Przestępstwa i wykroczenia skarbowe. PRAWO KARNO-SKARBOWE -dr. M. Kucharska-Derwisz

Transkrypt

1 PRAWO KARNO-SKARBOWE -dr. M. Kucharska-Derwisz KKS - samodzielna ustawa, prawo autonomiczne: przestępstwa skarbowe wykroczenia skarbowego postępowanie w sprawie przestępstw i wykroczeń postęp. dot.wykroczeń Art. 20 KKS tzw.norma blankietowa art 20 pozwala odwołać się do innych przepisów Prawo karne materialne kodeks karny - mówimy o przestępstwie procesowe kodeks post. Karnego- możliwość postawienia zarzutów przyznanie odpow. karnej. wykonawcze kodeks post. Karnego - jak zastosować określone kary,skazany,i wykonanie kary. KKS prawo karno skarbowe (Kodeks karno skarbowy) Materialne prawo karno skarbowe dzieli czyny na zabronione i zagrożone sankcjami za przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Część ogólna KKS ma charakter autonomiczny a wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach poprzez normę blankietową art. 20 KKS odsyłają do innych przepisów. 2 KK K K S pr. karne materialne pr. karne procesowe pr. karne wykonawcze (kpw) pr. wykroczeń (kw) pr. procesowe dot. wykr (kpw) pr. podatkowe pr. dewizowe pr. gier i zakładów wzajemnych pr. celne prywatyzacji mienia Skarbu Państwa Przestępstwa i wykroczenia skarbowe Definicja przestępstwa skarbowego wyprowadza z art 1, 4,22 1 i 53 1 i 2 Przestępstwo skarbowe jest to czyn zabroniony przez ustawę, obowiązujący w czasie jego popełnienia, który jest bezprawny, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy, popełnionym umyślnie lub nieumyślnie, czyn zagrożony karą grzywny w stawkach dziennych, karą ogr. wolności i kary pozb. wolności Działanie lub zaniechanie działania czyn Art 53 ocena społeczna czynu objaśnienie wyrażeń ustawowych Definicja wykroczenie skarbowego - jest to czyn zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, który jest bezprawny, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy popełnionym umyślnie lub nieumyślnie zagrożony wyłącznie kara grzywny określonej kwotowo jeżeli: kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publiczno- prawnej lub wartość czynu nie przekracza 5 krotnej wartości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

2 2013r x 5 = 8000 zł 2014r x 5 = 8400 zł Należność Publiczno-Prawna jest to należność państwowa lub samorządowa, która jest przedmiotem przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. należność państwowa wszystkie należności stanowiące dochód państwa, dotacje subwencje należność samorządowa dochód j.s.t., rozliczenia z tytułu subwencji, dotacji 3 metody rozgraniczenia przestępstw i wykroczeń skarbowych. 1) metoda to ustawodawca samodzielnie określa typy wykroczeń skarbowych, np. art 57 art 81 wykroczenia zaniedbania zgłoszenia i identyfikacji. 2) metoda to subsydiarność wykroczenia względem przestępstwa skarbowego. Art 84- zw. z niedopełnieniem obowiązku Art. 96 i 111 3) metoda ustanowienia przez ustawodawcę przepołowionych typów czynów zabronionych (większa część typów jest realizowana przez 3 metodę) pytanie 2 kryteria 1 kryterium rzeczowe( 5-cio krotne wartość minimalnego wynagrodzenie za pracę) pytanie 2 kryterium ocenne-art 53 - wypadek mniejszej wagi mała społeczna szkodliwość czynu pytanie ( małą wartość 200 X min. wynagrodzenia ) Przedmiot czynu nie może przekraczać małej wartości -200 x min. wynagrodzenie za pracę Ustawowe znamiona czynu zabronionego Elementy 1) przedmiot ( chronione prawem) art 148 dobro prawem tj. życie, interes fiskalny 2) strona podmiotowa (zachowanie się sprawcy) wszystko co związane z zachowaniem sprawcy, sposób postępowania, zachowanie, użycie określonych przedmiotów. 3) Podmiot(osoba fizyczna człowiek) ponosi odpow. karną, podmiot zbiorowy przez osobę reprezentującą podmiot. Kiedy przyniosło korzyść majątkową instytucjom w wyniku działalności osoby fizycznej odpowiedzialność ponosi podmiot zbiorowy) Krąg podmiotów podlegają odpowiedz. to: - osoby prawne( sp. z o.o., fundacje), - jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, - zagraniczne jednostki organizacyjne -Dz.U poz 768 Podmiot powszechny to osoba identyfikująca się określonymi cechami : matka, funkcjonariusz publiczny, podatnik, płatnik 4) Strona podmiotowa (umyślność i nieumyślność) -dot. umyślności lub nie umyślności. Art. 4 nabycie towary akcyzowego nieumyślność Gdy sprawca ma zamiar popełnienie czynu lub godzi się na jego na popełnienie umyślność Nieumyślność gdy nie ma zamiaru jego popełnienia, ale wskutek nie zachowania ostrożności dojdzie do jego popełnienia.

