Słowo wstępne 1 O projekcie 2 Rada Programowa 2 Konferencja Zadania 3 Nad czym pracowaliśmy 5 Produkty Zadania 6

Transkrypt

1

2 SPIS TREŚCI Słowo wstępne 1 O projekcie 2 Rada Programowa 2 Konferencja Zadania 3 Nad czym pracowaliśmy 5 Produkty Zadania 6 Zadanie 2. Opracowanie zintegrowanego systemu prognostyczno-informacyjnego umoliwiającego prognozowanie zatrudnienia Projekt Analiza procesów zachodzących na polskim rynku pracy i w obszarze integracji społecznej w kontekście prowadzonej polityki gospodarczej Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I. Zatrudnienie i integracja społeczna Działanie 1.1. Wsparcie systemowe instytucji rynku pracy Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Lider projektu: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich Partner projektu: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych Redaktor informatora: Beata Kaczyńska Projekt graficzny okładki: Luiza Daab Redakcja techniczna: Beata Kaczyńska Skład komputerowy: Luiza Daab Copyright by IPiSS, Warszawa 2012 Wszelkie praw zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości bądź części niniejszej publikacji, niezależnie od zastosowanej techniki reprodukcji (drukarskiej, fotograficzej, komputerowej i in.), wymaga pisemnej zgody Wydawcy. Druk: Heldruk Helena Rąbalska ul. Partyzantów 3 b, Malbork

3 SŁOWO WSTĘPNE Drogi Czytelniku! Przekazujemy kolejną porcję informacji na temat prac realizowanych przez partnerstwo Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich i Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Zadaniu 2 projektu dotyczącego rynku pracy i integracji społecznej w Polsce. Na wstępie jest mi przyjemnie zakomunikować, że prace w Zadaniu ruszyły bardzo dynamicznie i systemowo. Realizatorzy mieli zaszczyt na konferencji w dniu 13 grudnia 2011 r. przekazać współpracownikom IPiSS, służbom zatrudnienia oraz pracownikom naukowym specjalizującym się w zagadnieniach rynku pracy plany dotyczące prowadzenia badań w ramach Zadania. Mogę z satysfakcją poinformować, że przygotowany przez realizatorów program badań odpowiada oczekiwaniom Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, co przekazała na początku obrad podsekretarz stanu Czesława Ostrowska. Zaprezentowane zamierzenia badawcze i harmonogram prac wzbudziły interesującą dyskusję. Pragnę również podkreślić znaczenie zrealizowanych studiów przez zespół badawczy, dotyczących przeglądu wykonanych dotychczas w Polsce i na świecie projektów prognozowania procesów zachodzących na rynku pracy, a szczególnie prognoz popytu na pracę według kwalifikacji. Dotychczas tak dogłębnej analizy w Polsce nie przeprowadzono. Stąd opublikowanie tego przeglądu w formie raportu, a także planowane opublikowanie towarzyszących mu ekspertyz znakomicie uzupełni literaturę z tego zakresu w Polsce. Świadczy to także o szerszej użyteczności nawet już tego etapu realizacji badań. Jednocześnie ten etap prac pokazał, że przerwanie tworzenia systemu prognozowania popytu na pracę w Polsce poprzez likwidację Rządowego Centrum Studiów Strategicznych było ogromnym błędem i przyniosło Polsce ponad dziesięcioletnie opóźnienie w stosunku do wielu krajów UE, a tak Polska mogłaby być liderem w Europie budowy takiego systemu. Życzę Państwu miłej lektury Informatora. prof. dr hab. Zbigniew Strzelecki Koordynator merytoryczny 1

