PLC2011B0 PROGRAMOWALNY STEROWNIK / ALARM OBSŁUGA PRZEZ INTERNET Z PC I ANDROIDA

Transkrypt

1 PLC2011B0 PROGRAMOWALNY STEROWNIK / ALARM OBSŁUGA PRZEZ INTERNET Z PC I ANDROIDA SZYFROWANA TRANSMISJA DANYCH WBUDOWANY ZEGAR ASTRONOMICZNY

2 1. WSTĘP Przeznaczenie urządzenia: 1.1. centrala alarmowa z wyposażona w 21wejść rozpoznających rezystancję, z możliwością podłączenia do 84 czujników, programowana, obsługiwana i kontrolowana poprzez internet z poziomu komputerów PC oraz urządzeń mobilnych z systemem Android ( telefony, smartfony, tablety ), w sposób zapewniający absolutne bezpieczeństwo sterowanie zdalne lub po zaprogramowaniu praca automatyczna bez ciągłego nadzoru użytkownika 4 wyjścia typu otwarty kolektor, 2 wyjścia zasilania 12V możliwość rozszerzenie ilości wyjść o dodatkowe 8 przekaźników lub wyjść tranzystorowych centralka pomiarowa - magistrala 1-Wire z możliwością podłączenia do 32 cyfrowych termometrów DALLAS, możliwość podłączenia czujników ciśnienia, wilgotności, nasłonecznienia itp. wbudowane 4 termostaty z funkcją ogrzewania i chłodzenia O programie Program na platformę Windows obsługujący Alarm Programowalny PLC2011B0 nie posiada żadnych funkcji szpiegujących użytkownika. Nie wykrada danych, nie łączy się samodzielnie z niewiadomymi adresami w internecie ani z producentem czy autorem programu. Żadne dane nie są zapisywane do rejestru systemu Windows, a wszystkie ustawienia i pliki konfiguracyjne są tworzone wyłącznie w katalogu gdzie umieszczony jest plik wykonywalny *.EXE. Program ten nie sprawdza samodzielnie aktualizacji aby przypadkowo nie rejestrować adresu IP lokalizacji operatora. Nie ma żadnych zaimplementowanych funkcji tego typu. Użytkowanie tego programu jest niezwykle bezpieczne. Szczególnie gdy chcemy obsługiwać alarm samemu będąc z dala od niego. Możemy bez obaw wyeksponować adres IP urządzenia i jego port do publicznej puli adresowej internetu lub dokonać przekierowania portu na routerze bez obaw o włamanie do urządzenia. Do samego urządzenia nie da się włamać gdyż nie posiada ono systemu operacyjnego, zdolnego wykonywać dostarczony z zewnątrz kod. Problem tego typu w ogóle nie istnieje ze względu na budowę urządzenia. Program pod systemem Windows 7 należy używać w trybie administratora jeżeli chcemy skorzystać z zakładki konfiguracji serwera czasu i zapory połączania internetowego.

3 1.2. Kilka słów na temat bezpieczeństwa Urządzenie zostało zaprojektowane mając na uwadze przede wszystkim bezpieczeństwo. Zaawansowany system kryptograficzny, o militarnej sile szyfrowania, chroni przesyłane dane przed ponownym użyciem, podsłuchaniem, podszyciem się pod użytkownika czy przejęciem kontroli nad urządzeniem. Odtąd możesz bezpiecznie uzbrajać bądź rozbrajać swój alarm siedząc na drugim końcu świata bez obawy o to, że intruz użyje podsłuchanej transmisji internetowej aby włamać się do twojego domu. System bezpieczeństwa oparty jest na wielu czynnikach. Aby komunikacja z urządzeniem mogła zaistnieć należy podać długie hasło. Hasło wpisujemy do komputera z klawiatury lub używamy myszki i wirtualnej klawiatury na ekranie monitora. Jest to już pierwszy stopień ochrony przed oprogramowaniem szpiegującym, w szczególności programami rejestrującym naciskane klawisze. Hasła wprowadzonego do programu nie przesyłamy jednak poprzez internet. Hasło to służy wyłącznie do matematycznego wygenerowania hasła zastępczego, które jest wynikiem działania funkcji skrótu SHA256. Skrót ten także nie jest przesyłany przez internet. Skrót ten jako hasło zastępcze zostaje użyty do szyfrowania danych pomiędzy komputerem użytkownika, a urządzeniem po czym jest kasowany z pamięci komputera automatycznie przed zamknięciem programu. Samo hasło, takie jakie je wprowadziliśmy, zostaje nadpisane w pamięci w chwili zatwierdzenia go i zrzut pamięci po zamknięciu programu nie wyjawi naszych tajemnic. Urządzenie posiada skrót identycznego hasła wpisany do własnej pamięci podczas konfigurowania go poprzez USB ale nie posiada samego hasła jako takiego. Nie ma także funkcji odczytującej z pamięci urządzenia czegokolwiek co by zdradziło hasło lub jego skrót. Nie da się wydobyć hasła z urządzenia ani poprzez USB ani poprzez sieć internet, ani z samej elektroniki urządzenia. Hasło da się zmienić jedynie osobiście podchodząc do urządzenia po podłączeniu kabla USB i po podaniu 12 bajtowego kodu PIN, zabezpieczającego urządzenie przed nieautoryzowaną zmianą hasła poprzez USB. W pierwszej fazie wprowadzone hasło przechodzi przez moduł jednokierunkowej funkcji skrótu SHA256. Jest to kryptograficzna funkcja zamieniająca dowolny ciąg znaków na tak zwany skrót o długości 256 bitów czyli 32 bajty. Skrót ten będzie użyty jako hasło do właściwego algorytmu szyfrującego AES-256, który właśnie wymaga hasła o długości 256 bitów. Przed zaszyfrowaniem pakietu danych do urządzenia generowana jest 128 bitowa liczba losowa, dokładnie o takiej samej długości jak przetwarzany blok danych poprzez algorytm AES256. Od tej chwili formowany jest pakiet danych z komendami transmitowanymi do urządzenia. W pakiecie umieszczany jest także aktualny czas systemowy naszego komputera, czas z dokładnością do 15 sekund pomiędzy urządzeniem, a komputerem. Uformowany pakiet zostaje poddany funkcji XOR z wygenerowaną liczbą losową. Liczba losowa jest generowana osobno dla każdego pakietu. Następnie liczba losowa oraz sam pakiet zostają zaszyfrowane 256 bitowym skrótem hasła. Mówi się, że pakiet danych został oznaczony czasem i zaszyfrowany. Każdy pakiet dodatkowo wygląda inaczej dzięki liczbom losowym i na dodatek jest ważny jedynie przez 15 sekund od chwili utworzenia. Ponieważ w urządzeniu jest także niezależnie pracujący zegar czasu rzeczywistego, aby komunikacja powiodła się, pakiet danych wysyłanych musi posiadać identyczny czas wpisany przed zaszyfrowaniem (z dokładnością do 15 sekund) w komputerze co w urządzeniu.

4 Hasło czy jego skrót nie są w ogóle przetwarzane w czasie transmisji. Urządzenie odbiera pakiet danych i próbuje go rozszyfrować przy pomocy skrótu klucza, który posiada w swojej pamięci. Jeżeli rozszyfrowanie się nie powiedzie to urządzenie nie odpowie na pakiet w ogóle. Nie znajdzie danych identyfikujących nadawcę, będzie błędny czas, dane będą zaszyfrowane nie tym kluczem itp. Sposób szyfrowania danych jest jawny i jego bezpieczeństwo nie zależy od tajnych algorytmów. Jego bezpieczeństwo zależy głównie od długości hasła i od tego czy go nie ujawnimy, nie wycieknie nam. Jeżeli mamy wątpliwości czy nasze hasło jest dalej bezpieczne zawsze można je zmienić poprzez USB i przy pomocy kodu PIN, a zawirusowany system operacyjny zainstalować od nowa. Zastosowane technologie bezpieczeństwa: Jednokierunkowa funkcja skrótu SHA Szyfrowanie symetryczne algorytmem AES Znakowanie czasem

5 2. BUDOWA

6 3. SCHEMAT URZĄDZENIA

7 4. SCHEMATY POŁĄCZEŃ Poniżej znajduje się link do pliku PDF w którym zamieszczono przykłady i schematy połączeń przydatne przy budowaniu własnej inteligentnej instalacji domowej oraz systemu alarmowego. Plik jest systematycznie rozbudowywany o nowe przykłady, warto więc zaglądać do niego regularnie. Poradnik - własna instalacja inteligentnego domu.

8 5. SPECYFIKACJA TECHNICZNA Waga urządzenia 0,6 kg Waga zestawu wraz z opakowaniem 0,7 kg Wymiary dł/szer/wys podane w mm 144/90/57 Sposób montowania szyna DIN Zasilanie Zasilacz zewnętrzny stabilizowany 15V 1A, wtyczka z plusem w środku. Zasilacz musi podawać dokładne napięcie 15V. W przeciwnym wypadku ładowanie akumulatora będzie zbyt słabe lub zbyt silne. Pobór prądu od 1W (sama elektronika) do max 2W Akumulator Wejście akumulatora żelowego 12V wraz z układem ładowania Maksymalny prąd ładowania akumulatora 100mA Stosować akumulatory żelowe, kwasowe od 2Ah do 17Ah. Zalecana pojemność akumulatora 7Ah. Wejścia 21 wejść alarmowych/analogowych rozpoznających rezystancję Wyjścia 4 wyjścia typu otwarty kolektor, 2 wyjścia zasilana 12V możliwość rozszerzenia o dodatkowe 8 przekaźników lub wyjść tranzystorowych 1-Wire magistrala dla 32 termometrów cyfrowych Dallas DS18B20, DS18S20 lub DS1822 ( +5V, DQ i GND ) Złącza Interfejs sieci Ethernet RJ45 10Mbit służący do zdalnej komunikacji Interfejs USB 2.0 do przeprowadzania konfiguracji urządzenia, zmiany hasła i synchronizacji czasu Interfejs RS232 w standardzie TTL Sieć Ethernet 10Mbit pełny duplex bez rozpoznawania polaryzacji i kolejności par. Układ przeciwprzepięciowy dla sieci LAN i zasilania bezwzględnie wymaga uziemienia na złączu 22!!! Dodatkowo Złożona logika programowalna samego alarmu Zegar astronomiczny wielokanałowy, śledzący wschody i zachody słońca współpracujący dodatkowo z timerem wbudowanym w urządzenie Niezależny Zegar czasu rzeczywistego, synchronizowany czasem z internetu poprzez NTP System szyfrujący transmisję AES-256 Rozbudowane ale proste w obsłudze oprogramowanie zarządzające

9 6. DODATKOWO 6.1. Firmware Urządzenie posiada bardzo łatwą w obsłudze i przyjazną dla użytkownika funkcję aktualizacji oprogramowania systemowego firmware. Częste aktualizacje firmware dostosują urządzenie do potrzeb użytkownika. Istnieje możliwość wykonania dodatkowych funkcji urządzenia na życzenie użytkownika. Firmware można aktualizować bardzo wygodnie poprzez USB, a utrata komunikacji w trakcie uaktualniania nie pociągnie za sobą uszkodzenia urządzenia. Aktualizacja firmware zabezpieczona jest długim kodem PIN tak aby osoba postronna nie mogła użyć tej funkcji. Każdy firmware jest podpisany cyfrowo co zapewnia, że tylko firmware od producenta będzie działał w urządzeniu Interfejsy Urządzenie posiada wszystkie interfejsy służące do komunikacji i żadne dodatkowe przewody czy przejściówki nie są konieczne. Standardowe okablowanie sieci komputerowych wystarcza do poprawnej pracy. Jest to niespotykana funkcjonalność wśród urządzeń dostępnych na rynku.

10 6.3. Kod zabezpieczający "KOD 147" - wpisać po prostu "147" w pole po prawej stronie wyświetlacza głównego okna programu oznaczone jako == PIN 147 ==. Wpisanie kodu spowoduje wyjście z trybu bezpiecznego, który chroni przed przypadkowym wykonaniem operacji, np. uzbrojeniem czy rozbrojeniem alarmu. Jest to swego rodzaju bezpiecznik. Po wpisaniu liczby 147 kolor ekranu zmieni się na lekko różowy i odblokowany zostanie dostęp do wszystkich funkcji programu. Naciśnięcie małego przycisku "Reset" obok pola do wpisania kodu spowoduje powrót do trybu bezpiecznego. W trybie bezpiecznym można wchodzić do poszczególnych menu ale nie można klikać w newralgiczne miejsca na głównym ekranie. Istnieje także drugi kod PIN 369 mający identyczną funkcję jak powyższy ale dodatkowo przełącza urządzenie w tryb szybszego wysyłania pakietów 10 razy na sekundę. Jest to funkcja do testowania przepustowości łącza.

11 6.4. Programowanie i obsługa Nie jest to typowy programowalny kontroler logiczny PLC. Nie programuje się go w języku STL ani nie buduje się drabinki LAD. Jest to programowany kontroler z funkcjonalnością alarmową i pomiarową, programowany poprzez wybór funkcji z rozwijanej listy, przeznaczony dla osób nie mających czasu na uczenie się programowania PLC, a potrzebujących wykonać szybką modernizację instalacji, chcących wyposażyć ją w dodatkowe funkcje logiczne, czasowe, zależności między obwodami, a przede wszystkim sterować z internetu bez obawy o to czy transmisja jest bezpieczna. Przykładowe zastosowania: Jako system alarmowy: 1. 21wejść rozpoznających rezystancję (parametryzowanych, parametrycznych) 2. możliwość podłączenia do 84 czujek np. kontaktrony okien i drzwi, czujki ruchu, zalania, fotorezystory, p.poż. 3. każdy z czujników jest indywidualnie rozpoznawany i ma przydzieloną nazwę, którą ustala użytkownik 4. możliwość zaprogramowania 6 stref alarmowych i 4 stref alarmów analogowych 5. podgląd stanu czujników i stref przez internet z komputerów PC oraz urządzeń mobilnych z systemem Android ( telefony komórkowe, tablety ) do 30 tabletów i komputerów jednocześnie Sterowanie obwodami: bramy, silniki, oświetlenie 4 wyjścia typu " otwarty kolektor " 2 wyjścia zasilania +12V możliwość rozszerzenia ilości wyjść o dodatkowe 8 przekaźników lub wyjść tranzystorowych przy użyciu modułu przekaźnikowego podłączanego do magistrali 1-Wire 5. podgląd stanu wyjść i przekaźników przez internet z komputerów PC oraz urządzeń mobilnych z systemem Android ( telefony komórkowe, tablety ) do 30 tabletów i komputerów jednocześnie Pomiar i regulacja temperatury: 1. magistrala 1-Wire z możliwością podłączenia równoległego 32 termometrów cyfrowych Dallas 2. podgląd stanu termometrów przez internet z komputerów PC oraz urządzeń mobilnych z systemem Android ( telefony komórkowe, tablety ) do 30 tabletów i komputerów jednocześnie 3. wbudowane 4 regulatory temperatury z funkcją ogrzewania i chłodzenia, działające w oparciu o termometry cyfrowe Dallas

12 - programowanie, podgląd stanu i obsługa przez internet z komputerów PC - transmisja danych w czasie rzeczywistym - podgląd stanu i zdalna obsługa urządzenia przez internet z PC oraz urządzeń mobilnych z systemem Android ( telefony komórkowe, tablety ) do 30 tabletów i komputerów jednocześnie - szyfrowana transmisja danych AES-256/SHA wielokanałowy zegar astronomiczny, śledzący wschody i zachody słońca współpracujący dodatkowo z timerem wbudowanym w urządzenie - niezależny zegar czasu rzeczywistego, synchronizowany czasem z internetu poprzez NTP - interfejs sieci Ethernet RJ45 10Mbit służący do zdalnej komunikacji - interfejs USB 2.0 do przeprowadzania konfiguracji urządzenia, zmiany hasła i synchronizacji czasu - interfejs RS232 w standardzie TTL - złożona logika programowalna PLC samego alarmu - rozbudowane ale proste w obsłudze oprogramowanie zarządzające na PC i Androida - łatwy montaż na szynie DIN - urządzenie posiada bardzo łatwą w obsłudze i przyjazną dla użytkownika funkcję aktualizacji oprogramowania systemowego firmware. Częste aktualizacje firmware dostosują urządzenie do potrzeb użytkownika. Nie jest to typowy programowalny kontroler logiczny PLC. Jest to PLC zoptymalizowany do pracy jako centrala alarmowo-pomiarowa. Nie programuje się go w języku STL ani nie buduje się drabinki LAD. Jest to kontroler programowany poprzez wybór funkcji z rozwijanej listy, przeznaczony dla osób nie mających czasu na uczenie się programowania PLC ani central alarmowych, a potrzebujących wykonać szybką modernizację domowej instalacji alarmowej czy elektrycznej, chcących wyposażyć ją w dodatkowe funkcje logiczne, czasowe, zależności między obwodami, a przede wszystkim sterować z internetu bez obawy o to czy transmisja jest bezpieczna.

13 6.5. Oprogramowanie na PC Oprogramowanie zarządzające jest wspólne dla Programowalnego Alarmu PLC2011B0 oraz Przekaźnika Programowalnego PLC2011A0 i Multisterownika Programowalnego PLC2011C0. Dodając nowe urządzenie do listy wybieramy czy ma to być: - TYPE A Przekaźnik PLC20111A0 - TYPE B Alarm Programowalny PLC2011B0 - TYPE A Multisterownik PLC20111C0 W zależności od tego jaki typ urządzenia został wybrany, w głównym oknie uaktywni się zakładka URZĄDZENIE A, URZĄDZENIE B lub URZĄDZENIE C. Strefa czasowa AUTO oznacza, że przekaźnik znajduje się w tej samej strefie czasowej co nasz komputer z uruchomionym powyższym programem. Gdy przebywamy poza własną strefą czasową należy wybrać z listy aktualną strefę czasową wraz z aktualnym czasem letnim/zimowym lokalizacji przekaźnika. Ustawienie to ma wskazywać czas obowiązujący w miejscu gdzie jest zamontowany przekaźnik.

14 7. ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Jednostka główna urządzenia. Kabel USB do połączenia urządzenia z komputerem. Impulsowy zasilacz sieciowy stabilizowany 15VDC. Płyta CD ze sterownikami, instrukcją obsługi oraz podstawową wersją oprogramowania. Komplet rezystorów: 4kΩ, 2kΩ, 1kΩ, 0.5kΩ i rezystory z przedziału 300Ω do 470Ω do podwyższenia rezystancji przewodów. 6. Rezystor kalibracyjny 7.5k 8. ŚRODKI OSTROŻNOŚCI Przed rozpakowaniem należy sprawdzić, czy opakowanie urządzenia nie zostało uszkodzone w transporcie. Po rozpakowaniu należy sprawdzić czy urządzenie nie jest mechanicznie uszkodzone w widoczny sposób. Jeśli masz wątpliwości nie należy uruchamiać urządzenia. W takim przypadku należy skontaktować się ze sprzedawcą. Zanim przystąpisz do podłączenia urządzenia należy zapoznać się z instrukcją, szczególnie z jej częścią dotyczącą zasad bezpieczeństwa i środków ostrożności.

15 UWAGA!!! Urządzenie powinno być montowane przez wykwalifikowanego elektryka. UWAGA!!! Urządzenie może być stosowane wyłącznie w instalacjach 3 przewodowych z wydzielonym przewodem ochronnym PE. Styk nr 22 urządzenia (pierwszy górny po lewej) należy bezwzględnie podłączyć do dobrze działającego przewodu ochronnego instalacji elektrycznej PE czyli do uziemienia ochronnego. Nie wolno tam podłączać przewodu neutralnego N ani pozostawić styku niepodłączonego. UWAGA!!! Podłączenie do sieci elektrycznej musi być wykonane zgodnie z zaleceniami producenta i obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa. Należy w tym celu użyć zasilacza dostarczonego przez producenta wraz z urządzeniem. Gniazdo sieci zasilającej, do którego podłączymy nasze urządzenie powinno być wyposażone w rozdzielni elektrycznej w odpowiedni bezpiecznik, zależny od zasilanego obwodu elektrycznego i wyłącznik różnicowo - prądowy w celu zabezpieczenia użytkowników przed porażeniem prądem. Instalacja elektryczna powinna być wykonana przez upoważnione do tego osoby zgodnie z zasadami sztuki i obowiązującymi normami, w sposób gwarantujący bezpieczeństwo. Producent oraz dystrybutor zrzekają się wszelkiej odpowiedzialności za szkody wyrządzone osobom trzecim lub uszkodzenia przedmiotów będące następstwem nie zastosowania się do powyższych zaleceń.

