Zajęcia 1 Wprowadzenie do obsługi komputera Szczegóły i pomoc na naszej stronie:

Transkrypt

1 Studenckie Koło Naukowe Bibliotekoznawców Uniwersytetu Łódzkiego Kurs komputerowy dla słuchaczy Łódzkiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku Zajęcia 1 Wprowadzenie do obsługi komputera Szczegóły i pomoc na naszej stronie: Wprowadzenie Cały współczesny świat opiera się na informacji. Jej powszechność stała się tak oczywista, Ŝe od jej posiadania, przetwarzania, czy umiejętności efektywnego wyszukiwania zaleŝy, jak wielki osiągniemy sukces. JuŜ w l. 60 XX wieków Marshall McLuhan głosił koncepcję świata jako globalnej wioski, w którym media masowe obalają bariery czasowe i przestrzenne, zapewniając komunikację na ogromną skalę. Myśl ta okazała się nad wyraz prawdziwa bowiem po etapie społeczeństw przemysłowych następuje era społeczeństwa informacyjnego, tego, w którym to informacja traktowana jako szczególne dobro niematerialne, równowaŝne lub cenniejsze nawet od dóbr materialnych 1. Historia komputerów Choć komputer w dzisiejszym rozumieniu narodził się w latach 40. XX wieku w Stanach Zjednoczonych, jego historia sięga osiągnięć Blaise a Pascala jeszcze w XVII w. Na współczesny kształt komputerów największy wpływ mają lata 80. XX wieku; wtedy powstaje PC (ang. Personal Computer, pol. komputer osobisty) obecnie najbardziej rozpowszechniony typ komputera. Choć coraz częściej, ze względu na poręczność, kupuje się notebooki (inaczej laptopy, czyli komputery przenośne), minie jeszcze wiele lat, nim komputery PC wyjdą z uŝycia. Budowa komputera KaŜdy komputer, aby sprawnie działał, musi być wyposaŝony w cztery elementy: a) płytę główną do płyty głównej są podłączone wszystkie elementy komputera np: procesor, czy pamięć, b) procesor który wykonuje wszystkie konieczne obliczenia, c) pamięć w niej przechowywany jest sam oraz bieŝące wyniki obliczeń, które następnie na bieŝąco są wymieniane jako dane z procesorem, 1 Por. Społeczeństwo informacyjne. Wikipedia Wolna Encyklopedia. [Data dostępu: ] Strona 1 z 6

2 d) urządzeń wejścia/wyjścia czyli monitora, drukarki, klawiatury, myszki, wszystkich urządzeń, które dają nam moŝliwość komunikacji z komputerem, zadawania mu poleceń, obsługi. Aby ułatwić zrozumienie wyŝej przedstawionej reguły, na poniŝszym zdjęciu przedstawiono wszystkie elementy niezbędne do pracy komputera: Rys. 1 Schemat budowy komputera Oznaczenia: 1) Monitor 2) płyta główna 3) procesor (CPU) 4) pamięć operacyjna (RAM) 5) karta rozszerzenia 6) zasilacz 7) napęd optyczny (CD, DVD itp.) 8) dysk twardy (HDD) 9) mysz 10) klawiatura Źródło: NajwaŜniejszym elementem komputera jest procesor, oznaczony jako (3). Odpowiada on za wszystkie czynności, jakie wykonujemy na komputerze. Korzystanie z internetu, czy pisanie listu odbywa się dzięki operacjom przez niego wykonywanym. Procesor naleŝy do płyty głównej (2), która odpowiada za komunikację wszystkich pozostałych elementów. Znajdą się na niej zatem zarówno pamięć (4), jak i karty graficzna, czy dźwiękowa. Podczas uŝywania przez nas komputera niewątpliwie mamy do czynienia z informacją. Czy to ją czytamy, czy piszemy, w kaŝdym przypadku komputer przetwarza ją, a jeśli istnieje taka potrzeba, zapisuje. JeŜeli np. piszemy list, i chcemy go dokończyć później, a następnie wyłączyć komputer, najlepiej zapisać ją w komputerze. Edytor tekstu, czyli program, który pomo- Ŝe nam zredagować tekst, posiada taką moŝliwość. Wystarczy odnaleźć polecenie: Zapisz i dwukrotnie nacisnąć lewym klawiszem myszki na ten napis (owe dwukrotne naciśnięcie będziemy nazywać kliknięciem). Wtedy dokument, który redagowaliśmy, zostanie zapisany w komputerze. Odpowiedzialny za to będzie dysk twardy (8), na którym dokument będzie się znajdował. Za pomocą napędu optycznego będziemy zaś mogli obejrzeć najnowszy film, posłuchać muzyki, a jeśli będzie to nagrywarka płyt CD równieŝ zapisać na niej własne dokumenty, czy pliki muzyczne. Strona 2 z 6