4 O PROJEKCIE Wramach umowy partnerskiej zawartej przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich (lider) oraz Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (partner) realizowany jest projekt Analiza procesów zachodzących na polskim rynku pracy i w obszarze integracji społecznej w kontekście prowadzonej polityki gospodarczej, a konkretniej jego Zadanie 2 Opracowanie zintegrowanego systemu prognostyczno-informacyjnego umożliwiającego prognozowanie zatrudnienia. (Priorytet I. Zatrudnienie i integracja społeczna, Działanie 1.1. Wsparcie systemowe instytucji rynku pracy, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego). Zadanie 2 podjęte zostało w sierpniu 2011 r., a jego zakończenie ma nastąpić w październiku 2014 r. Celem nadrzędnym projektu jest wsparcie instytucji rynku pracy poprzez dostarczenie i rozwój systemu analizowania, monitorowania i prognozowania sytuacji na rynku pracy w kontekście prowadzonej polityki społeczno-gospodarczej oraz badanie efektywności usług świadczonych przez instytucje rynku pracy. W wyniku realizacji Zadania 2 powstanie system prognostyczno-informacyjny umożliwiający prognozowanie zatrudnienia według wielkich, dużych i średnich grup zawodów (według Klasyfikacji Zawodów i Specjalności Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej) w skali kraju i poszczególnych województw. Będzie on przeznaczony do wykorzystania przede wszystkim przez instytucje rynku pracy (zwłaszcza publiczną służbę zatrudnienia, agencje zatrudnienia oraz instytucje szkoleniowe), a także instytucje pomocy społecznej, edukacyjne oraz władzy i administracji rządowej i samorządowej. Jego odbiorcami będą w przyszłości także osoby pozostające bez pracy, które uzyskają źródło informacji, w jakim kierunku powinny się przekwalifikować. W większości krajów wysoko rozwiniętych już od dawna prowadzone są działania mające na celu rozpoznanie przyszłych zmian wielkości i struktury zapotrzebowania gospodarki na pracę. RADA PROGRAMOWA W dniu 11 stycznia 2012 r. w Warszawie odbyło się drugie posiedzenie Rady Programowej powołanej na potrzeby i w ramach Zadania 2 pn. Opracowanie zintegrowanego systemu prognostyczno-informacyjnego umożliwiającego prognozowanie zatrudnienia. Przedmiotem spotkania było m.in. omówienie prac wykonanych w Zadaniu (10 ekspertyz krajowych, 6 ekspertyz dobrych praktyk zagranicznych), zaprezentowanie pierwszego raportu pt. Prognozowanie zatrudnienia według zawodów dorobek teoretyczny i wdrożeniowy świat i Polska, przedstawienie koncepcji modeli prognoz zatrudnienia według zawodów dla wybranego województwa, przedstawienie modeli ekonometrycznych do prognozowania zatrudnienia według zawodów w województwie łódzkim do 2020 r., wybór województwa do testowania uniwersalności modelu prognozowania zatrudnienia według zawodów oraz przedstawienie informacji z wyjazdu studialnego do Holandii i Niemiec. 2

5 KONFERENCJA ZADANIA 13 grudnia 2011 r. w hotelu Polonia Palace Instytut Pracy i Spraw Socjalnych zorganizował konferencję pt. System prognostyczno-informacyjny zatrudnienia w Polsce. Konferencja poświęcona była przed- stawieniu założeń, celów i struktury Zadania 2 oraz pierwszych wyników podjętych prac badawczych. ników determinujących zatrudnienie w regionie w świetle głównych teorii rynku pracy sformułowanych w ekonomii (ekonomia neoklasyczna, ekonomia keynesistowska, teoria bezrobocia równowagi, teoria trzech sektorów gospodarki). Studia przypadków prognozowania zatrudnienia za granicą były przedmiotem wystąpienia mgr Ewy Gałeckiej-Burdziak ze Szkoły Głównej Handlowej. Referentka zwróciła uwagę na uwarunkowania teoretyczne tworzonych prognoz oraz na badania Europejskiej Agencji CEDEFOP (European Centre for the Development of Vocational Training). Przedstawiła metody prognozowania popytu na pracę w wybranych państwach (Holandia, Wielka Brytania, Australia) i wnioski wynikające z podjętych analiz. Fot. 1. Z zasobów IPiSS. Referentów i zaproszonych gości przywitały prof. nadzw. Bożenna Balcerzak-Paradowska, dy- rektor Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych (Partner Projektu) oraz Iwona Zakrzewska, dyrektor Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich (Lider Projektu). Potrzeby i oczekiwania Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej na prognozowanie zatrudnienia przedstawiła Czesława Ostrowska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Cele podjętych prac badawczych zaprezentowała prof. Elżbieta Kryńska, kierownik merytoryczny Zadania z Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych. Wskazała adresatów systemu prognostyczno-informacyjnego oraz omówiała produkty, jakie powstaną w wyniku realizacji Zadania. O determinantach zatrudnienia w świetle teorii ekonomii mówił prof. Eugeniusz Kwiatkowski z Uniwersytetu Łódzkiego. Głównym celem wystąpienia było zidentyfikowanie podstawowych czyn- Fot. 2. Z zasobów IPiSS. Z kolei polskie studia przypadków prognozowania zaprezentowała dr Iwona Kukulak-Dolata z Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych. W prezentacji omówiono charakter opracowywanych prognoz, metody stosowane do prognozowania oraz bariery w prowadzeniu procesu prognostycznego w Polsce. Przedmiotem analizy były projekty rządowe realizowane na potrzeby Międzyresortowego Zespołu Prognozowania Popytu na Pracę, który funkcjonował przy Rządowym Centrum Studiów Strategicznych, oraz na potrzeby Ministerstwa Pracy i Polityki Spo- 3