16 9. PIERWSZE URUCHOMIENIE W skrócie : 1. poprzez USB konfigurujemy adresy sieci i nadajemy hasło 2. poprzez USB wykonujemy synchronizację czasu Pierwsze uruchomienie można wykonać wyłącznie poprzez kabel USB. Nie da się go wykonać poprzez komputerową sieć lokalną. Jest to swego rodzaju jedno z zabezpieczeń aby nie dało się zdalnie zmienić hasła. Hasło można zmienić tylko podłączając się bezpośrednio przewodem USB do urządzenia. Do pierwszego uruchomienia wymagany jest kod PIN. Kod ten znajduje się na naklejce przyklejonej do okładki płyty ze sterownikami. Należy go bezwzględnie zachować. Bez niego nie będzie możliwe odzyskanie kontroli nad urządzeniem w przypadku gdy zapomnimy lub zagubimy hasło. Pierwsze uruchomienie ma za zadanie nadać urządzeniu: adresy sieciowe numery portów protokołu TCP/IP strefę czasową hasło

17 9.1. Hasło i SALT Hasło musi mieć minimum 15 znaków abyśmy mogli mieć pewność, że urządzenie będzie odporne na hakerskie próby jego odgadnięcia czy złamania. W budynkach szczególnej wagi zalecana długość hasła to ponad 24 znaki. Oprogramowanie wymaga hasła o długości minimum 15 znaków i nie pozwoli zapisać konfiguracji jeżeli wpisane hasło będzie za krótkie. Ze względu na bezpieczeństwo użytkowników nie ma możliwości obejścia tego wymagania. W przypadku nadania zbyt krótkiego hasła wyświetli się komunikat jak poniżej: Przy poprawnym nadaniu hasła komunikat wygląda następująco:

18 Pierwsza część to skrót hasła wyliczony przy pomocy funkcji SHA-256 W tym wypadku hasłem było 15 "1" ( jedynek ) inaczej " " bez soli (salt). Jego skrót zawsze będzie wyglądał tak samo: D BB8A5FBB29C D645A50C12D47B9B037D2E0E326EF0922ABEA Dodatkowo, aby utrudnić złamanie hasła, czyli jego odgadnięcie w przypadku wyjawienia jego powyższego skrótu, możemy włączyć tzw. SALT ( Kryptograficzna sól dla tajnych haseł ) Sól (salt) to dane dodawane do hasła przed wykonaniem operacji skracania funkcją skrótu SHA256. Jest to nic innego jak połączenie tekstu własnego hasła i jakiegoś dowolnego innego tekstu, który nie jest tajny. W celu włączenia SALT-u musimy przejść do zakładki USTAWIENIA. Mamy tutaj do wyboru 2 opcje: Salt PLC Salt TXT Przy nadawaniu hasła interesuje nas tylko opcja pierwsza. Domyślnie Salt jest włączony dla obu opcji i składa się z losowego wpisanego ciągu znaków. Możemy wpisać tutaj Salt wybrany przez siebie, maksymalnie 64 znaki, najlepiej aby były to znaki przypadkowe i aby Salt zawierał znaki specjalne, litery innych alfabetów itp., im bardziej skomplikowane tym lepiej. Salt dla komunikacji z PLC musi się różnić od saltu dla wiadomości tekstowych ( o SALT dla wiadomości tekstowych w dalszej części instrukcji ).

19 Aby dokonać zmian w domyślnych ustawieniach Saltu musimy najpierw zaznaczyć pole wyboru: Zezwól na zmiany. Odblokuje się możliwość edycji ustawień Saltu.. Możemy teraz Salty włączać lub wyłączać oraz wpisywać własne wartości. Dzięki dwóm różnym saltom otrzymamy dwa różne klucze szyfrujące z tego samego hasła. Wysyłając komendy do PLC wyślemy je inaczej zaszyfrowane niż posługując się okienkiem komunikacji tekstowej - Narzędzia szyfrowania.

20 Po zapisaniu zmian klawiszem Zapisz możliwość edycji zostanie zablokowana, aż do ponownego zaznaczenia pola Zezwól na zmiany. Aby powrócić do domyślnych ustawień Saltu należy wcisnąć przycisk Reset, pamiętając o uprzednim zaznaczeniu pola Zezwól na zmiany.. Ustawienia Saltów powrócą do wartości domyślnych i zablokowana zostanie możliwość ich edycji, aż do ponownego zaznaczenia pola Zezwól na zmiany. Wartości tych pól zapisywane są w pliku XML, w katalogu z programem do obsługi PLC.. Poniżej porównanie skrótu hasła ( 15 jedynek ) wyliczonego: - bez dodawania Saltu:

21 - z dodaniem domyślnego Saltu: Jak widać skrót wygląda zupełnie inaczej. Nadając hasło trzeba koniecznie zwrócić uwagę, czy Salt dla PLC jest włączony czy nie. Jeśli nadamy przekaźnikowi hasło przy włączonej opcji Salt dla PLC, to po wyłączeniu tej opcji w programie nie będzie możliwe połączenie się z przekaźnikiem, nawet wpisując dobre hasło, ponieważ jak widać powyżej, jego skrót wygląda zupełnie inaczej. Skrót hasła z saltem lub bez saltu jest generowany za każdym razem gdy wpisujemy hasło i zatwierdzamy je klawiszem akceptacji. Jeżeli wybraliśmy z listy inne urządzenie bez saltu lub z innym saltem to hasło należy podać ponownie. Hasło jest natychmiast niszczone po zatwierdzeniu i program operuje jedynie matematycznie przetworzonym skrótem tegoż hasła w połączeniu z wartością pola salt lub bez niego. Może zdarzyć się więc, że pozornie bez powodu nie będziemy w stanie połączyć się z urządzeniem. Należy wtedy sprawdzić ustawienia Salt i zdać sobie sprawę co jest ustawione w programie i jak urządzenie zostało zaprogramowane poprzez USB. Jeżeli hasło urządzenia było ustawiane bez Salt-u to należy wyłączyć opcję Salt PLC i zapisać zmiany po czym wpisać hasło ponownie i je zatwierdzić. Domyślnie w programie do obsługi przekaźników SALT PLC oraz SALT TXT są włączone i używane są domyślne wartości Salt-ów. Radzimy używać nawet domyślnych wartości SALT. UWAGA! Większość niepowodzeń w komunikacji wiąże się z ustawieniem pola SALT czy to tutaj w programie, czy w Androidzie czy w złym zaprogramowaniu urządzenia kablem USB. Należy zdawać sobie sprawę co się robi. Po to właśnie wyświetlają się wartości skrótu SHA256 aby można było wstępnie rozpoznać czy hasło z saltem daje wynik ten sam co w czasie programowania urządzenia. Jeżeli mamy problem z połączeniem to po pierwsze należy sprawdzić ustawienie SALT. Należy przeanalizować czy SALT był włączony w czasie programowania poprzez USB, czy SALT jest teraz taki sam w programach na PC i czy na Androidzie też jest taki sam SALT. Wybierając Pełne logowanie do konsoli po wpisaniu i zatwierdzeniu hasła, w czasie próby połączenia z urządzeniem, w konsoli wyświetli nam się skrót SHA256 naszego hasła z uwzględnieniem SALT. Należy przeanalizować te dane i własne ustawienia.

22 9.2. Sieć komputerowa Dane sieci komputerowej muszą być podane precyzyjnie gdyż bez nich nie ma mowy aby udało się nam połączyć z urządzeniem. Należy przestrzegać zapisu adresów IP z kropkami, nie wstawiać innych znaków. Konfigurowanie urządzenia wykonuje się "na ślepo" wpisując adresy sieciowe i hasło. Nie ma żadnej możliwości ani funkcji wbudowanej w urządzenie ani oprogramowanie, która odczytuje wcześniej zaprogramowane hasło lub parametry jeżeli utracimy kontakt poprzez sieć komputerową, lub po prostu zapomnimy jak to nasze hasło brzmiało. W takiej sytuacji musimy skorzystać z kodu PIN po czym należy wprowadzić wszystkie parametry od nowa. Wartości wyświetlające się aktualnie w polach formularza konfiguracji są jedynie wartościami sugerowanymi, dla przykładu jak powinny wyglądać, które trzeba zamienić za każdym razem na własne. Nie są to dane odczytywane z urządzenia ale wyświetlane jedynie w celu zaprezentowania jak powinny wyglądać. Każde urządzenie powinno mieć unikalny adres IP i adres MAC interfejsu sieciowego, przynajmniej te dwa parametry powinny różnić urządzenia od siebie. W przeciwnym razie wystąpi konflikt w sieci lokalnej. Komputer, z którego zamierzamy robić próby powinien przynależeć do tej samej podsieci co urządzenie, dla którego aktualnie wprowadzamy adres IP czyli nasz przekaźnik. Najpierw musimy ustawić własny komputer, przynajmniej chwilowo aby mieć pewność połączenia. Adresy sieciowe w naszym komputerze ustawiamy statycznie. Ustawiamy adres IP naszego komputera na Ustawiamy maskę podsieci na Ustawiamy domyślną bramkę na taką jaką ma router - zwykle z końcówką "1" Zapisujemy ustawienia sieciowe.

23 9.3. Wprowadzenie w tryb zapisu konfiguracji i hasła Następnie: 1. Podłączamy zasilanie urządzenia. 2. Łączymy urządzenie kablem USB z komputerem - gniazdo USB znajduje się po lewej stronie przedniego panelu. 3. Czekamy około 10 sekund. 4. Na obudowie urządzenia naciskamy dolny, okrągły klawisz RESET. 5. Klawisz RESET trzymamy wciśnięty do czasu aż zapalą się najpierw wszystkie 3 diody LED równocześnie, potem pojedyncza czerwona dioda LED, następnie pojedyncza żółta dioda LED. W momencie kiedy zapali się dioda żółta należy puścić klawisz RESET. Zapali się wtedy dioda zielona i będzie świeciła ciągłym światłem. 3 diody równocześnie czerwona dioda żółta dioda ( puszczamy RESET ) zielona dioda zapala się na stałe Urządzenie weszło w tryb zapisu nowej konfiguracji i hasła lub w tryb aktualizacji firmware. Jest to ten sam tryb pracy. 6. Pozostawiamy urządzenie w tym trybie ze świecącą się światłem ciągłym środkową, zieloną diodą LED. 7. W komputerze włączamy oprogramowanie dostarczone z urządzeniem. 8. Przechodzimy do pierwszej zakładki głównego programu o nazwie "KONSOLA USB" 9. W ramce "Konfiguracja poprzez USB" wybieramy okrągły przycisk wyboru "Zapisz konfigurację i hasło". Podświetlą nam się tylko te rubryki, których dotyczy ta operacja. 10. Zakładając, że domyślne wartości sugerowane pozostaną niezmienione pozostaje nam wpisać kod PIN z naklejki na okładce płyty ze sterownikami, co najmniej 15 znakowe hasło w polu hasła oraz ustawić strefę czasową. Strefa czasowa jest bardzo istotna aby czas był prawidłowo wyliczany, inaczej nie połączymy się z urządzeniem poprzez sieć LAN. Miejsce na kod PIN leży w prawym dolnym rogu. Przypominamy jeszcze raz, że hasło o długości poniżej 15 znaków nie zostanie zaakceptowane i dane konfiguracyjne nie zostaną zapisane do urządzenia. 11. Z reguły głównym powodem niepowodzenia tej operacji jest błędnie wprowadzony kod PIN. Przykładowo prosimy starać się odróżniać małą literę l od cyfry 1 lub zero od litery O

24 12. Wciskamy przycisk zapisu do urządzenia - Zapisz konfigurację. 13. Jeżeli pomyślnie wykonamy te czynności to w oknie tekstowym powyżej pojawi nam się podobny komunikat ze skrótem własnego hasła. Jest to wygenerowane właściwe hasło, które będzie użyte do szyfrowania transmisji. Nie zapisujmy tego skrótu hasła. Nie przyda nam się ono do niczego, a jedynie może pomóc hakerowi. Skrót tego hasła służy wyłącznie zaspokojeniu ciekawości użytkownika podczas pierwszej konfiguracji i dobrze żeby nie był nigdzie zapisywany. 14. Po tej czynności komunikacja nie będzie jeszcze możliwa. Co prawda po lewej stronie programu mamy już dodane nasze urządzenie ale musimy przejść do synchronizacji czasu aby komunikacja z siecią komputerową mogła być prowadzona. Jeżeli jednak wpiszemy

25 inne adresy IP to musimy także poprawić opis urządzenia po lewej stronie na liście urządzeń. Bez poprawnego wpisu na liście urządzeń także nie uda nam się z nim połączyć poprzez sieć LAN ani internet. 15. Jeżeli już zakończymy powyższe czynności to należy nacisnąć krótko klawisz RESET i poczekać aż urządzenie się zresetuje po czym przejdzie do normalnej pracy. Od tego momentu będziemy mogli pingować adres IP urządzenia. 16. Aby przetestować czy nasze działania odniosły skutek wpiszmy w przeglądarce internetowej: " lub inny adres IP jaki nadaliśmy urządzeniu. Powinna się pokazać odpowiedź serwera www w naszym urządzeniu. 17. Możemy także wykonać polecenie z menu START->Uruchom i wpisać polecenie "ping -t " lub własny, nadany wcześniej adres IP. Wszystko wpisujemy bez cudzysłowów. 18. Komunikacja przy pomocy oprogramowania nie będzie jeszcze możliwa ze względów bezpieczeństwa gdyż oprogramowanie pozwala na daleko idącą ingerencję w urządzenie i przełączanie przekaźników. Musimy jeszcze wykonać jednorazową synchronizację czasu. 19. Proszę zapoznać się z instrukcją wideo i przeczytać rozdział o synchronizacji czasu. Pierwsze uruchomienie przebiega tak samo w przypadku Alarmu PLC2011B0 oraz Sterownika PLC2011A0 i Multisterownika PLC2011C0

26 10. SYNCHRONIZACJA CZASU Synchronizacja czasu ma za zadanie ustawić czas wewnątrz urządzenia, identyczny z czasem atomowym dostarczanym do naszych komputerów i telefonów komórkowych. Bez precyzyjnie zsynchronizowanego czasu nie ma możliwości połączenia się z urządzeniem. Błąd czasu nie może przekroczyć +/- 15 sekund Kiedy trzeba wykonać synchronizację czasu przez kabel USB? 1. Po pierwszym uruchomieniu urządzenia czyli po zapisaniu własnego hasła i ustawień sieciowych. 2. Każdorazowo po odłączeniu zasilania głównego i równocześnie akumulatora czyli po całkowitej utracie zasilania Akumulator Akumulator podłączony do urządzenia jest bezwzględnie potrzebny. Bez niego każdy zanik napięcia w sieci elektrycznej będzie skutkował koniecznością podejścia do urządzenia z laptopem i ponownej synchronizacji czasu. Urządzenie z założenia powinno w czasie braku prądu działać z akumulatora chociażby po to, by można było połączyć się z nim przez sieć komputerową i zdalnie stwierdzić dlaczego nie ma prądu więc akumulator większy czy mniejszy musi być podłączony do urządzenia. Unikniemy w ten sposób konieczności jeżdżenia i ponownego synchronizowania czasu w urządzeniu poprzez kabel USB. Zalecany akumulator żelowy powinien mieć pojemność do 17Ah. Bez poprawnego czasu wpisanego do urządzenia nie będą też działały funkcje związane z zegarem astronomicznym lub będą działały wadliwie. Co prawda urządzenie posiada funkcję automatycznej synchronizacji czasu i samoczynnie pobiera dokładny czas z ustawionego przez nas serwera czasu NTP ale tylko w obrębie tej samej minuty. Musi się zgadzać rok, miesiąc, dzień, godzina, minuta i dzień tygodnia. Po wyłączeniu prądu czas i data będą liczone od zera, co z pewnością skutecznie zablokuje możliwość komunikacji.

27 10.3. Aktualizacja czasu w komputerze Zanim jednak przystąpimy do aktualizacji czasu w urządzeniu należy uaktualnić czas w swoim komputerze. Niektóre zegary w komputerach potrafią się spóźniać lub spieszyć o kilkanaście sekund na dobę. Nie jest to dobre zjawisko. Synchronizacja czasu w urządzeniu polega na przeniesieniu czasu z naszego komputera do urządzenia poprzez kabel USB. Musimy więc zadbać aby czas w naszym komputerze był aktualny. W każdym systemie operacyjnym Windows bardzo łatwo wymusić natychmiastową synchronizację czasu. Wystarczy kliknąć dwukrotnie w zegar w prawym dolnym rogu ekranu, na końcu paska zadań i otworzy nam się małe okienko właściwości i ustawień zegara, gdzie w pewnym miejscu jest przycisk zmuszający system Windows do natychmiastowej synchronizacji czasu. Proszę koniecznie wykonać tę operację przed synchronizacją własnego czasu z urządzeniem. Jeżeli czas w naszym komputerze będzie różny od czasu w urządzeniu o więcej niż 15 sekund to mimo wcześniejszej synchronizacji, komunikacji z urządzeniem nie będzie. Urządzenie samo zadba o własny właściwy czas z dokładnością do 1 sekundy jeżeli podamy mu działający adres IP serwera czasu. Komputery mają zwykle synchronizowane zegary raz w tygodniu więc po kilku dniach może się okazać, że i tak straciliśmy kontakt z urządzeniem z winy naszego komputera. Możemy też przełączyć w naszym komputerze częstotliwość z jaką następuje aktualizacja czasu. Służą do tego narzędzia w zakładce "USTAWIENIA". Należy więc zmusić system Windows do ponownej synchronizacji czasu z czasem z internetu. Urządzenie synchronizuje swój zegar co 2 minuty około trzydziestej sekundy każdej nieparzystej minuty. Działa to w ten sposób, że nie ważne z jakiego serwera czasu korzysta nasze urządzenie i nasz komputer. Mogą korzystać jak najbardziej z różnych ale czas po synchronizacji będą miały identyczny, powiedzmy +/- jedna sekunda.

28 Po co to wszystko? Po co aż tak synchronizować czas? Chociażby po to aby uzbrajając lub rozbrajając alarm nie dać intruzowi możliwości podsłuchania i użycia podsłuchanych danych w przyszłości. Dane są znaczone czasem i są ważne teraz, nie za minutę czy godzinę. Przy tym wszystkim jednocześnie chcemy zachować możliwość wielodostępu do urządzenia z kilku własnych komputerów równocześnie. Wszystko to dla bezpieczeństwa. Pamiętajmy, że do urządzenia może być podłączonych kilku użytkowników naraz. Możemy mieć małe przenośne komputery w mieszkaniu czy biurze, sami możemy łączyć się z urządzeniem w tym samym czasie jeszcze z innej lokalizacji gdy do urządzenia podłączone są inne własne komputery. Wysyłane komendy i pakiety danych są unieważniane po 15 sekundach od ich wygenerowania ale przeważnie już po sekundzie są bezużyteczne. Osobista synchronizacja czasu jest pewnym utrudnieniem dla użytkownika ale poświęcamy nieco wygody na rzecz bezpieczeństwa. Po prostu bez podpatrzenia hasła gdy je wpisujemy do komputera nie da się tak po prostu przejąć kontroli nad urządzeniem. Jeżeli nawet niepowołana osoba zdobędzie hasło to możemy pojechać do domu, podłączyć kabel USB, wpisać kod PIN i przeprogramować hasło ustanawiając nowe. Hasła przez internet zmienić się nie da więc stałe przejęcie kontroli nie nastąpi. Zawsze będziemy mieć furtkę aby odebrać uprawnienia do korzystania z naszego urządzenia poprzez zmianę hasła. Pamiętajmy, że jeżeli zgubimy kod PIN dostarczony z urządzeniem to już nigdy nie będziemy mogli zmienić hasła. Kodu PIN należy więc pilnować. Został on wygenerowany automatycznie i producent nie posiada kopii zapasowej. PIN jest zakodowany na stałe bez możliwości jego zmiany. Przy wpisywaniu ważne są duże i małe litery. Kod PIN nie jest wymagany do synchronizacji czasu. Mamy nasze hasło do urządzenia, które przypisaliśmy podczas pierwszego uruchomienia i tylko ono będzie nam teraz potrzebne. Kod PIN służy do pierwszej lub ponownej konfiguracji i do uaktualnienia oprogramowania firmware.

