Kierownik projektu: dr Arnold Bernaciak Autorzy: dr Arnold Bernaciak mgr Anna Bernaciak

Transkrypt

1 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAŃSKI BURMISTRZ PRUSZCZA GDAŃSKIEGO

2 ul. Cienista Szamotuły Kierownik projektu: dr Arnold Bernaciak Autorzy: dr Arnold Bernaciak mgr Anna Bernaciak Współpraca: mgr Anna Nickel (Urząd Miasta Pruszcz Gdaoski) Projekt okładki: mgr Anna Bernaciak Zdjęcia na okładce: mgr Anna Bernaciak Marta Kosowicz Pruszcz Gdaoski, grudzieo 2010

3 Polityka środowiskowa Miasta Pruszcz Gdaoski Miasto Pruszcz Gdaoski stanowi ważny element Gdaoskiego Obszaru Metropolitalnego, wchodząc w skład jednej z większych aglomeracji miejskich w Polsce. Władze Miasta świadome są jak istotna jest ochrona środowiska w procesie skutecznego i efektywnego zarządzania oraz podnoszenia jakości życia mieszkaoców. Kwestie bezpieczeostwa ekologicznego oraz zachowania naturalnych zasobów środowiska w mieście rozwijającym się tak dynamicznie jak Pruszcz Gdaoski są szczególnie ważne. Władze Miasta dążą do ciągłej poprawy jakości zasobów wodnych na obszarze Pruszcza Gdaoskiego, w szczególności rzeki Raduni oraz Kanału Raduni, a także do zagospodarowywania kolejnych terenów dla potrzeb rekreacji i wypoczynku swoich mieszkaoców. Troska o środowisko naturalne przejawia się także w szeregu działao strategicznych. Szczególne wysiłki podejmowane są w obszarach: Modernizacji i rozbudowy infrastruktury technicznej w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz ochrony wód Optymalizacji systemu gospodarki odpadami Poprawy stanu powietrza atmosferycznego i ochrony przed hałasem Ochrony żywych zasobów przyrody, promocji i rozwoju edukacji ekologicznej Zwiększenia udziału terenów zielonych w strukturze przestrzennej Miasta Władze Pruszcza Gdaoskiego deklarują rozwój Miasta zgodny z najlepszą praktyką współistnienia systemu społeczno-gospodarczego ze środowiskiem naturalnym. Jednocześnie zobowiązują się do spełnienia wszelkich wymagao prawnych i ciągłego doskonalenia wszystkich działao prowadzonych w ramach zarządzania środowiskowego. Treśd polityki środowiskowej podana została do publicznej wiadomości. Janusz Wróbel Burmistrz Pruszcza Gdaoskiego Pruszcz Gdaoski, 1 grudnia 2010 r.

4 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI SPIS TREŚCI CZĘŚD 1 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 6 1. Miasto Pruszcz Gdaoski położenie, klimat, krajobraz 7 2. Geologia i zasoby geologiczne Zasoby wodne i ochrona wód Ochrona powietrza i zabezpieczenie przed hałasem Żywe zasoby przyrody i ich ochrona Nakłady finansowe na ochronę środowiska Edukacja ekologiczna Aspekty środowiskowe Miasta Pruszcz Gdaoski 50 CZĘŚD 2 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA Wizja stanu środowiska j jego ochrony w Mieście Pruszcz Gdaoski docelowy kształt relacji gospodarka-środowisko Uwarunkowania wewnętrzne Programu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski Uwarunkowania zewnętrzne Programu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski Priorytety ekologiczne Miasta Pruszcz Gdaoski Cele i zadania środowiskowe Miasta Pruszcz Gdaoski Finansowanie Programu Monitoring Realizacji Programu Sprawozdania z realizacji programu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski 113 CZĘŚD 3 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA Wstęp Analiza stanu gospodarki odpadami Rodzaje, ilośd i źródła odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Pruszcza Gdaoskiego Odpady ulegające biodegradacji Odpady opakowaniowe Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych Rodzaje i ilości odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku Rodzaje i ilości odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania Prognoza zmian System gospodarki odpadami i założone cele 129 Strona 4

5 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 3.1. Modele systemów gospodarki odpadami System gospodarki odpadami przyjęty w Mieście Pruszcz Gdaoski Podmioty uczestniczące w procesie gospodarowania odpadami Relacje pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w procesie gospodarowania odpadami Infrastruktura i organizacja gospodarki odpadami Gospodarka odpadami Miasta Pruszcz Gdaoski na tle regionalnego systemu gospodarowania odpadami Problemy w zakresie gospodarowania odpadami Cele gospodarki odpadami Zadania strategiczne Harmonogram realizacji przedsięwzięd Wnioski z analizy oddziaływania projektu planu na środowisko Sposób monitoringu i oceny wdrażania planu Streszczenie w języku niespecjalistycznym 180 SPISY RZECZY 183 Materiały źródłowe 184 Spis tabel 185 Spis rycin 187 Strona 5

6 CZĘŚD 1 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI

7 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 1. MIASTO PRUSZCZ GDAOSKI POŁOŻENIE, KLIMAT, KRAJOBRAZ Pruszcz Gdaoski leży w północnej części województwa pomorskiego, w powiecie gdaoskim i zajmuje 2% jego powierzchni (ryc. 1). Ważnym czynnikiem związanym z lokalizacją Miasta jest jego bezpośrednie sąsiedztwo z aglomeracją Trójmiejską. Determinuje to w dużej mierze sposób zagospodarowania Pruszcza Gdaoskiego, jego układ komunikacyjny oraz wpływa na szereg aspektów jego funkcjonowania. Ryc. 1. Miasto Pruszcz Gdaoski na tle powiatu gdaoskiego Źródło: Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Gdaoskiego Aktualizacja. Pruszcz Gdaoski zajmuje powierzchnię 16,5 km 2 i według stanu na dzieo 30 czerwca 2010 r. zamieszkany był przez mieszkaoców 1. Jest zatem pierwszą pod względem liczby ludności i ostatnią pod względem powierzchni gminą w powiecie gdaoskim. Średnie zagęszczenie ludności w Pruszczu Gdaoskim wynosi os./km 2. Na tle średniej dla powiatu gdaoskiego wynoszącej 114,5 os./km 2 jest to wartośd bardzo wysoka, jednak w porównaniu z innymi miastami o liczbie ludności między a na terenie województwa pomorskiego jest ona raczej niska (ryc. 2). Podobne zagęszczenie ludności charakteryzuje Kwidzyn i Kościerzynę, natomiast zdecydowanie wyższe występuje np. w Malborku i Sopocie. W strukturze płciowej Miasta dominują kobiety. Współczynnik feminizacji wynosił w 2008 r. 109,8% (w stosunku do 103,2% dla powiatu i 105,8% dla województwa). W latach jego poziom systematycznie wzrastał począwszy od 106,5% w roku Dane Urzędu Miasta Pruszcza Gdaoskiego, Referat Spraw Społecznych.

8 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Sopot Malbork Lębork Chojnice Kwidzyn Pruszcz Gdaoski zagęszczenie ludności *os./km2+ *os/km 2 ] Kościerzyna Ryc. 2. Gęstośd zaludnienia Miasta Pruszcz Gdaoski na tle innych miast podobnej wielkości w województwie pomorskim w roku 2008 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Banku Danych Regionalnych. Wielkośd zaludnienia Pruszcza Gdaoskiego na przestrzeni lat także systematycznie wzrastała (ryc. 3). Szczególnie uwidacznia się gwałtowana dynamika przyrostu w latach Odzwierciedla to strategiczne cele i założenia Miasta, zapisane w Strategii Rozwoju Miasta Pruszcz Gdaoski do 2010 roku, zakładające wzrost liczby ludności do poziomu ok Ryc. 3. Liczba mieszkaoców Miasta Pruszcz Gdaoski na przestrzeni lat Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Banku Danych Regionalnych i Urzędu Miasta Pruszcza Gdaoskiego. 2 Strategia Rozwoju Miasta Pruszcz Gdaoski do 2010 roku. Strona 8

9 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Pruszcz Gdaoski położony jest na styku dwóch makroregionów fizycznogeograficznych Pojezierza Wschodniopomorskiego (mezoregionu Pojezierza Kaszubskiego i Pojezierza Starogardzkiego strefa krawędziowa wysoczyzny) oraz Pobrzeża Gdaoskiego (mezoregionu Żuław Wiślanych) (ryc. 4). Znajduje to swoje bezpośrednie odzwierciedlenie w różnicach w zakresie ukształtowania powierzchni ziemi. Ryc. 4. Regiony fizycznogeograficzne w rejonie Pruszcza Gdaoskiego Źródło: Polska regiony fizycznogeograficzne wg J. Kondrackiego, Geografia regionalna Polski, Warszawa 2002, oprac. Qqerim Pojezierze Kaszubskie jest typową wysoczyzną pojezierną z urozmaiconą rzeźbą terenu oraz stosunkowo dużymi różnicami w wysokościach bezwzględnych. Rzeźba Pojezierza została ukształtowana przez szereg czynników, spośród których decydującą rolę odegrały lądolód skandynawski, wody fluwioglacjalne oraz działalnośd erozyjno-akumulacyjna rzek. Polodowcowy krajobraz tego mezoregionu silnie kontrastuje z deltową równiną nadbrzeżną Żuław Wiślanych. Oprócz wyraźnych różnic w formach ukształtowania powierzchni, krainy te różnią się także w zakresie budowy geomorfologicznej, stosunków wodnych oraz uwarunkowao klimatycznych. Granica między mezoregionami Pojezierzy i Żuław jest bardzo wyraźna i stanowi ją ostro zarysowana krawędź wysoczyzny morenowej. Naturalna granica tych mezoregionów na terenie Pruszcza Gdaoskiego przebiega wzdłuż drogi krajowej nr 1 oraz Kanału Raduni. Zachodnia, pofałdowana częśd Pruszcza Gdaoskiego wchodzi w skład Pojezierza Kaszubskiego, natomiast wschodnie obszary Miasta charakteryzuje krajobraz płaskiej krainy deltowej Żuław. Silne przekształcenia terenu spowodowane działalnością człowieka w wielu miejscach zatarły tę granicę na terenie Miasta. Jednak w jego północnej części, gdzie intensywnośd zagospodarowania nie jest tak duża, można ją wyraźnie zaobserwowad (ryc. 5). Strona 9

10 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Ryc. 5. Naturalna granica Pojezierza Kaszubskiego i Żuław Wiślanych Autor: Anna Bernaciak. Pruszcz Gdaoski stanowi integralną częśd tzw. Gdaoskiego Obszaru Metropolitalnego, który wykazuje silne tendencje urbanizacyjne. W przypadku samego terenu Miasta, rozpatrując stopieo przekształceo krajobrazowych związanych z aktywnością ludzką, można mówid o typowym krajobrazie antropogenicznym 3. Przejawia się on w niemal całkowitym zagospodarowaniu obszaru miasta na potrzeby urbanizacyjne, przemysłowe oraz transportowe. Wynika to z usługowomieszkalnej funkcji Pruszcza Gdaoskiego, którego kolejne obszary przeznaczane są głównie pod zabudowę mieszkaniową oraz z jego stosunkowo niewielkiej powierzchni. Jedyne pozostałości po naturalnym krajobrazie na terenie Miasta występują wzdłuż doliny rzeki Raduni, szczególnie w jej początkowym biegu. Niewielki jest także udział w ogólnym areale gruntów obszarów o charakterze rolniczym, które przejawiają się głównie w postaci nieużytków. Elementami urozmaicającymi obszary zurbanizowane są: park miejski, liczne skwery, tereny zielone o charakterze rekreacyjnym oraz ogrody działkowe. W granicach administracyjnych Pruszcza Gdaoskiego występują lasy oraz tereny leśne, zajmują one łączną powierzchnię 6,131 ha i są to: las na os. Komarowo, halizna w rejonie ul. Raciborskiego oraz tereny zalesione w okolicach ul. Zastawnej. Jednak w przeważającej mierze tereny miasta to krajobraz typowo antropogeniczny (ryc. 6). 3 Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego do planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, red. J. Czochaoski, J. Lemaoczyk, Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Słupsku, Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Słupsk-Gdaosk Strona 10

11 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Ryc. 6. Typowe formy krajobrazu antropogenicznego Pruszcza Gdaoskiego Autor: Marta Kosowicz. W wykonanym dla potrzeb Studium ekofizjograficznego województwa pomorskiego do planu zagospodarowania przestrzennego województwa opracowaniu delimitującym podstawowe strefy funkcjonalne trójmiejskiego obszaru metropolitalnego Pruszcz Gdaoski niemal w całości określono jako teren zurbanizowany (ryc. 7). Jedynie północnowschodnie i południowozachodnie fragmenty Miasta oznaczono jako obszary aktualnej suburbanizacji. W granicach administracyjnych Miasta nie zidentyfikowano obszarów potencjalnej suburbanizacji oraz terenów o innym charakterze. Strona 11

12 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Ryc. 7. Podstawowe strefy funkcjonalne trójmiejskiego obszaru metropolitalnego Źródło: Załącznik nr 31 do Studium ekofizjograficznego województwa pomorskiego do planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Jednostkami morfologicznymi, jakie można wyróżnid na obszarze Miasta, są: wysoczyzna plejstoceoska, taras plejstoceoski, równina deltowa 4. Z uwagi na położenie Pruszcza Gdaoskiego w obrębie trzech różnych jednostek morfologicznych i występujące na jego terenie trzy typy środowiska przyrodniczego obserwuje się trzy odmienne, lokalne typy topoklimatu. Są to: klimat wysoczyzny, klimat tarasu wysoczyzny i klimat terenów równiny deltowej. Występowanie tych typów w granicach administracyjnych Miasta wiąże się z ich znacznym zmodyfikowaniem przez zainwestowanie oraz aktywnośd miejską. W obrębie terenów, na których panuje klimat wysoczyzny obserwuje się korzystne zjawiska związane z wietrzeniem terenów miasta. Występują one na skutek dominacji wiatrów południowo-zachodnich, które wentylują miasto czystym powietrzem z obszarów Pojezierza Kaszubskiego. Klimat tarasu wysoczyzny charakteryzuje się także korzystnymi warunkami, jednak jest on istotnie zmodyfikowany poprzez negatywne oddziaływania działalności ludzkiej głównie transportu i przestarzałych 4 Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski, Uchwała nr XLV/458/2006 Rady Miasta Pruszcz Gdaoski z dnia 28 czerwca 2006 r. Strona 12

13 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI systemów grzewczych starszej substancji mieszkaniowej. Klimat terenów równiny deltowej charakteryzuje natomiast zwiększona wilgotnośd powietrza, wynikająca z płytkiego poziomu wód gruntowych. Charakterystyczne jest także dla niego negatywne zjawisko inwersji termicznej, powodowane spływem mas chłodnego powietrza z terenu wysoczyzny i zaleganiem ich na terenach płaskich GEOLOGIA I ZASOBY GEOLOGICZNE Pruszcz Gdaoski położony jest w obrębie trzech jednostek morfologicznych, stąd można wyróżnid na jego terenie trzy podstawowe rodzaje utworów geologicznych: utwory wysoczyzny, utwory tarasu plejstoceoskiego, utwory niziny deltowej (tab. 1). Tab. 1. Charakterystyka utworów geologicznych Pruszcza Gdaoskiego L.P. NAZWA CHARAKTERYSTYKA OBSZAR WYSTĘPOWANIA 1. Utwory wysoczyzny przeważają gliny, gliny piaszczyste 2. Utwory tarasu plejstoceoskiego przeważają piaski drobno i średnioziarniste, występują także wkładki mułów, glin próchniczych, namułów organicznych i torfów teren wysoczyzny kooczącej się przy korycie kanału Nowej Raduni erozyjna powierzchnia podnóża wysoczyzny 3. Utwory niziny deltowej (oraz dolin i zagłębieo wysoczyzny) przeważają muły (głównie gliny), gliny próchniczne, namuły organiczne i torfy, wkłady i przewarstwienia piaskowe przydepresyjne tereny delty Żuław Źródło: Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski. Obraz budowy geologicznej jest dodatkowo skomplikowany licznymi wzajemnymi przewarstwieniami, jakie nastąpiły między utworami niziny deltowej oraz tarasu plejstoceoskiego. Z uwagi na skąpe zasoby geologiczne na terenie Pruszcza Gdaoskiego nie notuje się obszarów wydobycia surowców. Z morfologią terenu wiąże się także ściśle poziom zalegania wód gruntowych w granicach administracyjnych Miasta. Statyczne zwierciadło wody gruntowej na obszarze wysoczyzny występuje poniżej 4,5 m p.p.t., za wyjątkiem występujących na tym obszarze lokalnych dolin erozyjnych, gdzie wody gruntowe występują na głębokościach 0,5-1,0 m p.p.t, a niekiedy płycej. W strefie niziny deltowej najwyższy poziom wód gruntowych występuje w północno-wschodniej części miasta 0,5-1,0 m p.p.t, przy korycie Raduni w południowo-zachodniej części miasta lokalnie na głębokości mniejszej niż 0,5 m p.p.t. Na obszarze tarasu plejstoceoskiego poziom wody gruntowej występuje 2-3 m p.p.t, lokalnie zalega nawet głębiej 6. 5 Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski, Uchwała nr XLV/458/2006 Rady Miasta Pruszcz Gdaoski z dnia 28 czerwca 2006 r. 6 Studium odprowadzania wód deszczowych z terenu Pruszcza Gdaoskiego, Prochem S.A., Warszawa 2004, s. 21. Strona 13

14 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 3. ZASOBY WODNE I OCHRONA WÓD Pruszcz Gdaoski, podobnie jak niemal cała północna częśd województwa pomorskiego, zlokalizowany jest na obszarze występowania dużych zasobów wód podziemnych (ryc. 8). Ryc. 8. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w województwie pomorskim Źródło: Załącznik nr 5 do Studium ekofizjograficznego województwa pomorskiego do planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Północno-wschodnią częśd miasta obejmuje Główny Zbiornik Wód Podziemnych Żuławy Gdaoskie (zbiornik poligenetyczny GZWP 112) natomiast pozostały obszar Subniecka Gdaoska (zbiornik z okresu kredy GZWP 111) (tab. 2). Tab. 2. Charakterystyka Głównych Zbiorników Wód Podziemnych na terenie Pruszcza Gdaoskiego NUMER ZBIORNIKA NAZWA ZBIORNIKA Subniecka Gdaoska Żuławy Gdaoskie (a,b) SZACUNKOWE ZASOBY DYSPOZYCYJNE [M 3 /DOBĘ+ POWIERZCHNIA ZBIORNIKA [KM] ,5 TYP ZBIORNIKA/ ODPORNOŚD NA ZANIECZYSZCZENIE subniecka górnej kredy / odporny dolinny / bardzo podatny Źródło: Studium ekofizjograficzne województwa pomorskiego do planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Strona 14

15 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Na terenie Pruszcza Gdaoskiego nie znajduje się żaden z punktów monitoringu krajowego wód podziemnych prowadzonego przez Paostwowy Instytut Geologiczny, ani monitoringu regionalnego prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdaosku. W ramach monitoringu regionalnego na terenie województwa pomorskiego w roku 2008 wskazano, iż głównymi substancjami powodującymi koniecznośd uzdatniania wód podziemnych przed spożyciem są występujące w nich w sposób naturalny żelazo i mangan. Ponadto nigdzie na terenie województwa nie stwierdzono w warstwach wód podziemnych ujmowanych do celów gospodarczych stężenia azotanów powyżej 50 mg/l, wobec czego nie wyznaczono wód zagrożonych zanieczyszczeniem azotem pochodzącym ze źródeł rolniczych 7. Zbiorcze zaopatrzenie w wodę mieszkaoców Pruszcza Gdaoskiego odbywa się z trzech ujęd wody (tab. 3). Tab. 3. Miejskie ujęcia wód podziemnych na terenie Pruszcza Gdaoskiego UJĘCIE UJĘTY POZIOM WYDAJNOŚD *m 3 /h] DEPRESJA [m] LOKALIZACJA K-1 K 168,0 26,0 ul. Grunwaldzka K-2 K 190,0 21,0 ul. Podmiejska K-3 QII 70,0 10,0 RAZEM: 428,0 ul. Obrooców Westerplatte Źródło: Opracowanie własne na podstawie Koncepcji programowo-przestrzennej zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków dla miasta Pruszcz Gdaoski do roku 2015, Gdaosk Ujęcie K-1, zlokalizowane przy ul. Grunwaldzkiej stanowią dwie studnie głębinowe o wydajności 116 m 3 /h eksploatujące kredowe utwory wodonośne z głębokości 225 m. Jedną ze studni wybudowano w 1981 r., natomiast drugą awaryjną w 2009 r. W ujmowanej wodzie okresowo notowane są niewielkie przekroczenia zawartości amoniaku, toteż poddawana jest ona niewielkiemu uzdatnianiu metodami biologicznymi (ryc. 9). Ryc. 9. Ujęcie wody K-1 przy ul. Grunwaldzkiej Źródło: 7 Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w roku 2008, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdaosku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Gdaosk 2009, s Strona 15

16 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Ujęcie K-2, przy ul. Podmiejskiej powstało w 1962 r. Pierwszej kompleksowej modernizacji zostało poddane w 1978 r., natomiast drugiej w roku Podczas drugiej modernizacji wykonano na terenie ujęcia studnię zapasową. Woda z tego ujęcia pochodzi także z utworów kredowych z głębokości 217 m. Wydajnośd ujęcia wynosi 140 m 3 /h. Podobnie jak woda z ujęcia K-1 wymaga usunięcia nadmiaru amoniaku. W tym celu poddawana jest uzdatnianiu biologicznemu (ryc. 10). Ryc. 10. Ujęcie wody K-2 przy ul. Podmiejskiej Źródło: Ujęcie K-3 znajdujące się przy ul. Obrooców Westerplatte w obecnym kształcie powstało w 1969 r. i ma głębokośd 78 m. Ujmowana w nim woda (wydajnośd studni wynosi 50 m 3 /h) wymaga usunięcia nadmiernej ilości żelaza i manganu. Uzdatniana jest na filtrach ciśnieniowych z wypełnieniem warstwowym. Przy tym ujęciu włączone są także do eksploatacji dwa zbiorniki retencyjne każdy o objętości 200 m 3. Zapewniają one degazację wody, tak aby wyeliminowad jej chwilową mlecznośd 8 (ryc. 11). Docelowo planuje się także utworzenie nowego ujęcia wody na Osiedlu Wschód. Ryc. 11. Ujęcie wody K-3 przy ul. Obrooców Westerplatte Źródło: 8 Wszelkie dane dotyczące ujęd wody pochodzą ze strony internetowej Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji WiK w Pruszczu Gdaoskim: oraz Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski, Uchwała nr XLV/458/2006 Rady Miasta Pruszcz Gdaoski z dnia 28 czerwca 2006 r., s Strona 16

17 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Wydobyciem, uzdatnianiem oraz rozprowadzaniem wody, a także odprowadzaniem ścieków na terenie Miasta zajmuje się Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji WiK Sp. z o.o. działające w oparciu o aktualne pozwolenia wodnoprawne i obowiązujący regulamin stanowiący załącznik do Uchwały Rady Miasta Pruszcz Gdaoski nr XLI/420/2006 z dnia 1 marca 2006 r. w sprawie uchwalenia regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków (ryc. 12). Ryc. 12. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji WiK Sp. z o.o. w Pruszczu Gdaoskim Autor: Arnold Bernaciak. Technologie uzdatniania wody ze wszystkich ujęd oparte są na procesach naturalnych głównie napowietrzaniu i filtracji, bez dozowania chemikaliów i silnych utleniaczy. Średnia produkcja wody w roku 2009 wynosiła 2700 m 3 /dobę. Jakośd rozprowadzanej wody odpowiada wymaganiom sanitarnym określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (tab. 4) 9. Tab. 4. Szczegółowe parametry wody dostarczanej przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji WiK Sp. z o.o. w Pruszczu Gdaoskim NAZWA WSKAŹNIKA JEDNOSTKA NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE ZAKRES barwa (Pt) mg/l mętnośd NTU 1 0,1-0,4 odczyn (ph) 6,5-9,5 7,4-7,7 przewodnośd elektrolityczna μs/cm w 20 C zapach akcept. akcept. Amonowy jon. mg/l 0,5 <0,2-1 Azotyny (NO2) mg/l 0,5 0,01-0,15 Azotany (NO3) mg/l 50 1,5-6 Mangan (Mn) mg/l 0,05 <0,01 Żelazo (Fe) mg/l 0,2 <0,03-0,06 9 Strona internetowa Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji WiK: Strona 17

18 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Arsen (As) mg/l 0,01 <0,001 Fluorki (F) mg/l 1,5 <0,0-0,4 Twardośd (CaCO3) mg/l ,8 Wapo (Ca) mg/l nienorm Magnez (Mg) mg/l 125 9,0-12,0 Chloroform (Trichlorometan) μg/l 30 <0,5 Bromodichlorometan μg/l 15 <0,25 Dibromochlorometan μg/l nienorm. <0,25 Bromoform μg/l nienorm. <0,25 Czterochlorek węgla (Tetrachlorometan) μg/l 2 <0,1 Σ Trichloroetenu i Tetrachloroetenu μg/l 10 <0,1 Benzo(a)piren μg/l <0,001 <0,001 Benzeno(b)fluoranten μg/l <0,001 <0,001 Benzeno(k)fluoranten μg/l <0,001 <0,001 Benzeno(g,h,i)perylen μg/l <0,001 <0,001 Indeno(1,2,3,-c,d)piren μg/l <0,001 <0,001 Liczba bakterii grupy coli w 100 ml wody jtk 0 0 Liczba E.Coli lub bakterii grupy coli typu kałowego (termotolerancyjne) w 100ml wody Ogólna liczba bakterii w 36 C po 24h w 1ml wody Ogólna liczba bakterii w 22 C po 72h w 1ml wody Liczba paciorkowców kałowych (enterokoki) w 100ml wody jtk 0 0 jtk jtk jtk 0 0 Źródło: Strona internetowa Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji WiK Sp. z o.o. : w Pruszczu Gdaoskim Zgodnie z danymi Pomorskiego Paostwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gdaosku, w 2009 r. wodociąg publiczny w Pruszczu Gdaoskim, podobnie jak 51 innych wodociągów na terenie województwa, został objęty raportem do Komisji Europejskiej. Wskazano w nim dośd wysokie 0,97 mg/l (jednak nie przekraczające normy) stężenie jonów amonowych i określono zapach jako nieakceptowany. W pozostałych badanych parametrach nie zanotowano odstępstw od norm 10. Na terenie Miasta znajdują się także liczne zakładowe ujęcia wody i studnie publiczne. W roku 2002 zatwierdzone zasoby eksploatacyjne wód podziemnych posiadały: Cukrownia Pruszcz S.A., Jednostka Wojskowa 1300, ROD Fermstal, stacja PKP, wylęgarnia drobiu, Zakład Energetyczny, Zakład Ogrodniczy, Zakład PG Ogrodnicze, Instytut Ziemniaka, działka prywatna, studnia publiczna nr 2, studnia publiczna nr Obecnie większośd z tych ujęd jest zamknięta lub nie jest prowadzona na 10 Stan sanitarno-higieniczny województwa pomorskiego 2009, Pomorski Paostwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Gdaosku, Gdaosk 2010, s Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla miasta Pruszcz Gdaoski na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , częśd 1. Raport o stanie środowiska, s. 13, za: Strona 18

19 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ich terenie eksploatacja. Jedynie ujęcie na terenie Jednostki Wojskowej funkcjonuje sporadycznie i wykorzystywane jest, jako ujęcie awaryjne przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji WiK Sp. z o.o. w Pruszczu Gdaoskim. Docelowo przedsiębiorstwo to planuje eksploatowad to ujęcie w sposób ciągły. Zużycie wody na potrzeby gospodarcze ludności w Pruszczu Gdaoskim w latach ulegało znacznym wahaniom (ryc. 13). Istotny spadek notowanych wartości nastąpił w roku W latach zauważalny jest systematyczny wzrost ogólnego zużycia wody. W roku 2008 wynosiło ono 1 289,1 dam 3 /rok, niewiele ponad 6% więcej niż w roku , , , ,0 800,0 600,0 400,0 200,0 0, zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności *dam3/rok+ Ryc. 13. Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w Pruszczu Gdaoskim w latach (ogółem) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Banku Danych Regionalnych. Najistotniejszym elementem zużycia wody w Pruszczu Gdaoskim jest pobór wody na potrzeby eksploatacji sieci wodociągowej (ryc. 14). W 2008 roku wyniósł on 1 179,1 dam 3 /rok, w porównaniu z 1 028,3 dam 3 /rok w roku Głównymi odbiorcami wody są gospodarstwa domowe, dla których zużycie wody od roku 2006 systematycznie rośnie. W 2008 roku osiągnęło poziom 1 022,5 dam 3 /rok, co stanowi blisko 30% więcej niż w roku Spada natomiast zużycie wody na potrzeby przemysłu. Po gwałtownym spadku zużycia w roku 2004 z 257 do 97 dam 3 /rok, notowane spadki mieściły się w przedziale od 1 do 21 dam 3 /rok. Dopiero w roku 2008 zużycie nieznacznie wzrosło z 90 do 110 dam 3 /rok. Koncepcja programowo-przestrzenna zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków dla miasta Pruszcz Gdaoski do roku 2015, Gdaosk Strona 19

20 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 1 400, , ,0 800,0 600,0 400,0 200,0 0, ogółem gospodarstwa domowe eksploatacja sieci wodociągowej przemysł Ryc. 14. Zużycie wody na potrzeby gospodarcze ludności w Pruszczu Gdaoskim w latach (wyszczególnienie) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Banku Danych Regionalnych. Głównymi elementami sieci hydrograficznej Pruszcza Gdaoskiego są rzeka Radunia uregulowana jazami oraz Kanał Raduni (ryc. 15). Na terenie Miasta występują też mniejsze cieki, do których należą: Struga Gęś, Kanał Ulgi, potok Rotmanka, potok Św. Wojciech. Ryc. 15. Rzeka Radunia i Kanał Raduni na terenie Pruszcza Gdaoskiego Autor: Anna Bernaciak. Strona 20

21 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Radunia jest największym dopływem rzeki Motławy. Jest to jedyny ciek zlewni tej rzeki, na którym prowadzona jest częściowo sterowana gospodarka wodna. Powierzchnia zlewni Raduni stanowi 837,1 km 2, natomiast jej całkowita długośd 104,6 km, z czego odcinek początkowy o długości 28 km, stanowią jeziora. W Pruszczu Gdaoskim koryto Raduni rozdziela się na Kanał Raduni i Radunię (Starą Radunię). Częśd wód w ilości 6,8 m 3 /s kierowana jest poprzez elektrownię wodną Pruszcz do Kanału Raduni natomiast pozostałe wody kierowane są na 2 jazy regulacyjne jaz prawy (1A) o maksymalnej zdolności przepustowej 81,28 m 3 /s i jaz lewy (1B) o maksymalnej przepustowości 65,08 m 3 /s i ewentualnie, dodatkowo, na jaz burzowy na Kanale Ulgi (6,69 m 3 /s). Prawostronnym dopływem rzeki Raduni jest Struga Gęś. W podziale dorzecza Raduni wydanym przez IMiGW rzeka ta nie została wydzielona. W związku z tym podczas przygotowywania Studium odprowadzania wód deszczowych z terenu Pruszcza Gdaoskiego, wyznaczono jej zlewnię, która wynosi 16,6 km 2 (ryc. 16). Zlewnia Potoku św. Wojciech Zlewnia Potoku Rotmanka Zlewnia Rowu Północnego Zlewnia Rowu Wschodniego Zlewnia Rzeki Raduni Zlewnia Rzeki Raduni Zlewnia Rzeki Raduni Zlewnia Strugi Gęś Ryc. 16. Zlewnie głównych cieków wodnych na terenie Pruszcza Gdaoskiego Źródło: Studium odprowadzania wód deszczowych z terenu Pruszcza Gdaoskiego. Strona 21