6 KONFERENCJA ZADANIA łecznej i Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, a także projekty samorządowe z 14 województw. Fot. 3. Z zasobów IPiSS. Analizowane dokumetny zamieszczone są na stronach internetowych: MPiPS, publicznych służb zatrudnienia, CRZL, bazach projektów badawczych EFS, wojewódzkich urzędów pracy, regionalnych obserwatoriów rynku pracy. Korzystano także z własnych zasobów bibliotecznych. Wnioski z analiz teoretycznych i wdrożeniowych dla systemu prognozowania zatrudnienia omówiła dr Halina Sobocka-Szczapa z Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych. Prognozowanie popytu na pracę wymaga integracji danych pochodzących z różnych źródeł i ich dopasowania w czasie. Trzeba także budować własną bazę danych. W procesie tworzenia prognoz należy korzystać z doświadczeń innych krajów (wiedza ekspercka). Obok popytu nowego, w procesie prognozowania powinien być uwzględniany tzw. popyt odtworzeniowy. Istotnym, choć uzupełniającym źródłem informacji wykorzystywanym w procesie prognozowania powinny być wyniki badań ilościowych. Ważne jest także zachowanie ciągłości procesów prognozowania. 4 Sposób przyszłego udostępniania opracowywanego systemu poprzez portal internetowy przedstawił dr Łukasz Arendt z Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych. Portal spełniać będzie funkcje: informacyjną, aplikacyjną, integracyjną i edukacyjną. Będzie narzędziem dla pracowników publicznych służb zatrudnienia wspierającym pracę z osobami bezrobotnymi i poszukującymi pracy. Z portalu będą mogli korzystać również przedstawiciele struktur rządowych i samorządowych, środowiska naukowego i akademickiego, politycy, parlamentarzyści, dziennikarze i publicyści, młodzież szkolna. Referent omówił konstrukcję portalu i poszczególne jego elementy. Fot. 4. Z zasobów IPiSS. Podsumowania konferencji, wygłoszonych referatów oraz dyskusji dokonał prof. Zbigniew Strzelecki ze Szkoły Głównej Handlowej. Fot. 5. Z zasobów IPiSS.

