Sport i nauki o sporcie
|
|
- Judyta Podgórska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Sport i nauki o sporcie na przełomie wieków 5 O potrzebie koegzystencji biochemii sportu i teorii treningu Chcemy tego, czy nie chcemy, wiek XXI w światowym sporcie będzie wiekiem biochemii i żywienia. J. P. Prawdziwości tezy, sformułowanej w tytule, pragnę dowieść, posługując się przykładem. Ukazuje on dobitnie, jak znajomość biochemii ułatwia zrozumienie istoty badanego procesu i pozwala uniknąć błędów nie tylko w trakcie badań eksperymentalnych i wnioskowania, ale także w zakresie wskazań praktycznych na nich opartych. Jakiś czas temu otrzymałem od redakcji Sportu Wyczynowego artykuł z prośbą o jego recenzję. Był on relacją z badań eksperymentalnych, w których chodziło o ocenę wpływu podawania kreatyny na rozwój zdolności siłowych zawodników. Rzetelnie potraktowałem swoje zadanie i uważnie przestudiowałem artykuł. Dostrzegłem w nim błędy metodologiczne, które uniemożliwiały publikowanie wyników doświadczeń. Były one na tyle charakterystyczne, że postanowiłem sięgnąć po nie przy pisaniu tego eseju. Nie ma co ukrywać faktu, że teoretyków treningu sportowego w Polsce różni od ich kolegów na Zachodzie wiele, między innymi to, że nasi naukowcy - nie wiem dlaczego - nie chcą uwzględniać roli biosyntezy białka w zjawisku potreningowej adaptacji organizmu. Praca, którą recenzowałem, jest dobitnym tego przykładem, a - należy zaznaczyć - Sport Wyczynowy 2001, nr 5-6/
2 6 wykonana została w jednej z wiodących uczelni wychowania fizycznego w naszym kraju. Uważam, że chcemy tego czy nie chcemy, wiek XXI w światowym sporcie będzie wiekiem biochemii i żywienia. W zawodach będą wygrywać ci sportowcy, w treningu których wiedzę tę potrafiono lepiej wykorzystać. Ostatnie 30 lat XX wieku zapisze się, niestety, niechlubnie jako era koksu w sporcie. O wynikach sportowych w tym okresie decydował nie tylko trening, ale wielokrotnie także podawanie środków dopingowych. Obecnie, dzięki postępowi w diagnostyce antydopingowej - użyciu aparatury o wysokiej rozdzielczości, mierzącej nawet śladowe ilości zakazanych substancji, czy ich metabolitów, stosowanie dopingu staje się coraz bardziej ryzykowne (groźba dyskwalifikacji), a niektórych substancji wręcz niemożliwe. Niebawem rozpocznie się nowa era sportu, era biochemii i żywienia, czyli znajomości zasad i wykorzystywania regulacji metabolizmu na poziomie molekularnym. Na tej wiedzy będzie oparte sterowanie treningiem oraz dozwolone wspomaganie organizmu zawodników, polegające w głównej mierze na dostarczaniu właściwych substratów energetycznych w trakcie procesu treningowego, w okresie startów lub w procesie odnowy. Wspomniana przeze mnie praca dotyczyła (pośrednio) zagadnienia treningu siłowego. Gdy na proces treningowy spojrzeć od strony biochemii, wówczas okaże się że jego celem jest indukowanie (czyli doprowadzanie do powstania) zwiększonych ilości określonych białek (charakterystycznych dla danego rodzaju treningu). Jeżeli białka takie powstaną, to zawodnik stanie się lepiej wytrenowany, jeżeli nie powstaną, to trening efektu nie przyniesie. Jeżeli zaś powstaną, ale niemal natychmiast rozpadną się na aminokwasy, to również nie nastąpią korzystne zmiany potreningowe. Jak powszechnie wiadomo, białka zbudowane są z aminokwasów. Cząsteczka każdego białka zawiera określoną liczbę aminokwasów. Ich ilość waha się, mniej więcej, od 100 do kilku tysięcy. Cechą charakterystyczną białek jest to, że po powstaniu z aminokwasów żyją one przez pewien okres, pełniąc swoje funkcje, a następnie znów rozpadają się na aminokwasy. Część zużytych aminokwasów ulega katabolizmowi, zostaje spalona, pozostałe ponownie mogą być użyte do syntezy białek. Ten obrót białek, tj. ich synteza i rozpad, ma olbrzymią dynamikę. W ciągu doby człowiek wymienia ilość białek, odpowiadającą ich zawartości w 1500 g, czyli 1,5 kg mięśnia! Jak wspaniale jest skonstruowany i jak idealnie działa nasz organizm, skoro tego w ogóle nie odczuwamy. Komórka mięśniowa, bo najczęściej o nią chodzi, aby dokonać syntezy cząsteczki tego, a nie innego białka, musi mieć następujące 3 informacje: 1. Z ilu aminokwasów dane białko utworzyć? 2. Jakie aminokwasy wziąć do syntezy tego konkretnego białka? 3. W jakiej kolejności (tj. sekwencji) te aminokwasy należy ze sobą połączyć? Czasami w dydaktyce dane zjawisko lepiej wyjaśnić, posługując się uprosz-
3 O potrzebie koegzystencji biochemii sportu i teorii treningu 7 czonymi, wziętymi z życia przykładami. Dla wielu Czytelników nie jest to konieczne, ale Sport Wyczynowy czytany jest także przez osoby, dla których słownictwo typowo chemiczne jest trudno zrozumiałe, dlatego też, omawiając współczesne poglądy biochemii na mechanizmy treningu, użyję takiego właśnie uproszczonego sposobu. Biosynteza białka w komórkach przypomina nieco staromodny wypiek ciasteczek, którego używają zresztą dzisiaj jeszcze nasze babcie. Kładą one na blachę rozmaite metalowe foremki, jedne w kształcie kółek, inne w kształcie serduszek, jeszcze inne w postaci trójkątów itd. Następnie foremki te wypełniają ciastem i wstawiają do piekarnika. Po pewnym czasie blacha z piekarnika zostaje wyjęta, ciastka z foremek oddzielone i ułożone na talerzu. Jest oczywiste, że ilość ciasteczek w kształcie serduszka otrzymanych w jednym wypieku, będzie zależała od tego, jaką ilość foremek o tym kształcie wypełniła nasza babcia ciastem i wstawiła do piekarnika. Podobne reguły obowiązują w trakcie biosyntezy białka. Każde białko syntetyzuje się na swojej własnej foremce, zwanej mrna (informacyjny kwas rybonukleinowy). Właśnie ta foremka, ten mrna, inny dla każdego białka, posiada wspomnianą informację 1, 2, 3, czyli: ile aminokwasów należy ze sobą połączyć, jakich aminokwasów należy do tego użyć, oraz w jakiej kolejności należy je łączyć w procesie syntezy. Istotny jest fakt, że każde białko syntetyzuje się na swoim własnym mrna, powstaje w swojej własnej foremce (ciastko