Wykorzystanie potencjału badawczego Wielkopolski dla wzrostu konkurencyjno

Transkrypt

1 5. Wykorzystanie potencjału badawczego Wielkopolski dla wzrostu konkurencyjności gospodarki ocena realizacji celu strategicznego 3 Regionalnej Strategii Innowacji dla Wielkopolski (Tadeusz Stryjakiewicz, Jacek Wajda) Monitoring to istotny element oceny realizacji projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej oraz krajowych środków publicznych budŝetu państwa. Dotyczy on równieŝ realizacji celów Regionalnych Strategii Innowacji. Jedną z nich jest Regionalna Strategia Innowacji dla Wielkopolski Innowacyjna Wielkopolska, przyjęta przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego dnia 29 marca 2004 r. Zakres niniejszego raportu obejmuje ocenę realizacji celu strategicznego 3 tej Strategii Wykorzystanie potencjału badawczego Wielkopolski dla wzrostu konkurencyjności gospodarki. Strukturę opracowania wyznaczają cele operacyjne realizowane w ramach powyŝszego celu strategicznego. Dla kaŝdego z tych celów przypominamy na początku zadania jakie planowano osiągnąć, dokonujemy oceny realizacji poszczególnych działań, a na końcu rozdziału prezentujemy syntetyczną ocenę realizacji głównego celu strategicznego, próbując odpowiedzieć na pytanie, czy i w jakim stopniu RIS Innowacyjna Wielkopolska wpłynęła na poprawę wykorzystania potencjału badawczego regionu dla wzrostu konkurencyjności jego gospodarki. Podstawę opracowania raportu stanowią: - badania ankietowe, - wywiady, - publikowane i niepublikowane dane statystyczne, - informacje prasowe, - portale internetowe. Ocena realizacji celów operacyjnych i działań. 5.1 Cel operacyjny 3.1. Kreowanie przedsiębiorczych postaw w nauce Jak zapisano w dokumencie Regionalnej Strategii Innowacji, silna baza naukowo-badawcza w Wielkopolsce stwarza szanse rozwoju nowych firm opartych na wiedzy. Aby światy nauki i gospodarki mogły ze sobą współpracować konieczna jest zmiana mentalności środowisk naukowych, tak aby były one zdolne lepiej 1

2 rozumieć potrzeby przedsiębiorstw i na nie odpowiadać. Otwartość nauki na przedsiębiorcze myślenie związana jest równieŝ z umiejętnościami menedŝerskimi w nauce, w tym m.in. strategicznego planowania badań w oparciu o postawione cele, zarządzania zasobami oraz własnością intelektualną, a takŝe pozyskiwania ze źródeł pozabudŝetowych środków na badania i rozwój. Poprzez realizację RIS planowano osiągnąć rozwój przedsiębiorczych postaw pracowników sektora badawczo-naukowego, sprzyjających komercjalizacji wyników badań - w sposób bezpośredni przez naukowców lub pośredni poprzez proinnowacyjne przedsiębiorstwa. W świetle posiadanych danych, przeprowadzonych rozmów oraz analiz materiałów źródłowych naleŝy stwierdzić, iŝ podjęto szereg prób tego typu działań. Najczęściej były to szkolenia, seminaria, konferencje oraz promocja tzw. dobrych praktyk. Działania te koncentrowały się szczególnie na zagadnieniach przedsiębiorczości, innowacyjności oraz własności intelektualnej. Podniesienie świadomości w zakresie powyŝszych zagadnień jest zauwaŝalne, dotyczy jednak tylko części wielkopolskiego sektora naukowo-badawczego (Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Akademii Rolniczej, Politechniki Poznańskiej, Akademii Ekonomicznej). Na podstawie wyników przeprowadzonych badań ankietowych moŝna stwierdzić, iŝ następuje wprawdzie powolny, ale widoczny wzrost świadomości znaczenia tych zagadnień, nie przekłada się on jednak bezpośrednio na efekty praktyczne. Proces ten wymaga ciągłego zaangaŝowania wszystkich partnerów, a osiągnięcie znaczących efektów wymaga zarówno czasu, cierpliwości, finansowania, jak i silniejszego zaangaŝowania władz uczelni wyŝszych, m.in. poprzez zmiany regulacji wewnętrznych, które w obowiązującej formie raczej zniechęcają do podejmowania współpracy z przedsiębiorstwami Wspieranie tworzenia nowych firm opartych na technologiach (działanie ) Zgodnie z dokumentem Regionalnej Strategii Innowacji, działanie to miało polegać na przygotowaniu i realizacji programu wspierania i promocji przedsiębiorczości akademickiej. Program ten powinien obejmować promocję idei przedsiębiorczości wśród pracowników nauki, cykliczne konkursy na biznes plany, szkolenia i doradztwo w zakresie zakładania firm przez pracowników naukowych, a takŝe udostępnianie im taniej powierzchni w inkubatorach akademickich i 2

3 technologicznych. W działania te zaangaŝowane powinny być instytucje sektora B+R oraz instytucje wsparcia. W odniesieniu do powyŝszych załoŝeń naleŝy stwierdzić, iŝ podjęto szereg inicjatyw mających na celu promocję idei przedsiębiorczości akademickiej obejmujących podnoszenie wiedzy z zakresu przedsiębiorczości oraz szkolenia i doradztwo w zakresie zakładania i prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Wśród tych inicjatyw znalazły się m.in.: projekt Urzędu Miasta Poznania oraz Poznańskiego Parku Naukowo-Technologicznego Fundacji UAM Opracowanie modelu wsparcia przedsiębiorczości akademickiej. Wskazano w nim kluczowe obszary wymagające interwencji, m.in.: niski poziom zainteresowania studentów, doktorantów i pracowników naukowych zakładaniem własnych przedsiębiorstw jako form wdraŝania wyników badań; niedostateczne wsparcie instytucjonalne dla przedsiębiorców akademickich planujących utworzenie i rozwijanie firm odpryskowych ; brak mechanizmów współpracy firm typu spin-off z inwestorami instytucjonalnymi funduszami kapitału wysokiego ryzyka oraz aniołami biznesu. 1 Podjęto szereg działań promujących ideę przedsiębiorczości wśród pracowników nauki: seminaria, warsztaty i konferencje organizowane m.in. przez Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM, Poznański Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości, Urząd Miasta Poznania Wielkopolską Platformę Innowacyjną, Uczelniane Centrum Innowacji i Transferu Technologii UAM; konkursy na biznes plany w woj. wielkopolskim organizowane przez PPNT FUAM, Agencję Rozwoju Północnej Wielkopolski w Pile, Eurocentrum Innowacji i Przedsiębiorczości w Ostrowie Wielkopolskim, Wielkopolską Izbę Przemysłowo-Handlową w Poznaniu - obejmujące takŝe szkolenia i doradztwo w zakresie zakładania własnej firmy, skierowane do szerokiej grupy odbiorców, w tym do pracowników sektora nauki. W 2006 r. uruchomiono Inkubator Technologiczny jako miejsce lokalizacji nowopowstałych firm. Jak do tej pory zlokalizowało się tam ponad 50 firm, z czego blisko 60% to firmy nowoutworzone, dla których ustalono preferencyjne stawki czynszu powierzchni biurowej wraz z wyposaŝeniem biurowym. Swoim lokatorom Inqbator oferuje takŝe wsparcie merytoryczne w postaci usług doradczych i konsultingowych, program networkingu oraz moŝliwości uczestnictwa w organizowanych spotkaniach słuŝących takŝe promocji inkubowanych firm. Ponadto 1 Na podstawie Opracowanie modelu wspierania przedsiębiorczości akademickiej w Wielkopolsce streszczenie raportów z badań przeprowadzonych w ramach projektu, Poznań, marzec