3 Pierwsze uruchomienie Często moŝna spotkać się z obawą osób, które zaczynają korzystać z komputera, Ŝe coś popsują, i wart kilkaset złotych komputer ulegnie zniszczeniu. Skądkolwiek wzięła się ta opinia, trzeba juŝ na początku powiedzieć to nieprawda! Wiadomość ta pozwoli przełamać pierwsze lody w obsłudze komputera. Komputera nie naleŝy się bać. Został stworzony, by być nam pomocnym i tylko z takim przekonaniem jest moŝliwe odkrycie wszystkich jego moŝliwości, juŝ nawet nie podczas kursu, ale bezpośrednio po nim. Aby uruchomić komputer, wystarczy naciśnięcie jednego przycisku. Na ogół jest on największy na przodzie jednostki centralnej, tej zaznaczonej na Rysunku 1. białej skrzyni. Dla ułatwienia często się zdarza, Ŝe obok tego Rys. 2 Wybieramy uŝytkownika przycisku znajduje się napis POWER, albo symbol. Komputer włączy się automatycznie. Czasem trzeba dodatkowo włączyć monitor (podobnym przyciskiem). Po chwili pojawia się ekran powitalny, na którym znajdują się nazwy uŝytkowników. W tym momencie wybieramy, czy jesteśmy administratorem, czy gościem, a moŝe mamy juŝ własny profil uŝytkownika? Po wybraniu swojej nazwy uŝytkownika, pojawia nam się pulpit z ikonami. Ikony to niewielkie rysunki, oznaczające katalog, program lub odnośnik do niego. Klikając na nie, wybieramy program komputerowy, w którym chcemy pracować, lub katalog, w którym dany program się znajduje. Pulpit jest miejscem, gdzie moŝemy przechowywać swoje pliki i zdjęcia. Jest to bardzo przydatne, gdyŝ nie trzeba szukać potrzebnych dokumentów, są one przygotowane w miejscu, gdzie je ostatnio zapisaliśmy na pulpicie. Swoją funkcjonalnością moŝna pulpit przyrównać do biurka. Co więcej, Rys. 3 Pulpit komputera przy uruchomieniu Strona 3 z 6