7 NAD CZYM PRACOWALIŚMY O pracowanie zintegrowanego systemu prognostyczno-informacyjnego umożliwiającego prognozowanie zatrudnienia według zawodów jest przedsięwzięciem naukowym i wdrożeniowym wymagającym podjęcia rozległych prac badawczych, prowadzonych w wielu zespołach eksperckich. Zespoły te składają się ze specjalistów, których wiedza i doświadczenie pozwala na przeprowadzenie analiz w obszarach mających znaczenie dla prac prognostycznych zaplanowanych w projekcie. W pierwszym rzędzie podjęto prace nad pewnego rodzaju inwentaryzacją dotychczasowych działań w zakresie prognozowania zatrudnienia w Polsce i w innych krajach. Przygotowano następujące ekspertyzy: Kwerenda biblioteczna dotycząca zagadnień związanych z rynkiem pracy i prognozowaniem popytu na pracę według zawodów; Synteza wiedzy na temat rozwiązań stosowanych w zakresie prognozowania zatrudnienia według zawodów w innych krajach; Porównanie projektów rządowych i samorządowych przygotowanych i wdrażanych w zakresie prognozowania zatrudnienia według zawodów w Polsce; Ocena prac badawczych w zakresie prognozowania zatrudnienia według zawodów w Polsce. Ekspertyzy te stały się podstawą do sporządzenia pierwszego raportu pt. Prognozowanie zatrudnienia według zawodów dorobek teoretyczny i wdrożeniowy świat i Polska (wyd. IPiSS- -CRZL, Warszawa 2011). Prowadzone były również działania mające na celu poznanie tzw. dobrych praktyk w zakresie prognozowania zatrudnia według zawodów w tych krajach Unii Europejskiej, w których proces ten jest najbardziej zaawansowany i w których problemy rynku pracy są najbardziej zbliżone do występujących w Polsce. Działania te objęły: wyjazd studialny do dwóch krajów UE 15 (Holandia i Niemcy); pozyskanie od ekspertów zagranicznych, specjalistów zajmujących się prognozowaniem zatrudnienia, sześciu ekspertyz: z Finlandii, Holandii, Republiki Czeskiej, Wielkiej Brytanii oraz dwóch z Niemiec. Równolegle wykonanych zostało sześć ekspertyz niezbędnych do przygotowania pilotażowych prognoz zatrudnienia według zawodów dla województwa łódzkiego: Sformułowanie wniosków z analiz teoretycznych i wdrożeniowych dla zespołu projektującego modele prognoz zatrudnienia według zawodów dla wybranego województwa; Stworzenie koncepcji modeli prognoz zatrudnienia według zawodów dla wybranego województwa; Opracowanie modeli ekonometrycznych do prognozowania zatrudnienia według zawodów w wybranym województwie do 2020 r.; Przygotowanie założeń merytorycznych do prognozy zatrudnienia według zawodów w wybranym województwie; Założenia merytoryczne do prognozy zatrudnienia w wybranym województwie według grup zawodów i obszarów statystycznych NUTS III do 2020 r.; Opracowanie założeń merytorycznych do prognozy zatrudnienia w wybranym województwie według grup zawodów i sektorów. Ze względu na niedostatek informacji statystycznych dotyczących popytu na pracę zgłaszanego przez mikropodmioty gospodarcze zatrudniające mniej niż dziewięć osób, opracowano koncepcję i narzędzia badawcze, a następnie przeprowadzono badania 1000 podmiotów zatrudniających 0 9 osób w województwie łódzkim. Sporządzona na ich podstawie ekspertyza, zawierająca podsumowanie wyników badania, stanie się podstawą korekt eksperckich trzech pilotażowych prognoz zatrudnienia według zawodów w województwie łódzkim: globalnej, według sektorów gospodarczych oraz według jednostek NUTS III (podregionów). Równolegle konsorcjum ekonometryczne pracowało nad kształtem, postaciami i estymacją parametrów modeli prognostycznych wybranych dla województwa łódzkiego. 5