w kształcie serduszka powstać może tylko w foremce w kształcie serduszka). Cząsteczki mrna noszą nazwę identyczną jak białko, które jest na nim syntetyzowane. Białko aldolaza powstaje na mrna dla aldolazy, łańcuch hemoglobiny syntetyzowany jest na mrna dla łańcucha hemoglobiny itp. Podobnie jak foremki były wypełniane ciastem, tak też do cząsteczek mrna musi się przyłączać określona ilość aminokwasów, aby utworzyć dane białko. Jak jest regulowana synteza białek? Wróćmy do przykładu. Od czego zależeć będzie ilość wypieczonych serduszek? Czynnikiem ograniczającym ilość serduszek może być: a) ilość foremek (ciasta jest w nadmiarze, brakuje foremek) lub b) ilość ciasta (są foremki, ale brakuje ciasta). Podobne ograniczenia mogą dotyczyć biosyntezy białka. Czynnikiem ograniczającym może być ilość cząsteczek mrna w komórce (foremek), albo ilość aminokwasów (ciasto). Powróćmy do treningu, przypomnijmy, jaki jest jego cel? Otóż głównym zadaniem chronicznie powtarzanych ćwiczeń, czyli treningu jest zwiększenie syntezy mrna (foremek, na których będą syntetyzowały się białka). Cząsteczki mrna powstają w jądrze komórkowym (proces nazywa się transkrypcją, zachodzi na DNA, a substratami do syntezy mrna są ogromne ilości cząsteczek ATP, GTP, UTP i CTP). Właśnie na tym poziomie odbywa się zwykle regulacja procesu syntezy białek. Weźmy dla przykładu cytochrom c, niewielkie białko, zbudowane z 104 aminokwasów. Występuje ono w łań-
4 8 cuchu oddechowym mitochondriów, przenosząc elektrony, a więc uczestniczy w procesie wytwarzania energii potrzebnej do biegania. Jeżeli dany osobnik nie jest biegaczem długodystansowym, to w jądrach jego komórek mięśniowych syntetyzuje się mała ilość mrna dla cytochromu c. Odnosząc to do naszego przykładu, oznacza to, że mając mało foremek, wytworzymy jedynie ograniczoną ilość ciasteczek, czyli cząsteczek cytochromu c. Co się stanie, gdy zaczniemy uprawiać biegi? Otóż pod wpływem treningu biegowego pojawi się w naszych komórkach jakaś substancja, jakiś hipotetyczny związek chemiczny, mający właściwości induktora. Działanie induktora polega na tym, że zwiększa on syntezę mrna, czyli foremek. Jeżeli będziemy codziennie biegać dystans 10 km, to początkowo wzrośnie w naszych komórkach ilość mrna dla cytochromu c (foremek do syntezy tego białka), a następnie - przy wystarczającym dostarczaniu aminokwasów w diecie (czyli ciasta) - będzie można te dodatkowe foremki wypełnić ciastem, czyli aminokwasami i w konsekwencji doprowadzić do powstania nowych dodatkowych cząsteczek cytochromu c. (Tak naprawdę to substratami tego procesu nie są jednak wolne aminokwasy, ale cząsteczki aminoacylo-trna, czyli aminokwasy, połączone ze specyficznymi dla siebie cząsteczkami trna, co pozwala na dopasowywanie się takich kompleksów trna-aminokwas do mrna na zasadzie komplementarności pomiędzy kodonem mrna i antykodonem na aminoacylo-trna. Proces nazywamy translacją. Produktami translacji są białka i wolne trna, ale są to już sprawy szczegółowe). Reasumując: trening wytrzymałościowy powoduje, że pojawia się jakiś induktor, substancja x, która zwiększa syntezę mrna, ale nie tylko mrna dla cytochromu c, lecz mrna dla wielu innych cząsteczek białkowych, biorących udział w procesie oddychania komórkowego. Przy odpowiednim żywieniu (zapotrzebowanie na białko w diecie przy tego rodzaju treningu jest rzędu 1,4 g na kg masy ciała na dobę) wszystkie te foremki mrna zostaną wypełnione aminokwasami (ciastem), powstaną dodatkowe cząsteczki białek, osobnik stanie się lepiej wytrenowany. W eksperymencie, opisanym w recenzowanej pracy, zastosowano trening siłowy, który miał spowodować powstanie nieznanej substancji z, która z kolei - działając bezpośrednio, czy też pośrednio, na poziomie jądra komórkowego - miała spowodować, że w tym jądrze zsyntetyzuje się więcej cząsteczek mrna (foremek), na których - po ich wyjściu do cytozolu i umieszczeniu się na rybosomach - będzie zachodziła synteza dwóch podstawowych białek mięśniowych: aktyny i miozyny. Załóżmy, że obciążenia treningowe były prawidłowe i rzeczywiście w wyniku treningu pojawiły się w zwiększonej ilości cząsteczki mrna dla aktyny i cząsteczki mrna dla miozyny. Cząsteczki te, czyli foremki, oczekiwały na wypełnienie ich aminokwasami, aby utworzyć białka. Ale czy owe foremki zostały odpowiednio wypełnione aminokwasami? W recenzowanej pracy brakowało jakiejkolwiek informacji o żywie-
5 O potrzebie koegzystencji biochemii sportu i teorii treningu 9 niu i ilości spożywanego przez badane osoby białka. A skoro tak, to znaczy, że podaż białka nie była kontrolowana i eksperymentem rządził przypadek. Wśród zawodników, uczestniczących w opisanych doświadczeniach, znajdowali się zapewne tacy, którzy spożywali odpowiednie ilości białek, i tacy, którzy zjadali ich za mało. Ci zawodnicy, którzy spożywali odpowiednie ilości białka (a zapotrzebowanie przy treningu siły jest ogromne, wynosi 2 g na kg masy ciała na dobę), mogli wypełniać foremki aminokwasami, syntetyzować białka i stawać się wytrenowanymi. Natomiast ci, których dieta była uboższa w białko, mogli zupełnie nie reagować na trening. Aby organizm zawodnika stał się wytrenowany, muszą te dodatkowe, powstałe w wyniku treningu, foremki mrna zostać wypełnione aminokwasami - sportowiec musi więc otrzymać w pożywieniu odpowiednią ilość białka i rozłożyć je na aminokwasy. Jeżeli tego nie uczyni, to tak jakby te dodatkowe foremki zostały wstawione do piekarnika bez wypełnienia ich ciastem. Efekt wiadomy - ciasteczek nie będzie. Zawodnicy niepotrzebnie się trudzili, zwiększyli wprawdzie ilość mrna dla aktyny i miozyny, ale szansę na to, aby stać się wytrenowanymi, zaprzepaścili, spożywając zbyt małą ilość białka (mają foremki, ale nie wypełnili ich ciastem). Gdy chodzi o mechanizm działania kreatyny, warto przypomnieć, że praca która dokonała rewolucji w poglądach na rolę kreatyny, ukazała się w 1974 (Ingwall J.S., Weiner C. D., Morales M. F., Davis E., Stockdale F. E.: