Jakość złączy spawanych w konstrukcjach budowlanych, według wymagań normy PN-B-06200:2002

Transkrypt

1 Jakość złączy spawanych w konstrukcjach budowlanych, według wymagań normy PN-B-06200:2002 Tadeusz Morawski UTiE Level Warszawa 1. Wstęp Normy europejskie PN-EN wprowadzane od kilkunastu lat do krajowego przemysłu spowodowały zanik zainteresowania "starymi" normami PN. Chociaż normy nie są obowiązkowe, to wprowadzone do dokumentacji technicznej nabierają znaczenia ich postanowienia powinny być spełniane. W konstrukcjach stalowych pierwszoplanową rolę odgrywają rodzime normy PN. Do takich należą normy dotyczące określonego typu konstrukcji (zbiorniki, rurociągi, mosty itd.) lub, jak to klasyfikuje norma EN 473, dotyczące wybranego sektora przemysłowego, np. PN-B-06200:2002 [1], PN-B-03200:1990 [2], PN-S :1989 [3]. Podane w nich wymagania uwzględniają wymagania norm EN ale wybiórczo i z opóźnieniem. W referacie przypomnimy wiedzę jaką powinien znać personel kontroli jakości przy tworzeniu dokumentacji projektowej konstrukcji, a także dla rozważnej i optymalnej oceny wyników badań nieniszczących według postanowień PN oraz PN-EN. Wiedza ta jest niezbędna dla personelu badań nieniszczących z certyfikatami kwalifikacji 3. stopnia, a także i 2. stopnia według wymagań PN-EN 473. Norma PN-B-06200:2002: Konstrukcje stalowe budowlane - Warunki wykonania i odbioru - Wymagania podstawowe [1] podaje zasady opracowywania dokumentacji technicznej przy wytwarzaniu i montażu konstrukcji stalowych, a więc zawiera także wymagania i zasady prowadzenia kontroli jakości złączy spawanych metodami nieniszczącymi. Ma ona fundamentalne znaczenie dla projektantów i wykonawców budowlanych konstrukcji spawanych. Wiąże ona wymagania odnośnie jakości złączy spawanych z klasą konstrukcji (obciążenia, gatunek materiału, warunki eksploatacji itd.) czego w normach EN nie można znaleźć lub jest mało klarowne dla służb kontroli jakości. 2. Działania dla zapewnienia jakości konstrukcji stalowych Zapewnienie jakości konstrukcji stalowej jest procesem złożonym. Wymaga szeregu działań, których liczba wzrasta wraz ze stopniem ważności konstrukcji, a więc ze wzrostem zagrożenia otoczenia lub wzrostem ryzyka poniesienia poważnych strat materialnych w przypadku uszkodzenia konstrukcji albo jej zniszczenia. Pierwszy i bardzo ważny etap tych działań ma miejsce podczas projektowania. W tej fazie ustalane są warunki eksploatacji zamówionych przez inwestora konstrukcji (temperatura,, rodzaj i wielkość obciążeń, warunki korozyjne, okres eksploatacji itp.) oraz założenia dla rozwiązań konstrukcyjnych (rodzaj połączeń: spawane, skręcane śrubami,..., rodzaj prętów: kształtowniki, rury, pełne pręty itd.). Ustalone warunki eksploatacji konstrukcji stają się jej parametrami, z których do najważniejszych zalicza się: Temperaturę eksploatacji T e ustalaną na podstawie lokalizacji obiektu i mapy izoterm najniższych temperatur, uśrednionych dla najzimniejszego miesiąca w przedziale czasowym 20 do 25 lat. 61