22 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Kanał Raduni (kanał Nowa Radunia ) został wybudowany przez Zakon Krzyżacki w latach , dla potrzeb gospodarczych i obronnych Gdaoska. Jego obecna trasa o całkowitej długości ok. 13,5 km datuje się na lata Biegnie ona wzdłuż wąskiego tarasu rumowiskowego, odcinającego płaszczyznę Żuław od morenowej wysoczyzny Pojezierza Kaszubskiego na odcinku od Pruszcza Gdaoskiego do Gdaoska. Swoją trasą przecina szereg naturalnych cieków spływających z wysoczyzny do obszaru deltowego Wisły, które to cieki znalazły w nim ujście. Na znacznej długości Kanał biegnie wzdłuż zurbanizowanych obszarów miejskich, a poziom wody w nim znajduje się do kilku metrów powyżej tych obszarów. Obecnie Kanał Raduni na całej swej długości od Pruszcza Gdaoskiego do Biskupiej Górki w Gdaosku pełni rolę zbiornika retencyjnego dla wód spływających z terenów jego zlewni. Północnowschodnia częśd terenów Pruszcza Gdaoskiego znajduje się w obrębie polderu nr 23 Lędowo-Rokitnica. Częśd wód opadowych z miasta odprowadzana jest kanałem do rowu północnego, częśd natomiast odprowadza wody do rowu wschodniego i dalej systemem rowów na polderze odprowadzana jest do pompowni o wydajności 2500 l/s odprowadzającej wody do rzeki Czarna Łacha. Powierzchnia polderu Lędowo-Rokitnica wynosi 1980 ha. Wody opadowe z terenu lotniska wojskowego odprowadzane są do polderu nr 25 Lędowo, o ogólnej powierzchni 1640 ha, z którego poprzez pompownię wody trafiają do rzeki Czarna Łacha 12. Stan wszystkich cieków wodnych na terenie Pruszcza Gdaoskiego w zakresie ich parametrów fizyko-chemicznych nie jest zadowalający. Monitoring prowadzony przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w latach obejmował wody rzeki Raduni. Szczególnie dokładnie pomiar stanu wód powierzchniowych wykonano w roku 2006, kiedy to badano stan zlewni Raduni w 12 punktach kontrolnych (ryc. 17) (w latach 2007 i 2008 kontrolowano jeden punkt punkt poboru wody Straszyn ). Ryc. 17. Punkty kontrolne i główne źródła zanieczyszczeo zlewni Raduni w 2006 r. Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w roku Studium odprowadzania wód deszczowych z terenu Pruszcza Gdaoskiego, Prochem S.A., Warszawa 2004, s Strona 22

23 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI W wynikach badania z roku 2006 określono stan wód w rzece, jako zadowalający i zakwalifikowano je do III klasy czystości (zgodnie z ówcześnie obowiązującymi wytycznymi prawnymi w tym zakresie). Zaznaczono przy tym, że najwyższy udział stężeo substancji trudniej rozkładalnych notowano od ujścia Strzelenki do Pruszcza Gdaoskiego. Na tym odcinku także okresowo notowano wzrost obciążenia materią organiczną do wartości z przedziału IV a nawet V klasy czystości. Dla punktu kontrolnego poniżej Pruszcza Gdaoskiego (św. Wojciech punkt oznaczony na ryc. 17 numerem 6), zaklasyfikowano wody Raduni do III klasy czystości zarówno sanitarnej jak i ogólnej, natomiast niezadowalające wskaźniki w klasie IV odnotowano dla indeksu bioróżnorodności (tab. 5) 13. Tab. 5. Wartości stężeo podstawowych wskaźników eutrofizacji wód Raduni na punkcie pomiarowym św. Wojciech STĘŻENIE ŚREDNIE ROCZNE STĘŻENIE MAKSYMALNE SUBSTANCJA fosfor ogólny [mg P/dm 3 ] azot ogólny [mg N/dm 3 ] azotany [mg NO 3 /dm 3 ] chlorofil a [um/m 3 ] azotany [mg NO 3 /dm 3 ] WIELKOŚD STĘŻENIA WARTOŚCI GRANICZNE, POWYŻEJ KTÓRYCH WYSTĘPUJE EUTROFIZACJA 0,14 > 0,25 0,90 > 5 1,35 > 10 3,7 > 25 1,96 Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w roku zagrożone > 50 zanieczyszczone W latach monitorowano tylko punkt na zbiorniku w Straszynie, przez który przepływa rzeka Radunia. Istnieje tam jedyne na terenie województwa pomorskiego ujęcie wody powierzchniowej, jednak dostarcza ono wodę tylko dla potrzeb centralnego wodociągu miasta Gdaoska. Brak zatem szczegółowych danych dotyczących stanu wód w rzece w ww. latach. Głównymi źródłami zanieczyszczenia wód powierzchniowych na terenie Miasta są: zrzuty ścieków z istniejących systemów kanalizacyjnych oraz spływ zanieczyszczeo z terenów komunikacyjnych i składowych 14. Wody rzeki Raduni są także wykorzystywane w celach rekreacyjnych. W granicach administracyjnych Pruszcza Gdaoskiego funkcjonuje kąpielisko przy ul. Dworcowej (CKiS) (ryc. 18). 13 Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w roku 2006, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdaosku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Gdaosk 2007, s Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla miasta Pruszcz Gdaoski na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , częśd 1. Raport o stanie środowiska, s. 14. Strona 23

24 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Ryc. 18. Kąpielisko na rzece Raduni Pruszcz Gdaoski ul. Dworcowa Autor: Anna Bernaciak. W latach Paostwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Gdaosku w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagao jakim powinna odpowiadad woda w kąpieliskach 15 nie dopuszczał do eksploatacji tego obiektu. Główną przyczyną były wskazywane przez tę instytucję przekroczenia wskaźników bakteriologicznych wody w rejonie kąpieliska 16. Dopiero w roku 2009 zostało ono dopuszczone do eksploatacji na cele rekreacyjne 17. Warto także nadmienid, że na przestrzeni lat jedynie w roku 2007 zanotowano zdarzenie o znamionach poważnej awarii oddziałujące na cieki wodne na terenie Pruszcza Gdaoskiego. Było to zanieczyszczenie substancją ropopochodną Kanału Raduni 18. Istotnym zagadnieniem związanym z wodami Raduni i Kanału Nowej Raduni na ternie Miasta jest generowane przez te cieki zagrożenie powodziowe 19. Maksymalny przepływ powodziowy na rzece Raduni w Pruszczu Gdaoskim wystąpił w dniu 19 marca 2005 r. i wynosił 64 m 3 /s (przy średnim przepływie 6,65 m 3 /s). Był to najwyższy przepływ od 57 lat i drugi pod względem wartości w 100-leciu. Wystąpiły podtopienia dużych powierzchni terenów nadrzecznych oraz budynków. Była to typowa powódź roztopowo-opadowa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2002 r. w sprawie wymagao jakim powinna odpowiadad woda w kąpieliskach (Dz. U. nr 183 poz. 1530) 16 Stan sanitarno-higieniczny województwa pomorskiego 2006, Stan sanitarno-higieniczny województwa pomorskiego 2007, Stan sanitarno-higieniczny województwa pomorskiego 2008, Pomorski Paostwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Gdaosku, Gdaosk. 17 Komunikat nr 2/2009 (kąpieliska śródlądowe) Paostwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gdaosku z dnia 19 czerwca 2009 r. (SE.NS-30/4711/10/MS/09). 18 Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w roku 2007, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdaosku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Gdaosk 2008, s Ze strony Kanału Raduni istnieje jeszcze jedno niebezpieczeostwo. W jego dnie leży rurociąg tłoczny odprowadzający ścieki z miasta i gminy Pruszcz, ułożony w połowie lat siedemdziesiątych. Ponieważ rurociąg pracuje pod ciśnieniem, jego awaria może spowodowad rozmycie wału. Por. Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego do planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, red. J. Czochaoski, J. Lemaoczyk, Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Słupsku, Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Słupsk-Gdaosk 2007, s Ocena hydrologiczno-nawigacyjna wód administrowanych przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdaosku w roku 2005, on-line: Strona 24

25 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Odrębną, specyficzną powodzią 2001 roku była powódź "gdaoska", w dorzeczu Raduni oraz rzek Pomorza Środkowego. W ciągu doby opad zanotowany przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej na stacji Gdaosk - Rębiechowo wyniósł 122,70 mm. Natomiast na terenach województwa pomorskiego (poza miastem Gdaosk), położonych w dorzeczu rzeki Raduni i Motławy wysokośd opadu wahała się od 60 do ponad 100 mm. Stany wód Raduni na terenie Pruszcza Gdaoskiego wyniósł około 200 cm ponad wodę średnio obserwowaną (40-60 cm). Na znacznych odcinkach rzeki nastąpiły uszkodzenia umocnieo skarp, osuwiska, podmycia i wywroty drzew, powodujące powstanie zatorów. Rzeka została zamulona, w międzywalu stwierdzono liczne wymycia gruntu 21. W związku z powyższym na obszarze Miasta wyznaczone zostały obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią od rzeki Raduni i Kanału Raduni o określonym prawdopodobieostwie wystąpienia. Najbardziej zagrożona jest południowa częśd miasta obejmująca podmokłe łąki i rozlewiska poniżej Juszkowa do odejścia Kanału Raduni (na północ od ul. Zastawnej) obszar zagrożony zalaniem wodą o prawdopodobieostwie wystąpienia 10%. Jako obszary zagrożone zalaniem wodą od rzeki Raduni o prawdopodobieostwie 1% wskazano: łąki między Radunią a Kanałem Raduni powyżej ul. Grunwaldzkiej, tereny sportowe i teren Parku Miejskiego między ul. Chopina, Mickiewicza, Grunwaldzką i Grota-Roweckiego (ryc. 19), teren położony między ul. Grunwaldzką i Gdaoską, okolice Osiedla nad Radunią, międzywale Raduni i kanału Raduni 22. Ryc. 19. Park Miejski przy ul. Mickiewicza Autor: Anna Bernaciak. Występowanie tego typu zagrożeo wymaga szerokich działao inwestycyjnych, mających na celu zabezpieczenie terenów Miasta przez potencjalną powodzią. W związku z tym Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdaosku (zarządca m.in. rzeki Raduni i Kanału Nowej Raduni) opracował strategiczny program - Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław - do roku 2030 (z 21 Ocena hydrologiczno-nawigacyjna wód administrowanych przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdaosku w roku 2005, on-line: 22 Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla miasta Pruszcz Gdaoski na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , częśd 2. Program ochrony środowiska s , za: Określenie granic obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią dla terenów nieobwałowanych rzek: Raduni, Motławy, Martwej Wisły, Rozwójki i Bielawy od wody o prawdopodobieostwie pojawienia się 1% dla terenów zurbanizowanych, od wody o prawdopodobieostwie pojawienia się 1%, 10% dla pozostałych terenów, Opracowanie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział Morski w Gdyni, Gdynia Strona 25

26 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI uwzględnieniem etapu 2015). W pierwszym etapie realizacji Programu wzajemna współpraca nawiązana została pomiędzy RZGW w Gdaosku a pozostałymi partnerami: Zarządem Melioracji i Urządzeo Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdaosku, Żuławskim Zarządem Melioracji i Urządzeo Wodnych w Elblągu, Miastem Gdaosk, Miastem Elbląg oraz Powiatem Gdaoskim 23. Lista strategicznych inwestycji pierwszego etapu zawiera zadanie związane z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym terenu Pruszcza Gdaoskiego (ryc. 20). Realizowane na terenie Pruszcza Gdaoskiego zadanie dotyczy przebudowy na terenie Miasta Kanału Raduni. Zadanie realizowane będzie przez beneficjenta Programu powiat gdaoski w latach Całkowity koszt realizacji zadania wyniesie ponad 28 mln zł. Głównym celem, jaki zamierza się osiągnąd w wyniku podjęcia tej inwestycji jest zapewnienie swobodnego spływu lodów, wód roztopowych i wód powodziowych na terenie zlewni rzeki i kanału, co poprawi bezpieczeostwo przeciwpowodziowe intensywnie zurbanizowanych terenów Miasta 24. Ryc. 20. Zadania pierwszego etapu realizacji programu kompleksowego zabezpieczenia przeciwpowodziowego Żuław Źródło: Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław - do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2015). 23 Program Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław - do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2015), Zwany Programem Żuławskim-2030, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdaosku, marzec 2010, on-line : 24 Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław - do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2015). Strona 26

27 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Wody Raduni wykorzystywane są także do celów energetycznych. W Pruszczu Gdaoskim funkcjonuje niewielka elektrownia wodna o mocy 100 kw (ryc. 21). Jest ona usytuowana w rozwidleniu rzeki Raduni. Teren elektrowni ma powierzchnię 0,0536 ha. Zlokalizowany jest na nim budynek elektrowni z upustem bocznym i kanał dopływowy. Ryc. 21. Elektrownia wodna na rzece Raduni w Pruszczu Gdaoskim Autor: Anna Bernaciak. Miejski system kanalizacji sanitarnej obejmuje niemal 100% powierzchni terenów zurbanizowanych Pruszcza Gdaoskiego. Na dzieo 4 czerwca 2010 r. jedynie 142 obiekty z terenu Miasta (gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa) nie były podłączone do sieci kanalizacyjnej. Całośd ścieków pochodzących z terenu Miasta odprowadzana jest przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji WiK w Pruszczu Gdaoskim do Oczyszczalni Ścieków Gdaosk-Wschód. Do połowy lat 90 funkcjonowała na terenie miasta oczyszczalnia miejska, natomiast w roku 2005 zamknięto także ostatecznie oczyszczalnię ścieków funkcjonującą w jednostce wojskowej, która obsługiwała osiedle wojskowe i teren jednostki ścieki ogółem Ryc. 22. Ilośd odprowadzanych ścieków wymagających oczyszczenia z terenu Pruszcza Gdaoskiego *dam 3 ] Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Banku Danych Regionalnych. Strona 27

28 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Ilośd ścieków wymagających oczyszczenia systematycznie wzrasta. Jest to związane przede wszystkim ze wzrostem liczby mieszkaoców Pruszcza Gdaoskiego. W roku 2008 ilośd odprowadzonych ścieków wymagających oczyszczenia wynosiła dam 3, co stanowi 70% wzrost w porównaniu z rokiem 2003 (ryc. 22). Wszystkie ścieki sanitarne spływają w układzie grawitacyjno-pompowym do przepompowni pośrednich, które pompują ścieki do przepompowni głównej PS-1 zlokalizowanej na terenie Pruszcza Gdaoskiego w rejonie ulic Grunwaldzkiej i Przemysłowej, skąd wysyłane są do Gdaoskiego systemu kanalizacji (tab. 6). Tab. 6. Przepompownie ścieków sanitarnych na terenie Pruszcza Gdaoskiego PRZEPOMPOWNIA LOKALIZACJA UWAGI PS-1 ul. Grunwaldzka przepompownia główna PS-2 ul. Kasprowicza PS-3 ul. Powstaoców Warszawy PS-4 ul. Przy Torze PS-5 ul. Orła Białego PS-6 ul. Łukasiewicza (Nowowiejskiego) PS-7 ul. Powstaoców Warszawy bud. mieszkalne UM Pruszcz Gdaoski PS-8 ul. Kordiana PS-9 ul. Goplany PS-10 ul. Rzewuskiego PS-11 ul. Skalskiego (Boh. Monte Cassino) PS-12 ul. Zastawna PS-13 ul. Sikorskiego (os. Komorowo) PS-14 ul. Faktoria nie włączona do eksploatacji PS-15 ul. Faktoria nie włączona do eksploatacji Źródło: Dane Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji WiK w Pruszczu Gdaoskim ( 7 czerwca 2010 r.). Całośd wytworzonych na terenie Miasta ścieków pompowana jest za pomocą kolektora tłocznego przebiegającego pod dnem Kanału Raduni do Oczyszczalni Ścieków Gdaosk-Wschód. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji WiK w Pruszczu Gdaoskim planuje budowę nowego kolektora tłocznego od przepompowni PS1 do Gdaoska, który pełniłby rolę rurociągu podstawowego, natomiast istniejący rurociąg (po przeprowadzeniu modernizacji) będzie pełnił rolę awaryjną, zwiększając tym samym bezpieczeostwo ekologiczne 25. Systematycznie poprawia się jakośd oczyszczonych ścieków. Obecnie większośd ścieków odprowadzanych z terenu Miasta poddawana jest oczyszczaniu z podwyższonym usuwaniem biogenów, jedynie ok. 3% ścieków oczyszczanych jest jednie w sposób mechaniczny (ryc. 23). 25 Potrzeby PWiK WiK w Pruszczu Gdaoskim w zakresie inwestycji, modernizacji i remontów urządzeo oraz sieci wodociągowych i kanalizacyjnych na terenie miasta Pruszcz Gdaoski w latach Strona 28

29 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% oczyszczane mechanicznie oczyszczane biologicznie oczyszczane z podwyższonym usuwaniem biogenów Ryc. 23. Oczyszczanie ścieków odprowadzanych z terenu Pruszcza Gdaoskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Banku Danych Regionalnych. Pruszcz Gdaoski posiada także dobrze rozwiniętą sied kanalizacji deszczowej, jednak jej wyposażenie w urządzenia podczyszczające nie jest dostateczne (ryc. 24). Ryc. 24. Sied kanalizacji deszczowej na terenie Pruszcza Gdaoskiego Źródło: Studium odprowadzania wód deszczowych z terenu Pruszcza Gdaoskiego. Wody opadowe z zachodniej części Miasta odprowadzane są przede wszystkim powierzchniowo oraz trafiają poprzez układ kanalizacyjny do Kanału Raduni. Wody opadowe z terenu Strona 29

30 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI pomiędzy Kanałem Raduni a torami PKP trafiają do Starej Raduni. Natomiast wody z osiedli Wschód i Kasprowicza prowadzone są siecią kanalizacji deszczowej do przepompowni, a następnie trafiają do Czarnej Łachy 26. Na terenie Pruszcza Gdaoskiego funkcjonuje 11 przepompowni wód opadowych (tab. 7). Tab. 7. Przepompownie wód opadowych na terenie Miasta Pruszcz Gdaoski LP. NUMER LOKALIZACJA 1 PD-1 ul. Powstaoców Warszawy 2 PD-2 ul. Powstaoców Warszawy 3 PD-3 ul. Skalskiego 4 PD-4 ul. Orła Białego 5 PD-5 ul. Obrooców Westerplatte 6 PD-6 ul. Dworcowa 7 PD-7 ul. Chopina (stadion MOSiR) 8 PD-8 ul. Mickiewicza 9 PD-9 ul. Matejki 10 PD-10 ul. Żeromskiego 11 PD-11 ul. Przemysłowa Źródło: dane pochodzące z Urzędu Miasta Pruszcz Gdaoski. Radunia jest odbiornikiem wód opadowych z terenu Pruszcza Gdaoskiego o powierzchni około 268 ha, Kanał Raduni odbiera wody opadowe z części Miasta o powierzchni około 222 ha. Zlewnia Gęsiej Strugi wynosi ok. 90 ha, Rowu Wschodniego ok. 101 ha, natomiast Rowu Północnego 122,5 ha. 4. OCHRONA POWIETRZA I ZABEZPIECZENIE PRZED HAŁASEM Pruszcz Gdaoski jest Miastem narażonym na silne oddziaływania w zakresie zanieczyszczenia powietrza z tzw. źródeł emisji niskiej oraz negatywne oddziaływanie hałasu głównie ze środków transportu. Jako główne emitory zanieczyszczeo szkodliwymi substancjami emitowanymi do atmosfery należy wskazad: emitory obiektów przemysłowych, lokalne kotłownie zespołów zabudowy mieszkaniowej (osiedlowe), indywidualne źródła ciepła zabudowy mieszkaniowej i obiektów usługowych, zanieczyszczenia komunikacyjne (emisja liniowa wzdłuż ciągów komunikacji samochodowej przebiegającej przez teren Miasta), emisja niezorganizowana pyłów z terenów pozbawionych roślinności i z terenów o utwardzonej nawierzchni (głównie komunikacyjnych), emisja niezorganizowana głównie w zakresie odorów pochodząca z niektórych obiektów przemysłowych, 26 Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla miasta Pruszcz Gdaoski na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , częśd 1. Raport o stanie środowiska, s. 15. Strona 30

31 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI napływ zanieczyszczeo z obiektów przemysłowych zlokalizowanych na terenie Gdaoska 27. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdaosku oraz inne instytucje do tego powołane prowadzą stały monitoring stanu powietrza pod kątem określonych jego parametrów 28. Efektem pomiarów jest opracowywana corocznie ocena jakości powietrza, przygotowywana zgodnie z wymogami art. 89 i 90 ustawy Prawo ochrony środowiska 29. Na terenie Pruszcza Gdaoskiego w latach badano stan powietrza pod kątem zawartości: dwutlenku siarki (tab. 8), benzenu (tab. 9), azotu (tab. 10), pyłu zawieszonego PM10 (tab. 11). Tab. 8. Zawartośd dwutlenku siarki w powietrzu atmosferycznym na terenie Miasta Pruszcz Gdaoski ROK RODZAJ POMIARU STACJA ŚREDNIA ROCZNA MAH 24H MAX MC ILOŚD DANYCH W ROKU [%] manualny Pruszcz Gd. 2,9 14,0 99 A A pasywny Pruszcz Gd. ul. E. Plater 5,7 14,1 100 A Pruszcz Gd. ul. 10 Lutego 4,5 10,6 100 A manualny Pruszcz Gd. 0,9 7,0 97 A A pasywny Pruszcz Gd. ul. E. Plater 8,3 36,1 100 A Pruszcz Gd. ul. 10 Lutego 7,1 36,6 100 A manualny Pruszcz Gd. 2,30 8,0 93 A A pasywny Pruszcz Gd. ul. E. Plater 4,93 10,3 100 A Pruszcz Gd. ul. 10 Lutego 4,60 11,8 100 A Źródło: Ocena jakości powietrza w województwie pomorskim za rok 2007, 2008 i 2009 opracowania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdaosku. ROK 24h Stan powietrza atmosferycznego w Pruszczu Gdaoskim pod względem zawartości dwutlenku siarki można ocenid jako dobry. Żaden z maksymalnie zanotowanych poziomów, ani średnia dla doby i roku nie przekroczyły dopuszczalnych wartości (odpowiednio 125μg/m 3 oraz 20μg/m 3 ). Ponadto notowane stężenia nie przekraczają także poziomów docelowych i celów długoterminowych określanych ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin. Cały teren został zatem zakwalifikowany jako strefa A, dla której nie są przekraczane żadne ze wskazanych poziomów i tym samym nie ma konieczności podejmowania działao interwencyjnych lub zapobiegawczych. Tab. 9. Zawartośd benzenu w powietrzu atmosferycznym na terenie Miasta Pruszcz Gdaoski ROK RODZAJ POMIARU 2007 pasywny STACJA ŚREDNIA ROCZNA ILOŚD DANYCH W ROKU [%] KLASA Pruszcz Gd. 3,1 100 A Pruszcz Gd. 2,5 100 A 27 Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski, Uchwała nr XLV/458/2006 Rady Miasta Pruszcz Gdaoski z dnia 28 czerwca 2006 r., s Dla Pruszcza Gdaoskiego badania oprócz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdaosku prowadzi także Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna. 29 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) Strona 31

32 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 2008 pasywny 2009 pasywny Pruszcz Gd. ul. E. Plater 2,6 100 A Pruszcz Gd. ul. 10 Lutego 2,0 100 A Pruszcz Gd. ul. E. Plater 2, A Pruszcz Gd. ul. 10 Lutego 2, A Źródło: Ocena jakości powietrza w województwie pomorskim za rok 2007, 2008 i 2009 opracowania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdaosku. W zakresie zawartości benzenu w powietrzu atmosferycznym na terenie Pruszcza Gdaoskiego także nie notowano przekroczeo. Docelowe stężenie tej substancji, osiągnięte do 2010 roku powinno byd niższe niż 5μg/m 3. W Pruszczu wartości notowane dla stężenia benzenu są zdecydowanie niższe. Tab. 10. Zawartośd dwutlenku azotu w powietrzu atmosferycznym na terenie Miasta Pruszcz Gdaoski ROK RODZAJ POMIARU STACJA ŚREDNIA ROCZNA MAH 24h MAX MC ILOŚD DANYCH W ROKU [%] manualny Pruszcz Gd. ul. Wojsk. Polsk. 19, A pasywny Pruszcz Gd. ul. E. Plater 19,02 28,7 100 A Pruszcz Gd. ul. 10 Lutego 17,83 24,3 100 A manualny Pruszcz Gd. ul. Wojsk. Polsk. 22,02 59,0 94 A pasywny Pruszcz Gd. ul. E. Plater 18,22 25,9 100 A Pruszcz Gd. ul. 10 Lutego 18,45 29,1 83 A KLASA Źródło: Ocena jakości powietrza w województwie pomorskim za rok 2007, 2008 i 2009 opracowania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdaosku. Maksymalny dopuszczalny poziom zawartości dwutlenku azotu w powietrzu powinien do roku 2010 wynosid maksymalnie 200μg/m 3 (średnia godzinowa) z marginesem tolerancji w 2009 r. - 10μg/m 3 i 40μg/m 3 (średnia roczna) z marginesem tolerancji dla 2009 r. - 2μg/m 3. Na terenie Pruszcza Gdaoskiego nie zanotowano ani razu przekroczenia dopuszczalnych norm w zakresie zawartości dwutlenku azotu w powietrzu. Tab. 11. Zawartośd pyłu zawieszonego PM 10 w powietrzu atmosferycznym na terenie Miasta Pruszcz Gdaoski ROK RODZAJ POMIARU STACJA ŚREDNIA ROCZNA MAH 24h CZĘST. PRZEKR. ILOŚD DANYCH W ROKU [%] 2007 refektomet. Pruszcz Gd. 8,1 53, A 2008 refektomet refektomet. Pruszcz Gd. ul. Wojsk. Polsk. Pruszcz Gd. ul. Wojsk. Polsk. ROK 7,0 83, A A 8,21 69, A A Źródło: Ocena jakości powietrza w województwie pomorskim za rok 2007, 2008 i 2009 opracowania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdaosku. 24h Strona 32

33 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Także zawartośd pyłu zawieszonego PM 10 w powietrzu atmosferycznym na terenie Miasta Pruszcz Gdaoski spełnia dopuszczalne normy. Średnia roczna w ostatnich trzech latach jest zdecydowanie niższa od maksymalnej dopuszczalnej średniej rocznej czyli od 40 μg/m 3. W zakresie emisji pyłu zawieszonego PM 10 do powietrza największe znaczenie ma niska emisja pochodząca z palenisk domowych. Jej udział w całkowitej emisji pyłu wynosił w latach niemal 87% (ryc. 25). Pozostałymi źródłami emisji są: instalacje przemysłowe, energetyczne i technologiczne (4%), komunikacja (9%) ,1 10,1 198,14 instalacje przemysłowe, energetyczne i technologiczne paleniska domowe komunikacja Ryc. 25. Sumy emisji pyłu zawieszonego PM10 dla różnych typów źródeł na terenie Pruszcza Gdaoskiego w latach [Mg/rok] Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w uchwale nr 833/XXXV/09 Sejmiku województwa pomorskiego z dnia 25 maja 2009 roku w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy kartusko-kościerskiej. Ogólny stan powietrza atmosferycznego na przestrzeni ostatnich lat nie uległ w Pruszczu Gdaoskim istotnym zmianom. Zarówno poziom zanieczyszczeo gazowych, jak i pyłowych ulegały wahaniom, trudno jednak wskazad jednoznaczny kierunek tych zmian. Niemniej jednak intensywnie zurbanizowane obszary Miasta narażone są na stałą presję ze strony ruchu kołowego, jaki odbywa się na jego terenie. Oś transportową Miasta tworzą dwie drogi o statusie dróg wojewódzkich droga numer 226 relacji Nowa Karczma Przejazdowo i droga numer 227 relacji Pruszcz Gdaoski Koszwały (Cedry Wielkie), a także droga krajowa numer 1 łącząca południe kraju z Trójmiastem (ryc. 26). 30 Uchwała nr 833/XXXV/09 Sejmiku województwa pomorskiego z dnia 25 maja 2009 roku w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy kartusko-kościerskiej. Strona 33

34 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Ryc. 26. Droga krajowa nr 1 na terenie Pruszcza Gdaoskiego Autor: Anna Bernaciak. Ważnym elementem układu komunikacyjnego Pruszcza Gdaoskiego jest również bezpośrednie sąsiedztwo autostrady A-1 poprzez lokalizację w pobliżu południowych obrzeży Miasta węzła autostradowego Rusocin. Ponadto istotnym elementem infrastruktury transportowej jest przebiegająca przez centrum Miasta linia kolejowa relacji Gdaosk-Tczew (ryc. 27). Droga krajowa nr 1 (E75) Linia kolejowa Droga wojewódzka nr 226 Droga wojewódzka nr 227 Droga krajowa nr 1 (E75) Linia kolejowa Ryc. 27. Główne elementy układu drogowego Pruszcza Gdaoskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie Pruszcz Gdaoski plan miasta. Z uwagi na silną koncentrację na terenie Miasta zarówno ruchu o charakterze lokalnym, jak i ponadlokalnym władze Pruszcza Gdaoskiego podjęły oraz planują podjąd szereg inwestycji mających Strona 34

35 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI na celu usprawnienie ruchu i poprawę bezpieczeostwa wzdłuż głównych dróg. Do najważniejszych zadao inwestycyjnych, w tym zakresie należą: budowa obwodnicy Pruszcza Gdaoskiego łączącej drogę krajową nr 1 z drogą wojewódzką nr 223 (ryc. 28), budowa ronda i dróg gminnych łączących nowe Osiedle Strzeleckiego z drogą powiatową Raciborskiego (224G) łączącą Pruszcz Gdaoski z Obwodnicą Trójmiasta, budowa tunelu pod torami kolejowymi wraz z układem drogowym z włączeniem w ul. Podmiejską, budowa Kolejowej Obwodnicy Metropolii Pruszcz Gdaoski- Goszyn, budowa drogi od ul. Przemysłowej do ul. Dworcowej, przebudowa ul. Powstaoców Warszawy i ul. Emilii Plater (inwestycje dofinansowane przez Gminę Miejską Pruszcz Gdaoski). Ryc. 28. Budowa obwodnicy Pruszcza Gdaoskiego Autorzy: Anna Nickel, Arnold Bernaciak. Podejmowane oraz planowane inwestycje mają przyczynid się przede wszystkim do poprawy bezpieczeostwa i eliminacji ruchu tranzytowego z centrum Miasta. Są to działania szczególnie istotne z uwagi na fakt, iż centrum Pruszcza Gdaoskiego charakteryzuje bardzo gęsta sied ulic (ryc. 29). Natężenie ruchu na większości z nich ma charakter lokalny, jednak podstawowa oś komunikacyjna Miasta jest silnie eksploatowana przez ruch o charakterze ponadlokalnym. Strona 35

