Nauczanie fizyki i astronomii w gimnazjum

Transkrypt

1 Obowiązujące od roku szkolnego 2000/2001 Str. 1 Nauczanie fizyki i astronomii w gimnazjum opracował: mgr Daniel Starego I. Autorski plan nauczania Plan nauczania, z podziałem na poszczególne klasy, obejmuje kolejne działy fizyki. Po każdym dziale przewidziane są jednostki lekcyjne na wiadomości oraz sprawdzenie uczniów. Wiadomości i umiejętności przewidziane do opanowania przez uczniów są oznaczone wg taksonomii B. Niemierki (A, B, C, D). Zaś propozycje prac eksperymentalno-badawczych pozwalają na pełne zrozumienie zjawisk fizycznych. Pełna i optymalna realizacja planu nauczania fizyki rozłożona jest na trzy lata, przy przewidzeniu na jego realizację 4 (+1) godzin lekcyjnych w ciągu całego etapu kształcenia, tj. w klasie I 1 godz.; w klasie II 2 godz.; w klasie III 1 godz. (+1 w z godz. do dyspozycji dyrektora na samodzielne wykonywanie eksperymentów i doświadczeń oraz na zapewnienie właściwego utrwalania wytwarzanych pojęć w zadaniach rachunkowych i przykładach). a) Wynikowy plan nauczania fizyki w klasie I Materiał nauczania Wiadomości Umiejętności Lp. (tematyka) (uczeń wie:) (uczeń umie:) Czym zajmuje się fizyka? I. Pomiar wielkości fizycznych (7 godz.) 2. Pomiar długości i jej jednostki 3. Pomiar pola pow. i jego jednostki 4. Pomiar objętości i jej jednostki 5. Masa a i jej pomiar 6. Gęstość substancji i jej pomiar A. co to jest: zjawisko fizyczne, o fizyczne, wielkość fiz. B. że każdą wielkość fizyczną wyrażamy w odp jednostkach A. co to jest długość i jaka jest jej podst. jednostka B. że podczas pomiarów powstają błędy A. co to jest pole powierzchni i jaka jest jego podst. jedn. B. że pole powierzchni ma związek z długością A. co to jest objętość i jaka jest jej podstawowa jednostka B. że każde o fizyczne ma swoją objętość A. co to jest masa a i jaka jest jej podst. jednostka B. że do ważenia używa się różnych wag dokładność pomiarów A. co to jest gęstość substancji i jaka jest jej podst. jednostka B. że gęstość ma związek z masą a oraz jego objętością C. posługiwać się pojęciami fizycznymi D. odróżniać a fizyczne od substancji C. przeliczać różne jednostki długości między sobą D. uporządkować rosnąco różne jednostki C. przeliczać różne jednostki pola pow. między sobą D. obliczać pola pow. różnych płaskich fiz. C. przeliczać różne jednostki objętości między sobą D. wyznaczyć objętość różnych fizycznych C. przeliczać różne jednostki masy między sobą D. wyznaczać masę różnych fizycznych C. szacować a o różnych gęstości a o tej samej objętości lub masie D. wyznaczać gęstość różnych fizycznych Prace eksp.- badawcze zjawisk fiz. oraz próba ich nazewnictwa Mierzenie długości różnych fizycznych Pomiar pola pow. związek z długością Wyznaczanie objętości różnych fizycznych Mierzenie masy różnych fizycznych Wyznaczanie gęstości różnych fizycznych

2 Obowiązujące od roku szkolnego 2000/2001 Str Pomiar wielkości fizycznych II. Siły (8 godz.) 8. Siły przyrody wokół nas B. wielokrotności i podwielokrotności jednostek miar A. jakie są rodzaje oddziaływań i co jest ich źródłem B. jakie jest zastosowanie oddziaływań w najbliższym otoczeniu 9. Skutki działania sił A. na czym polega wzajemność oddziaływań B. jakie skutki przynoszą działające siły 10. Siła wektorowa wielkość fizyczna 11. Siła ciężkości i masa a A. jakie są cechy siły; że jednostką siły jest 1N B. jak graf. przedstawia się siłę A. co jest miarą oddziaływań grawitacyjnych B. czym różni się wielkość wektorowa od skalarnej 12. Jak zmierzyć siłę? A. jak zbudowany jest siłomierz B. w jaki sposób mierzyć różne rodzaje sił 13. Dodawanie sił i