4 dla start-upów stworzono portal e-learningowy Wirtualny Inqbator oferujący szkolenia dla przyszłych i początkujących przedsiębiorców. W środowisku poznańskim aktywnie działa takŝe Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości, który - według odmiennej formuły (braku konieczności zarejestrowania działalności gospodarczej oraz ograniczonych moŝliwości lokalowych/powierzchniowych) - oferuje początkującym przedsiębiorcom głównie pomoc merytoryczną, m.in.: prowadzenie księgowości, pomoc prawną, szkolenia oraz pomoc w promocji. PowyŜsze działania kierowane były do studentów, doktorantów oraz młodych pracowników nauki, w mniejszym zaś stopniu obejmowały pracowników jednostek B+R. Jakkolwiek były to inicjatywy bardzo przydatne i efektywne (wymagające kontynuacji w przyszłości), nie objęły one jednak całego środowiska naukowobadawczego, a powstałe firmy zaledwie w niewielkim stopniu oparte były na technologiach. W kolejnych działaniach naleŝy zwrócić większą uwagę na wspieranie nowatorskich pomysłów opartych na innowacjach i technologiach, nie zaś tylko na usługach. Z drugiej zaś strony zauwaŝalny jest ciągły brak regulacji wewnętrznych na poszczególnych wyŝszych uczelniach miasta Poznania, dotyczących powstawania i wspierania tzw. spin-offs oraz relacji uczelni z firmami odpryskowymi, powstającymi w oparciu o wiedzę pracowników chcących skonfrontować ją z praktyką w warunkach rynkowych. Pozytywnym aspektem istniejącej sytuacji jest fakt, iŝ zagadnienie to dostrzeŝono na uczelniach wyŝszych. W oparciu o wyniki przeprowadzonej ankietyzacji państwowych uczelni wyŝszych naleŝy stwierdzić, iŝ trwają prace nad regulaminami wewnętrznymi mające na celu poprawę relacji tych uczelni z jednostkami gospodarczymi Promowanie dobrych przykładów współpracy przedstawicieli sektora nauki z przedsiębiorstwami (działanie ) Działanie to, zgodnie z załoŝeniami RIS, miało polegać na identyfikacji sukcesów wynikających ze współpracy sektora nauki z przedsiębiorstwami oraz propagowanie ich w mediach oraz za pośrednictwem platform informacyjnych. Podjęto ograniczone działania. Były to próby promocji tego rodzaju inicjatyw poprzez spotkania, strony internetowe oraz bazy danych. NaleŜy tu wymienić: Wielkopolską Sieć Innowacji, Uczelniane Centrum Innowacji i Transferu Technologii UAM oraz działania Urzędu Miasta Poznania we współpracy z Poznańskim Parkiem Naukowo-Technologicznym Fundacji UAM. Działania promocyjne koncentrowały się 4

5 głównie na spotkaniach z zakresu przedsiębiorczości akademickiej, rzadziej były to informacje w mediach oraz za pośrednictwem platform informacyjnych Wymiana personelu między instytucjami naukowymi a przedsiębiorstwami oraz promowanie prac naukowych rozwiązujących problemy w przedsiębiorstwie (działanie ) Celem tego działania było stworzenie systemu stypendiów na czasowe oddelegowanie pracownika sektora B+R do firmy, zamówienie przez firmę usługi badawczej u konkretnego naukowca oraz prowadzenie konkursów na najlepszą pracę magisterską i doktorską związaną z konkretnymi potrzebami przedsiębiorstw. W Wielkopolsce realizowano projekty staŝowe dotyczące wymiany studentów i pracowników naukowych do przedsiębiorstw. Był to m.in. projekt staŝy z praktycznym wykorzystaniem wiedzy i innowacji w przedsiębiorstwie konsorcjum 5 poznańskich uczelni wyŝszych: Politechniki Poznańskiej (lider projektu), Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Akademii Rolniczej, Akademii Ekonomicznej oraz Akademii Wychowania Fizycznego. Były to 6-miesięczne płatne staŝe w przedsiębiorstwach, w trakcie których opracowywano innowacyjne projekty. Agencja Rozwoju Północnej Wielkopolski w Pile, Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa w Pile oraz przedsiębiorstwa subregionu północnej Wielkopolski były zaangaŝowane w realizację projektu staŝy w wiodących firmach subregionu. Były to 8- i 10-miesięczne staŝe skierowane do absolwentów i przedsiębiorców. Zamawianie usług badawczych u konkretnych naukowców ma miejsce, nie jest jednak zjawiskiem częstym, m.in. ze względu na ograniczenia legislacyjne oraz brak wewnętrznych regulacji w tym względzie w poszczególnych jednostkach sektora B+R. Nie nabrały jak dotąd większego znaczenia konkursy na prace magisterskie i doktorskie związane z konkretnymi potrzebami przedsiębiorstw. Jedynie Poznański Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości podjął próbę organizacji konkursu na prace magisterskie istotne z punktu widzenia wielkopolskiej gospodarki. Zbyt wcześnie jednak na ocenę jego rezultatów. System stypendiów dla pracowników sektora B+R w firmach nie funkcjonuje, niemniej pojawiły się pierwsze symptomy poprawy tego stanu rzeczy. Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM realizował projekt stypendialny dla najlepszych uczestników studiów doktoranckich z zakresu nauk przyczyniających się 5