Specificity of creatine in the control of muscle protein synthesis. Journal of Cell Biology 1974, 62, ). Jej autorzy dowiedli, że kreatyna, (którą od 1928 roku uważano głównie za substrat do gromadzenia wiązań wysokoenergetycznych), zwiększa także syntezę białek mięśniowych. Obecnie uważa się ją za typowego induktora biosyntezy tych białek, działa identycznie jak hipotetyczna substancja z, powstająca pod wpływem treningu siłowego. Na ten mechanizm działania wskazują pewne dane doświadczalne, z których wynika, że kreatyna zwiększa ilość dojrzałego mrna dla aktyny i miozyny (oczywiście dla innych białek też). Należy więc założyć, że jądra komórek mięśniowych zawodnika poddanego treningowi siłowemu i otrzymującego doustną suplementację kreatyną, wytwarzają o wiele więcej cząsteczek mrna ( foremek ) aniżeli osoby, która tylko trenuje. Teraz jest już rzeczą całkowicie zrozumiałą, że aby uzyskać korzystny efekt końcowy, foremki te należy wypełnić ciastem - aminokwasami, na które zapotrzebowanie w warunkach suplementacji organizmu kreatyną wzrasta ogromnie. Ponieważ trening i kreatyna współdziałają ze sobą w zwiększaniu ilości cząsteczek mrna ( foremek czekających na wypełnianie ich aminokwasami), okresowo zapotrzebowanie na białka w diecie może sięgać nawet powyżej 2 g na kg masy ciała na dobę. Gdy ten warunek zostanie spełniony, dochodzi u zawodników do spektakularnych przyrostów masy mięśniowej. Richard Kreider (USA) w swoim referacie Przetrenowanie i suplementacja ( Overtraining and Supplementation ),
6 10 wygłoszonym na III ANNUAL ME- ETING: NUTRITION AND SUPPLE- MENTATION w 2000 roku w Pesaro (Włochy), podał, że u jego zawodników futbolu amerykańskiego (finalisty Super Bowl w 1999 roku) przy stosowaniu kreatyny jako dietetycznego suplementu, przyrost masy mięśni w ciągu 3 miesięcy wyniósł około 3,5 kg! Poprawiły się u nich także wyniki wszystkich testów wysiłkowych. Należy pamiętać, że nadmierna podaż białka nie jest wskazana, może utrudniać adaptację i zmniejszać zdolności wysiłkowe. Jednak znacznie częściej u sportowców spotykamy zbyt małe spożycie białka. Zwraca na to uwagę Andrzej Matuszkiewicz w swojej pracy habilitacyjnej pt. Wyczynowe uprawianie sportu przy ograniczonej podaży białka w diecie a potencjalne możliwości antyoksydacyjne organizmu (Wyd. AWF w Gdańsku, 2000). Wskazuje on, że u wielu badanych przez niego zawodników, uprawiających różne dyscypliny sportu spożycie białka jest zbyt niskie, co może ograniczać efekty treningu. Ażeby dobrze zrozumieć podłoże zjawiska, jakim jest proces treningowy, należy naświetlić jego poszczególne warstwy. Do tego potrzeba wiedzy psychologicznej, fizjologicznej i biochemicznej. To biochemia zdolna jest objaśnić, na czym polegają różne efekty treningowe (jedne mrna powstają pod wpływem treningu wytrzymałościowego, inne pod wpływem treningu szybkościowego, a jeszcze inne pod wpływem treningu siłowego). To biochemia wyjaśnia - dlaczego ważne są informacje o bilansach azotowych zawodników, ile białka oni spożywają, ile katabolizują i wydalają (głównie w postaci mocznika). Prof. Jerzy Żołądź opowiadał mi, że austriackiemu narciarzowi, zjazdowcowi, Hermanowi Meierowi, bardzo często oznacza się bilans azotowy. Ma to służyć kontroli prawidłowości odżywiania i przebiegu działań treningowych. Biosynteza białka w zjawiskach adaptacji organizmu odgrywa zasadniczą rolę i dlatego na Zachodzie bardzo szybko się rozwija, oparta na biochemii, wiedza o wspomaganiu treningu sportowego. Przykłady? W internecie za pomocą wyszukiwarki NORTHERN LIGHT Czytelnicy mogą sprawdzić, że pod hasłem protein supplementation znajduje się przeszło 40 tysięcy informacji. Tam, między innymi, w recepcie, określanej nazwą post training formula, nakazuje się, aby po treningu (nie później jednak jak 15 min po jego ukończeniu), wypić drink, składający z określonych ilości białka, zmieszanego z cukrami. Takie postępowanie uważa się jako podnoszące efektywność treningu, ponieważ powstałe w trakcie danej jednostki treningowej foremki mrna mają krótki okres życia (zaledwie kilka godzin), a dla osiągnięcia celu potrzebne jest wypełnienie ich białkiem. Aby białko, używane jako suplement, miało jak najmniejszą zawartość tłuszczu, zaleca się stosowanie whey protein, czyli białka serwatki (w NOR- THERN LIGHT jest też około 40 tysięcy informacji na ten temat). Zawarte w drinku białko ma dostarczyć aminokwasów, natomiast zadaniem cukrów jest nie tylko podaż substratu do natychmiastowej
7 O potrzebie koegzystencji biochemii sportu i teorii treningu 11 resyntezy glikogenu, ale także zwiększenie wyrzutu insuliny do krwi, hormonu ułatwiającego transport zarówno cukrów, jak i aminokwasów do mięśnia. Studiując dalej ten problem, można się dowiedzieć, że te dodatkowe, powstałe w wyniku treningu, cząsteczki białka można ochronić przed samostrawieniem przez organizm sportowca w fazie katabolicznej, występującej w nocy, przez podanie mu do wypicia przed snem innego drinka, zawierającego tzw. night protein, mieszaninę dłużej trawionego białka, co zablokuje enzymy proteolityczne. Im dalej w las tym więcej drzew, im więcej chcemy się dowiedzieć o istocie i mechanizmach treningu, tym więcej potrzeba wiedzy biochemicznej. Nie należy się jednak dziwić, już mamy wiek XXI i trzeba się do tego powoli przyzwyczajać. Czytelników, gruntownie znających problem biosyntezy białka i jego rolę w zjawisku adaptacji, pragnę przeprosić za zastosowane uproszczenia. Wiadomo także, że aktywność ruchowa, trening sportowy nie ogranicza się do wywoływania zmian jedynie w syntezie białek mięśnia, o których pisałem. Zmiany adaptacyjne dotyczą białek całego ustroju, tj. białek wątroby, serca, nerki, mózgu, białek, występujących w ścianach naczyń krwionośnych, białek, które odpowiadają za transmisję sygnałów w układzie nerwowym, cząsteczek białkowych które warunkują adaptację na poziomie więzadeł i ścięgien, także takich, które decydują o naszej pamięci, uczeniu się itd., itd.