3 Kryteria dostosowujemy do wartości zgodnych z predyspozycjami. Zasadą jest umyślność, Umyślnie- gdy zamierza, chce, godzi się Nieumyślnie- gdy nie ma zamiaru, skutek reakcji reguł ostrożności dochodzi do przestępstwa (kryteria) Różnice między umyślnością a nieumyślnością zamiar nie ma zamiaru Podział przestępstw i wykroczeń skarbowych Podział I Kryterium 1) Kwestia czynu I podział - przestępstwa i wykroczenia z działania - przestępstwa wykroczenia z zaniedbania II podział - ze względu na kryterium skutku Skutek to każda zmiana w świecie zewnętrznym dostrzegalna przez przedmiot trzeci. - przestępstwa i wykroczenia materialne(skutkowe) uszczuplenie należności publiczno- prawnej, zaniechanie zaniedbanie, narażenie na uszczuplenie ważne! - formalne- bezskutkowe III ze względu na osobę sprawcy indywidualne powszechne( to każdy z nas, ktoś, czyli skonstruowane co do zasady od zaimka kto, wyjątek 62 1, osoba musi prowadzić działalność gospodarczą) IV. Dotyczy tylko przestępstw Kryterium jest : dotyczące strony przedmiotowej, czyli opisu zachowania się sprawcy czynu 3 typy przestępstw podstawowy, kwalifikowany uprzywilejowany Przestępstwo co do zasady występuje w typie podstawowym. Typ kwalifikowany przestępstwa tworzy się ze względu na szczególne okoliczności, sposób postępowania następstwo czynu stanowiące o wyższej odpowiedzialności karnej za ten czyn. Typ uprzywilejowany tworzy się za względu na takie okoliczności czynu i sposób postępowania sprawcy, które wpływają na niższy zakres odpowiedzialności karnej., mała wartość czynu, przedmiotu. V. Przestępstwa i wykroczenia - umyślne, - nieumyślne (kryteria ostrożności -księgowy) Czas i miejsce popełnienia przestępstwa Czas art. 2 KKS przepisy ogólne art 2. 2 KK - przepisy prawa międzyczasowego. Niedopuszczalne jest stosowanie do jednego przypadku przepisów starej i nowej ustawy.

4 Depenalizacja art 2 6 KKS abonicja już ukaranych, ukaranie uważa się za niebyłe z mocy prawa. MIEJSCE POPEŁNIENIA CZYNU ZABRONIONEGO -to takie miejsce w którym nastąpiło zachowanie się sprawcy, albo gdzie skutek stanowiący czynu zabronionego nastąpił lub wg zamiaru miał nastawić. Wiek odpowiedzialności karnej 17 lat chyba,że przepisy stanowią inaczej. Formy popełnienia przestępstwa i wykroczenia (skarbowego) Stadialne Zjawiskowe Pochodz. czynu zabronionego sprawcze niesprawcze Model czynu zabronionego Stadia 1. zamiar 1) Przygotowania 2) Usiłowanie 3) dokonanie Przygotowanie art KK- zachodzi wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki, podejmuje czynności mające do przedsięwzięcia czynu zabronionego, zmierzające do jego dokonania, a w szczególności chodzi o porozumienie z innymi osobami, zbiera informacje, narzędzia, sporządza plan popełnienia przestępstwa czyli gotowy do rozpoczęcia przestępstwa. Przygotowanie na gruncie KK nie jest karalne Usiłowanie : udolne, nieudolne art, 21KK, art. 13,14,15 KK Usiłowanie: charakteryzuje się 3 elementami: 1) zamiar popełnienia czynu, 2) zachowanie sprawcy bezpośrednio zmierzająca do dokonania czynu zabronionego, 3) brak dokonania czynu zabronionego Usiłowanie nieudolne to nie dokonanie czynu zabronionego w wyniku nie możności jego popełnienia ze względu na : 1) brak przedmiotu nadającego się do popełnienia przestępstwa, 2) albo ze względu na użycie przez sprawcę środka nie nadającego się do realizacji przyjętego zamiaru. 3) Karalność - KK Usiłowanie jest karalne tylko przy przestępstwach i tylko przy karach pozbawienia wolności powyżej 1 roku, w przypadku, gdy poniżej tylko gdy ustawa tak stanowi. Na gruncie KKS jest inaczej art 21 2 Dokonanie wypełnienie ustawowych znamion czynu zabronionego ( przygotowanie, usiłowanie, dokonanie): przedmiot, strona przedmiotowa, podmiot, strona podmiotowa.