29 10.4. O czym należy pamiętać przy ustawieniach związanych z czasem Należy zadbać o to aby urządzenie zawsze miało jak najbardziej aktualny czas. Przed synchronizacją czasu urządzenia z komputerem należy koniecznie pobrać do komputera aktualny czas z internetowego serwera czasu. Nie należy synchronizować czasu jeśli czas do komputera wpisywaliśmy ręcznie. Istnieje wówczas duże prawdopodobieństwo, że kiedy komputer w końcu automatycznie pobierze czas z internetu to okaże się, że różnica pomiędzy tym co wpisaliśmy i wgraliśmy do urządzenia, a prawdziwym czasem, będzie tak duża, że utracimy możliwość połączenia się z urządzeniem. W takim wypadku potrzebna byłaby ponowna synchronizacja czasu a co za tym idzie łączenie się z urządzeniem przez kabel USB. Jeżeli jednak od początku będziemy pobierać czas z internetu to unikniemy takich problemów. Należy pamiętać aby poprawnie ustawić strefę czasową, w której się znajdujemy. Jeżeli np. znajdujemy się w strefie GMT+10, a ustawimy w czasie synchronizacji strefę GMT+1 to urządzenie będzie miało problem z komunikacją z serwerem czasu i nie będzie pobierało aktualizacji. Stref czasowych nie zmieniamy w przypadku zmiany na czas zimowy bądź letni. Prawidłowo skonfigurowane urządzenie zrobi to samo. Jeżeli, więc mieszkamy np. w Melbourne czy Sydney to w lecie nie przestawiamy strefy z GMT+10 na GMT+11, program zrobi to za nas. Analogicznie, w Paryżu, Berlinie czy Rzymie w lecie strefa czasowa pozostaje GMT+1, nie zmieniamy na GMT+2. Jeżeli urządzenie znajduje się na półkuli południowej należy pamiętać o zaznaczeniu opcji, która o tym mówi. W przeciwnym razie urządzenie będzie błędnie rozpoznawało swoją aktualną strefę czasową i ewentualne przejście na czas letni. Przykładowe ustawienia dla urządzenia znajdującego się w Paryżu:

30 Przykładowe ustawienia dla urządzenia znajdującego się w Melbourne Należy pamiętać aby określić obowiązujące w danym miejscu reguły zmiany czasu. Jeżeli wybierzemy nieodpowiednie miesiące, dni lub godziny to w momencie zmiany czasu, czy w urządzeniu, czy w komputerze, stracimy połączenie z urządzeniem gdyż czas nagle przestanie się zgadzać. Przykładowe ustawienia dla Melbourne (GMT+10)

31 Przykładowe ustawienia dla Paryża (GMT+1) Jeżeli znajdujemy się w tej samej strefie czasowej co urządzenie to przy dodawaniu nowego urządzenia do listy strefę czasową ustawiamy na AUTO. Jeżeli jesteśmy pewni wszystkich ustawień oprócz tych dotyczących czasu to brak połączenia w trybie AUTO będzie skutkiem właśnie złych ustawień czasu. Należy wtedy krok po kroku prześledzić wszystkie ustawienia aby znaleźć swój błąd.

32 Jeżeli znajdujemy się w innej strefie czasowej niż urządzenie wtedy musimy to uwzględnić przy dodawaniu do listy nowego urządzenia. Zamiast AUTO musimy wybrać strefę czasową, w której znajduje się urządzenie z uwzględnieniem tego czy obowiązuje tam w danym momencie czas letni czy zimowy. Przykładowo, jeśli chcemy połączyć się z urządzeniem będącym w Hamburgu, a sami jesteśmy w innej części świata, musimy wpisać strefę czasową GMT+1 Summer. Jeżeli chcemy się połączyć w grudniu do urządzenia w Nowym Jorku to wpisujemy GMT-5 Winter. Opcji AUTO używamy jedynie znajdując się w tej samej strefie co urządzenie.

33 10.5. Jak dokonać synchronizacji czasu? Żeby dokonać synchronizacji czasu należy wprowadzić urządzenie w tryb synchronizacji czasu. 1. Na przednim panelu urządzenia wciskamy i przytrzymujemy wciśnięty klawisz strzałki w prawo "->" lub w lewo "<-" ( jedna z tych strzałek, nie ma znaczenia która. ) 2. Następnie krótko naciskamy i puszczamy okrągły przycisk RESET cały czas trzymając klawisz strzałki. 3. Najpierw zapalą się wszystkie 3 diody, potem zgasną i mrugnie dioda czerwona a następnie zapali się ciągłym światłem dioda żółta. 4. Klawisz strzałki trzymamy wciśnięty aż do momentu zapalenia się żółtej diody. 5. Dopiero teraz możemy puścić klawisz poziomej strzałki. 6. Urządzenie jest w trybie synchronizacji czasu. 7. W zakładce "KONSOLA USB" wybieramy okrągłe pole wyboru "Synchronizuj czas". 8. Podświetlą nam się tylko te rubryki, które są niezbędne. 9. Należy ustawić strefę czasową, wpisać nasze wcześniej utworzone hasło i nacisnąć przycisk "Synchronizuj czas". Po sekundzie otrzymamy taki oto komunikat i urządzenie się samoczynnie zresetuje. Jeżeli wpiszemy nieprawidłowe hasło, urządzenie się nie zresetuje ale zapali się lewa czerwona dioda świecąca. Należy więc powtórnie wpisać właściwe hasło.

34 10. Od tej chwili powinniśmy mieć już kontakt z urządzeniem. 11. Po synchronizacji nie ma potrzeby ponownego wpisywania hasła po przejściu do zakładki "Urządzenie". 12. Czasem trzeba zwinąć i rozwinąć dodane urządzenie na liście urządzeń po lewej stronie. Najlepiej kliknąć dwukrotnie aby zwinąć i kliknąć dwukrotnie aby rozwinąć. To zainicjuje adresy IP ponownie. Proszę zapoznać się z instrukcją wideo. Rozwieje ona wszelkie wątpliwości. UWAGA!!! Główną przyczyną niepowodzeń w komunikacji pomiędzy komputerem a przekaźnikiem jest niewłaściwy czas, niewłaściwa strefa czasowa lub błędnie wpisane parametry sieci. Jako strefę czasową należy podać jej nazwę np Europe/Warsaw, ustawić na AUTO dla czasu lokalnego lub podać ją w formacie GMT+2, GMT-1, GMT. Podając precyzyjną nazwę strefy czasowej, w której znajduje się przekaźnik (Europe/Warsaw) mamy pewność, że czas letni i zimowy będą uwzględniane automatycznie. Czas lokalny dla naszego komputera, a właściwie jego strefa czasowa jest bez znaczenia. Możemy przebywać w dowolnej strefie czasowej. Natomiast przekaźnik jest zamontowany w konkretnej strefie czasowej z konkretnymi uwarunkowaniami przełączania się z czasu zimowego na czas letni. Jeżeli zainstalujemy przekaźnik w Moskwie to jako strefę czasową podajemy Europe/Moscow. Synchronizacja czasu przebiega tak samo w przypadku Alarmu PLC2011B0 oraz Sterowników PLC2011A0 i PLC2011C0

35 11. GŁÓWNA KONFIGURACJA Panel głównej konfiguracji służy do zmiany ustawień urządzenia poprzez sieć internet gdy mamy już normalne połączenie sieciowe z urządzeniem po pierwszym uruchomieniu i po synchronizacji czasu. Nie ma możliwości skorzystania z tej funkcji bez poprawnej komunikacji z urządzeniem. Aby przejść do panelu głównej konfiguracji wciśnij przycisk Główna konfiguracja w głównym oknie programu - na ilustracji poniżej zaznaczony czerwoną strzałką. Otworzy się okno panelu głównej konfiguracji urządzenia - patrz poniżej.

36 Możemy zmienić tutaj: 1. Wszystkie parametry sieci komputerowej 2. Zmienić współrzędne geograficzne lokalizacji urządzenia 3. Ustawić strefę czasową, sposób automatycznego wyliczania dnia zmiany z czasu zimowego na czas letni i odwrotnie, określić czy urządzenie znajduje się w miejscu gdzie lato występuje w czasie zimy w Europie (na południowej półkuli np. Australia). 4. Ustawiamy tutaj także parametry ładowania akumulatora 5. Włączamy lub wyłączamy RS Włączamy lub wyłączamy Full duplex (Pełny duplex) dla ethernetu. Zaleca się wyłączyć full duplex w celu zmniejszenia zakłóceń pomiędzy sygnałami w kablu sieci komputerowej, jeżeli kabel sieci komputerowej jest bardzo długi. 7. Nie można jedynie zmienić hasła. Hasło można zmienić wyłącznie poprzez złącze USB po podaniu kodu PIN. Należy być bardzo odpowiedzialnym przy zdalnym konfigurowaniu sieci komputerowej i rozumieć co się robi gdyż przypadkowe podanie błędnego parametru będzie skutkowało tym, że stracimy dostęp do urządzenia i trzeba będzie pójść lub pojechać z laptopem osobiście aby od nowa przeprowadzić czynności pierwszej konfiguracji przy pomocy kodu PIN i kabla USB. Synchronizacja czasu nie będzie konieczna jeżeli tylko źle wpisaliśmy adres sieciowy. Jeżeli urządzenie podłączyliśmy w domu to ponowna konfiguracja przez USB nie będzie wielkim problemem, ale jeżeli daleko od domu - w firmie, sklepie itp. to trzeba będzie zmarnować cenny czas na dojazd i wykonanie konfiguracji. Sama transmisja danych jest zabezpieczona na kilka sposobów w tym kryptograficznie i nie ma szansy, że przekłamanie nastąpiło w czasie transmisji. Pakiet który ma przekłamany choćby jeden bit nie da się rozszyfrować i zostanie odrzucony przez urządzenie jako niezrozumiały. Konfiguracja urządzenia w oknie Główna konfiguracja przebiega tak samo w przypadku Alarmu PLC2011B0 oraz Sterowników PLC2011A0 i PLC2011C0. Wyjątkiem jest pole Port TCP dla WWW, w którym zostawiamy wartość 0, ponieważ Alarm PLC2011B0 nie posiada wbudowanego serwera www.

37 11.1. Konfiguracja sieci Przykładowy sposób konfiguracji sieci komputerowej przedstawiono na kolejnym schemacie. Ujęte tam adresy sieciowe są tylko adresami przykładowymi i ostateczne przypisanie urządzeń sieciowych, sposób przydzielania im numerów, konfiguracja routera zależą wyłącznie od administratora sieci. Urządzenia muszą posiadać statyczne adresy IP, zawsze te same i niezmienne gdyż od tego będzie zależało czy uda nam się z nimi połączyć z poza sieci lokalnej czy nawet w obrębie tej samej sieci. Musimy mieć na sztywno zdefiniowany adres każdego urządzenia, musimy znać jego adres aby się do niego dostać. Dobrze jest posiadać także publiczny, stały adres IP widziany od strony internetu. Jeżeli jest to przeszkodą można używać usług DDNS (dynamicznego serwera nazw). Konfiguracja routera jest w gestii administratora sieci i wykracza poza tę instrukcję obsługi. Każdy router jest inny i należy sięgnąć do jego instrukcji obsługi lub zapytać administratora.

38 Poniżej przykładowa konfiguracja sieci IP: każde urządzenie w sieci lokalnej musi mieć unikalny adres IP. Nie może być dwóch takich samych adresów IP w segmencie sieci LAN. MASK: Maska podsieci jest taka sama dla wszystkich urządzeń w lokalnej, własnej sieci LAN. GW: Domyślna bramka sieciowa to adres IP routera, jego interfejsu LAN. Adres routera zależy od tego co ustawił administrator sieci. Routerem może być dedykowane urządzenie lub jeden z komputerów w sieci. NTP: Serwer NTP lub inaczej serwer czasu to dowolny komputer, może nim być router jeżeli posiada funkcję serwera czasu, może być nim własny komputer lub może nim być dowolny komputer w internecie lub we własnej sieci lokalnej LAN. MAC: 00:11:12:13:14:15 - Adres sprzętowy MAC musi być unikalny w całej sieci lokalnej LAN. Jest to fizyczny adres karty sieciowej w urządzeniu. Nie może być dwóch takich samych adresów MAC w tym samym segmencie sieci lokalnej LAN. WWW PORT: 80 W urządzeniu PLC2011B0 serwer WWW nie występuje. Należy zignorować ustawienia gdyż nie mają żadnego efektu. UDP PORT: Port UDP na którym nasłuchuje przekaźnik. Możemy go zmieniać na dowolny z zakresu NTP PORT: Port UDP do którego łączy się przekaźnik. Jest to zwykle numer portu serwerów czasu. Tak się przyjęło i należy oczekiwać, że zewnętrzny serwer czasu będzie nasłuchiwał na tym numerze portu. OUT PORT: Lokalny port wyjściowy w nagłówkach pakietów UDP. Gdy nasze urządzenie wysyła zapytanie do serwera czasu NTP to ustawia taki numer portu źródła i na nim oczekuje odpowiedzi zwrotnej od serwera czasu. Możemy go zmieniać na dowolny z zakresu STATIC IP - Rodzaj przydzielania sieciowego adresu IP przez router jest statyczny. Oznacza to, że urządzenie w sieci nie będzie pobierało adresu IP automatycznie z routera tylko należy ten adres ustawić w urządzeniu na sztywno. Przykład adresowania urządzeń w sieci został szczegółowo opisany na rysunku.

39

40 11.2. Co to jest serwer NTP? Serwer NTP to inaczej serwer czasu. Służy on do "serwowania" nam aktualnego czasu, samemu synchronizując się do czasu innego komputera w internecie lub do atomowego wzorca czasu. Posiadanie aktualnego czasu, z dokładnością do 15 sekund jest niezwykle istotne dla komunikacji z urządzeniem. Komputery chcące zarządzać alarmami muszą mieć czas idealnie zsynchronizowany z wzorcami czasu w internecie. Jeżeli różnica czasu pomiędzy urządzeniem i komputerem wyniesie więcej niż +/- 15 sekund to komunikacja zostanie zerwana. Nie oznacza to, że komunikacja zostanie zerwana bezpowrotnie. Odzyskamy komunikację o ile zsynchronizujemy czas naszego komputera do dokładnego czasu w internecie lub do własnego serwera czasu. Jeżeli mamy kilka alarmów to nie wolno wprowadzić we wszystkie urządzenia cudzego, tego samego adresu serwera NTP, gdyż serwer ten zostanie zarzucony przez nas wieloma pakietami, pochodzącymi z wielu naszych urządzeń, wyglądającymi jakby pochodziły od jednego nadawcy i administrator takiego serwera NTP może odmówić nam korzystania ze swoich komputerów. Chodzi głównie o publiczne serwery czasu (NTP) dostępne w internecie. Tak więc jeśli mamy więcej niż jedno urządzenie dobrze jest korzystać z własnego, lokalnego serwera NTP, na przykład w swoim routerze, który to znacznie rzadziej będzie się komunikował z serwerem nadrzędnym. Możemy też w każdy alarm wpisać inny serwer NTP tak aby nie przeciążać jednego. Własny serwer czasu obsłuży wiele naszych własnych urządzeń, ale nie będzie powodował wzmożonego ruchu do innego serwera, który do nas nie należy, a jedynie gościnnie udostępnia nam swoją usługę. Adresy IP serwerów NTP można znaleźć w wyszukiwarce internetowej. Jest ich bardzo wiele i należy wybierać takie, które są bliższe naszej lokalizacji. Jednak najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest ustawienie adresu IP serwera NTP na jeden z własnych komputerów lub router we własnej sieci lokalnej. Komputer ten nie musi pracować cały czas. Wystarczy, że raz na 2-3 dni będzie włączony w sieci lokalnej i przekaźniki będą mogły pobrać sobie z niego aktualny czas. Jeżeli serwer NTP nie będzie stale włączony to może zaistnieć sytuacja, że sporadycznie nasze polecenie wysłane do alarmu nie zostanie wykonane. Dzieje się tak gdyż poprzez sprawdzenie komunikacji z serwerem NTP nasze urządzenie określa czy nie nastąpiło zerwanie połączenia do sieci lokalnej i alarm wykona krótką procedurę inicjacji ustawień sieciowych przez co może utracić rozkaz, który do niego akurat miał dotrzeć. Jest to jedna z form zabezpieczenia urządzenia przed zawieszeniem się. Urządzenie musi świadomie wysłać zapytanie i otrzymać prawidłową odpowiedź od serwera NTP. Jeżeli odpowiedź nie nadejdzie to nastąpi ponowna inicjacja wewnętrznych ustawień sieciowych, połączona z usunięciem pakietów danych. Działanie samej logiki alarmu nie jest zakłócane.

41 Należy zadbać aby nasz komputer odpowiednio często aktualizował własny czas z internetem. Jest to najbezpieczniejsze rozwiązanie gdyż nie będzie szansy podstawienia fałszywego serwera NTP i nie będą możliwe próby manipulowania przy serwerach czasu. Każdy komputer z dowolnym systemem Windows może być serwerem czasu. W niektórych systemach serwer jest domyślnie wyłączony. Można go włączyć przy pomocy narzędzi w zakładce "USTAWIENIA" i odblokować dla niego port 123 na "Zaporze Systemu Windows" czyli na firewallu. Aby nasz własny laptop stał się serwerem czasu należy uruchomić usługę serwera, zmienić czas aktualizacji własnego czasu laptopa na 3600s i odblokować port na firewallu. Wystarczy, że np. będąc w biurze skorzystamy z naszego laptopa przez co najmniej 5 minut to w tym czasie urządzenia zdążą się uaktualnić same, z zastrzeżeniem uwagi o inicjacji sieci gdy serwer czasu jest wyłączony. Dobrze jest więc posiadać stale pracujący router z serwerem czasu.

42 11.3. Lokalizacja geograficzna W polach lokalizacji urządzenia podajemy współrzędne geograficzne alarmu, tam gdzie on się fizycznie znajduje. Potrzebne nam one będą gdy będziemy korzystali z zegara astronomicznego. Zegar astronomiczny używa tych danych do obliczeń pozycji słońca na podstawie lokalizacji na kuli ziemskiej. Musimy ustawić też strefę czasową w stosunku do czasu uniwersalnego - UT, UTC, GMT - są to różne określenia na czas uniwersalny. Kolejna ramka zawiera ustawienia dla automatycznej zmiany czasu z zimowego na czas letni i z powrotem na czas zimowy. Na przykład czas letni rozpoczyna się w ostatnią niedzielę marca o godzinie drugiej, a kończy się w ostatnią niedzielę października o godzinie trzeciej. Tak więc możemy ustawić miesiąc początku i końca czasu letniego, dzień w którym to następuje oraz godzinę i w kolejnych latach zmiany te będą następowały automatycznie. W tej samej ramce znajduje się jeszcze jedno bardzo istotne pole wyboru, w którym są następujące pozycje: Czas zimowy (+0h), ( ) Zmierzch astronomiczny. Czas letni (+1h), ( ) Zmierzch astronomiczny. Czas zimowy (+0h), ( ) Zmierzch cywilny. Czas letni (+1h), ( ) Zmierzch cywilny. Automatyczna zmiana, ( ) Astronomic astronomiczny. Honoruj czas letni. Automatyczna zmiana, ( ) Zmierzch cywilny. Honoruj czas letni. [ZALECANE] Automatyczna zmiana, ( ) Astronomic astronomiczny. Ignoruj czas letni. Automatyczna zmiana, ( ) Zmierzch cywilny. Ignoruj czas letni. Pola od 1 do 4 określają ręcznie ustawiany czas zimowy i czas letni. Oznacza to, że w dniu zmiany czasu trzeba się połączyć z urządzeniem i ręcznie przestawić czas letni na zimowy lub zimowy na letni. Ale uwaga. Po przestawieniu możemy stracić kontakt z urządzeniem gdyż różnica czasu między naszym komputerem i zegarem w urządzeniu będzie wynosiła godzinę. Dopiero przestawienie czasu w komputerze pozwoli na ponowny kontakt. Pola od 5 do 8 powodują, że czas letni i zimowy będą przełączane automatycznie na podstawie ustawień w polach definicji dnia zmiany czasu, powyżej. Zmierzch astronomiczny to taki gdzie środek tarczy słońca znajduje się poniżej horyzontu. Słońca już praktycznie nie widać ale jest jeszcze stosunkowo jasno o zmierzchu, a wschodzące słońce już bardzo mocno rozświetla krajobraz. Zmierzch cywilny to taki gdzie środek tarczy słońca znajduje się -6 poniżej horyzontu. Słońca już dawno nie widać, jest już prawie ciemno natomiast o świcie ledwo zmienia się kolor nieba na jaśniejszy. "Honoruj czas letni" oznacza, że w lecie zostaje dodana godzina do czasu astronomicznego. Zegar astronomiczny również podlega korekcie o godzinę podczas lata.