4 mamy wpływ na wygląd naszego biurka jeśli prawym przyciskiem myszy klikniemy w dowolnym jego miejscu, wybierzemy z menu opcję Właściwości, a w okienku, które się pojawiło na ekranie wybierzemy (u góry) zakładkę Pulpit, będziemy mogli zmienić obraz na pulpicie, czyli tak zwaną tapetę. Dodatkowo na pulpicie znajdują się trzy przydatne foldery. Pierwszy to Mój komputer katalog, w którym znajdziemy dysk albo dyski twarde komputera. UŜyteczny na pulpicie moŝe okazać się równieŝ Kosz. Jest to miejsce, do którego przenosimy przeciągając na ikonę Kosza - niepotrzebne nam pliki. Dokumenty tam przeniesione nie są jeszcze bezpowrotnie utracone. Zawsze moŝemy kliknąć dwukrotnie na ikonę Kosza i przywrócić wybrane pliki. Są one dostępne aŝ do opróŝnienia Kosza (moŝliwość ta jest dostępna po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na ikonę Kosza i wybraniu opcji OpróŜnij kosz. Trzecim przydatnym katalogiem są Moje dokumenty. W tym katalogu moŝemy gromadzić swoje pliki, zdjęcia i cokolwiek sobie zaŝyczymy. Okna w komputerze Podczas kursu będziemy pracowali w systemie operacyjnym WINDOWS XP. System operacyjny jest specjalnym programem, który samoczynnie uruchamia się wraz z uruchomieniem przez nas komputera. Jego zadaniem jest ułatwienie nam pracy, bowiem odpowiada za wszystkie czynności wykonywane przez nas na komputerze. Czy to jest pisanie listu, czy przeglądanie internetu, czy teŝ słuchanie muzyki system operacyjny tłumaczy komputerowi, o co nam chodzi. Co więcej, programiści, którzy go stworzyli, oparli nasz kontakt z komputerem na okienkach. Na przykład dwukrotnie szybko klikając na katalog Moje dokumenty otworzy nam się na pulpicie okienko z zawartością katalogu czyli plikami, które tam zapisaliśmy. Okienka znacznie ułatwiają poszukiwanie dokumentów. Dodatkowo za pomocą przycisków połoŝonych w górnej części okna moŝemy sprawnie poruszać się w obrębie innych katalogów, lub wracać do miejsca, w którym rozpoczęliśmy ich przeglądanie. A co najciekawsze, cały proces przeglądania katalogów, więcej otwierania naszych dokumentów opiera się na klikaniu na nie. Choć podwójne kliknięcie lewym przyciskiem myszy na nasz dokument moŝe na początku sprawiać trudności, moŝna szybko nauczyć się tej czynności. Samo korzystanie z komputerowej myszki teŝ nie będzie stanowiło problemu. Menu podręczne Wraz z systemem operacyjnym otrzymujemy róŝnego rodzaju uŝyteczne programy. Są nimi m.in. : kalkulator, gry (np. Pasjans itp.), czy choćby Rejestrator dźwięku. Znajdują się one w menu podręcznym. Aby do nich dotrzeć, naleŝy kliknąć zielony przycisk z napisem Start, który znajduje się na pasku zadań u dołu ekranu (jeśli tego paska nie widać na ekranie Strona 4 z 6

5 podczas korzystania przez nas z komputera, wystarczy najechać na dolną krawędź ekranu, a zaraz się pojawi). Po kliknięciu na przycisk Start pojawia się menu, w którym znajduje się katalog Mój komputer czy Moje dokumenty (te same, które mamy na pulpicie, ale takŝe opcja Wszystkie dokumenty. Aby zobaczyć wspomniane wszystkie dokumenty, wystarczy na nią najechać. Wyświetla się wtedy dłuŝsza lista, z róŝnego rodzaju programami, które zostały zainstalowane na komputerze. Nazwy ze znakami strzałki odsyłają nas do dalszych plików, nie musimy na te nazwy najechać, a wyświetlą się dalsze opcje. JeŜeli zaś klikniemy na nazwę bez tego znaku, uruchomimy konkretny program. Dla przykładu, aby uruchomić wspomniany wcześniej kalkulator, naleŝy kliknąć Start, potem Wszystkie programy, następnie najechać w menu na nazwę Aplikacje (jest ona ze znakiem strzałki). W menu, które się pojawi, znajduje się program Kalkulator. Otwórz, zamknij, przeciągnij i upuść, czyli sprawna obsługa plików Jak stwierdziliśmy wcześniej, aby uruchomić otworzyć dany dokument (czy teŝ katalog), wystarczy dwukrotnie nań kliknąć. A jak go, po skorzystaniu, zamknąć? Odpowiedzialny z zamykanie plików jest mały przycisk X, który zawsze znajduje się w prawym górnym rogu okienka. JeŜeli decydujemy się zamknąć okno, wystarczy na wyŝej wymieniony przycisk kliknąć jeden raz i okno znika z pulpitu. Rys. 4 Operacje na oknach JeŜeli jednak chcemy usunąć okno z pulpitu, ale nie chcemy go zamykać, poŝyteczny staje się przycisk z poziomą kreską (minimalizuj). JeŜeli na niego klikniemy, okno znika, ale wciąŝ moŝemy do niego powrócić po najechaniu na pasek zadań (znajduje się na dole pulpitu, jeśli jest ukryty, to najechanie na dolną krawędź spowoduje jego pojawienie się) i kliknięciu na przycisk z nazwą naszego katalogu. Trzeba w tym miejscu dodać, Ŝe na pasku zadań będą znajdować się wszystkie dokumenty, z których aktualnie korzystamy. Aby okno powiększyć do wielkości całego ekranu (maksymaliza- Strona 5 z 6