6 do rozwoju strategicznych obszarów regionu. Część z tych prac była powiązana z problemami dotyczącymi przedsiębiorstw z Wielkopolski Kształtowanie umiejętności menedŝerskich w nauce (działanie ) Zgodnie z załoŝeniami RIS miało to być działanie polegające na interaktywnych szkoleniach w zakresie zarządzania, pozyskiwania funduszy oraz praktycznych zagadnień związanych ze współpracą z firmami. W oparciu o dostępne informacje oraz przeprowadzone wywiady naleŝy stwierdzić, iŝ podjęto ograniczone działania w tym zakresie. Były to najczęściej spotkania tematyczne, dotyczące m.in. zarządzania projektem, pozyskiwania środków finansowych na prace B+R, zarządzania i ochrony własności intelektualnej, realizowane przykładowo przez: Naczelną Organizację Techniczną w Poznaniu, Uczelniane Centrum Innowacji i Transferu Technologii UAM oraz Politechnikę Poznańską. Wydaje się, Ŝe spełnienie celu tego działania, czyli kształtowania umiejętności menedŝerskich w nauce, postępuje głównie dzięki szkoleniom. Słaba dynamika tych zmian związana jest m.in. ze słabym zainteresowaniem części środowisk naukowych kształtowaniem postaw menedŝerskich oraz ograniczonymi motywacjami w tym zakresie. 5.2 Cel operacyjny 3.2. Utworzenie struktur i regulacji w nauce ułatwiających jej współpracę z gospodarką Jak stwierdza się w dokumencie RIS, jednym z problemów wielkopolskiej sfery naukowo-badawczej jest brak mechanizmów współpracy z gospodarką. W strategii wskazano na potrzebę stworzenia struktur oraz regulacji w nauce, które ułatwiałyby współpracę z firmami i czyniłyby ofertę nauki bardziej dostępną i przejrzystą dla firm. Potrzebne było równieŝ stworzenie mechanizmów dopasowywania oferty badawczej nauki do zapotrzebowania przedsiębiorstw oraz przepływu informacji o potrzebach firm do instytucji sektora B+R. Dzięki tym regulacjom przychody ze zwiększonej współpracy z firmami powinny słuŝyć rozwojowi instytucji naukowych i wzrostowi znaczenia tej współpracy w strategii zarządzających nauką. Potrzebne jest strategiczne partnerstwo instytucjonalne (np. stałe umowy, uczestnictwo przedsiębiorców w radach doradczych instytucji naukowych). ZałoŜono osiągnięcie sprawnych mechanizmów i struktur ułatwiających współpracę wielkopolskiej nauki z gospodarką. 6

7 Podjęto szereg działań w tym obszarze, jednak mechanizmy współpracy jednostek naukowych z przedsiębiorstwami są nie w pełni określone, a przepływ informacji o potrzebach firm do instytucji sektora B+R jest niedostateczny. Trudno wskazać jednoznacznie główną przyczynę takiego stanu rzeczy, gdyŝ mamy do czynienia z wieloma utrudnieniami w tym względzie. NaleŜą do nich m.in.: a) brak wewnętrznych procedur współpracy na poziomie jednostek B+R, b) ograniczona promocja dobrych praktyk, c) ograniczone środki na działania związane z podnoszeniem świadomości dotyczącej potrzeby współpracy w środowiskach akademickich, d) niechęć oraz słaba motywacja do współpracy po stronie nauki, e) brak zainteresowania współpracą po stronie przedsiębiorstw, nie przekonanych do tego iŝ sektor B+R moŝe okazać się pomocny w rozwiązywaniu bieŝących problemów oraz opracowywaniu nowych produktów, procesów i usług; f) ograniczone działania jednostek wspierających skierowane na podnoszenie świadomości współpracy oraz na promocję dobrych praktyk, g) brak środków finansowych na wspieranie tego rodzaju relacji; h) niedocenianie osób współpracujących z jednostkami gospodarczymi w środowisku naukowym uczelni oraz jednostek B+R; i) silne przekonanie o misji edukacyjnej i badawczej środowiska naukowego, z jednoczesnym brakiem świadomości potrzeby oddziaływania na rozwój gospodarczy regionu oraz lokalnego otoczenia; j) niejasne i mało precyzyjne przepisy prawne regulujące formy współpracy (Ustawa Prawo o szkolnictwie wyŝszym, Ustawa o finansach publicznych, VAT, itp.) Tworzenie regulaminów ułatwiających współpracę nauki z gospodarką (działanie ) Celem RIS było zwrócenie uwagi na potrzebę opracowywania odpowiednich regulaminów dotyczących korzystania z infrastruktury oraz własności intelektualnej w działalności gospodarczej jednostek sektora B+R. Nadal brak jest jasnych i przejrzystych procedur w tym zakresie. Niechęć środowiska naukowo-badawczego oraz pracowników administracji tych jednostek do podejmowania inicjatyw gospodarczych wynika m.in. z niejasności przepisów prawa i 7

