STRATEGIA ROZWOJU GMINY DOBROSZYCE NA LATA

Transkrypt

1 Strona 1 STRATEGIA ROZWOJU GMINY DOBROSZYCE NA LATA Zleceniodawca: Urząd Gminy Dobroszyce Opracowanie tekstu, konsultanci prowadzący oraz moderatorzy: mgr Tomasz Achremowicz mgr Robert Boryczka DOBROSZYCE 2011

2 Strona 2 Współautorzy niniejszego dokumentu otrzymali we wrześniu 2011 roku od Urzędu Gminy Dobroszyce zlecenie opracowania Strategii Rozwoju Gminy Dobroszyce. W warunkach przetargu wyraźnie zasygnalizowano między innymi, że Strategia Rozwoju Gminy Dobroszyce ma być narzędziem i motorem przyszłych zmian oraz planowania przedsięwzięć, a także określono partycypacyjną metodę tworzenia opracowania, jak również jego ogólną strukturę. Zlecenie zostało zrealizowane zgodnie z tymi warunkami. Zasadniczo w planowaniu strategicznym wyróżnia się upraszczając dwa podejścia: eksperckie oraz partycypacyjne. Pierwsze z nich polega na realizacji całości opracowania przez zewnętrznych ekspertów, co ma zapewnić obiektywizm, odpowiedni poziom fachowy oraz sprawność realizacji. Podejście eksperckie jest regułą w opracowaniach o specjalistycznym charakterze. W podejściu drugim w centrum stoi nie tyle sam dokument, ile proces jego tworzenia, który wyzwala społeczną energię i integruje społeczność wokół wspólnego dzieła. Ten aspekt ma szczególne znaczenie w przypadku tworzenia przekrojowych planów rozwoju na poziomie lokalnym, gdyż odzwierciedla uznaną w Unii Europejskiej zasadę pomocniczości, a więc decentralnego działania i rozwiązywania problemów na możliwie najniższym szczeblu. Zaangażowanie lokalnej społeczności w powstawanie strategicznych planów rozwoju prowadzi do istotnych zmian w funkcjonowaniu organizmów, jakimi są miasta czy gminy. Rodzi się poczucie identyfikacji lokalnych instytucji, zrzeszeń, firm i poszczególnych obywateli z celami rozwoju oraz motywacja do współudziału w realizacji zadań nakreślonych w Strategii. Odpowiedzialność za wszechstronny rozwój danego terenu podejmuje nie tylko administracja samorządowa, lecz również szerokie spektrum innych podmiotów, dzięki czemu wzrastają możliwości poprawy jakości życia. Wyzwalanie się nowych inicjatyw ma swoisty efekt łańcuchowy: społeczność, która sama potrafi zagospodarować własny potencjał rozwojowy swojego terenu, może też coraz skuteczniej zabiegać o pozyskanie wsparcia z zewnętrznych źródeł finansowania. Aby tak zarysowane efekty opracowania Strategii Rozwoju były możliwe, niezbędne jest, aby była ona autentycznie dziełem opiniotwórczych przedstawicieli lokalnej społeczności, zwanych zwyczajowo Liderami Lokalnymi bądź Zespołem Roboczym ds. Strategii Rozwoju. Rolą ekspertów zewnętrznych jest opracowanie tak zwanej diagnozy, a więc zebranie kompendium danych obrazujących stan istniejący, a następnie prowadzenie prac Zespołu Liderów, opracowanie i zapisanie wyników dyskusji, doradztwo z punktu widzenia zewnętrznego obserwatora. Istotne treści strategii to jest: ocena silnych i słabych stron gminy, sformułowanie celów strategicznych i zadań prowadzących do ich realizacji, a także zasad monitoringu realizacji Strategii, wypływają od Zespołu Liderów Lokalnych. Autorzy niniejszego dokumentu konsekwentnie postrzegali swą funkcję jako ekspertów, respektując autorską rolę Zespołu Liderów i służąc mu wszelkim wsparciem i pomocą, zarówno od strony merytorycznej, jak i organizacyjnej. W części prac (analiza SWOT, wizja) nad niniejszą Strategią Rozwoju Gminy Dobroszyce uczestniczyła także grupa lokalnej młodzieży, reprezentowana przez uczniów dobroszyckiego Gimnazjum. Żywimy nadzieję, że niniejsze opracowanie przyniesie nowe impulsy rozwoju Gminy Dobroszyce i spełni oczekiwania, jakie z nim wiążą jego inicjatorzy. Tomasz Achremowicz Robert Boryczka

3 Strona 3 Metodologia przebiegu prac nad Strategią Rozwoju Gminy Dobroszyce: STRATEGICZNA POZYCJA GMINY ANALIZA SWOT DIAGNOZA WIZJA CELE STRATEGICZNE ZADANIA STRATEGICZNE WIELOLETNIA PROGNOZA FINANSOWA (WYKAZ KONKRETNYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ I INWESTYCJI) MONITORING DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH (STRATEGIA ROZWOJU, WIELOLETNI PLAN FINANSOWY, PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA)

4 Strona 4 SPIS TREŚCI CZĘŚĆ I. DIAGNOZA SPOŁECZNO GOSPODARCZA 1. Uwarunkowania geograficzne Położenie geograficzne Położenie administracyjne Klimat Geologia Geomorfologia Hydrologia Gleby Roślinność Zwierzęta Ochrona przyrody Warunki podłoża budowlanego Uwarunkowania historyczne Historia Osadnictwo Zabytki Stanowiska archeologiczne Strefy konserwatorskie Struktura funkcjonalno przestrzenna Struktura użytkowania gruntów Struktura własnościowa gruntów Struktura funkcjonalna Sfera społeczna Demografia Rynek pracy Bezrobocie Ochrona zdrowia i opieka społeczna Oświata i wychowanie Kultura Sport Gospodarka mieszkaniowa Bezpieczeństwo publiczne Administracja samorządowa Organizacje społeczne Gospodarka Rolnictwo Leśnictwo Działalności produkcyjne Usługi rynkowe Turystyka 135