OPTYMALNY POZIOM SPOŻYCIA BIAŁKA ZALECANY CZŁOWIEKOWI JANUSZ KELLER STUDIUM PODYPLOMOWE 2011
OPTYMALNY POZIOM SPOŻYCIA BIAŁKA ZALECANY CZŁOWIEKOWI JANUSZ KELLER STUDIUM PODYPLOMOWE 2011 DLACZEGO DOROSŁY CZŁOWIEK (O STAŁEJ MASIE BIAŁKOWEJ CIAŁA) MUSI SPOŻYWAĆ BIAŁKO? NIEUSTAJĄCA WYMIANA BIAŁEK
Bardziej szczegółowoDIETETYKA W SPORCIE I ODNOWIE BIOLOGICZNEJ
OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Umiejscowienie w obszarach kształcenia: studia podyplomowe w zakresie Dietetyki w sporcie i odnowie biologicznej lokują się w obszarze nauk medycznych nauk o zdrowiu i nauk o kulturze
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA KIERUNKOWE.
ZAGADNIENIA KIERUNKOWE www.ams.wroclaw.pl Trening personalny Trener personalny Kulturystyka Sporty siłowe Trening motoryczny Zajęcia funkcjonalne Wysiłek fizyczny Zmęczenie Zakwasy; glikogen TRENING PERSONALNY
Bardziej szczegółowoJak ocenić jakość białek
Jak ocenić jakość białek NPU- Net Protein Utilization = Wykorzytanie Białka Netto określa ilość azotu zatrzymanego w ustroju. NPU= Nb - Nbo Nspoż X 100% Nb-N oznaczony w tuszkach zwierząt na badanej diecie,
Bardziej szczegółowoBest Body. W skład FitMax Easy GainMass wchodzą:
Gainery > Model : - Producent : Fitmax Easy GainMass - to produkt przeznaczony jest szczególnie dla sportowców trenujących dyscypliny siłowe, szybkościowo-siłowe oraz wytrzymałościowe. Doskonale dopracowany
Bardziej szczegółowo-Trening Personalny : -Trener Personalny: -Kulturystyka: -Sporty siłowe: -Trening motoryczny: -Zajęcia funkcjonalne: -Wysiłek fizyczny : -Zmęczenie:
-Trening Personalny : -Trener Personalny: -Kulturystyka: -Sporty siłowe: -Trening motoryczny: -Zajęcia funkcjonalne: -Wysiłek fizyczny : -Zmęczenie: -Zakwaszenie: -Glikogen: Trening personalny: Indywidualnie
Bardziej szczegółowoPodstawy diety i wspomagania w sporcie - przedmiotowe zasady oceniania.
Podstawy diety i wspomagania w sporcie - przedmiotowe zasady oceniania. W czasie zajęć ocenie podlegają wyłącznie zaangażowanie i aktywność ucznia na zajęciach. Planowane są w semestrze: - 3 oceny z zadań
Bardziej szczegółowoŹródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska
Źródła energii dla mięśni mgr. Joanna Misiorowska Skąd ta energia? Skurcz włókna mięśniowego wymaga nakładu energii w postaci ATP W zależności od czasu pracy mięśni, ATP może być uzyskiwany z różnych źródeł
Bardziej szczegółowoPrzemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W ujęciu fizjologicznym jest to: każda
Bardziej szczegółowoModuł 2: Czym jest odżywianie sportowe? HERBALIFE24
Moduł 2: Czym jest odżywianie sportowe? HERBALIFE24 Czym jest odżywianie sportowe? Witaj w module 2! W tym module omówimy szczegółowo odżywianie sportowe, proces metabolizmu i pory, w jakich należy spożywać
Bardziej szczegółowopaździernika 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II
10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona
Bardziej szczegółowoSuplementy. Wilkasy 2014. Krzysztof Gawin
Suplementy Wilkasy 2014 Krzysztof Gawin Suplementy diety - definicja Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub
Bardziej szczegółowoOPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA W ODNIESIENIU DO MODUŁÓW ŻYWIENIE W SPORCIE
Podstawy żywienia w sporcie Antropometria Pracownia dietetyczna I, II Fizjologia sportu Wybrane zagadnienia z metabolizmu wysiłku Diagnostyka laboratoryjna w sporcie Genetyka dietetyce i sporcie Żywienie
Bardziej szczegółowoDieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT
Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT Odżywianie oparte na tłuszczach jest coraz częściej stosowane w sportach wytrzymałościowych. Jakie korzyści płyną ze wzrostu spożycia lipidów i kiedy można stosować taką
Bardziej szczegółowoInstytut Sportu. Biochemiczne wskaźniki przetrenowania. Zakład Biochemii. mgr Konrad Witek
Instytut Sportu Zakład Biochemii Biochemiczne wskaźniki przetrenowania Przetrenowanie (overtraining)- długotrwałe pogorszenie się dyspozycji sportowej zawodnika, na skutek kumulowania się skutków stosowania
Bardziej szczegółowoWykład 14 Biosynteza białek
BIOCHEMIA Kierunek: Technologia Żywności i Żywienie Człowieka semestr III Wykład 14 Biosynteza białek WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA CENTRUM BIOIMMOBILIZACJI I INNOWACYJNYCH MATERIAŁÓW OPAKOWANIOWYCH
Bardziej szczegółowoMIRELA BANY studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO. Aktywność fizyczna podstawowy warunek zdrowia
MIRELA BANY studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO Aktywność fizyczna podstawowy warunek zdrowia Aktywność fizyczna - jest to dowolna forma ruchu ciała
Bardziej szczegółowoNazwa przedmiotu. Kod przedmiotu
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia Katedra Morfologicznych i Czynnościowych Podstaw Kultury Fizycznej Kierunek: Wychowanie Fizyczne Nazwa przedmiotu
Bardziej szczegółowoCena : 159,00 zł Producent : Dorian Yates Stan magazynowy : bardzo wysoki Średnia ocena : brak recenzji. superodzywki.pl
DORIAN YATES FORMASS 2250g Cena : 159,00 zł Producent : Dorian Yates Stan magazynowy : bardzo wysoki Średnia ocena : brak recenzji Utworzono 06-09-2017 Legendarna odżywka węglowodanowo-białkowa (gainer)