8 PRODUKTY ZADANIA Podstawowym celem raportu jest przedstawienie najważniejszych wyników analiz dorobku teoretycznego i wdrożeniowego w zakresie prognozowania popytu na pracę według zawodów. Jego treść jest syntezą czterech opracowań eksperckich pt.: Kwerenda biblioteczna dotycząca zagadnień związanych z rynkiem pracy i prognozowaniem popytu Prognozowanie na pracę według zawodów (autorzy: H. Sobocka-Szczapa, I. Kukulak-Dolata, I. Poliwczak, A. Smoder); zatrudnienia Synteza wiedzy na temat rozwiązań stosowanych w zakresie prognozowania zatrudnienia według to ważny zawodów w innych krajach (autorzy: P. Kubiak, A. Burdziak, R. Gałecka-Burdziak, P. Włodarczyk); aspekt Porównanie projektów rządowych i samorządowych przygotowanych i wdrażanych w zakresie prognozowania według zawodów w Polsce (autorzy: H. Sobocka-Szczapa, I. Kukulak-Dolata, I. Poliwczak, kreowania polityki J. Mirosław); gospodarczej. Ocena prac badawczych w zakresie prognozowania zatrudnienia według zawodów w Polsce (autorzy: L. Kucharski, P. Kubiak, S. Roszkowska). Wszystkie te ekspertyzy są odrębnymi publikacjami, stanowiącymi pewnego rodzaju aneksy do tego raportu. Raport składa się z czterech rozdziałów. 6 Raport I Prognozowanie zatrudnienia według zawodów dorobek teoretyczny i wdrożeniowy świat i Polska. Opracowanie Ewa Gałecka- -Burdziak, Iwona Poliwczak, Halina Sobocka- -Szczapa. Redakcja naukowa Elżbieta Kryńska, seria Studia i Monografie, CRZL-IPiSS, Warszawa 2011, stron 190. Publikacja dostępna bezpłatnie. R aport jest pierwszym z cyklu dziewięciu opracowań przedstawiających i dokumentujących wyniki prac badawczych podjętych w zadaniu Opracowanie zintegrowanego systemu prognostyczno-informacyjnego umożliwiającego prognozowanie zatrudnienia, realizowanych w ramach projektu Analiza procesów zachodzących na polskim rynku pracy i w obszarze integracji społecznej w kontekście prowadzonej polityki gospodarczej. W rozdziale pierwszym (opracowanie Ewa Gałecka-Burdziak) przedstawiono najważniejsze teoretyczne i metodologiczne aspekty prognozowania popytu na pracę oraz omówiono i przeanalizowano metody stosowane do prognozowania popytu na pracę w wybranych państwach

9 PRODUKTY ZADANIA europejskich (Austria, Cypr, Czechy. Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Niemcy, Rumunia, Słowenia, Wielka Brytania, Włochy), jak i z innych kontynentów (Australia, Kanada, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej). W rozdziale drugim (opracowanie Ewa Gałecka-Burdziak) zaprezentowano wyniki prac badawczych w zakresie prognozowania zatrudnienia według zawodów w Polsce. Rozdział składa się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej części omówiono prognozy popytu na pracę według zawodów opracowane dla całego kraju. Charakteryzują się one umiarkowanie zróżnicowanym horyzontem prognozy oraz zastosowanymi metodami badawczymi. Do generowania prognoz wykorzystywane są różne bazy danych, w tym dane z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności oraz dane statystyczne z Głównego Urzędu Statystycznego. W drugiej części tego rozdziału pokazano wyniki prac badawczych w zakresie prognozowania zatrudnienia według zawodów dla dziewięciu regionów (mazowieckiego, łódzkiego, śląskiego, opolskiego, lubelskiego, podlaskiego, dolnośląskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego). Rozdział trzeci (opracowanie Halina Sobocka-Szczapa) zawiera omówienie rządowych i samorządowych projektów przygotowanych i wdrożonych w Polsce w zakresie prognozowania zatrudnienia. Przeprowadzona analiza wskazuje na dość duże upowszechnienie w praktyce gospodarczej procesów prognozowania popytu na pracę. Działania tego rodzaju były przedmiotem projektów realizowanych na szczeblu centralnym, jak również w większości województw, a także na lokalnych rynkach pracy. Rozdział czwarty (opracowanie Iwona Poliwczak) prezentuje syntetyczne wyniki kwerendy bibliotecznej dotyczącej polskich publikacji związanych z rynkiem pracy i prognozowaniem zatrudnienia. Omówiono najważniejsze wyniki badań o zasięgu krajowym i regionalnym opublikowane w piśmiennictwie naukowym oraz publikacje dotyczące prognozowania popytu na pracę. System prognostyczny jest przydatny dla decydentów polityki gospodarczej i uczestników rynku pracy. Projekcje pokazują spektrum możliwości rozwoju sytuacji na rynku pracy. Analiza literatury przedmiotu wykazała, że największe znaczenie dla prognozowania popytu na pracę z uwzględnieniem struktury zawodów mają następujące determinanty: 1. Nakładanie się na siebie dwóch zjawisk demograficznych: starzenia się społeczeństwa oraz zmniejszanie się liczebności aktywnej zawodowo populacji młodych ludzi. Zjawiska te mogą ograniczyć występowanie zastępowalności pokoleń i prowadzić w krańcowym przypadku do braku możliwości zapełnienia wolnych miejsc pracy pojawiających się na rynku pracy. 2. Wysokość płacy i jej powiązanie z produktywnością pracy oraz różnice występujące Istnieje w tej dziedzinie w poszczególnych kategoriach zasobów pracy. Okazuje się, że oczekiwania potrzeba prognozowania popytu płacowe bezrobotnych stanowią podstawowy wyznacznik przyjęcia oferty pracy i nie różnicuje ich ani czas pozostawania bez pracy, ani sposób poszukiwania zatrudnienia. Znaczenie ma natomiast poziom wykształcenia, przekonanie o wysokim zapotrzebowaniu na posiadane przez bezrobotnego kwalifikacje oraz do- w przekroju na pracę tychczasowa kariera zawodowa. Oczekiwania płacowe bezrobotnych dostosowują się do zmian na rynku zawodów. pracy, ale tempo tych zmian jest dość wolne i występują one z opóźnieniem. 7