5 Strona 5 6. Infrastruktura techniczna Komunikacja Sieć wodociągowa i kanalizacyjna Sieć gazowa Elektroenergetyka Ciepłownictwo Telekomunikacja i łączność Gospodarka odpadami Melioracje i urządzenia wodne Cmentarze Obiekty obrony cywilnej i narodowej Dokumentacja planistyczno strategiczna Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego projekt rok Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata Strategia Rozwoju Powiatu Oleśnickiego do roku Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Oleśnickiego Strategia Rozwoju Gminy Dobroszyce Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dobroszyce Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Dobroszyce Synteza uwarunkowań rozwoju 197 CZĘŚĆ II. PROGRAM DZIAŁAŃ 1. Wnioski z diagnozy społeczno gospodarczej Uwarunkowania geograficzne, przyrodnicze i kulturowe Sfera społeczna Gospodarka Infrastruktura techniczna Analiza SWOT Założenia metodologiczne Mocne strony Słabe strony Szanse Zagrożenia Wizja Idea tworzenia wizji Przebieg prac nad wizją etap I Przebieg prac nad wizją etap II Przebieg prac nad wizją etap III. Ostateczna wersja Cele strategiczne Zadania strategiczne Dokumentacja zadań strategicznych 215

6 Strona 6 7. Źródła finansowania Potencjalne źródła finansowania Ogólne zasady doboru środków finansowych Rozmiary i uwarunkowania źródeł finansowych Podstawowe źródła finansowania Propozycje finansowania zadań strategicznych Harmonogram realizacji zadań strategicznych Realizacja założeń Strategii Rozwoju Reorganizacja pracy Urzędu Gminy Monitoring 248 LITERATURA 250

7 Strona 7 CZĘŚĆ I DIAGNOZA SPOŁECZNO GOSPODARCZA

8 Strona 8 1. Uwarunkowania geograficzne Położenie geograficzne. Gmina wiejska Dobroszyce położona jest w północno wschodniej części województwa dolnośląskiego, na wysokości od 140 do 242 m n.p.m. Najwyżej położone rejony gminy znajdują się w jej północno zachodniej części, z kulminacją bezimiennego wzniesienia o wysokości 242 m n.p.m., na północny zachód od wsi Łuczyna przy granicy z gminą Zawonia, zaś najniżej usytuowany jest obszar położony w południowej części gminy wzdłuż koryta rzeki Dobrej (140 m n.p.m.) na granicy z gminą Długołęka. Współrzędne geograficzne wynoszą 51º szerokości geograficznej północnej oraz 17º długości geograficznej wschodniej. Powierzchnia geodezyjna rozpatrywanego obszaru wynosi ha, to jest 132 km², co stanowi 12,58 % powierzchni powiatu oleśnickiego oraz 0,66 % powierzchni województwa dolnośląskiego. Według fizyczno geograficznej regionalizacji Polski J. Kondrackiego (1998) gmina Dobroszyce umiejscowiona jest w następujących jednostkach: megaregion Europa Środkowa (3); prowincja Niż Środkowoeuropejski (31); podprowincja Niziny Środkowopolskie (318); makroregiony: Wał Trzebnicki (318.4) i Nizina Śląska (318.5); mezoregiony: Wzgórza Trzebnickie (318.44), Wzgórza Twardogórskie (318.45) i Równina Oleśnicka (318.56). Według J. Kondrackiego zachodnia część gminy umiejscowiona jest w mezoregionie Wzgórz Trzebnickich, w obrębie których wyróżnia się tu mikroregiony: Grzbietu Trzebnickiego ( ) na zachodzie oraz Bramy Malerzowskiej ( ) na północy wzdłuż doliny rzeki Sąsiecznicy. Wschodnie krańce gminy położone są w mezoregionie Wzgórz Twardogórskich, w obrębie których wyróżnia się tu mikroregion Grzbietu Twardogórskiego ( ). Południowo wschodnia część gminy umiejscowiona jest w mezoregionie Równiny Oleśnickiej, w obrębie której wyróżnia się tu mikroregion Równiny Oleśnicko Bierutowskiej ( ). Granica pomiędzy makroregionami Wału Trzebnickiego i Niziny Śląskiej na terenie gminy przebiega wzdłuż rzeki Dobrej. Wyszczególnione na terenie gminy Dobroszyce mezoregiony graniczą bezpośrednio z: Kotliną Żmigrodzką (318.33) od północy; Kotliną Milicką (318.34) od północy; Wzgórzami Ostrzeszowskimi (318.46) od północnego wschodu; Wysoczyzną Wieruszowską (318.24) od wschodu; Progiem Woźnickim (341.23) od wschodu; Równiną Opolską (318.57) od południowego wschodu; Pradoliną Wrocławską (318.52) od południa; Wysoczyzną Rościsławicką (318.81) od zachodu; Obniżeniem Ścinawskim (318.43) od północnego zachodu; Pradoliną Głogowską (318.32) od północnego zachodu. Odległość z Dobroszyc do miasta powiatowego Oleśnica wynosi 8 km, zaś do stolicy województwa Wrocławia 30 km. Ponadto do: Poznania 160 km; Krakowa 280 km; Warszawy 320 km. Gdańska 410 km.

9 Strona 9 Ponadto odległość z Dobroszyc do najbliższych, większych drogowych przejść granicznych wynosi: Czechy (Golińsk) 125 km; Niemcy (Jędrzychowice) 200 km; Słowacja (Zwardoń) 290 km; Rosja (Bezledy) 500 km; Białoruś (Terespol) 510 km;. Ukraina (Korczowa) 550 km; Litwa (Ogrodniki) 610 km Położenie administracyjne. Po wdrożeniu reformy administracyjnej, od 1 stycznia 1999 roku gmina wiejska Dobroszyce wchodzi w skład województwa dolnośląskiego oraz powiatu oleśnickiego. Graniczy z gminami: Krośnice od północy; Twardogóra od północnego wschodu; Oleśnica gmina wiejska od południa; Długołęka od południowego zachodu; Zawonia od zachodu. Gminnym centrum administracyjnym jest położona w południowo wschodniej części gminy miejscowość Dobroszyce. W skład gminy wchodzi 14 sołectw. Należą do nich: Bartków, Białe Błoto, Dobra, Dobroszyce, Dobrzeń, Łuczyna, Malerzów, Mękarzowice, Miodary, Nowica, Nowosiedlice, Sadków, Siekierowice i Strzelce. Gęstość sieci osadniczej mierzona liczbą miejscowości podstawowych (miasta i wsie bez przysiółków) na 100 km² powierzchni wynosi 12,88. Jest to wartość wyższa od wskaźnika charakteryzującego powiat oleśnicki (11,73) raz niższa od wskaźnika dla całego województwa dolnośląskiego (13,26). RYCINA 1: Podział administracyjny województwa dolnośląskiego. Źródło reprodukcji:

10 Strona 10 RYCINA 2: Podział administracyjny powiatu oleśnickiego. Źródło reprodukcji: Klimat. Klimat gminy podobnie jak całej polski jest przejściowy, kontynentalno morski, kształtowany na przemian przez masy powietrza napływające znad Oceanu Atlantyckiego lub wschodniej Europy i Azji. W skali kraju według W. Okołowicza i D. Martyn (1979) gmina Dobroszyce położona jest w regionie klimatycznym śląsko wielkopolskim. Natomiast według A. Wosia (1999) gmina położona jest na pograniczu regionów dolnośląskiego środkowego i południowowielkopolskiego. Niezależnie od podziałów rejon gminy należy do najcieplejszych w Polsce i charakteryzuje się: przewagą wpływów oceanicznych, mniejszymi od przeciętnych amplitudami temperatur, wczesną wiosną, długim ciepłym latem, łagodną i krótką zimą. Reprezentatywne dla gminy Dobroszyce będą dane charakteryzujące klimatyczny region dolnośląski jako całość. Według pomiarów średnia temperatura roczna z wielolecia wynosi około 8,2 ºC; stycznia (-1,9 ºC), a lipca 17,8 ºC. W skali roku średnia liczba dni przymrozkowych, to jest takich, w których temperatura powietrza może wynieść 0 ºC wynosi 86, dni mroźnych z ujemną temperaturą powietrza w ciągu całej doby jest 29, zaś dni ciepłych z temperaturą minimalną powyżej 0 ºC jest 250. Izoamplitudy roczne kształtują się na poziomie ºC.

11 Strona 11 TABELA 1: Czas trwania termicznych pór roku oraz daty przejścia średniej dobowej temperatury przez określone progi termiczne dla regionu klimatycznego dolnośląskiego. Wartości średnie za lata (T. Niedźwiedź, D. Limanówka, 1992). Pora roku Charakterystyka Czas trwania Data przejścia termiczna liczba dni Przedwiośnie 0 ºC < t 5 ºC II Wiosna 5 ºC < t 15 ºC III Lato t 15 ºC 93 1 VI Jesień 5 ºC < t 15 ºC 68 1 IX Przedzimie 0 ºC < t 5 ºC 57 8 XI Zima t 0 ºC XII Źródło: Woś A., Klimat Polski, Warszawa Z powyższej tabeli wynika, że okres kiedy średnia temperatura dobowa kształtuje się w granicach od 5 ºC wzwyż trwa tutaj przez około 226 dni, w tym powyżej 15 ºC przez 93 dni, natomiast okres ze średnią temperaturą dobową poniżej 5 ºC trwa 155 dni, w tym poniżej 0 ºC przez 64 dni w roku. TABELA 2: Temperatura powietrza dla regionu dolnośląskiego. Wartości średnie za lata (ºC). Miesiąc I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Średnie -1,9-0,9 2,7 7,9 12,7 16,7 17,8 17,2 13,5 8,7 4,1 0,3 Najwyższe 3,8 3,1 6,4 11,5 15,2 19,0 20,4 19,4 16,5 11,8 7,8 3,9 Najniższe -9,7-12,0-1,3 5,2 10,3 14,4 15,3 15,2 11,2 6,2 0,1-6,5 Źródło: Woś A., Klimat Polski, Warszawa TABELA 3: Rozkład średnich temperatur powietrza dla regionu dolnośląskiego. Wartości średnie za lata Temperatura Wartość w ºC Średnia roczna 8,2 Średnia stycznia -1,9 Średnia lipca 17,8 Izoamplituda roczna 19,7 Źródło: Woś A., Klimat Polski, Warszawa Suma rocznego opadu wynosi mm, w tym półrocza chłodnego (listopad kwiecień) około mm. Opady półrocza ciepłego (maj październik) osiągają mm. Pierwszy śnieg pojawia się około połowy listopada, a ostatni na przełomie marca i kwietnia. Pokrywa śnieżna utrzymuje się średnio przez dni. Jej grubość waha się w przedziale cm. Okres występowania pokrywy śnieżnej przerywany jest częstymi odwilżami. W tym czasie opad zimowy stanowi deszcz.

12 Strona 12 TABELA 4: Zestawienie średnich miesięcznych sum opadów atmosferycznych z wielolecia na podstawie danych zawartych w Komentarzu do Mapy Hydrograficznej w skali 1:50000, arkusz M B Oleśnica (Bieroński, Pawlak, Tomaszewski, 1999). Posterunek Sumy opadów miesięcznych w mm opadowy XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X N W S Łuczyna (195 m n.p.m.). N rok normalny, W rok wilgotny, S rok suchy. TABELA 5: Średnie miesięczne wartości opadów dla regionu dolnośląskiego. Dane za lata Miesiąc I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Wartość w mm Źródło: Woś A., Klimat Polski, Warszawa TABELA 6: Sumy opadów dla regionu dolnośląskiego. Dane za lata Opady Suma roczna Suma półrocza chłodnego Suma półrocza ciepłego Grubość pokrywy śnieżnej Źródło: Woś A., Klimat Polski, Warszawa Wartość mm mm mm cm RYCINA 3: Rozkład średnich temperatur oraz sum opadów dla regionu dolnośląskiego w latach I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII opady tem peratura Źródło: Woś A., Klimat Polski, Warszawa 1999.