8 trudności ich jednoznacznej interpretacji. Dotyczy to przykładowo takich kwestii jak: 1. Czy jednostki sektora B+R mogą sprzedawać własność intelektualną, a jeśli tak to na jakich zasadach i jak ją wyceniać? 2) Czy jednostki sektora B+R mogą być aktywnym udziałowcem spółek odpryskowych, tzw. spin-off? Do chwili obecnej tylko Akademia Rolnicza w Poznaniu posiada Regulamin korzystania z dóbr intelektualnych stworzonych w Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu, w kilku pozostałych uczelniach wyŝszych (Politechnika Poznańska, Akademia Ekonomiczna, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza) trwają prace nad jego przygotowaniem. Z drugiej strony naleŝy pamiętać, iŝ trudnością jest nie tyle brak regulaminów i regulacji ułatwiających współpracę nauki z gospodarką, ile ich praktyczne wdraŝanie Tworzenie w jednostkach sektora B+R przejrzystych struktur dla obsługi przedsiębiorstw (działanie ) Celem zapisanym w dokumencie RIS było tworzenie punktów pierwszego kontaktu, centrów innowacji i transferu technologii przy uczelniach i innych jednostkach badawczych. NaleŜy odnotować dostrzegalną aktywność, choć w ograniczonym zakresie. Wśród publicznych uczelni wyŝszych w środowisku poznańskim, jak do tej pory działa tylko jedno centrum tego rodzaju Uczelniane Centrum Innowacji i Transferu Technologii przy UAM. Nie wystarczy jednak utworzenie takiego centrum, szereg znaczących problemów pojawia się np. w obszarze bieŝącej obsługi przedsiębiorstw oraz jasnych procedur współpracy organizacyjnej i finansowej. Brak tego rodzaju jednostek na innych uczelniach nie oznacza braku działań w tym obszarze. Przykładowo na Akademii Rolniczej pośrednio rolę takiego centrum spełnia Biuro ds. promocji i współpracy z praktyką oraz Dział Nauki, a na Akademii Ekonomicznej Dział ds. Badań Naukowych i Współpracy z Zagranicą. Niewątpliwie, niezaleŝnie od statusu jednostek tego typu, problemy związane ze współpracą na linii nauka-gospodarka są podobne. Są to m.in.: wysokie narzuty na projekty realizowane dla jednostek gospodarczych, niejasne przepisy prawa, zawiłości fiskalne, częste kłopoty z podziałem powstałej własności intelektualnej, a takŝe skomplikowana struktura organizacyjna, która nie ułatwia identyfikacji potencjalnych partnerów oraz kontaktu z grupami badawczymi bądź jednostkami organizacyjnymi uczelni w kontekście potencjalnej współpracy. 8

9 Działania wspierające w tym obszarze podejmowane są takŝe przez jednostki otoczenia biznesu, takie jak Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM, Nickel Technology Park, stowarzyszenia zrzeszające przedsiębiorców i izby gospodarcze oraz władze lokalne i samorządowe Urząd Miasta Poznania, właściwe urzędy miast i gmin, a takŝe Urząd Marszałkowski. MoŜna zatem stwierdzić, iŝ następuje stopniowa poprawa, choć przedsiębiorstwom brakuje często informacji o nowo tworzonych strukturach Tworzenie programów badawczych uwzględniających potrzeby regionalnych firm (działanie ) Celem RIS było wprowadzenie finansowych instrumentów motywujących do tworzenia takich programów. Jak dotąd brak instrumentów motywujących do tworzenia programów badawczych uwzględniających potrzeby regionalnych firm. Są jednak pozytywne przykłady inicjatyw. Na szczególną uwagę zasługuje tu przykład Politechniki Poznańskiej, która nawiązała współpracę z VW Poznań w obszarze odlewnictwa, optymalizacji procesów produkcyjnych i symulacji tych procesów. W ostatnim czasie poznańska fabryka Volkswagena poszerzyła dotychczasową współpracę z Politechniką o kolejne projekty badawcze. Wśród nowych tematów znalazły się zagadnienia związane z optymalizacją procesów produkcyjnych w zakresie budowy karoserii oraz procesu lakierowania, logistyką oraz procesami odlewniczymi. 5.3 Cel operacyjny 3.3. Wzrost udziału przychodów nauki ze współpracy z przedsiębiorstwami W dokumencie RIS zwrócono uwagę, Ŝe działalność sektora B+R w wysoko rozwiniętych regionach europejskich jest finansowana w duŝym stopniu ze środków komercyjnych, podczas gdy w Wielkopolsce tak jak w całym kraju - podstawą jego funkcjonowania są ciągle dotacje państwowe. Wielkopolskie jednostki naukowobadawcze mają ograniczone perspektywy rozwojowe, wynikające ze stagnacji nakładów publicznych na naukę oraz z zerwania więzi z tradycyjnymi, często juŝ nierentownymi sektorami gospodarki. Z tego względu naleŝy motywować jednostki naukowe do nawiązania nowej współpracy z przedsiębiorstwami, co moŝe przynieść korzyści obu stronom. Planowano osiągnąć zwiększenie udziału dochodów z działalności na rzecz gospodarki w finansowaniu wielkopolskiej nauki. 9

10 Pomimo wielu wysiłków struktura nakładów na sektor B+R pozostaje nadal niekorzystna, z udziałem budŝetu państwa na poziomie bliskim 2/3 całości nakładów (tab. 5.1). Udział przedsiębiorstw zwiększył się, jednak są to wartości daleko niewystarczające. Jak wynika z badania zespołu Akademii Ekonomicznej pod kierunkiem prof. W. Gaczek dotyczących regionalnego systemu innowacji w Wielkopolsce na tle systemu krajowego, zaangaŝowanie podmiotów gospodarczych w finansowanie sektora B+R było w Wielkopolsce w 2006 r. o 3,2pp mniejsze niŝ średnio w kraju i w stosunku do 2003 r. wzrosło minimalnie. Pokazuje to nieco większy dystans sektora nauki do przedsiębiorstw w woj. wielkopolskim niŝ w kraju. Udział środków własnych placówek PAN i JBR w nakładach na B+R w Wielkopolsce jest równieŝ nieco niŝszy niŝ średnio w kraju, przy czym w ciągu trzech ostatnich lat róŝnice te się jeszcze powiększyły. RównieŜ udział środków zagranicznych w finansowaniu sektora B+R w Wielkopolsce jest niŝszy niŝ w kraju. Tab Finansowanie działalności badawczo-rozwojowej w Wielkopolsce Struktura finansowania nakładów na B+R w % środki podmiotów gospodarczych 21,4 21,9 budŝet państwa 68,3 65,6 Struktura wydatkowania nakładów: w % Badania podstawowe 50,9 44,5 Badania stosowane 18,9 20,1 Badania rozwojowe 30,2 35,4 Źródło: GUS za Regionalny system innowacji w Wielkopolsce na tle systemu krajowego W.M. Gaczek, M. Urbaniak, H. Ziółkowska, AE Poznań, styczeń Struktura wydatkowania nakładów ze względu na charakter badań nadal jest niekorzystna, z dominującym udziałem badań podstawowych. Wydatki na badania stosowane i rozwojowe zwiększają się, jednak nie był to wzrost znaczący, który pozwoliłby na odwrócenie proporcji. NaleŜy takŝe odnotować, iŝ w Wielkopolsce w latach zwiększyła się liczba podmiotów sektora B+R. W przypadku wielkopolskich publicznych uczelni wyŝszych udział środków z tytułu realizacji prac umownych na zamówienie podmiotów gospodarczych jest znikomy (i nie przekracza 1% budŝetu na badania tych uczelni). Wynika stąd wniosek, Ŝe powinny zostać podjęte bardziej aktywne działania w celu zwiększenia 10