43 "Ignoruj czas letni" oznacza, że w lecie czas astronomiczny pozostanie czasem zimowym i godzina nie zostanie dodana do wyliczeń wschodu i zachodu słońca. Nie ma to wpływu na dodatkowe trzy przedziały czasowe tak zwanej przerwy nocnej, które możemy ustawić indywidualnie dla każdego dnia tygodnia ( timer ). Przedziały te zawsze uwzględniają aktualny czas, ten który mamy na zegarku, czas lokalny, który przechodzi w czas letni i wraca do zimowego. Jedynie wschody i zachody słońca pozostaną w czasie zimowym, bez dodania godziny. Chodzi o pierwszy i drugi pasek wykresu "Astro Timera". Ustawieniem podstawowym, normalnym dla większości użytkowników jest pozycja numer 6. Wszystko odbywa się automatycznie, słońce -6 stopni, w lecie do czasu astronomicznego też jest dodawana godzina. U dołu znajduje się okienko wyboru opcji Lato jest w czasie gdy w Europie jest zima. Należy ją zaznaczyć jedynie kiedy przekaźnik faktycznie znajduje się w miejscu w którym lato występuje w czasie europejskiej zimy (półkula południowa) np. w Australii.

44 11.4. Parametry ładowania akumulatora 12V W ramce w prawym górnym rogu mamy dwa parametry korekty pomiaru napięcia akumulatora i progu wykrycia akumulatora po jego podłączeniu. Proszę pamiętać, że to użytkownik decyduje sam jakiego akumulatora użyje, o jakiej pojemności i jak intensywnie wcześniej używanego czy może nowego. Z tego powodu jest możliwość samodzielnej kalibracji wskazań. Aktualne napięcie na zaciskach akumulatora można odczytać z wyświetlacza w programie komputerowym klikając ponad nim w kółeczko numer 3. Jest tam wiele innych ciekawych danych. Jeżeli ta wartość napięcia pokazywana w okienku "wyświetlacza" programu nie zgadza się z napięciem zmierzonym miernikiem uniwersalnym wtedy można dokonać niezbędnej kalibracji, ustawiając kilka jednostek na minus lub na plus w polu "Korekta danych z przetwornika ADC" sukcesywnie je zapisując i sprawdzając rezultat. Drugim parametrem jest moment wykrycia podłączonego akumulatora. Nowy i sprawny akumulator prawie nie pobiera prądu gdy jest w pełni naładowany. Akumulator zostaje naładowany do napięcia około 13.5V po czym przepływ prądu prawie ustaje. Tym drugim parametrem "Wartość z przetwornika ADC gdy akumulator podłączony" można skorygować spadek napięcia wykrycia podłączanego akumulatora. W programie komputerowym zaświecą się dwie "lampki" w miejscach śrubek podłączenia akumulatora jeżeli akumulator zostanie wykryty. Jeżeli ustawimy za niską wartość to pod koniec ładowania diody te zgasną. Procedura powinna być taka: 1. Najpierw korygujemy wskazania napięcia względem miernika uniwersalnego. Jedna jednostka ADC odpowiada około 0.01V. 2. Następnie na odłączonym akumulatorze odczytujemy z programu komputerowego wskazanie ADC. 3. Przepisujemy je do pola "Wartość z przetwornika ADC gdy akumulator podłączony" i strzałką w dół zmniejszamy tę wartość o około 10 jednostek, klikając 10 razy strzałką w dół. 4. Następnie należy zapisać parametry i sprawdzić czy działa jak należy, czy po odłączeniu akumulatora "lampki" gasną.

45 12. ROZPOCZĘCIE PRACY Z PROGRAMEM Podstawowa wersja oprogramowania dostarczona jest razem z urządzeniem. Program nie wymaga instalacji. Wystarczy skopiować go w dowolne miejsce na dysku, np. do założonego wcześniej w tym celu katalogu i uruchomić. Po uruchomieniu programu w katalogu pojawi się drugi plik pod nazwą "myrelays.xml" Jest to plik konfiguracyjny, w którym znajdują się między innymi opisy czujek, alarmów, klawiszy itp. Jeśli będziemy chcieli przenieść program do innego katalogu lub uruchamiać go z innego komputera, należy pamiętać aby przenieść również plik myrelays.xml, w przeciwnym razie będziemy musieli od nowa dodawać urządzenia do listy, nadawać nazwy itp. Program zaraz po pierwszym uruchomieniu wygląda następująco:

46 Na liście po lewej stronie należy podać dane urządzenia, z którym chcemy się połączyć. Oczywiście urządzenie powinno zostać wcześniej skonfigurowane. Sposób konfiguracji został opisany w działach Klikamy w New Device. Podświetli nam się na niebiesko. Możemy teraz wpisać w to miejsce dowolną własną nazwę dla danego urządzenia. Poniżej podajemy adres IP urządzenia, następnie numer Portu UDP, a pod nim Typ urządzenia. W naszym wypadku będzie to TYPE B. Ostatnia pozycja to wybór strefy czasowej, w której znajduje się urządzenie. Jeśli znajduje się w tej samej strefie czasowej co nasz komputer to wybieramy AUTO. W innym wypadku wpisujemy strefę, w której znajudje się urządzenie. Po wpisaniu wygląda to tak: Oczywiście adres IP i numer portu są tutaj przykładowe. Następnie należy wpisać u dołu ekranu w polu Hasło - 15 znakowe lub dłuższe hasło, jakie nadaliśmy w czasie konfiguracji urządzenia poprzez kabel USB i zatwierdzić klawiszem "Zatwierdź" lub wcisnąć Enter na klawiaturze.

47 Po dwukrotnym szybkim kliknięciu w pole do wpisania hasła na ekranie pojawi się klawiatura, z której również można wpisać hasło. Hasło należy podawać po każdym uruchomieniu programu. Bez tego nie ma możliwości połączenia się z urządzeniem przez internet. Po wpisaniu hasła właściwego dla danego przekaźnika zapali się żółta trójkątna kontrolka, co oznacza, że połączenie zostało nawiązane.

48 Możemy teraz przystąpić do konfiguracji naszego alarmu. W naszym urządzeniu możemy skonfigurować sobie 10 stref: - 6 stref alarmowych - 4 strefy alarmów analogowych Budowanie własnego alarmu rozpoczniemy od konfiguracji wejść.

49 13. WEJŚCIA ANALOGOWE I ALARMOWE Urządzenie jest wyposażone w 21 wejść analogowych rozpoznających rezystancję. Do każdego z wejść można podłączyć do 4 czujników kodowanych opornikami lub mierzyć oporność pojedynczego elementu. W ten sposób można zdefiniować sobie 84 obwody wejściowe Konfiguracja wejść alarmowych Aby przywołać okienko konfiguracji wejść analogowych i alarmowych należy najechać kursorem myszki na "diody" ( kółeczka zaznaczone na ilustracji poniżej czerwoną strzałką, opisane po prawej stronie okna głównego jako LED1, LED2, LED3, LED4 - są to umowne nazwy, nadane dla łatwiejszej identyfikacji poszczególnych czujek podłączonych do wejść ) - w dowolne miejsce gdzie kursor zamieni się w "rączkę", a następnie dwukrotnie kliknąć lewy przycisk myszy. Można też kliknąć myszką w prostokąty symbolizujące zmienne od X0 do X8 - otworzy się to samo okno konfiguracji wejść i zmiennych.

50 Po kliknięciu pojawi się nowe okno z parametrami konfiguracji wejść i zmiennych Dwie pierwsze zakładki na górze służą do konfiguracji wejść alarmowych i analogowych: - pierwsza zakładka Wejścia od 1 do 10 - druga zakładka Wejścia od 11 do 21 Na początku przypisujemy wszystkie wejścia do jednej strefy alarmowej np ALARM ZONE 1 aby przeprowadzić kalibrację pomiaru rezystancji.

51 Jest to konieczne, aby na wyświetlaczu głównego okna programu, w okienku nr 2 wyświetliły się rezystancje dla poszczególnych linii od 1 do 21. Wejście 21 posiada dodatkową opcję opóźnienia. Funkcja ta spowoduje, ze przypisana do tego wejścia zmienna X zostanie aktywowana z opóźnieniem jeśli coś wywoła alarm w strefie. Wartość opóźnienia podajemy w sekundach. Maksymalna wartość to 255. Przy wartości 0 funkcja nie jest brana pod uwagę i opóźnienia nie ma.

52 Kalibracja toru wejścia Następnie należy dokonać kalibracji torów wejściowych. W uproszczeniu jest to nauczenie wejść ile to jest dokładnie 7,5 kω. W tym celu należy użyć rezystora o wartości 7,5 kω, dostarczonego wraz z urządzeniem. Rezystor włączamy kolejno między masę (styk 22) i kalibrowane wejście. Odczytujemy wskazanie i wprowadzamy poprawkę, za każdym razem zapisując ją do urządzenia. Wskazanie powinno wynosić około 7.5 kω. Kalibrację wejść wykonujemy jeden raz zanim jeszcze podłączymy docelowe obwody czujników alarmowych czy kontaktronów. Kalibracja ta jest niezbędna gdyż każde z wejść musi umieć precyzyjnie rozpoznawać przedział rezystancji występującej w danym przewodzie. Bez tej czynności urządzenie co prawda będzie reagowało prawidłowo w wypadku naruszenia strefy alarmowej lecz nie da się precyzyjnie odczytać który czujnik, np kontaktron w oknie, to spowodował lub które okno jest w danej chwili otwarte. Dokładny sposób kalibracji toru wejścia zamieszczony jest w instrukcji filmowej dostępnej tutaj: Konfiguracja wejść

53 Zapisanie konfiguracji Ustawienia kalibracji toru jakich dokonaliśmy możemy zapisać do pliku, tak aby w razie ich utraty można je było odzyskać. Będą one przechowywane w urządzeniu. Zapisu do pliku dokonujemy w zakładce USTAWIENIA. Parametry kalibracyjne nie zanikają po wyłączeniu zasilania. Można je zachować w pliku i odtworzyć z pliku razem z całą konfiguracją pozostałych parametrów danego urządzenia. Należy pamiętać, że po przeniesieniu konfiguracji z urządzenia do drugiego urządzenia, przenoszone są także parametry kalibracyjne, które nie będą pasowały do innego urządzenia. Po kliknięciu klawisza "Zapisz do pliku" zostaniemy poproszeni o podanie lokalizacji i nazwy pliku.

54 Po zatwierdzeniu pojawi się w podanym katalogu plik z rozszerzeniem.ccr zawierający nasze ustawienia. Aby wczytać je ponownie musimy znowu przejść do zakładki "USTAWIENIA" i wcisnąć klawisz "Przywróć z pliku".

55 Następnie odszukać katalog, w którym zapisaliśmy plik z ustawieniami i wybrać go z listy. Po kliknięciu "Otwórz" plik zostanie wczytany a urządzenie samoczynnie się zresetuje. Może to potrwać kilkanaście sekund, nie jest to operacja natychmiastowa.

56 Czułość wejścia alarmowego Jeśli wejścia mają służyć jako wejścia alarmowe i chcemy mieć możliwość rozpoznawania jednej z 4 czujek to ważna jest kolumna "Histereza analogowa lub czułość wejścia alarmowego". Jeżeli wejście jest ustawione jako alarmowe to mówimy o czułości na zmianę rezystancji, a gdy jako analogowe możemy ustawić histerezę pomiędzy stanem włączonym i wyłączonym. Czułość linii wejścia alarmowego oznacza o ile na plus lub na minus musi zmienić się rezystancja linii aby wyzwolił się alarm. Wartość 0,25 kω jest tutaj wartością domyślną. Oznacza to, że zmiana rezystancji o 0,25 kω w górę lub w dół od zastanej wartości linii alarmowej w chwili uzbrajania spowoduje wyzwolenie alarmu. Wartość tę można ustawić sobie dowolnie, z dokładnością do 0,01 kω. Jeśli czułość będzie zbyt wysoka to mogą zdarzać się fałszywe alarmy. UWAGA! Prosimy także pamiętać, że zbyt bliskie umiejscowienie routerów WiFi, modemów GSM, dialerów GSM lub innych źródeł fal elektromagnetycznych może powodować fałszywe alarmy. Był przypadek kuchenki mikrofalowej, stojącej za ścianą w kuchni sąsiedniego mieszkania. Przy projektowaniu instalacji alarmowej trzeba przewidzieć potencjalne źródła zakłóceń. Nie należy prowadzić przewodów alarmowych równolegle do przewodów elektrycznych i starać się zachować możliwie duży odstęp. Gdzie potrzeba należy użyć ekranowanego przewodu, a nadajniki ustawić w pewnej odległości.

57 Kompensowanie rezystancji linii: Alarmowa linia nie powinna mieć rezystancji bliskiej zeru. Gdy wszystkie kontaktrony i przekaźniki czujek są w stanie normalnym i są zamknięte to rezystancja linii alarmowej wynosi tyle ile wynosi rezystancja przewodów. Zwykle jest to od kilku do kilkunastu Ω. Nie jest to pożądany przypadek gdyż celowe zwarcie przewodów może wcale nie wywołać alarmu. W związku z tym należy dodać rezystor w szereg z wejściem urządzenia aby rezystancja linii wynosiła kilkaset Ω w stanie uzbrojonym, aby zarówno zmiana w górę jak i w dół spowodowała wyzwolenie. W poniższym przypadku dodano rezystor 470Ω i odjęto 480Ω jako 470Ω plus 10Ω jako rezystancja przewodów. Trzeba obserwować wskazania rezystancji aby przy zamkniętych oknach i nieaktywnych czujnikach wynosiła ona zero Ω. Od tej chwili możemy obserwować każde otwarcie, uchylenie, rozszczelnienie okien i stan pozostałych czujników. Każdorazowo kiedy wystąpi zmiana rezystancji wyświetli się nam informacja czy to w programie komputerowym czy w telefonie komórkowym.

58 Przypisanie wejść do stref alarmowych W kolejnej kolumnie możemy przypisać poszczególne wejścia do konkretnych stref alarmowych. Po kliknięciu lewym klawiszem myszki w miejscu oznaczonym na ilustracji powyżej czerwoną strzałką pokaże się rozwijana lista, z której możemy wybrać gdzie chcemy przypisać dane wejście. Ponieważ konfigurujemy teraz wejścia alarmowe, to przypiszemy nasze wejścia do strefy alarmowej. Do wyboru mamy: - 6 stref alarmowych od ALARM ZONE 1 do ALARM ZONE 6 Co to jest strefa alarmowa? W tym przypadku będzie to zbiór wejść wraz z podłączonymi do nich czujnikami ( kontaktrony w oknach i drzwiach, czujki ruchu, czujniki dymu itp. ), które możemy rozbrajać i uzbrajać jednocześnie, poprzez kliknięcie w jeden klawisz strefy. Do strefy możemy przypisać np. tylko jedno wejście, ale możemy również przypisać wszystkie wejścia do tej samej strefy. To w jaki sposób skonfigurujemy strefy i jakie czujniki do nich przypiszemy zależy tylko od użytkownika. Możemy np. do jednej strefy przypisać wszystkie okna na danym poziomie, do drugiej wszystkie czujki dymu, do trzeciej czujki ruchu, lub potraktować kolejne pomieszczenia jako oddzielne strefy. Zależy to od naszych potrzeb i od specyfiki danego budynku. Definiowanie zbyt wielu stref także nie jest roztropne gdyż będzie to uciążliwe w użytkowaniu. Oczywiście konfigurację stref możemy zmieniać w każdej chwili bez przełączania przewodów. Trzeba tylko pamiętać, że czujniki podłączone do tego samego wejścia są niepodzielne pomiędzy inne strefy.

59 Aby przypisać dane wejście do strefy alarmowej należy wybrać tę strefę z listy i zapisać ustawienia klawiszem "Zapisz do urządzenia" Tutaj przypisaliśmy wejścia 1 i 3 do strefy alarmowej ZONE 1 a wejście 5 do strefy alarmowej ZONE 2. Trzeba pamiętać o tym, aby zapisać ustawienia.

60 Wymagaj uzbrajając Jeśli zaznaczymy to pole dla danego wejścia będzie to oznaczało, że aby uzbroić strefę alarmową, do której wejście to jest przypisane, styki kontaktronów drzwi czy okien podłączone do wejścia muszą być zamknięte. Inaczej mówiąc jeśli: - do strefy alarmowej ZONE 1 przypiszemy wejście nr 1 - do wejścia nr 1 podłączymy 4 kontaktrony w 2 oknach, tak, że wejście będzie rozpoznawało zarówno otwarcie jak i uchylenie ( rozszczelnienie ) okna - jeśli zaznaczymy pole "Wymagaj uzbrajając" to nie będzie możliwości uzbrojenia strefy ZONE 1 przy uchylonych oknach - jeśli nie zaznaczymy pola "Wymagaj uzbrajając" to możemy strefę ZONE 1 uzbroić nawet przy uchylonych oknach. Uzbrojenie następuje w stanie aktualnie zastanym. Oczywiście w tym drugim wypadku domknięcie okna przy uzbrojonej strefie spowoduje wyzwolenie alarmu, tak samo jak jego całkowite otwarcie.

61 13.2. Wejścia alarmowe Liczniki W zakładce Pozostałe możemy skonfigurować liczniki przypisane do czterech pierwszych wejść alarmowych. Liczniki te nie są zbyt szybkie ze względu na charakter samych wejść linii alarmowych. Mogą one zliczać impulsy do 2Hz i służą głównie do zliczania wolnych czynności takich jak liczba cykli otwarć bram, drzwi, okien itp. Liczniki te funkcjonują wyłącznie gdy wejścia zostały skonfigurowane i przypisane do stref analogowych i strefy te zostały uzbrojone. Można wszystkie wejścia od 1-4 przypisać do jednej strefy lub do różnych stref ale przypisana strefa analogowa musi zostać uzbrojona aby licznik zliczał impulsy. Moment naliczenia kolejnego impulsu jest sterowany końcowym poziomem analogowym i wartością poziomu histerezy. Aby nastąpiło zaliczenie kolejnego impulsu wartość rezystancji musi przejść przez końcowy poziom analogowy i powrócić do poziomu histerezy aby naliczenie kolejnego impulsu było możliwe. Można naliczać impulsy w trybie HI->LOW i LOW->HI po odpowiednim ustawieniu progów rezystancji. Wyczyść / Ustaw wybrane liczniki W każdy z liczników można wpisać zadaną wartość, od której ma on zacząć liczyć w górę. Obecnie nie ma zerowania jako takiego. Aby wyzerować lub ustawić dany licznik należy wpisać zero lub wpisać inną pożądaną wartość i zaznaczyć pole po prawej stronie w celu potwierdzenia. Następnie wcisnąć duży klawisz Wyczyść / Ustaw liczniki. Dany licznik działa wtedy kiedy wejście, do którego jest przypisany, ustawione jest w tryb analogowy, a strefa, do której przypisane jest wejście jest uzbrojona. Wartość dla danego licznika będzie się zwiększała o 1 za każdym razem kiedy wywołany zostanie alarm w strefie. Podgląd na liczniki znajduje się w głównym oknie programu w oknie nr 6.

62

63 13.3. Wejścia alarmowe 1..8 Wejścia oświetlenia nocnego Gdy wejście alarmowe od 1 do 8 pracuje normalnie, jest skonfigurowane i przypisane do jakiejś strefy alarmowej to możemy użyć dodatkowej funkcji włączania oświetlenia nocnego. Aby ta funkcja działała należy: 1. Przypisać wybrane wejścia od 1 do 8 do stref alarmowych. Zwykle wybieramy wejście do którego podłączona jest czujka ruchu w korytarzu 2. W polu końcowy poziom analogowy ustawić próg rezystancji powyżej której nastąpi zadziałanie naszego obwodu. Jeżeli czujki nie widzą obiektu to ich przekaźniki zwierają rezystory, więc rezystancja linii wynosi zero (oczywiście rezystancja po odliczeniu kompensacji). Gdy czujka zauważy obiekt to otwiera swój przekaźnik i na linii pojawia się rezystancja. Np. gdy zastosujemy rezystor o wartości 4k to końcowy poziom analogowy powinien wynosić nie więcej niż 3.9k. Można tym sposobem użyć więcej czujek ale uczulić obwód na tę posiadającą największy rezystor. 3. W konfiguracji wybranego wyjścia wybrać jedną z opcji 4. W razie konieczności ustawić zegar astronomiczny lub linię czasu R, G lub B 5. Zaznaczyć kwadracik w kolumnie impuls przy tym wyjściu 6. Ustawić oczekiwany czas podtrzymania wyjścia po impulsie z czujki ruchu Gdy przebywamy w domu i część stref alarmowych pozostaje rozbrojona to możemy użyć czujki ruchu, w tej rozbrojonej strefie, do włączenia delikatnego oświetlenia nocnego gdy idziemy do łazienki. Może być to kilka lampek LED. Limit czasu staje się więc długością trwania impulsu po otrzymaniu sygnału z czujki ruchu. Niektóre czujki ruchu generują jedynie impuls, a niektóre podtrzymują rozwarty stan wyjścia przez cały czas gdy widzą obiekt. Należy to brać pod uwagę. Ustawiony czas jest liczony od ostatniego stanu aktywnego czujki ruchu i jest zerowany gdy czujka zobaczy obiekt ponownie.