13 Strona 13 Na podstawie danych za lata średnia liczba dni pogodnych (zachmurzenie 20 %) w roku wynosi 41, a pochmurnych (zachmurzenie 80 %) 118 i jest jedną z najmniejszych w Polsce. Mgła pojawia się średnio przez około 50 dni w roku, zaś mgła całodzienna przez około 3 do 5 dni w roku. Usłonecznienie przekracza w roku 1400 godzin. Dni z burzą jest przeciętnie około 20 w roku. Najczęstsze wiatry wieją z sektorów: północnego, zachodniego i południowego. Stanowią około 70 % częstości wiatru. Ich średnia prędkość oscyluje w granicach 3,3 m/s. Średnia roczna liczba dni w okresie (T. Niedźwiedź, J. Paszyński, D. Czekierda, 1994) z wiatrem bardzo silnym (prędkość powyżej 15 m/s) wynosi 2, z wiatrem silnym (prędkość od 10 do 15 m/s) wynosi około 20 30, zaś średnia roczna częstość występowania ciszy i słabego wiatru (prędkość poniżej 2m/s) wynosi około 60 % dni w roku. TABELA 7: Prędkość wiatru w regionie dolnośląskim. Wartości średnie za lata (m/s). Miesiąc I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII prędkość 3,9 3,7 3,7 3,3 3,1 3,0 3,0 2,8 3,0 2,8 3,5 3,6 Źródło: Woś A., Klimat Polski, Warszawa Okres wegetacyjny jest jednym z najdłuższych w Polsce i trwa średnio przez około 226 dni. Początek robót polnych przypada na drugą dekadę marca. Reasumując, warunki klimatyczne panujące na terenie gminy są bardzo korzystne, sprzyjają rozwojowi rolnictwa oraz pozwalają na osiąganie wysokiego komfortu osiedlania Geologia Budowa geologiczna. Budowę geologiczną gminy Dobroszyce przedstawiono na podstawie Objaśnień do Mapy Geośrodowiskowej Polski w skali 1:50000, arkusze: Oleśnica nr 728 (Dziedzic, 2004) oraz Twardogóra nr 692 (Woźniak, 2004). Obszar gminy Dobroszyce położony jest w obrębie monokliny przedsudeckiej. Najstarsze poznane osady na tym terenie pochodzą z okresu permu i triasu. Osady permu to czerwony spągowiec wykształcony w postaci przewarstwiających się czerwonobrunatnych piaskowców, zlepieńców i iłowców oraz cechsztyn reprezentowany przez skały facji węglanowo siarczanowej (anhydryty, dolomity, iłowce oraz sole kamienne). Trias na analizowanym obszarze jest trójdzielny. Występują tu osady lądowe, które dominują w piaskowcu pstrym i kajprze, oraz morskie w wapieniu muszlowym. Skały te budują powierzchnię podkenozoiczną na obszarze całej gminy, leżąc pod osadami miocenu oraz plejstocenu (Bartczak, 1993 a i b). Osady trzeciorzędu (miocenu i pliocenu) występują w obrębie całej gminy. Miocen wykształcony jest w postaci iłów popielatych lub beżowo szarych, rzadziej żółto brunatnych. W głębszych poziomach zawiera on przewarstwienia piasków kwarcowych oraz mułków. W kompleksie tym stwierdzono dwa poziomy węgla brunatnego. Nie tworzą one ciągłych pokładów, często występują w formie izolowanych wkładek lignitu lub iłów węglistych. W górnej części serii ilastej stwierdzono liczne konkrecje i soczewki margli. Miąższość osadów miocenu wynosi około 120 m i rośnie w kierunku północnym. W rejonie Wału Trzebnickiego osiąga maksymalną miąższość 241,5 m. Na obszarze Wzgórz Trzebnickich osady trzeciorzędowe odsłaniają się nieregularnie, zarówno w zagłębieniach terenu jak i na szczytach wzniesień, na pozostałym obszarze przykryte są utworami czwartorzędowymi. Osady pliocenu występują fragmentarycznie, głównie w rejonie Wału Trzebnickiego.

14 Strona 14 Wykształcone są przeważnie w postaci jasnoszarych piasków i żwirów z domieszką kaolinu, z cienkimi wkładkami iłów i mułków. Ich miąższość nie przekracza 8,5 m. Strop utworów trzeciorzędowych charakteryzuje się bardzo urozmaiconą morfologią. Jego deniwelacje dochodzą do 230 m. W rejonie wschodnich granic gminy z południa na północ przebiega głęboka forma dolinna, która omija łukiem od zachodu Oleśnicę. Obserwuje się w niej lokalne przegłębienia do 12 m p.p.m. W rejonie wsi Dobra dochodzi do niej druga, mniejsza forma o przebiegu równoleżnikowym. Utwory czwartorzędu pokrywają prawie całą powierzchnię gminy. Z tego okresu pochodzą osady trzech głównych zlodowaceń. Utwory zlodowaceń południowopolskich zachowały się szczątkowo w dnach dolin kopalnych. Najstarsze z nich to piaski i żwiry wodnolodowcowe (zlodowacenie Nidy). Na nich osadziły się ciemnoszare gliny zwałowe. Na większości analizowanego obszaru zostały one zniszczone przez erozję w okresie ocieplenia się klimatu (interglacjał małopolski). Okres ponownego ochłodzenia (zlodowacenie Sanu), zaznaczył się znacznym rozprzestrzenieniem i dużą miąższością osadów serii zastoiskowej, naprzemianległych warstw piasków drobnoziarnistych i pylastych oraz mułków i iłów. Osady te występują głównie w dolinie kopalnej, ale także stwierdzono je poza jej granicami. Osady serii zastoiskowej przykryte są piaskami i żwirami wodnolodowcowymi. Na nich zalega horyzont szarych glin zwałowych, który rozdziela dwa poziomy piasków i żwirów wodnolodowcowych. Poza obszarem dolin kopalnych gliny te leżą przeważnie bezpośrednio na trzeciorzędzie. Ich miąższość dochodzi maksymalnie do 61,5 m w Dobroszycach. Okres ocieplenia klimatu (interglacjał mazowiecki) przed zlodowaceniami środkowopolskimi zaznaczył się osadzeniem żółtych piasków i żwirów z fragmentami drewna. W okolicach wsi Strzelce ich miąższość dochodzi do 21,5 m. Zlodowacenia środkowopolskie rozpoczynają osady mułków i iłów zastoiskowych z drobnymi przewarstwieniami piaszczystymi. Na ich powierzchni zalegają żółtoszare i szare piaski i żwiry wodnolodowcowe. Ich wychodnie występują na krawędziach dolin rzeki Oleśnicy oraz na południe i na południowy wschód od miasta Oleśnica (poza granicami gminy). Osiągają miąższość do 39,4 m. Horyzontem przewodnim z okresu zlodowaceń środkowopolskich są gliny zwałowe, występujące prawie na całej powierzchni gminy. Miąższość tych glin jest zmienna i wynosi do 45,0 m w dolinach kopalnych. Na południe od Oleśnicy (poza granicami gminy), w miejscach ich rozmycia przez wody lodowcowe i rzeczne, pozostały tylko pojedyncze głazy i otoczaki na powierzchniach utworów zastoiskowych. Glinom zwałowym towarzyszą miejscowo zaglinione piaski i żwiry lodowcowe. W otoczeniu glin zwałowych występują kemy zbudowane z piasków i żwirów zaglinionych. W rejonie Wzgórz Trzebnickich ich odpowiednikiem są utwory akumulacji szczelinowej. Profil osadów zlodowaceń środkowopolskich kończą osady piasków i żwirów wodnolodowcowych. Mają one duży zasięg, wkraczając na północy w obszar Wału Trzebnickiego i sięgają na południu do granicy arkusza nr 728 (Oleśnica). Utwory te wykształcone są w postaci naprzemianległych warstw piasków z domieszką żwirów. Osady wodnolodowcowe największą miąższość (do 30,0 m), osiągają między Strzelcami i Miodarami. Na pozostałym obszarze nie przekraczają kilku do kilkunastu metrów, w zależności od morfologii podłoża. Okres zlodowaceń północnopolskich zaznaczył się utworzeniem tarasów w dolinach rzek Dobrej i Oleśnicy. Są one zbudowane przeważnie z piasków drobnoziarnistych, rzadko z domieszką piasków różnoziarnistych ze żwirem. Wzdłuż południowej granicy Wału Trzebnickiego ciągnie się zwarty pas lessów. Zawierają one liczne skupienia węglanu wapnia w postaci tak zwanych kukiełek lessowych. Z końcowego etapu rozwoju rzeźby terenu (holocen), pochodzą wydmy i pola piasków przewianych, dochodzące do 10 m miąższości. W dolinach rzek powstają osady piasków drobnoziarnistych, zawierające wkładki glin i namułów z torfami. Współcześnie w dnach dolin tworzą się osady piasku z domieszką materiału żwirowego, niekiedy z namułami piaszczystymi.