ich równowaga A. co to jest siła wypadkowa B. kiedy siły się równoważą i jakie cechy ma siła równoważąca daną siłę 14. Siły B. jakie są rodzaje sił III. Budowa materii (6 godz.) 15. Atomy i cząsteczki A. że materię tworzą atomy i cząsteczki B. jakie są przykłady świadczące o cząsteczkowej budowie materii 16. Szukamy atomów i cząsteczek 17. Budowa cząsteczkowa stałych, cieczy i gazów A. na czym polegają zjawiska: rozpuszczania i dyfuzji B. że atomy i cząsteczki różnych materii mogą tworzyć roztwory A. w jakim stanach skupienia mogą występować różne a oraz jakie są przykłady w tych stanach B. że substancje w zależności od temp. mogą występować w różnych stanach skupienia D. stosować różne metody pomiaru wielkości fizycznych C. określić źródła oddziaływań D. rozróżniać siły jakie działają w przyrodzie C. opisać statyczne i dynamiczne skutki działania sił D. przewidzieć skutki niektórych oddziaływań C. porównać wartości sił D. dokonać pomiaru siły za pomocą siłomierza C. wyznaczyć siłę ciężkości D. określić związek siły ciężkości z masą a C. dokonać pomiaru siły D. określić związek odkształcenia sprężyny siłomierza z wielkością działającej siły C. dokonać składania sił działających wzdłuż tej samej prostej D. wyznaczyć wypadkową sił o różnych kierunkach D. wyznaczyć wartości sił oraz określić ich wypadkową C. rozróżniać pojęcia: atom od cząsteczki D. narysować modele niektórych cząsteczek C. szacować rozmiary atomów i cząsteczek D. zademonstrować zjawisko świadczące o dyfuzji lub rozpuszczaniu C. rozróżniać stany skupienia D. posługiwać się opisem pojęć: parowanie, wrzenie, skraplanie, topnienie, krzepnięcie różnych rodzajów oddziaływań skutków oddziaływań Doświadczalne wyznaczanie cech sił Pomiar siły ciężkości Pomiar różnych sił graficznych metod składania sił zjawiska rozpuszczania i dyfuzji w różnych stanach skupienia

3 Obowiązujące od roku szkolnego 2000/2001 Str Siły spójności i siły przylegania 19. Budowa materii A. jakie właściwości wykazują a znajdujące się w stanie stałym, ciekłym, gazowym B. jaka jest różnica pomiędzy siłami spójności a siłami przylegania B. jakie siły działają między cząsteczkami i jak je zaobserwować IV. Rozszerzalność cieplna (3 godz.) 20. Rozszerzalność A. na czym polega zjawisko cieplna stałych, temperaturowej cieczy i gazów rozszerzalności B. jakie znaczenie ma zjawisko rozszerzalności cieplnej 21. Temperatura i termometry 22. Rozszerzalność cieplna A. jaka jest jednostka temperatury (obowiązująca i stosowana) B. w jaki sposób działa termometr B. jakie są podobieństwa i różnice rozszerzalności stałych, ciekłych i gazowych V. Hydrostatyka i aerostatyka (11 godz.) 23. O ciśnieniu A. co to jest ciśnienie i jaka jest jego jednostka B. od czego zależy ciśnienie 24. Prawo Pascala A. jaka jest treść prawa Pascala dla cieczy i gazów B. kiedy układ pozostaje w równowadze 25. Ciśnienie hydrostatyczne A. co to jest i od czego zależy ciśnienie hydrostatyczne B. że ciśnienie hydrostatyczne nie zależy od kształtu naczynia 26. Naczynia połączone A. co to są naczynia połączone B. jakie znalazły zastosowanie naczynia połączone C. odróżniać siły spójności od sił przylegania D. omawiać właściwości stałych, ciekłych i gazowych na wybranych przykładach D. szacować wielkości sił międzycząsteczkowych w ach stałych, cieczach i gazach C. podać przykłady wykorzystania zjawiska rozszerzalności cieplnej D. zaprojektować i przeprowadzić dośw. pokazujące zjawisko rozszerzalności cieplnej będących w różnych stanach skupienia C. wskazać różnicę w budowie termometrów D. mierzyć temperaturę różnych fizycznych D. podać przykłady pozytywnych i negatywnych