36 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Ryc. 29. Sied ulic w obszarze centrum Pruszcza Gdaoskiego Źródło: Miasto Pruszcz Gdaoski Model sieci dróg gminnych. Istotnym czynnikiem, który wpływa na pogarszanie parametrów stanu powietrza atmosferycznego są także zakłady przemysłowe funkcjonujące na terenie Pruszcza Gdaoskiego oraz obiekty związane z zaopatrzeniem terenu Miasta w energię cieplną. Najistotniejszymi emitorami zanieczyszczeo są: kotłownia osiedlowa Voydarex przy ul. Powstaoców Warszawy (miałowa o mocy cieplnej 5,52 MW), Pruszczaoskie Przedsiębiorstwo Ciepłownicze PEC sp. z o.o., przedsiębiorstwa produkcyjno-usługowe przedsiębiorstwa transportowe działające na terenie Miasta System zaopatrzenia Pruszcza Gdaoskiego w energię cieplną składa się z trzech podstawowych elementów: kotłowni, dla których dysponentem ciepła pozostaje Pruszczaoskie Przedsiębiorstwo Ciepłownicze PEC sp. z o.o., kotłowni osiedlowych, stanowiących własnośd prywatną lub publiczną, indywidualnych źródeł ciepła, wykorzystywanych głównie w budynkach jednorodzinnych na terenie Miasta. Głównymi rodzajami paliwa wykorzystywanymi na potrzeby energetyki cieplnej są: gaz, olej opałowy, węgiel i miał węglowy. W mniejszej skali do ogrzewania budynków wykorzystywana jest energia elektryczna. Niemal zupełnie nie występują odnawialne źródła energii takie, jak np. energia słoneczna. Strona 36

37 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI W przydomowych piecach i kotłowniach w starszych budynkach jednorodzinnych do ogrzewania wykorzystywane są głównie tradycyjne nośniki energii węgiel i miał węglowy. Często kotły, w których są one spalane charakteryzuje niska efektywnośd i przestarzała technologia. Stanowi to szczególnie istotny problem na obszarach koncentracji zabudowy indywidualnej głównie na terenie Osiedla Wschód (ryc. 30). W okresach grzewczych występuje tam zwiększona presja na powietrze. Ryc. 30. Indywidualne systemy grzewcze na terenie Pruszcza Gdaoskiego Autor: Anna Bernaciak. Nowsza zabudowa mieszkaniowa posiada najczęściej systemy grzewcze, w których nośnikiem ciepła jest gaz ziemny lub olej opałowy. Także konstrukcja tych obiektów związana ze stosowanymi systemami dociepleo pozwala zmniejszyd straty ciepła, a tym samym ograniczyd zużycie energii na potrzeby ogrzewania budynku. Budynki wielorodzinne, oprócz korzystających z ciepła dostarczanego przez lokalne kotłownie, podłączone są w dużej mierze do miejskiej sieci ciepłowniczej. Obiekty handlowe, przemysłowe i usługowe korzystają najczęściej z indywidualnych źródeł ciepła głównie kotłowni gazowych i olejowych. Wszystkie kotłownie należące do Pruszczaoskiego Przedsiębiorstwa Ciepłowniczego PEC sp. z o.o. są zmodernizowane i wykorzystują do wytwarzania energii cieplnej tylko gaz ziemny lub olej opałowy (tab. 12). Tab. 12. Kotłownie Puszczaoskiego Przedsiębiorstwa Ciepłowniczego PEC sp. z o.o. L.P. KOTŁOWNIA ADRES MOC ZAINST. W MW RODZAJ OPAŁU 1 K-01 ul. Obrooców Pokoju 1 5,5 gaz, olej UWAGI rezerwy mocy 2 K-02 ul. Obrooców Pokoju 18 2,8 gaz, olej 3 K-04 ul. Obrooców Wybrzeża 14 1,1 olej, gaz Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Urzędu Miasta Pruszcz Gdaoski. Strona 37

38 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI W przeciągu ostatnich kilku lat wiele lokalnych kotłowni na terenie Miasta zostało zlikwidowanych lub poddanych modernizacji. Tym samym presja wywierana przez nie na stan powietrza atmosferycznego uległa znacznemu zmniejszeniu. Na stan powietrza atmosferycznego wpływają także wyroby zawierające azbest występujące w budynkach i obiektach budowlanych na terenie Pruszcza Gdaoskiego. Zgodnie z przeprowadzoną w okresie do czerwca do sierpnia 2008 roku inwentaryzacją wyrobów azbestowych stwierdzono ich występowanie na terenie całego Miasta. Całkowita ilośd zinwentaryzowanego azbestu i wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy Miejskiej Pruszcz Gdaoski wyniosła ,8 m 2. Dokonując przeliczenia ilości tych wyrobów (w m 2 ) na km 2 powierzchni Miasta, Pruszcz Gdaoski charakteryzuje średnia niższa niż średnia dla Polski, natomiast wyższa niż dla województwa pomorskiego 31. Natomiast średnia powierzchnia wyrobów azbestowych w przeliczeniu na mieszkaoca 2,53 m 2 jest dla Pruszcza Gdaoskiego zdecydowanie niższa niż średnia dla Polski (35,46 m 2 ) oraz dla województwa (22,54 m 2 ) 32. Wyroby azbestowe w Mieście Pruszcz Gdaoski to głównie rury azbestowo-cementowe zastosowane do budowy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych oraz eternit płaski i falisty pokrywający dachy budynków mieszkalnych, garaży i obiektów przemysłowych (ryc. 31). 6% 9% 6% 2% 1% 51% sieci wodno-kanalizacyjne budownictwo jednorodzinne obiekty usługowe 25% ogrody działkowe pozostałe budownictwo wielorodzinne obiekty przemysłowe Ryc. 31. Procentowy udział wyrobów zawierających azbest w poszczególnych grupach obiektów na terenie Pruszcza Gdaoskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Miejskiej Pruszcz Gdaoski na lata Wraz z negatywnym oddziaływaniem transportu oraz przemysłu na stan powietrza atmosferycznego wpływa także szereg uciążliwości związanych z generowanym przez te źródła hałasem. Głównymi emitorami hałasu na terenie Pruszcza Gdaoskiego są: ruch kołowy odbywający się wzdłuż głównych ulic przecinających teren Miasta, ruch lotniczy związany z funkcjonowaniem lotniska wojskowego w Pruszczu Gdaoskim, 31 Szacuje się, że średnia powierzchnia wyrobów azbestowych przypadających na km 2 powierzchni Polski wynosi ok m 2. W województwie pomorskim wartośd ta kształtuje się na poziomie ok m Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Miejskiej Pruszcz Gdaoski na lata , s Strona 38

39 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ruch kolejowy, funkcjonowanie obiektów przemysłowych i baz transportowych 33. Na terenie Pruszcza Gdaoskiego notuje się przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu komunikacyjnego na ulicach: Grunwaldzkiej, Raciborskiego, Chopina, Kopernika oraz Powstaoców Warszawy. Szczegółowe badania w zakresie poziomu hałasu komunikacyjnego na terenie Pruszcza Gdaoskiego wykonał w roku 2006 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdaosku. Badaniem objęto 11 punktów pomiarowych, zlokalizowanych przy ulicach: Wojska Polskiego 12, Obrooców Pokoju 15, Powstaoców Warszawy, Zwycięstwa 7-8, Chopina, Kopernika 30, Dworcowej 11, Zastawnej 4D, Grunwaldzkiej 19, Kossaka 6A oraz Wyspiaoskiego 51. W każdym z punktów wykonano 4 serie pomiarowe. Najniższe minimalne poziomy hałasu zanotowano przy ul. Zwycięstwa, oraz Wyspiaoskiego. Największe maksymalne wartości charakteryzowały punkty pomiarowe przy ul. Wojska Polskiego, Kopernika, Wyspiaoskiego i Dworcowej. Najwyższe średnie wartości hałasu notowano przy ul. Grunwaldzkiej (ryc. 32) LAeq w db Lmin w db Lmax w db Ryc. 32. Natężenie hałasu komunikacyjnego na terenie Pruszcza Gdaoskiego *db+ Źródło: opracowanie własne na podstawie Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w roku 2006, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdaosku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Gdaosk Warto przy tym zaznaczyd, że Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdaosku podał także subiektywną skalę uciążliwości hałasu komunikacyjnego, według której określono: małą uciążliwośd hałasu dla poziomu <52 db, średnią uciążliwośd hałasu dla poziomu 52 do <63 db, dużą uciążliwośd hałasu dla poziomu 63 do 70 db, bardzo dużą uciążliwośd hałasu dla poziomu > 70 db. 33 Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla miasta Pruszcz Gdaoski na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , częśd 1. Raport o stanie środowiska, s. 18. Strona 39

40 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Notowane dla każdego z punktów pomiarowych poziomy maksymalne każdorazowo kwalifikują się do kategorii określanej jako bardzo duża uciążliwośd hałasu. Poziomy średnie w większości zawierają się w kategorii dużej uciążliwości, jedynie średnie pomiary dla punktów zlokalizowanych przy ul. Obrooców Pokoju, Zwycięstwa, Wyspiaoskiego oraz Kossaka mieszczą się w przedziale oddziaływania określonym jako średnia uciążliwośd. W trakcie badania dokonano również określenia natężenia strumienia pojazdów w danych punktach oraz określono udział pojazdów ciężkich w ogólnym strumieniu pojazdów. Najwyższe natężenie ruchu odnotowano przy ul. Grunwaldzkiej (leżącej w ciągu drogi krajowej nr 1), natomiast największy udział pojazdów ciężkich w ogóle pojazdów przy ul. Zastawnej ŻYWE ZASOBY PRZYRODY I ICH OCHRONA W strukturze użytkowania gruntów 1 240,8 ha powierzchni Miasta Pruszcz Gdaoski zajmują użytki innego typu niż grunty orne i leśne. Stanowią one niemal 76 % całkowitej powierzchni Miasta (ryc. 33). 24,3% 0,4% użytki rolne 75,7% grunty leśne i lasy inne Ryc. 33. Formy użytkowania gruntów w Mieście Pruszcz Gdaoski (%) Źródło: opracowanie własne na podstawie Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski. Wartośd ta znacznie przewyższa średnią dla gmin powiatu gdaoskiego i województwa pomorskiego. Grunty leśne i lasy zajmują obszar 6,131 ha. Natomiast głównym elementem wchodzącym w skład użytków rolnych są grunty orne stanowiące niemal 79% ich powierzchni. Znacznie mniejsza jest powierzchnia sadów, łąk oraz pastwisk (w sumie ok. 69 ha, co stanowi ok. 4% powierzchni Miasta). Taka struktura użytkowania gruntów wynika ze specyfiki Pruszcza Gdaoskiego, który jest intensywnie użytkowanym terenem miejskim w pasie postępującej urbanizacji Gdaoskiego Obszaru Metropolitalnego. Stąd większośd gruntów występujących w jego granicach jest intensywnie użytkowana na cele budowlane oraz infrastrukturalne. 34 Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w roku 2006, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdaosku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Gdaosk 2007, s Strona 40

41 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI W syntetycznej ocenie warunków ekologicznych przestrzeni województwa pomorskiego Pruszcz Gdaoski został oceniony jako obszar o bardzo niskich walorach (ryc. 34). Wynika to przede wszystkim z niewielkiego udziału terenów zielonych w powierzchni ogólnej Miasta oraz dużego udziału terenów komunikacyjnych oraz gruntów zurbanizowanych i zabudowanych. Są to odpowiednio obszary o funkcjach środowiskotwórczych, których niedostatek w Pruszczu Gdaoskim jest szczególnie znaczący oraz obszary dewaloryzujące przestrzeo i stanowiące zagrożenie dla środowiska naturalnego, które przeważają wśród form zagospodarowania terenu. Generalnie można stwierdzid, że na obniżenie wartości krajobrazowej Pruszcza Gdaoskiego większy wpływ wywierają czynniki antropogeniczne niż monotonia warunków przyrodniczych 35. Ryc. 34. Syntetyczna ocena warunków ekologicznych przestrzeni województwa pomorskiego Źródło: Załącznik nr 17 do Studium ekofizjograficznego województwa pomorskiego do planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Zasoby przyrodnicze Pruszcza Gdaoskiego nie są bogate, zarówno jeśli chodzi o ich powierzchnię, jak i różnorodnośd. Od strony południowo-wschodniej Pruszcz Gdaoski graniczy z Obszarem Chronionego Krajobrazu Doliny Raduni, który łączy się z Obszarami Chronionego Krajobrazu Otomioskim, Przywidzkim oraz Doliny Wierzycy. Od strony północnej, wschodniej i południowej Miasto graniczy z Obszarem Chronionego Krajobrazu Żuław Gdaoskich. Są to tereny o dużej różnorodności biologicznej i klimatycznej, które mogą stanowid zaplecze przyrodniczorekreacyjne Miasta, jednocześnie stanowią także potencjalne bariery jego rozwoju przestrzennego Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego do planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, red. J. Czochaoski, J. Lemaoczyk, Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Słupsku, Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Słupsk-Gdaosk 2007, s Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski, Uchwała nr XLV/458/2006 Rady Miasta Pruszcz Gdaoski z dnia 28 czerwca 2006 r., s. 51. Strona 41

42 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Tereny zielone w granicach administracyjnych Miasta ograniczają się do terenów zieleni miejskiej, obszarów pełniących szczątkowe role korytarzy ekologicznych wzdłuż cieków wodnych (rzeka Radunia oraz Kanał Raduni) a także pozostałych obszarów o charakterze ogrodniczouprawnym. Wśród terenów zieleni, które zachowały formę nieprzekształconą w sposób istotny poprzez działalnośd antropogeniczną wyróżnid można: zieleo nawodną z występującymi zadrzewieniami, kępami zarośli, fragmentami łąk i ziołorośli (początkowy bieg rzeki na terenie Miasta), zieleo nawodną z widoczną roślinnością ruderalną, murawami i drzewostanem olchowowierzbowym (dalsze meandrujące odcinki Raduni, Kanał Nowej Raduni), łąki i pastwiska aktualnie użytkowane ekstensywnie z pojawiającą się roślinnością ruderalną, nieużytki rolne przeznaczone na cele nierolnicze, z wyraźną sukcesją roślin lepiej przystosowujących się do warunków antropopresji (ryc. 35). Ryc. 35. Tereny zieleni urządzonej w centralnej części Pruszcza Gdaoskiego Źródło: Projekt Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Miejskiej Pruszcz Gdaoski (z dn. 7 czerwca 2010 r.). Osobną grupę terenów biologicznie czynnych stanowią tereny urządzonej zieleni miejskiej. Są to przede wszystkim: park miejski przy ul. Mickiewicza, założenia parkowo-skwerowe między ul. Grunwaldzką a Kanałem Raduni, tereny Międzynarodowego Bałtyckiego Parku Kulturowego, place zabaw przy ul. Gałczyoskiego oraz ul. Św. Wojciecha, a także zieleo cmentarna czynnego i nieczynnego cmentarza przy ul. Spokojnej oraz byłego cmentarza parafialnego przy ul. Wita Stwosza. Strona 42

43 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Głównymi elementami zieleni na tych obszarach są drzewa i krzewy o małej różnorodności gatunkowej. Jedynie na terenie parku miejskiego odnotowad można ich większe zróżnicowanie. Ostatnią grupę terenów stanowią tereny ogrodniczo-rolne. Są to przede wszystkim tereny upraw rolniczych, ogrodniczych, ogrody działkowe, ogrody przydomowe oraz tereny rolne, aktualnie nieużytkowane (będące w trakcie przejmowania na cele nierolnicze). Dominujące znaczenie w tej grupie mają ogrody przydomowe wokół zabudowy jednorodzinnej. Zwiększają one różnorodnośd form roślinnych oraz oddziałują na warunki klimatyczne miasta poprzez wygłuszanie hałasu oraz pochłanianie zanieczyszczeo. Specyficzną grupą w tym obszarze są ogrody działkowe. Zgodnie z postulatami Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski powinny byd one stopniowo przekształcane w ogólnodostępne tereny zieleni parkowej, z uwagi na znaczne skażenie glebowe, które eliminuje spożywanie produktów uprawianych na tych terenach 37 (ryc. 36). Ryc. 36. Tereny zielone na obszarze Pruszcza Gdaoskiego Autor: Anna Bernaciak. W ujęciu gatunkowym na terenie Miasta dominują odporne gatunki drzew charakterystyczne dla obszarów zurbanizowanych jak: klon, lipa, topola. Na terenach sąsiadujących z ciekami wodnymi także wierzba i olcha. Występują również pojedyncze dęby oraz szpaler grabowy na cmentarzu przy ul. Spokojnej. Ochroną konserwatorską objęte są: starodrzew przy zabytkowym zespole kościelnym przy ul. Wojska Polskiego, 37 Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski, Uchwała nr XLV/458/2006 Rady Miasta Pruszcz Gdaoski z dnia 28 czerwca 2006 r., s. 55. Strona 43

44 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI starodrzew w parku miejskim przy ul. Mickiewicza (topola), starodrzew w parku byłej bazy PGR Pruszcz Pole przy ul. Obrooców Westerplatte (lipy, klony, dęby, kasztanowce), aleja starych dębów wzdłuż ul. Obrooców Westerplatte, obsadzenia ulic: Kopernika, Powstaoców Warszawy, Raciborskiego 38 (ryc. 37). Ryc. 37. Starodrzew przy zabytkowym zespole kościelnym przy ul. Wojska Polskiego Autor: Anna Bernaciak. Na terenie Miasta znajdują się cztery drzewa pomniki przyrody będące formami ochrony ustanowionymi na szczeblu wojewódzkim (tab. 13) (ryc. 38, 39, 40, 41). Tab. 13. Pomniki przyrody na terenie Miasta Pruszcz Gdaoski NR REJESTRU GATUNEK klon pospolity wierzba biała jesion wyniosły klon jawor DATA POWOŁANIA CHARAKTERYSTYKA obw. 247 cm, wys. 18 m, wiek ok. 110 lat obw. 326 cm, wys. 23 m, wiek ok. 110 lat obw. 395 cm, wys. 20 m, wiek ok. 150 lat obw. 270 cm, wys. 22 m, wiek ok. 170 lat Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji udzielonych przez Urząd Miasta Pruszcz Gdaoski. POŁOŻENIE były cmentarz przy kościele Podwyższenia Krzyża ul. Wojska Polskiego 37 teren nad Kanałem Raduni ul. Wojska Polskiego i Obrooców Pokoju podwórko posesji ul. Krótka 4 teren Zespołu Szkół Ogrodniczych i Ogólnokształcących nr 1 ul. Wojska Polskiego 4 Pomniki przyrody w Pruszczu Gdaoskim zostały ustanowione na podstawie następujących aktów prawnych: klon pospolity (607) Zarządzenie Wojewody Gdaoskiego Nr 11/89 z r. (Dz. Urz. W.G. Nr 13/89) 38 Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski, Uchwała nr XLV/458/2006 Rady Miasta Pruszcz Gdaoski z dnia 28 czerwca 2006 r., s Strona 44

45 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI wierzba biała (608) Zarządzenie Wojewody Gdaoskiego Nr 11/89 z r. (Dz. Urz. W.G. Nr 13/89) jesion wyniosły (771) Rozporządzenie Wojewody Gdaoskiego Nr 3/91 z dn r. klon jawor (958) Rozporządzenie Wojewody Gdaoskiego Nr 5/95 z dn r. (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 33 z dn r.). Ryc. 38. Pomnik przyrody wierzba biała ul. Wojska Polskiego i Obrooców Pokoju Ryc. 39. Pomnik przyrody jesion wyniosły ul. Krótka 4 Ryc. 40. Pomnik przyrody klon jawor ul. Wojska Polskiego 4 Ryc. 41. Pomnik przyrody klon pospolity ul. Wojska Polskiego 37 Autorzy: Anna Bernaciak, Anna Nickel. Strona 45

46 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 6. NAKŁADY FINANSOWE NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA Istotnym czynnikiem, mającym wpływ na stan środowiska w Pruszczu Gdaoskim są działania inwestycyjne i bieżące podejmowane przesz Urząd Miasta oraz jednostki komunalne. W większości są one uzależnione od możliwości finansowych, zarówno Miasta jak i jednostek zewnętrznych. Budżet Pruszcza Gdaoskiego na przestrzeni lat kształtował się na poziomie ok. 80 mln zł zarówno po stronie wydatków jak i dochodów (tab. 14). Plan na 2010 rok zakłada znaczny wzrost tych wartości przyjęta wielkośd dochodów to ,00 zł, natomiast wydatków ,00 zł. Tab. 14. Dochody i wydatki budżetowe w Pruszczu Gdaoskim w latach ROK DOCHODY WYDATKI WYNIK 2007 (wykonanie) (wykonanie) (wykonanie) (plan) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących ze Sprawozdao z wykonania budżetu Miasta Pruszcz Gdaoski za lata oraz uchwały budżetowej na rok 2010 (ze zmianami). Mimo wahao w poziomie zarówno wydatków jak i dochodów ogólna tendencja w zakresie stanu finansów w Mieście jest pozytywna. Dokonując przeliczenia wysokości dochodów na jednego mieszkaoca wielkośd ta wykazuje od wielu lat trend rosnący (ryc. 42) , , , , , , ,00 500,00 0, dochody budżetu na jednego mieszkaoca Ryc. 42. Wysokośd dochodów budżetowych w Pruszczu Gdaoskim w przeliczeniu na mieszkaoca w latach Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących ze Sprawozdao z wykonania budżetu Miasta Pruszcz Gdaoski za lata Strona 46

47 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Niewielkie wahania w przeciwnym kierunku, jakie nastąpiły w roku 2008, czy 2006 nie spowodowały trwałej zmiany tendencji. Należy przy tym pamiętad, że liczba mieszkaoców Miasta systematycznie rośnie, zatem zachowanie pozytywnej prawidłowości jest bardzo ważne z punktu widzenia dalszego rozwoju Pruszcza Gdaoskiego. Zakładane wydatki na rok 2010 wypełnią ten postulat, bowiem w przeliczeniu na mieszkaoca powinny skutkowad wartością wyższą niż zanotowany w roku 2009 poziom 3 377,07 zł. Dla porównania należy wskazad, że najwyższa zanotowana wartośd wysokości dochodów na mieszkaoca Miasta wynosiła 3 444,84 zł w roku Z punktu widzenia ochrony środowiska największe znaczenie mają coroczne wydatki w dziale 900 gospodarka komunalna i ochrona środowiska. W latach ich wysokośd rokrocznie malała od ponad 10 mln zł w roku 2007 do niespełna 6,5 mln zł w roku Plan na rok 2010 zakłada znaczne zwiększenie wielkości tych wydatków do wartości 9,6 mln zł. Wynika to przede wszystkim z planowanej realizacji szeregu inwestycji z zakresu urządzania zieleni miejskiej i rekreacyjnego zagospodarowywania terenów głównie terenu przy ul. Powstaoców Warszawy. Wraz ze spadkiem wysokości wydatków z działu 900 w latach malał także ich udział w całości wydatków budżetowych (ryc. 43). W roku 2007 udział ten kształtował się na poziomie ponad 13%, natomiast w roku 2009 wyniósł niespełna 7%. W roku 2010 udział ten nieznacznie wzrośnie. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% wydatki na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska wydatki budżetowe ogółem Ryc. 43. Udział wydatków na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska w wydatkach budżetowych ogółem w Pruszczu Gdaoskim w latach Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących ze Sprawozdao z wykonania budżetu Miasta Pruszcz Gdaoski za lata Największe wydatki ponoszone przez Miasto w zakresie ochrony środowiska mają charakter inwestycyjny i związane są z budową lub modernizacją infrastruktury technicznej. Wieloletni Program Inwestycyjny zakładał na przestrzeni lat szereg wydatków w tym obszarze, z których najważniejszymi są: budowa infrastruktury technicznej Wschód II (zadanie przewidziane do realizacji w latach ), Bałtycka Strefa Inwestycyjna (zadanie przewidziane do realizacji w latach ), Strona 47

48 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI termomodernizacja obiektów oświaty (zadanie przewidziane do realizacji w latach ), modernizacja kanalizacji sanitarnej i deszczowej Zachód etap I (zadanie przewidziane do realizacji w latach ). W ostatnich dwóch latach systematycznie wzrasta udział wydatków ponoszonych na urządzani terenów zielonych i przeznaczonych na potrzeby rekreacji. W zakresie wydatków bieżących ponoszonych na działania z zakresu ochrony środowiska największe kwoty przeznaczane są na zadania związane z utrzymaniem czystości i porządku w mieście oraz zagospodarowaniem terenów zielonych. Pruszcz Gdaoski co roku wydatkuje także pieniądze na zbiórki odpadów (przeterminowane leki, odpady wielkogabarytowe, zużyte opony, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, styropian), likwidację dzikich wysypisk odpadów oraz odławianie bezpaoskich psów. W analizowanym okresie (lata ) ponoszono także wydatki z gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Wysokośd funduszu kształtowała się na poziomie od ,44 zł w roku 2007, poprzez ,51 zł w roku 2008, do ,71 w roku Ze środków gminnego funduszu dofinansowywano przede wszystkim: modernizację źródeł ciepła i porządkowanie gospodarki ściekowej oraz koszty utylizacji azbestu w ramach zmiany pokrycia dachowego. Ponadto finansowano: konkursy edukacyjne, akcję Sprzątanie świata, konkursy na najładniejszą posesję, ogród a także inne działania z zakresu gospodarki odpadami i ochrony powierzchni ziemi. 7. EDUKACJA EKOLOGICZNA Na terenie Pruszcza Gdaoskiego na szeroką skalę prowadzone są działania z zakresu edukacji ekologicznej. Obejmują one swoim zasięgiem zarówno akcje edukacyjne w szkołach i innych placówkach oświatowych, jak i działalnośd skierowaną bezpośrednio do mieszkaoców miasta. Większośd tych działao jest podejmowanych przy finansowym lub organizacyjnym wsparciu Urzędu Miasta. Podejmowane działania prowadzone są w różnych wymiarach i formach. Zaliczyd do nich można przede wszystkim: działania edukacyjne propagujące wiedzę o środowisku naturalnym oraz o środowisku regionu (organizowane w placówkach oświatowych konkursy i turnieje ekologiczne), działania i akcje informacyjne towarzyszące wydarzeniom związanym z ochroną środowiska (np. rozdawanie ulotek informacyjnych na temat postępowania z odpadami podczas organizowanych na terenie miasta zbiórek określonych rodzajów odpadów), (ryc. 44), działania i akcje promocyjne mające na celu informowanie i zachęcanie mieszkaoców do udziału w różnego rodzaju inicjatywach związanych z ochroną środowiska (zbiórki różnego rodzaju odpadów, informacja o lokalizacji pojemników do zbierania odpadów np. przeterminowanych leków, akcja kochasz dzieci nie pal śmieci, itp.), inne działania związane z ochroną środowiska (konkurs na najładniejszą posesję, ogród, organizowanie akcji Sprzątanie świata, organizacja pikniku ekologicznego dla mieszkaoców Miasta w ramach Święta Ziemi itp.). Strona 48

49 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Ryc. 44. Ulotka informacyjna wydawana przez Urząd Miasta Pruszcz Gdaoski Źródło: materiały Urzędu Miasta Pruszcz Gdaoski. Szczególnym obszarem, którego dotyczy edukacja ekologiczna w Pruszczu Gdaoskim jest gospodarowanie odpadami. Szereg działao z tego obszaru ma charakter cykliczny i obejmuje swoim zasięgiem cały obszar Miasta. Istotne znaczenie ma tutaj także udział jednostek zewnętrznych, które przy współpracy z Urzędem Miasta lub placówkami oświatowymi realizują na terenie Pruszcza Gdaoskiego swoje zadania statutowe. Są to przede wszystkim fundacje i stowarzyszenia związane z ochroną środowiska, np. Organizacja Odzysku REBA z Warszawy. Większośd podejmowanych w tym zakresie działao ma na celu zbieranie określonych rodzajów odpadów oraz podnoszenie poziomu świadomości dotyczącego postępowania z odpadami. Cyklicznie na terenie Miasta odbywają się zbiórki odpadów wielkogabarytowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego czy zużytych opon. W kilkudziesięciu punktach na terenie Miasta znajdują się pojemniki na zużyte baterie i przeterminowane leki. Informacje o podejmowanych działaniach są systematycznie przekazywane mieszkaocom Miasta. Strona 49

50 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 8. ASPEKTY ŚRODOWISKOWE Podsumowując diagnozę stanu środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski i jego ochrony dokonano wyróżnienia znaczących aspektów środowiskowych. Mianem aspektu środowiskowego określa się każdy czynnik będący efektem działalności człowieka lub instytucji, który może wejśd w interakcję ze środowiskiem, wywierając na nie określony, pozytywny bądź negatywny wpływ. Aspektem znaczącym określa się każdy z powyższych czynników, na który jednostka odpowiedzialna za realizację zadao może wpływad, eliminując je lub zmniejszając skalę ich oddziaływania, czy to poprzez realizację zadao własnych, czy np. na skutek współpracy z innymi podmiotami. Aspekty środowiskowe Miasta Pruszcz Gdaoski wyróżniono i scharakteryzowano w oparciu o zestaw spójnych parametrów. Uwzględniono także ich źródła pochodzenia oraz lokalizację. Określono wpływ, jaki wywierają one na środowisko przyrodnicze oraz zdefiniowano znaczenie każdego aspektu stosując gradację: znaczący, umiarkowany, nieznaczący. Charakter poszczególnych problemów sklasyfikowano odpowiednio jako: okresowy dla aspektów występujących czasowo lub ciągły w odniesieniu do problemów trwałych i długofalowych. Warunki występowania podzielono na dwie kategorie: normalne oraz awaryjne. Do każdego aspektu zaproponowano możliwe sposoby postępowania, podając konkretne działania, mające na celu zniwelowanie lub minimalizację istniejących problemów. Najważniejsze, znaczące aspekty środowiskowe na terenie Pruszcza Gdaoskiego koncentrują się wokół kwestii związanych z poborem i dostarczeniem wody pitnej oraz odprowadzaniem ścieków z terenu Miasta, stanem powietrza atmosferycznego oraz klimatem akustycznym a także z zagospodarowaniem przestrzeni miejskiej terenami zielonymi. Najistotniejszymi z wyróżnionych aspektów są: poprawa jakości wody pitnej ujmowanej na potrzeby systemu wodociągowego, modernizacja elementów sieci wodociągowej, generowanie uciążliwego hałasu przez transport drogowy i kolejowy na terenie Miasta, nadmierne zapylenie generowane przez transport drogowy na terenie Miasta, mały udział powierzchni biologicznie czynnych w ogólnej powierzchni Miasta. Są to aspekty o charakterze ciągłym. Dostępnymi rozwiązaniami, które pozwolą w znaczącym stopniu wyeliminowad istniejące problemy są działania zmierzające do: zmodernizowania istniejących oraz budowy nowych ujęd wody, co pozwoli poprawid parametry pobieranej wody oraz całego systemu wodociągowego tak, aby sprawnie i bezawaryjnie dostarczad wodę pitną do odbiorców na terenie Miasta, wybudowania obwodnicy Pruszcza Gdaoskiego oraz podjęcia szeregu działao inwestycyjnych z zakresu rozbudowy i modernizacji infrastruktury drogowej, w wyniku czego wyeliminowana zostanie z centrum Miasta częśd uciążliwego ruchu tranzytowego, przeznaczenie kolejnych terenów w Mieście na tereny zielone parki, skwery i zieleoce, a także rozbudowa infrastruktury wypoczynkowo-rekreacyjnej na tych obszarach. Do równie istotnych, chociaż ujawniających się okresowo aspektów zaliczono: zagrożenie powodziowe generowane przez cieki wodne na terenie Miasta, zanieczyszczenie powietrza przez gospodarstwa opalane węglem. Zbiorcze zestawienie najważniejszych aspektów środowiskowych na terenie Miasta, stanowi obrazowe podsumowanie diagnozy stanu w zakresie ochrony środowiska na terenie Pruszcza Gdaoskiego oraz jest punktem wyjścia do formułowania priorytetów, celów i działao, jakie w najbliższym czasie powinny zostad wykonane w tym obszarze (tab. 15). Strona 50