5 2.Formy zjawiskowe- to formy współdziałania osób w popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. forma sprawcza - czynne forma niesprawcza - bierna Formy zjawiskowe sprawcze to : sprawstwo współsprawstwo sprawstwo kierowane sprawstwo polecające Niesprawcze bierne to : - podżeganie - pomocnictwo Każdy odpowiada w zakresie swojego zachowania. Formy sprawcze Sprawstwo art. 9 Koncepcja jednolitego sprawstwa wg której sprawcą jest nie tylko ten, który realizuje ustawowe znamiona czynu zabronionego, ale także inne osoby z nim współdziałające 1)Sprawstwo pojedyncze- jest sprawca samoistny, który jednoosobowo dopuszcza się czynu zabronionego 2. Współsprawstwo polega na wspólnym dokonaniu czynu zabronionego przez co najmniej 2 osoby. Istotą współsprawstwa jest dokonanie porozumienia przed lub w trakcie popełnienia przestępstwa ( co najmniej 2 osoby) współsprawstwo sukcesywne to jest dojście na jakimś etapie dodatkowej osoby, może również się powoływać do etapu w którym on zaistniał(popełnił czyn na jakimś etapie) Współsprawstwo równoległe-kilka osób w tym samym czasie dopuszcza się tego samego czynu w tym samym miejscu.(każdy na własny rachunek, na własny użytek). Sprawstwo kierownicze Sprawstwo polecające Sprawstwo kierownicze zachodzi, gdy sprawca kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną lub inną osobę i w procesie tego kierowania ma rzeczywistą możliwość praktycznego panowania nad realizacją danego czynu zabronionego, decyduje o rodzaju przestępstwa, jest w każdym momencie, może przerwać, rozpocząć. Sprawstwo polecające polega na wykorzystaniu uzależnienia od siebie innej osoby polecając jej wykonanie danego czynu nie realizując samemu żadnego ze znamion. Element konstytutywny to uzależnienie jednego od drugiego. Uzależnienie formalne - (podlegający),zależność służbowa, pracownicza Uzależnienie nieformalne to zależność zbudowana na emocjach - podległość nieformalna dziecko-rodzic Art 9 par. 3 Za przestępstwo skarbowe odpowiada także ten kto na podstawie przepisów prawa i decyzji właściwego organu, umowy, lub fakt. wykonywania zajmuje się sprawami gosp. w szczególności finansowymi, osób fiz., osoby prawnej lub jedn. org. nie posiadających osobowości prawnych Odpowiedzialność subsydiarna (nie sprawcze bierne) Formy niesprawcze : (ważne) Podżeganie to nakłanianie innej osoby do dokonania czynu zabronionego z zamiarem bezpośrednim- poprzez działanie bezpośrednie. Nakłanianie i podżeganie musi być zamiarem bezpośredni, tylko w formie działania, nigdy w formie zaniechania. Pomocnictwo- polega na ułatwieniu innej osobie popełnienie czynu zabronionego poprzez