15 Strona Złoża kopalin. Na terenie gminy znajduje się 5 udokumentowanych złóż kopalin. Są to 4 złoża kruszywa naturalnego: Sadków Transped, Strzelce, Strzelce I i Złotów oraz złoże gazu ziemnego Czeszów. Ponadto w latach ubiegłych wykreślono z Bilansu zasobów dwa złoża kruszywa naturalnego: Sadków i Mękarzowice oraz złoże gazu ziemnego Dobrzeń. Złoże piasków i żwirów Sadków Transped, usytuowane jest pomiędzy Sadkowem i Bartkowem. Udokumentowano je w trzech polach o powierzchniach: Pole A 0,76 ha, Pole B 1,45 ha, Pole C 0,62 ha (Wirth i in., 1996), a łączne zasoby w kategorii C 1 wynoszą 93 tys. ton. Nadkład tworzy gleba i piaski z zanieczyszczeniami organicznymi o średniej miąższości 0,35 m. Miąższość serii złożowej waha się od 2,9 m do 7,2 m, średnio wynosi 4,9 m. W obrębie złoża wydzielono piasek i pospółkę. Piasek charakteryzuje się zawartością ziarn do 2 mm od 93,2 % do 99,1 % (średnio 97,1 %), przy zawartości pyłów mineralnych od 0,9 % do 6,1 % (średnio 2,3 %). Pospółka zawiera ziarna do 2 mm od 42,5 % do 78,1 % (średnio 58,5 %), przy obecności pyłów mineralnych od 5,4 % do 7,1 % (średnio 6,3 %). Piasek i pospółka nie zawierają zanieczyszczeń obcych, organicznych i grudek gliny. Zwierciadło swobodne wód podziemnych, lokalnie napięte, występuje na głębokości od 2,9 m do 5,9 m. Złoże Strzelce (Przysłup, 1998) udokumentowane w kategorii C 1 zajmuje powierzchnię 4,05 ha, a jego zasoby wynoszą 931 tys. ton. Serię złożową stanowią piaski o miąższości od 11,0 m do 15,6 m (średnio 14,1 m), zalegające pod nadkładem gleby o średniej grubości 0,4 m. Piasek charakteryzuje się zawartością ziarn poniżej 2 mm od 83,2 % do 99,8 %, średnio 90,0 %, a zawartość pyłów mineralnych waha się od 1,8 % do 9,1 %, średnio 5,9 %. Kruszywo nie zawiera zanieczyszczeń obcych i organicznych. Jest to złoże częściowo zawodnione. Złoże piasków Strzelce I (Krzyśków, Kierakowicz, 2000) zajmuje powierzchnię 13,3 ha, a jego zasoby ustalone w kategorii C 1 wynoszą 1600 tys. ton. W złożu przeważa kruszywo drobne o punkcie piaskowym 63,6 % do 100 %, średnio 93,6 %. Średnia zawartość pyłów mineralnych wynosi 6,7 %. Zanieczyszczenia obce i organiczne nie występują. Nad złożem zalega nadkład (gleba, glina i piasek gliniasty) o średniej grubości 0,9 m. Złoże piasków i żwirów Złotów leży w lasach na południe od wsi Złotów, przy drodze do Ludgierzowic. Udokumentowane zostało kartą rejestracyjną (Owsiany, Kubica, 1982). Zajmuje ono powierzchnię 1,6 ha. Miąższość serii złożowej waha się od 0,1 5,1 m. średnio 2,6 m. Średnia grubość nadkładu wynosi około 0,1 m, a stosunek N/Z 0,04. Złoże jest suche. Charakteryzuje się średnim punktem piaskowym równym 41,9 % oraz zawartością pyłów mineralnych średnio 5,5 %. Kopalina może być stosowana w budownictwie i drogownictwie. Złoże gazu ziemnego Czeszów udokumentowano w kategorii A (Mularczyk, 1997). Obejmuje ono jedynie północno zachodnie krańce gminy. Gaz występuje w wydłużonej antyklinie o przebiegu z południowego wschodu na północny zachód z odchyleniem ku północy, składającej się z dwóch kulminacji. Rozcięta jest ona strefą dyslokacji o przebiegu z północnego wschodu na południowy zachód. Skrzydłem zrzuconym jest element południowy, obniżenie wynosi od 14 do 45 m. Złoże w części północnej ma powierzchnię 675 ha natomiast w południowej 178 ha. Jest typu masywowego, występuje w piaskowcach czerwonego spągowca i poziomie wapienia podstawowego. Strop cechsztynu tworzą anhydryty i iłowce zalegające na głębokości minimalnej 1318,4 m p.p.m., natomiast spąg leży na poziomie -1370,0 m to jest na głębokości występowania wód podścielających. Miąższość złoża w bloku północnym ma wartość 21,6 m, a w bloku południowym 17,9 m. Złoże zawiera metan w ilości 61,6 % objętości gazu oraz azotu 36,99 % i helu 0,34 % objętości gazu.