64 Na poniższym przykładzie przekaźniki 1-Wire numer 0 i 1 działają właśnie w ten sposób. Przekaźnik 0 dodatkowo bierze pod uwagę zmienną X8, na którą wyprowadzimy sobie zegar astronomiczny tak aby światło zapalało się tylko w nocy.

65 13.4. Test sabotażu linii Test sabotażu linii ma na celu wykrycie prób manipulacji przy przewodach w momencie kiedy strefa alarmowa jest rozbrojona. W tym celu ustawiamy dwie wartości graniczne rezystancji, których przekroczenie wywoła alarm w w strefie, nawet jeśli jest ona rozbrojona.

66 W przypadku gdy taki alarm zostanie wyzwolony, będzie on sygnalizowany nie na czerwono jak zwykły alarm, a na niebiesko. W przypadku pokazanym na obrazku na poprzedniej stronie górna granica została ustawiona na 7kΩ. Jak widać na obrazku poniżej, przekroczenie tej granicy wywołało alarm. Funkcja ta daje gwarancję, że jakakolwiek zewnętrzna ingerencja w podłączone do urządzenia obwody, np. podpięcie przez intruza do obwodu jakiegoś niepożądanego elementu, zostanie od razu zauważona. Oczywiście nie ma alarmów idealnych, których nie da się obejść. Należy wykonywać okresową inspekcję wzrokową wszystkich elementów instalacji bez względu na wskazania.

67 14. Przypisywanie nazw do czujek i stref alarmowych Aby ułatwić sobie przypisywanie wejść do stref i odczytanie aktualnego statusu urządzenia tzn. stanu stref alarmowych, analogowych, czujek, zmiennych i wyjść, można przypisać im nazwy i opisy, które będą się pokazywały zamiast standardowych opisów programu. Ułatwi to i przyspieszy identyfikację i zlokalizowanie alarmu, w razie gdyby on nastąpił. Nazwy mogą zostać przypisane do następujących elementów oznaczonych na ilustracji poniżej czerwona ramką: - wszystkie strefy alarmowe - wszystkie strefy analogowe - wejścia, które zostały skonfigurowane jako analogowe - po 4 LED-y ( czyli inaczej np. czujki, kontaktrony ) na każdym z wejść skonfigurowanych jako alarmowe - zmienne od X0 do X8-4 wyjścia typu open kolektor - 2 wyjścia zasilania +12V Aby przypisać wybranemu elementowi nazwę należy najechać na niego myszką w głównym oknie programu, tak aby zamiast kursora pojawiła się "rączka". W naszym przykładzie będzie to klawisz ALARM1, który oznacza strefę alarmową nr 1.

68 Należy kliknąć w tym miejscu prawym klawiszem myszki. Pojawi się następujące okienko: Możemy tutaj wpisać tekst jaki ma się wyświetlać po najechaniu myszką na dany obiekt. Tutaj przykładowo wpiszemy: Klikamy OK, aby nazwa została zapisana. Teraz po najechaniu myszką na klawisz ALARM1 wyświetli się "dymek" z nazwą, którą właśnie mu nadaliśmy, czyli w naszym przypadku "OKNA BIURO 1".

69 Uzbrajając i rozbrajając daną strefę nie musimy sobie za każdym razem przypominać, co ta strefa obejmuje, ponieważ będzie się nam wyświetlał jej opis. "Dymek" z opisem znika samoczynnie po kilkunastu sekundach, lub po wskazaniu myszką kolejnego elementu. Jeśli dany element nie został opisany to po wskazaniu go myszką w "dymku" pojawi się standardowy opis z numerem Wejścia i numerem LED-u. Nazwa nadana elementowi może mieć dowolną ilość znaków. Jeśli zaznaczymy pole "Wyczyść wszystkie dotychczas wpisane opisy" to wszystkie nazwy, jakie do tej pory nadaliśmy jakimkolwiek elementom zostaną usunięte. Wybranie tego pola należy zatwierdzić klawiszem OK. Analogicznie jak przy nadawaniu nazwy strefie alarmowej postępujemy w przypadku nadawania nazw pozostałym elementom np. poszczególnym czujkom.

70 Opisy te są zapisywane do pliku XML, który mieści się w tym samym katalogu co program. Plik myrelays.xml może zostać skopiowany do głównego katalogu wewnętrznej, wbudowanej na stałe karty pamięci urządzenia mobilnego lub katalogu, w którym znajduje się program na innym komputerze, aby nie powtarzać tych samych czynności dla każdej kopii programu. Jeżeli urządzenie z Androidem nie posiada fabrycznie wbudowanej karty pamięci to kopiujemy ten plik do zewnętrznej karty SD. Jeżeli w urządzeniu są oba rodzaje pamięci to kopiujemy zawsze do tej fabrycznie wbudowanej. Gdy wgrywamy uaktualnienia programów należy zachować plik myrelays.xml, gdyż możemy go po prostu skopiować i używać.

71 15. Uzbrajanie i rozbrajanie stref, kasowanie alarmów. Klawisze służące do uzbrajania i rozbrajania stref znajdują się w głównym oknie programu. Po lewej stronie wyświetlacza znajdują się klawisze stref alarmowych od 1 do 6. Po stronie prawej znajdują się klawisze stref analogowych od 1 do 4. Kolor danego klawisza zależy od aktualnego statusu strefy. Strefy Alarmowe ALARM1 - ALARM6: - kolor szary - strefa nie jest aktywna, alarm dla tej strefy nie jest uzbrojony - kolor zielony - strefa aktywna, alarm dla danej strefy uzbrojony - kolor czerwony - w danej strefie wystąpił alarm - kolor niebieski ( ciemny ) sabotaż w strefie, która nie jest uzbrojona Strefy Analogowe ANALOG1 - ANALOG4: - kolor szary - strefa nie jest aktywna, alarm dla tej strefy nie jest uzbrojony - kolor niebieski - strefa aktywna, alarm dla danej strefy uzbrojony - kolor czerwony - w danej strefie wystąpił alarm Aby uzbroić, rozbroić lub skasować alarm należy najpierw wprowadzić kod PIN 147 w polu znajdującym się ponad klawiszami stref analogowych. Wyświetlacz zmieni wtedy kolor na różowy i odblokowana zostanie możliwość uzbrajania, rozbrajania i kasowania alarmów, manualnego włączania i wyłączania wyjść oraz resetowania urządzenia przyciskiem RESET z poziomu programu.

72 Kod PIN jest niezbędny aby zabezpieczyć program przed przypadkowym kliknięciem. Nad kodem PIN znajduje się pole wyboru częstotliwości odświeżania wskazań programu, czyli jak często program komunikuje się z urządzeniem. 1s oznacza co 1 sekundę.

73 15.1. Uzbrajanie strefy alarmowej Przykład: Do wejść 1 i 3 podłączone zostały kontaktrony okien w biurach nr 1 i 2. Wejścia 1 i 3 przypisane zostały do strefy alarmowej nr 1, którą nazwaliśmy OKNA W BIURACH. Do wejścia nr 5 podłączone zostały w rzędzie LED 3 i 4 kontaktrony w drzwiach zewnętrznych i wewnętrznych ogrodu zimowego. Wejście nr 5 przypisane zostało do strefy alarmowej nr 2, którą nazwaliśmy OGRÓD ZIMOWY DRZWI. Uzbroimy teraz obie strefy, pamiętając o wpisaniu najpierw kodu 147. Przyciski uzbrojonych stref alarmowych mają kolor zielony. Od tej chwili uchylenie lub otwarcie któregokolwiek z podłączonych okien lub otwarcie drzwi spowoduje wyzwolenie alarmu. Otwieramy drzwi wewnętrzne ogrodu zimowego:

74 Klawisz strefy alarmowej nr 2 zmienił kolor na czerwony, co oznacza alarm w strefie 2. Zgasła lampka LED 4 na wejściu nr 5, do której podłączony jest kontaktron drzwi wewnętrznych ogrodu zimowego, co oznacza, że zostały one otwarte. Widać więc w której strefie i gdzie konkretnie wystąpiło zdarzenie, które wzbudziło alarm.

75 15.2. Kasowanie alarmu w strefie alarmowej ALARMY W STREFACH ALARMOWYCH OD 1-6 NIE ZANIKAJĄ SAME PO USTĄPIENIU PRZYCZYNY ALARMU. ALARM TRZEBA SKASOWAĆ LUB USTAWIĆ AUTOMATYCZNE UZBRAJANIE PO CZASIE. Alarm w danej strefie kasujemy klikając w klawisz tej strefy, który aktualnie ma kolor czerwony. Pamiętamy oczywiście o wpisaniu najpierw kodu 147. Podobnie postępujemy w przypadku alarmu wywołanego testem sabotażu. W odróżnieniu od zwykłego alarmu, alarm wywołany testem sabotażu będzie wyświetlany na niebiesko. Jeśli po skasowaniu alarmu w danej strefie jej klawisz ponownie zmieni kolor na niebieski będzie to oznaczało, że przyczyna alarmu nie zniknęła i w takim razie należy sprawdzić obwody podłączone do danej strefy. Klawisz zmieni kolor na szary - co oznacza, że alarm został skasowany i strefa nie jest uzbrojona. Ponieważ drzwi ogrodu zimowego nadal są otwarte, LED 4 na wejściu 5 pozostaje wyłączony.

76 W ustawieniach wejść alarmowych wybraliśmy wcześniej opcję "Wymagaj uzbrajając". Oznacza to, że po skasowaniu alarmu nie możemy go uzbroić ponownie, dopóki nie zostaną zamknięte drzwi wewnętrzne ogrodu zimowego. Możemy klikać w przycisk strefy alarmowej, ale nie odniesie to rezultatu. Aby można było uzbroić alarm musimy albo zamknąć drzwi, albo odznaczyć pole "Wymagaj uzbrajając" dla wejścia nr 5.

77 Po odznaczeniu pola i zapisaniu ustawień klikamy w przycisk strefy alarmowej 2. Uzbrojenie alarmu jest teraz możliwe, mimo że drzwi pozostają otwarte. Należy jednak pamiętać, że w tej sytuacji zamknięcie drzwi wywoła alarm!!! Możliwość uzbrojenia alarmu przy uchylonych oknach jest przydatna np. kiedy chcemy zostawić na noc uchylone okna na piętrze lub gdy nastąpiła awaria czujnika, a nie możemy jest usunąć w tej chwili.

78 15.3. Rozbrajanie strefy alarmowej Aby rozbroić uzbrojoną strefę alarmową ( klawisz jest zielony ) wystarczy kliknąć w klawisz tej strefy, pamiętając uprzednio o wpisaniu kodu PIN 147. Klawisz zmieni kolor na szary i strefa stanie się nieaktywna, alarm dla danej strefy jest rozbrojony Strefy wspólne Jeśli mamy kilka stref alarmowych np. biura i wspólny korytarz, który do nich prowadzi, możemy zbudować między tymi strefami zależności. Prosty przykład: ALARM ZONE 1 - biuro nr 1 - np. czujki ruchu, kontaktrony drzwi i okien ALARM ZONE 2 - biuro nr 2 - np. czujki ruchu, kontaktrony drzwi i okien ALARM ZONE 3 - biuro nr 3 - np. czujki ruchu, kontaktrony drzwi i okien ALARM ZONE 4 - wspólny korytarz między biurami, stanowiący dojście do nich - np. czujki ruchu i kontaktrony w drzwiach korytarza. Możemy zaprogramować urządzenie tak, aby uzbrojenie wszystkich 3 biur powodowało samoczynne uzbrojenie się strefy korytarza, a rozbrojenie któregokolwiek z biur rozbrajało również korytarz do niego prowadzący. Jak to zrobić? Najpierw należy skonfigurować wejścia, przypisać je do stref alarmowych i zapisać ustawienia przykładowo tak jak na ilustracji poniżej.

79 Następnie przechodzimy do zakładki - Funkcje logiczne. Mamy tutaj do dyspozycji 9 zmiennych X, do których możemy przypisać funkcje logiczne, wybierając je z rozwijanej listy. W naszym przykładzie do zmiennej X1 przypiszemy sytuację, kiedy uzbrojone zostają strefy alarmowe 1, 2 i 3 i występuje pomiędzy nimi zależność logiczna AND. Wybieramy (ALARM ARM 1) and (ALARM ARM 2) and (ALARM ARM 3). Czyli aby zmienna X1 została aktywowana muszą być uzbrojone jednocześnie strefy alarmowe 1, 2 i 3.

80 Po uzbrojeniu stref 1, 2 i 3 kontrolka zmiennej X1 zapali się na różowo. Jeśli rozbroimy którąkolwiek z tych stref kontrolka X1 zgaśnie. Po ustaleniu funkcji logicznej dla zmiennej X1 czyli w tym przypadku uzbrojenia alarmu we wszystkich 3 biurach, musimy spowodować, aby spełnienie tego warunku wywołało uzbrojenie strefy wspólnej czyli korytarza między biurami. W tym celu przechodzimy do konfiguracji wyjść i sprzężeń zwrotnych. Klikamy dwukrotnie na którąkolwiek z ikonek z polu oznaczonym na czerwono:

81 Otworzy się okienko konfiguracji. Przechodzimy do zakładki nr 2. Następnie przechodzimy do STREFA ALARMU 4 - ponieważ do strefy 4 został wcześniej przypisany korytarz. Z rozwijanej listy wybieramy X1, czyli w naszym wypadku uzbrojenie alarmu we wszystkich trzech biurach, które sygnalizuje zmienna X1. Zawsze pamiętajmy o zapisaniu ustawień!

82 Rezultat: - aktywacja zmiennej X1 spowoduje uzbrojenie strefy 4 Inaczej: - uzbrojenie stref 1, 2 i 3 spowoduje również uzbrojenie strefy 4 Inaczej: - uzbrojenie alarmu we wszystkich 3 biurach spowoduje również uzbrojenie alarmu w korytarzu.

83 Rozbrojenie alarmu w którymkolwiek z biur spowoduje rozbrojenie alarmu w korytarzu ponieważ zmienna X1 przestaje być aktywna. Rozbrojenie alarmu w korytarzu nie spowoduje rozbrojenia alarmu w żadnym z biur - zmienna X1 pozostaje aktywna. Oczywiście można tutaj budować bardziej skomplikowane zależności.

84 15.5. Ponowne uzbrajanie stref analogowych i alarmowych po czasie W oknie konfiguracji wejść, w zakładce Alarmy analogowe i pozostałe, pod opcją wyboru czy zdarzenie wywołujące alarm w strefie analogowej ma zostać zapamiętane, znajduje się opcja pozwalająca na automatyczne uzbrojenie danej strefy analogowej. Strefa zostanie ponownie automatycznie uzbrojona po okresie czasu podanym w oknie Limit czasu w oknie konfiguracji wyjść zakładając, że czynnik powodujący włączenie alarmu zanikł. Limit czasu przypisany jest do konkretnego wyjścia.

85 Do strefy musimy tez przypisać jedną ze zmiennych X. Tę samą zmienną X musimy przypisać wyjściu, przy którym chcemy ustawić limit czasu. Ta sama opcja, tyle, że dla zwykłych stref alarmowych, znajduje się w zakładce Pozostałe. Również należy ustawić, który licznik ma być brany pod uwagę. Zasada działania jest taka sama jak w przypadku strefy analogowej.

86 Dla przykładu, załóżmy, że chcemy tę opcję wykorzystać ze Strefą Analogową 1. Czujnik, który ma pracować w tej strefie podłączamy do jednego z wejść, np. Wejścia 1. W oknie konfiguracji wejść musimy wtedy ustawić strefę dla wejścia 1. Wybieramy opcję ANALOG ZONE 1 (HIGH -> LOW) lub ANALOG ZONE 1 (LOW -> HIGH) w zależności od tego czy chcemy aby czujnik reagował na wzrastającą czy malejącą rezystancję. Należy także odpowiednio ustawić końcowy poziom analogowy i poziom histerezy. Po ustawieniu strefy, przejdźmy do zakładki Alarmy analogowe i pozostałe. Aby opcja samouzbrajania wejść po czasie działała ze strefą analogową konieczne jest włączenie opcji Zapamiętaj ANALOG po zdarzeniu. Inaczej, kiedy zniknie przyczyna alarmu, strefa będzie natychmiastowo uzbrajała się sama, ale nie będzie to wynikało z funkcji uzbrajania po czasie.

87 Następnie musimy wybrać timer, którego chcemy używać dla danej strefy. Timery oznaczone są nazwami wyjść do których są przypisane. Jeżeli więc chcemy wybrać timer przypisany np. do pierwszego z wyjść, wybieramy opcję OC1. Ustawienia dla zwykłych stref alarmowych znajdują się w zakładce Pozostałe i dokonuje się ich tak samo, z tym wyjątkiem, że dla zwykłych stref alarmowych nie musimy osobno ustawiać funkcji zapamiętywania alarmu po zniknięciu jego przyczyny. Następnie należy przejść do zakładki Funkcje logiczne i dla jednej ze zmiennych X, np. X1 wybrać odpowiednią funkcję logiczną, w omawianym przypadku będzie to ANALOG ZONE 1. Po dokonaniu tych ustawień należy je zapisać, zamknąć okno konfiguracji wejść i po powrocie do okna głównego otworzyć okno konfiguracji wyjść.

88 W oknie konfiguracji wybieramy wyjście, którego chcemy użyć do tej funkcji. Dla wybranego wyjścia, np. OC1 musimy ustawić funkcję logiczną z wybraną wcześniej zmienną X, w naszym przypadku X1. Następnie należy ustawić czas po którym wejście ( strefa ) ma się ponownie uzbroić. Czas wpisujemy w sekundach. Maksymalna wartość to sekund. Czas odliczany jest od momentu, w którym wystąpił alarm. Kwadracik impuls zmienia zasadę działania wyjścia. Gdy pole Impuls nie jest zaznaczone limit czasu działa jak ogranicznik czasu pod warunkiem, że zmienna X1 z naszego przykładu jest stale aktywna. Jeżeli zmienna X1 zniknie, limit czasu nie dotrwa do końca i wyjście się wyłączy. Natomiast gdy nasza zmienna X1 stale świeci to wyjście wyłączy się po 60 sekundach. Ponowne uruchomienie wyjścia będzie możliwe dopiero po zaniku zmiennej X1 i ponownym jej pojawieniu. Natomiast gdy pole Impuls zostanie zaznaczone limit czasu staje się długością impulsu. Gdy X1 pojawi się choćby na chwilę to wyjście zostanie aktywowane na czas podany w polu limit czasu. Każde mrugnięcie zmiennej X1 w trakcie odliczania powoduje odliczanie czasu od początku. Jest to tak zwane sterowanie zdarzeniami. W zależności od trybu i pola impuls strefa uzbroi się tylko jeśli przyczyna alarmu już ustąpiła. Po zapisaniu wartości konfiguracja jest gotowa. Żeby wypróbować tę funkcję przed podłączeniem właściwych czujników można podłączyć do urządzenia np. potencjometr. Alarm wywoływany jest przez zmianę rezystancji, więc możemy go wywołać zmianą ustawienia pokrętła lub suwaka potencjometru. Proszę pamiętać, że niektóre funkcje logiczne w połączeniu z innymi ustawieniami po prostu mogą nie mieć sensu i należy przemyśleć swoje ustawienia oraz zastanowić się co chcieliśmy osiągnąć.

89 15.6. Automatyczne uzbrajanie stref alarmowych po resecie lub przywróceniu zasilania W zakładce Pozostałe znajduje się funkcja pozwalająca na automatyczne uzbrajanie wybranych stref po resecie urządzenia lub po przywróceniu zasilania. Normalnie w takich sytuacjach strefy zostają wyłączone tak długo aż sami je włączymy lub zostaną włączone przez jakąś funkcję. Aby funkcja była aktywna należy zaznaczyć strefy, dla których funkcja ma działać i zapisać zmiany. Przy następnym resecie lub po powrocie zasilania wybrane strefy uzbroją się automatycznie. Czasem występuje konieczność zresetowania urządzenia, aby zaoszczędzić użytkownikowi czasu na ponowne klikanie we wszystkie komponenty aby przywrócić ustawienia do żądanego stanu, wtedy ta funkcja może okazać się bardzo przydatna.