51 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Tab. 15. Znaczące aspekty środowiskowe Miasta Pruszcz Gdaoski L.P. ASPEKT ŹRÓDŁO ASPEKTU (PODMIOT, CZYNNOŚD, DZIAŁANIE) LOKALIZACJA WPŁYW NA ŚRODOWISKO WARUNKI WYSTĘPOWANIA CHARAKTER WYSTĘPOWANIA ZNACZENIE ASPEKTU POSTĘPOWANIE Z ASPEKTEM 1. Jakośd wody pitnej ujmowanej na potrzeby systemu wodociągowego Wody podziemne obniżona jakośd niektórych parametrów GZWP na terenie Miasta Obniżony poziom bezpieczeostwa ekologicznego normalne okresowy umiarkowany Modernizacja ujęd wody i budowa studni awaryjnych 2. Występowanie elementów sieci wymagających modernizacji Infrastruktura wodociągowa przestarzała sied Obszar Miasta, na teren którego woda doprowadzana jest przestarzałymi rurami Obniżony poziom bezpieczeostwa ekologicznego normalne okresowy umiarkowany Modernizacja i wymiana sieci wodociągowej 3. Brak podłączeo do kanalizacji sanitarnej wszystkich obiektów na terenie Miasta Miasto ograniczone możliwości inwestycyjne brak kanalizacji na danym obszarze, Mieszkaocy i przedsiębiorcy niechęd przyłączania nieruchomości do istniejącej sieci brak środków finansowych Gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa niepodłączone do sieci kanalizacyjnej Obniżony poziom bezpieczeostwa ekologicznego Spływy materii organicznej do gleb i wód Zmiana parametrów fizykochemicznych gleb i wód normalne ciągły znaczący Kontrole zawieranych umów Postępowania administracyjne egzekwujące przyłączenie do sieci Działalnośd inwestycyjna w zakresie rozbudowy sieci kanalizacyjnej Edukacja ekologiczna 4. Niedostateczna, jakośd wody w ciekach wodnych na terenie Miasta Napływ zanieczyszczonej wody z górnego biegu rzeki Raduni, Lokalne zanieczyszczenia (awarie, nielegalne odprowadzenia) Rzeka Radunia, Kanał Raduni Spływy materii organicznej do gleb i wód Zmiana parametrów fizykochemicznych gleb i wód normalne ciągły umiarkowany Porządkowanie gospodarki wodnościekowej, Czyszczenie dna Kanału Raduni Okresowe kontrole Strona 51

52 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 5. Zagrożenie powodziowe generowane przez cieki wodne na terenie Miasta (rzeka Radunia, Kanał Raduni) Nieuregulowane stosunki wodne na terenie Miasta oraz w całym obszarze zlewni Raduni Teren Miasta wzdłuż cieków wodnych Obniżony poziom bezpieczeostwa ekologicznego Lokalne podtopienia awaryjne okresowy znaczący Budowa infrastruktury zabezpieczającej przed ewentualną powodzią Utrzymywanie cieków wodnych w dobrym stanie (oczyszczanie dna, brzegów) 6. Niedrożnośd rowów melioracyjnych, zapychanie drenów prowadzących do rowów Mieszkaocy - zanieczyszczanie rowów przez wyrzucanie odpadów, naturalne procesy przyrodnicze Teren całego Miasta wzdłuż rowów melioracyjnych Zachwianie lub zmiana stosunków wodnych Zmiana układu cieków wodnych Lokalne podtopienia normalne ciągły znaczący Usuwanie awarii i likwidacja szkód Odmulanie i udrażnianie rowów oraz drenów 7. Odprowadzanie wody deszczowej bezpośrednio do rowów melioracyjnych Mieszkaocy i przedsiębiorcy brak świadomości ekologicznej, oszczędności Teren Miasta wzdłuż cieków wodnych i rowów melioracyjnych Zmiana stosunków wodnych Zmiana parametrów fizykochemicznych wód i gleb normalne ciągły umiarkowany Kontrole Urzędu Miasta 8. Wyrzucanie odpadów w miejscach do tego nieprzeznaczonych Gospodarstwa domowe - niefrasobliwośd, Podmioty gospodarcze obniżanie kosztów działalności Osoby przejeżdżające przez teren Miasta - wyrzucanie odpadów Teren całego Miasta głównie działki niezagospodarowane Odcieki organiczne do gleb i wód Zmiana parametrów fizykochemicznych gleb i wód Zakłócenia naturalnego krajobrazu normalne ciągły znaczący Okresowe kontrole czystości w Mieście Organizowanie cyklicznych zbiórek odpadów Edukacja ekologiczna 9. Spalanie odpadów w piecach grzewczych Gospodarstwa domowe brak wiedzy ekologicznej, oszczędności Domy jednorodzinne na terenie całego Miasta głównie osiedle Wschód Obniżenie jakości powietrza atmosferycznego Zanieczyszczenie powietrza szkodliwymi związkami pochodzącymi z procesów spalania normalne okresowy znaczący Organizowanie cyklicznych zbiórek odpadów Edukacja ekologiczna Strona 52

53 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 10. Generowanie uciążliwego hałasu przez transport drogowy i kolejowy na terenie Miasta Transport drogowy i kolejowy na terenie Miasta Szlaki komunikacyjne na terenie Miasta (głównie trasy nr 1, 226 i 227) Pogorszenie klimatu akustycznego Negatywne oddziaływanie na zdrowie i samopoczucie mieszkaoców normalne ciągły znaczący Budowa obwodnicy Pruszcza Gdaoskiego Działania inwestycyjne usprawniające ruch i eliminujące jego natężenie w pobliżu osiedli mieszkaniowych Budowa ścieżek rowerowych 11. Zapylenie generowane przez transport drogowy na terenie Miasta Transport drogowy na terenie Miasta Szlaki komunikacyjne na terenie Miasta (głównie trasy nr 1, 226 i 227) Pogorszenie stanu powietrza atmosferycznego Negatywne oddziaływanie na zdrowie i samopoczucie mieszkaoców normalne ciągły znaczący Budowa obwodnicy Pruszcza Gdaoskiego Działania inwestycyjne usprawniające ruch i eliminujące jego natężenie w pobliżu osiedli mieszkaniowych Budowa ścieżek rowerowych 12. Zanieczyszczenie powietrza przez kotłownie opalane węglem Gospodarstwa domowe, kotłownie osiedlowe Teren całego Miasta Obniżenie jakości powietrza atmosferycznego Zanieczyszczenie powietrza szkodliwymi związkami pochodzącymi z procesów spalania normalne okresowy umiarkowany Działania na rzecz uzyskiwania dofinansowao do usuwania kotłów węglowych przez mieszkaoców Edukacja ekologiczna 13. Szkodliwe oddziaływanie pokryd azbestowych Budynki mieszkalne i gospodarcze pokryte azbestem Teren całego Miasta Obniżenie poziomu bezpieczeostwa ekologicznego Zagrożenie dla zdrowia mieszkaoców Miasta, pylenie normalne ciągły umiarkowany Działania na rzecz uzyskiwania dofinansowao do usuwania pokryd azbestowych przez mieszkaoców Edukacja ekologiczna Strona 53

54 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 14. Porzucanie psów przez właścicieli Mieszkaocy oraz osoby przejeżdżające przez teren Miasta brak świadomości ekologicznej, brak wrażliwości Teren całego Miasta Niszczenie naturalnych siedlisk przez zwierzęta domowe Zagrożenie dla bezpieczeostwa ludzi i zwierząt, Zanieczyszczanie terenu normalne okresowy znaczący Odławianie bezpaoskich psów Współpraca z lecznicą dla zwierząt 15. Potrącanie zwierząt przez samochody Ruch komunikacyjny na terenie Miasta Trasa krajowa nr 1 w granicach administracyjnych Miasta, w mniejszym zakresie pozostałe drogi Zagrożenie dla bezpieczeostwa ludzi i zwierząt Zanieczyszczanie terenu normalne okresowy umiarkowany Współpraca z jednostkami zewnętrznymi Interwencje pracowników Referatu Gospodarki Komunalnej UM 16. Mały udział powierzchni biologicznie czynnych w ogólnej powierzchni Miasta Miasto ograniczone możliwości inwestycyjne w zakresie urządzania terenów zielonych, mała powierzchnia ogólna Miasta, duże potrzeby urbanizacyjne Niezagospodarowane tereny w granicach administracyjnych Miasta możliwe do wykorzystania na potrzeby urządzenia zieleni oraz rekreacji Obniżenie poziomu bezpieczeostwa ekologicznego Spadek różnorodności biologicznej normalne ciągły znaczący Urządzanie nowych terenów zielonych i rekreacyjnych Pielęgnacja i dbałośd o zachowanie terenów istniejących 17. Nieumiejętna selektywna zbiórka odpadów przez mieszkaoców Miasta Mieszkaocy brak świadomości ekologicznej, niechęd Pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów na terenie całego Miasta Zmniejszenie skuteczności odzysku odpadów wtórnych normalne ciągły znaczący Edukacja ekologiczna Wzrost liczby pojemników do selektywnej zbiórki Organizowanie cyklicznych zbiórek odpadów Postępowania Straży Miejskiej Strona 54

55 CZĘŚD 2 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA Strona 1

56 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 1. WIZJA STANU ŚRODOWISKA I JEGO OCHRONY W MIEŚCIE PRUSZCZ GDAOSKI DOCELOWY KSZTAŁT RELACJI GOSPODARKA-ŚRODOWISKO Wizja określa docelowy stan środowiska, jaki zamierza się osiągnąd w wyniku realizacji Programu ochrony środowiska. Stanowi ona opis kształtu relacji pomiędzy systemem społecznogospodarczym Miasta a jego otoczeniem przyrodniczym, który zostanie uzyskany w efekcie realizacji poszczególnych zadao i osiągnięcia kolejnych celów Programu. Wszystkie nakłady wydatkowane zarówno na inwestycje, jak i na zadania bieżące będą służyły osiągnięciu stanu zdefiniowanego w wizji. WIZJA STANU ŚRODOWISKA I JEGO OCHRONY W MIEŚCIE PRUSZCZ GDAOSKI Pruszcz Gdaoski to miasto, w którym w praktyce realizowane są postulaty zrównoważonego rozwoju. Dobrze funkcjonująca gospodarka i wysoka jakośd środowiska przyrodniczego stanowią podstawę systematycznie wzrastającej jakości życia mieszkaoców. W efekcie wielu inwestycji infrastrukturalnych środowisko przyrodnicze zyskało odpowiednie zabezpieczenie przed presją systemu społeczno-gospodarczego. Szczególnie widoczne jest to w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Wiele nowych obszarów Miasta objętych zostało kanalizacją deszczową, a istniejące dotychczas jej odcinki są systematycznie czyszczone. Wszystkie przepompownie podłączone zostały do systemu monitoringu. Jakośd wód opadowych poddawana jest badaniom laboratoryjnym. Znacznej poprawie uległa, jakośd wód Kanału Raduni dzięki okresowemu czyszczeniu dna zbiornika. Sprawny system gospodarki odpadowej opiera się na przedsiębiorstwach odbierających odpady od mieszkaoców Pruszcza Gdaoskiego i kierujących je do unieszkodliwiania w zakładach utylizacji zlokalizowanych poza terenem Miasta. Działania podejmowane przez Urząd Miasta w zakresie postępowania z odpadami doprowadziły do wzrostu poziomu świadomości ekologicznej mieszkaoców. Coraz większa ilośd odpadów gromadzona jest w sposób selektywny. Szereg inwestycji w zakresie infrastruktury komunikacyjnej przyczyniło się do poprawy stanu powietrza. Dzięki wybudowaniu obwodnicy Miasta ruch stał się mniej uciążliwy dla mieszkaoców, szczególnie w zakresie bezpieczeostwa i poziomu generowanego hałasu. Systematycznie wzrasta jakośd wizualno-estetyczna krajobrazu Pruszcza Gdaoskiego. Istotne znaczenie w tym zakresie ma ciągłe powiększania udziału terenów zielonych w strukturze przestrzennej Miasta. Na potrzeby zieleni miejskiej zagospodarowano szereg nowych terenów, nadając im oryginalny, niepowtarzalny charakter. Do podnoszenia estetyki przyczyniają się również działania w zakresie promocji i rozwoju edukacji ekologicznej. Organizowane są liczne wydarzenia (konkursy, akcje) mające na celu dalsze podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej mieszkaoców i uspołecznianie procesu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski. Strona 56

57 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 2. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Program ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski powiązany jest z szeregiem innych dokumentów miejskich. Stanowią one wewnętrzne uwarunkowania niniejszego Programu. Zapisy wielu z tych dokumentów znajdują odzwierciedlenie w celach i zadaniach Programu (tab. 16). Do najważniejszych z nich należą: Strategia Rozwoju Miasta Pruszcz Gdaoski do 2010 roku, Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla miasta Pruszcz Gdaoski na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , częśd 2. Program ochrony środowiska, Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski, Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Miejskiej Pruszcz Gdaoski na lata Dokumenty te w istotny sposób determinują zwartośd merytoryczną Programu ochrony środowiska. Tab.16. Uwarunkowania wewnętrzne Programu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski L.P. TYTUŁ OPRACOWANIA 1. Strategia Rozwoju Miasta Pruszcz Gdaoski do 2010 r. ROZDZIAŁ 7. Cele strategiczne miasta, I. Mieszkalnictwo 7. Cele strategiczne miasta, II. Komunikacja 7. Cele strategiczne miasta, V. Tożsamośd miasta 7. Cele strategiczne miasta, VIII. Rozwój turystyki, odbudowa i ochrona dziedzictwa narodowego ZAPISY ISTOTNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI I.1. Wykonanie nowych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego fragmentów miasta pod przewidywany wzrost ogólnej liczby mieszkaoców miasta do ok. 25 tys. z uwzględnieniem rozwoju terenów zielonych I.2. Sukcesywne dozbrajanie i przeznaczanie do sprzedaży terenów pod różnorodne formy budownictwa mieszkaniowego z preferencją budownictwa jednorodzinnego II.1. Opracowanie i wdrożenie zintegrowanego systemu komunikacji w mieście łącznie z układem ścieżek rowerowych II.4. Ograniczenie ruchu tranzytowego przez miasto. II.6. Budowa obwodnicy Pruszcza Gdaoskiego na drodze wojewódzkiej nr 226 łączącej drogi krajowe nr 1 i 7 V.1. Ograniczenie ruchu kołowego przez strefę centrum V.5. Wdrożenie programu estetyzacji miasta i rozwoju terenów zielonych VIII.2. Adaptacja kanału i rzeki Raduni dla celów turystyki wodnej i małej żeglugi pasażerskiej wraz z przeprowadzeniem prac konserwatorskich zabytkowego kanału Strona 57

58 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI L.P. TYTUŁ OPRACOWANIA 2. Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla miasta Pruszcz Gdaoski na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata częśd 2. Program ochrony środowiska 3. Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski ROZDZIAŁ 5.1. Identyfikacja priorytetów ochrony środowiska do 2011 roku 1. Wartości środowiska przyrodniczego i kierunki jego przekształceo ZAPISY ISTOTNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Poprawa jakości środowiska i ekologicznych warunków życia ludzi Cel: Doprowadzenie wód powierzchniowych do trwałego stanu czystości umożliwiającego ich pełne wykorzystywanie dla potrzeb społecznogospodarczych i prawidłowe funkcjonowanie ekosystemów wodnych Cel: Eliminacja uciążliwego oddziaływania na środowisko odpadów Cel: Poprawa jakości wody pitnej Cel: Poprawa stanu aerosanitarnego atmosfery i klimatu akustycznego Cel: Ograniczenie zagrożeo przyrodniczych Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego Cel: Oszczędne gospodarowanie zasobami wód powierzchniowych i podziemnych Cel: Zabezpieczenie trwałego użytkowania przyrodniczych walorów rekreacyjnych Efektywna ochrona przyrody i krajobrazu Cel: Ochrona i rewaloryzacja obszarów cennych przyrodniczo i krajobrazowo Rozwiązania o charakterze systemowym Cel: Wzrost poziomu edukacji ekologicznej 1. Zachowanie terenów zieleni w początkowym biegu rzeki w formie niezainwestowanego użytku ekologicznego 2. Przekształcenie w parki miejskie terenów nad Radunią 3. Rekonstrukcja założenia parkowego oraz terenu ze starodrzewem przy ul. Obrooców Westerplatte w park osiedlowy 4. Usytuowanie nowego cmentarza ul. Obrooców Pokoju 5. Wydzielone tereny sportu i rekreacji w dzielnicach mieszkaniowych 6. Miejska zieleo publiczna skwery, ciągi piesze 7. Wzdłuż Rowu Rotmanka i Kanału Raduni planuje się powstanie terenów zieleni stanowiących korytarze ekologiczne Strona 58

59 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI L.P. TYTUŁ OPRACOWANIA Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Pruszcz Gdaoski 4. Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Miejskiej Pruszcz Gdaoski na lata ROZDZIAŁ 2.2. Podstawowe kierunki działao w zakresie ograniczenia zagrożeo przyrodniczych 5. Kierunki perspektywicznego rozwoju komunikacji 6. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej 10. Założenia programu ZAPISY ISTOTNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Zabezpieczenie przed powodziami: modernizacja wałów przeciwpowodziowych Kanału Raduni i Starej Raduni, modernizacja Kanału Ulgi, budowa wrót zwrotnych na Kanale Raduni, budowa i rozbudowa sieci kanalizacji deszczowej w zachodniej części miasta, konserwacja melioracji szczegółowych i podstawowych. Priorytetowe kierunki działao w zakresie gospodarowania zasobami wód podziemnych i powierzchniowych efektywna ochrona zasobów wód podziemnych, zwłaszcza głównych zbiorników wód podziemnych, modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowej Powiązania zewnętrzne realizacja północnej obwodnicy Pruszcza Gdaoskiego realizacja zespołu dróg tworzących obwodową południowa Pruszcza Gdaoskiego łączącą ul. Skalskiego z drogą krajową nr 1 przy Rusocinie budowa bezkolizyjnych przejśd pieszo-rowerowych 5.2. Kierunki rozwoju układu ulicznego miasta zmiana w użytkowaniu samochodu na korzyśd komunikacji zbiorowej budowa układu ścieżek rowerowych 6.3. Proponowane kierunki rozbudowy systemu kanalizacji deszczowej 6.4. Proponowane kierunki rozwoju sytemu grzewczego Edukacja mieszkaoców w zakresie szkodliwości azbestu, obowiązków dotyczących postępowania z wyrobami zawierającymi azbest oraz sposobów bezpiecznego ich usuwania i unieszkodliwiania Mobilizowanie właścicieli budynków do usunięcia wyrobów zawierających azbest Odbiór odpadów azbestowych z nieruchomości podmiotów uprawnionych do ubiegania się o dotację Udzielanie pomocy finansowej w usuwaniu odpadów zawierających azbest Pozyskiwanie funduszy ze źródeł zewnętrznych Pomoc beneficjentom w poszukiwaniu dodatkowych źródeł finansowania Usunięcie wyrobów zawierających azbest z obiektów oświatowych oraz wymiana rur wodociągowo-kanalizacyjnych Eliminacja powstawania dzikich wysypisk odpadów zawierających azbest Okresowa weryfikacja i aktualizacja programu Strona 59

60 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 3. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Program ochrony środowiska powinien byd powiązany z innymi dokumentami planistycznymi z zakresu ochrony środowiska. Powinien wpisywad się w adekwatne plany, programy i strategie zarówno szczebla powiatowego, jak wojewódzkiego i krajowego (tab. 17). Najważniejsze dokumenty zewnętrzne, które wywarły wpływ na ostateczny kształt niniejszego Programu, to: Polityka ekologiczna paostwa w latach z perspektywą do roku 2016, Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Gdaoskiego Aktualizacja (październik 2008) Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata z uwzględnieniem perspektywy Aktualizacja (wrzesieo 2007) Zapisy z powyższych dokumentów znalazły odzwierciedlenie w celach i zadaniach Programu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski. Tab. 17. Uwarunkowania zewnętrzne Programu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski L.P. TYTUŁ OPRACOWANIA ROZDZIAŁ 1. Polityka ekologiczna paostwa w latach z perspektywą do roku Udział społeczeostwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska 3.1. Ochrona przyrody 3.3. Racjonale gospodarowanie zasobami wody 4.3. Ochrona wód ZAPISY ISTOTNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeostwa - Pobudzanie odpowiedzialności za stan środowiska, - Organizowania akcji lokalnych służących ochronie środowiska, - Pobudzanie uczestnictwa w procedurach prawnych i kontrolnych dotyczących ochrony środowiska Zachowanie bogatej bioróżnorodności biologicznej polskiej przyrody na rożnych poziomach organizacji Racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych w taki sposób by uchronid gospodarkę narodową od deficytów wody i zabezpieczyd przed skutkami powodzi - Maksymalizacja oszczędności zasobów wodnych na cele przemysłowe i konsumpcyjne - Zwiększenie retencji wodnej - Skuteczna ochrona głównych zbiorników wód podziemnych przed zanieczyszczeniem Modernizacja systemów melioracyjnych - Rozwój tzw. małej retencji wody Zapewnienie 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych - Przywrócenie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych - Zachowanie i przywracanie ciągłości ekologicznej cieków * + oraz rozbudowa dla nich sieci kanalizacyjnych Strona 60

61 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI L.P. TYTUŁ OPRACOWANIA ROZDZIAŁ Polityka ekologiczna paostwa w latach z perspektywą do roku Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Gdaoskiego Aktualizacja (październik 2008) 4.4 Gospodarka odpadami 5.2. Cele i kierunki działao w zakresie ochrony wód powierzchniowych i podziemnych 5.3. Cele i kierunki działao w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego 5.3. Cele i kierunki działao w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego ZAPISY ISTOTNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów (np. opakowao, toreb foliowych) i ich preselekcję w gospodarstwach domowych - Eliminacja kierowania na składowiska zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii i akumulatorów Redukcja ilości składowanych odpadów komunalnych i zwiększenie udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwianiu Cele długoterminowe 1. Dalszy rozwój systemu kształtowania i wykorzystania zasobów wodnych 2. Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych i powierzchniowych * + Cel krótkookresowy ( ) 1. Eliminacja zrzutów substancji priorytetowych i szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Kierunki działania: 2. Ochrona czynna i bierna ujęd wód podziemnych; 4. Tworzenie infrastruktury ochrony Powiatu przed powodzią; 10. Eliminacja zanieczyszczeo wymywanych przez opady poprzez zorganizowany odbiór wód opadowych z terenów przemysłowych. Cele długoterminowe 1. Ograniczanie ilości emitowanych zanieczyszczeo gazowych i pyłowych, pochodzenia komunikacyjnego; 2. Ograniczenie ilości emitowanych zanieczyszczeo gazowych i pyłowych pochodzących z niskoenergetycznych źródeł ciepła. Cel średniookresowy ( ) 1. Poprawa warunków zdrowotnych poprzez osiągnięcie i utrzymywanie standardów jakości powietrza. Kierunki działao 1. Rozwój i modernizacja systemów zaopatrzenia w ciepło z wykorzystaniem nowoczesnych energooszczędnych urządzeo i technologii * +; 2. Realizacja przedsięwzięd termomodernizacyjnych, szczególnie w starej zabudowie * +; 3. Wyznaczanie w dokumentach planistycznych korytarzy przewietrzania miast, zachowanie i wzmocnienie ich ciągłości * +; 5. Przebudowa ulic, traktów komunikacyjnych, połączeo komunikacyjnych. Cel krótkookresowy ( ) 1. Promocja alternatywnych źródeł energii cieplnej, w tym przede wszystkim wykorzystania biomasy jako źródła zaopatrzenia w ciepło. Strona 61

62 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI L.P. TYTUŁ OPRACOWANIA ROZDZIAŁ Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Gdaoskiego Aktualizacja (październik 2008) 5.4. Cele i kierunki działao w zakresie ochrony przed hałasem 5.5. Cele i kierunki działao w zakresie zarządzania środowiskiem i edukacji ekologicznej społeczeostwa 5.6. Cele i kierunki działao w zakresie ochrony wartości przyrodniczej i wykorzystania zasobów przyrody ZAPISY ISTOTNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Cele długoterminowe 1. Utrzymanie stanu akustycznego środowiska w obszarach, w których poziom hałasu jest poniżej dopuszczalnego; 2. Wprowadzenie koniecznych zmian w inżynierii ruchu drogowego; 3. Prowadzenie polityki przestrzennej pozwalającej na zróżnicowanie lokalizacji obiektów w zależności od jego uciążliwości hałasowej. Cel średniookresowy ( ) 1. Ochrona mieszkaoców Powiatu przed hałasem zagrażającym zdrowiu lub jakości życia. Kierunki działao 1. Realizacja przedsięwzięd i inwestycji zmierzających do ograniczenia uciążliwości związanych z hałasem komunikacyjnym * +; 2. Rozwój atrakcyjnego transportu zbiorowego oraz sieci dróg rowerowych, nasadzenia zieleni; 4. Zapewnienie przestrzegania w planowaniu przestrzennym zasady strefowania * ]. Cele długoterminowe 1. Osiągnięcia progu świadomości społeczeostwa, z którym wiąże się odrzucenie nawyków i zachowao bezpośrednio zagrażających środowisku; 2. Wyeliminowanie negatywnych zachowao (np. porzucanie odpadów w miejscach na ten cel nieprzeznaczonych, odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków bezpośrednio do wód i gleby, spalanie odpadów w paleniskach domowych, dewastacja publicznej zieleni). Cele średniookresowe ( ) 1. Wykształcenie u mieszkaoców Powiatu postaw i nawyków proekologicznych oraz poczucia odpowiedzialności za stan środowiska; 2. Rozwój świadomego uczestnictwa społecznego w podejmowaniu decyzji związanych z wykorzystaniem zasobów środowiska; Cele długoterminowe 5. Wdrażanie zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi w regionach wodnych, ograniczającego prawdopodobieostwo wystąpienia powodzi * +. Cele średniookresowe ( ) 2. Racjonalizacja wykorzystania zasobów wód podziemnych, czynna i bierna ochrona głównych zbiorników wód podziemnych * +; Kierunki działao: 4. Ograniczenie zabudowywania terenów zieleni w miastach, odpowiednie ich kształtowanie i rewitalizacja * +; 5. Umożliwienie dostępu do atrakcyjnych zasobów środowiska i dziedzictwa kulturowego, w tym budowa i modernizacja infrastruktury turystycznej * +. Strona 62

63 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI L.P. TYTUŁ OPRACOWANIA ROZDZIAŁ Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Gdaoskiego Aktualizacja (październik 2008) 3. Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Gdaoskiego Aktualizacja (październik 2008) 4. Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata z uwzględnieniem perspektywy Aktualizacja (wrzesieo 2007) 5.8. Cele i kierunki działao w zakresie gospodarki odpadami 6.1. Zadania strategiczne V. Cele Programu Ochrony Środowiska województwa pomorskiego * + ZAPISY ISTOTNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Cele długoterminowe 2. Wdrożenie i rozwój efektywnego systemu zbiórki odpadów opakowaniowych 3. Zmniejszenie ilości odpadów kierowanych do składowania. 4. Zwiększenie poziomu odzysku odpadów. 5. Osiągnięcie wymaganych poziomów redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania * + 6. Eliminacja azbestu zgodna z Programem usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest. Cele średniookresowe ( ) 1. Objęcie wszystkich mieszkaoców Powiatu zorganizowanym systemem odbioru odpadów komunalnych. 2. Wyeliminowanie praktyk nielegalnego składowania odpadów. 4. Wyeliminowanie niekontrolowanego spalania odpadów. 5. Wzrost świadomości ekologicznej mieszkaoców i odpowiedzialności za gospodarkę odpadami 1. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowisko * Usunięcie do 2018 r. i unieszkodliwienie 60% masy azbestu i wyrobów zawierających azbest zinwentaryzowanych na terenie Powiatu * Uzyskanie poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia r. * W okresie od 2008 r. do 2018 r. celem nadrzędnym jest rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów z remontów, budowy i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej do odzysku * W okresie od 2008 r. do 2018 r. celem nadrzędnym jest osiągnięcie poziomów odzysku i recyklingu zużytych opon zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. * + w tym osiągnięcie poziomów odzysku i recyklingu zużytych opon: Drugi cel średniookresowy 2. Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych i powierzchniowych * + Kierunki działao i działania: 3. Wzmocnienie kontroli w kierunku przeciwdziałania odprowadzaniu nieoczyszczonych ścieków do wód. 4. Realizacja inwestycji mających na celu poprawę jakości wody przeznaczonej do spożycia, w tym budowy lub modernizacji urządzeo i sieci wodociągowych. Strona 63