skutków rozszerzalności cieplnej C. przeliczać jednostki ciśnienia między sobą D. obliczać siłę nacisku na podłoże C. przeprowadzić dośw. potwierdzające słuszność prawa Pascala D. obliczyć siłę nacisku aby układ pozostawał w równowadze C. określić od czego zależy ciśnienie hydrostatyczne D. obliczyć wartość ciśnienia hydrostatycznego dla różnych cieczy C. wykonać dośw. demonstrujące zjawisko naczyń połączonych D. wykorzystać naczynia połączone do wyznaczania gęstości nieznanej cieczy właściwości różnych liniowej i objętościowej rozszerzalności Pomiar temperatury skutków ciśnienia Demonstracja prawa Pascala zależności ciśnienia od wysokości słupa cieczy poziomu cieczy niemieszalnych w U-rurce

4 Obowiązujące od roku szkolnego 2000/2001 Str Prawo Archimedesa A. jaka jest treść prawa Archimedesa dla cieczy i gazów B. co to jest siła wyporu i jakie ma cechy 28. Warunki pływania A. jakie są warunki pływania B. jak praktycznie wykorzystać prawo Archimedesa 29. Ciśnienie w gazach A. od czego zależy ciśnienie w gazie B. jak praktycznie wykorzystuje się ściśliwość gazów 30. Ciśnienie atmosferyczne A. co to jest i od czego zależy ciśnienie atmosferyczne B. jakie znaczenie ma to ciśnienie dla organizmów żywych 31. Jak mierzyć ciśnienie A. jakie przyrządy służą do pomiaru ciśnienia B. jak działa barometr rtęciowy 32. Hydrostatyka i aerostatyka B. w jakich urządzeniach wykorzystano zjawisko ciśnienia C. doświadczalnie wyznaczyć siłę wyporu D. rozwiązać zadania rachunkowe stosując prawo Archimedesa C. zbadać warunki pływania D. przedstawić graficznie wszystkie siły działające na o zanurzone w cieczy C. wykonać doświadczenie świadczące o ściśliwości gazów D. wykazać istnienie ciśnienia w gazach C. określić przyczynę ciśnienia atmosferycznego D. wykazać istnienie tego ciśnienia C. zmierzyć ciśnienie atmosfer. barometrem D. określić potrzebę mierzenia ciśnienia D. określić zasadę wykorzystania zjawiska ciśnienia w urządzeniach Pomiar siły wyporu warunków pływania ściśliwości gazów Demonstracja zasady działania pipety b) Wynikowy plan nauczania fizyki w klasie II Lp. Materiał nauczania Wiadomości Umiejętności (tematyka) (uczeń wie:) (uczeń umie:) Organizacja zajęć A. wymagania edukacyjne C. przewidywać skutki podstawowe (podstawa) niedozwolonych zach. B. wymagania edukacyjne pełne D. udzielić podst. pomoc (program nauczania) przedlekarską I. Kinematyka (14 godz.) 2. Opis ruchu A. co to jest ruch, spoczynek, droga, prędkość B. odróżnić tor od drogi 3. Względność ruchu A. co to jest ruch B. na czym polega względność ruchu 4. Prędkość jako wektor A. co to jest wektor B. że prędkość jest wielkością wektorową C. zademonstrować ruch względem układu odnieś. D. dokonać klasyfikacji ruchu (tor) C. podać przykłady względności ruchu z własnego doświadczenia D. zademonstrować dowolny rodzaj ruchu C. obliczyć prędkość średnią oraz przedstawić ją graficznie D. sumować wektory Prace eksp.- badawcze Demonstracja różnych rodzajów ruchu prędkości

5 Obowiązujące od roku szkolnego 2000/2001 Str Ruch jednostajny prostoliniowy A. jakie cechy charakteryzują ten ruch B. co to jest zależność wprost proporcjonalna 6. Przyśpieszenie A. co to jest przyśpieszenie i jaka jest jej jednostka B. co to jest prędkość pocz., końcowa oraz jej przyrost 7. Ruch jednostajnie zmienny prostoliniowy 8. Ruch jednostajny po okręgu 9. Ruch drgający. Wahadło matematyczne 10. Kinematyka A. jaki ruch nazywamy jednostajnie zmiennym (opóźn., przyśpieszonym) B. że przyśpieszenie w tym ruchu jest stałe (wartość dodatnia, wartość ujemna) A. co to jest okres i czestotl. B. w jaki sposób oznaczać prędkość A. jakie