90 16. Konfiguracja wejść analogowych Każde z wejść możemy ustawić w taki tryb aby stało się wejściem pomiarowym. Możemy dokonywać pomiaru rezystancji pomiędzy tym wejściem i masą. Na podstawie powyższego pomiaru możemy reagować na przekroczenie zadanej wartości, poprzez ustawienie trybu pomiaru, końcowego poziomu wyzwalania i poziomu histerezy. Możemy przykładowo skonfigurować prosty regulator z histerezą lub czujnik współdziałający z otoczeniem na podstawie zmierzonej rezystancji. Mamy do wyboru dwa tryby pracy wejścia analogowego. Gdy rezystancja maleje (High to Low). Poziomem końcowym będzie niższa wartość (np. 3kohm), a poziomem histerezy będzie wartość wyższa (np. 8kohm). Gdy rezystancja rośnie (Low to High). Poziomem końcowym będzie wyższa wartość (np. 8kohm), a poziomem histerezy będzie wartość niższa (np. 3kohm). Do wejścia skonfigurowanego jako analogowe możemy podłączyć fotorezystor lub po prostu rozwinąć przewód w miejscu możliwego zalania wodą i oczekiwać na zmianę rezystancji z nieskończonej (oznaczonej jako 99.99) do poziomu mierzalnego przez wejście. Zaleca się jednak zainstalowanie dowolnego rezystora o dużej wartości np. 22k, 33k lub 47kohm pomiędzy wejściem czujnika zalania i masą w wypadku problemów ze wzbudzaniem się. Można też dodać niewielki kondensator do masy. Można wykorzystać tryb analogowy do dowolnej innej czynności jeżeli tylko da się zmierzyć rezystancję. Wynik stanu przekroczenia progu końcowego i histerezy może zostać skierowany do osobnych czterech stref analogowych, a następnie do zmiennych X, wyjść, lub je ominąć. Zestaw funkcji do tego służących jest bogaty.

91 A oto zasada programowania parametrów dla wejść które, zostały ustawione w tryb analogowy:

92 17. Magistrala 1-Wire dla termometrów DALLAS Urządzenie wyposażone jest w magistralę 1-Wire dla termometrów cyfrowych Dallas. Można do niego podłączyć maksymalnie 32 termometry oraz jedną płytkę z ośmioma przekaźnikami, opartą o układ scalony DS2408. Magistrala ta jest czuła na zakłócenia i należy dołożyć starań aby okablowanie było ułożone zgodnie z wytycznymi Jeśli do magistrali nie są podłączone żadne termometry wówczas informacja w okienku nr 5 wyświetlacza w Oknie Głównym programu wygląda następująco: Ikonka odnalezienia termometrów BUS (magistrala) nie jest podświetlona.

93 Po podłączeniu termometrów ikonka zmieni kolor na różowy a w okienku nr 5 wyświetlacza pojawi się informacja o obecności termometrów. Do okna konfiguracji 1-wire wejdziemy klikając dwukrotnie ikonkę BUS - po najechaniu na nią myszką pojawi się rączka jak na ilustracji poniżej.

94 Pojawi się okno konfiguracji 1-Wire: Aby termometry były widoczne w oknie konfiguracji należy spisać a następnie umieścić w oknie konfiguracji ich numery seryjne. Najmniejsza pomyłka przy wpisywaniu numeru seryjnego sprawi, że komunikacja z termometrem nie będzie możliwa. Numery urządzeń na magistrali 1-wire należy odczytywać poprzez kolejne podłączanie ich do magistrali. Tylko jedno urządzenie może być podłączone w danej chwili, w której dokonujemy odczytu numeru. Na ilustracji poniżej ( nowsze wersje programu ): Pole 1-W ERR służy do ustawienia odporności odczytu danych z magistrali 1-Wire na występujące błędy transmisji objawiające się chwilowym znikaniem termometrów. Magistrala 1Wire nie jest sama w sobie zbyt odporna na zakłócenia i prowadzenie przewodów jest sprawą priorytetową. Wszelkie dane dotyczące prowadzenia magistrali uzyskamy na stronie

95 Błędy takie mogą powstać od 1. Zakłóceń od maszyn elektrycznych 2. Zbyt bliskiego prowadzenia przewodów magistrali 1-Wire od przewodów elektrycznych 3. Niewłaściwej topologii magistrali 1-Wire (np. połączonej w gwiazdę) 4. Zbyt długiego przewodu magistrali 5. Użytego złego przewodu o zbyt wysokiej pojemności W polu 1-W ERR podajemy ile zapytań o temperaturę może być błędnych na jedno poprawnie oczytane. Ustawiając wartość 100 wystarczy, że przynajmniej 1 odczyt na 100 jest poprawny to temperatura dla danego termometru nie zniknie. Oczywiście ponieważ sterownik otrzymuje błędne odczyty (z błędną sumą kontrolną CRC) to nie odświeża termometrów aż do chwili gdy w zadanym przedziale przynajmniej raz odczyta je prawidłowo. Do testów magistrali i wstępnej obserwacji ustawić zawsze wartość 0, a dla normalnej pracy między 5 a 10. W przypadku bardzo złej komunikacji można ustawić maksymalnie 250. Informacja o stanie magistrali i numer seryjny są odświeżane raz na sekundę bez względu na ustawienie pola 1-W ERR. Tak więc błędy magistrali będą widoczne w tych polach mimo że chwilowe zaniki termometrów będą ignorowane.

96 17.1. Jak spisać numer termometru? Aby uzyskać numer seryjny termometru należy podłączyć go do Alarmu wg. schematu:

97 Po podłączeniu termometru jego numer seryjny pojawi się w okienku nr 5 wyświetlacza u dołu. Należy go spisać i umieścić w zestawieniu termometrów. Numer seryjny termometru wpisujemy w kolumnie 64-bit serial. Po wpisaniu numeru i zapisaniu ustawień numer termometru będzie figurował na liście, ale nie będą przy nim widoczne wskazania temperatury. Dopiero po podłączeniu termometru do magistrali jego wskazania staną się widoczne. Kolumna Description służy do umieszczenia opisu danego termometru np. Temperatura w garażu itp. Po wpisaniu wygląda to tak:

98 Należy pamiętać, że numery seryjne termometrów zostają zapisane w urządzeniu po wciśnięciu przycisku SAVE. Będą one widoczne z każdego komputera, który połączy się do urządzenia. Natomiast nazwy termometrów zapisane zostają do pliku "myrelays.xml", który tworzy się samoczynnie w katalogu, w którym znajduje się program. Każdy użytkownik może nadać tym samym termometrom swoje własne nazwy na własnym komputerze, lub we własnym urządzeniu mobilnym. Plik ten można skopiować do drugiego komputera. Po pierwszym zapisaniu konfiguracji termometrów wszystkim pustym miejscom w tabeli zostają nadane numery od 1 do 33 ( w kolumnie Description ). Pole 33 służy do wpisania numeru seryjnego przekaźników opartych o układ scalony DS2408. Pamiętajmy aby zawsze po dodaniu termometru i nadaniu mu nazwy zapisać konfigurację. Możemy od razu spisać numery wszystkich posiadanych termometrów i zapisać je do urządzenia. Podczas spisywania tylko 1 termometr może być podłączony w danej chwili. W miarę podłączania kolejnych termometrów do magistrali i nadawania im nazw, możemy przenosić je na początek listy lub porządkować w dowolny sposób, np. grupować zgodnie w ich rozmieszczeniem w budynku. Jeżeli na liście urządzeń 1-Wire mamy wpisane numery seryjne termometrów DS18B20 ale termometry te nie są fizycznie podłączone do przewodu to będzie występował alarm przekroczenia maksymalnej i minimalnej temperatury, informujący nas o uszkodzeniu czujnika lub samej magistrali 1-Wire. Urządzenie traktuje wpisany termometr jako uszkodzony, a nie jako odłączony i nie ma pojęcia czy jest to brak termometru czy usterka. Jeżeli mamy takie termometry na liście to należy ich pierwsze dwie cyfry zamienić na zera. 28xxxxxxxxxxxxxxx 00xxxxxxxxxxxxxxx 10xxxxxxxxxxxxxxx 00xxxxxxxxxxxxxxx Nie stracimy przy tym numeru seryjnego ale zablokujemy dany wiersz z niepodłączonym jeszcze termometrem.

99 Na ilustracji powyżej widać, że Termometr w biurze został już podłączony i wskazuje temperaturę, natomiast Termometr w korytarzu został wpisany do urządzenia, nadano mu nazwę, ale nie został jeszcze podłączony. Ostatnia pozycja 33: Ostatnia pozycja na liście urządzeń 1-wire służy do wprowadzenia numeru seryjnego płytki przekaźników opartych o kontroler DS2408. Przy pomocy tej płytki rozbudowujemy wyjścia o kolejnych 8 przekaźników.

100 17.2. Alarmy termometrów W ostatnich dwóch kolumnach możemy podać graniczne temperatury alarmowe. Jeżeli temperatura przekroczy którąś z podanych wartości to informacja ta może być użyta do wykonania jakiejś akcji przy pomocy funkcji logicznych, które znajdziemy w konfiguracjach zmiennych X czy wyjść. Może być to alarm przez zamarznięciem czy przegrzaniem. Jeżeli którekolwiek pole pozostanie puste to alarm nie będzie generowany Przypisanie termometrów do zmiennych X0 - X8 Kolumny: Al. Lo Alarm zbyt niskiej temperatury Al. Hi Alarm zbyt wysokiej temperatury Służą one do ustawiania zakresu temperatur, które uznajemy za dopuszczalne. Nie ma konieczności ich ustawiania. Można pozostawić puste pola. Dla każdego termometru możemy ustawić inny zakres. Przekroczenie zadanego poziomu spowoduje alarm. Alarm ten możemy skierować dalej np. Ustawiamy funkcję: przekroczenie temperatury powyżej lub poniżej zadanego zakresu ( OR ) spowoduje aktywację zmiennej X0.

101 Dalej: w Konfiguracji wyjść ustawiamy funkcję: dla wyjścia OC1: aktywacja zmiennej X0 spowoduje włączenie wyjścia OC1 i wyzwoli nam alarm, np uruchomi dzwonek. W przykładzie poniżej (tutaj widok ze starszej wersji programu): temperatura wynosi 29,25 stopnia i przekroczyła maksymalną dopuszczalną wysokość 27 stopni ( Al.Hi ):

102 Nastąpiła aktywacja zmiennej X0 a następnie --> spowodowało to włączenie wejścia OC1: Co podłączymy do wejścia OC1 zależy wyłącznie od nas. Funkcje pochodzące ze zmiennych X można dalej ze sobą mieszać w celu uzyskania nowych.

103 Termometry jako alarmy przypisane do stref analogowych Termometry możemy również przypisać do stref alarmów analogowych ANALAOG1 ANALOG4. Aby wywołać okno ustawień Alarmów analogowych klikamy w kontrolki wejść lub zmiennych X0-X8, gdziekolwiek w miejscu gdzie pokaże się "rączka". W oknie, które się otworzy widzimy zakładkę Alarmy analogowe i pozostałe.

104 Możemy tutaj ustawić zależności pomiędzy stanem termometrów a strefami alarmów analogowych. Dla każdej ze stref analogowych można zaprogramować inne ustawienia. Można ustawić tylko alarmy pochodzące z termometrów, a także skojarzyć je z alarmami pochodzącymi w wejść analogowych, w zależności od potrzeb. W opcjach konfiguracyjnych przewidziano wiele przydatnych funkcji służących do kierowania informacji o przekroczeniu temperatur.

105 Zapamiętywanie Alarmów analogowych po zdarzeniu Alarmy przypisane do stref ANALOG1 - ANALOG4 zanikają po ustąpieniu ich przyczyny. Tzn. np. alarm wzbudza się jeśli temperatura przekroczy wartość graniczną i zanika jeśli temperatura wróci do normy. Jeśli przypiszemy do strefy ALALOG1 1-Wire TEMP TOO HIGH i uzbroimy strefę ( klawisz strefy ANALOG1 jest niebieski ), to po podniesieniu się temperatury powyżej granicznej wartości alarm aktywuje się ( klawisz strefy ANALOG1 świeci na czerwono ). Po unormowaniu się temperatury alarm zanika a klawisz strefy ANALOG1 znowu świeci na niebiesko, strefa pozostaje dalej uzbrojona. Jeśli w zakładce Pamięć zdarzeń stref analogowych zaznaczymy Zapamiętaj ANALOG1 po zdarzeniu to alarm w strefie ANALOG1 pozostanie wzbudzony nawet po ustąpieniu przyczyny, czyli po powrocie temperatury do normy. Będzie cały czas świecił na czerwono, pomimo że temperatura wróci do normy. Trzeba go będzie skasować ręcznie, po wpisaniu uprzednio kodu 147.

106 18. Termostaty Najnowsze wersje programu zawierają opcję pozwalająca, z pomocą termometru Dallas DS18B20, na wykorzystanie urządzenia jako termostatu. Odpowiednio ustawiając funkcje logiczne możemy kazać urządzeniu włączać lub wyłączać urządzenia grzewcze bądź chłodnicze w zależności od temperatury mierzonej przez termometr. Pozwala to np. kontrolować pracę pieca tak, aby włączał się tylko kiedy temperatura spadnie poniżej pewnego poziomu i przestawał grzać kiedy temperatura wzrośnie powyżej podanej przez nas. W takim przypadku druga z temperatur, T2, to ta do której musi ochłodzić się powietrze w pomieszczeniu aby piec zaczął grzać. Temperatura T1 to ta po przekroczeniu której urządzenie wyłączy piec. Tak więc, jeśli odpowiada nam temperatura w zakresie np. od 20 do 23 stopni Celsjusza to T2 ustawiamy na 20, a T1 na 23. Piec będzie wtedy włączał się kiedy termometr wskaże temperaturę poniżej 20 stopni i przestanie grzać jeśli przekroczy ona 23 stopnie. W odwrotnym przypadku, kiedy podłączone urządzenie ma za zadanie chłodzić pomieszczenie, jako T1 podalibyśmy temperaturę, po przekroczeniu której urządzenie zaczęłoby chłodzić, a T2 byłoby temperaturą poniżej której urządzenie chłodzące wyłączałoby się. W głównym oknie programu termostaty reprezentowane są przez cztery kwadratowe lampki T1 T4. Lampki te znajdują się po lewej stronie wyświetlacza. Jeżeli lampka świeci się na czerwono znaczy to, że w tym momencie dany termostat jest aktywny. Aktywna jest też wtedy funkcja logiczna T przypisana do danego termostatu.

107 Na obrazku powyżej widoczny jest ekran konfiguracji termostatów. Aby się do niego dostać należy otworzyć okno konfiguracji zmiennych X i następnie przejść do zakładki Alarmy analogowe i pozostałe. Temperaturę należy podawać w stopniach Celsjusza. Obok automatycznie zostanie pokazana temperatura w przeliczeniu na stopnie Fahrenheita. T ustawiamy jeżeli chcemy aby przez pewien okres dnia temperatura różniła się od tej podanej w zakresie T1 do T2. Np. jeśli nasze T1 to 23, a T2 to 20 tak jak w opisie powyżej, a T ustawimy na 3 to program automatycznie doda do T1 i T2 po 3 stopnie Celsjusza. T1 bedzie teraz wynosiło 26, a T2 23. Analogicznie, jeśli T ustawimy na -3, to T1 wyniesie 20, a T2 17. Ta funkcja jest przydatna jeśli np. chcemy aby w pomieszczeniu inna temperatura panowała w dzień a inna w nocy. Czy i kiedy T będzie aktywna będzie zależało od ustawień Astro Timera. Dostępne opcje widoczne są na obrazku poniżej.

108 Wybrana z listy funkcja określa jaką informację z Astro Timera pobiera opcja termostatu. ASTRO (BOTTOM TIME LINE The last one) T będzie aktywna w okresach czasu zaznaczonych czarnym paskiem na ostatnim wykresie w oknie Astro Timera ASTRO CORRECTED (SECOND TIME LINE) T będzie aktywna w okresach czasu zaznaczonych czarnym paskiem na drugim wykresie w oknie Astro Timera R (RED TIME LINE) T będzie aktywna w okresie czasu zaznaczonym czerwonym paskiem na trzecim wykresie w oknie Astro Timera R or G (RED + GREEN TIME LINE) T będzie aktywna w okresach czasu zaznaczonych czerwonym i zielonym paskiem na trzecim wykresie w oknie Astro Timera R or G or B (RED + GREEN + BLUE TIME LINE) T będzie aktywna w okresach czasu zaznaczonych czerwonym, zielonym i niebieskim paskiem na trzecim wykresie w oknie Astro Timera Jeśli funkcje termostatu chcemy przypisać do strefy analogowej należy wybrać jedną z opcji THERMOSTAT widocznych na obrazku poniżej. Opcje różnią się od siebie tym, z którego termometru odczytują temperaturę. Termometry termostatu powinny być wpisane w sloty w oknie konfiguracji termometrów.

109 Można również przypisać termostat od razu do zmiennej X. Różnica pomiędzy przypisaniem termostatu do strefy analogowej a bezpośrednio do zmiennej X jest taka, że gdy przypisujemy termostat do strefy analogowej musimy pamiętać aby tą strefę uzbroić żeby termostat działał. W przypadku nieuzbrojenia strefy, funkcja termostatu będzie po prostu nieaktywna. Jeśli funkcje termostatu przypiszemy bezpośrednio do zmiennej X, termostat będzie działał bez przerwy.

110 19. WYJŚCIA Urządzenie posiada 4 wyjścia typu Otwarty kolektor OC1 - OC4, 2 wyjścia zasilania +12V oraz wyjścia poprzez kontroler DS2408, który możemy dołączyć do magistrali 1-Wire. Aby wejść do okna konfiguracji wyjść należy kliknąć myszką w którąkolwiek z ikonek od OC1 do OC4, +12VL lub +12VR ( okrągłe ikonki u dołu głównego okna ), w miejsce gdzie pokaże się "rączka". Wywołamy w ten sposób okienko konfiguracji wyjść i sprzężeń zwrotnych. Jest ono podzielone na trzy sekcje.

111 Do wyjść możemy skierować poszczególne zmienne od X0 do X8, termostaty, strefy alarmowe, analogowe, alarmy, ich kombinacje lub dziesiątki innych parametrów wynikających z działania urządzenia. Wszystkie wyjścia działają identycznie, a dostępne funkcje znajdują się w rozwijanych listach. NC zmiana trybu pracy wyjścia na Normalnie zamknięty 1Hz - wyjście będzie pulsowało z częstotliwością około 1Hz Impuls wyjście będzie reagowało na chwilowe pojawienie się ustawionego warunku, który może natychmiast zniknąć, a limit czasu będzie długością trwania włączenia tego wyjścia od ostatniego pojawienia się warunku. Np chwilowe kliknięcie spowoduje podtrzymanie o ustawiony czas. Limit czasu ograniczenie czasu pracy wyjścia jeżeli warunek przy tym wyjściu jest stale aktywny. W połączeniu z polem impuls, limit czasu staje się długością trwania od zdarzenia. Limit czasu można użyć np. do ograniczenia czasu wycia syreny, a reakcję na impuls użyjemy do podtrzymania przekaźnika po kliknięciu lub chwilowym pojawieniu się warunku. Sterowanie wyjściami odbywa się przy pomocy zdarzeń, a nie stanów ciągłych. Tak więc decyzje podjęte przez sterownik można odwołać w dowolnym momencie przełączając wyjście w przeciwny stan.

112 19.1. Dodatkowe przekaźniki Istnieje możliwość podłączenia do urządzenia dodatkowych przekaźników poprzez płytkę z układem scalonym DS2408 podłączaną do magistrali 1-Wire. Zespół przekaźników rozpoznawany jest w urządzeniu dzięki swojemu unikalnemu numerowi seryjnemu. Numer seryjny odczytuje się podobnie jak w przypadku termometrów. Po prawidłowym podłączeniu przekaźników będzie on widoczny w piątym oknie wyświetlacza w głównym oknie programu, o ile będzie on sam na magistrali. Ten numer należy następnie wpisać w ostatnim slocie w oknie konfiguracji termometrów. Po wpisaniu numeru należy zapisać ustawienia.

113 Okno konfiguracji termometrów otwieramy dwukrotnie klikając na lampkę nad napisem BUS w głównym oknie programu. Jeżeli lampka świeci się na fioletowo to znaczy, że przekaźniki zostały podłączone prawidłowo. Ustawień przekaźników 1-Wire dokonuje się w drugiej zakładce okna konfiguracji wyjść. Po prawej stronie okna znajduje się pole DS2408 przekaźniki 1-Wire. Można skonfigurować do 8 przekaźników. Każdy z przekaźników możemy uzależnić od zmiennych X, stref alarmowych lub analogowych, wyjść, Astro Timera lub termometrów. Przekaźników możemy używać później do dowolnych celów pod warunkiem, że dostosujemy się do parametrów przekaźników. Przykładowo, możemy do przekaźników podłączyć syrenę alarmową, która przy odpowiednich ustawieniach włączy się kiedy w jednej ze stref zostanie wywołany alarm.