2 Wielkość obciążeń, które decydują o stanie naprężeń w elementach nośnych konstrukcji. Ich rodzaj jest jednym z głównych czynników decydujących o doborze gatunków stali, a zatem o klasie konstrukcji. Zgodnie z normą PN-B-06200:2002 [1] konstrukcje stalowe budowlane dzieli się na trzy klasy: a) klasa 3 - wymagania podstawowe Obejmuje konstrukcje obciążone statycznie (nie narażone na zmęczenie), wykonane ze stali konstrukcyjnej niestopowej kategorii nie wyższej niż S235, o grubości materiału t < 30 mm, b) klasa 2 - wymagania podwyższone Obejmuje konstrukcje stalowe obciążone statycznie lub dynamicznie, wykonane ze stali konstrukcyjnej niestopowej lub niskostopowej kategorii nie wyższej niż S355. Do tej klasy zalicza się również konstrukcje, w których występują szczególne rozwiązania konstrukcyjnotechnologiczne, jak połączenia przygotowane do montażowego spawania głównych elementów nośnych oraz elementy o masie ponad 20 t. c) klasa 1 - wymagania specjalne Obejmuje konstrukcje jak w klasie 2, których awaria pociągnęłaby za sobą znaczne zagrożenie życia ludzi lub duże straty materialne oraz konstrukcje wykonane ze stali kategorii wyższej niż S355. Kształtowanie elementów i połączeń konstrukcji, podobnie jak wielkość obciążeń, ma poważny wpływ na stan naprężeń, stopień ich koncentracji oraz wielkość naprężeń własnych. Błędy popełnione w fazie projektowania są trudne do naprawienia w wytwórni konstrukcji. Źle ukształtowane elementy i połączenia nie można poprawić nawet przy zastosowaniu najlepszych technologii wytwarzania, składania i kontroli. Kolejne działania dla zapewnienia jakości konstrukcji mają miejsce podczas jej wykonania: Wybór optymalnych technologii spawania oraz zapewnienie wysokiego poziomu kwalifikacji personelu spawalniczego. Warto w tym miejscu podkreślić rolę inspektorów nadzoru. Stała ich obecność w procesie wytwarzania, a zwłaszcza podczas scalania i montażu elementów konstrukcji zawsze pomaga w utrzymaniu wysokiej jakości wykonywanych operacji. Prowadzenie badań nieniszczących materiałów i połączeń oraz analiza ich wyników. Badania nieniszczące są ważnym narzędziem w działaniu dla zapewnienia jakości konstrukcji. Wykonywane są prawie w każdej fazie realizacji inwestycji. Materiały bada się w hutach lub w wytwórniach (rozwarstwienia, wtrącenia, pęknięcia). Elementy konstrukcji i ich połączenia kontroluje się zarówno w wytwórni jak i podczas montażu. Duża uniwersalność badań nieniszczących spowodowała nieuzasadnione przeświadczenie, że wyniki tych badań są jedynym wskaźnikiem jakości konstrukcji. W rzeczywistości są one tylko jednym z wielu działań, służących zapewnieniu wysokiej jakości budowanych konstrukcji stalowych. Wykrycie i opisanie nieprawidłowości (wady) w elemencie konstrukcji nie powinno oznaczać natychmiastowej naprawy lub wymiany. Działy kontroli jakości powinny dysponować personelem, który jest w stanie przeprowadzić analizę skutków obecności wad w połączeniach i materiale elementów konstrukcji. Naprawy nie zawsze oznaczają podniesienie jakości konstrukcji, o czym najlepiej świadczą doświadczenia z wykonywania poprawek spawalniczych. 62