16 Strona 16 TABELA 8: Gmina Dobroszyce charakterystyka złóż kopalin na podstawie Objaśnień do Mapy Geośrodowiskowej Polski w skali 1:50000, arkusze: Oleśnica nr 728 (Dziedzic, 2004) i Twardogóra nr 692 (Cwinarowicz, 2004). Nazwa złoża Rodzaj kopaliny Stan zagospodarowania Zastosowanie kopaliny Przyczyny konfliktowości złoża Sadków Transped pż G Skb brak Strzelce p G Skb brak Strzelce I p G Skb brak Złotów pż Z Skb, Sd brak Czeszów g G E brak Sadków p ZWB Mękarzowice p ZWB Dobrzeń g ZWB Rodzaj kopaliny: pż piaski i żwiry, p piaski, g gaz ziemny. Stan zagospodarowania: G zagospodarowane, Z zaniechane, ZWB wykreślone z Bilansu zasobów. Zastosowanie kopaliny: Skb kruszywo budowlane, Sd drogowe, E kopaliny energetyczne Perspektywy i prognozy występowania kopalin. Możliwości udokumentowanych nowych złóż na analizowanym obszarze są niewielkie. Dotychczasowe badania geologiczne wykonane w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku w rejonie wsi Łuczyna (Turczyn, Wołczańska, 1974) w poszukiwaniu grubego kruszywa naturalnego dały wynik negatywny. W pobliżu Łuczyny stwierdzono, że utwory piaszczyste z niewielką ilością frakcji żwirowej występują tylko na szczytach wzniesień. Pod piaskami i w obniżeniach terenu zalegają gliny Geomorfologia Charakterystyka makroregionów i mezoregionów 1. Wał Trzebnicki (318.4) jest równoleżnikowym pasmem wzniesień o długości około 200 km, szerokości kilkunastu km i wysokości względnej m. Ciągnie się od okolic Żar na zachodzie po okolice Ostrzeszowa na wschodzie, przy czym kulminacje przekraczają wysokość 200 m n.p.m., a w kilku miejscach nawet 250 m n.p.m. Zajmuje powierzchnię około 3,2 tys. km² i składa się z 6 różnych członów. Uważa się go za granicę zasięgu lodowca warciańskiego. Moreny akumulacyjne w stosunku do całego pasma wzniesień są niewielkie, Wał Trzebnicki stanowi natomiast strefę zaburzeń glacjotektonicznych, które sfałdowały warstwy mioceńskie z węglem brunatnym. Wzgórza Trzebnickie (318.44) tworzą łuk, otaczający od południa Kotlinę Żmigrodzką. Od zachodu przylegają do Obniżenia Ścinawskiego, od wschodu do Wzgórz Twardogórskich, od południa sąsiadują z Równiną Oleśnicką. Są spiętrzonymi morenami końcowymi zlodowacenia warciańskiego ze sfałdowanymi warstwami neogeńskimi. Południowe stoki pokrywają piaski sandrowe oraz less. Cały mezoregion obejmuje 610 km² i dzieli się na 5 mikroregionów (Walczak, 1970), z których dwa: Grzbiet Trzebnicki ( ) oraz Brama Malerzowska ( ) obejmują analizowany rejon. Grzbiet Trzebnicki to równoleżnikowa, najbardziej zwarta cześć Wzgórz 1 J. Kondracki, Geografia regionalna Polski, 1998.

17 Strona 17 Trzebnickich, osiągająca w okolicach Trzebnicy 257 m n.p.m (Farna Góra). Brama Malerzowska jest poprzecznym obniżeniem, oddzielającym Wzgórza Trzebnickie od Wzgórz Twardogórskich i wypełnionym piaskami glacjofluwialnymi, na których rosną zwarte kompleksy leśne. Wzgórza Twardogórskie (318.45) są łukiem moren wyciśniętych, przylegającym od wschodu do Wzgórz Trzebnickich i zamykającym od południowego zachodu Kotlinę Milicką. Ten łuk morenowy powstał nieco później od łuku trzebnickiego i sycowsko ostrzeszowskiego. Dzieli się na 3 mikroregiony, z których Grzbiet Twardogórski ( ) obejmuje analizowany rejon. Grzbiet Twardogórski jest środkową, najwyższą częścią mezoregionu z kulminacją Wzgórza Zbójnik o wysokości 272 m n.p.m. (na południowy zachód od Międzyborza), o kierunku równoleżnikowym, skręcającym ku północnemu wschodowi do Międzyborza. Nizina Śląska (318.5) jest rozległą równiną o powierzchni około 12,7 tys. km², rozciągającą się po obu stronach Odry pomiędzy Przedgórzem Sudeckim i Sudetami Wschodnimi na południowym zachodzie, Wyżyną Śląsko Krakowską na południowym wschodzie oraz Wałem Trzebnickim na północy. Cała Nizina Śląska znajduje się w obrębie zasięgu zlodowacenia odrzańskiego, nazywanego dawniej środkowopolskim, którego pozostałością są ostańce ozów, kemów i wzgórz morenowych. W części południowo zachodniej występują pokrywy pylaste typu lessów, na których wytworzyły się urodzajne gleby brunatnoziemne i czarnoziemne. Osią Niziny Śląskiej jest Dolina Odry, która ma charakter pradoliny o szerokości od 8 do 12 km z łąkowym tarasem zalewowym i wyższymi tarasami piaszczystymi. Jednym z jej większych prawobrzeżnych dopływów jest Stobrawa. Dno doliny obniża się od około 180 m na południowym wschodzie do około 90 m n.p.m. na północnym zachodzie. W stronę Sudetów powierzchnia niziny wznosi się do m n.p.m. Równina Oleśnicka (318.56) znajduje się na wschód od Pradoliny Wrocławskiej i na południe od Wzgórz Trzebnickich w dorzeczu prawobrzeżnych dopływów Odry: Widawy oraz Stobrawy. Za jej wschodnią granicę można przyjąć dział wód Odry i Warty (Prosny). Stobrawa płynie na granicy piaszczystej Równiny Opolskiej, natomiast na Równinie Oleśnickiej przeważają tereny zbudowane z gliny zwałowej z ostańcami form glacjalnych zlodowacenia odrzańskiego, ale na przedpolu Wzgórz Trzebnickich występują sandry zlodowacenia warciańskiego. Ten duży mezoregion (2350 km² powierzchni) podzielono na 4 mikroregiony (Walczak, 1970), a wśród nich na analizowanym rejonie wyróżnia się Równinę Oleśnicko Bierutowską ( ). Równina Oleśnicko Bierutowska jest lekko falistą wysoczyzną morenową, częściowo sandrową, między Wzgórzami Trzebnickimi a doliną Widawy, pochyloną ze wschodu na zachód, przy czym na krańcu wschodnim wysokość przekracza 200 m n.p.m Rzeźba terenu 2. Obszar gminy charakteryzuje się urozmaiconą morfologią. Strukturę rzeźby terenu kształtują tu dwa elementy: obszary morenowe oraz akumulacji wodnolodowcowej. W północnej części gminy występuje wał spiętrzonej moreny końcowej, na jego przedpolu rozległe powierzchnie utworów akumulacji wodnolodowcowej, a w części południowej rozległe pokrywy glin zwałowych. Ogólnie rzeźba terenu gminy ma charakter akumulacyjno erozyjny. W części zachodniej jest ona zmodyfikowana zwartą pokrywą utworów lessowych. Zasięg pokrywy lessowej na północy wyznacza w przybliżeniu granica kompleksu leśnego, na wschodzie obniżenie rzeki Dobra, a na zachodzie pokrywa lessowa przechodzi na obszar gminy Zawonia. W odróżnieniu od północnej, zalesionej części gminy należącej do Wzgórz Trzebnickich, obszar lessów jest niemal całkowicie wylesiony oraz intensywnie 2 Na podstawie danych zawartych w Komentarzu do Mapy Hydrograficznej w skali 1:50000, arkusze: M B Oleśnica (Bieroński, Pawlak, Tomaszewski, 1999) i M D Twardogóra (Bieroński, Pawlak, Tomaszewski, 2002) oraz w Komentarzu do Mapy Sozologicznej w skali 1:50000, arkusze: M B Oleśnica (Baraniecki, Bieroński, Kuźniewski, Pawlak, 1998) i M D Twardogóra (Baraniecki, Bieroński, Kuźniewski, Pawlak, 1998).