114 19.2. Automatyczne włączanie wyjść i dodatkowych przekaźników po resecie. W trzeciej zakładce znajdują się opcje dające możliwość automatycznego włączenia wybranych wyjść i dodatkowych przekaźników po resecie urządzenia lub po powrocie zasilania. Normalnie w takich przypadkach reset wyłączałby wyjścia i przekaźniki do momentu, w którym zostały by uruchomione przez nas bądź też przez ustawione w alarmie zależności. Aby funkcja była aktywna należy ją zaznaczyć dla wybranych wyjść i przekaźników, i zapisać ustawienia.

115 20. ZEGAR ASTRONOMICZNY PLC2011B0 wyposażony jest w wielokanałowy Zegar astronomiczny z programowalnym timerem Do czego służy zegar astronomiczny W skrócie zegar astronomiczny służy do włączania i wyłączania różnego typu urządzeń elektrycznych np. oświetleniowych zgodnie z dobowym rytmem wschodów i zachodów słońca przypadającym dla danej strefy geograficznej. Może służyć także do blokowania lub wymuszania niektórych czynności w czasie dnia lub w nocy, po zachodzie słońca Jak działa zegar astronomiczny Zegar astronomiczny działa w oparciu o następujące informacje : bieżąca data lokalizacja urządzenia ( współrzędne geograficzne miejsca w którym urządzenie zostało zamontowane ) strefa czasowa ( w której znajduje się urządzenie czyli jego przesunięcie czasowe względem czasu uniwersalnego ) Informacje te musimy wprowadzić w czasie wstępnej konfiguracji urządzenia lub w przypadku naszego urządzenia w dowolnej innej chwili poprzez sieć komputerową. Na podstawie tych informacji zegar astronomiczny samoczynnie włącza, wyłącza lub wpływa na podłączone do niego urządzenia zgodnie z astronomicznymi porami wschodu i zachodu słońca. Co to jest czas uniwersalny. Czas uniwersalny ( UT, UTC, GMT ) jest to astronomiczny czas słoneczny średni na południku zerowym, za który przyjęto południk przechodzący przez obserwatorium astronomiczne w miejscowości Greenwich ( dzielnica Londynu ). Jest on czasem strefowym pierwszej strefy czasowej, od którego liczy się czas pozostałych stref. Strefa czasowa jest to wytyczony obszar powierzchni Ziemi o rozpiętości średnio 15 stopni długości geograficznej, który rozciąga się południkowo między biegunami ( czyli od bieguna do bieguna ), w którym urzędowo obowiązuje jednakowy czas ( czas strefowy ), różniący się o całkowitą ( z drobnymi wyjątkami ) liczbę godzin od czasu uniwersalnego.

116 Ziemia podzielona jest na 24 strefy czasowe. Przykładowe strefy czasowe i leżące w ich obrębie kraje: UTC +0:00 - Wielka Brytania, Irlandia, Portugalia UTC +1:00 - Niemcy ( czas strefowy w Niemczech różni się o 1 godzinę na plus od czasu uniwersalnego, czyli kiedy wg. czasu uniwersalnego mamy godz np. w Wielkiej Brytanii to w Niemczech mamy godz , czyli przesunięcie wynosi +1 godz. ), Niemcy, Austria, Belgia, Francja, Polska, Dania, Hiszpania, Holandia, Norwegia, Szwajcaria, Włochy UTC +2:00 - Finlandia, Grecja, Turcja UTC +3:00 - Rosja - większość europejskiej części tego kraju UTC +8:00 - Chiny ( dla całego kraju pomimo jego wielkości obowiązuje jedna strefa czasowa ), UTC +9:00 - Japonia, Korea Północna i Południowa, Stany Zjednoczone leżą w obrębie kilku stref czasowych np. UTC -8:00 - zachodnie wybrzeże np. stany Kalifornia ( Los Angeles, San Francisco ), Waszyngton ( Seattle ) UTC -5:00 - wschodnie wybrzeże, między innymi Nowy Jork, Waszyngton

117 20.3. Przykładowe zastosowanie zegara astronomicznego astronomicznego Zegar astronomiczny wykorzystuje się np. w systemach oświetlenia ulic, witryn sklepowych, wielkoformatowych banerów reklamowych. Jego działanie jest w pewnym sensie podobne do działania czujników zmierzchowych - ma na celu włączenie lub wyłączenie np. oświetlenia ulicy czy placu w zależności od pory dnia czyli włączamy kiedy słońce zachodzi i na dworze robi się ciemno a wyłączamy o wschodzie słońca, kiedy oświetlenie nie jest już potrzebne. Zasadniczą różnicą pomiędzy zegarem astronomicznym a urządzeniami pracującymi w oparciu o czujniki zmierzchowe jest to, że zegar astronomiczny może pracować niezależnie od tego czy dostaje on sygnały o natężeniu oświetlenia na zewnątrz czy nie, jest też znacznie bardziej dokładny. Może on pracować zamknięty w szafce lub rozdzielni elektrycznej i nie jest wrażliwy na takie czynniki jak np. mocne zachmurzenie, gwałtowne opady śniegu lub deszczu, które powodują, że na dworze chwilowo robi się ciemniej, lub chociażby na takie niedogodności jak zwykłe zabrudzenie czujnika. Zegar wylicza sobie dla każdego dnia czas wschodu i zachodu słońca i według tego czasu steruje podłączonymi do niego urządzeniami. W naszym urządzeniu czas wschodu i zachodu słońca możemy korygować. Co to oznacza? Wyjaśnimy to na przykładzie: zachód słońca ma nastąpić o godz wzmożony ruch koło naszej witryny sklepowej czy też reklamy zaczyna się już o godz około pół godziny przed zachodem słońca zaczyna się lekko ściemniać i nasza reklama stojąca na dworze lub witryna naszego sklepu ( lub cokolwiek innego co chcemy wyeksponować ) nie jest już tak dobrze widoczna jak powinna --> korygujemy czas zachodu słońca o -30 minut ( ) --> nasze urządzenie włączy oświetlenie na pół godziny przed zachodem słońca --> codziennie będzie to inna godzina, w zależności od tego o której danego dnia zachód słońca nastąpi, ale zawsze skorygowana o -30 minut

118 Jak to zrobimy? Zostało to zobrazowane na przykładzie poniżej. Załóżmy że: dzisiaj mamy piątek - nazwa bieżącego dnia tygodnia w górnej części ekranu podświetlona jest na czerwono Aby urządzenie wykonywało plan zadań dla danego dnia musi on zostać aktywowany - pole "Aktywny" poniżej nazwy dnia tygodnia musi zostać zaznaczone ( wystarczy kliknąć w nie myszką ). W przeciwnym razie dzień ten zostanie pominięty. godziny wschodu i zachodu słońca dla danego dnia wyliczone przez zegar astronomiczny oznaczone są na pierwszej poziomej linii pod timerem - kolor żółty to okres między wschodem i zachodem czyli dzień a kolor czarny to noc. w naszym przypadku słońce zachodzi dzisiaj o godz jednak ponieważ chcemy aby oświetlenie włączyło się pół godziny wcześniej musimy skorygować czas zachodu słońca o -30 minut dokonujemy tego w polu "Poprawka zachodu słońca" dla każdego dnia ustawiamy tę wartość indywidualnie liczbę minut o którą chcemy skorygować czas zachodu słońca możemy wpisać ręcznie lub możemy użyć strzałek dostępny zakres korekty to od -128 minut do +127 minut na ilustracji pole, w którym skorygowano czas zachodu słońca o -30 minut w dniu bieżącym czyli w piątek oznaczono na niebiesko

119 ustawienia zegara astronomicznego po korekcie widoczne są na drugim z pasków znajdujących się pod timerem widać tutaj, że godzina zachodu słońca została przesunięta o 30 minut wstecz i po korekcie zachód słońca ustawiony został na godz jeżeli dokonujemy korekty przy użyciu strzałek to na drugiej linii widać na bieżąco jak zmienia się godzina zachodu słońca uzyskany efekt to w naszym przypadku włączenie oświetlenia na pół godziny przed zachodem słońca

120 20.4. Funkcja TIMERA - Przerwy nocne Nasze urządzenie posiada dodatkowo programowalny timer, który współdziała z zegarem astronomicznym. Przy pomocy tego timera można dla każdego z osobna dnia tygodnia zaprogramować 3 okresy czasowe w ciągu doby podczas których nastąpi przerwa w zaplanowanym działaniu zegara astronomicznego. Funkcja ta jest często nazywana "Przerwą nocną" ponieważ najczęściej używa się jej w nocy kiedy pomimo tego, że słońce już zaszło i na dworze jest ciemno wyłączamy na jakiś czas włączone wcześniej oświetlenie aby oszczędzać energię elektryczną. Również w dzień kiedy zegar astronomiczny wyłączy oświetlenie po wschodzie słońca możemy okresowo je włączać korzystając z funkcji timera. Jak to działa? Wracając do naszego przykładu: o godz czyli na pół godziny przed zachodem słońca włączyliśmy oświetlenie naszego baneru reklamowego ruch na ulicy, przy której stoi nasza reklama odbywa się do późnych godzin wieczornych i maleje prawie do zera w około godziny następnego dnia ruch na naszej ulicy rozpoczyna się około godziny pomiędzy godziną a rano następnego dnia nikt praktycznie koło naszej reklamy nie przejeżdża, nie ma więc sensu jej oświetlać ze względów oszczędnościowych postanawiamy więc na te 6 nocnych godzin wyłączyć oświetlenie naszej reklamy Jak to zrobić? w środkowej części Okna Zegara Astronomicznego znajduje się timer - na ilustracji poniżej obszar ustawień timera został oznaczony zieloną ramką.

121 dla każdego dnia możemy ustalić 3 okresy czasu, w których działanie zegara astronomicznego zostanie zmodyfikowane każdemu z tych okresów czasu przypisane są 2 pola: - "początek" - "koniec" w pierwszym z nich wpiszemy godzinę rozpoczęcia "przerwy", a w drugim godzinę jej zakończenia w naszym przypadku oświetlenie pali się po zmroku więc po odwróceniu działania zegara zostanie ono wyłączone w timerze przechodzimy do bieżącego dnia, czyli w naszym przypadku będzie to piątek najpierw wyznaczamy godzinę rozpoczęcia "przerwy" w polu "początek" ustawiamy strzałkami lub wpisując ręcznie godzinę w polu "koniec" powinniśmy wpisać ale ponieważ będzie to godzina 5 rano dnia jutrzejszego czyli soboty więc trzeba tę przerwę "rozbić na 2 części. pierwsza część będzie to okres od dnia dzisiejszego czyli w piątek druga część będzie to okres od dnia jutrzejszego czyli w sobotę urządzenie płynnie przejdzie z piątku na sobotę łącząc te 2 okresy w jedną całość aby timer zadziałał w sobotę trzeba pamiętać o aktywowaniu tego dnia ( zaznaczyć pole Aktywny ) w ustawieniach dla Soboty. Wynik naszych dotychczasowych ustawień to: oświetlenie włącza się pół godziny przed zachodem słońca jest włączone do godz o wyłącza się samoczynnie pozostaje wyłączone do godz dnia następnego o godz włącza się ponownie pozostaje włączone do wschodu słońca o wschodzie słońca wyłącza się

122 Powyższe ustawienia można zastosować dla całego tygodnia: Należy pamiętać aby aktywować każdy dzień.

123 PRZERWY - kilka dodatkowych informacji dla każdego dnia możemy zaprogramować maksymalnie 3 przerwy nie ma znaczenia w jakiej kolejności ustawimy nasze przerwy tzn. nie musimy ustawiać ich chronologicznie - urządzenie samo ustawi je we właściwej kolejności wynik naszego ustawiania możemy zobaczyć pod paskiem timerów odcinek czerwony i zielony to przerwy które ustawiliśmy ( tutaj w przykładzie mamy 2 przerwy, w sumie możemy ustawić 3 przerwy, trzecia będzie miała na diagramie kolor niebieski ) widzimy tutaj ustawienia dla bieżącego dnia czyli od północy dnia dzisiejszego czyli piątku do godz rano mamy przerwę, następna przerwa zaczyna się o dnia dzisiejszego i trwa do północy wykres dla piątku kończy się o północy i nie widać na nim dalszej "sobotniej" części przerwy nocnej, jeśli przejdziemy do Soboty tzn. klikniemy myszką w słowo "Sobota" to zobaczymy ustawienia dla Soboty zawierające drugą część przerwy którą ustawiliśmy dla nocy z Piątku na Sobotę. Ostatni pasek pokazuje wynik uzyskany z połączenia ustawień Zegara Astronomicznego i Timera. Wynik ten jest zależny od tego jaki operator logiczny zostanie użyty między wynikiem ustawienia skorygowanego Zegara Astronomicznego (drugi pasek) a wynikiem ustawienia każdego z trzech pól Timera.

124 Zegar astronomiczny: wartość logiczna 0 - pole żółte na pasku ustawienia zegara wartość logiczna 1 - pole czarne na pasku ustawienia zegara Timer wartość logiczna 1 - jeśli jest włączony ( pole czerwone, zielone lub niebieskie ) wartość logiczna 0 - jeżeli jest wyłączony - brak paska, puste miejsce Operatory logiczne: OR ( inaczej można nazwać alternatywą ) - wartość logiczną 1 z tej operacji uzyskamy, gdy na Zegarze astronomicznym lub na timerze będziemy mieli 1 ( obojętnie na którym ), lub będziemy mieli 1 na obydwu jednocześnie. Zasada działania funkcji logicznej OR Zegar Astronomiczny Timer Wynik Przykład:

125 XOR - wartość logiczną 1 z tej operacji uzyskamy gdy na Zegarze astronomicznym i timerze będziemy mieli różne wartości logiczne Zasada działania funkcji logicznej XOR Zegar Astronomiczny Timer Wynik Przykład: Porównanie

126 Na ilustracji powyżej: - ASTRO CORRECTED - nazwa zmiennej używanej w funkcjach logicznych wejścia - ASTRO - nazwa zmiennej używanej w funkcjach logicznych wejścia ( wynik działania logicznego pomiędzy ASTRO CORRECTED a Timerem ) Funkcja OR zawsze zmieni stan logiczny z "zero" na "jeden" ale nigdy odwrotnie. Funkcja XOR zmieni znak na przeciwny gdyż przedziały Timera zawsze podają wartość "jeden". W przerwach pomiędzy przedziałami Timera nie zachodzą funkcje logiczne, skorygowany Zegar Astronomiczny nie podlega przetwarzaniu i jest po prostu kopiowany do dolnego paska wyniku. Jeżeli wynik na ostatnim pasku jest w kolorze żółtym oznacza to, że na tym odcinku czasowym gdzie jest on żółty wartość logiczna wynosi "0" Jeżeli wynik na ostatnim pasku jest w kolorze czarnym oznacza to, że na tym odcinku czasowym gdzie jest on czarny wartość logiczna wynosi "1" Dopiero te wartości widoczne na ostatnim pasku, uzyskane na skutek operacji logicznej między Zegarem astronomicznym i Timerem są podawane dalej przez Zegar Astronomiczny do wykorzystania przez dalszą część przekaźnika, jeśli dla danego przekaźnika korzystamy z funkcji "ASTRO". Ustawienie dla danego Timera Funkcji OFF powoduje, że nie jest on brany pod uwagę przy wyliczaniu wyniku działania logicznego między Skorygowanym Zegarem Astronomicznym ASTRO CORRECTED a Timerami wynik ten pokazano na ostatnim pasku. Jeśli zaś dla danego przekaźnika korzystamy z funkcji "ASTRO CORRECTED" to interesują nas tylko wartości na drugim pasku, bo to z niego przekaźnik pobiera dane do dalszego przetwarzania.

127 W najnowszych wersjach oprogramowania dodano nową funkcjonalność: Możemy teraz również zaprogramować przekaźnik tak, aby pobierał dane do tworzenia funkcji z paska trzeciego, na którym widoczne są godziny tzw. przerw nocnych. Oznaczenia: R - odcinek czerwony ( RED ), G - odcinek zielony ( GREEN ) B - odcinek niebieski ( BLUE ). Odcinki te to inaczej tak zwane "przerwy nocne", z których pierwsza ma na wykresie kolor czerwony, druga zielony a trzecia niebieski, stąd wzięły się ich oznaczenia R, G, B.

128 20.5. Jak stosować zegar astronomiczny w PLC2011B0 Funkcji logicznych z użyciem zegara astronomicznego możemy użyć do: Tworzenie worzenie zmiennych X0 X8. Zmienne te możemy następnie skierować na wyjścia. W Oknie Wejścia i zmiennex0..x8 wybieramy ostatnią zakładkę : Funkcje logiczne. Każdej ze zmiennych można przypisać jedną z wielu funkcji logicznych wybieranych z rozwijanej listy. Część z tych funkcji odnosi się do zegara astronomicznego. Określenia użyte w opisach funkcji: (ASTRO TIMER COMPLETE OUTPUT) "ASTRO" BOTTOM TIME LINE (ASTRO TIMER CORRECTED +/-) "ASTRO CORRECTED" SECOND TIME LINE (TIMER RED) = ASTRO TIMER RED TIME LINE (TIMER GREEN) = ASTRO TIMER GREEN TIME LINE (TIMER BLUE) = ASTRO TIMER BLUE TIME LINE Aby zrozumieć co oznaczają poszczególne określenia należy wejść do ustawień Zegara astronomicznego klawisz oznaczony czerwoną strzałką.

129 Otworzy się okno ustawień Zegara Astronomicznego

130 (TIMER RED) = ASTRO TIMER RED TIME LINE (TIMER GREEN) = ASTRO TIMER GREEN TIME LINE (TIMER BLUE) = ASTRO TIMER BLUE TIME LINE Ustawienia tych timerów oznaczone są w oknie konfiguracji odpowiadającymi im kolorami. Po ustawieniu danego timera będzie on widoczny na trzecim pasku u dołu:

131 Paski u dołu zawsze przedstawiają wykresy dla dnia tygodnia, który jest wybrany - podkreślony tutaj poniedziałek. W poniedziałek Astro timer RED został ustawiony na: początek godz koniec godz Ten okres czas jest teraz widoczny jako czerwony odcinek na trzecim pasku u dołu. Analogicznie sprawa wygląda dla timera zielonego i niebieskiego: Jeśli nie ustawimy timerów to trzeci pasek pozostanie pusty. W polu Początek / Koniec można wybrać dla danego timera zależność jaka ma zachodzić między nim z skorygowanym zegarem astronomicznym. Funkcja OR zawsze zmieni stan logiczny z "zero" na "jeden" ale nigdy odwrotnie. Funkcja XOR zmieni znak na przeciwny gdyż przedziały Timera zawsze podają wartość "jeden". Funkcja OFF spowoduje, że ustawienia timera nie będą brane pod uwagę na wykresie skorygowanego zegara astronomicznego. Zagadnienie to zostało opisane wcześniej w rozdziale Zegar Astronomiczny.

132 Termostaty Do określenia z jakiego zegara urządzenie ma pobierać dane dla nocnego obniżenia / podwyższenia temperatury. W polu Δ T Źródło zegara ustawiamy który zegar ma być brany pod uwagę przez termostaty, w zależności od potrzeb. Jeśli w polu Δ T pozostawimy 0, to obniżenie / podwyższenie nocne temperatury nie nastąpi. Jeśli w polu Δ T Źródło zegara ustawimy OFF to obniżenie / podwyższenie nocne temperatury nie nastąpi.

133 Konfiguracja wyjść i sprzężeń zwrotnych Funkcje logiczne wyjść: Skąd dane wyjścia OC1 OC4 oraz +12VL i +12VR mają pobierać sygnał: DS2408 Przekaźniki 1-Wire: Skąd dane przekaźniki mają pobierać sygnał:

134 21. OBSŁUGA PROGRAMU W SKRÓCIE Podstawowa wersja oprogramowania do obsługi Alarmu PLC2011B0 przeznaczona na komputery PC dostarczona jest wraz z urządzeniem. Oprogramowanie nie wymaga instalacji. Wystarczy skopiować plik w dowolne miejsce na dysku i uruchomić go Uruchomienie programu Otworzy się następujące okno: Następnie należy: - podłączyć zasilanie do urządzenia a następnie podłączyć urządzenie do komputera za pomocą kabla USB - przeprowadzić procedurę pierwszego uruchomienia, która została szczegółowo opisana na początku tej instrukcji - kiedy uzyskamy połączenie z Alarmem jest on gotowy do pracy.