3 3. O znaczeniu niezgodności spawalniczych Ważnym celem kontroli jest działanie, które zabezpiecza przed niespodziewanym uszkodzeniem złącza zapoczątkowanym od wad w złączu spawanym. Ryzyko uszkodzenia określa się trzema głównymi czynnikami: naprężeniami, własnościami materiałów i wymiarami niezgodności spawalniczych (wad). Metodami nieniszczącymi można określać tylko wymiary geometryczne niezgodności spawalniczych. Wymaganie wykonania złączy bez niezgodności spawalniczych najczęściej jest ograniczone względami ekonomicznymi oraz warunkami spawania. Obecność niezgodności w złączach nie jest więc rzeczą niezwykłą, o ile ich rodzaj i wielkość nie zawsze zagrażają bezpieczeństwu konstrukcji. Ocena znaczenia wielkości i kształtu obecnych w złączach niezgodności spawalniczych nieuchronnie prowadzi do przypomnienia głównych tez filozofii mechaniki pękania: 1) Możliwe jest określenie wymiarów krytycznych niezgodności (wad) dla każdej spoiny w danej konstrukcji, wykonanej z materiału o wiadomych własnościach i znanych naprężeniach (określonych w projekcie konstrukcji). Niezgodność krytyczna jest niezgodnością spawalniczą materiału złącza o wielkości, której przekroczenie w określonych warunkach eksploatacji (naprężenia, temperatura) spowoduje zniszczenie (pęknięcie) lub uszkodzenie złącza spawanego. Niezgodność dopuszczalna (akceptowana) jest niezgodnością spawalniczą, której wielkość w danym złączu uważa się za największą jaka może pozostać. Związek między niezgodnością spawalniczą krytyczną i niezgodnością dopuszczalną najczęściej jest bliżej nieokreślony. Stosunek wielkości niezgodności krytycznej W K do dopuszczalnej W D wyraża współczynnik bezpieczeństwa k B > 1. Jego rzeczywiste wartości najczęściej przekraczają liczbę 2 osiągając wartość nawet zbliżoną do liczby 10. Tak duży margines bezpieczeństwa wyjaśnia dlaczego przez długie lata eksploatowane są bezawaryjnie konstrukcje, których złącza zawierają znacznie większe od dopuszczalnych niezgodności spawalnicze. Taki margines bezpieczeństwa powoduje znikomą wrażliwość konstrukcji na wymagania, odnośnie wymiarów dopuszczalnych niezgodności, zawarte w normach. Rys 1. Wysokość t nieciągłości spawalniczej 2) Wielkość niezgodności spawalniczej jest z punktu widzenia mechaniki pękania bardzo ściśle związana z jej wysokością. "t" (rys. 1) Długość i inne parametry geometryczne nieciągłości są stosunkowo mało ważne. Z tych dwóch faktów można wyciągnąć wniosek, że przeprowadzone badania, w celu oceny bezpieczeństwa konstrukcji spawanych, powinny określać wysokości wszystkich potencjalnie niebezpiecznych niezgodności spawalniczych. Analizując normy i inne dokumenty techniczne można wyrazić zdziwienie, że większość z nich wymienia do kontroli spoin techniki, które nie są w stanie zmierzyć wysokości wykrytych niezgodności. 63

4 Zastanówmy się nad wpływem obecności niezgodności spawalniczych na bezpieczną pracę złączy. Na podstawie analizy licznych badań wykazano stosunkowo niewielki wpływ wszelkiego rodzaju wtrąceń i pęcherzy na zmniejszenie wytrzymałości złączy spawanych. Pęcherze powodujące ubytek przekroju spoiny o 7% do 8 % oraz żużle dające ubytek przekroju do 10% (przy długości wtrącenia 18 mm) nie wpływają na wytrzymałość na rozciąganie złączy doczołowych. Wykazano także, że wytrzymałość zmęczeniowa złączy przy liczbie 10 4 cykli jest prawie równa wytrzymałości na rozciąganie materiału podstawowego pomimo obecności wtrąceń żużlowych zajmujących do 10% powierzchni w przekroju poprzecznym spoiny lub obecności pęcherzy stanowiących do 5 % ubytku przekroju spoiny. Przedstawiony