64 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI L.P. TYTUŁ OPRACOWANIA ROZDZIAŁ Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata z uwzględnieniem perspektywy Aktualizacja (wrzesieo 2007) V. Cele Programu Ochrony Środowiska województwa pomorskiego * + ZAPISY ISTOTNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Trzeci cel średniookresowy 3. Poprawa warunków zdrowotnych poprzez osiągnięcie i utrzymanie standardów jakości powietrza Kierunki działao i działania: 2. Rozwój i modernizacja systemów infrastruktury cieplnej * Realizacja przedsięwzięd termomodernizacyjnych, szczególnie w starej zabudowie, gdzie tradycyjne metody ogrzewania stanowią największe źródło niskiej emisji komunalnej. 5. Wyznaczanie w dokumentach planistycznych korytarzy przewietrzania miast, zachowanie i wzmocnienie ich ciągłości * Promowanie i wspieranie rozwiązao pozwalających na unikanie lub zmniejszanie wielkości emisji z transportu * Prowadzenie kampanii i wspieranie inicjatyw lokalnych na rzecz przeciwdziałania spalaniu odpadów w gospodarstwach domowych i przedsiębiorstwach * +. Czwarty cel średniookresowy 4. Budowa systemu gospodarki odpadami, który w pełni realizuje zasadę zapobiegania i minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów, zapewnia wysoki stopieo ich odzysku * +. Kierunki działao i działania dla celu priorytetowego I -4a: 2. Kontrola przez gminy zawierania przez właścicieli nieruchomości umów na odbiór odpadów komunalnych z firmami prowadzącymi działalnośd w tym zakresie. 3. Wzmocnienie kontroli podmiotów odbierających odpady od wytwórców. Kierunki działao i działania dla celu priorytetowego I-4b: 1. Objęcie wszystkich mieszkaoców systemem selektywnego zbierania odpadów komunalnych. 3. Rozbudowa sieci punktów zbierania i przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego; 5. Rozbudowa systemu selektywnego zbierania, przetwarzania i odzysku (w tym recyklingu) odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i dróg. Piąty cel średniookresowy 5. Ochrona mieszkaoców województwa i ich mienia przed zagrożeniami naturalnymi i skutkami katastrof naturalnych. Kierunki działao i działania: 2. Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław i Doliny Dolnej Wisły * + 3. Budowa i modernizacja systemu urządzeo i polderów przeciwpowodziowych * + w tym m.in. * + poprawa stanu technicznego koryt rzek. Strona 64

65 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI L.P. TYTUŁ OPRACOWANIA ROZDZIAŁ Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata z uwzględnieniem perspektywy Aktualizacja (wrzesieo 2007) V. Cele Programu Ochrony Środowiska województwa pomorskiego * + ZAPISY ISTOTNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Siódmy cel średniookresowy 7. Ochrona mieszkaoców województwa przed hałasem zagrażającym zdrowiu lub jakości życia. Kierunki działao i działania: 4. Podejmowanie przedsięwzięd zmierzających do ograniczenia uciążliwości związanych z hałasem komunikacyjnym * Zapewnienie przestrzegania w planowaniu przestrzennym zasady strefowania * +. Dziewiąty cel średniookresowy 9. Wykształcenie u mieszkaoców województwa pomorskiego postaw i nawyków proekologicznych oraz poczucia odpowiedzialności za stan środowiska Trzynasty cel średniookresowy Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej, powstrzymanie procesu jej utraty * + Kierunki działao i działania: 13. Ograniczenie zabudowywania terenów zieleni w miastach, odpowiednie ich kształtowanie * Umożliwienie dostępu do atrakcyjnych zasobów środowiska i dziedzictwa kulturowego, w tym budowa i modernizacja infrastruktury turystycznej * +. Czternasty cel średniookresowy Racjonalizacja wykorzystania zasobów wód podziemnych, ochrona głównych zbiorników wód podziemnych * + Kierunki działao i działania: 2. Zapobieganie lub ograniczanie dopływu zanieczyszczeo do wód podziemnych 3. Racjonalne korzystanie z wód podziemnych * + Dziewiętnasty cel średniookresowy 19. Promocja i wspieranie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych Kierunki działao i działania: 2. Promocja i wspieranie budowy urządzeo i instalacji służących do wytwarzania i przesyłania energii ze źródeł odnawialnych * +. Dwudziesty pierwszy cel średniookresowy 21. Wdrażanie zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi w regionach wodnych, ograniczającego prawdopodobieostwo wystąpienia powodzi i ochronę przed skutkami suszy. Strona 65

66 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI L.P. TYTUŁ OPRACOWANIA ROZDZIAŁ 5. Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego Cele w zakresie gospodarki odpadami i terminy ich osiągnięcia ZAPISY ISTOTNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI zwiększenie udziału odzysku * + zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska; zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów; 5.1 Odpady komunalne rozwój selektywnego zbierania odpadów: niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, wielkogabarytowych oraz z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury drogowej; eliminacja praktyk nielegalnego składowania odpadów; prowadzenie ciągłej edukacji ekologicznej wszystkich mieszkaoców województwa, zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska * +; rozwój systemów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych. 5.2 Odpady niebezpieczne minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych poddawanych procesowi unieszkodliwiania poprzez składowanie; sukcesywne zwiększanie ilości odpadów poddawanych procesom odzysku; zapewnienie finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest ze środków krajowych i europejskich; rozbudowa systemu odzysku i unieszkodliwiania zużytych baterii i akumulatorów 5.3 Pozostałe odpady rozbudowa selektywnego systemu zbierania odpadów z remontów, budowy i demontażu oraz infrastruktury drogowej; zwiększenie poziomu zbierania zużytych opon; zmniejszenie udziału odpadów opakowaniowych w strumieniu odpadów komunalnych; wdrażanie systemów selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych. Strona 66

67 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 4. PRIORYTETY EKOLOGICZNE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Na podstawie aktualnego stanu środowiska i wyróżnionych istotnych aspektów środowiskowych Miasta Pruszcz Gdaoski, mając na względzie zapisy polityki środowiskowej Miasta, biorąc jednocześnie pod uwagę wszelkie uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne oraz dążenie do osiągnięcia stanu relacji gospodarka-środowisko określonego w wizji, zdefiniowano cztery priorytety ekologiczne Pruszcza Gdaoskiego. Określają one najważniejsze obszary działao, które podejmowane są w Mieście w zakresie ochrony środowiska. Priorytety ekologiczne Miasta Pruszcz Gdaoski, to: 1. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz ochrona wód 2. Optymalizacja systemu gospodarki odpadami 3. Poprawa stanu powietrza atmosferycznego i ochrona przed hałasem 4. Ochrona żywych zasobów przyrody, promocja i rozwój edukacji ekologicznej 5. Zwiększenie udziału terenów zielonych w strukturze przestrzennej Miasta Priorytet pierwszy: Modernizacja i rozbudowa infrastruktury technicznej w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz ochrona wód W ramach tego priorytetu występują problemy dotyczące dwóch odrębnych obszarów związanych z gospodarką wodną. Pierwszy z nich koncentruje się wokół systemu infrastruktury wodno-ściekowej na terenie Miasta, natomiast drugi związany jest ze stanem wód powierzchniowych i podziemnych w jego granicach administracyjnych. W ramach pierwszego obszaru, w Pruszczu Gdaoskim niezbędna jest kontynuacja prowadzonej modernizacji sieci wodociągowej, przede wszystkim w miejscach, gdzie wykonana jest ona z rur azbestowych. Ponadto kolejne tereny przeznaczane pod zabudowę mieszkaniową powinny byd wyposażane w urządzenia infrastruktury dostarczające wodę i odprowadzające ścieki. W drugim obszarze wyróżnionym w ramach tego priorytetu, dotyczącym ochrony wód, podejmowane działania powinny koncentrowad się wokół poprawy stanu wód płynących na terenie Miasta, przede wszystkim wód Raduni i Kanału Raduni oraz na zabezpieczeniu głównych zbiorników wód podziemnych występujących na terenie Pruszcza Gdaoskiego przed zanieczyszczeniem. Istotnym elementem podejmowanych działao powinno byd także dążenie do zabezpieczenia zabudowanych obszarów Miasta przed ewentualnymi zagrożeniami środowiskowymi, w tym przede wszystkim powodzią. Regularnie przeprowadzane działania konserwacyjne i naprawcze w zakresie melioracji i odwadniania terenu, a także przedsięwzięcia inwestycyjne mające na celu kompleksowe rozwiązania dotyczące poprawy bezpieczeostwa przeciwpowodziowego intensywnienie zurbanizowanych terenów Miasta, podejmowane przez podmioty zewnętrzne, pozwolą wypełnid cele stawiane w ramach tego priorytetu. Priorytet drugi: Optymalizacja systemu gospodarki odpadami Gospodarowanie odpadami stanowi istotną częśd gospodarki komunalnej Miasta. Zapewnienie sprawnego systemu gromadzenia, zbierania, transportu i unieszkodliwiana odpadów to istotne wyzwanie dla Władz Pruszcza Gdaoskiego. Zwiększenie efektywności funkcjonującego systemu przyczyni się w znacznej mierze do podniesienia, jakości życia mieszkaoców, poprawy estetyki miasta, pozwoli również na wywiązanie się ze wszelkich obowiązków nałożonych na władze lokalne przez obowiązujące ustawodawstwo i przepisy prawa w tym zakresie. Podjęcie działao w ramach tego priorytetu pozwoli rozwiązad szereg aktualnych problemów związanych z Strona 67

68 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI gospodarowaniem odpadami. Do najważniejszych z nich należą: zbyt niski poziom selektywnej zbiórki odpadów, niepełny system monitoringu systemu gospodarki odpadami, brak środków finansowych na pełen zakres działao związanych z gospodarowaniem odpadami oraz ubytki w estetyce Miasta w efekcie nieobjęcia wszystkich podmiotów wytwarzających odpady systemem gospodarowania nimi. Główne działania w tym obszarze koncentrowad się będą wokół rozwoju selektywnej zbiórki odpadów na terenie Miasta, poprawy funkcjonowania monitoringu systemu a także ubieganiu się o zewnętrzne wsparcie na działania w zakresie gospodarki odpadowej. Priorytet trzeci: Poprawa stanu powietrza atmosferycznego i ochrona przed hałasem Priorytet ten został wyróżniony w oparciu o szereg problemów środowiskowych z zakresu stanu powietrza atmosferycznego i natężenia hałasu, jakie występują na terenie Pruszcza Gdaoskiego. Są one związane z silnie rozwiniętą infrastrukturą drogową i kolejową w granicach administracyjnych Miasta. Położenie Pruszcza Gdaoskiego w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji Trójmiejskiej powoduje duże nasilenie ruchu tranzytowego oraz ruchu lokalnego związanego z dojazdami do pracy. Największym problemem Miasta jest koncentracja gęstej linii dróg w centrum oraz przebieg tras o charakterze krajowym i wojewódzkim przez cały teren Miasta, zarówno w układzie południkowym (trasa krajowa numer 1 oraz linia kolejowa relacji Gdaosk-Tczew) jak i równoleżnikowym (trasy wojewódzkie nr 226 i 227). W ramach tego priorytetu podejmowane są sukcesywne działania o charakterze inwestycyjnym związane zarówno z rozbudową alternatywnych połączeo drogowych (budowa obwodnicy Pruszcza Gdaoskiego) jak i remontami oraz poprawą stanu dróg istniejących. Na terenie Miasta prowadzona jest także rozbudowa ścieżek rowerowych. Realizacja zadao w tym obszarze przyczyni się do poprawy bezpieczeostwa ekologicznego mieszkaoców, w tym przede wszystkim do poprawy stanu powietrza atmosferycznego na terenie centrum oraz wyeliminowania nadmiernego natężenia hałasu z bezpośredniego sąsiedztwa zabudowy mieszkaniowej. Pozostałe działania podejmowane w ramach tego priorytetu dotyczą ograniczenia spalania przez mieszkaoców odpadów w piecach grzewczych oraz modernizacji systemów ogrzewania. Przyczyni się to do poprawy stanu powietrza w okresach jesienno-zimowym, szczególnie na terenach osiedli o zabudowie jednorodzinnej. Priorytet czwarty: Ochrona żywych zasobów przyrody, promocja i rozwój edukacji ekologicznej Podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej i kształtowanie postaw pro środowiskowych są istotnymi obszarami aktywności placówek oświatowych, władz lokalnych i organizacji pozarządowych. Przyczyniają się one do zwiększenia sprawności funkcjonowania społeczności lokalnej na rzecz ochrony środowiska naturalnego. W Pruszczu Gdaoskim od wielu lat podejmowane są w tym zakresie działania, które obejmują kolejne obszary tematyczne oraz przyjmują różne formy. Wciąż jednak niedostateczna jest wiedza mieszkaoców w tym obszarze oraz obserwuje się działania negatywnie wpływające na środowisko naturalne. Problemy związane z nieumiejętnością selektywnego gromadzenia odpadów, spalaniem odpadów w piecach gospodarstw domowych, nielegalnym składowaniem odpadów czy porzucaniem zwierząt przez właścicieli wciąż występują na terenie Pruszcza Gdaoskiego. Dlatego też, w ramach wyróżnionego priorytetu czwartego, należy intensyfikowad działania podejmowane w tym zakresie, zwiększad zasięg i częstotliwośd akcji promocyjnych, edukacyjnych czy szkoleo ekologicznych. Niezbędne są systematyczne kontrole w zakresie wywiązywania się przez mieszkaoców z obowiązków nakładanych przepisami prawa, a w skrajnych przypadkach konieczne jest także wdrażanie systemu kar i mandatów. Istotne znaczenie Strona 68

69 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ma także realizacja szeregu działao o charakterze edukacyjnym przez podmioty zewnętrzne, jak fundacje czy stowarzyszenia a także placówki oświatowe z terenu Miasta. Priorytet piąty: Zwiększenie udziału terenów zielonych w strukturze przestrzennej Miasta Pruszcz Gdaoski charakteryzuje się wysokim stopniem zurbanizowania. Znaczna częśd gruntów zajęta jest pod typowo miejską zabudowę: osiedla mieszkaniowe, obiekty handlowousługowe, ciągi komunikacyjne. Tymczasem obszary zieleni miejskiej w istotny sposób wpływają na jakośd życia mieszkaoców. Zieleo pełni wiele istotnych funkcji zarówno biologicznych jak gospodarczych i społecznych. Zapewnienie mieszkaocom odpowiedniej powierzchni terenów zielonych o wysokiej jakości i łatwej dostępności może w znaczny sposób przyczynid się do poprawy komfortu życia mieszkaoców oraz podniesienia estetyki Miasta. Jednocześnie może przyczynid się do zapobieżenia degradacji naturalnych terenów zielonych, o wyższej wartości przyrodniczej, będących przedmiotem eksploracji w warunkach braku dostępu do terenów zieleni miejskiej. Stąd niezbędne jest podjecie dalszych wysiłków w celu właściwego zagospodarowania dostępnych terenów otwartych oraz ich odpowiedniego utrzymania. Strona 69

70 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 5. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI W obszarze każdego z priorytetów wyznaczono cele środowiskowe. Cele długoterminowe zostały sformułowane w taki sposób, aby ich nazwa zawierała w sobie określenie poziomu, do którego zmierza ich realizacja. Ustalono również zadania środowiskowe (działania proekologiczne) oraz harmonogramy ich realizacji. Określono także środki niezbędne dla wykonania poszczególnych zadao i osiągnięcia celów. Wszystkie zadania środowiskowe podejmowane na terenie Miasta podzielono, zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Środowiska, na własne i koordynowane 1. Przypisano im odpowiednio oznaczenia W i K. Zadania własne to te, które realizowane są przez Miasto, na jego koszt i odpowiedzialnośd. Z kolei zadania koordynowane prowadzone są na terenie Miasta przez niezależne jednostki. Miasto nie ma wpływu na poziom ich realizacji, przeznaczane nakłady i osiągane efekty. W niniejszym Programie odnotowuje się jedynie fakt ich realizacji. Wszystkie zadania własne podzielono na trzy grupy: podstawowe (P), optymalne (O) i maksymalne (M). Zadania podstawowe to takie, których realizacja zastała już przesądzona w sposób formalny: dokonano odpowiednich zapisów w budżecie Miasta, uzyskano zewnętrzne dofinansowanie, podpisano stosowne umowy lub wprowadzono do obowiązków pracowników Urzędu Miasta Pruszcz Gdaoski. Zadania optymalne to takie, które prawdopodobnie będą realizowane, ale na razie nie zostały spełnione wszystkie wymagania formalne, tudzież nie zostały zapewnione odpowiednie środki na ich realizację. To również te zadania, które mają niższe znaczenie i w przypadku braku środków finansowych mogą nie zostad zrealizowane. Z kolei zadania maksymalne to takie, których realizacja określona została na koocową fazę bieżącego okresu planistycznego. Prawdopodobieostwo ich realizacji zależy od wielu czynników trudnych do przewidzenia na etapie przygotowywania niniejszego programu. Do czynników tych należą m.in. sytuacja polityczna i wynikające z niej priorytety inwestycyjne, dostępne technologie i ich ceny, czy klimat społeczny. Do grupy zadao maksymalnych należą również te, które planowane są do wykonania w najbliższym czasie, jednakże mają one stosunkowo małe znaczenie. W pierwszej kolejności środki zostaną zabezpieczone na zadania podstawowe, w drugiej na optymalne, a dopiero w trzeciej na maksymalne. Do każdego zadania przypisano jednostkę koordynującą realizację danego zadania. Dla zadao własnych podano również wielkośd nakładów przeznaczonych na realizację danego zadania oraz źródła jego finansowania. Przy każdym zadaniu zasygnalizowano jego zgodnośd wewnętrzną i zewnętrzną. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku podano dokument oraz jego częśd, z którą zgodne jest dane zadanie. Zapisu dokumentów dokonano w sposób hasłowy (np. PEP Polityka ekologiczna paostwa, rozdział 3, podrozdział 3.2). Harmonogram realizacji zadao określono z dokładnością co do roku. Wszystkie cele i zadania środowiskowe oraz opisujące je priorytety przedstawiono w zbiorczych tabelach, oddzielnych dla każdego priorytetu. Nad każdą tabelą przedstawiono również fragmenty Polityki środowiskowej Miasta Pruszcz Gdaoski oraz wizji stanu środowiska i jego ochrony, w które wpisuje się realizacja celów i zadao środowiskowych w ramach danego priorytetu. 1 Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnymi lokalnym, Ministerstwo Środowiska, Warszawa Strona 70

71 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI PRIORYTET 1: MODERNIZACJA I ROZBUDOWA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ W ZAKRESIE GOSPODARKI WODNO- ŚCIEKOWEJ ORAZ OCHRONA WÓD Polityka środowiskowa Władze Miasta dążą do ciągłej poprawy jakości zasobów wodnych na obszarze Pruszcza Gdaoskiego, w szczególności rzeki Raduni oraz Kanału Raduni, a także do zagospodarowywania kolejnych terenów dla potrzeb rekreacji i wypoczynku swoich mieszkaoców. Troska o środowisko naturalne przejawia się także w szeregu działao strategicznych. Szczególne wysiłki podejmowane są w obszarach: Modernizacji i rozbudowy infrastruktury technicznej oraz ochrony wód * + Wizja stanu środowiska i jego ochrony W efekcie wielu inwestycji infrastrukturalnych środowisko przyrodnicze zyskało odpowiednie zabezpieczenie przed presją systemu społecznogospodarczego. Szczególnie widoczne jest to w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Wiele nowych obszarów Miasta objętych zostało kanalizacją deszczową, a istniejące dotychczas jej odcinki są systematycznie czyszczone. Wszystkie przepompownie podłączone zostały do systemu monitoringu. Jakośd wód opadowych poddawana jest badaniom laboratoryjnym. Znacznej poprawie uległa jakośd wód Kanału Raduni dzięki okresowemu czyszczeniu dna zbiornika. Cele środowiskowe oraz poziomy celów długookresowych: 1. Racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych w taki sposób by uchronid Miasto Pruszcz Gdaoski od deficytów wody i zabezpieczyd jego teren przed skutkami powodzi. 2. Ochrona głównych zbiorników wód podziemnych oraz wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniem. 3. Zachowywanie i przywracanie ciągłości ekologicznej cieków na terenie Miasta, w szczególności Rzeki Raduni i Kanału Raduni. 4. Ochrona mieszkaoców Miasta i ich mienia przed zagrożeniami naturalnymi i skutkami katastrof naturalnych. 5. Realizacja inwestycji mających na celu poprawę jakości wody przeznaczonej do spożycia, w tym budowa lub modernizacja urządzeo i sieci wodociągowych. 6. Eliminacja zanieczyszczeo wymywanych przez opady poprzez zorganizowany odbiór wód opadowych z terenów przemysłowych, szlaków komunikacyjnych i terenów zurbanizowanych Strona 71

72 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Podmiejska budowa 1 km sieci CHARAKTER* KOORDYNATOR NAKŁADY (ZŁ) Urząd Miasta pompownia W,P Referat Techniczno Inwestycyjny urządzenia podczyszczające (separator, osadnik) rurociąg tłoczny Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Podmiejska z Dworcową i Przemysłową budowa 0,9 km sieci Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Bema, Pułaskiego, Zwycięstwa, Drzymały budowa 1,4 km sieci W,P W,P Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) Budżet Miasta Budżet Miasta pompownie zbiornik retencyjny podziemny Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Osiedle Strzeleckiego budowa 3,5 km sieci W,P Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny zbiornik retencyjny ZR Budżet Miasta Budżet Miasta ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA PEP PPOŚ PEP PPOŚ PEP PPOŚ PEP PPOŚ HARMONOGRAM REALIZACJI Strona 72

73 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Osiedle Wschód, ul. Kopernika, Kasprowicza, rów graniczny, budowa 3 km sieci CHARAKTER* KOORDYNATOR W,P Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny NAKŁADY (ZŁ) pompownia zbiornik retencyjny 744 m 3 ul. Jaśminowa Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Osiedle Wschód ul. Kopernika, Lawendowa, Słowackiego budowa 0,9 km sieci W,P Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny pompownia zbiornik retencyjny Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Zlewnia ul. Obrooców Pokoju 1942 m 3, Urząd Miasta budowa 1,6 km sieci Referat pompownia W,P Techniczno urządzenia Inwestycyjny podczyszczające (separator, osadnik) zbiornik retencyjny ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) Budżet Miasta Budżet Miasta Budżet Miasta ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA PEP PPOŚ PEP PPOŚ PEP PPOŚ HARMONOGRAM REALIZACJI Strona 73

74 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Batalionów Chłopskich od ul. Zastawnej do Kupieckiej, budowa 0,9 km sieci urządzenia podczyszczające (separator, osadnik) Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Bałtycka Strefa Inwestycyjna 2, budowa 1,1 km sieci urządzenia podczyszczające (separator, osadnik) CHARAKTER* KOORDYNATOR W,P W,P Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny NAKŁADY (ZŁ) zbiornik retencyjny 400 m Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Bałtycka Strefa Inwestycyjna 3 ul. Tczewska, Komunalna, Tory PKP, budowa 3,2 km sieci urządzenia podczyszczające (separator, osadnik) W,P Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny zbiornik retencyjny I zbiornik retencyjny II ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) Budżet Miasta Budżet Miasta Budżet Miasta ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA PEP PPOŚ PEP PPOŚ WPOŚ V.21 PEP PPOŚ WPOŚ V.21 HARMONOGRAM REALIZACJI Strona 74

75 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Kasprowicza, budowa 0,7 km sieci Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Tunel ul. Podmiejska, budowa 0,4 km sieci CHARAKTER* KOORDYNATOR W,P W,P Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny NAKŁADY (ZŁ) Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Wojska Polskiego, Urząd Miasta budowa 1,3 km sieci Referat W,P pompownia Techniczno urządzenia Inwestycyjny podczyszczające (separator, osadnik) Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Dąbrowskiego, budowa 1 km sieci urządzenia podczyszczające (separator, osadnik) Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Obwodnica Pruszcza Gdaoskiego, budowa 2,4 km sieci W,P W,P Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) Budżet Miasta Budżet Miasta Budżet Miasta Budżet Miasta Budżet Miasta ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA PEP PPOŚ PEP PPOŚ PEP PPOŚ PEP PPOŚ PEP PPOŚ HARMONOGRAM REALIZACJI Strona 75

76 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA CHARAKTER* KOORDYNATOR NAKŁADY (ZŁ) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA HARMONOGRAM REALIZACJI Utrzymanie melioracyjnych rowów granicznych W,O Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 PEP PEP Modernizacja melioracyjnych rowów granicznych W,O Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 PEP PEP Badania laboratoryjne wód opadowych w zakresie zawiesiny ogólnej i substancji ropopochodnych W,O Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 WPOŚ V.II.4 PPOŚ Czyszczenie kanalizacji deszczowej na terenie Miasta Bieżące utrzymanie pompowni wód deszczowych W,O Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 PPOŚ WPOŚ V.21 Czyszczenie separatorów i osadników W,O Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 PPOŚ Podłączenie wszystkich przepompowni kanalizacji deszczowej do monitoringu W,O Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 PPOŚ Strona 76

77 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA CHARAKTER* KOORDYNATOR NAKŁADY (ZŁ) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA HARMONOGRAM REALIZACJI Stworzenie elektronicznej mapy Pruszcza Gdaoskiego z całą siecią kanalizacji deszczowej W,O Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 PPOŚ Stały monitoring procesów dostarczania wody i odprowadzania ścieków Budowa sieci wodociągowej w ul. Raciborskiego od ul. Strzeleckiego do granicy Gminy Miejskiej Budowa sieci wodociągowej na Osiedlu Bursztynowym etap III Budowa sieci wodociągowej w ul. 25 KD od ul. Grunwaldzkiej do ul. Zastawnej Budowa sieci wodociągowej w ul. Towarowej od stacji redukcyjnej gazu do Cargill K K K K K PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim bn POŚ POŚ POŚ POŚ POŚ 5.1 WPOŚ V.II.4 PEP WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ Strona 77

78 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Budowa sieci wodociągowej w ul. Pułaskiego od ul. Skalskiego do ul. Powst. Warszawy Budowa sieci wodociągowej w ul. Powst. Warszawy od ul. Chopina do granicy Gminy Miejskiej Budowa sieci wodociągowej w ul. Młodzieżowej od ul. Gałczyoskiego do ul. Radosnej Budowa (modernizacja) sieci wodociągowej w ul. Emilii Plater Budowa sieci wodociągowej w ul. Korzeniowskiego od ul. Kopernika do ul. E. Plater Budowa sieci wodociągowej w ul. Kasprowicza od ul. Gałczyoskiego Sied wodociągowa w rejonie ulic: Lawendowej i Kopernika Budowa sieci wodociągowej w ul. PCK od torów do ul. Kasprowicza CHARAKTER* KOORDYNATOR K K K K K K K K PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim NAKŁADY (ZŁ) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA POŚ 5.1 bd. POŚ POŚ 5.1 bd. POŚ POŚ 5.1 bd. POŚ POŚ POŚ 5.1 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ HARMONOGRAM REALIZACJI bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. Strona 78

79 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Budowa sieci wodociągowej wzdłuż obwodnicy ekologicznej miasta Budowa sieci wodociągowej w ul. Modrzewskiego od ul. Chopina do ul. Lotniczej Wymiana istniejącej sieci wodociągowej z rur AC na nową Wymiana sieci i przyłączy wodociągowych w remontowanych drogach na terenie miasta Pruszcz Gdaoski zgodnie z ustaleniami z Gmina Miejską Budowa nowego i modernizacja istniejącego kolektora tłocznego od przepompowni PS1 do Gdaoska Budowa kanalizacji sanitarnej na Osiedlu Bursztynowym Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Młodzieżowej od ul. Gałczyoskiego do ul. Radosnej CHARAKTER* KOORDYNATOR K K K K K K K PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim NAKŁADY (ZŁ) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA POŚ POŚ POŚ POŚ POŚ POŚ POŚ 5.1 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PPOŚ WPOŚ V.II.4 PEP WPOŚ V.II.4 PEP WPOŚ V.II.4 PEP HARMONOGRAM REALIZACJI Strona 79

80 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Budowa kanalizacji sanitarnej w rejonie ul. Podmiejskiej, Obrooców Westerplatte, Radunicy Budowa kanalizacji sanitarnej w rejonie ul. Lawendowej, Kopernika Wymiana istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej w ul. Obrooców Westerplatte Budowa stacji uzdatniania wody K-4 w rejonie ul. Kopernika/Kordiana Budowa zbiorników wody uzdatnionej na Osiedlu Bursztynowym Przejęcie i modernizacja ujęd i stacji uzdatniania wody na terenie Jednostki Wojskowej Modernizacja ujęcia wody K-2 Remont ujęcia K-3 Remont studni S1 na ujęciu K-1 CHARAKTER* KOORDYNATOR K K K K K K K K K PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim NAKŁADY (ZŁ) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA POŚ POŚ POŚ 5.1 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA WPOŚ V.II.4 PEP WPOŚ V.II.4 PEP WPOŚ V.II.4 PEP POŚ 5.1 WPOŚ V.II POŚ 5.1 WPOŚ V.II POŚ 5.1 WPOŚ V.II POŚ 5.1 WPOŚ V.II POŚ 5.1 WPOŚ V.II POŚ 5.1 WPOŚ V.II.4 HARMONOGRAM REALIZACJI bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. Strona 80

81 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Budowa nowej przepompowni ścieków na terenie Osiedla Wschód przejęcie zlewni ścieków z Os. Wschód Modernizacja przepompowni ścieków PS -1 Modernizacja przepompowni ścieków PS-2 Remont przepompowni ścieków PS-3 Budowa przepompowni ścieków w rejonie ul. Podmiejskiej w okolicy Radunicy Przebudowa Kanału Raduni na terenie Miasta Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Zrzutnia z kanału do rz. Radunia CHARAKTER* KOORDYNATOR K K K K K K K PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim PWiK w Pruszczu Gdaoskim Starostwo powiatowe Starostwo powiatowe NAKŁADY (ZŁ) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA POŚ POŚ POŚ POŚ POŚ bd. SRM 7.VII POŚ POŚ 5.1 SUiKZP 2.2 SUiKZP 6.3 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA WPOŚ V.II.4 PEP WPOŚ V.II.4 PEP WPOŚ V.II.4 PEP WPOŚ V.II.4 PEP WPOŚ V.II.4 PEP WPOŚ V.II.4 PEP PEP PPOŚ PEP WPOŚ V.21 HARMONOGRAM REALIZACJI Strona 81

82 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI PRIORYTET 2: OPTYMALIZACJA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI Polityka środowiskowa Troska o środowisko naturalne przejawia się także w szeregu działao strategicznych. Szczególne wysiłki podejmowane są w obszarach: Optymalizacji systemu gospodarki odpadami * + Wizja stanu środowiska i jego ochrony Sprawny system gospodarki odpadowej opiera się na przedsiębiorstwach odbierających odpady od mieszkaoców Pruszcza Gdaoskiego i kierujących je do unieszkodliwiania w zakładach utylizacji zlokalizowanych poza terenem Miasta. Działania podejmowane przez Urząd Miasta w zakresie postępowania z odpadami doprowadziły do wzrostu poziomu świadomości ekologicznej mieszkaoców. Coraz większa ilośd odpadów gromadzona jest w sposób selektywny. Cele środowiskowe oraz poziomy celów długookresowych: Szczegółowy opis oraz rozwinięcie celów oraz zadao realizowanych w ramach priorytetu 1. zawarte zostały w dokumencie pt. Plan gospodarki odpadami dla Miasta Pruszcz Gdaoski na lata z perspektywą na lata Strona 82