11 udziału tych środków w budŝetach uczelni. Prowadzone badania winny w większym stopniu odpowiadać potrzebom przedsiębiorstw. W tym celu naleŝy intensyfikować badania rozwojowe bądź wdroŝeniowe. To z kolei wymaga zmiany podejścia do prowadzenia badań naukowych przez zespoły badawcze, które do tej pory zorientowane są raczej na badania podstawowe Finansowe wspieranie projektów badawczych na zamówienie przedsiębiorstw (działanie ) Celem tego działania było stworzenie programu finansującego część kosztów projektu badawczego, jeśli będzie on rozwiązywał konkretny problem w firmie. Poprawa w tej dziedzinie jest nieznaczna. Jak do tej pory, brak takich programów na poziomie lokalnym i regionalnym Tworzenie przez jednostki naukowe ofert komercyjnych (działanie ) Jednym z postulowanych przedsięwzięć w ramach RIS był konkurs dla jednostek naukowych na utworzenie atrakcyjnej, komercyjnej oferty oraz promocja ofert poprzez odpowiednie wydawnictwa oraz bazy danych. Po analizie dostępnych informacji naleŝy stwierdzić, iŝ promocja ofert współpracy jednostek naukowych skierowanych do przedsiębiorstw odbywa się głównie poprzez bazy danych Uczelniane Centrum Innowacji i Transferu Technologii UAM Centralną Bazę Danych Akademii Rolniczej stronę internetową Akademii Ekonomicznej Wielkopolską Sieć Innowacji oraz Wielkopolską Platformę Innowacyjną rzadziej za pomocą materiałów drukowanych takich jak foldery lub katalogi ofert współpracy (Politechnika Poznańska, Akademia Rolnicza, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza). Oceniając ten element realizacji RIS moŝna stwierdzić, Ŝe nastąpiła pewna poprawa: nadal brak konkursu na utworzenie komercyjnej oferty przez jednostki naukowe, jednak większość z nich stworzyła takie oferty, choć zainteresowanie nimi przedsiębiorstw wydaje się niŝsze od oczekiwanego Promocja w środowisku MŚP technologii opracowanych przez jednostki naukowe (działanie ) 11

12 Celem tego działania w ramach RIS było prowadzenie baz danych na temat ofert technologii, katalogów ofert, organizacja akcji promujących poszczególne technologie, a takŝe dotowanie usług transferu technologii. Jak stwierdzono powyŝej w ocenie działania , kilka jednostek naukowych stworzyło bazy danych ofert współpracy dla gospodarki, jednak zaledwie część zawartych tam informacji dotyczy konkretnych technologii. Bazy danych dotyczące technologii (a szerzej ofert współpracy sektora nauki skierowanych na rzecz przedsiębiorstw i jednostek zewnętrznych) prowadzone są dla przykładu przez Akademię Rolniczą Centralna Baza Danych oraz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza UCITT UAM Ponadto bazy takie prowadzi część jednostek otoczenia biznesu Poznański Park Naukowo- Technologiczny Fundacji UAM w partnerstwie z firmą Smartlink Sp. z o.o. w ramach portalu WINNOVA a takŝe miasto Poznań w ramach projektu Wielkopolska Platforma Innowacyjna Obie te inicjatywy stanowią źródło informacji o potencjale badawczym Wielkopolski, m.in. poprzez zamieszczanie komercyjnych ofert współpracy przez naukowców oraz jednostki sektora B+R, a takŝe promowanie wiedzy nt. innowacji, transferu technologii oraz własności intelektualnej. Dotowanie usług transferu technologii przez same jednostki naukowe jest bardzo ograniczone, dotyczy głównie ich wstępnej fazy, czyli opracowania technologii w skali laboratoryjnej oraz jej ochrony, zazwyczaj bez dalszego planu komercjalizacji. W ramach działań informacyjno-promocyjnych realizowanych przez jednostki naukowe, a dotyczących promocji konkretnych technologii, podkreślić naleŝy udział części jednostek naukowych oraz jednostek otoczenia biznesu w MTP - Salonie Nauka dla Gospodarki, Targach Innowacji w Pile oraz w inicjatywach w ramach Wielkopolskiego Tygodnia Innowacji. Ponadto Politechnika Poznańska zgodnie z decyzją Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego pełni rolę Punktu Kontaktowego Inicjatywy Technologicznej w Wielkopolsce. Działania Punktu Kontaktowego są szczególnie adresowane do jednostek badawczo-rozwojowych oraz przedsiębiorców zainteresowanych komercjalizacją dokonań naukowych. Skupiają się one głównie na promocji przedsięwzięcia oraz monitoringu projektów składanych w ramach Inicjatywy Technologicznej. Ponadto działania te obejmują: wyszukiwanie ekspertów do oceny potencjału komercyjnego projektów badawczo-rozwojowych ubiegających się o sfinansowanie/dofinansowanie w ramach przedsięwzięcia; 12