są wielkości charakt. drgań (A, T, f) B. co to jest wahadło matematyczne B. jakie są rodzaje ruchów II. Dynamika (17 godz.) 11. O siłach raz jeszcze A. co to są oddziaływania i jakie są ich rodzaje B. co to jest siła wypadkowa 12. III zasada dynamiki Newtona A. że akcji towarzyszy reakcja B. siły wzajemnego oddział. nie równoważą się 13. Opory ruchu A. że na każde o działają siły oporu ruchu B. od czego zależy siła oporu 14. I zasada dynamiki. Siły zrównoważone 15. Ruch pod wpływem siły. II zasada dynamiki 16. Siła ciężkości. Spadanie A. kiedy siły się równoważą B. co to jest bezwładność A. co to jest siła niezrównoważona; że masa jest miarą bezwładności B. w jaki sposób obliczyć przyśpieszenie a A. co to jest siła ciężkości i od czego ona zależy B. czym jest spadek swobodny 17. Siła tarcia A. co to jest tarcie i zna jego rodzaje B. empiryczne prawa tarcia C. sporządzić wykres zależności s i v D. dokonać poprawnych pomiarów C. obliczyć przyśpieszenie D. dokonać klasyfikacji ruchu (prędkość) C. obliczyć prędkość chwilową oraz drogę D. analizować wykres v(t), obliczać na jego podstawie C. obliczyć prędkość i narysować jej wektor D. obliczyć drogę przebytą C. zademonstrować ruch drgający prosty D. zmierzyć okres wahadła i obliczyć częstotliwość D. wyznaczyć wartość v w poszcz. ruchach C. dodawać i odejmować wektory (siły) D. zilustrować graficznie siłę C. podać przykłady akcji i reakcji D. wykonać doświadczenie ilustrujące III zasadę C. podać przykłady siły oporu D. wykonać doświadczenie ilustrujące opór ruchu C. podać przykłady potwierdzające I zasadę D. graficznie przedstawić siły wzajemnego oddział. C. planować i przeprowadzić proste doświadczenie D. opracować wyniki z tego dośw.; rozwiązywać zadania rachunkowe C. obliczyć wartość siły ciężkości, prędkość i wys. D. wykonać dośw. i wyzna. przyśpieszenie ziemskie C. wykazać zastosowania tarcia pożytecznego i szkodliwego D. wyznaczyć współ. Tarcia jednostajności ruchu Odczytywanie wielkości fiz. z wykresu Odczytywanie wielkości fiz. z wykresu ruchu ruchu Graficznie sumowanie wektorów Pomiar siły wzajemnego oddziaływania oporu ruchu I zasady dynamiki II zasady dynamiki spadania tarcia

6 Obowiązujące od roku szkolnego 2000/2001 Str Zasada zachowania pędu 19. Zjawisko odrzutu. Zmiana pędu a 20. Siła w ruchu po okręgu 21. Dynamika A. co to jest pęd i jak go zmieniać B. na czym polega zasada zachowania pędu A. na czym polega zjawisko odrzutu B. w jaki sposób zmieniać pęd a A. co to jest siła dośrodkowa B. jak leży jej kierunek i zwrot działania B. jakie są skutki działania różnych sił III. Ziemia i Kosmos (10 godz.) 22. Prawo powszechnej A. co mówi prawo grawitacji powszechnego ciążenia B. od czego zależy siła 23. Układ Słoneczny. Teoria Kopernika. Prawa ruchu planet 24. Planeta Ziemia. Droga w Kosmos 25. Życie poza Ziemią. Świat wielkości astronomicznych 26. Ziemia i Kosmos grawitacji A. z jakich elem. składa się Układ Słoneczny; co mówią prawa ruchu planet B. jaka jest różnica między planetą a gwiazdą, układem geocentrycznym a heliocentrycznym A. jakie są podst. dane dot. naszej planety; co to jest I i II prędkość kosmiczna B. jak zbudowane jest wnętrze Ziemi; na czym polega stan nieważkości i przeciążenia A. jakie jednostki stosuje się w astronomii B. co to są galaktyki i gwiazdozbiory B. jak brzmi prawo Hubble a IV. Przemiany energii (17 godz.) 27. Pojęcie energii A. co to jest energia mechanicznej mechaniczna B. jakie są jej odmiany 28. Energia kinetyczna A. od czego zależy energia ruchu B. jak oblicza się Ek oraz zna jej jednostkę C. przeprowadzić dośw. potwierdzające zasadę D. wykonać obliczenia