83 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI PRIORYTET 3: POPRAWA STANU POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO I OCHRONA PRZED HAŁASEM Polityka środowiskowa Kwestie bezpieczeostwa ekologicznego oraz zachowania naturalnych zasobów środowiska w mieście rozwijającym się tak dynamicznie jak Pruszcz Gdaoski są szczególnie ważne. * + Troska o środowisko naturalne przejawia się także w szeregu działao strategicznych. Szczególne wysiłki podejmowane są w obszarach: Poprawy stanu powietrza atmosferycznego i ochrony przed hałasem * + Wizja stanu środowiska i jego ochrony Szereg inwestycji w zakresie infrastruktury komunikacyjnej przyczyniło się do poprawy stanu powietrza. Dzięki wybudowaniu obwodnicy Miasta ruch stał się mniej uciążliwy dla mieszkaoców, szczególnie w zakresie bezpieczeostwa i poziomu generowanego hałasu. Cele środowiskowe oraz poziomy celów długookresowych: 1. Poprawa warunków zdrowotnych mieszkaoców Pruszcza Gdaoskiego poprzez osiągnięcie i utrzymanie standardów jakości powietrza. 2. Ochrona mieszkaoców Miasta przed hałasem zagrażającym zdrowiu lub jakości życia. 3. Ograniczanie ilości emitowanych zanieczyszczeo gazowych i pyłowych, pochodzenia komunikacyjnego przy głównych szlakach komunikacyjnych na terenie Miasta. 4. Wprowadzenie koniecznych zmian w inżynierii ruchu drogowego. Strona 83

84 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Budowa obwodnicy Pruszcza Gdaoskiego łączącej drogę krajową nr 1 z drogą wojewódzką nr 223 Budowa infrastruktury komunikacyjnej os. Strzeleckiego Budowa infrastruktury komunikacyjnej ul. Cyprysowa Budowa infrastruktury komunikacyjnej ul. Podmiejska do ul. Dworcowej Budowa infrastruktury komunikacyjnej ul. Sportowa Budowa tunelu pod torami kolejowymi wraz z układem drogowym z włączeniem w ul. Podmiejską Budowa infrastruktury komunikacyjnej Kolejowa Obwodnica Metropolii Pruszcz Gdaoski, Goszyn studium wykonalności CHARAKTER* KOORDYNATOR W,P W,P W,P W,P W,P W,P W,P Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny NAKŁADY (ZŁ) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) Budżet Miasta, EFRR Budżet Miasta, dotacja z budżetu paostwa w ramach NPPDL Budżet Miasta Budżet Miasta Budżet Miasta Budżet Miasta Budżet Miasta ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA SRM 7.II POŚ 5.1 SUiKZP 5.1 SUiKZP 5.2 SRM 7.II POŚ 5.1 SUiKZP 5.1 SUiKZP 5.2 SRM 7.II POŚ 5.1 SUiKZP 5.1 SUiKZP 5.2 SRM 7.II POŚ 5.1 SUiKZP 5.1 SUiKZP 5.2 SRM 7.II POŚ 5.1 SUiKZP 5.1 SUiKZP 5.2 SRM 7.II POŚ 5.1 SUiKZP 5.1 SUiKZP 5.2 SRM 7.II POŚ 5.1 SUiKZP 5.1 SUiKZP 5.2 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA WPOŚ V.3 WPOŚ V.7 PPOŚ PPOŚ WPOŚ V.3 WPOŚ V.7 PPOŚ PPOŚ WPOŚ V.3 WPOŚ V.7 PPOŚ PPOŚ WPOŚ V.3 WPOŚ V.7 PPOŚ PPOŚ WPOŚ V.3 WPOŚ V.7 PPOŚ PPOŚ WPOŚ V.3 WPOŚ V.7 PPOŚ PPOŚ WPOŚ V.3 WPOŚ V.7 PPOŚ PPOŚ HARMONOGRAM REALIZACJI Strona 84

85 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Dofinansowanie projektu przebudowy ul. Powstaoców Warszawy Dofinansowanie przebudowy ul. Emilii Plater Termomodernizacja obiektów oświaty Dofinansowanie modernizacji źródeł ciepła CHARAKTER* KOORDYNATOR W,O W,O Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny Urząd Miasta Referat Techniczno - Inwestycyjny NAKŁADY (ZŁ) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) Budżet Miasta Budżet Miasta ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA SRM 7.II POŚ 5.1 SUiKZP 5.1 SUiKZP 5.2 SRM 7.II POŚ 5.1 SUiKZP 5.1 SUiKZP 5.2 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA WPOŚ V.3 WPOŚ V.7 PPOŚ PPOŚ WPOŚ V.3 WPOŚ V.7 PPOŚ PPOŚ W,O Urząd Miasta bd. Budżet Miasta POŚ 5.1 PPOŚ W,O Urząd Miasta bd. Budżet Miasta POŚ 5.1 PPOŚ HARMONOGRAM REALIZACJI Realizacja akcji promocyjnoinformacyjnej kochasz dzieci nie pal śmieci Przebudowa ul. Powstaoców Warszawy Przebudowa ul. Emilii Plater K K K Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Sejmik Województwa Pomorskiego Starostwo Powiatowe POŚ 5.1 PPOŚ SRM 7.II POŚ 5.1 SRM 7.II POŚ 5.1 WPOŚ V.3 WPOŚ V.7 PPOŚ PPOŚ WPOŚ V.3 WPOŚ V.7 PPOŚ PPOŚ Strona 85

86 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI PRIORYTET 4: OCHRONA ŻYWYCH ZASOBÓW PRZYRODY, PROMOCJA I ROZWÓJ EDUKACJI EKOLOGICZNEJ Polityka środowiskowa Kwestie bezpieczeostwa ekologicznego oraz zachowania naturalnych zasobów środowiska w mieście rozwijającym się tak dynamicznie jak Pruszcz Gdaoski są szczególnie ważne. * + Troska o środowisko naturalne przejawia się także w szeregu działao strategicznych. Szczególne wysiłki podejmowane są w obszarach: Ochrony żywych zasobów przyrody, promocji i rozwoju edukacji ekologicznej * + Wizja stanu środowiska i jego ochrony Do podnoszenia estetyki przyczyniają się również działania w zakresie promocji i rozwoju edukacji ekologicznej. Organizowane są liczne wydarzenia (konkursy, akcje) mające na celu dalsze podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej mieszkaoców i uspołecznianie procesu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski. Cele środowiskowe oraz poziomy celów długookresowych: 1. Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkaoców Miasta. 2. Wykształcenie u mieszkaoców Miasta postaw i nawyków proekologicznych oraz poczucia odpowiedzialności za stan środowiska. 3. Osiągnięcia progu świadomości ekologicznej społeczności lokalnej, z którym wiąże się odrzucenie nawyków i zachowao bezpośrednio zagrażających środowisku. 4. Wyeliminowanie negatywnych zachowao (np. porzucanie odpadów w miejscach na ten cel nieprzeznaczonych, odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków bezpośrednio do wód i gleby, spalanie odpadów w paleniskach domowych, dewastacja publicznej zieleni). Strona 86

87 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Konkurs na najładniejszą posesję i balkon Konkurs na najładniejszy ROD i ogród działkowy Organizowanie pikniku ekologicznego z okazji Dnia Ziemi Organizowanie akcji Sprzątanie świata Wyłapywanie bezpaoskich zwierząt domowych Utworzenie użytku ekologicznego CHARAKTER* KOORDYNATOR W,P W,P W,P W,P W,P W,M Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej NAKŁADY (ZŁ) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA Budżet Miasta POŚ Budżet Miasta POŚ Budżet Miasta POŚ Budżet Miasta POŚ Budżet Miasta POŚ POŚ 5.1 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA PEP WPOŚ V.9 PPOŚ PEP WPOŚ V.9 PPOŚ PEP WPOŚ V.9 PPOŚ PEP WPOŚ V.9 PPOŚ PEP WPOŚ V.9 PPOŚ PEP WPOŚ V.9 PPOŚ HARMONOGRAM REALIZACJI Czipowanie psów K Polskie Tow. Rejestracji i Identyfikacji Zwierząt POŚ 5.1 PEP WPOŚ V.9 PPOŚ Akcja edukacyjna dot. promocji leśnictwa K Nadleśnictwo Kolbudy POŚ 5.1 PEP WPOŚ V.9 PPOŚ Strona 87

88 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA Interwencje Straży Miejskiej w zakresie utrzymywania czystości i porządku na terenie Miasta Funkcjonowanie Miejskiego Sejmiku Ekologicznego CHARAKTER* KOORDYNATOR NAKŁADY (ZŁ) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA K Straż Miejska POŚ 5.1 K Zespół Szkół nr 2 POŚ 5.1 ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA PEP WPOŚ V.9 PPOŚ PEP WPOŚ V.9 PPOŚ HARMONOGRAM REALIZACJI Strona 88

89 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI PRIORYTET 5: ZWIĘKSZENIE UDZIAŁU TERENÓW ZIELONYCH W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ MIASTA Polityka środowiskowa Kwestie bezpieczeostwa ekologicznego oraz zachowania naturalnych zasobów środowiska w mieście rozwijającym się tak dynamicznie jak Pruszcz Gdaoski są szczególnie ważne. * + Troska o środowisko naturalne przejawia się także w szeregu działao strategicznych. Szczególne wysiłki podejmowane są w obszarach: Zwiększenia udziału terenów zielonych w strukturze przestrzennej Miasta * + Wizja stanu środowiska i jego ochrony Systematycznie wzrasta jakośd wizualno-estetyczna krajobrazu Pruszcza Gdaoskiego. Istotne znaczenie w tym zakresie ma ciągłe powiększania udziału terenów zielonych w strukturze przestrzennej Miasta. Na potrzeby zieleni miejskiej zagospodarowano szereg nowych terenów, nadając im oryginalny, niepowtarzalny charakter. Cele środowiskowe oraz poziomy celów długookresowych: 1. Zagospodarowywanie kolejnych terenów w strukturze przestrzennej miasta na tereny zieleni. 2. Zwiększenie udziału powierzchni terenów zielonych w ogólnej powierzchni Pruszcza Gdaoskiego. 3. Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej na terenie Miasta, szczególnie w początkowymi biegu rzeki Raduni i powstrzymanie procesu jej utraty. 4. Ograniczenie zabudowywania terenów zieleni w Pruszczu Gdaoskim, odpowiednie ich kształtowanie i rewitalizacja. 5. Umożliwienie dostępu do atrakcyjnych zasobów środowiska i dziedzictwa kulturowego mieszkaocom Pruszcza Gdaoskiego, w tym budowa i modernizacja infrastruktury turystycznej. Strona 89

90 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA CHARAKTER* KOORDYNATOR NAKŁADY (ZŁ) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA (NAKŁADY ZŁ) ZGODNOŚD WEWNĘTRZNA ZGODNOŚD ZEWNĘTRZNA HARMONOGRAM REALIZACJI Zagospodarowanie terenu przy ul. Kasprowicza jako terenu zielonego W,P Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta SUiKZP 1.6 POŚ 5.1 PPOŚ Zagospodarowanie terenu przy ul. Zastawnej jako terenu zielonego Zagospodarowanie terenów zielonego centrum Zagospodarowanie Parku Miejskiego na park doświadczeo fizycznych W,P W,P W,P Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta Budżet Miasta Budżet Miasta SUiKZP 1.6 POŚ 5.1 SUiKZP 1.6 POŚ 5.1 SUiKZP 1.6 POŚ 5.1 PPOŚ PPOŚ WPOŚ V.13 PPOŚ Rekreacyjne zagospodarowanie terenu przy ul. Powstaoców Warszawy W,P Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta SUiKZP 1.6 POŚ 5.1 PPOŚ Stworzenie koncepcji zagospodarowania parku w centrum Miasta W,O Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta SUiKZP 1.6 POŚ 5.1 WPOŚ V.13 Stworzenie projektu zagospodarowania terenów zielonych przy ul. Wita Stwosza W,O Urząd Miasta Referat Gospodarki Komunalnej Budżet Miasta SUiKZP 1.6 POŚ 5.1 PPOŚ Strona 90

91 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 6. FINANSOWANIE PROGRAMU Całkowity koszt realizacji Programu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski w latach oszacowany został w zakresie wykonania zadao własnych na zł. Zatem średnioroczny koszt jego realizacji, to zł. Kwota ta obejmuje głównie wydatki z budżetu Miasta, jednak na realizację niektórych ze wskazanych w Programie zadao Miasto pozyskało lub zamierza pozyskad dofinansowanie zewnętrzne (tab. 18). Tab. 18. Finansowanie priorytetów ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski WYSZCZEGÓLNIENIE NAKŁADY OGÓŁEM NA PRIORYTET Źródło: opracowanie własne Priorytet I Priorytet II Finansowanie opisane w Planie gospodarki odpadami Priorytet III Priorytet IV Priorytet V Największe nakłady odnotowano w ramach planowanej realizacji zadao z zakresu priorytetu III Poprawa stanu powietrza atmosferycznego i ochrona przed hałasem. Całkowita wielkośd wydatków na zadania realizowane w ramach tego priorytetu wyniosła zł. Jest to priorytet z najistotniejszymi działaniami inwestycyjnymi, jakie podejmowane są na terenie Miasta. Należą do nich przede wszystkim: budowa obwodnicy Pruszcza Gdaoskiego, budowa tunelu pod torami kolejowymi wraz z układem drogowym z włączeniem w ul. Podmiejską oraz budowa infrastruktury komunikacyjnej łączącej osiedle Strzeleckiego z drogą powiatową ul. Raciborskiego. Łączne, planowane nakłady na te trzy inwestycje w okresie planistycznym obejmującym lata wynoszą: zł. Drugim pod względem wysokości nakładów jest priorytet I modernizacja i rozbudowa infrastruktury w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz ochrona wód. Łączna kwota wydatków na zadania własne wynosi w tym obszarze zł. Wynika to z bardzo dużej liczby zadao związanych z budową infrastruktury kanalizacji deszczowej realizowanych na terenie Pruszcza Gdaoskiego. Do najważniejszych z nich należą: budowa zbiornika retencyjnego, budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej na os. Strzeleckiego, os. Wschód oraz uzbrojenie w kanalizację deszczową obszarów Bałtyckiej Strefy Inwestycyjnej. Kolejne pod względem wysokości wydatków priorytety to priorytet V zwiększenie udziału terenów zielonych w strukturze przestrzennej Miasta z wysokością wydatków zł oraz priorytet IV ochrona żywych zasobów przyrody zł. W ramach priorytetu V najważniejsze z realizowanych zadao, to zagospodarowanie terenu przy ul. Powstaoców Warszawy na teren zielony. Jest to zadanie pochłaniające niemal 1/3 całości kosztów przewidzianych na wydatki w ramach tego priorytetu. Pozostałe zadania, także związane z modernizacją lub urządzeniem terenów zielonych wymagają znacznie mniejszych nakładów finansowych. Strona 91

92 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Ostatni pod względem wysokości nakładów planowanych na realizację jest priorytet IV. Jest to priorytet związany z działaniami edukacyjnymi i promocyjnymi, jakie podejmowane są na rzecz poprawy stanu środowiska w Pruszczu Gdaoskim. Są to w większości zadania niskonakładowe, realizowane przy współpracy z podmiotami zewnętrznymi. Tab. 19. Warianty realizacji Programu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski WARIANT WYSZCZEGÓLNIENIE PODSTAWOWY OPTYMALNY MAKSYMALNY Priorytet I Priorytet II Finansowanie przedstawione w Planie gospodarki odpadami Priorytet III Priorytet IV Priorytet V Razem Źródło: opracowanie własne Większośd kosztów pochłaniają zadania określone w programie jako podstawowe zł (średniorocznie zł). Zadania optymalne pociągają za sobą koszt w wysokości zł (średniorocznie zł). W ramach realizacji programu przewidziano także jedno zadanie o charakterze maksymalnym, którego koszt realizacji wynosi zł (tab.19). Strona 92

93 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 7. MONITORING REALIZACJI PROGRAMU Narzędziem kontroli wdrażania Programu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski jest monitoring realizacji zadao i osiągania celów. Monitoring pozwala na bieżący nadzór nad prowadzonymi zadaniami. W długoletniej perspektywie umożliwia obserwację dynamiki osiągania celów. Wskazuje na zachodzące zmiany strukturalne. Na poziomie operacyjnym powala na sprawne przygotowanie rzeczowego i szczegółowego sprawozdania z realizacji Programu. Monitoring Programu ochrony środowiska Miasta Pruszcz Gdaoski opiera się na zestawie mierników realizacji zadao i ich efektów oraz przypisanych im skal oceny. Każde zadanie posiada swój indywidualny miernik realizacji. Każdemu miernikowi przypisana jest sześciostopniowa skala oceny (0-5). Przyjęcie jednakowej wysokości skali dla każdego z zadao pozwala określid poziom osiągnięcia celów na dowolnym etapie realizacji Programu. Pozwala również na określenie stopnia zaawansowania realizacji Programu jako całości i w poszczególnych jego priorytetach. Przyjmuje się następujące stopnie oceny poziomu osiągania celów i zaawansowania realizacji Programu > 4,50 - bardzo wysoki poziom realizacji Programu (osiągania celów); 3,50-4,49 - wysoki poziom zaawansowania Programu (osiągania celów); 2,50-3,49 - średni poziom zaawansowania Programu (osiągania celów); 1,50-2,49 - niski poziom zaawansowania Programu (osiągania celów); 0,50-1,49 - bardzo niski poziom zaawansowania Programu (osiągania celów); < 0,5 - Program (cel) w niewielkim stopniu zrealizowany, trudno mówid o jego zaawansowaniu; Program (cel) w początkowym stopniu realizacji. Należy zwrócid uwagę, iż poziom zaawansowania realizacji Programu powinien rosnąd w czasie. Wynika to z jego natury. W początkowej fazie Program powinien osiągad oceny z dolnego przedziału skali, w połowie realizacji - oceny ze środka skali, a w koocowym etapie - noty z górnych zakresów. Strona 93

94 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI MONITORING REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Priorytet 1: Ochrona wód i rozwój infrastruktury gospodarki wodno-ściekowej ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Podmiejska 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Podmiejska z Dworcową i Przemysłową 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Bema, Pułaskiego, Zwycięstwa, Drzymały 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku Strona 94

95 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Osiedle Strzeleckiego 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Osiedle Wschód, ul. Kopernika, Kasprowicza, 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Osiedle Wschód, ul. Kopernika, Lawendowa, Słowackiego 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku Strona 95

96 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Zlewnia ul. Obrooców Pokoju 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Batalionów Chłopskich od ul. Zastawnej do Kupieckiej, 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Bałtycka Strefa Inwestycyjna 2 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku Strona 96

97 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Bałtycka Strefa Inwestycyjna 3 ul. Tczewska, Komunalna, Tory PKP, 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Kasprowicza, 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Tunel ul. Podmiejska, 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku Strona 97

98 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Wojska Polskiego, 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej ul. Dąbrowskiego, 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury kanalizacji deszczowej Obwodnica Pruszcza Gdaoskiego, 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku Strona 98

99 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Wszystkie rowy na terenie Miasta są niewłaściwie utrzymane 1 Właściwym utrzymaniem objętych jest do 20% długości rowów melioracyjnych Utrzymanie melioracyjnych rowów granicznych 2 Właściwym utrzymaniem objętych jest od 20 do 40% długości rowów melioracyjnych 3 Właściwym utrzymaniem objętych jest od 40 do 60% długości rowów melioracyjnych 4 Właściwym utrzymaniem objętych jest od 60 do 80% długości rowów melioracyjnych 5 Właściwym utrzymaniem objętych ponad 80% długości rowów melioracyjnych 0 Nie podjęto działao w zakresie modernizacji melioracyjnych rowów granicznych 1 Zmodernizowano do 20% długości rowów wymagających modernizacji Modernizacja melioracyjnych rowów granicznych 2 Zmodernizowano od 20 do 40% długości rowów wymagających modernizacji 3 Zmodernizowano od 40 do 60% długości rowów wymagających modernizacji 4 Zmodernizowano od 60 do 80% długości rowów wymagających modernizacji 5 Zmodernizowano ponad 80% długości rowów wymagających modernizacji 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania 1 Czyszczeniem objęto do 20% długości dna Kanału Raduni Czyszczenie dna Kanału Raduni 2 Czyszczeniem objęto od 20 do 40% długości dna Kanału Raduni 3 Czyszczeniem objęto od 40 do 60% długości dna Kanału Raduni 4 Czyszczeniem objęto od 60 do 80% długości dna Kanału Raduni 5 Czyszczeniem objęto ponad 80% długości dna Kanału Raduni Strona 99

100 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Wody opadowe nie zostały objęte badaniami Badania laboratoryjne wód opadowych w zakresie zawiesiny ogólnej i substancji ropopochodnych 1 Podjęto działania formalne w zakresie objęcia wód deszczowych badaniami 2 Rozpoczęto badania laboratoryjne wód deszczowych 3 Otrzymano wyniki badao jednakże w niepełnym zakresie czasowym lub przestrzennym 4 Otrzymano pełne wyniki badao w oczekiwanym zakresie czasowym i przestrzennym 5 Wyniki badao w pełnym zakresie czasowym i przestrzennym zostały opublikowane bądź podane do wiadomości osób zainteresowanych 0 Nie podjęto działao w zakresie czyszczenia kanalizacji deszczowej 1 Czyszczeniem objęto do 20% długości kanalizacji wymagającej czyszczenia Czyszczenie kanalizacji deszczowej na terenie Miasta 2 Czyszczeniem objęto od 20 do 40% długości kanalizacji wymagającej czyszczenia 3 Czyszczeniem objęto od 40 do 60% długości kanalizacji wymagającej czyszczenia 4 Czyszczeniem objęto od 60 do 80% długości kanalizacji wymagającej czyszczenia 5 Czyszczeniem objęto ponad 80% długości kanalizacji wymagającej czyszczenia 0 Nie podjęto działao w zakresie czyszczenia separatorów i osadników 1 Czyszczeniem objęto do 20% separatorów i osadników wymagających czyszczenia Czyszczenie separatorów i osadników 2 Czyszczeniem objęto od 20 do 40% separatorów i osadników wymagających czyszczenia 3 Czyszczeniem objęto od 40 do 60% separatorów i osadników wymagających czyszczenia 4 Czyszczeniem objęto od 60 do 80% separatorów i osadników wymagających czyszczenia 5 Czyszczeniem objęto ponad 80% separatorów i osadników wymagających czyszczenia Strona 100

101 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie podjęto działao w zakresie podłączenia przepompowni kanalizacji do monitoringu 1 Podłączono do monitoringu do 20% przepompowni Podłączenie wszystkich przepompowni kanalizacji deszczowej do monitoringu 2 Podłączono do monitoringu od 20 do 40% przepompowni 3 Podłączono do monitoringu od 40 do 60% przepompowni 4 Podłączono do monitoringu od 60 do 80% przepompowni 5 Podłączono do monitoringu ponad 80% przepompowni 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Stworzenie elektronicznej mapy Pruszcza Gdaoskiego z całą siecią kanalizacji deszczowej 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Trwają zabiegi formalne zmierzające do rozpoczęcia prac nad mapą 3 Trwają prace techniczne nad przygotowaniem mapy 4 Mapa opracowana, na etapie testowania, nie oddana do użytku 5 Mapa została oddana do użytku Strona 101

102 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Priorytet 2: Optymalizacja systemu gospodarki odpadami Monitoring realizacji zadao i osiągania celów priorytetu 2 przedstawiony został w III części niniejszego opracowania dokumencie pt. Plan gospodarki odpadami dla Miasta Pruszcz Gdaoski na lata z perspektywą na lata Strona 102

103 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Priorytet 3: Poprawa stanu powietrza atmosferycznego i ochrona przed hałasem ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa obwodnicy Pruszcza Gdaoskiego łączącej drogę krajową nr 1 z drogą wojewódzką nr Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury komunikacyjnej os. Strzeleckiego 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury komunikacyjnej ul. Cyprysowa 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku Strona 103

104 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury komunikacyjnej ul. Podmiejska do ul. Dworcowej 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury komunikacyjnej ul. Sportowa 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa tunelu pod torami kolejowymi wraz z układem drogowym z włączeniem w ul. Podmiejską 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku Strona 104

105 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania Budowa infrastruktury komunikacyjnej Kolejowa Obwodnica Metropolii Pruszcz Gdaoski, Goszyn 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Dofinansowanie projektu przebudowy ul. Powstaoców Warszawy 1 Uwolniono do 20% środków przeznaczonych na dofinansowanie 2 Uwolniono od 20 do 40% środków przeznaczonych na dofinansowanie 3 Uwolniono od 40 do 60% środków przeznaczonych na dofinansowanie 4 Uwolniono od 60 do 80% środków przeznaczonych na dofinansowanie 5 Uwolniono powyżej 80% środków przeznaczonych na dofinansowanie 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania 1 Uwolniono do 20% środków przeznaczonych na dofinansowanie Dofinansowanie przebudowy ul. Emilii Plater 2 Uwolniono od 20 do 40% środków przeznaczonych na dofinansowanie 3 Uwolniono od 40 do 60% środków przeznaczonych na dofinansowanie 4 Uwolniono od 60 do 80% środków przeznaczonych na dofinansowanie 5 Uwolniono powyżej 80% środków przeznaczonych na dofinansowanie Strona 105

106 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania 1 Zmodernizowano 1 obiekt Termomodernizacja obiektów oświaty 2 Zmodernizowano 2 obiekty 3 Zmodernizowano 3 obiekty 4 Z modernizowano 4 obiekt 5 Zmodernizowano powyżej 4 obiektów 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania 1 Zabezpieczono środki na realizację zadania Dofinansowanie modernizacji źródeł ciepła 2 Dofinansowano do 10 inwestycji 3 Dofinansowano do inwestycji 4 Dofinansowano do inwestycji 5 Dofinansowano powyżej 30 inwestycji Strona 106

107 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Priorytet 4: Ochrona żywych zasobów przyrody, promocja i rozwój edukacji ekologicznej ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania 1 Opracowano regulamin konkursu Konkurs na najładniejszą posesję i balkon 2 Przeprowadzono 1 konkurs 3 Przeprowadzono 2 konkursy 4 Przeprowadzono 3 konkursy 5 Przeprowadzono 4 konkursy 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania 1 Opracowano regulamin konkursu Konkurs na najładniejszy ROD i ogród działkowy 2 Przeprowadzono 1 konkurs 3 Przeprowadzono 2 konkursy 4 Przeprowadzono 3 konkursy 5 Przeprowadzono 4 konkursy 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Organizowanie pikniku ekologicznego z okazji Dnia Ziemi 1 Opracowano koncepcję pikniku 2 Zorganizowano 1 piknik 3 Zorganizowano 2 pikniki 4 Zorganizowano 3 pikniki 5 Zorganizowano 4 pikniki Strona 107

108 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania 1 Opracowano koncepcję akcji Organizowanie akcji Sprzątanie świata 2 Zorganizowano 1 akcję 3 Zorganizowano 2 akcje 4 Zorganizowano 3 akcje 5 Zorganizowano 4 akcje 0 Zadanie nie jest realizowane 1 Zadanie częściowo realizowane - do 20% zgłoszeo skutkuje efektywnymi interwencjami Wyłapywanie bezpaoskich zwierząt domowych 2 3 Zadanie częściowo realizowane - od 20 do 40% zgłoszeo skutkuje efektywnymi interwencjami Zadanie częściowo realizowane - od 40 do 60% zgłoszeo skutkuje efektywnymi interwencjami 4 Zadanie częściowo realizowane od 60 do 80% zgłoszeo skutkuje efektywnymi interwencjami 5 Zadanie realizowane powyżej 80% zgłoszeo skutkuje efektywnymi interwencjami 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania 1 Opracowano koncepcję utworzenia użytku ekologicznego Utworzenie użytku ekologicznego 2 Przeprowadzono wszelkie niezbędne badania terenowe 3 Podjęto działania formalno-prawne w zakresie utworzenia użytku ekologicznego 4 Zakooczono wszelkie działania formalno-prawne w zakresie utworzenia użytku ekologicznego 5 Użytek ekologiczny został utworzony Strona 108

109 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Priorytet 5: Zwiększenie udziału terenów zielonych w strukturze przestrzennej miasta ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania Zagospodarowanie terenu przy ul. Kasprowicza jako terenu zielonego 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Zagospodarowanie terenu przy ul. Zastawnej jako terenu zielonego 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania Zagospodarowanie terenów zielonego centrum 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku Strona 109

110 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania Zagospodarowanie Parku Miejskiego na park doświadczeo fizycznych 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Rekreacyjne zagospodarowanie terenu przy ul. Powstaoców Warszawy 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wykonano wszystkie projekty 3 Przeprowadzono uzgodnienia i otrzymano wszystkie pozwolenia 4 Ukooczono 50% planowanej inwestycji 5 Inwestycja ukooczona i oddana do użytku 0 Nie rozpoczęto realizacji zadania Stworzenie koncepcji zagospodarowania parku w centrum Miasta 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wybrano jednostkę opracowującą koncepcję 3 Koncepcja w trakcie przygotowywania 4 Ukooczono opracowywanie koncepcji 5 Koncepcja oficjalnie przyjęta Strona 110

111 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ZADANIA MIERNIK REALIZACJI Nie rozpoczęto realizacji zadania Stworzenie projektu zagospodarowania terenów zielonych przy ul. Wita Stwosza 1 Zabezpieczono środki finansowe na realizację zadania 2 Wybrano jednostkę opracowującą koncepcję 3 Koncepcja w trakcie przygotowywania 4 Ukooczono opracowywanie koncepcji 5 Koncepcja oficjalnie przyjęta Strona 111

112 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI ŚREDNIA PRIORYTETU 1: ŚREDNIA PRIORYTETU 2: ŚREDNIA PRIORYTETU 3: ŚREDNIA PRIORYTETU 4: ŚREDNIA PRIORYTETU 5: POZIOM ZAAWANSOWANIA REALIZACJI PROGRAMU (ŚREDNIA PROGRAMU): Strona 112

113 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 8. SPRAWOZDANIA Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska (art. 18), co dwa lata Burmistrz Pruszcza Gdaoskiego składa sprawozdanie z realizacji Programu ochrony środowiska Radzie Miasta. Sprawozdanie przedstawione zostanie w następujących terminach: do 31 marca 2011 r. do 31 marca 2013 r. Strona 113