6 dostarczenie narzędzi, informacji, środka przewozowego, rad, przekazanie materiałów. Pomocnictwo może być: - psychiczne- zrób coś - fizyczne samochód, towar Przy pomocnictwie może działać z zamiarem bezpośrednim, poprzez ułatwianie jak i poprzez zaniechanie czynności ) (musi umyślnie z zamiarem bezpośrednim.) Ułatwianie działania: umyślne pomocnictwo z zamiarem bezpośrednim pomocnictwo z zamiarem zaniechania ułatwiania zadania. Zaniechanie ukarania sprawcy 3 instytucje degresji karania sprawcy 1)instytucja czynnego żalu, 2)instytucja dobrowolnego poddania się odpowiedzialności- DPO 3) odstąpienie przez sąd od wymierzenia kary. Art 3 KKS!!!Czynny żal jest to instytucja wyłączająca karalność bezprawnego zachowania się sprawcy co oznacza, że w danej sprawie nie wszczyna się postępowania i się jego nie prowadzi. Nie podlega karze nie wszczyna postępowania. Jest obligatoryjne, nie interesuje nas uznaniowość organu. Wyłączenie karalności następuje z mocy prawa. Pozytywne przesłanki zastosowania czynnego żalu: 1)zawiadomienie przez sprawcę organu powołanego do ścigania przestępstw lub wykroczeń, - ujawnienie wszystkich istotnych okoliczności w tym osób współdziałających, 2) uiszczenie w wyznaczonym przez organ terminie w całości wymagalnej należności publiczno-prawnej, uszczuplonej czynem, a w przypadku obligatoryjnego przepadku przedmiotu złożyć je lub uiścić ich równowartość art 16 par. 2 Może być uiszczone przez osobę trzecią. Bezskuteczność zawiadomienia o popełnieniu czynu 2 przypadki: 1) Organ miał już wyraźnie udokumentowany materiał stanowiący informację p popełnieniu czynu (co najmniej informacja pozwalająca na czynności sprawdzające) P R O C E S czynności sprawdzające dochodzenie postępowanie postęp. postęp. w niezbędnym zakresie przygotowawcze sądowe wykonawcze 2) Organ podjął czynności służbowe w szczególności: * przeszukania, * kontroli *czynności sprawdzające nie było zawiadomienia a organ już czegoś szuka nie może być związku Przypadki wyłączenia instytucji czynnego żalu dot. okoliczn.. podmiotowych:

7 1. nie stosujemy do sprawcy kierowniczego 2. nie stosujemy do sprawcy polecającego. 3) W odniesieniu do sprawcy, który zorganizował grupę lub związek przestępczy lub taka grupa lub związkiem kierował (co najmniej ugrupowanie 3 osób) 4) niemożność zastosowania stosunku do prowokatora tj. osoby przygotowuje konkretną osobę, która weźmie na siebie odpowiedzialność karną ( nie myśli o popełnieniu czynu) art 16 a KKS musimy uzasadnić dlaczego możemy powołać się na ten artykuł korekta deklaracji podobna do instytucji czynnego żalu.!!!dobrowolne poddanie się odpowiedzialności: związek pomiędzy zainteresowanym a organem(jedna z form ukarania sprawcy w KKS) Tradycyjna instytucja znana w prawie międzywojennym. Zmiana historyczna ustalenia między dokonuje sąd, przeniesienie instytucji z etatu przygotow. do sądu. Istota dobrowolnego poddania się karze (DPO) polega na tym, że z inicjatywy sprawcy występującego do finansowego organu postępowania, sprawca i organ ustala kwestie dot. wysokości kary grzywny i zast. ewentualnych środków karnych zatwierdzając tym samym wniosek sprawcy o ukaraniu. Inicjatywa sprawcy co do zasady: -wnosi o skazanie, - negocjuje wysokość sankcji, zatwierdza się warunki ukarania art KKS art KKS (instytucja o charakterze mieszanym, prawo mater. Procesowe ) 1) organy finansowe post. przyg. : Urząd Skarbowy, Insp. Kontr. Skarb., Urząd Celny!!! 2) organy niefinansowe postęp. przyg. Straż Graniczna Policja, CBA, ABW, Żandarmeria Wojskowa art 53 37, 38 * Właściwość rzeczowa * Właściwość miejscowa (ten organ jest właściwy, którego przestępstwu zostało popełnione, gdy jest kilka okręgów- okręg w którym popełnione pierwsze przestępstwo. Elementy poddania się DPO Dodatnie przesłanki udzielenia zezwolenia na dpo (muszą być kumulatywnie spełnione, czyli łącznie: 1) wina sprawcy i okolice popełnienia czynu nie buda wątpliwości(kwestia ustalenia przez organ czy ten czyn można przypisać sprawcy), 2) uiszczenie w całości wymagalnej należności publiczno-prawnej, jeżeli w związku z popełnionym czynem doszło do jej uszczuplenia ( nie jest istotne kto będzie uiszczał