rachunkowe z zastos. zasady zach. pędu C. podać przykłady wykorz. zjawiska odrzutu D. obliczyć zmianę pędu, prędkość lub masę C. podać przykłady wykorz. siły dośrodkowej D. uzasadnić od czego zależy jej wartość D. rozwiązywać zadania rachunkowe; wyznaczyć wartości sił C. rozwiązać proste problemy dot. tego prawa D. graficznie przedstawić występujące zależności C. wyszukać z różnych źródeł podst. dane dot. Układu Słonecznego; stosować III prawo Keplera D. przetworzyć zdobyte informacje; wyjaśnić błądzenie planet C. określić cech satelity naturalnego i sztucznego (geostacyjnego) D. obliczyć I i II prędkość kosmiczną C. objaśnić teorię powstania Wszechświata D. oszacować wiek Wszechświata D. rozwiązać zadania rachunkowe; oszacować wielkości astronomiczne C. podać przykłady mających energię potencjalną i kinetyczną D. uzasadnić różnicę między Ep a Ek C. podać przykłady praktycz. wykorzystania Ek D. zaproponować dośw. ilustrujące Ek zjawiska odrzutu siły dośrodkowej oddziaływań grawitacyjnych Wyszukiwanie informacji Wyszukiwanie informacji przykładów energii mechanicznej Ek

7 Obowiązujące od roku szkolnego 2000/2001 Str Energia potencjalna grawitacji 30. Przemiany energii. Zasada zachowania energii mechanicznej 31. Zmiana energii kinetycznej 32. Zmiana energii potencjalnej A. od czego zależy energia uśpiona B. jak oblicza się Ep grawitacji oraz zna jej jednostkę A. że energia może się przeistaczać z jednej postaci w drugą B. że energia nie powstaje i nie ginie samoistnie A. jak zmienić Ek a B. zmiana Ek jest równa pracy A. jak zmienić Ep grawitacji a B. zmiana Ep jest równa pracy 33. Praca i moc A. co to jest praca i moc B. jak oblicza się pracę i moc oraz zna ich jednostki C. podać przykłady praktycz. wykorzystania Ep D. zaproponować dośw. ilustrujące Ep C. wymienić urządzenia tech. zamieniające energię D. sformułować zasadę zachowania energii mechanicznej C. obliczyć Ek a i jej zmianę D. rozwiązywać zadania rachunkowe C. obliczyć Ep grawitacji i jej zmianę D. rozwiązywać zadania rachunkowe C. obliczyć pracę i moc wg podanych wzorów D. rozwiązywać zadania rachunkowe Ep zasady zach. energii mech. różnicy pomiędzy pracą a mocą 34. Maszyny proste. Dźwignia dwustronna 35. Kołowrót i przekładnia zębata 36. Dźwignia jednostronna 37. Równia pochyła i śruba 38. Bloczki nieruchome i ruchome 39. Zasada zachowania energii w maszynach prostych 40. Przemiany energii A. jakie maszyny nazywamy maszynami prostymi B. co to jest dźwignia dwustronna A. z jakich elem. zbudowany jest kołowrót oraz przekładnia zębata B. że są maszynami, dzięki którym zyskujemy na sile A. jakie są podobieństwa i różnice do dźwigni dwustronnej B. że jest maszyną prostą, dzięki której zyskujemy na sile A. co to jest równia pochyła B. co to jest linia śrubowa i skok gwintu A. co to są bloczki nieruchome i ruchome B. jakie korzyści mamy z ich zastosowania A. że maszyny proste działają w zgodzie z zasadą zach. energii B. że dzięki nim zyskujemy na sile B. jak korzyści mamy z przemian energii C. omówić praktyczne przykł. maszyn prostych D. sprawdzić równanie równowagi tej dźwigni C. omówić urządzenia tech. działające na ich zasadzie D. sprawdzić równanie równowagi dla kołowrotu i przekładni zębatej E. omówić narzędzia i urządzenia tech. działające na jej zasadzie C. sprawdzić równanie równowagi tej dźwigni C. wymienić praktyczne zast równi pochyłej D. wyjaśnić działanie wiertarki ręcznej C. wskazać podobieństwa i różnice między nimi D. wyjaśnić podobieństwa i różnice między bloczkami a dźwigniami C. pokazać, że w przypadku wybranej maszyny prostej spełniona jest w/w zasada D. rozwiązywać zadania rachunkowe D. obliczać wielkość danej przemiany; rozwiązać zadania rachunkowe równowagi dźwigni dwustronnej równowagi kołowrotu i przekładni zębatej równowagi dźwigni jednostronnej skoku gwintu bloczka nieruchomego i ruchomego