13 dostarczenie do Ministerstwa informacji słuŝących stworzeniu listy jednostek wspierających, działających na rzecz współpracy nauki z gospodarką; ocena postępów realizacji poszczególnych projektów; monitorowanie działalności jednostek wspierających; aktywna promocja przedsięwzięcia. Oceniając to działanie moŝna stwierdzić, Ŝe nastąpiła poprawa, szczególnie w zakresie intensywności działań promocyjno-informacyjnych (w tym przygotowania katalogów ofert) oraz prowadzenia baz danych nt. technologii (ofert współpracy) przez jednostki naukowe. Wiele do zrobienia pozostaje nadal w obszarze dotowania usług transferu technologii, gdzie nie stworzono skutecznego mechanizmu wsparcia. Ponadto bardzo rzadko prowadzone były akcje promujące konkretne technologie. Na wolne tempo zmian w tym obszarze ma takŝe wpływ słabość kapitałowa sektora MSP jako jednego z odbiorców tworzonych w jednostkach naukowych rozwiązań, co skutecznie ogranicza ich zainteresowanie innowacyjnymi technologiami opracowanymi przez jednostki naukowe. 5.4 Cel operacyjny 3.4. Dostosowanie oferty edukacyjnej nauki do potrzeb regionalnej gospodarki Badania w ramach RIS wykazały, Ŝe wielkopolskie przedsiębiorstwa potrzebują specjalistów w dziedzinie zarządzania i technologii, a takŝe odczuwają braki wynikające z niewłaściwego przygotowania absolwentów do pracy. Regionalny system edukacji powinien dopasować swą ofertę do oczekiwań regionalnych partnerów gospodarczych. Potrzebne są skuteczne mechanizmy transferu do instytucji edukacyjnych informacji o potrzebach kadrowych przedsiębiorstw (co ujmuje działanie ). Z kolei poprzez działanie ( Opracowanie programów edukacyjnych i szkoleniowych odpowiadających potrzebom przedsiębiorstw ) planowano osiągnąć wyŝszy poziom współpracy regionalnych instytucji edukacyjnych ze środowiskiem przedsiębiorstw przy przygotowywaniu oferty edukacyjnej oraz organizowaniu praktyk studenckich i staŝy absolwenckich. Oba te działania są ze sobą ściśle związane. Ocena ich realizacji wskazuje, Ŝe podejmowane są ograniczone inicjatywy w tym zakresie. Na uwagę zasługuje współpraca Politechniki Poznańskiej i VW Poznań w ramach projektu Młodzi inŝynierowie. W ramach tego projektu studenci Politechniki Poznańskiej odbywają płatne praktyki w fabryce Volkswagen Poznań oraz otrzymują stypendium podczas nauki na uczelni technicznej w Cottbus. W 13

14 pierwszym etapie realizacji projektu, który skończył się w 2006 roku, brało udział 10 studentów, w drugim uczestniczyć będzie 15 przyszłych inŝynierów. Po zakończeniu studiów absolwenci mają moŝliwość pracy w poznańskich zakładach Volkswagena. Do pozytywnych przykładów współpracy w zakresie dostosowywania oferty edukacyjnej do potrzeb gospodarki regionu przez jednostki naukowe w ramach współpracy z jednostkami gospodarczymi naleŝy zaliczyć aktywne rozwijanie inicjatywy Akademii Ekonomicznej w Poznaniu pod nazwą Klub Partnera Akademii Ekonomicznej. Jest to prestiŝowe grono wiodących przedsiębiorstw i instytucji waŝnych dla gospodarki Wielkopolski i kraju, stanowiące ramową płaszczyznę współpracy, słuŝącą podejmowaniu i rozwojowi róŝnorodnych inicjatyw mających na względzie wspólny interes partnerów. Misją klubu jest umacnianie więzi pomiędzy nauką a gospodarką. Realizowana jest ona poprzez: poszerzanie oferty dydaktycznej o zajęcia z praktykami biznesu w ramach zajęć otwartych; oferowanie staŝy i praktyk studenckich; świadczenie usług badawczych i doradczych dla partnerów; oferowanie studiów podyplomowych i szkoleń dostosowanych do potrzeb partnerów; udział partnerów w tworzeniu i opiniowaniu kierunków rozwoju uczelni; sygnalizowanie uczelni potrzeb programowych i kadrowych pojawiających się w związku ze zmianami w otoczeniu gospodarczym, a takŝe wspomaganie, w tym materialne, uzgodnionych w Klubie kierunków rozwoju Akademii Ekonomicznej. Dodatkowo, Wydział Towaroznawstwa Akademii Ekonomicznej w Poznaniu posiada certyfikat jakości ISO 9001:2000 przyznany przez światowej klasy jednostkę certyfikującą Det Norske Veritas (DNV). Kształcenie, praca naukowa oraz współpraca z jednostkami gospodarczymi prowadzone są w oparciu o politykę jakości, aby zapewnić satysfakcję studentów, świata nauki i gospodarki. Wydział Towaroznawstwa jest pierwszym wydziałem wyŝszej uczelni w Polsce, który otrzymał tego typu certyfikat. Ponadto w 2006 r. podpisano umowę o współpracy pomiędzy Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza a GlaxoSmithKline Pharmaceuticals S.A. Zakładem w Poznaniu w zakresie opracowania oferty edukacyjnej oraz realizacji praktyk studenckich. Jednym ze sposobów odpowiedzi na zapotrzebowanie związane z pozyskiwaniem nowej wiedzy przez region jest oferta studiów podyplomowych uczelni wyŝszych. Oferta w tym zakresie systematycznie rośnie, zarówno pod względem liczby jak i zakresu oferowanych studiów podyplomowych. Oferta uczelni wyŝszych jest dość szeroka, zwłaszcza ze strony Akademii Ekonomicznej 14

15 (bankowość, zarządzanie w tym takŝe jakością, controlling, public relations, rachunkowość i finanse). Pozostałe uczelnie wyŝsze publiczne takŝe nie pozostają w tyle, choć koncentrują się głównie na swoich podstawowych kompetencjach: naukach technicznych, w tym: budownictwo, kierunki inŝynieryjno-techniczne, teleinformatyka, telekomunikacja, produkcja i przetwórstwo, ale takŝe psychologia w zarządzaniu, interlingwistyka, czy kierunki filologiczne. Pomimo wspomnianych przykładów, nadal widoczny jest ograniczony kontakt instytucji edukacyjnych ze środowiskiem przedsiębiorstw, zwłaszcza na poziomie wyŝszym. W odniesieniu do pozostałych form działań (cykliczne badania przedsiębiorstw regionalnych oraz prognozowanie zapotrzebowania na pracowników i informowanie o tym instytucji edukacyjnych) oraz (motywowanie instytucji edukacyjnych oraz ich pracowników do tworzenia programów na potrzeby regionalnej gospodarki, konkursy na najlepsze programy edukacyjne oraz szkoleniowe oraz subwencje na projekty zmian profilów nauczania) brak jest jak dotąd zaawansowanych przykładów ich wdraŝania lub ich zakres jest bardzo ograniczony. 5.5 Syntetyczna ocena realizacji celu strategicznego 3. Potencjał badawczy Wielkopolski nadal jest tylko częściowo wykorzystywany na rzecz wzrostu konkurencyjności gospodarki. Przyczyn tego stanu rzeczy jest z pewnością kilka: utrwalająca się niechęć przedsiębiorstw do podejmowania współpracy z jednostkami naukowymi; nadal mało przejrzysta oferta sektora nauki skierowana do przedsiębiorstw; skostniałe struktury organizacyjne jednostek naukowych niechętne do podejmowania nowych wyzwań (takich jak współpraca z gospodarką); zarządzanie własnością intelektualną oraz słabe promowanie przedsiębiorczości i innowacyjności. Podjęto realizację kilku projektów miękkich, które miały jednak głównie na celu podnoszenie wiedzy naukowców z zakresu przedsiębiorczości i innowacyjności. Część z tych projektów trwa, więc trudno mówić o ostatecznych rezultatach. Z całą pewnością jednak nie wypełnią one deficytu współpracy na linii nauka gospodarka. Aby lukę tę wypełnić konieczne jest podjęcie usystematyzowanych działań przez władze jednostek naukowo-badawczych oraz samych naukowców. Z drugiej strony naleŝy takŝe zwrócić uwagę, iŝ niepełne wykorzystanie potencjału badawczego Wielkopolski na rzecz wzrostu konkurencyjności gospodarki wynika po części takŝe z 15