wpływ przestrzennych niezgodności spawalniczych na wytrzymałość złączy nie ma odzwierciedlenia w normach, także w PN-EN 5817 [5] i PN-B-6200 [1]. Dopuszczalne wg norm wielkości ubytku przekroju spoiny spowodowanego obecnością tych niezgodności najczęściej wahają się w przedziale 1% do 4%. Ma to istotny wpływ na wzrost ilości poprawek spawalniczych i na koszty wytwarzania. Płaskie niezgodności spawalnicze, takie jak pęknięcia, przyklejenia, braki przetopu, podtopienia czy pewne przypadki przesunięcia brzegów są bardziej niebezpieczne dla konstrukcji. Ocena wpływu płaskich niezgodności na wytrzymałość złączy wymaga indywidualnej analizy dla każdego typu konstrukcji i przewidywanych warunków jej eksploatacji. Najczęściej analiza taka podlega regułom mechaniki pękania, według których decydującym parametrem są własności wytrzymałościowo-plastyczne materiału w określonej temperaturze eksploatacji i w obszarze danej niezgodności. Własności te określają współczynniki K Ic (w warunkach odkształceń sprężystych) i c (odkształcenie sprężystoplastyczne) wyznaczane za pomocą, np. próby COD. Wymagania podane w normach, określające dopuszczalną wielkość poszczególnych niezgodności płaskich są także ostrzejsze niż wynikałoby to z teorii mechaniki pękania. 4. Jakości złączy spawanych w konstrukcjach budowlanych wg PN-B-06200:2002 Poradnikiem dla projektantów konstrukcji stalowych jest norma budowlana PN-B :2002 [1]. Norma ta zawiera praktycznie wskazówki odnośnie doboru metod kontroli połączeń oraz odniesienia od norm europejskich. Chociaż ostatnia wersja tej normy jest z 2002 roku to zamieszczone w niej informacje związane z jakością połączeń spawanych w znacznym stopniu straciły aktualność. Dotyczy to zarówno terminologii jak i wymagań zawartych w normach EN stanowiących o technikach badania i ocenie jakości połączeń spawanych. Poziom jakości złączy spawanych w konstrukcjach budowlanych nie powinien być gorszy od podanego w tabl.1 (odpowiada tabl. B3 w PN[1]).Do czasu nowelizacji normy budowlanej PN-B-06200[1] zleca się uwzględnianie postanowień aktualnych norm: PN-EN ISO [4] i PN-EN ISO 5817:2003 [5]. O tym jakie warunki odbiorcze połączeń będą stosowane decyduje projektant, Może również wymagać poziomów jakości opartych na starszych przepisach i normach. Przypadki takie są możliwe, bo normy nie są obligatoryjne, chociaż rzadko spotykane (rekonstrukcje, naprawy itp.). Wyjaśnienia i dyskusji wymaga podane w normie budowlanej [1] sformułowanie:"... Nie dopuszcza się złączy spawanych o poziomie jakości niższym niż C dla złączy badanych radiograficznie i ultradźwiękami... W przypadku badań wizualnych wg PN-EN 970 należy stosować kryteria odbioru wg tablicy B3". Właśnie ta tablica staje się nieaktualna w związku z postanowieniami obecnie obowiązujących norm [4 i 5]. Poniżej zamieszczono tablicę 1, która jest kopią tablicy B3 z normy PN-B [1]. 64