8 Obowiązujące od roku szkolnego 2000/2001 Str. 8 V. Energia w zjawiskach cieplnych (13 godz.) 41. Energia wewnętrzna A. co to jest energia wewnętrzna a. Przemiana Ek B. jak można ją zmienić 42. Cieplny przepływ energii. I zasada termodynamiki 43. Sposoby przekazywania energii wewnętrznej 44. Temperatura i jej skale 45. Pojęcie ciepła właściwego. Bilans cieplny. Wyznaczanie ciepła właściwego 46. Topnienie i krzepnięcie 47. Parowanie i skraplanie 48. Wrzenie i jego zależność od ciśnienia 49. Energia w zjawiskach cieplnych 50. Podsumowanie przemiany energii A. co to jest ciepło i cieplny przepływ energii B. jak brzmi I zasada termodynamiki A. ma czym polega przekazywanie Ew B. jakie są sposoby przekazywania Ew A. jakie są rodzaje termometrów B. jakie są stosowane skale temperatury i jakie są między nimi zależności A. co to jest ciepło właściwe i jaka jest jego jednostka oraz zna wzór na jego obliczanie; do czego służy kalorymetr B. na czym polega bilans cieplny A. na czym polegają te zjawiska B. co to jest temperatura i ciepło topnienia A. na czym polegają te zjawiska B. co to jest temperatura wrzenia i ciepło parowania A. na czy polega zjawisko wrzenia B. że podczas tych zjawisk następuje zmiana stanu skupienia B. w jaki sposób wykorzystać energię w zjawiskach cieplnych B. jak korzyści mamy z zast. przemian energii C. wyjaśnić co się dzieje z Ek podczas tarcia D. objaśnić naturę Ew C. opisać i wyjaśnić cieplny przepływ energii D. zaproponować dośw. ilustrujące to zjawisko C. opisać i wyjaśnić sposoby przekazywania Ew D. podać praktyczne ich zastosowanie C. zmierzyć temperaturę za pomocą termometru D. przeliczać temperaturę w różnych skalach C. obliczyć zmianę Ew na podstawie wzoru D. wyznaczyć eksperym. równość ciepła pobranego i oddanego czyli ciepło właściwe jednego z C. objaśnić mechanizm krzepnięcia D. wyznaczyć eksperym. temp. topnienia lodu C. wyjaśnić mechanizm skraplania wody D. zaproponować dośw. ilustrujące te zjawiska C. objaśnić wpływ ciśnienia na zmianę temp. wrzenia D. wyznaczyć eksperym. temp. wrzenia wody D. obliczać wielkość cieplne; rozwiązać zadania rachunkowe D. zaprezentować wybrany rodzaj przemiany energii cieplnego przepływu energii sposobów przekazywania Ew Pomiar temperatury Wyznaczanie ciepła właściwego krzepnięcia wrzenia Referaty c) Wynikowy plan nauczania fizyki w klasie III Materiał nauczania Wiadomości Umiejętności Lp. (tematyka) (uczeń wie:) (uczeń umie:) Organizacja zajęć. Bhp A. wymagania edukacyjne podstawowe (podstawa) B. wymagania edukacyjne pełne (program nauczania) C. przewidywać skutki niedozwolonych zach. D. udzielić podst. pomoc przedlekarską Prace eksp.- badawcze* * Przy 1 godz. tygodniowo ograniczone do minimum

9 Obowiązujące od roku szkolnego 2000/2001 Str. 9 I. Elektrostatyka (5 godz.) 2. Elektryzowanie. Budowa atomów 3. Prawo Coulomba. Natężenie pola elektrostatycznego 4. Elektryzowanie. Zasada zachowania ładunku 5. Elektrostatyka powtórzenie i A. co to są oddziaływania elektrostatyczne B. jak są zbudowane atomy; co to jest ładunek punktowy A. co to jest pole elektrostatyczne; linie sił; przewodniki i izolatory B. jak brzmi prawo Coulomba A. co to jest indukcja elektrostatyczna B. jakie są metody elektryzowania B. jakie wnioski wynikają z prawa Coulomba II. Prąd elektryczny (9 godz.) 6. Prąd elektryczny. A. co to jest prąd elektryczny Źródła napięcia i jakie są jego