Bardziej szczegółowoTIENS L-Karnityna Plus
TIENS L-Karnityna Plus Zawartość jednej kapsułki Winian L-Karnityny w proszku 400 mg L-Arginina 100 mg Niacyna (witamina PP) 16 mg Witamina B6 (pirydoksyna) 2.1 mg Stearynian magnezu pochodzenia roślinnego
Bardziej szczegółowoŻywienie w sporcie, czyli po co mojemu dziecku dietetyk?
Żywienie w sporcie, czyli po co mojemu dziecku dietetyk? Podczas intensywnego treningu organizm produkuje energię znacznie szybciej, niż wówczas, gdy aktywność jest mała. W trakcie ćwiczeń serce bije częściej,
Bardziej szczegółowoetyloamina Aminy mają właściwości zasadowe i w roztworach kwaśnych tworzą jon alkinowy
Temat: Białka Aminy Pochodne węglowodorów zawierające grupę NH 2 Wzór ogólny amin: R NH 2 Przykład: CH 3 -CH 2 -NH 2 etyloamina Aminy mają właściwości zasadowe i w roztworach kwaśnych tworzą jon alkinowy
Bardziej szczegółowo6. Z pięciowęglowego cukru prostego, zasady azotowej i reszty kwasu fosforowego, jest zbudowany A. nukleotyd. B. aminokwas. C. enzym. D. wielocukier.
ID Testu: F5679R8 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Na indywidualne cechy danego osobnika ma (maja) wpływ A. wyłacznie czynniki środowiskowe. B. czynniki środowiskowe i materiał genetyczny. C. wyłacznie
Bardziej szczegółowoSzkolenia. Przygotowanie fizyczne zawodnika
Szkolenia Przygotowanie fizyczne zawodnika Przygotowanie fizyczne zawodnika szkolenie (Budowa kompleksowego programu treningowego) Istotą szkolenia jest umiejętność łączenia różnych elementów wpływających
Bardziej szczegółowoPlan suplementacji ukierunkowany na redukcję tkanki tłuszczowej i kształtowanie rzeźby mięśni.
Plan suplementacji ukierunkowany na redukcję tkanki tłuszczowej i kształtowanie rzeźby mięśni. Dane otrzymane od Klienta, przez specjalny formularz: Rafał, wiek: 30 lat, waga: 84kg, wzrost: 179cm BMI:
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE. WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia Katedra Morfologicznych i Czynnościowych Podstaw Kultury Fizycznej Kierunek: Wychowanie Fizyczne SYLABUS Nazwa przedmiotu
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Zagadnienia : 1.Bilans energetyczny - pojęcie 2.Komponenty masy ciała, 3.Regulacja metabolizmu
Bardziej szczegółowoWHEY CORE BCAA Amino Mega Strong - 2,3kg + 500ml
Utworzono: 2017-01-20 19:50:01 WHEY CORE 100 + BCAA Amino Mega Strong - 2,3kg + 500ml Cena produktu: 198,90 PLN 157,00 PLN Wyjątkowy w smaku koktajl proteinowy ze 100% białkiem serwatkowym (WPC, WPI) o
Bardziej szczegółowoObciąŜenie treningowe wyraŝa wysiłek wykonywany przez sportowca w
WYKŁAD III Struktura obciąŝeń treningowych Aby kierować treningiem sportowym naleŝy poznać relację pomiędzy przyczynami, a skutkami, pomiędzy treningiem, a jego efektami. Przez wiele lat trenerzy i teoretycy
Bardziej szczegółowoEkstrakt z Chińskich Daktyli
Ekstrakt z Chińskich Daktyli Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS Lekarze z Chin uważają, że owoce głożyny znane jako chińskie daktyle Pomagają zachować sprawność Poprawiają odporność Wspomagają pracę żołądka
Bardziej szczegółowoCena : 249,00 zł Stan magazynowy : bardzo wysoki Średnia ocena : brak recenzji. superodzywki.pl
FA Core Mass 7000 gramów Cena : 249,00 zł Stan magazynowy : bardzo wysoki Średnia ocena : brak recenzji Utworzono 02-03-2017 MassCore to wysokiej jakości klasyczna, skuteczna i sprawdzona w działaniu odżywka
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH Nazwa studiów podyplomowych Poradnictwo dietetyczne w sporcie Kod studiów podyplomowych
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO ENERGETYKA WYSIŁKU, ROLA KRĄŻENIA I UKŁADU ODDECHOWEGO
FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO ENERGETYKA WYSIŁKU, ROLA KRĄŻENIA I UKŁADU ODDECHOWEGO Dr hab. Andrzej Klusiewicz Zakład Fizjologii Instytutu Sportu Tematyka wykładu obejmuje trzy systemy energetyczne generujące
Bardziej szczegółowoDietetyka w sporcie. Dietetics in sport Wychowanie fizyczne Stacjonarne, I-go stopnia licencjackie Ogólnoakademicki 1 - - - - 1
I. KARTA PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu/modułu: Nazwa angielska: Kierunek studiów: Poziom studiów: Profil studiów: Jednostka prowadząca: Prowadzący przedmiot: Dietetyka w sporcie Dietetics in sport Wychowanie
Bardziej szczegółowoMassCore g - Wanilia
Utworzono: 2017-03-18 14:56:34 MassCore - 7000g - Wanilia Cena produktu: 179,00 PLN 159,00 PLN MassCore to wysokiej jakości klasyczna, skuteczna i sprawdzona w działaniu odżywka do budowy masy mięśniowej
Bardziej szczegółowoCena : 169,00 zł Producent : Olimp Stan magazynowy : bardzo wysoki Średnia ocena : brak recenzji. superodzywki.pl
Olimp Bcaa XPLODE 500 g + Glutamine XPLODE 500 g Cena : 169,00 zł Producent : Olimp Stan magazynowy : bardzo wysoki Średnia ocena : brak recenzji Utworzono 10-01-2017 BCAA Xplode to produkt, który wreszcie
Bardziej szczegółowoPHARMA FREAK ANABOLIC FREAK - DAA
PHARMA FREAK ANABOLIC FREAK - DAA Bardzo silny booster testosteronu. Nowa, specjalnie zaprojektowana formuła suplementu diety zawiera składniki wspomagające powysiłkową produkcję naturalnych hormonów.
