyjazdach duchownych dokonano dla polskigo zonu znodzijskigo W okrsi XVI-XVIII w na studia zagranzn wyjchało z Rzczypospolitj 1208 doininów9 Wilu podróżowało na pituły swoh zonów, ni tylko do Rzyu, al tż często do Hiszpanii Na uwagę zasługują zachowan rlacj z odbycia drogi na pituły w archiwach rforatów polskh10 i pucynów11 Spcjaln były tż wyjazdy inorytów do Zii Świętj dla posługi w Kustodii Zii Świętj12 Por R Piwow arc zy k, Pilgrzy i Sanktuariu w snsi historyczny i tologzno-biblijny, Prgrinus Cracovinsis, 1996, z 4, s ; oraz B R ok, Staropolscy duchowni na szlach turystycznych Europy w XVIII w, [w:] Społczny wyiar turystyki, pod rd E Ko ś c i k, Wrocław 2011, s 9-23, Wrocławski spotnia z historią gospodarczą Spotni VI 7 B R ok, Polski podróż do Rzyu na jubilusz roku 1700, [w:] Dyoacja Polity Prawo Księga paiątkowa ofiarowana profsorowi Hnrykowi Kocójowi w siddzisiątą rocznę urodzin, pod rd I Pani c a, Katow 2001, s Wyinić tu oży przykłowo polskh zonników odbywających nauki zagranzn: J N Ko ss a kow sk i, Paiętnik życia ojgo zaczęty w Rzyi roku 1782, Bibliot Warszaws 1895, t II, s ; B R ok, Opis podróży Wacława Sirowskigo ( ) po Europi w latach , [w:] Z bań n Rzcząpospolitą w czasach nowożytnych pod rd K Mat w ij ow sk i go, Wrocław 2001, s R Św ięto chow sk i, Szkolntwo tologzn doininów, [w:] Dzij tologii tolkij w Polsc, T 2, Od Odrodznia do Oświcnia, część 2, Tologia noscholastyczna i jj rozwój w iach i szkołach zonnych, Lublin 1975, s Zob B R ok, Europjski rlacj podróżnz francisznów polskh XVIII w poszukiwani sacru, odnajdywani profanu, [w:] Kościół w Polsc Dzij i kultura, [t] IX, Rd J Wa l kusz, Lublin 2010, s B R ok, Podróż staropolskh pucynów do Rzyu poznawczy chartr dawnych wojaży, [w:] t n ż, Świat kultury staropolskij, tksty źródłow i studia, Toruń 2014, s VIII

11 KSIĘGARNIA AKADEMICKA Sp z oo Adrs: ul św Anny 6, Krów, tl/fax (12) , tl (12) w 1167 KRS: , NIP:

Podobne dokumenty

Jacobi Lanhaus Opis podróży

Jacobi Lanhaus Opis podróży Wstęp, objaśniniai i dodati opatrzyli Bogdan Rok i Marian Chachaj Itinrariu (1768-1769) Vol I Prgrinations Sarataru Itinrariu (1768-1769) Wstęp, objaśniniai i dodati opatrzyli