5 Tablica 1 (Tabl. B3 w PN[1]) - Dopuszczalne niezgodności spawalnicze złączy spawanych w konstrukcjach obciążonych przeważająco statycznie wg PN-EN Lp. Rodzaj niezgodności wg PN-EN Pęknięcie spoiny (100) Pęknięcie w kraterze (104) Pęcherz gazowy (2011), Pęcherze równomiernie rozproszone (2012), Łańcuch pęcherzy (2014) Gniazdo pęcherzy (2013) Pęcherz podłużny (2015), Pęcherz kanalikowy (2016), Wgłębienie w kraterze (2024) Wtrącenie stałe (poza miedzią) (300) Poziom jakości wg PN-EN Wymagania dodatkowe B łączna liczba porów lp. 27 długa niezgodność krótka niezgodność: B długa niezgodność krótka niezgodność: C 7 Wtrącenie miedzi (3042) 8 Przyklejenie (401) 9 Brak przetopu (402) B jw. łączna liczba porów i wtrąceń lp Niewłaściwy odstęp i niepełny przetop spoiny pachwinowej (617) Podtopienie ciągłe (5011) Podtopienie przerywane (5012) 12 Nadmierny nadlew lica (502) B * B B jeśli szerokość h szczeliny przekracza dopuszczalną odchyłkę, może być rekompensowana zwiększeniem grubości a = a no m + 0,7 h na badanej długości 100 mm średnia grubość spoiny powinna być nie mniejsza niż grubość projektowana Nadmierna wypukłość (503) Spoina pachwinowa o większej grubości niż projektowana Spoina pachwinowa o mniejszej grubości niż projektowana Wyciek (504) Wyciek miejscowy (5041) Przesunięcie brzegów (507) Wklęśnięcie (509) Niezupełne wypełnienie rowka spawalniczego (511) Nadmierna asymetria spoiny pachwinowej (512) Wklęśnięcie grani (515) Obustronne wklęśnięcie grani (5013) Nawis (506) Niewłaściwe ponowne rozpoczęcie spawania(517) Ślad zajarzenia (601) 25 Rozprysk (602) 26 Wielokrotne niezgodności w dowolnym przekroju poprzecznym 27 Pustka gazowa 201 Wtrącenie stałe (300) C długa niezgodność krótka niezgodność: C C długa niezgodność krótka niezgodność: C niedopuszczalne rozpryski należy usunąć, np. ze względu na powłoki ochronne nagromadzenie pojedynczych niezgodności na badanej długości 100 mm w dowolnym przekroju podłużnym nie powinno zmniejszać pola przekroju brutto poniżej 95 % łączna liczba porów gazowych jak w l p. 3, 4 i 5 oraz wtrąceń stałych jak w lp.6 nie może przekraczać 2 % pola powierzchni Jakość połączenia spawanego (poziomy B, C, D) ocenia się na podstawie rzeczywistych wymiarów niezgodności spawalniczych oraz wielkości odchyleń od nominalnego kształtu spoiny i/lub złącza odniesionych do odcinka spoiny długości 100 mm. Prosta klasyfikacja poziomów jakości złączy została "zagmatwana" w tabl.b.3 normy PN-B [1]. Większość spawanych konstrukcji budowlanych obciążonych jest przeważająco statycznie, więc autorzy normy [1] zapewne chcieli ułatwić projektantom korzystanie z postanowień PN- EN i opracowali "przewodnik" z interpretacja tej normy w postaci tabl. B.3 (tabl.1). 65

6 Przyczynę niewłaściwej interpretacji można doszukiwać się w stwierdzeniu zawartym w EN i powtórzonym w PN-B-06200, które brzmi: "Można wymagać różnych poziomów jakości dla indywidualnych złączy w danym elemencie konstrukcyjnym". W tabl. B.3 (tabl.1) przyjęto poziom jakości C dla złączy w konstrukcjach obciążonych przeważająco statycznie, ale dla tego samego złącza dopuszczono obecność niezgodności, których rodzaj i wymiary graniczne dają według EN inny poziom jakości złącza. I tak, np.: - Pęcherze i pory (lp. 3 i 4) są klasyfikowane wg poziomu jakości B, czyli bardzo ostro, chociaż wiadomo że wady objętościowe stanowią mniejsze zagrożenie dla bezpiecznej eksploatacji złączy spawanych, - Łączna liczba pęcherzy, porów i wtrąceń (lp. 3 do 6 za lp.27) określona została arbitralnie - Nadmierny nadlew (lp.12) potraktowano bardzo ostro (B), - Wady wymienione pod lp. 22, 23 i 24 uznano za nieakceptowane, chociaż norma EN traktuje je znacznie łagodniej Inne przykłady niekonsekwencji prostują postanowienia w aktualnej normie PN-EN ISO 5817:2007 [5] wprowadzające szereg istotnych zmian, np.: rozszerzenie zakresu stosowania normy dla grubości.