Bardziej szczegółowoBliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki
Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Metabolizm całokształt przemian biochemicznych i towarzyszących
Bardziej szczegółowoBCAA Core pozwala zabezpieczyć białka mięśniowe przed rozpadem
FA Nutrition BCAA Core Aminokwasy o rozgałęzionych łańcuchach (BCAA) w proszku. Najważniejsza odżywka na mięśnie dla sportowców wszystkich dyscyplin. Suplement diety z aminokwasami rozgałęzionymi w proszku
Bardziej szczegółowoTrener Marcin Węglewski ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ
ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ Na optymalne przygotowanie zawodników do wysiłku meczowego składa się wiele czynników. Jednym z nich jest dobrze przeprowadzona rozgrzewka. (Chmura 2001) Definicja
Bardziej szczegółowoMateriały z wykładu ŻYWIENIE OSÓB AKTYWNYCH FIZYCZNIE
Materiały z wykładu ŻYWIENIE OSÓB AKTYWNYCH FIZYCZNIE dr n. med. Emilia Korek Katedra i Zakład Fizjologii Zapotrzebowanie energetyczne Zapotrzebowanie na energię jest definiowane jako ilość energii zawarta
Bardziej szczegółowoDr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany
1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy
Bardziej szczegółowoACTIVLAB Recovery 2.0
ACTIVLAB Recovery 2.0 Doskonała odżywka regeneracyjna typu post-workout stworzona w oparciu o najnowsze badania dotyczące regeneracji powysiłkowej. Zawiera specjalnie dobrane, aktywne składniki o działaniu
Bardziej szczegółowoVitarade Recovery Gel - 45g (Węglowodany)
Utworzono: 2017-02-12 20:53:36 Vitarade Recovery Gel - 45g (Węglowodany) Cena produktu: 4,90 PLN 4,49 PLN Vitarade Recovery Gel fueled by Vitargo jest przeznaczony dla sportowców wyczynowych oraz wszystkich
Bardziej szczegółowoINFORMATOR SZKOLENIOWY. Warszawa, 5 grudnia 2015 r.
INFORMATOR SZKOLENIOWY Warszawa, 5 grudnia 2015 r. INFORMACJE OGÓLNE TEMAT SZKOLENIA: ŻYWIENIE I SUPLEMENTACJA W SPORTACH WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH DATA SZKOLENIA: 5 GRUDNIA 2015 r. (sobota) MIEJSCE SZKOLENIA:
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU Czy priony zawsze są szkodliwe? SPIS TREŚCI: Wprowadzenie. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. Karty pracy. 1.
Bardziej szczegółowoVitarade Recovery Gel
Vitarade Recovery Gel Vitarade Recovery Gel to nowa odżywka regeneracyjna w postaci żelu. Dostarcza optymalną dawkę węglowodanów i białek. Zapewnia bardzo szybką i efektywną regenerację. Idealny żel węglowodanowy
Bardziej szczegółowoNazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia. Kod modułu Język kształcenia Efekty kształcenia dla modułu kształcenia
Nazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu Kod modułu Język Efekty dla modułu Wychowanie fizyczne Zakład Fizjologii, Katedra Nauk Fizjologiczno- Medycznych Fizjologiczne podstawy treningu
Bardziej szczegółowoProfil metaboliczny róŝnych organów ciała
Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Edyta Balejko Przedmiot: Żywienie człowieka Ćwiczenie nr 5 Temat: Wskaźniki oceny wartości odżywczej białek
Bardziej szczegółowoFizjologia, biochemia
Fizjologia, biochemia sportu 17 Kreatyna okazała się jedną z najsilniej działających odżywek, stosowanych przez sportowców. Kreatyna Autorzy obszernie przedstawiają zagadnienia związane z wykorzystywaniem
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Nazwa modułu: Żywienie w sporcie Cykl: np.2015/2018 r.a.: np.2017/2018
YL AB U MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Żywienie w sporcie Cykl: np.2015/2018 r.a.: np.2017/2018 Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów pecjalność Poziom studiów
Bardziej szczegółowoCORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.
CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,
Bardziej szczegółowoINFORMATOR SZKOLENIOWY
INFORMATOR SZKOLENIOWY Żywienie w kulturystyce & fitness Warszawa, 19 marca 2016 r. INFORMACJE OGÓLNE TEMAT SZKOLENIA: ŻYWIENIE I SUPLEMENTACJA W KULTURYSTYCE & FITNESS DATA SZKOLENIA: 19 marca 2016 r.
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2
KARTA KURSU Nazwa Podstawy zdrowego żywienia Nazwa w j. ang. Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Mgr inż. Ewelina Trojanowska Zespół dydaktyczny Mgr inż. Ewelina Trojanowska Opis kursu (cele kształcenia)
Bardziej szczegółowoCzy żywność GMO jest bezpieczna?
Instytut Żywności i Żywienia dr n. med. Lucjan Szponar Czy żywność GMO jest bezpieczna? Warszawa, 21 marca 2005 r. Od ponad połowy ubiegłego wieku, jedną z rozpoznanych tajemnic życia biologicznego wszystkich
Bardziej szczegółowoZaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D.