wielkości elektrycznego charakterystyczne B. jakie są jego źródła 7. Prawo Ohma A. co to jest opór elektryczny i jaka jest jego jednostka B. jaka brzmi prawo Ohma 8. I prawo Kirchhoffa A. z jakich ogólnych zasad wynika prawo Kirchhoffa B. o czym ono mówi 9. Rozwiązywanie zadań i problemów B. jakie wielkości chartka. prąd oraz jakie są ich jednostki 10. Łączenie oporników A. jakie są rodzaje połączeń odbiorników elektrycznych B. jak obliczać opór zastępczy 11. Cieplne skutki przepływu prądu 12. Prąd elektryczny A. dlaczego podczas przepływu prądu wydziela się ciepło B. jak płynie prąd B. jakie wnioski wynikają z poznanych praw III. i IV. Magnetyzm i indukcja elektromagnetyczna (7 godz.) 13. Oddziaływanie A. co to jest magnes oraz pole magnetyczne. magnetyczne Pole magnetyczne B. jakie są odmiany magnesów C. elektryzować a przez pocieranie i dotyk D. interpretować te oddziaływania C. stosować to prawo w prostych obliczeniach D. przedstawiać i interpretować ruch ładunków w tym polu C. zastosować zasadę zachowania ładunku D. interpretować elektryzowanie D. przeprowadzić analogię prawa Coulomba i prawa powszechnej grawitacji C. narysować prosty obwód elektryczny D. zmierzyć natężenie i napięcie prądu C. stosować prawo Ohma w prostych przykładach D. narysować odpowiedni obwód elektryczny C. narysować odpowiedni obwód elektryczny D. stosować prawo w przykł. rachunkowych C. stosować poznane prawa do rozwiązywania zadań i problemów D. budować i rysować odpowiednie obwody C. stosować poznane wzory do przykładów rachunk. D. narysować odpowiedni obwód elektryczny C. wyjaśnić przyczynę ogrzewania się przewod. D. rozwiązywać proste przykłady rachunkowe D. stosować poznane prawa do rozwiązywania zadań i problemów C. narysować linie pola magnetycznego wokół magnesu D. wymienić zastosowanie siły magnetycznej elektryzowania elektryzowania Pomiar natężenia i napięcia prądu Pomiar oporu prądu elektrycznego Analogia do wody w rzece Budowa obwodów elektrycznych działania grzałki pola magnetycznego

10 Obowiązujące od roku szkolnego 2000/2001 Str Pole magnetyczne wokół przewodnika z prądem. Elektromagnesy 15. Siła elektrodynamiczna. Wzbudzanie prądu indukcyjnego 16. Zastos. zjawiska indukcji elektromagnetycznej 17. Zasada działania transformatora 18. Magnetyzm i indukcja elektromagnetyczna powtórzenie i A. że prąd elektryczny jest źródłem pola magnetycznego B. jak ustalić zwrot linii tego pola (reguła prawej ręki) A. co to jest siła elektrodynam. i od czego zależy B. na czym polega zjawisko indukcji elektromagnetycznej A. od czego zależy kierunek i wartość prądu indukcyjnego B. co to jest prąd zmienny B. że transformator zmienia napięcie prądu B. jakie są zastos. zjawiska indukcji elektromagnetycznej V. Fale mechaniczne i elektromagnetyczne (5 godz.) 19. Fale mechaniczne impulsy falowe i fale okresowe A. co to są fale, impuls falowy, źródła fali mechanicznej B. jakie wielkości charaktery. fale mechaniczne 20. Fale akustyczne A. co to jest dźwięk i jakie są jego źródła oraz cechy B. jakie źródła hałasu i metody obniżania jego poziomu 21. Fale elektromagnetyczne 22. Fale powtórzenie i VI. Optyka (7 godz.) 23. Światło i cień. Zaćmienie Słońca i Księżyca 24. Zjawisko odbicia światła 25. Zwierciadła kuliste. obrazów 26. Zjawisko załamania światła. Zjawisko rozszczepienia światła A. czym są fale elektromagnet. i jakie są ich źródła B. co to jest widmo promieniowania (kosmicznego) B. jakie informacje niesie promieniowanie elektromag. A. co to jest światło, jaki jest jego zakres oraz źródła B. na czym polega zaćmienie A. na czym polega zjawisko odbicia B. jakie są rodzaje zwierciadeł