135 21.2. Okno główne programu W ten sposób zgłasza się program po każdym uruchomieniu. U dołu w polu =Hasło= należy wpisać 15-to znakowe ( lub dłuższe ) hasło, które nadaliśmy przy pierwszym uruchomieniu i kliknąć =Zatwierdź=. Po dwukrotnym szybkim kliknięciu w pole do wpisania hasła na ekranie pojawi się klawiatura, z której również można wpisać hasło.

136 Hasło należy podawać po każdym uruchomieniu programu. Bez tego nie ma możliwości połączenia się z urządzeniem przez internet. Po wpisaniu hasła właściwego dla danego przekaźnika zapali się żółta trójkątna kontrolka, co oznacza, że połączenie zostało nawiązane.

137 21.3. Zakładka KONSOLA USB Ta zakładka służy do: - konfiguracji urządzenia oraz nadania mu hasła - aktualizacji oprogramowania firmware ( ostatni rozdział tej instrukcji ) - synchronizacji czasu Wszystkie te procedury wymagają połączenia urządzenia z komputerem za pomocą kabla USB.

138 21.4. Zakładka USTAWIENIA KRYPTOGRAFICZNA SÓL DLA TAJNYCH HASEŁ Ustawienia SALT zostały omówione w rozdziale Hasło i Salt. NARZĘDZIA SZYFROWANIA

139 Po kliknięciu przycisku Narzędzia szyfrowania otworzy się nowe okno. W tym oknie można wpisać / wkleić i zaszyfrować dowolny tekst. Aby zaszyfrować tekst należy najpierw wpisać dowolne hasło w pole gdzie normalnie wpisuje się hasło do urządzenia. To hasło będzie potem służyło do odszyfrowania tekstu. Nie musi to być hasło, do któregoś z podłączonych urządzeń. Dla przykładu, załóżmy, że wpisane hasło to 15 pierwszych, kolejnych liter alfabetu. Wpiszmy je, zatwierdźmy i wejdźmy ponownie do okna Narzędzia szyfrowania. W głównym polu tekstowym wpiszmy krótki tekst, np. 'Ala ma kota', następnie kliknijmy przycisk Zaszyfruj.

140 Nasz tekst został zastąpiony ciągiem znaków. Jeśli teraz klikniemy Odszyfruj to ciąg znaków zamieni się w pierwotny tekst. Ciąg znaków przy każdym szyfrowaniu będzie inny nawet jeśli hasło pozostanie takie samo. Jeśli między zaszyfrowaniem tekstu, a jego odszyfrowaniem zostanie w programie wpisane inne hasło, np. w celu zaszyfrowania lub odczytania wiadomości od innej osoby to wtedy odszyfrowanie tekstu zaszyfrowanego przy pomocy pierwszego hasła nie powiedzie się. Zamiast pierwotnego tekstu uzyskamy inny ciąg znaków.

141 Dopiero wpisanie w programie tego hasła, które było w użyciu w momencie kiedy tekst był szyfrowany, pozwoli nam go rozszyfrować. W naszym przypadku tekst zostanie rozszyfrowany jeśli hasłem ponownie będzie 15 pierwszych, kolejnych liter alfabetu. Przycisk =>WYTNIJ<= usuwa zawartość ekranu i kopiuje ją do schowka, można ją wkleić gdziekolwiek indziej np. wiadomości SMS, do dokumentu tekstowego czy maila używając funkcji wklej.

142 Przycisk =>WKLEJ<= wkleja zawartość schowka do okna szyfrowania programu. Przycisk =>WYCZYŚĆ<= trwale usuwa zawartość okna z tekstem oraz czyści pamięć komputera w miejscu gdzie było przechowywane hasło.

143 Dzięki funkcji NARZĘDZIA SZYFROWANIA możemy wysłać komuś zaszyfrowaną, tajną wiadomość. Aby ją odczytać odbiorca będzie potrzebował programu do obsługi przekaźnika w wersji na PC lub Androida, nawet jeśli sam przekaźnika nie posiada. Będzie też musiał znać hasło aby tę wiadomość odczytać. Jeśli ktoś niepowołany przechwyci wiadomość to posiadając program ale nie znając hasła będzie mu ona zupełnie nieprzydatna. Aby odczytać wiadomość trzeba wprowadzić poprawne hasło. Należy też pamiętać, że ustawienie SALT TXT ma wpływ na możliwość rozszyfrowania cudzej wiadomości. Jest to funkcja programu przeznaczona zwykle dla grupy osób w domu czy w firmie, którzy chcą zachować poufność korespondencji względem operatorów telekomunikacyjnych ale posługują się tym samym hasłem i saltem. Ze względów bezpieczeństwa nie powinno się używać haseł, których używamy gdzie indziej np. do konta pocztowego itp. Hasło musi się składać z minimum 15 znaków. Przy wpisywaniu hasła należy pamiętać, że program rozróżnia wielkie i małe litery. Litera ''A'' zostanie potraktowana inaczej niż litera ''a'', analogicznie program zachowa się wobec innych znaków na klawiaturze. Przed wpisaniem hasła należy sprawdzić czy przypadkowo nie został wciśnięty klawisz Caps Lock na klawiaturze, gdyż może to być częsta przyczyna odczytywania hasła jako błędne. Należy się również sprawdzić ustawienia SALT TXT ( analogicznie jak przy ustawianiu SALT dla PLC ). Salt jest tekstem jawnym, nie musimy go ukrywać. Daje on dodatkowe utrudnienie przy próbie odgadnięcia hasła metodami matematycznymi.

144 PEŁNE REJESTROWANIE DO KONSOLI WCZYTYWANIE LOGÓW DO OKNA KONSOLI Urządzenie zapamiętuje do 59 ostatnich alarmów, z podaniem daty, godziny oraz numeru wejścia, na którym wystąpił alarm. Aby odczytać logi należy wcisnąć klawisz WCZYTAJ w polu Wczytywanie logów do okna konsoli, a następnie przejść do zakładki Konsola USB, gdzie wyświetli się do 59 ostatnich alarmów. ZAPISZ / PRZYWRÓĆ WSZYSTKIE USTAWIENIA Aktualną konfigurację: - wejść - wyjść - zegara astronomicznego - serwera www możemy zapisać do pliku ( *.ccr ) klikając w klawisz ZAPISZ DO PLIKU W momencie zapisu zamiast informacji STATUS pojawi się na chwilę informacja 100% OK. Aby odtworzyć ustawienia lub skopiować je do innego urządzenia wystarczy po wybraniu tego urządzenia z listy po lewej stronie i połączeniu się z nim kliknąć klawisz PRZYWRÓĆ Z PLIKU a następnie wybrać listy odpowiedni plik konfiguracyjny i kliknąć Otwórz. Urządzenie wczyta plik konfiguracyjny i zresetuje się. W polu STATUS pokaże się informacja RESET. Nie dotyczy to głównej konfiguracji czyli ustawień sieci itp.

145 WYBÓR JĘZYKA Język programu możemy wybrać z listy. Po ustawieniu na AUTO język dostosuje się automatycznie do lokalizacji ustawionej w Windowsie. Ustawienia języka zostają automatycznie zapamiętane po każdej zmianie, wystarczy wybrać myszką odpowiednią pozycję na liście.

146 !!! Aby korzystać z poniższych ustawień na komputerach z systemem Windows 7 należy uruchomić program w trybie administratora!!! LOKALNE USTAWIENIA NTP W TYM KOMPUTERZE Jest to narzędzie służące do konfigurowania naszego własnego komputera aby stał się serwerem czasu. To menu nie wymaga połączenia z przekaźnikiem gdyż służy wyłącznie do konfiguracji naszego komputera. Klient NTP jest to usługa pobierająca czas z internetu aby nasz komputer posiadał aktualny czas. Ta funkcja powinna być zawsze włączona. Lokalny Serwer NTP uruchomi usługę w naszym komputerze aby inne komputery czy przekaźniki PLC mogły pobierać z niego czas. Nasz komputer będzie serwował czas przekaźnikom. Częstotliwość pobierania czasu jest wyrażona w sekundach czyli jak często nasz komputer będzie pobierał czas z internetu jako klient NTP. Jeżeli chcemy aby czas w naszym komputerze był dokładny należy wpisać wartość 3600 (aktualizacja czasu co godzinę). DODANIE WYJĄTKU NTP DO ZAPORY SYSTEMU WINDOWS Aby jednak serwowanie czasu było możliwe należy skonfigurować zaporę połączenia internetowego (Windows Firewall) aby przepuszczał zapytanie kierowane do serwera NTP. Trzeba zezwolić aby pakiety typu UDP z numerem portu 123 mogły przechodzić z lokalnej podsieci LAN do naszej usługi serwera czasu. W systemach Windows Vista i Windows 7 wymagane jest uruchomienie programu jako administrator.

147 21.5. Zakładka URZĄDZENIE B Okno służące do obsługi Alarmu, konfiguracji wejść i wyjść, zmiennych, zegara astronomicznego. Widać tutaj aktualny stan czujek na wejściach, wyjść, stref alarmowych, zmiennych X oraz magistrali 1-Wire dla Alarmu, który aktualnie jest wybrany z listy i z którym jesteśmy połączeni. Ręczna uzbrajanie i rozbrajanie stref alarmowych możliwe jest po wpisaniu kodu zabezpieczającego 147 w polu znajdującym się po prawej stronie okna ( na ilustracji poniżej oznaczono czerwoną strzałką ). Po wpisaniu kodu środkowy wyświetlacz zmieni kolor na różowy - normalnie ma kolor szary. Po dokonaniu żądanych zmian zalecany jest powrót do trybu bezpiecznego, po to aby nie przełączyć czegoś przypadkiem. W tym celu wystarczy wcisnąć mały klawisz Reset znajdujący się obok pola do wpisania kodu 147. Wyświetlacz wróci do koloru szarego a ręczne przełączanie będzie możliwe dopiero po ponownym wpisaniu kodu.

148 Wyświetlacz okienko nr 1 ( okienka przełączamy w okrągłych polach nad wyświetlaczem ) - nazwa wybranego z listy urządzenia - jego adres IP - numer portu UDP - aktualna wersja firmware wybranego urządzenia

149 okienko nr 2 - tutaj prezentowane są aktualnie zmierzone wartości rezystancji na wszystkich 21 wejściach. Aktywne są tylko te pozycje, dla których wejścia zostały skonfigurowane i przydzielone do jakiejkolwiek strefy. Okienko to służy także do kalibracji torów analogowych przy pomocy rezystora 7.5k. okienko nr 3 - ping między komputerem a urządzeniem od chwili wysłania pakietu aż do odbioru odpowiedzi. - godziny wschodu i zachodu słońca - aktualne napięcie akumulatora ( trzeba je skalibrować w zakładce głównej konfiguracji ) - pozostałe parametry są wyłącznie parametrami testowymi i mogą ulegać zmianom. Kalibrację wskazań napięcia panującego na zaciskach akumulatora wykonujemy w następujący sposób. Podłączmy akumulator i mierzymy napięcie na jego zaciskach przy pomocy multimetru. W głównej konfiguracji (przycisk nad Zegarem ASTRO) wprowadzamy poprawkę na plus lub minus, zapisujemy i czekamy na restart. Następnie porównujemy wskazania w tym okienku ze wskazaniami multimetru. W razie potrzeby kalibrujemy aż do skutku, czyli do momentu aż wskazania multimetru będą mniej więcej takie same jak wskazania w trzecim okienku.

150 okienko nr 4 - czasy wg. serwera NTP i zegara wewnętrznego urządzenia oraz różnicę czasu między nimi. Tutaj można sprawdzać skuteczność synchronizacji czasu.

151 okienko nr 5 - informacje o przeciążeniu wyjść +12V - informacje o stanie magistrali 1-Wire - numer pojedynczego termometru 1-Wire okienko nr 6 - aktualny stan liczników w wejściach 1 4

152 21.6. Dodawanie nowego urządzenia Aby dodać do listy nowe urządzenie ( alarm lub przekaźnik ) klikamy prawym klawiszem myszy w polu listy po lewej stronie okna programu. Wybieramy = Dodaj nowe urządzenie = Otworzy się Okno = Dodaj nowe urządzenie =, w którym wpisujemy nazwę urządzenia, jaka ma wyświetlać się na naszej liście, Adres IP urządzenia, numer portu UDP, wybieramy typ urządzenia oraz strefę czasową, w której się ono znajduje. Jeśli znajduje się w tej samej strefie co komputer, z którego je obsługujemy to wybieramy AUTO.

153 TYPE A - przekaźnik programowalny PLC2011A0 TYPE B - alarm programowalny PLC2011B0 TYPE C multisterownik programowalny PLC2011C0 Zapisujemy przyciskiem = AKCEPTUJ = Dodane urządzenie pojawi się na liście po lewej stronie. Aby się z nim połączyć należy je wybrać, wpisać hasło i zatwierdzić. Oczywiście urządzenie musi być wcześniej skonfigurowane i musi mieć nadane hasło. Czynności te zostały opisane w początkowych rozdziałach instrukcji.

154 21.7. Reset urządzenia z poziomu programu Do resetowania urządzenia służy okrągły przycisk obok wyświetlacza. Po najechaniu na niego myszą pokaże się "rączka" a po naciśnięciu zmienia on kolor na czerwony ( konieczny KOD 147 ). Reset powoduje ustawienie zmiennych w urządzeniu w stan jaki występuje w chwili włączania zasilania, kasowane są liczniki odmierzające czas i wszelkie stany nieustalone po czym urządzenie przechodzi do normalnej pracy. Jest to restart oprogramowania. Tak wygląda okno główne po resecie:

155 21.8. Praca w Tray-u ( pasek zadań przy zegarze ) Dwukrotne kliknięcie w obszarze wyświetlacza powoduje zwinięcie programu do ikonki w pasku obok zegara.

156 22. AKTUALIZACJA FIRMWARE Do przeprowadzenia aktualizacji firmware wymagany jest kod PIN. Kod ten znajduje się na naklejce umieszczonej na okładce płyty ze sterownikami urządzenia Wprowadzenie urządzenia w tryb aktualizacji firmware 1. Włącz zasilanie urządzenia. 2. Połącz urządzenie z komputerem za pomocą kabla USB - gniazdo znajduje z lewej strony przedniego panelu. 3. Odczekaj 10 sekund. 4. Naciśnij i przytrzymaj klawisz RESET na przednim panelu urządzenia. Klawisz RESET należy trzymać wciśnięty ok. 10 sekund. Zaświecą się kolejno: - wszystkie 3 diody - czerwona dioda - żółta dioda ( puść RESET ) Kiedy zaświeci żółta dioda puszczamy przycisk. Następnie zaświeci środkowa zielona dioda. Ciągłe świecenie środkowej zielonej diody LED oznacza, że urządzenie jest w trybie aktualizacji firmware.

157 22.2. Aktualizacja firmware Kiedy już urządzenie znajduje się w trybie aktualizacji: 1. Uruchom oprogramowanie w komputerze. 2. Przejdź do zakładki KONSOLA USB. 3. W dziale Konfiguracja poprzez USB wybierz opcję Aktualizacja oprogramowania. 4. Podświetlą się dolne klawisze oraz pole do wpisania kodu PIN. 5. W polu PIN dla funkcji USB wpisz kod PIN dostarczony wraz z urządzeniem. 6. Nie zatwierdzaj go klawiszem Enter, wystarczy że wpiszesz PIN w polu do tego przeznaczonym.

158 7. Następnie wciśnij przycisk Otwórz firmware i w okienku dialogowym Otwórz plik wyszukaj plik aktualizacji firmware. 8. Pliki aktualizacji firmware mają rozszerzenie ".bin". Jeśli otrzymałeś plik w formie spakowanej.rar lub.zip to musisz go najpierw rozpakować. 9. Wskaż właściwy plik z nowym firmware i naciśnij Otwórz. 10. Plik aktualizacji zostanie załadowany. 11. W konsoli wyświetli się ścieżka do pliku oraz jego wielkość. 12. Następną czynnością jest zapisanie załadowanego pliku. 13. W tym celu wciśnij przycisk Wgraj firmware zaznaczony na czerwono na ilustracji poniżej.

159 14. Po wciśnięciu przycisku Wgraj firmware rozpocznie się aktualizacja. Jej przebieg będzie widoczny na pasku postępu u dołu ekranu. W trakcie aktualizacji pasek zmienia kolor z szarego na czerwony. Na pasku widoczny jest postęp aktualizacji w %. 15. Po zakończeniu aktualizacji pasek postępu zmieni kolor na zielony. 16. W konsoli wyświetli się informacja o zakończeniu aktualizacji oraz o wersji nowego firmware.

160 17. Po zakończeniu procesu aktualizacji należy zresetować urządzenie. 18. W tym celu wciśnij krótko przycisk RESET na przednim panelu. 19. Zaświecą wszystkie 3 diody wyświetlacza, następnie krótko dioda czerwona i po niej żółta. 20. Urządzenie jest gotowe do pracy. AKTUALIZACJA FIRMWARE PRZEBIEGA TAK SAMO DLA PRZEKAŹNIKA PLC2011A0, MULTISTEROWNIKA PLC2011C0 ORAZ DLA ALARMU PLC2011B0

161 22.3. Błędy przy aktualizacji Jeśli po naciśnięciu przycisku Wgraj firmware pojawi ci się w konsoli informacja o błędach wyglądająca mniej więcej jak poniżej: 1. Nie wprowadziłeś urządzenia w tryb aktualizacji przed próbą zapisu firmware lub 2. Kod PIN został wpisany niepoprawnie. Przeprowadź obie te czynności ponownie.

162 Dodatkowe funkcje Ochrona teleinformatyczna włączonych komputerów Najnowszą funkcją, która została zaimplementowana w alarmie PLC2011B0 i jego oprogramowaniu na PC w wersji od 5.25 jest ochrona teleinformatyczna włączonych komputerów. Wyobraźmy sobie sytuację gdy wychodzimy z pomieszczenia pozostawiając włączony komputer, zamykamy drzwi na klucz i uzbrajamy strefę alarmową dla tego pomieszczenia. Bardzo często zdarzają się sytuacje gdy musimy pozostawić włączony komputer pod naszą nieobecność, na przykład wysyłamy ogromne filmy do serwisu YouTube lub po prostu coś ściągamy. Niestety w takich sytuacjach zapominamy o tym, że pozostałe dane w naszych komputerach nie są nijak chronione i każdy może podejść do naszego komputera, przejrzeć nasze pliki lub ukraść nam nasz komputer wraz z poufnymi danymi czy projektami. Gdy komputer znajduje się w pomieszczeniu z uzbrojonym alarmem nie jest prosto usiąść przy biurku i po prostu przejrzeć pliki czy je skopiować. Natychmiast uruchomi się syrena alarmowa. Jeżeli dysk komputera jest zaszyfrowany programem TrueCrypt lub jego pochodnymi to i tak włączony komputer pozostaje bezbronny gdyż jest uruchomiony, a hasło wpisane. W przypadku laptopa nie potrzeba nawet podłączać własnego źródła zasilania gdyż bateria wytrzyma wystarczająco długo aby dotrzeć do domu adwersarza. W takim wypadku adwersarz po prostu wejdzie do pomieszczenia siłą i zabierze niezabezpieczony komputer i nie ma to znaczenia czy stosujemy oprogramowanie szyfrujące dyski czy nie. My mamy na to sposób. Aby oprogramowanie szyfrujące dyski zadziałało i nasze dane pozostały bezpieczne należy odpowiednio szybko wyłączyć komputer po wykryciu kręcącego się intruza. Czym szybciej nasz komputer rozpocznie procedurę zamykania systemu tym lepiej i procedura zamykania systemu musi zostać wykonana prawidłowo aby programy szyfrujące dyski mogły oczyścić swoje bufory z kluczy i wpisanych haseł oraz aby pamięć RAM komputera przestała być zasilana możliwie szybko.

163 Wystarczy, że wybierzemy strefę alarmową, którą chcemy monitorować w celu wykrycia alarmu. W poniższym przypadku A1 pod wyświetlaczem oznaczać będzie strefę alarmową 1. Następnie klikamy dwukrotnie w środek wyświetlacza aby program schował nam się do traya czyli do miejsca przy zegarze. Jest to warunek konieczny. Aby funkcja ta działała musimy zaznaczyć strefę i zwinąć program do traya ale koniecznie klikając dwukrotnie w wyświetlacz. Zminimalizowanie do paska zadań nie uzbroi tej funkcji. Następnie należy wyjść z pomieszczenia, zamknąć drzwi na klucz i uzbroić przynajmniej tę strefę alarmową. Możemy tego dokonać z telefonu z Androidem bądź z innego komputera.