I. Organizm człowieka. Skóra powłoka organizmu 1. Zadanie Napisz, czym zajmuje się anatomia............................................................................................................................
Bardziej szczegółowoDIETETYKA SPORTOWA (Z FIZJOLOGIĄ SPORTU)
www.olimpiakos.org.pl OLIMPIAKOS Centrum Kształcenia Kadr Sportowych to ceniony w Polsce ośrodek szkoleniowy. Placówka wpisana do CEiDG oraz ewidencji szkół i placówek niepublicznych nr 1076K jak również
Bardziej szczegółowoGeny i działania na nich
Metody bioinformatyki Geny i działania na nich prof. dr hab. Jan Mulawka Trzy królestwa w biologii Prokaryota organizmy, których komórki nie zawierają jądra, np. bakterie Eukaryota - organizmy, których
Bardziej szczegółowoSubstancje o Znaczeniu Biologicznym
Substancje o Znaczeniu Biologicznym Tłuszcze Jadalne są to tłuszcze, które może spożywać człowiek. Stanowią ważny, wysokoenergetyczny składnik diety. Z chemicznego punktu widzenia głównym składnikiem tłuszczów
Bardziej szczegółowoNazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia. Kod modułu Język kształcenia Efekty kształcenia dla modułu kształcenia
Nazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia Kod modułu Język kształcenia Efekty kształcenia dla modułu kształcenia Wychowanie fizyczne Zakład Fizjologii, Katedra Nauk Fizjologiczno-
Bardziej szczegółowoWhey C6-1000g (Whey C-6) + BCAA POWDER - 500g
Utworzono: 2016-12-27 03:56:36 Whey C6-1000g (Whey C-6) + BCAA POWDER - 500g Cena produktu: 159,90 PLN 121,99 PLN Whey C-6 to megaanaboliczny, wysokobiałkowy preparat (85% białka w suchej masie), zawierający
Bardziej szczegółowoZagadnienia do egzaminu z biochemii (studia niestacjonarne)
Zagadnienia do egzaminu z biochemii (studia niestacjonarne) Aminokwasy, białka, cukry i ich metabolizm 1. Aminokwasy, wzór ogólny i charakterystyczne grupy. 2. Wiązanie peptydowe. 3. Białka, ich struktura.
Bardziej szczegółowoZagadnienia seminaryjne w semestrze letnim I Błony biologiczne
Zagadnienia seminaryjne w semestrze letnim 2019 I Błony biologiczne 1. Budowa i składniki błon biologicznych - fosfolipidy - steroidy - białka - glikoproteiny i glikolipidy 2. Funkcje błony komórkowej
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowoMając na względzie poprawienie kondycji oraz wzmocnienie układu krążenia powinniśmy się kierować podczas treningu następującymi wartościami;
Trening z pulsometrem dla początkujących Często można usłyszeć, że pulsometr to urządzenie przydatne tylko w treningu profesjonalistów. Nie jest to jednak pogląd słuszny. Początkujący, a zwłaszcza osoby
Bardziej szczegółowoSzkolenia. Przygotowanie fizyczne zawodnika
Szkolenia Przygotowanie fizyczne zawodnika Przygotowanie fizyczne zawodnika szkolenie (Budowa kompleksowego programu treningowego) Istotą szkolenia jest umiejętność łączenia różnych elementów wpływających
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne
Scenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne Czas trwania lekcji: 2x 45 minut Cele lekcji: 1. Ogólny zapoznanie
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU CO TO JEST ŻYCIE. SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. Części lekcji. 1. Część wstępna.
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU CO TO JEST ŻYCIE. SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. III. Karty pracy. 1.
Bardziej szczegółowoSzkolenia Dietetyka i suplementacja
Szkolenia Dietetyka i suplementacja Dietetyka i suplementacja Powszechnie wiadomo jest, że prawidłowe odżywianie jest jednym z najważniejszych czynników szeroko rozumianego zdrowia. Zapewnia prawidłowy
Bardziej szczegółowoPROGRAM KURSU PZBad TRENER BADMINTONA
Lp. PROGRAM KURSU PZBad TRENER BADMINTONA Liczba godzin - 40 (część ogólna i specjalistyczna) + 0 (praktyki) + egzamin Przedmiot CZĘŚĆ OGÓLNA Anatomia funkcjonalna z elementami antropologii 4 Teoria Liczba
Bardziej szczegółowoPodział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie
Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana poprzecznie prążkowana serca gładka Tkanka mięśniowa Podstawową własnością
Bardziej szczegółowo4 JUNIOR PHARMA PREZENTUJE. suplementy stworzone z myślą o najmłodszych sportowcach
4 JUNIOR PHARMA PREZENTUJE suplementy stworzone z myślą o najmłodszych sportowcach JESTEŚ RODZICEM MŁODEGO SPORTOWCA? Czy Twoje dziecko uczęszcza na treningi minimum 2 razy w tygodniu? Zdarzyło się, że
Bardziej szczegółowoFizjologia, biochemia
50 Fizjologia, biochemia sportu Krioterapia powoduje lepszą krążeniową i metaboliczną tolerancję oraz opóźnia narastanie zmęczenia w trakcie wykonywania pracy mięśniowej przez zawodników sportów wytrzymałościowych.
Bardziej szczegółowoFIT WITH FOOD. Joanna Szurkowska DIETETYK SPORTOWY MoveOnsport Team
FIT WITH FOOD Nie ma dobrego treningu bez dobrego odżywienia i dostarczonych w odpowiedniej ilości kalorii oraz makroskładników. Tylko dzięki odpowiedniej kontroli, świadomości i wiedzy możesz być pewien
Bardziej szczegółowoMaking the impossible possible: the metamorphosis of Polish Biology Olympiad
Making the impossible possible: the metamorphosis of Polish Biology Olympiad Takao Ishikawa Faculty of Biology, University of Warsaw, Poland Performance of Polish students at IBO Gold Silver Bronze Merit
Bardziej szczegółowoCena : 15,00 zł Nr katalogowy : VITAMIN B Producent : TREC NUTRITION Dostępność : Dostępny Stan magazynowy : wysoki Średnia ocena : brak recenzji
Informacje o produkcie VITAMIN B COMPLEX 60 KAPSUŁEK Cena : 15,00 zł Nr katalogowy : VITAMIN B Producent : TREC NUTRITION Dostępność : Dostępny Stan magazynowy : wysoki Średnia ocena : brak recenzji VITAMIN
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoEkstrakt z Chińskich Daktyli TIENS. Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów
Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów Lekarze z Chin uważają, że owoce głożyny znane jako chińskie daktyle pomagają zachować sprawność, poprawiają odporność, wspomagają
Bardziej szczegółowoCena: 16. ACE24 Michał Kleszcz Straszęcin 295k Straszęcin VAT: PL TREC Vitamin B Complex.