114 CZĘŚD 3 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA Strona 114

115 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI WSTĘP Plan gospodarki odpadami Miasta Pruszcz Gdaoski na lata z perspektywą na lata opracowany został zgodnie z wymaganiami ustawy o odpadach 1. Artykuł 14 tej ustawy wprowadza obowiązek przygotowywania planów gospodarki odpadami przez władze rządowe oraz władze wykonawcze jednostek samorządowych każdego szczebla. Plany przygotowywane są dla realizacji podstawowych zasad gospodarowania odpadami, osiągnięcia celów założonych w polityce ekologicznej paostwa, oraz stworzenia w kraju sieci instalacji i urządzeo do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Opracowane plany stanowią częśd programu ochrony środowiska danej jednostki samorządowej. Gminny plan gospodarki odpadami powinien obejmowad odpady komunalne powstające na obszarze danej gminy oraz przywożone na jej teren. Szczególną uwagę powinien zwracad na odpady ulegające biodegradacji oraz odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych (art. 15, pkt. 7b). Rozporządzenie Ministra Środowiska wydane zgodnie z art. 15. pkt. 8 ustawy o odpadach określa szczegółowy zakres gminnego planu gospodarki odpadami 2. Gminny plan gospodarki odpadami, obejmuje wszystkie rodzaje odpadów komunalnych, w szczególności odpady ulegające biodegradacji, odpady opakowaniowe oraz odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych i w sposób szczególny określa: 1. Aktualny stan gospodarki odpadami, w tym: a) rodzaj, ilośd i źródła powstawania odpadów, b) rodzaj i ilośd odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku, c) rodzaj i ilośd odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania, d) istniejące systemy zbierania odpadów, e) rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, f) wykaz podmiotów prowadzących działalnośd w zakresie odbierania, zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, g) identyfikację problemów w zakresie gospodarowania odpadami, uwzględniające podstawowe informacje charakteryzujące z punktu widzenia gospodarki odpadami obszar, dla którego jest sporządzany plan gospodarki odpadami, a w szczególności położenie geograficzne, sytuację demograficzna, sytuację gospodarczą oraz warunki glebowe, hydrogeologiczne i hydrologiczne, mogące mied wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami; 2. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym również wynikające ze zmian demograficznych i gospodarczych; 3. Cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągania; 4. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, w tym: a) działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, 1 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tj. Dz.U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243). 2 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz.U. z 2003 r. Nr 66, poz. 620), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 marca 2006 r. zmieniające rozporządzanie w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz.U. z 2006 r. Nr 46 poz. 333). Strona 115

116 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI b) działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, c) działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, d) działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulęgających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów; 5. Rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięd oraz instytucje odpowiedzialne za ich realizację 6. Sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów, z uwzględnieniem harmonogramu uruchamiania środków finansowych i ich źródeł; 7. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na określenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadao zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami, z uwzględnieniem ich jakości i ilości. Rozporządzenie definiuje również układ dokumentu. Plan gospodarki odpadami powinien zawierad następujące części: Wstęp, Analiza stanu gospodarki odpadami, Prognoza zmian, Założone cele i przyjęty system gospodarki odpadami, Zadania strategiczne obejmujące okres co najmniej 8 lat, Harmonogram realizacji przedsięwzięd obejmujący okres 4 lat, Wnioski z analizy oddziaływania projektu planu na środowisko oraz sposób ich uwzględniania w planie, Sposób monitoringu i oceny wdrażania planu, Streszczenie w języku niespecjalistycznym. Poprzedni plan gospodarki odpadami dla Miasta Pruszcz Gdaoski opracowany został w roku Stanowił częśd dokumentu Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla miasta Pruszcz Gdaoski na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Dokument ten został przyjęty w drodze Uchwały Rady Miasta Pruszcz Gdaoski Nr XXVI/250/2004 r. z dnia 8 grudnia 2004 r. Uchwała weszła w życie z dniem podjęcia tj. 8 grudnia 2004 r. Z realizacji programu dwukrotnie przedstawione zostało sprawozdanie. Pierwsze z nich przygotowane zostało w roku 2007 a drugie w roku 2009 prezentując 2008 r. Szczegółowośd zapisów zawartych w powyższym dokumencie umożliwiła przedłużenie podejmowania działao w zakresie gospodarki odpadami na okres zapisanej w nim perspektywy. Aktualny system gospodarowania odpadami w województwie pomorskim opiera się na dziewięciu zakładach zagospodarowania odpadów, wskazywanych przez Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego Proces formalno-prawnego, organizacyjnego i technicznego tworzenia się tego systemu przypadł na minione lata. Aby nowy plan gospodarki odpadami dla Miasta Pruszcz Gdaoski oprzed na nowym systemie, wstrzymano się z pracami nad projektem planu do czasu jego pełnego ukształtowania się. Dzięki temu plan gospodarki odpadami zyskał mocne podstawy formalne i organizacyjne a w efekcie trwałośd funkcjonowania. Przygotowując niniejszy plan wzięto pod uwagę wszelkie dokumenty warunkujące jego opracowanie. Spośród dokumentów zewnętrznych należą do nich: Polityka ekologiczna paostwa, 3 Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010, s Strona 116

117 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Krajowy plan gospodarki odpadami 2010, Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010, Plan gospodarki odpadami dla powiatu gdaoskiego Zgodnie z wymaganiami formalnoprawnymi Plan gospodarki odpadami dla Miasta Pruszcz Gdaoski zbudowany jest z siedmiu rozdziałów. W pierwszym przedstawiono aktualny stan gospodarki odpadami a w drugim prognozy zmian w tym zakresie. W kolejnym rozdziale ukazano przyjęty na terenie Miasta system gospodarowania odpadami oraz zaprezentowano przyjęte w tym zakresie cele. Dwie kolejne części ukazują działania podejmowane przez Gminę: rozdział czwarty prezentuje zadania strategiczne, a rozdział piąty harmonogram realizacji przedsięwzięd w okresie czteroletnim. W następnym rozdziale zaprezentowano wnioski z analizy oddziaływania projektu planu na środowisko. Ostatni rozdział przedstawia sposób monitoringu i oceny wdrażania planu. Całośd opracowania poprzedzona jest wstępem oraz podsumowana streszczeniem w języku niespecjalistycznym. Strona 117

118 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 1. ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI 1.1. Rodzaje, ilośd i źródła odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Pruszcza Gdaoskiego Zgodnie z przedmiotową ustawą mianem odpadów komunalnych określa się odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych 4. Głównymi źródłami odpadów komunalnych na terenie miasta są gospodarstwa domowe i obiekty infrastruktury (usługi publiczne i komercyjne, handel, zakłady rzemieślnicze, targowiska, itd.). Zgodnie z katalogiem odpadów, odpady komunalne zaliczane są do dwóch grup odpadów 5. Podstawowa grupa odpadów, w której wyróżniono poszczególne podgrupy i rodzaje odpadów komunalnych to grupa 20. Jednakże do odpadów komunalnych mogą byd zaliczone również odpady z podgrupy odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie gromadzonymi komunalnymi odpadami opakowaniowymi). Na przestrzeni lat zanotowano spadek ilości odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Pruszcza Gdaoskiego. W analizowanym okresie ich ilośd zmniejszyła się o prawie 7%. W roku 2006 wytworzono na obszarze Miasta 8044,46 Mg, a w roku ,60 Mg odpadów. Adekwatnie do powyższych tendencji obserwowano również spadek ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w przeliczeniu na jednego mieszkaoca Miasta. W tym przypadku, różnica pomiędzy rokiem 2006 a 2009 wyniosła prawie 12%. W roku 2006 na jednego mieszkaoca Pruszcza Gdaoskiego przypadało 331,38 kg odpadów komunalnych, a w roku ,36 kg. (ryc. 45, tab. 20). A B Mg , , , ,60 Mg ,38 340,96 275,50 292, Ryc. 45. Ilośd odpadów komunalnych ogółem (A) i w przeliczeniu na 1 mieszkaoca (B) powstałych na terenie Pruszcza Gdaoskiego w latach Źródło: opracowanie własne. Udział odpadów segregowanych i zbieranych selektywnie w odpadach ogółem w 2009 r. wyniósł 8,58%. Z ogólnej puli 7474,60 Mg wytworzonych na terenie Miasta odpadów wysegregowano 641,25 Mg. Na przestrzeni lat zanotowano w tym zakresie początkowy 4 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, art Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. z 2001 r. Nr 112 poz. 1206). Strona 118

119 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI wzrost, a następnie systematyczny spadek. W roku 2006 z ogólnej masy odpadów komunalnych wysegregowano zaledwie 5,28%. W kolejnych latach obserwowano znaczny wzrost: w roku 2007 wydzielono 13,06% a w roku ,91% powstałych odpadów komunalnych. Tab. 20. Udział odpadów zmieszanych i segregowanych w odpadach komunalnych ogółem zebranych na terenie Pruszcza Gdaoskiego w latach KATEGORIA ROK Odpady komunalne wytworzone na terenie miasta 8044, , , ,60 Odpady komunalne zmieszane 7619, , , ,35 Odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie 424, ,29 911,31 641,25 Źródło: opracowanie własne. Opady komunalne powstałe na terenie Pruszcza Gdaoskiego w roku 2009 stanowiły 98,41% wszystkich zebranych na terenie Miasta odpadów (tab. 21) Tab. 21. Bilans odpadów wytworzonych i zebranych na terenie Pruszcza Gdaoskiego w roku 2009 KOD ODPADÓW RODZAJ ODPADU MASA (Mg) Odpadowa masa roślinna 3, Odpady z produkcji pasz roślinnych 22, Opakowania z papieru i tektury 33, Opakowania z tworzyw sztucznych 30, Zmieszane odpady opakowaniowe 1, Opakowania ze szkła 64, Tworzywa sztuczne 0, Odpady z betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 7, Gruz ceglany 32, Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych 16, Inne odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej 4, Szkło 1, Tworzywa sztuczne 1, Gleba i ziemia, w tym kamienie 18, Materiały izolacyjne 1, Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu 10, Papier i tektura 0, Szkło 3, Odzież używana 9, Tekstylia 1, Leki 0, * Baterie i akumulatory 0, * Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne zawierające niebezpieczne składniki 15, Odpady ulegające biodegradacji 235,65 Strona 119

120 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Gleba i ziemia, w tym kamienie 1, Inne odpady nieulegające biodegradacji 231, Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 6833, Odpady wielkogabarytowe 13,11 razem 7594,66 Źródło: opracowanie własne. Skład morfologiczny zmieszanych odpadów komunalnych powstających na terenie Pruszcza Gdaoskiego ustalono szacunkowo. Jako podstawę szacunku przyjęto wartości podawane przez Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 oraz Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego Dokumenty te przedstawiają procentowy udział poszczególnych frakcji odpadów w odpadach komunalnych ogółem na terenach polskich miast (tab. 22). Tab.22. Skład morfologiczny zmieszanych odpadów komunalnych wg Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 i Planu gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010 LP. RODZAJ ODPADU UDZIAŁ W MASIE ODPADÓW ZMIESZANYCH (%) Infrastruktura KPGO 2010 WPGO 2010 Miasto Tereny miejskie z infrastrukturą 1. Odpady kuchenne ulegające biodegradacji ,92 2. Odpady zielone 2 2 1,79 3. Papier i tektura ,26 4. Opakowania wielomateriałowe ,85 5. Tworzywa sztuczne ,32 6. Szkło ,54 7. Metale 5 5 4,36 8. Odzież, tekstylia 3 1 1,43 9. Drewno 1 2 1, Odpady niebezpieczne 1 1 0, Odpady mineralne w tym frakcja popiołowa ,39 Źródło: Krajowy plan gospodarki odpadami 2010, s. 9, Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010, s. 17. Dominującą frakcję w ogólnej masie komunalnych odpadów zmieszanych stanowią odpady kuchenne ulegające biodegradacji oraz papier i tektura (ryc. 46). W pierwszym przypadku ich ilośd w roku 2009 oszacowano na 1497,87 Mg, a w drugim na 1316,10 Mg. Stosunkowo duży udział miały również tworzywa sztuczne (910,20 Mg). Na nieco niższym poziomie kształtowała się ilośd odpadów mineralnych (573,32 Mg) i szkła (515,23 Mg). Ilośd odpadów wielomateriałowych i metalu zamknęła się na poziomie odpowiednio 468,08 Mg i 297,93 Mg. Stosunkowo mniejszy udział w masie odpadów zmieszanych miały odpady zielone (122,32 Mg), drewno (107,97 Mg) oraz odzież i tekstylia (97,72 Mg). Ilośd odpadów niebezpiecznych w zmieszanych odpadach komunalnych oszacowano na 51,93 Mg. Strona 120

121 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady zielone Papier i tektura Odpady wielomateriałowe Tworzywa sztuczne Szkło Metal Odzież i tekstylia Drewno Odpady niebezpieczne Odpady mineralne, w tym frakcja popiołowa PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Mg ,87 122, ,10 468,08 910,20 515,23 297,93 97,72 107,97 51,93 573,32 Ryc. 46. Skład morfologiczny odpadów komunalnych wytworzonych na terenie Pruszcza Gdaoskiego w roku 2009 Źródło: opracowanie własne na podstawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 i Planu gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego Odpady ulegające biodegradacji W roku 2009 powstało na terenie Miasta 3160,54 Mg odpadów ulegających biodegradacji (tab. 23). Wartośd ta ma charakter szacunkowy. Zdecydowana większośd tych odpadów 3141,97 Mg wyliczona została z masy odpadów zmieszanych, adekwatnie do wcześniejszych obliczeo, wg założeo sugerowanych przez Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 i Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego Odpady gromadzone selektywnie to papier i tektura (0,98 Mg), odzież i tekstylia (11,51 Mg), odpady zielone (3,58 Mg) i choinki zbierane w ramach poświątecznej akcji organizowanej przez Urząd Miasta (2,50 Mg). Tab. 23. Odpady biodegradowalne wytworzone na terenie Pruszcza Gdaoskiego w roku 2009 LP. NAZWA ILOŚD (Mg) 1 Papier i tektura zbierana selektywnie 0,98 2 Odzież i tekstylia (z materiałów naturalnych) zbierane selektywnie 11,51 3 Odpady zielone 3,58 4 Choinki zebrane w ramach akcji organizowanej przez Urząd Miasta 2,50 5 Odpady ulegające biodegradacji w strumieniu zmieszanych odpadów komunalnych 3141,97 razem 3160,54 Źródło: opracowanie własne. Strona 121

122 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Odpady biodegradowalne to 42,28% wszystkich odpadów komunalnych wytworzonych na terenie Pruszcza Gdaoskiego. Należy zwrócid uwagę, że w roku 2009 odpady te stanowiły istotną frakcję w masie odpadów zmieszanych. Z kolei niewielki był ich udział w całkowitej masie odpadów segregowanych i zbieranych selektywnie. W pierwszym przypadku udział ten wynosił 45,98%, a w drugim 2,90% (tab. 24 ryc. 47). Tab. 24. Udział odpadów biodegradowalnych w odpadach komunalnych zebranych na terenie Pruszcza Gdaoskiego w roku 2009 KATEGORIA RAZEM ODPADY NIE ULEGAJĄCE BIODEGRADACJI ODPADY BIODEGRADOWALNE Odpady komunalne ogółem 7474, , ,54 Odpady komunalne zmieszane 6833, , ,97 Odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie Źródło: opracowanie własne. 641,25 622,68 18,57 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Odpady komunalne ogółem Odpady komunalne zmieszane Odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie odpady biodegradowalne odpady nie ulegające biodegradacji Ryc. 47. Udział odpadów biodegradowalnych w odpadach komunalnych zebranych na terenie Pruszcza Gdaoskiego w roku 2009 Źródło: opracowanie własne Odpady opakowaniowe Odpady opakowaniowe podlegają na terenie Pruszcza Gdaoskiego zbiórce selektywnej. Z generowanej na terenie Miasta masy odpadów wydzielane są opakowania: z papieru i tektury (kod: ), z tworzyw sztucznych (kod: ) i ze szkła (kod: ). Oddzielnie gromadzone są zmieszane odpady opakowaniowe (kod: ). Suma odpadów opakowaniowych zebranych na obszarze Miasta w roku 2009 to 129,76 Mg, co stanowi 1,74% wszystkich odpadów komunalnych. Największy udział w powyższej wartości mają opakowania ze szkła. W analizowanym roku zebrano ich 64,41 Mg czyli 49,63% masy wszystkich Strona 122

123 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI odpadów opakowaniowych. Opakowania z papieru i tektury stanowiły 26,14% (33,92 Mg) a z tworzyw sztucznych 23,45% (30,43 Mg). Odpady zmieszane to jedynie 0,77% (1 Mg) odpadów opakowaniowych zebranych na terenie Pruszcza Gdaoskiego (ryc. 48). Mg Opakowania ze szkła Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Zmieszane odpady opakowaniowe Ryc. 48. Odpady opakowaniowe zebrane na terenie Pruszcza Gdaoskiego w roku 2009 Źródło: opracowanie własne. Na uwagę zasługuje fakt, że na przestrzeni lat systematycznie zmniejszała się ilośd odpadów opakowaniowych zmieszanych. O ile w roku 2007 w kategorii tej zgromadzono 15,2 Mg odpadów, o tyle w roku 2008 już 1,2 Mg a w roku 2009 zaledwie 1 Mg. Obserwowana tendencja może wskazywad na rosnącą świadomośd zarówno mieszkaoców, jak i przedsiębiorców w zakresie postępowania ze zużytymi opakowaniami. Ich selektywna zbiórka staje się oczywistym składnikiem rzeczywistości gospodarczej i codziennością gospodarstw domowych Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych Wśród odpadów gromadzonych na terenie Miasta w sposób selektywny znajdują się dwie kategorie odpadów niebezpiecznych. Należą do nich baterie i akumulatory (kod: ) oraz zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne zawierające niebezpieczne składniki (kod: ). W roku 2009 zgromadzono 0,06 Mg odpadów pierwszej z wymienionych kategorii i 15,22 Mg drugiej. Do tego należy dodad odpady niebezpieczne znajdujące się w masie zmieszanych odpadów komunalnych. Jak wskazano powyżej, zgodnie z założeniami i wyliczeniami przyjętymi przez Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 i Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010 ich ilośd na terenie Pruszcza Gdaoskiego szacuje się na 51,93 Mg. Udział odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych uznad należy za niewielki wynosi on 0,9%. Odpady niebezpieczne zebrane w sposób selektywny stanowią 0,20% wszystkich odpadów komunalnych i 2,38% odpadów segregowanych i zbieranych selektywnie. Z kolei odpady niebezpieczne wyróżnione w strumieniu odpadów komunalnych zmieszanych to 0, 69% wszystkich odpadów i 0,76% strumienia odpadów zmieszanych (tab. 25). Strona 123

124 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Tab. 25. Udział odpadów niebezpiecznych w odpadach komunalnych zebranych na terenie Pruszcza Gdaoskiego w roku 2009 KATEGORIA RAZEM ODPADY INNE NIŻ NIEBEZPIECZNE ODPADY NIEBEZPIECZNE Odpady komunalne ogółem 7474, ,39 67,21 Odpady komunalne zmieszane 6833, ,42 51,93 Odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie 641,25 625,97 15,28 Źródło: opracowanie własne Rodzaje i ilości odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku Przedsiębiorstwa zajmujące się odbieraniem odpadów prowadzą odzysk we własnym zakresie, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Zmieszane odpady komunalne oraz częśd zebranych selektywnie odpadów biodegradowalnych kieruje się do unieszkodliwiania do Zakładu Utylizacji Odpadów sp. z o. o. w Gdaosku Szadółkach, gdzie objęte są procesem odzysku R1. W roku 2009 procesowi temu poddanych zostało 3148,05 Mg odpadów. Na składowisku odpadów komunalnych prowadzonym przez powyższy Zakład funkcjonuje elektrownia biogazowa. Elektrownia zasilana jest biogazem pozyskiwanym ze składowanych na jej terenie odpadów organicznych (tab. 27). Tab. 26. Odpady poddane procesom odzysku w 2009 r. KOD PROCES ILOŚC ODPADÓW PODDAWANYCH PROCESOWI (Mg) R1 Wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii 3148,05 R2 Regeneracja lub odzyskiwanie rozpuszczalników - R3 Recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania) R4 Recykling lub regeneracja metali i związków metali - R5 Recykling lub regeneracja innych materiałów nieorganicznych - R6 Regeneracja kwasów lub zasad - R7 Odzyskiwanie składników stosowanych do usuwania zanieczyszczeo - R8 Odzyskiwanie składników z katalizatorów - R9 Powtórna rafinacja oleju lub inne sposoby ponownego wykorzystania oleju - R10 Rozprowadzanie na powierzchni ziemi w celu nawożenia lub ulepszania gleby - R11 R12 R13 Wykorzystanie odpadów pochodzących z któregokolwiek z działao wymienionych w punktach od R1 do R10 Wymiana odpadów w celu poddania któremukolwiek z działao wymienionych w punktach od R1 do R11 Magazynowanie odpadów, które mają byd poddane któremukolwiek z działao wymienionych w punktach od R1 do R12 (z wyjątkiem tymczasowego magazynowania w czasie zbiórki w miejscu, gdzie odpady są wytwarzane) R14 Inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części - R15 Przetwarzanie odpadów, w celu ich przygotowania do odzysku, w tym do recyklingu. - Źródło: opracowanie własne na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach Strona 124

125 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 1.6. Rodzaje i ilości odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania Odpady komunalne powstające na terenie Pruszcza Gdaoskiego w znacznej części podlegają procesowi D1. Zmieszane odpady przekazywane są do Zakładu Utylizacji Odpadów sp. z o. o. w Gdaosku Szadółkach oraz Zakładu Utylizacji Odpadów Stałych Spółka z o.o. w Tczewie. Niewielka ilośd odpadów zagospodarowywana jest we własnym zakresie przez firmy działające na terenie miasta i posiadające wymagane przepisami prawa zezwolenia. Odpady zmieszane są unieszkodliwiane poprzez składowanie, zgodnie z wymaganiami prawa i przyjętymi przez zakłady technologiami. Odpady biodegradowalne kierowane do Zakładu Utylizacji Odpadów sp. z o. o. w Gdaosku Szadółkach podlegają kompostowaniu (tab. 26). Tab. 27. Odpady poddane procesom unieszkodliwiania w 2009 r. KOD PROCES ILOŚC ODPADÓW PODDAWANYCH PROCESOWI (Mg) D1 Składowanie na składowiskach odpadów obojętnych 6833,35 D2 D3 D4 D5 Obróbka w glebie i ziemi (np. biodegradacja odpadów płynnych lub szlamów w glebie i ziemi) Składowanie przez głębokie zatłaczanie (np. zatłaczanie odpadów, które można pompowad) Retencja powierzchniowa (np. umieszczanie odpadów na poletkach osadowych lub lagunach) Składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne D6 Odprowadzanie do wód z wyjątkiem mórz - D7 Lokowanie (zatapianie) na dnie mórz - D8 D9 D10 D11 Obróbka biologiczna nie wymieniona w innym punkcie niniejszego załącznika, w wyniku której powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12 (np. fermentacja) Obróbka fizyczno-chemiczna nie wymieniona w innym punkcie niniejszego załącznika, w wyniku której powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12 (np. parowanie, suszenie, strącanie) Termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie Termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na morzu D12 Składowanie odpadów w pojemnikach w ziemi (np. w kopalni) - D13 Sporządzanie mieszanki lub mieszanie przed poddaniem któremukolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12 D14 Przepakowywanie przed poddaniem któremukolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D13 D15 D16 Magazynowanie w czasie któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D14 (z wyjątkiem tymczasowego magazynowania w czasie zbiórki w miejscu, gdzie odpady są wytwarzane) Przetwarzanie odpadów, w wyniku którego są wytwarzane odpady przeznaczone do unieszkodliwiania Źródło: opracowanie własne na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach Strona 125

126 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 2. PROGNOZA ZMIAN Określenie prognozy dotyczącej gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie Pruszcza Gdaoskiego wymaga przyjęcia szeregu założeo. Częśd założeo została sformułowana w Krajowym programie gospodarki odpadami Uwarunkowania specyficzne dla województwa pomorskiego zostały określone w Planie gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego Założenia Krajowego programu gospodarki odpadami 2010 stanowią, że 6 : Nie będą następowały istotne zmiany składu morfologicznego wytwarzanych odpadów komunalnych; Wzrost jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów będzie się kształtował na poziomie 5% w okresach 5 letnich i wyniesie w roku kg/m/rok a w roku kg/m/rok; Nastąpi wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów komunalnych z 10% w roku 2010 do 20% w roku 2018, co spowoduje zmiany ilości i składu odpadów niesegregowanych (zmniejszy się w nich zawartośd papieru tworzyw sztucznych, szkła i metali). W zakresie rozwiązao organizacyjnych i techniczno-technologicznych Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 przewiduje, że 7 : Nastąpi rozwój selektywnego zbierania oraz segregowania odpadów komunalnych; Przyspieszone zostaną działania w zakresie tworzenia ponadgminnych i gminnych systemów odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ze szczególnym uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji; Budowane będą regionalne zakłady zagospodarowania odpadów komunalnych, obejmujących instalacje do biologicznego lub termicznego przekształcania odpadów; Zmniejszy się ilośd składowisk, na których składowane są odpady komunalne. Z kolei Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010, obok założeo planu krajowego, przyjmuje założenia dotyczące województwa pomorskiego 8 : Do 2015 r. będzie wzrastała ogólna liczba mieszkaoców województwa pomorskiego, przy czym nastąpi spadek liczby mieszkaoców miast oraz wzrost liczby mieszkaoców terenów wiejskich. Po roku 2015 liczba ludności województwa pomorskiego będzie malała i osiągnie w roku ,3 tys., w roku ,7 tys., a w roku ,3 tys. Przyjmuje się liniową funkcję wzrostu wskaźnika nagromadzenia odpadów o 1% rocznie. Program wojewódzki podaje również prognozowaną ilośd poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w latach Opierając się na powyższych założeniach, a także na tendencjach obserwowanych w ostatnich latach w zakresie demografii oraz procesów gospodarowania odpadami w Pruszczu Gdaoskim poczynid można prognozy dotyczące zmian w przedmiotowym zakresie. Jak dotychczas, każdego roku notowany jest niewielki przyrost liczby mieszkaoców Miasta. Na przestrzeni lat liczba ta wzrosła z do osób. Takie czynniki, jak: obserwowane zmiany demograficzne, położenie Pruszcza Gdaoskiego przy głównych szlakach 6 Krajowy plan gospodarki odpadami 2010, s Tamże. 8 Plan gospodarki odpadami dla Województwa Pomorskiego 2010, s. 56. Strona 126

127 liczba mieszkaoców PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI komunikacyjnych w sąsiedztwie miasta wojewódzkiego, a także notowany w ostatnich latach rozwój budownictwa mieszkaniowego pozwalają oczekiwad dalszego systematycznego przyrostu liczby osób zamieszkujących Miasto. Pozwalają również na wykreślenie linii trendu opisanej równaniem y=357,19x (ryc. 49) y = 357,19x liczba mieszkaoców linia trendu Ryc. 49. Prognoza liczby mieszkaoców Miasta Pruszcz Gdaoski Źródło: opracowanie własne na podstawi danych Banku Danych Regionalnych. Rosnąca w podanym powyżej tempie liczba ludności Miasta przyczyni się do wzrostu ilości odpadów. Należy przyjąd, że ilośd odpadów komunalnych będzie wzrastała w tempie sugerowanym przez Krajowy plan gospodarki odpadami Do roku 2020 można więc spodziewad się wzrostu całkowitej ilości odpadów komunalnych. Jednakże w efekcie rosnącego poziomu selektywnej zbiórki i segregacji notowany będzie systematyczny spadek ilości odpadów zmieszanych. Spadek ten będzie silniejszy, aniżeli przyrost ogólnej liczby odpadów komunalnych. Roczny poziom zmniejszenia ilości odpadów komunalnych zmieszanych będzie wynosił 1,25%, a przyrost całkowitej ilości odpadów 1%. Nastąpi zatem znaczny przyrost ilości odpadów komunalnych zbieranych selektywnie i segregowanych. Wzrost ich ilości będzie efektem zarówno całkowitego przyrostu ilości generowanych odpadów, jak i zmniejszenia ilości odpadów zmieszanych. Podobna tendencja określi ilośd powstających odpadów ze szkła oraz odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych i szkła. Roczny przyrost ilości pozostałych odpadów będzie wynosił zgodnie z szacunkami Krajowego planu gospodarki odpadami %. W przypadku odpadów biodegradowalnych należy oczekiwad podobnych przyrostów. Jednakże w tym przypadku limity odzysku narzucone przez ustawę o odpadach ograniczą ilośd odpadów kierowanych do unieszkodliwiania przez składowanie (tab. 28). W zakresie rozwiązao organizacyjnych można spodziewad się rozwoju selektywnego zbierania i segregacji odpadów. W związku z prowadzonym przez Zakład Utylizacji Odpadów sp. z o. o. w Gdaosku Szadółkach podziału na odpady suche i odpady mokre należy również oczekiwad dostosowania systemu gospodarowania odpadami w Pruszczu Gdaoskim do tego schematu. Strona 127

128 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Tab. 28. Prognozowana ilośd poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w latach LP. RODZAJ ODPADU Odpady komunalne ogółem , , , , , , , , , , , ,73 2 Odpady komunalne zmieszane , , , , , , , , , , , ,76 3 Odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie - 641,25 732,87 825,18 918, , , , , , , , ,97 4 Opakowania z papieru i tektury ,92 34,77 35,64 36,53 37,44 38,38 39,34 40,32 41,33 42,36 43,42 44,51 5 Opakowania z tworzyw sztucznych ,43 31,19 31,97 32,77 33,59 34,43 35,29 36,17 37,08 38,00 38,95 39,93 6 Opakowania ze szkła ,41 66,02 67,67 69,36 71,10 72,87 74,70 76,56 78,48 80,44 82,45 84,51 7 Szkło ,00 3,08 3,15 3,23 3,31 3,39 3,48 3,57 3,66 3,75 3,84 3,94 8 Odzież używana ,62 9,72 9,81 9,91 10,01 10,11 10,21 10,31 10,42 10,52 10,63 10,73 9 Tekstylia ,89 1,91 1,93 1,95 1,97 1,99 2,01 2,03 2,05 2,07 2,09 2,11 10 Leki ,55 0,56 0,57 0,58 0,60 0,61 0,63 0,64 0,66 0,68 0,69 0,71 11 Baterie i akumulatory * 0,06 0,06 0,06 0,06 0,06 0,06 0,06 0,06 0,06 0,07 0,07 0,07 12 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne zawierające niebezpieczne składniki * 15,22 15,37 15,53 15,68 15,84 16,00 16,16 16,32 16,48 16,65 16,81 16,98 13 Odpady ulegające biodegradacji ,65 238,01 240,39 242,79 245,22 247,67 250,15 252,65 255,18 257,73 260,30 262,91 14 Inne odpady nieulegające biodegradacji ,00 233,31 235,64 238,00 240,38 242,78 245,21 247,66 250,14 252,64 255,17 257,72 15 Odpady wielkogabarytowe ,11 13,24 13,37 13,51 13,64 13,78 13,92 14,06 14,20 14,34 14,48 14,63 Źródło: opracowanie własne na podstawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 i Planu gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego Strona 128