10 PRODUKTY ZADANIA Występuje potrzeba koordynowania prac w zakresie prognozowania na poziomie regionów i lokalnych rynków pracy. Badania o charakterze prognostycznym powinny informować o przewidywanych kierunkach zmian struktury popytu na pracę. 3. Intensywność procesów wdrażania technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych. Zapotrzebowanie na pracowników posiadających kompetencje ICT będzie w Polsce wzrastać dość intensywnie. Dlatego też w analizowanych pozycjach literaturowych podkreślano znaczenie skłonności podażowej i popytowej strony rynku pracy do uzupełniania lub nabywania nowych kompetencji ICT oraz do wdrażania nowoczesnych technologii cyfrowych w przedsiębiorstwie. 4. Funkcjonowanie publicznych służb zatrudnienia, a zwłaszcza instrumentów i programów aktywnej polityki rynku pracy oraz instytucji edukacyjnych. We wszystkich publikacjach podkreślano ich znaczenie i rekomendowano konieczność wprowadzenia modyfikacji zwiększających ich skuteczność i efektywność. Proponowano w tym celu skoordynowanie działań wielu instytucji i podmiotów, których zadaniem byłoby podtrzymywanie obecności osób w wieku produkcyjnym oraz niemobilnym na rynku pracy. Głównymi kierunkami działań powinny być: aktywizowanie, opracowanie systemu zachęt, umożliwienie wprowadzenia elastycznego wieku emerytalnego, oddziaływanie na wzrost poziomu wykształcenia, zwiększenie atrakcyjności pracy jako źródła dochodu wobec źródeł alternatywnych oraz przeciwdziałanie dyskryminacji. 5. Sytuacja ludzi młodych na rynku pracy. Jest to grupa, która w przyszłości może w istotny sposób wpływać na intensywność procesów gospodarowania oraz prowadzoną politykę rynku pracy i politykę edukacyjną. Wyniki dotychczasowych badań nie są optymistyczne, wskazują bowiem na istnienie barier aktywności zawodowej ludzi młodych, wynikających głównie z braku doświadczenia zawodowego oraz niespójności posiadanych przez nich kwalifikacji do oczekiwań pracodawców. 6. Skłonność polskiego społeczeństwa do samozatrudnienia. Ta kwestia może stanowić jeden z czynników ograniczania niedopasowań występujących na lokalnych i regionalnych rynkach pracy. Skłonność do tworzenia własnych miejsc pracy wzbogaca rynek pracy, dając możliwość aktywizacji zawodowej poza tradycyjną umową o pracę. 7. Skłonność zasobów pracy i pracodawców do stosowania nietypowych form zatrudnienia i organizacji pracy. Jak wykazują liczne badania, formy te nie cieszą się zainteresowaniem Polaków ze względu na przypisywany im brak bezpieczeństwa, głównie związanego z zabezpieczeniem społecznym i świadczeniami pracowniczymi. 8. Wdrażanie modelu flexicurity. Należy uwzględniać ten model w prognozowaniu popytu na pracę w kontekście zwiększania bezpieczeństwa i elastyczności zatrudnienia osób z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, charakteryzujących się niską aktywnością zawodową. Dużą rolę w kształtowaniu pozycji konkurencyjnej takich osób mogą mieć działania ekonomii społecznej, stanowiącej potencjał uzupełniający i wzmacniający zatrudnienie socjalne. Wszystkie rozdziały raportu kończą konkluzje zawierające najważniejsze wnioski z przeprowadzonych analiz. 8