łączonych materiałów od t > 0,5 mm baz ograniczenia górnej granicy grubości. Dotychczas norma ograniczała jej stosowanie do przedziału grubości od 3 mm do 63 mm. zrezygnowano z pojęcia "niezgodność spawalnicza długa" (długość niezgodności L powyżej 25 mm na odcinku spoiny 100 mm) pozostawiając termin "niezgodność spawalnicza krótka" (długość L 25 mm). Do treści nowej normy wprowadzono natomiast termin "niezgodność spawalnicza systematyczna", którym określono niezgodność powtarzającą się w złączu spawanym w regularnych odstępach, na badanym odcinku złącza. Tego rodzaju niezgodność norma dopuszcza tylko dla poziomu jakości D), pod warunkiem spełnienia pozostałych wymogów dla tego poziomu jakości. Ponieważ konstrukcje budowlane nie przewidują niższego poziomu jakości połączeń niż C (wymaganie bardzo dyskusyjne!) to ta zmiana nie jest istotna dla konstrukcji budowlanych. Wprowadzono zmiany wymiarów granicznych dla następujących niezgodności spawalniczych: podtopienie ciągłe (5011) i przerywane 5012), nawis (508), wklęśnięcie grani (515), niedostateczna grubość spoiny (5213), ślad zajarzania (601), pęcherz gazowy (2011) i pęcherze równomiernie rozłożone (2012), łańcuch pęcherzy (2014), wtrącenia stałe (300), przyklejenia (401), brak przetopu (402), pęknięcie w kraterze (104). 8. Zakres badań nieniszczących złączy w konstrukcjach budowlanych Każde połączenie w konstrukcjach stalowych podlega co najmniej kontroli wizualnej. Zakres tej kontroli powinien być stuprocentowy. Inne metody nieniszczące łącznie z wizualną stosowane są głównie do oceny jakości połączeń spawanych. Zakres badań nieniszczących według normy PN-B-06200[1] zależy od decyzji projektanta, który najlepiej wie o przewidzianej charakterystyce wytężenia złączy w konstrukcji oraz o innych parametrach mogących mieć wpływ na ich pracę (np. gatunek stali, ukształtowanie połączenia). Projektant może zwiększyć lub zmniejszyć zakres badań nieniszczących w stosunku do zakresu badań "metodami dodatkowymi" określonego w normie budowlanej PN-B [1], cytuję: Każde połączenie spawane powinno podlegać kontroli - co najmniej badaniom wizualnym. Jeśli w projekcie nie określono szczegółowego zakresu badań nieniszczących, to należy przyjmować: a) dla konstrukcji klasy 1 i konstrukcji wykonywanych ze stali kategorii wg PN-EN , PN-EN , PN-EN i PN-EN zakres badań wg tablicy 19 normy, 66

7 b) dla konstrukcji klasy 2 - zakres obejmujący 5 % ogólnej liczby styków doczołowych oraz 1 % łącznej długości spoin pachwinowych przy największej grubości łączonych części dla każdego gatunku stali. Dodatkowe badania nieniszczące należy wykonać w zakresie technicznym określonym w tablicach B.1 i B.2. Jeśli wynik kontroli wyrywkowej danego złącza wskazuje na niedopuszczalne niezgodności, należy zbadać dodatkowo dwa odcinki spoiny przylegającej z obu stron do odcinka z niedopuszczalnymi niezgodnościami. W przypadku wykrycia w tych spoinach dalszych niedopuszczalnych niezgodności, należy