18 Strona 18 użytkowany rolniczo. Na północny zachód od miejscowości Łuczyna w rejonie Wzgórz Trzebnickich (Grzbiet Trzebnicki) wysokości dochodzą do 240 m n.p.m. Na wschód od Białego Błota znajduje się fragment Wzgórz Twardogórskich (Grzbiet Twardogórski). Jest to pasmo kopulastych wzniesień o wysokości około m n.p.m. W północnej części gminy w obniżeniu rzeki Sąsiecznica ( m n.p.m.) ciągnie się Brama Malerzowska, stanowiąca obniżenie oddzielające Grzbiet Trzebnicki od Grzbietu Twardogórskiego oraz łączące Kotlinę Żmigrodzką (Równinę Czeszowską) z Równiną Oleśnicką (Równiną Oleśnicko Bierutowską). Generalnie w północnej części gminy występują dość duże deniwelacje, stwarzające dogodne warunki dla rozwoju procesów erozyjnych. Centralna i południowa część gminy ma rzeźbę płasko falistą z lokalnie występującymi pagórami moreny dennej. Jest to Równina Oleśnicka (Równina Oleśnicko Bierutowska) rozczłonkowana dolinami rzecznymi. Północna część Równiny Oleśnicko Bierutowskiej (mniej więcej centralna część gminy) dochodzi maksymalnie do m n.p.m. Na południu gminy wysokości spadają najpierw do około 150 m n.p.m., osiągając minimalną wysokość 140 m n.p.m. w miejscu opuszczenia gminy przez rzekę Dobrą. Dna dolin rzecznych wypełniają holoceńskie piaski i żwiry, a ponieważ powodowały miejscami częste podtopienia, prawie wszystkie cieki mają sztucznie pogłębione koryta, spełniając częściowo rolę rowów melioracyjnych. Holoceńskie koryta rzek w południowej części gminy są już częścią ogólnego poziomu holoceńskiego koryta Pradoliny Wrocławskiej Czynne procesy geomorfologiczne. Na terenie gminy Dobroszyce do czynnych procesów geomorfologicznych należą przede wszystkim: działalność transportowa rzek; działalność akumulacyjna rzek; akumulacja i denudacja pokryw lessowych; działalność denudacyjna rzek erozja rzeczna: erozja wgłębna i erozja denna; denudacja stromych stoków użytkowanych ornie na drodze erozji wietrznej i wodnej; erozja wietrzna: zwłaszcza mechaniczna i mrozowa. Wyszczególnione powyżej procesy geologicznie nie stanowią większych przeszkód w zabudowie terenu, jednakże w planach zagospodarowania przestrzennego powinno wprowadzać się zakazy zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej na terenach podatnych na erozję. Zakazane powinno być także usuwanie roślinności drzewiastej i krzewiastej, nakazane natomiast stosowanie pasów takiej zieleni. Dotyczy to w szczególności obszarów najsilniej urzeźbionych w rejonie wielkoprzestrzennych gruntów ornych Hydrologia Wody podziemne. Dane dotyczące hydrogeologii gminy Dobroszyce przedstawiono na podstawie Objaśnień do Mapy Geośrodowiskowej Polski w skali 1:50000, arkusze: Oleśnica nr 728 (Dziedzic, 2004) i Twardogóra nr 692 (Cwinarowicz, 2004) oraz na podstawie Komentarza do Mapy Hydrograficznej w skali 1:50000, arkusze: M B Oleśnica (Bieroński, Pawlak, Tomaszewski, 1999) i M D Twardogóra (Bieroński, Pawlak, Tomaszewski, 2002).