A. co to jest zwierciadło kuliste i jakie są jego rodzaje B. jakie są wielkości charakt. zwierciadła A. na czym polega zjawisko załamania światła (na granicy dwóch ośrodków); rozszczepienia światła C. podać przykłady zastos. elektromagnesów D. narysować linie pola magnetycznego wokół przewodnika i zwojnicy C. wskazać zastosowania tej siły oraz indukcji D. wyjaśnić istnienie SEM oraz wzbudzanie prądu C. wymienić, jakie są zastos. zjawiska indukcji elektromagnetycznej D. omówić zasadę działania prądnicy prądu zm. D. wyjaśnić zasadę działania transformatora D. zinterpretować w świetle zasady zach. energii kier. prądu indukcyjnego C. podać przykł. impulsów falowych i określić wielkości chartakt. D. wyjaśnić naturę ruchu fal C. podzielić fale dźwiękowe ze względu na częstotliw. D. scharakteryzować dźwięk; wymienić zastosowania ultradźwięków C. podzielić fale elektromag. ze względu na długość fali; opisać promieniow. kosmiczne D. wymienić zastos. tych fal D. opisać zastos. rodzajów promieniowania C. narysować, jak tworzy się cień i półcień D. wyjaśnić naturę światła C. narysować obraz przedmiotu odbitego D. objaśnić zjawisko odbicia C. wymienić zastosowania zwierciadeł kulistych D. zastosować równanie zwierciadła w zadaniach C. podać przykłady zastos. załamania światła D. wyjaśnić zjawisko całkowitego wewnętrz. Doświadczenie Oersteda SEM kierunku prądu indukcyjnego Wyszukiwanie i selekcjonowa nie informacji fali mechanicznej dźwięku światła odbicia światła obrazów rozszczepienia światła

11 Obowiązujące od roku szkolnego 2000/2001 Str. 11 białego 27. Soczewki. Obrazy pozorne białego w pryzmacie B. co to jest kąt graniczny A. co to są soczewki (ognisko i ogniskowa) B. jaką postać ma równanie soczewki 28. Optyka B. jakie są zastos. światła VII. Promieniowanie jądrowe* (3 godz.) 29. Jądro atomowe. Promieniotwórczość naturalna 30. Rozszczepienie jądra. Energia jądrowa A. co to są izotopy; cząstki elementarne B. jak są zbudowane atomy oraz ich jądra A. na czym polega rozszczep. jądra atomowego B. jakie są problemy energetyki jądrowej odbicia oraz rozszczepienia światła C. narysować konstrukcję obrazu rzeczywistego lub pozornego D. otrzymać obraz pozorny lub rzeczywisty D. zastosować równanie soczewki lub zwierciadła do rozw. zadań rach. C. podać przykłady zastos. promieniow. jądrowego D. scharakteryzować cząstki elementarne C. omówić zjawisko rozszczepienia jądra D. wyjaśnić zastos. energii jądrowej oraz zagrożenia z nią związane obrazów pozornych Wyszukiwanie i selekcjonowa nie informacji Referaty II. Uwagi o realizacji programu i planu nauczania W programie i planie uwzględnia się fakt bazowania na elementach fizyki wprowadzanych w szkole podstawowej w ramach bloku Przyroda. Treści nauczania fizyki i astronomii zostały poszerzone o wybrane zagadnienia ścieżek : czytelniczej i medialnej, filozoficznej i ekologicznej, gdyż stanowią integralną i naturalną część programu. Korelacja międzyprzedmiotowa obejmuje matematykę, chemię, biologię, technikę, informatykę, a nawet geografię, historię i język polski. Zakładam stosowanie różnorodnych, aktywizujących metod nauczania (również doświadczenia do indywidualnego wykonania przez ucznia) oraz środków dydaktycznych (w tym technologii informacyjnej i eduromów), aby pełniej rozwijać zainteresowania poznawcze uczniów, ułatwić zrozumienie zjawisk fizycznych i związków przyczynowoskutkowych między nimi, kształtować umiejętności samodzielnej pracy, twórcze myślenie i odpowiednie postawy. Tak prowadzony proces nauczania umożliwi nie tylko realizację celów czy zadań nauczyciela i szkoły, ale również zwiększenie uczniów.