www.twoje-odzywki.pl ACE24 Michał Kleszcz Straszęcin 295k 39-218 Straszęcin VAT: PL8722344523 TREC Vitamin B Complex [Support Energy Production and Food Assimilation!] Energia, koncentracja i efektywny
Bardziej szczegółowoSzafy, garderoby, zabudowy wnęk Rydułtowy ul. Bema 3 Turza Śląska ul.. Bogumińska 21 tel./fax (032) 451-41-29
Odżywianie w konkurencjach wytrzymałościowych..część 2 Odżywianie jest nieodłącznym elementem procesu treningowego. Pozostałe elementy to trening i regeneracja. Wszystkie te elementy są jednakowo ważne
Bardziej szczegółowoWHEY g Trec Nutrition
Dane aktualne na dzień: 19-11-2017 12:23 Link do produktu: https://sportowesuplementy.pl/whey-100-2000g-trec-nutrition-p-677.html WHEY 100-2000g Trec Nutrition Cena Cena poprzednia Dostępność Czas wysyłki
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI CHEMII LUB BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU SPOSÓB NA IDEALNĄ PIANĘ
SCENARIUSZ LEKCJI CHEMII LUB BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU SPOSÓB NA IDEALNĄ PIANĘ SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. III.
Bardziej szczegółowoZnaczenie właściwego żywienia i suplementacji w sportach walki
Znaczenie właściwego żywienia i suplementacji w sportach walki dr n. zdr. inż.krzysztof Durkalec-Michalski 1,2 1 Zakład Dietetyki, Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Bardziej szczegółowoBliskie spotkania z biologią. METABOLIZM część II. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW
Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM część II dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki METABOLIZM KATABOLIZM - rozkład związków chemicznych
Bardziej szczegółowoOFERTA OD PAŹDZIERNIKA 2016 R. Nazwa testu Badanie wykonane w celu Wynik i zalecenia Cena
OFERTA OD PAŹDZIERNIKA 2016 R. Nazwa testu Badanie wykonane w celu Wynik i zalecenia Cena Blossom genetycznych: 13 predyspozycie do otyłości, genetyczne uwarunkowania efektu jo-jo, wykluczenia produktów,
Bardziej szczegółowoPamiętając o komplementarności zasad azotowych, dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA. A C C G T G C C A A T C G A...
1. Zadanie (0 2 p. ) Porównaj mitozę i mejozę, wpisując do tabeli podane określenia oraz cyfry. ta sama co w komórce macierzystej, o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej, gamety, komórki budujące
Bardziej szczegółowoTranslacja i proteom komórki
Translacja i proteom komórki 1. Kod genetyczny 2. Budowa rybosomów 3. Inicjacja translacji 4. Elongacja translacji 5. Terminacja translacji 6. Potranslacyjne zmiany polipeptydów 7. Translacja a retikulum
Bardziej szczegółowoCIAŁO I ZDROWIE WSZECHŚWIAT KOMÓREK
CIAŁ I ZDRWIE WSZECHŚWIAT KMÓREK RGANIZM RGANY TKANKA SKŁADNIKI DŻYWCZE x x KMÓRKA x FUNDAMENT ZDRWEG ŻYCIA x PRZEMIANA MATERII WSZECHŚWIAT KMÓREK Komórki są budulcem wszystkich żywych istot, również nasze
Bardziej szczegółowo10. WYMAGANIA WSTĘPNE I DODATKOWE (np. przedmioty poprzedzające):
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Specjalizacja instruktorska Dietetyka w sporcie KOD S/I/st/38 2. KIERUNEK: Sport 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III rok/v semestr 5. LICZBA
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji przyrody/biologii (2 jednostki lekcyjne)
Joanna Wieczorek Scenariusz lekcji przyrody/biologii (2 jednostki lekcyjne) Strona 1 Temat: Budowa i funkcje kwasów nukleinowych Cel ogólny lekcji: Poznanie budowy i funkcji: DNA i RNA Cele szczegółowe:
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich
ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2 TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych
Bardziej szczegółowoGeny, a funkcjonowanie organizmu
Geny, a funkcjonowanie organizmu Wprowadzenie do genów letalnych Geny kodują Białka Kwasy rybonukleinowe 1 Geny Występują zwykle w 2 kopiach Kopia pochodząca od matki Kopia pochodząca od ojca Ekspresji
Bardziej szczegółowoBadanie profilu sportowego Fit Sport
Badanie profilu sportowego Fit Sport Talent sportowca to jedna strona medalu, Druga to ciężka praca, oparta na ocenie indywidualnych uwarunkowań organizmu. Fit Sport określa predyspozycje genetyczne niezbędne
Bardziej szczegółowoKURS DIETETYKI SPORTOWEJ
KURS DIETETYKI SPORTOWEJ SZCZEGÓŁOWY OPIS SZKOLENIA EDYCJA 2019/2020 www.akademiads.pl kontakt@akademiads.pl +48 606 641 881 Drogi Kursancie! W dobie internetu jesteśmy atakowani ogromem informacji, za
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS
1 Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil kształcenia: Zawodowy Stopień studiów: I Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Semestr: Forma studiów: Nazwa przedmiotu:
Bardziej szczegółowoWysiłek krótkotrwały o wysokiej intensywności Wyczerpanie substratów energetycznych:
Zmęczenie Zmęczenie jako jednorodne zjawisko biologiczne o jednym podłożu i jednym mechanizmie rozwoju nie istnieje. Zmęczeniem nie jest! Zmęczenie po dniu ciężkiej pracy Zmęczenie wielogodzinną rozmową
Bardziej szczegółowoTEST Z CYTOLOGII GRUPA II
TEST Z CYTOLOGII GRUPA II Zad. 1 (4p.) Rysunek przedstawia schemat budowy pewnej struktury komórkowej. a/ podaj jej nazwę i określ funkcję w komórce, b/ nazwij elementy oznaczone cyframi 2 i 5 oraz określ
Bardziej szczegółowo