16 winy przedsiębiorstw. DuŜe przedsiębiorstwa, wchodzące najczęściej w skład międzynarodowych korporacji, korzystają z korporacyjnego know-how, importują innowacje, nie posiadają (poza GlaxoSmithKline Pharmaceuticals S.A.) jednostek badawczo-rozwojowych zlokalizowanych w Wielkopolsce. Sektor MSP z kolei dysponuje bardzo ograniczonymi środkami finansowymi na ten cel, ponadto nie ma tradycji współpracy z jednostkami naukowymi w zakresie rozwiązywania bieŝących problemów w przedsiębiorstwie. Próbę syntetycznej oceny realizacji celu strategicznego 3 oraz związanych z nim celów operacyjnych i działań zawiera tabela 5.2. Tab Ocena realizacji celów operacyjnych i działań zapisanych w Regionalnej Strategii Innowacji cel strategiczny 3 Cel/działanie Ocena Komentarz CEL STRATEGICZNY nadal niepełne wykorzystanie Wykorzystanie potencjału badawczego Wielkopolski dla wzrostu konkurencyjności gospodarki potencjału badawczego Wielkopolski - słabe relacje nauki z gospodarką - ograniczone zapotrzebowanie na współpracę z nauką ze strony przedsiębiorstw - ograniczenia formalne, organizacyjne i finansowe Cel operacyjny 3.1. Kreowanie przedsiębiorczych postaw w nauce Wspieranie tworzenia nowych firm opartych na technologiach Promowanie dobrych przykładów współpracy przedstawicieli sektora nauki z przedsiębiorstwami. + - podjęto określone działania, jednak w chwili obecnej brak widocznych rezultatów; - zmiana mentalności środowiska naukowego wymaga czasu oraz silniejszego wsparcia i zaangaŝowania władz jednostek sektora B+R + - poprawa m.in. dzięki organizacji szeregu spotkań promujących ideę przedsiębiorczości akademickiej oraz powstawaniu nowych jednostek działających na rzecz wspierania innowacyjności (np. inkubatora technologicznego) + - poprawa w odniesieniu do zwiększającej się roli studenckich praktyk zawodowych oraz prac naukowych rozwiązujących problemy przedsiębiorstw 16

17 Wymiana personelu między instytucjami naukowymi a przedsiębiorstwami oraz promowanie prac naukowych rozwiązujących problemy w przedsiębiorstwie Kształtowanie umiejętności menedŝerskich w nauce. Cel operacyjny 3.2. Utworzenie struktur i regulacji w nauce ułatwiających jej współpracę z gospodarką Tworzenie regulaminów ułatwiających współpracę nauki z gospodarką Tworzenie w jednostkach sektora B+R przejrzystych struktur dla obsługi przedsiębiorstw Tworzenie programów badawczych uwzględniających potrzeby regionalnych firm Cel operacyjny 3.3. Wzrost udziału przychodów nauki ze współpracy z przedsiębiorstwami - - system stypendiów dla pracowników sektora B+R w firmach nie funkcjonuje - realizowano projekty staŝowe dla studentów, absolwentów i pracowników naukowych - realizowano projekt stypendiów dla doktorantów - zamówienia usług badawczych u naukowców przez przedsiębiorstwa występuje stosunkowo rzadko - bariery formalne i mentalne wciąŝ ograniczają mobilność pracowników 0 - poprawa, głównie dzięki szkoleniom - nadal słabe zainteresowanie części środowisk naukowobadawczych + - niewielki postęp; - nadal brak jasnych i przejrzystych procedur, jednak rośnie świadomość zagadnienia 0 - pierwsze kroki w kierunku formalnego uregulowania współpracy zostały wykonane, trwają prace nad regulaminami na poznańskich uczelniach wyŝszych - problemem jest nie tyle opracowanie regulacji ale przede wszystkim ich praktyczne wdraŝanie; + - stopniowa poprawa, choć przedsiębiorstwom brakuje informacji o nowo tworzonych inicjatywach 0 - brak instrumentów motywujących do tworzenia programów badawczych uwzględniających potrzeby regionalnych firm - nieliczne przykłady pozytywne, np.: współpraca Politechniki Poznańskiej z VW Poznań + - poprawa, choć brak znaczącego postępu - nadal niekorzystna struktura nakładów na sektor B+R - niekorzystna struktura wydatkowania środków z przewagą badań podstawowych 17

18 Finansowe wspieranie projektów badawczych na zamówienie przedsiębiorstw Tworzenie przez jednostki naukowe ofert komercyjnych Promocja w środowisku MŚP technologii opracowanych przez jednostki naukowe. Cel operacyjny 3.4. Dostosowanie oferty edukacyjnej nauki do potrzeb regionalnej gospodarki Transfer z przedsiębiorstw do jednostek edukacyjnych informacji o potrzebach kadrowych Opracowywanie programów edukacyjnych i szkoleniowych odpowiadających potrzebom przedsiębiorstw brak programów na poziomie lokalnym i regionalnym + - większość jednostek naukowych stworzyła oferty współpracy, jednak zainteresowanie nimi przedsiębiorstw jest niŝsze od oczekiwanego - nadal brak konkursu na komercyjną ofertę jednostek naukowych + - poprawa, szczególnie w zakresie działań informacyjno-promocyjnych - słaba promocja konkretnych technologii - brak skutecznego mechanizmu wsparcia transferu technologii 0 - nadal ograniczony kontakt uczelni z przedsiębiorstwami; - podjęto kilka ciekawych inicjatyw w tym zakresie (VW i PP; UAM i GSK; Klub Partnera AE) - - Skala oceny ++ Wysoki stopień realizacji + Podjęto niektóre skuteczne działania 0 Trudno jednoznacznie ocenić - Podjęto próby działań ale jak dotąd brak widocznych efektów - - Brak jakichkolwiek działań 5.6 Rekomendacje dla dalszego wdraŝania RIS Wyniki przeprowadzonych badań, wywiadów i analiz danych statystycznych wskazują, iŝ wykorzystanie potencjału badawczego Wielkopolski na rzecz wzrostu konkurencyjności regionu jest niepełne, niewystarczające i niezadowalające. Pomimo podjęcia szeregu ciekawych i poŝytecznych inicjatyw w tym zakresie, bieŝącą sytuację moŝna określić jako obiecującą ale wymagającą poprawy. Wysoki potencjał innowacyjny jednostek tego sektora, poprzez jego niepełne wykorzystanie, przekłada się zaledwie w sposób pośredni na podniesienie poziomu konkurencyjności regionu. Z punktu widzenia realizacji Regionalnej Strategii Innowacji istotny jest fakt, iŝ 18