129 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 3. SYSTEM GOSPODARKI ODPDADAMI I ZAŁOŻONE CELE 3.1. Modele systemów gospodarki odpadami Na system gospodarowania odpadami komunalnymi funkcjonujący w jednostce samorządowej składają się cztery podstawowe elementy: uwarunkowania formalnoprawne gospodarki odpadami, podmioty uczestniczące w procesie gospodarowania odpadami, relacje pomiędzy podmiotami gospodarującymi odpadami, infrastruktura gospodarki odpadowej. Pierwszy z powyższych elementów określany jest przez władze stopnia centralnego. Pozostałe kształtowane są przez władze samorządowe. Ze względu na możliwości odmiennego ukonstytuowania tych elementów, w poszczególnych jednostkach samorządowych mogą funkcjonowad różne systemy gospodarki odpadami. System formalnoprawny gospodarowania odpadami został w Polsce określony na poziomie ustawowym. Ustawa o odpadach określa podstawowe zasady, cele i zadania w tym zakresie. Zadania gmin oraz obowiązki właścicieli nieruchomości na terenie których powstają odpady doprecyzowane są w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach 9. Podział obowiązków pomiędzy dwa powyższe podmioty to pierwszy czynnik różnicujący system gospodarowania odpadami. Możliwe jest przyjęcie jednego z dwóch rozwiązao: 1. Obowiązki rozdzielone, 2. Obowiązki w całości przejęte przez gminę. W pierwszym przypadku odpowiedzialnośd za postępowanie z powstającymi na terenie gminy odpadami komunalnymi podzielona zostaje pomiędzy ich wytwórców, czyli w największym udziale gospodarstwa domowe i zobowiązane do zorganizowania systemu zbierania odpadów - gminy. Gospodarstwa domowe decydują, co zrobid z powstałymi odpadami. Zawierają umowy z podmiotami zajmującymi się transportem odpadów, płacąc za wykonywane usługi. Rola gminy w tym przypadku sprowadza się do określenia zasad panujących na rynku odbioru i transportu odpadów w danej jednostce samorządowej. Wszelkie działania podejmowane przez gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa zajmujące się odbieraniem odpadów muszą byd zgodne z miejscowym prawem regulującym kwestie czystości i porządku. Przepływ środków finansowych następuje pomiędzy mieszkaocami a przedsiębiorstwami zajmującymi się odbiorem i transportem odpadów z którymi mieszkaocy podpisują odpowiednie umowy (ryc. 50). W drugim przypadku gmina przejmuje od gospodarstw domowych ciążące na nich obowiązki w zakresie gospodarowania odpadami. W efekcie bierze na siebie obowiązek całościowego postępowania z nimi. Sprawuje wszelkie funkcje zarządcze w tym zakresie: planowania, organizowania, realizacji i kontroli. Sama podejmuje się transportu odpadów lub zawiera umowy z wykonawcami. W modelu tym obciążeniem finansowym mieszkaoców jest opłata odprowadzana przez mieszkaoców do budżetu gminy. Przejście pomiędzy pierwszym a drugim modelem odbywa się w drodze referendum w którym mieszkaocy oddają gminie obowiązki w zakresie gospodarowania odpadami a przyjmują na siebie zobowiązania finansowe wobec samorządu (ryc. 51). 9 Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tj. Dz.U. z 2005 r., nr 236 poz. 2008, ze zm.). Strona 129

130 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI GMINA planowanie organizacja ODBIERAJĄCY I TRANSPORTUJĄCY ODPADY kontrola WYTWARZAJĄCY ODPADY umowa ODPADY unieszkodliwianie Ryc. 50. Model systemu gospodarki odpadami w sytuacji rozdzielonych obowiązków Źródło: opracowanie własne. unieszkodliwianie realizacja ODBIERAJĄCY I TRANSPORTUJĄCY ODPADY ODPADY umowa GMINA ODPADY referendum WYTWARZAJĄCY ODPADY planowanie organizacja kontrola Ryc. 51. Model systemu gospodarki odpadami w sytuacji obowiązków przejętych przez gminę Źródło: opracowanie własne. Strona 130

131 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Drugim kryterium różnicującym system jest liczba podmiotów uczestniczących w procesie gospodarowania odpadami. Z jednej strony gmina może byd jedynym podmiotem uczestniczącym w tym procesie. Sama planuje postępowanie z odpadami, organizuje i realizuje przyjęty plan oraz przeprowadza kontrolę w zakresie zbierania, transportu i unieszkodliwiania odpadów. Działania te realizowane są przez gminne jednostki organizacyjne. Z drugiej strony w procesie może uczestniczyd wiele podmiotów. Obok gminy podmiotami tymi mogą byd przedsiębiorstwa zajmujące się odbieraniem odpadów oraz jednostki prowadzące odzysk i unieszkodliwianie. Przedsiębiorstwa prowadzące działalnośd w zakresie zbierania i transportu odpadów podejmują odpowiednie działania po uzyskaniu od władz gminy zezwolenia na odbiór odpadów komunalnych na terenie danej jednostki samorządowej. Kolejny czynnik różnicujący to relacje pomiędzy podmiotami gospodarki odpadowej. W różny sposób mogą zostad określone stosunki pomiędzy jednostką samorządową a właścicielem nieruchomości na terenie, której powstają odpady oraz pomiędzy jednostką samorządową a podmiotem zajmującym się odbiorem i transportem odpadów. W pierwszym przypadku gmina może w różny sposób określid nadzór i prowadzid kontrolę pozbywania się z odpadów komunalnych z terenu nieruchomości przez ich właścicieli. W drugim przypadku rada gminy określa warunki, jakie powinien spełniad przedsiębiorca zajmujący się odbieraniem odpadów. Ustanawia ona wyposażenie techniczne, które podmioty muszą posiadad oraz miejsca odzysku i unieszkodliwiania odpadów, do którego muszą byd przekazywane odpady powstające na terenie danej gminy. Wymagania te z natury rzeczy są różnie zdefiniowane w różnych gminach. Podobnie w różny sposób może byd zorganizowany sposób kontroli powyższej działalności. Odpowiednie zapisy dokonywane są w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminie. Ostatni element różnicujący to posiadana infrastruktura gospodarki odpadowej. Z jednej strony gmina może byd właścicielem infrastruktury: pojemników do zbierania odpadów, składowiska odpadów, zakładu termicznego przetwarzania odpadów, kompostowni, sortowni. Infrastruktura ta może byd zlokalizowana na terenie gminy lub poza nią. Z drugiej strony gmina może nie posiadad żadnej infrastruktury z tego zakresu i korzystad z usług świadczonych przez inne podmioty. Mogą istnied sytuacje, gdy na terenie gminy funkcjonuje infrastruktura nie będąca własnością gminy, z której gmina nie korzysta w ramach gospodarowania swoimi odpadami. Skrajna sytuacja to taka, kiedy gmina nie posiada żadnej infrastruktury gospodarki odpadowej, na terenie gminy nie funkcjonuje żadna instalacja w tym zakresie a wszystkie odpady wywożone są poza teren danej gminy System gospodarki odpadami przyjęty w Mieście Pruszcz Gdaoski System gospodarki odpadami na terenie Pruszcza Gdaoskiego zorganizowany został na bazie modelu w którym obowiązki zostały rozdzielone pomiędzy różne podmioty. Gmina określa zasady panujące w systemie. Jednostki wytwarzające odpady zawierają umowy z podmiotami zajmującymi się odbieraniem odpadów. W systemie funkcjonuje wiele podmiotów prowadzących działalnośd w zakresie odbioru i przewożenia odpadów. Każdy z nich otrzymuje odpowiednie zezwolenie od Burmistrza Miasta na odbiór odpadów. Relacje panujące pomiędzy podmiotami funkcjonującymi w systemie gospodarowania odpadami opisuje plan gospodarki odpadami i regulamin utrzymania czystości i porządku w gminie. Miasto nie posiada własnej infrastruktury gospodarki odpadowej poza pojemnikami do zbierania odpadów. Wszystkie odpady wywożone są do instalacji unieszkodliwiania zlokalizowanych poza terenem Miasta (ryc. 52). Strona 131

132 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI URZĄD MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI planowanie Plan gospodarki odpadami dla Miasta Pruszcz Gdaoski Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Pruszcz Gdaoski organizacja PODMIOTY ODBIERAJĄCE I TRANSPORTUJĄCE ODPADY NA TERENIE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Wydawanie zezwoleo na odbiór odpadów Organizacja selektywnej zbiórki odpadów Organizacja zbiórki wybranych grup odpadów Promocja powadzonych działao PODMIOTY WYTWARZAJĄCE ODPADY NA TERENIE MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI kontrola Kontrola podmiotów odbierających i transportujących odpady zgodnie z regulaminem utrzymania czystości i porządku Kontrola podmiotów wytwarzających odpady zgodnie z regulaminem utrzymania czystości i porządku umowa ODPADY obszar Miasta poza obszarem Miasta unieszkodliwianie Ryc. 52. Model systemu gospodarki odpadami w Mieście Pruszcz Gdaoski Źródło: opracowanie własne. Strona 132

133 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Podmioty uczestniczące w procesie gospodarowania odpadami W proces gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie Pruszcza Gdaoskiego zaangażowane są następujące podmioty: osoby wytwarzające odpady - mieszkaocy Miasta generujący odpady w gospodarstwach domowych i pracownicy instytucji zlokalizowanych na terenie Pruszcza Gdaoskiego wytwarzający w nich odpady, podmioty zbierające i transportujące odpady przedsiębiorstwa, które uzyskały zezwolenia na prowadzenie przedmiotowej działalności na terenie Pruszcza Gdaoskiego, Urząd Miasta pracownicy administracji Miasta zajmujący się organizacją i koordynacją działao w zakresie gospodarowania odpadami. Według stanu na dzieo 2009 r. Pruszcz Gdaoski zamieszkiwało osób. W roku 2009 w gospodarstwach domowych i instytucjach zlokalizowanych na terenie Pruszcza Gdaoskiego powstało 7474,60 Mg odpadów komunalnych. Jak zauważono wcześniej dostrzegalna jest w tym zakresie tendencja malejąca. Odbieraniem wytworzonych odpadów zajmują się upoważnione do tego przedsiębiorstwa. Zgodnie z zapisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, wszystkie podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości zlokalizowanych na terenie Pruszcza Gdaoskiego prowadzą działalnośd na podstawie zezwolenia wydawanego w drodze decyzji Burmistrza Miasta 10. Załączniki nr 1 i 2 do zarządzenia nr 427/2009 Burmistrza Pruszcza Gdaoskiego określają wymagania, jakie powinien spełniad przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości lub odpowiednio na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych. Wydane zezwolenia obejmują obszar całego Miasta. W roku 2010 odpowiednie decyzje posiadają 31 podmioty (tab. 29). Na terenie Miasta nie prowadzą działalności firmy zajmujące się odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów. Tab. 29. Wykaz podmiotów prowadzących działalnośd w zakresie odbierania i transportu odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych na terenie Pruszcza Gdaoskiego ( rok 2010) LP. NAZWA FIRMY SIEDZIBA FIRMY 1 Alvater Piła Sp. z o. o. ul. Jasna 43, Łęgowo 2 BŁYSK Komunalne, Porządkowe Roman Jopek ul. Leśna 24/2, Cedry Wielkie 3 CLEANER Zakład Sprzątania ZPChr Sp. j. ul. Mazurska 10, Elbląg 4 F.H. Tesso S.A. ul. Spokojna 20A, Gdynia 5 HYDROKAN Przedsiębiorstwo Robót Budowlano-Kanalizacyjnych i Hydrotechnicznych Sp. z o.o ul. Sztutowska 18c, Gdaosk 6 JANPOL Firma Usług Komunalnych ul. Mokra 26, Jankowo Gdaoskie 7 JUREX PHU, Obrót Surowcami Wtórnymi ul. Goszyoska 9, Gdaosk 8 KERAL Usługi Komunalno-Transportowe Edward Kalinowski ul. Żwirki i Wigury 11, Pruszcz Gdaoski 9 KOBI KONTENERSERVICE Marcin Kobylioski ul. Sportowa 28, Juszkowo 10 KOM-EKO Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe Sp. z o.o. ul. Narwicka 4A, Gdaosk 11 KOMUNAL EXPRESS Firma Usług Komunalnych Edmund Jednac ul. Rzemieślnicza 4, Jankowo Gdaoskie 12 KON-TRA Sp. z o.o. ul. Narwicka 19B, Gdaosk 13 MAX-MED ZU-H Marcin Murzyn ul. Pomorska 49, Orle 10 Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, art. 7. Strona 133

134 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 14 PRSP Przedsiębiorstwo Robót Sanitarno-Porządkowych S.A. Trakt św. Wojciecha 43/45, Gdaosk 15 Przedsiębiorstwo WiK ul. Grunwaldzka 1, Pruszcz gdaoski 16 PUS Przedsiębiorstwo Usług Sanitarnych Spółka z o.o. ul. Wiślana 2, Kwidzyn 17 REMONDIS Sp. z o.o. ul. Chwaszczyoska 50, Gdynia 18 RUSZPOL Gospodarowanie odpadami Jarosław Rusztyn ul. Lipowa 3, Roszkowo 19 SAPO Stanisław Klawikowski Spółka jawna ul. Leszczynowa 4, Gdaosk 20 SITA Tczew Sp. z o.o. ul. Targowa 4, Tczew 21 TIP-TOP ul. Łęczycka 17, Elbląg 22 TOI TOI Systemy Sanitarne Sp. z o.o. ul. Sandomierska 44-46, Gdaosk 23 TRANSGRO Usługi Transportowe Krzysztof Grosz ul. Dębowa 7, Trąbki Wielkie 24 UNIPOL s.c. Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe ul. Jednorożca 28c, Gdaosk 25 Vita ul. Łokietka 24, Sopot 26 WC Serwis ul. Szybowa 2, Zabrze 27 WELUR Sp. z o.o. i Wspólnicy Sp. k. ul. Siemiradzkiego 2, Gdynia 28 ZIELEO Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Usługowe Sp. z o.o. ul. Partyzantów 76, Gdaosk 29 ZOTO Jacek Błochowiak ul. Skarpowa 6, Pruszcz Gd. 30 PPHU WTÓRPOL ZPChr ul. Żurawia 1, Skarżysko-Kamienna 31 HONEST Karol Kleniewski Ul. Krzyżanowskiego 7/3, Elbląg Źródło: opracowanie własne. Planowaniem, organizacją i kontrolą procesu gospodarowania odpadami zajmuje się Urząd Miasta w Pruszczu Gdaoskim. Na poziomie strategicznym odpowiedzialnośd w tym zakresie spoczywa na Burmistrzu Miasta i Zastępcy Burmistrza Miasta ds. Komunalnych. Na poziomie taktycznym gospodarowanie odpadami to obowiązek Kierownika Referatu Gospodarki Komunalnej. Wszelkie działania operacyjne w tym zakresie prowadzone są przez pracowników Referatu Gospodarki Komunalnej Relacje pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w procesie gospodarowania odpadami Relacje pomiędzy podmiotami biorącymi udział w gospodarowaniu odpadami na terenie Pruszcza Gdaoskiego opisane zostały kilkoma dokumentami. Należą do nich: Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla Miasta Pruszcz Gdaoski, Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miejskiej Pruszcz Gdaoski 11 Zarządzenia Nr 427/2009 Burmistrza Pruszcza Gdaoskiego z dnia 2 czerwca 2009 r. określające wymagania, jakie powinien spełniad przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (Załącznik 1), Zarządzenia Nr 427/2009 Burmistrza Pruszcza Gdaoskiego z dnia 2 czerwca 2009 r. określające wymagania, jakie powinien spełniad przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych (Załącznik 2), Kierunki rozwoju systemu, cele i zadania w tym zakresie w perspektywie ośmioletniej zapisane zostały w Planie gospodarki odpadami, który zgodnie z ustawą o odpadach stanowi częśd Programu ochrony środowiska dla Miasta Pruszcz Gdaoski. 11 Uchwała nr XLVI/477/2006 Rady Miasta Pruszcz Gdaoski z dnia 30 sierpnia 2006 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miejskiej Pruszcz Gdaoski. Strona 134

135 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miejskiej Pruszcz Gdaoski określa m.in. takie zagadnienia, jak: rodzaje i minimalną pojemnośd urządzeo przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, częstotliwośd i sposób pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz terenów przeznaczonych do użytku publicznego, maksymalny poziom odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dopuszczonych do składowania na składowiskach odpadów oraz inne wymagania wynikające z gminnego planu gospodarki odpadami. Dodatkowo wydane zostały zarządzenia Burmistrza Miasta, które w dokładny sposób precyzują wymagania wobec przedsiębiorców ubiegających się o zezwolenie na odbieranie odpadów na terenie Pruszcza Gdaoskiego oraz na opróżnienie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych Infrastruktura i organizacja gospodarki odpadami Na terenie Pruszcza Gdaoskiego brak jest instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Odpady zebrane przez upoważnione podmioty, zgodnie z obowiązującymi przepisami lokalnymi, są wywożone do Zakładu Utylizacji Odpadów sp. z o. o. w Gdaosku Szadółkach, Zakładu Utylizacji Odpadów Stałych Spółka z o.o. w Tczewie oraz innych zakładów posiadających obiekty i instalacje do dalszego przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów zebranych selektywnie 12. W obszarze Miasta funkcjonuje pojemnikowy system selektywnej zbiórki odpadów. Obok kontenerów na odpady zmieszane, na obszarze Miasta rozstawione zostały pojemniki do zbiórki selektywnej. Aktualnie ustawiono 64 zestawy, w których oddzielnie gromadzone są: szkło, tworzywa sztuczne i makulatura. Urząd Miasta organizuje okresowe zbiórki odpadów wielkogabarytowych. Na terenie Miasta ustanowiono 20 punktów zbiórki tych odpadów (tab. 30) Tab. 30. Punkty zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie Pruszcza Gdaoskiego LP. ADRES LOKALIZACJA 1 ul. Rogozioskiego 3 przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 2 ul. Tysiąclecia 8 przy altanie śmietnikowej 3 ul. 10 Lutego 7 przy altanie śmietnikowej 4 ul. Obrooców Wybrzeża 20 przy altanie śmietnikowej 5 ul. Sportowa 1 przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 6 ul. Armii Krajowej 25 przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 7 ul. Przy Torze 52 przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 8 ul. Matejki / ul. Nad Radunią przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 9 ul. Mickiewicza 1 przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 10 ul. Wita Stwosza 14 przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 11 ul. Drzymały 1 przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 12 os. Komarowo ul. Sikorskiego 33 przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 13 ul. Dąbrowskiego 2 przy altanie śmietnikowej 14 ul. Żwirki i Wigury 13 przy altanie śmietnikowej 12 Zarządzenia Nr 427/2009 Burmistrza Pruszcza Gdaoskiego z dnia 2 czerwca 2009 r. określające wymagania, jakie powinien spełniad przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (Załącznik 1). Strona 135

136 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 15 ul. Wyspiaoskiego 2 przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 16 ul. Gałczyoskiego 16 i 76B przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 17 ul. Słowackiego 29 przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów 18 ul. Rzewuskiego 2 przy altanie śmietnikowej 19 ul. Beniowskiego 2 przy altanie śmietnikowej 20 ul. Piastowska 23 przy pojemnikach na selektywną zbiórkę odpadów Źródło: opracowanie własne. Na terenie Pruszcza Gdaoskiego prowadzona jest zbiórka przeterminowanych leków. Punkty zbiórki tych odpadów zostały przygotowane w 10 aptekach na terenie Miasta (tab. 31). Tab. 31. Punkty zbiórki przeterminowanych leków na terenie Pruszcza Gdaoskiego LP. NAZWA APTEKI ADRES 1 Apteka HIPOKRATESA ul. Chopina 2 2 Apteka ŁOKIETEK ul. Obrooców Wybrzeża 9 3 Apteka MAGNOLIA ul. Korzeniowskiego 66 4 Apteka OSIEDLOWA ul. Niepodległości 2a/9 5 Apteka PANACEUM al. ks. Waląga 3 6 Apteka POD LAMPIONAMI ul. Powstaoców Warszawy 21 7 Apteka REMEDIUM ul. Chopina 36 8 Apteka RODZINNA ul. Wojska Polskiego 14 9 Apteka WAŁOWA al. ks. Waląga 4/6 10 Apteka ZIELONA ul. Obrooców Poczty Polskiej 20 Źródło: opracowanie własne. Zorganizowany został system zbiórki odpadów niebezpiecznych zawartych w strumieniu odpadów komunalnych. Zużyte baterie gromadzone są w pojemnikach zlokalizowanych w 32 punktach na terenie Pruszcza Gdaoskiego (tab. 32). Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny objęty jest systemem cyklicznych zbiórek. Posiadacze tych odpadów mogą je oddad do mobilnego punktu. Miejsce i termin odbioru odpadów ogłaszane są na stronach internetowych Miasta. Tab. 32. Punkty zbiórki zużytych baterii na terenie Pruszcza Gdaoskiego LP. NAZWA ADRES 1 Centrum Kultury i Sportu ul. Chopina 34 2 Sklep Przemysłowo-Spożywczy PLUS ul. Gałczyoskiego 15/32 3 Komenda Powiatowej Straży Pożarnej ul. Gdaoska 10 4 Zakład Zegarmistrzowski ul. Grunwaldzka 8 5 FOTO CENTRUM ul. Grunwaldzka 12/1 6 Urząd Miasta ul. Grunwaldzka 20 7 LUKOIL Sp. z o.o. ul. Grunwaldzka 58a 8 Prywatne Przedszkole PROMYCZEK ul. Jagiełły 5 9 Szkoła Podstawowa Nr 4 ul. Kasprowicza Niepubliczne Przedszkole JEDYNECZKA ul. Kochanowskiego 8 11 Szkoła Podstawowa Nr 3 ul. Matejki 1 12 Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1 ul. Niemcewicza 1 Strona 136

137 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI 13 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej ul. Niepodległości 9 14 Przedszkole Nr 3 ul. Niepodległości Kiosk ul. Obrooców Pokoju 1 16 ELMECH Sp. z o.o. ul. Podmiejska 5c 17 Sklep Spożywczo-Przemysłowy ul. Przy Torze Sklep ŻABKA ul. Tysiąclecia 1a 19 Niepubliczne Przedszkole BAJECZKA ul. Tysiąclecia 3 20 Zespół Szkół Nr 2 ul. Tysiąclecia 5 21 Spółdzielnia Mieszkaniowa RADUNIA ul. Tysiąclecia 8 22 Salonik Prasowy KOLPORTER al. ks. Waląga Komenda Powiatowa Policji ul. Wita Stwosza 4 24 Zespół Szkół Ogrodniczych i Ogólnokształcących ul. Wojska Polskiego 4 25 HaEf ul. Wojska Polskiego 6a 26 Katolickie Szkoły Niepubliczne ul. Wojska Polskiego 8 27 Sklep DOMEX ul. Wojska Polskiego Pogotowie Ratunkowe ul. Wojska Polskiego Urząd Gminy ul. Wojska Polskiego Biblioteka Publiczna ul. Wojska Polskiego Sklep ŻABKA ul. Żwirki i Wigury 1 32 Niepubliczne Przedszkole im. Korczaka ul. Żwirki i Wigury 1 Źródło: opracowanie własne Gospodarka odpadami Miasta Pruszcz Gdaoski na tle regionalnego systemu gospodarowania odpadami Rozwiązania przyjęte na szczeblu krajowym zakładają tworzenie regionalnych systemów gospodarowania odpadami, obejmujących działania w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów, selektywnego ich zbierania, przygotowania do odzysku lub unieszkodliwiania oraz bezpiecznego składowania 13. Prowadzenie tych działao powinno byd oparte na sieci regionalnych zakładów zagospodarowania odpadów (zzo). Organizacja nowoczesnej sieci takich zakładów, poddanych ocenie oddziaływania na środowisko, tworzonych z udziałem społeczeostwa, umożliwiających dostęp do wszelkich sposobów unieszkodliwiania odpadów oraz objętych stałym monitoringiem jest zadaniem wynikającym z dyrektyw Unii Europejskiej oraz transponujących je polskich przepisów 14. Regionalizacja systemu gospodarki odpadami przedstawiona w Planie gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010 przewiduje funkcjonowanie dziewięciu zakładów zagospodarowania odpadów (ZZO): Bierkowo, Czarnówko, Eko Dolina, Sierżno, Szadółki, Rokitki, Gilwa Mała, Stary Las i Kiełpin lub Nowy Dwór k/angowic. Poszczególne zakłady swoim działaniem obejmują obszar od 108,7 tys. ha w przypadku zakładu Eko Dolina w Łężycach do 309,9 tys. ha 13 Krajowy plan gospodarowania odpadami 2010, s.62, Projekt Krajowego planu gospodarki odpadami 2014, s Dyrektywa 2006/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie odpadów (Dz.U. L 114 z , s.9), Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów (Dz.U. L 182 z , s.1), zmieniona przez Rozporządzenie (WE) nr 1882/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 września 2003 r. (Dz.U. L 284 z , s.1), i Rozporządzenie (WE) nr 1137/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 października 2008 r. (Dz.U. L 311 z , s.1), ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach. Strona 137

138 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI w przypadku zakładu Sierżno. Z kolei pod względem liczby osób dominuje obszar obsługiwany przez zakład Szadółki. Na terenie tym mieszka ponad 588 tys. osób. Najmniejszy obszar obejmuje swoim zasięgiem zakład Czarnówko. Zamieszkuje go niewiele ponad 110 tys. mieszkaoców (tab. 33). Tab. 33. Proponowane docelowe obszary obsługiwane przez ZZO LP. NAZWA ZZO GMINY OBJĘTE DZIAŁALNOŚCIĄ 1 Bierkowo Damnica, Dębnica Kaszubska, Główczyce, Kępice (miejska), Kępice (wiejska), Kobylnica Słupsk (miejska), Słupsk (wiejska), Smołdzino, Ustka (miejska), Ustka (wiejska), Trzebielino. 2 Czarnówko Lębork (miejska), Łeba (miejska), Cewice, Nowa Wieś Lęborska, Wicko, Choczewo, Łęczyce, Linia. Docelowo po wypełnieniu składowisk: Gniewino, Kro-kowa i Potęgowo. 3 Eko Dolina Gdynia, Sopot, Rumia, Reda, Wejherowo (miejska), Wejherowo (wiejska), Kosakowo. Po wypełnieniu składowisk dodatkowo: Hel, Władysławowo, Jastarnia, Puck (miejska), Puck (wiejska), Luzino, Szemud. 4 Sierżno Borzytuchom, Bytów, Czarna Dąbrówka, Kołczygłowy, Lipnica, Parchowo, Studzienice, Tuchomie, Brusy, Konarzyny, Chmielno, Sierakowice, Sulęczyno, Dziemiany, Lipusz. Po zapełnieniu składowiska: Miastko. 5 Szadółki Gdaosk, Pruszcz Gdaoski (miejska), Pruszcz Gdaoski (wiejska), Żukowo, Kolbudy, Somonino, Kartuzy (miejska), Kartuzy (wiejska), Przodkowo. Po wypełnieniu składowiska w Liniewie - Przywidz. 6 Rokitki Tczew (miejska, Tczew (wiejska), Subkowy, Cedry Wielkie, Pszczółki, Suchy Dąb, Trąbki W., Krynica Morska, Sztutowo, Stegna, Nowy Dwór Gdaoski, Ostaszewo, Miłoradz. Po wypełnieniu składowisk: Malbork (miejska), Malbork (wiejska), Nowy Staw, Lichnowy, Stare Pole, Pelplin, Gniew, Morzeszczyn. 7 Gilwa Mała Kwidzyn (miejska), Kwidzyn (wiejska), Prabuty, Gardeja, Ryjewo. Docelowo: Sadlinki. Po wypełnieniu składowisk: Sztum, Dzierżgoo, Stary Targ, Mikołajki Pom., Stary Dzierżgoo. 8 Stary Las Bobowo, Czarna Woda, Kaliska, Lubichowo, Osieczna, Osiek, Skarszewy, Skórcz (miejska), Skórcz (wiejska), Smętowo, Starogard (miejska), Starogard (wiejska), Zblewo, Karsin, Nowa Karcz-ma, Stara Kiszewa. Po wypełnieniu składowisk: Liniewo, Czersk. 9 Kiełpin lub Nowy Dwór k/angowic Chojnice (miejska), Chojnice (wiejska), Czarne, Człuchów (miejska), Człuchów (wiejska), Debrzno, Przechlewo, Koczała, Rzeczenica. POWIERZCHNIA TERENU (tys. ha) LICZBA MIESZKAOCÓW (tys.) 234, , , , , , , , ,4 113 Źródło: Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010, s Gmina Miejska Pruszcz Gdaoski znalazła się w obszarze objętym działalnością zakładu Szadółki (Zakład Utylizacyjny Sp. z o. o. w Gdaosku). Pozostałe gminy obsługiwane przez ten zakład to: Gdaosk, Pruszcz Gdaoski (gmina wiejska), Żukowo, Kolbudy, Somonino, Kartuzy (gmina miejska), Kartuzy (gmina wiejska), Przodkowo, a także, po wypełnieniu składowiska w Liniewie - Przywidz. Obszar obsługiwany przez zakład to 120 tys. ha, zamieszkiwany, jak wspomniano powyżej przez ponad 588 tys. osób (tab. 33, ryc. 53). Współpraca pomiędzy Gminą Miejską Pruszcz Gdaoski Strona 138

139 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA PRUSZCZ GDAOSKI i Zakładem Utylizacyjnym Sp. z o. o. w Gdaosku realizowana jest na podstawie Uchwały Nr XLII/428//2006 Rady Miasta Pruszcz Gdaoski z dnia 26 kwietnia 2006 r. w sprawie zawarcia Porozumienia Międzygminnego z Miastem Gdaosk dotyczącego przyjmowania odpadów komunalnych z terenu Miasta Pruszcz Gdaoski na składowisko odpadów w Gdaosku Szadółkach. Miasto Pruszcz Gdaoski nie ponosi żadnych kosztów z tytułu udziału w porozumieniu, jedynie raportuje ilośd i rodzaj przekazywanych odpadów komunalnych oraz aktualny wykaz przedsiębiorców świadczących usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych z terenu miasta. Legenda: 3 - ZZO Eko Dolina 5 - ZZO Szadółki 6 - ZZO Rokitki Pruszcz Gdaoski Ryc. 53. Regionalizacja gospodarki odpadami w północno-zachodniej części województwa pomorskiego Źródło: Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010, s.86, zmienione Właścicielem Zakładu Utylizacyjnego Sp. z o. o. jest Miasto Gdaosk. Decyzja o jego utworzeniu została podjęta przez Prezydium Rady Powiatowej w Pruszczu Gdaoskim w dniu 11 lutego 1989 r. (AB-440/312/68). Zakład zlokalizowany jest w Gdaosku Szadółkach przy ul. Jabłoniowej 55. W systemie REGON został zarejestrowany pod numerem , a swoją działalnośd prowadzi pod numerem NIP Zakład posiada pozwolenie zintegrowane udzielone przez Marszałka Województwa Pomorskiego na prowadzenie instalacji sklasyfikowanej, jako instalacja do składowania odpadów, z włączeniem odpadów obojętnych, o zdolności przyjmowania ponad 10 ton odpadów na dobę lub o całkowitej pojemności ponad ton (DROŚ.P.Z /09 z r.; DROŚ.S.ES /10 z r.). Posiada również decyzję zatwierdzającą instrukcję eksploatacji składowiska (DROŚ.S.ES /09 z r. zmiany Strona 139