badania wykonać w 100%. Tablica 2 (tabl. 19 w PN-B-06200:2002) Zakres badań nieniszczących dla konstrukcji klasy 1 Dotyczy gatunków stali wg PN-EN (U) Rodzaje złączy VT Dodatkowe badanie nieniszczące Strefy połączeń (patrz rysunek 5) Strefy elementów (patrz rys.5) Elementy główne Spoiny drugorzędne spoiny czołowe poprzeczne w blachach środników i pasów przed składaniem. Spoiny pachwinowe poprzeczne na zakończeniu nakładek spoiny podłużne np. w celu zamocowania płatwi, rygli, żeber itp. Spoiny warsztatowe 100 % - po pięć zidentyfikowanych złączy mających takie same główne wymiary, gatunek materiału, geometrię spoin i spawanych wg tej samej technologii. Następnie pozostałe złącza: - po jednym spośród pięciu każdego typu (jeżeli pierwsze pięć było zgodne z 100% załącznikiem B2) 100% 0,5 m na każdych 10 m spośród wszystkich zidentyfikowanych złączy włączając jedno na cztery końce spoin - 1 na 20 złącz montażowe wszystkie podwojona liczba styków warsztatowy ch Dotyczy gatunków stali kategorii S420 i S460 wg PN-EN PN-EN , PN-EN i PN-EN i PN-EN Rodzaje złączy VT Dodatkowe badania nieniszczące Spoiny warsztatowe montażowe Strefy połączeń (rys.5) 100% 20 % długości każdego złącza 100% Strefy elementó w (rys.5) Elementy główne Spoiny drugorzędne Poprzeczne rozciągane 100% 100% 100% spoiny pasów i środników Poprzeczne spoiny 20% 100% 10 % długości każdego złącza ściskane długości Poprzeczne spoiny każdego 20% pachwinowe na 100% 20 % długości każdego złącza długości złącza zakończeniu nakładek każdego Spoiny podłużne 100% 10 % długości każdego złącza złącza 20% długości np. w celu zamocowania każdego 100% 1 na 20 spoin 1 na płatwi, rygli, żeber itp. złącza 20 spoin Zapis ten sankcjonuje badania wyrywkowe złączy warsztatowych oraz styków konstrukcji klasy 2. W rzeczywistości taka kontrola może zapewnić tylko bieżącą ocenę kwalifikacji spawaczy oraz prawidłowy dobór parametrów spawania. Wymieniona tablica 19 w normie [1] 67

8 (tabl. 2) ustala 100% badanie dodatkową metodą nieniszczącą, a więc inną niż VT, praktycznie tylko dla montażowych poprzecznych rozciąganych spoin pasów i środników. Stosowanie badań NDT do kontroli spoin ma na celu ujawnienie wskazań niezgodności, których obecność może spowodować uszkodzenie złącza, a tym samym 68

9 stwarzających ryzyko awarii (katastrofy budowlanej), przy czym jednocześnie chodzi o osiągnięcie optymalnych efektów ekonomicznych. Trzeba zastanowić się czy wyrywkowe badania są wystarczająco skuteczne, aby osiągnąć powyższy cel i czy wyniki badań wyrywkowych dają wystarczające informacje o poziomie jakości złączy w całej konstrukcji lub jej powtarzalnych elementach. Literatura [1] PN-B-06200:2002: Konstrukcje stalowe budowlane - Warunki wykonania i odbioru - Wymagania podstawowe [2] PN-B-03200:1990: Konstrukcje stalowe - Obliczenia statyczne i projektowanie [3] PN-S-10050:1989: Obiekty mostowe. Konstrukcje stalowe. Wymagania i badania [4] PN-EN ISO :2002: Spawanie i procesy pokrewne - Klasyfikacja geometrycznych niezgodności spawalniczych w metalach - Część 1: Spawanie [5] PN-EN ISO 5817:2007: Spawanie - Złącza spawane ze stali, niklu, tytanu i ich stopów (z wyjątkiem spawanych wiązką) - Poziomy jakości według niezgodności spawalniczych 69

10 70