11 Instytut Pracy i Spraw Socjalnych jest instytutem badawczym podejmującym problemy pracy i polityki społecznej w sposób interdyscyplinarny. Kierunki prac badawczych są dostosowywane do bieżących potrzeb polityki społeczno-gospodarczej kraju. Badania IPiSS w wielu dziedzinach prekursorskie dotyczą zwłaszcza następującej problematyki: analiz efektywności instrumentów polityki społecznej i polityki rynku pracy, analiz rynku pracy, prognoz podaży i popytu na pracę w Polsce, procesów migracyjnych, zatrudnienia cudzoziemców, w tym w szarej strefie gospodarki, społecznego ustroju pracy i stosunków przemysłowych na tle procesów restrukturyzacji i przekształceń własnościowych przedsiębiorstw, systemów motywacyjnych i systemów wartościowania pracy w gospodarce rynkowej, koncepcji i pomiaru wynagrodzenia godziwego oraz określenia skutków wprowadzenia tej kategorii dla sfery zatrudnienia, bezrobocia, ubóstwa, relacji między polityką przemysłową a systemem zabezpieczenia społecznego na poziomie przedsiębiorstwa, czasu pracy, ubóstwa i metod przeciwdziałania biedzie oraz marginalizacji i wykluczeniu cyfrowemu, demograficznych i społeczno-ekonomicznych uwarunkowań życia i funkcjonowania rodzin różnych typów, nowych systemów ubezpieczeniowych, tj. uzupełniających ubezpieczeń emerytalnych, ubezpieczeń na wypadek bezrobocia, ubezpieczeń zdrowotnych, skutków integracji Polski z Unią Europejską związanych z rynkiem pracy i polityką społeczną, prawem pracy i ubezpieczeniami społecznymi, procesu zbliżania polskiego prawa pracy i ubezpieczeń społecznych do prawodawstwa Międzynarodowej Organizacji Pracy, Rady Europy i Wspólnot Europejskich, funkcjonowania podmiotów polityki społecznej w sferze publicznej i o charakterze nonprofit. IPiSS organizuje konferencje oraz stałe cykle seminariów i debat. Biorą w nich udział pracownicy naukowi z kraju i zagranicy, przedstawiciele administracji państwowej, związków zawodowych oraz organizacji pracodawców, a także praktycy zainteresowani omawianą problematyką. Sprzyja to integracji środowiska, skłania do podejmowania nowych tematów badawczych, umożliwia upowszechnianie rezultatów badań krajowych i zagranicznych, ułatwia dostęp do opracowań ekspertów, a przede wszystkim tworzy z Instytutu główny ośrodek dyskusji nad problematyką pracy i polityki społecznej. Placówka prowadzi działalność szkoleniową i wydawniczą (książki, czasopisma IPiSS posiada również uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk ekonomicznych.

12