19 Strona 19 Południowa i centralna część gminy Dobroszyce leży w makroregionie zachodnim Niżu Polskiego, w regionie wrocławskim i subregionie centralnym (Michniewicz, Mroczkowska, Paczyński, 1991). Północna część gminy zlokalizowana jest w regionie wielkopolskim i subregionie żarsko trzebnicko ostrzeszowskim. Na terenie gminy rozpoznano dwa piętra wodonośne: trzeciorzędowe i czwartorzędowe. Piętro trzeciorzędowe (Bartczak, 1993a i b) występuje we wkładkach i soczewkach piasków drobnoziarnistych w obrębie dominującego kompleksu skał ilastych. Wody mają charakter naporowy. W okolicach gminy Dobroszyce tylko jedna studnia w rejonie Oleśnicy ujmuje wody trzeciorzędowe. Warstwa wodonośna występuje na głębokości od 59 do 62,5 m. Zwierciadło wody stabilizuje się 2,25 m n.p.t. Wydajność otworu wynosi 30,0 m³/h przy depresji 16,6 m. Wody utworów trzeciorzędowych są słabo zasadowe, średnio twarde, o podwyższonej zawartości żelaza i manganu. Piętro czwartorzędowe występuje w różnego typu strukturach hydrogeologicznych. Największe znaczenie dla zaopatrzenia wodociągów wiejskich w wodę ma dolina kopalna praodry w rejonie Oleśnicy. W jej obrębie występują dwa, a niekiedy trzy, poziomy wodonośne. Zwierciadło napięte występuje na głębokości od 23,3 do 66,0 m, a stabilizuje się od 3,8 do 6,35 m p.p.t. Miąższość kompleksu wodonośnego dochodzi do 80 m. Wydajność studni jest bardzo duża i wynosi od 183 do 230 m³/h, przy depresji od 8,4 do 13,6 m. Struktury te są zasilane przez dopływ boczny i przesiąkanie wód z wyższych poziomów wodonośnych. Stosunkowo korzystne warunki hydrogeologiczne występują w utworach wodnolodowcowych, pod glinami zwałowymi zlodowacenia Odry (środkowopolskiego). Wody te posiadają zwierciadło napięte, występujące na głębokości 14,0 m i stabilizuje się od 3,2 do 6,8 m p.p.t. Miąższość warstwy wodonośnej wynosi około 20 m. Wydajność studni zmienia się od 30 do 100 m³/h przy depresji od 2,0 do 4,7 m. Zasilanie tego poziomu odbywa się przez przesiąkanie przez gliny zwałowe oraz okna hydrogeologiczne. Największe znaczenie dla zaopatrzenia studni gospodarskich mają wody w utworach wodnolodowcowych, leżących na glinach zwałowych. Na analizowanym obszarze posiadają one znaczne rozprzestrzenienie. Zwierciadło swobodne występuje na głębokości od 3,2 do 4,5 m. Miąższość utworów wodonośnych zmienia się od kilku do około 30 m. Wydajność studni jest niewielka i waha się od 11,0 do 38,0 m³/h, przy depresji od 1,5 do 4,0 m. Warstwa zasilana jest przez opady atmosferyczne. Podstawę drenażu stanowią lokalne cieki wód powierzchniowych. Warunki hydrogeologiczne w obrębie Wału Trzebnickiego są bardzo skomplikowane. Zmienność litologiczna na niewielkich przestrzeniach, wywołana zaburzeniami glacitektonicznymi powoduje, że wydzielenie większych struktur o zbliżonych warunkach hydrogeologicznych jest bardzo trudne. W subregionie wysoczyzny żarsko trzebnicko ostrzeszowskiej występują dwa lub trzy trzeciorzędowe poziomy wodonośne, głównie w piaskach drobnoziarnistych, o miąższości około 20 m. Wydajność studni jest niewielka, kilkanaście m³/h rzadko 60 do 70 m³/h, a współczynnik filtracji osiąga wartości od 0,2 do 5,0 m/d. W wielu rejonach tego obszaru występują niewielkie, płytkie trzeciorzędowe struktury wodonośne, które zwłaszcza w strefach kulminacji terenu tworzą jedyne użytkowe zbiorniki wód podziemnych. Piętro czwartorzędowe występuje lokalnie w warstwach piaszczysto żwirowych. Ich miąższość sięga do kilkunastu metrów. Współczynnik filtracji zmienia się od 0,2 do 8,0 m/d, a wydajność eksploatacyjna studni od kilku do kilkunastu m³/h. Wody czwartorzędowe charakteryzują się dużą zmiennością jakości. Przeważnie są one słabo zasadowe, średnio twarde lub miękkie, niekiedy o podwyższonej mineralizacji, głównie zawierają podwyższone stężenia żelaza i manganu. Kulminacja terenu przebiegająca wzdłuż Wzgórz Trzebnickich i Wzgórz Twardogórskich, rozdziela systemy wód podziemnych Wielkopolski i Niziny Śląskiej.

20 Strona Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP), wyznaczone dla terenu całej Polski w opracowaniu A. Kleczkowskiego (1990), to wytypowane do ochrony obszary występowania tych zbiorników wód podziemnych, które spełniają określone wymogi ilościowe oraz jakościowe i w świetle tego są istotne w skali kraju dla zaopatrzenia ludności w wodę pitną. Za GZWP uznane zostały te kolektory wód podziemnych (lub ich części), w obrębie których: wydajność potencjalna pojedynczego otworu studziennego przekracza 70 m³/h; wydajność ujęcia wielostudziennego wynosi ponad m³/d; wodoprzewodność przekracza 10 m²/h (240 m²/d); jakość wód pozwala na wykorzystanie ich, bez uzdatniania, lub po uzdatnieniu, jako wód do picia dla ludności (klasa I sensu A. Macioszczykowa, 1987, z podklasami Ia, Ib, Ic i Id). Dopuszczono przy tym zastosowanie obniżonych, indywidualnych dla każdego zbiornika, wymogów ilościowych. Pozwoliło to na wyróżnienie w obrębie obszarów deficytowych pod względem zasobów wód podziemnych, tych partii zbiornikowych, które jednak mają istotne regionalne znaczenie praktyczne, jako główne źródła zaopatrzenia ludności w wody pitne. Według Mapy obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) (Kleczkowski, 1990) w południowym, centralnym i wschodnim rejonie gminy Dobroszyce znajduje się fragment czwartorzędowego GZWP nr 322 Zbiornik Oleśnica. Zbiornik posiada opracowaną w 2007 roku dokumentację hydrogeologiczną. Podstawowe parametry zbiornika: wiek Qmk; środowisko porowe; powierzchnia 246 km²; średnia głębokość m; moduł zasobności 2,8 l/s/km²; zasoby udokumentowane 60 tys. m³/d. GZWP nr 322 wymaga wysokiej ochrony (OWO). Na obszarze OWO postuluje się zakazać lub ograniczyć budowę obiektów produkcyjnych stwarzających zagrożenia dla środowiska, budowy składowisk wylewisk odpadów komunalnych i przemysłowych oraz oczyszczalni ścieków, lokalizacji i eksploatacji ferm hodowlanych, stosujących technologie szczególnie uciążliwe dla środowiska oraz innej działalności gospodarczej mogącej spowodować trwałe zanieczyszczenie gruntów i wód powierzchniowych oraz podziemnych. W przypadku uzyskania statusu najwyższej ochrony (ONO) na obszarze zasilania wskazana jest likwidacja lub ograniczenie oddziaływania na wody podziemne i powierzchniowe (obszar zasilania) już istniejących ognisk zanieczyszczeń. Należy wprowadzić także ograniczenia dotyczące użytkowania gruntów, a w szczególności stosowania nawozów mineralnych i środków ochrony roślin na terenach użytkowanych rolniczo. W rejonie południowo zachodnich krańców gminy znajdował się północny fragment trzeciorzędowego GZWP nr 321 Subzbiornik Kąty Wrocławskie Oława Brzeg Oleśnica. Został on jednak niedawno skreślony z zasobów GZWP.