6 cja), naleŝy kliknąć przycisk z kwadratem, który znajduje się pomiędzy dwoma wyŝej opisanymi. Szczegóły na rysunku 4. Jeśli opanujemy wydawanie poleceń myszką, posiądziemy jeszcze jedną zdolność mianowicie równieŝ za pomocą myszki moŝemy przenosić dokumenty między katalogami. Aby to uczynić, naleŝy kliknąć jeden raz lewym przyciskiem na dany dokument i nie zwalniając przycisku ruszać myszką. OkaŜe się, Ŝe plik wędruje razem z kursorem. W ten sposób, trzymając dokument, moŝemy go wrzucić do innego katalogu, lub przesunąć na pulpicie. JeŜeli okno katalogu jest otwarte, wystarczy wrzucić go na jego biały obszar (lub obok innych plików, jeśli się w nim znajdują). MoŜna teŝ trzymając plik, najechać myszką na ikonę katalogu i tam odkliknąć przycisk myszy. Opisana czynność nosi nazwę (z angielskiego) Przeciągnij i upuść. Kończenie pracy na komputerze Kiedy zamierzamy zakończyć pracę z komputerem, powinniśmy najpierw zamknąć wszystkie okna i programy, z których dotąd korzystaliśmy. Aby wyłączyć komputer, naleŝy najpierw kliknąć przycisk Start na pasku zadań. W menu, które się pojawi, znajduje się opcja Wyłącz komputer. Po kliknięciu na ten przycisk, komputer samoczynnie się wyłączy. Nie naleŝy wyłączać komputera za pomocą przycisku, którym go uruchomiliśmy, gdyŝ słuŝy on tylko temu jednemu celowi. Ćwiczenia 1. Kliknij na przycisk Start i znajdź w menu program o nazwie Internet Explorer. Uruchom go. Następnie go zminimalizuj, a następnie przywołaj z powrotem na ekran. Po tej czynności uŝyj przycisku powiększenia na cały ekran. Po wykonaniu wszystkich czynności zamknij okno. 2. Postępując zgodnie z poleceniami, które pojawiają się na ekranie komputera, uruchom ponownie komputer (podpowiedź opcja ta pojawi się po kliknięciu w menu na przycisk Wyłącz komputer). Terminologia wprowadzona podczas zajęć: Płyta główna, procesor, pamięć, urządzenie wejścia/wyjścia, katalog, plik, ikona, kursor, kliknięcie, dysk twardy, napęd optyczny, system operacyjny, pasek stanu, menu podręczne, minimalizacja, maksymalizacja, Przeciągnij i Upuść. Polecana literatura: 1. J. Herman : Podstawy obsługi komputera. Warszawa Wszystkie nazwy naleŝą do ich prawowitych właścicieli i zostały uŝyte jedynie w celach informacyjnych. Strona 6 z 6