19 znaczna część jednostek sektora badawczo-rozwojowego nie współpracuje z przedsiębiorstwami, co z kolei pociąga za sobą nieznajomość ich aktualnych potrzeb innowacyjnych. Niemniej w stosunku do lat sporo zmieniło się na lepsze, a w szczególności: o wzrasta świadomość potrzeby wzajemnej współpracy sektora nauki i przedsiębiorstw, o pojawiły się większe moŝliwości uzyskiwania wsparcia finansowego (Fundusze Strukturalne: Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w latach oraz Program Operacyjny Kapitał Ludzki, PO Innowacyjna Gospodarka, Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata , a takŝe inne źródła: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa WyŜszego, Ministerstwo Gospodarki, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości) zarówno dla podmiotów sektora badawczorozwojowego, jak równieŝ dla projektów z zakresu innowacji i transferu technologii, o zwiększa się liczba jednostek wspierających innowacje (centrów transferu technologii, inkubatorów). Choć sytuacja się poprawia, nadal moŝna wskazać szereg barier rozwoju jednostek sektora badawczo-rozwojowego. Do najwaŝniejszych naleŝy zaliczyć: o ciągle niewystarczające zasoby kapitałowe zarówno po stronie nauki jak i po stronie gospodarki, o ciągle zbyt niską świadomość znaczenia innowacji w podnoszeniu konkurencyjności przedsiębiorstw i regionu, o niedostateczny przepływ informacji dotyczącej oferty jednostek naukowobadawczych dla przedsiębiorstw oraz potrzeb przedsiębiorstw w tym zakresie, o mimo poprawy, nadal istniejące niedopasowanie oferty usług instytucji sektora B+R w stosunku do realnego zapotrzebowania przedsiębiorstw w regionie, o brak instrumentów finansowych pozwalających na finansowe wsparcie przedsięwzięć innowacyjnych (venture capital, seed capital). W procesie intensyfikacji relacji sektora B+R z przedsiębiorstwami postuluje się równieŝ aktywniejszy udział jednostek otoczenia biznesu. Zdecydowanie większy 19

20 nacisk naleŝy połoŝyć na wspieranie relacji nauki z gospodarką nie tylko na poziomie badań, ale takŝe na poziomie edukacji oraz wymiany kadr. W perspektywie nowego okresu programowania na lata naleŝy podjąć starania aby więcej niŝ dotychczas środków trafiło na wspieranie relacji nauka-gospodarka. Środki te powinny jednak być przeznaczone przede wszystkim na rozwiązywanie konkretnych problemów/potrzeb zgłaszanych przez przedsiębiorstwa (chodzi tu zatem o projekty typu problem-oriented lub targetoriented ). NaleŜy tworzyć tzw. konsorcja problemowe, złoŝone z róŝnych jednostek niezbędnych w procesie analizowania i rozwiązywania zgłoszonego problemu. Pozwoli to na efektywniejszy niŝ dotychczas przypływ środków, a ponadto da szansę jednostkom naukowym na większe niŝ do tej pory zaangaŝowanie w relacje z przedsiębiorstwami, a takŝe na prowadzenie prac badawczych bliŝszych potrzebom przedsiębiorstw. Wnioski niniejszego raportu wynikające z badań przeprowadzonych wśród jednostek B+R w znacznym stopniu pokrywają się z wnioskami opracowanymi przez zespół Akademii Ekonomicznej w grupie przedsiębiorstw ( Przedsiębiorstwo jako element regionalnego systemu innowacji ) oraz w raportach Regionalny system innowacji w Wielkopolsce na tle systemu krajowego oraz System innowacji Wielkopolski na tle pozostałych polskich regionów realizujących Regionalne Strategie Innowacji. W szczególności dotyczy to następujących kwestii: 1) NajwaŜniejszym utrudnieniem w nawiązywaniu współpracy przedsiębiorstw z jednostkami sektora badawczo-rozwojowego jest brak kapitałów zarówno w przedsiębiorstwach jak i w nauce, 2) Nie stymuluje poprawy innowacyjności w Wielkopolsce odwrócona w stosunku do większości krajów wysoko rozwiniętych struktura nakładów na B+R (duŝy udział budŝetu państwa w finansowaniu i skoncentrowanie na badaniach podstawowych) wraz z niewystarczającą gęstością podmiotów wspierania innowacji i małą skalą współpracy między sektorem B+R oraz biznesem. W ofercie podmiotów otoczenia biznesu dominują usługi szkoleniowe i doradztwo, a w mniejszym stopniu instrumenty tworzenia i dyfuzji innowacji, 3) Nakłady na działalność innowacyjną w przemyśle w Wielkopolsce wykazują większe wahania okresowe niŝ w kraju. W 2003 r. były one wyŝsze od średniej krajowej, a w 2006 r., niestety, niŝsze. Wielkopolska naleŝała do regionów wyraźnie zmniejszających nakłady na innowacje w przemyśle. 20

21 Z powyŝszego wynika, Ŝe w celu poprawy wykorzystania potencjału badawczego Wielkopolski dla wzrostu konkurencyjności gospodarki regionu konieczne jest większe zaangaŝowanie i intensyfikacja relacji odnoszących się do wszystkich uczestników regionalnego systemu innowacyjnego, tj. przedsiębiorstw, sektora B+R i edukacji oraz administracji publicznej i otoczenia biznesu. 21