8 należność), 3) sprawca uiścił kwotę odpowiadająca co najmniej najniższej wysokości kary grzywny przewidzianej za ten czyn (potwierdzenie woli samo-ukarania) przestępstwo stawki dzienne wykroczenia stawki kwotowo 1/10 minimalnego wynagrodzenia 4) sprawca składa oświadczenie o wyrażeniu zgody na przepadek przedmiotów co do których przepadek jest obligatoryjny lub uiszcza ich równowartość w przypadku nie możności ich złożenia. Interwencję można cofnąć. 5) Uiszczenie przez sprawcę zryczałtowanych kosztów postępowania ( może być osoba trzecia), kosztów związywanych z podejmowaniem postęp. przez organy. 1/12 minim. Wynagrodzenie Spełnienie 5 przesłanek powoduje uzyskanie zgody na DPO. Negatywne ( ujemne przesłanki ) wyłączające możliwość uzyskania zgody na DPO: 1. nie stosuje się DPO w stosunku do przestępstw - zagrożone karą ograniczenia wolności - karą pozbawienia wolności 3 typy kar: grzywny, ograniczenia wolności, pozbawienia wolności 1. nie można zastosować DPO do czynu zagrożonego tylko karą grzywny ale zostały popełnione w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary art. 37, 38 KKS 2. kiedy co do przepadku przedmiotu zgłoszono interwencję (właściciel tych przedmiotów, które mogą ulec przepadkowi) Uzyskanie pozwolenia na DPO 2 FAZY 1) Faza negocjacyjna 2) Faza decyzyjna Ad1) i Ad2) następuje na etapie postępowania przygotowawczego, jest prowadzona przez sprawcę organ finansowy. odbywa się przed sądem Postępowanie przygotowawcze in rem (w sprawie) Rodzaje stron : art 120 KKS in person(p-ko osobie) 1). Przy przestępstwach skarbowych : oskarżyciel publiczny, oskarżony, inter veniem podmiot pociągnięty do odpow. Posiłkowej 2) Przy wykroczeniach skarbowych: nie ma osoby, podmiot pociągniętej do odpow. Posiłkowej DPO oskarżyciel publiczny finansowy organizacyjne

9 Oskarżonym będzie sprawca (podejrzany na etapie przygotowawczego może korzystać z instytucji z przedstawiciela ustaw.: obrońca pełnomocnik przedstawiciel ustawowy Wniosek może zgłosić na piśmie lub ustnie. Przedmiotem negocjacji jest: wysokość kary grzywny czy w dobrej wys. uiszczono należność publiczno-prawną przepadek przedmiotu art KKS co zawiera wniosek na DPO Może być cofnięty po upływie 1 m-ca art 144 KKS Ponowne złożenie jest niedopuszczalne Nie można go cofnąć po złożeniu do sądu. II Faza decyzyjna art zażalenie na decyzję sądu Sąd orzeka 1- osobowo, na posiedzeniu tylko i wyłącznie w granicach wniosku na tym etapie nie ma modyfikacji. Jest wyrazem konsensu, który strony przyjęły., orzeka zawsze wyrokiem (na DPO) jeśli sad stwierdzi nie[prawidłowość, ma obowiązek zwrócić do uzupełnienia, lub zwrócić wniosek bez wchodzenia w merytorykę. Od wyroku służy apelacja w przypadkach 2 przypadki: jeżeli doszło do uchybienia w innej wys. karę grzywny w orzeczeniu, inna uiszczona, tj błąd ludzki przeczono przepadek przedmiotu w zakresie nie objętym zgoda sprawcy (wyrok przekroczył zgodę sprawcy) Skutki zezwolenia na poddanie się DPO: nie podlega wpisowi KRK (pomimo wyroku) uiszczenie kary grzywny w wyniku zezwolenia na DPO nie stanowi przesłanki recydywy skarbowej Odstąpienie od wymierzenia kary lub środka karnego dot. przestępstw i wykroczeń skarbowych. art 19 KKS dotyczy przestępstw jak i wykroczeń skarbowych. Jest to instytucja samodzielna, która ma charakter fakultatywny czyli zależy od uznania sądu. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary jeżeli: usiłowanie nieudolne ograniczona poczytalność w odniesieniu do podżegacza lub pomocnika przypadki możliwości skorzystania z tej instytucji. Kary, środki karne, nadzwyczajne obostrzenia