Budynek. inteligentny?? TYSIĄCE. Wężyk wężykowi nierówny Oszczędzać czy nie? Wężyki gumowe w oplocie metalowym RYNEK. wężyków co roku pęka w Polsce!

Transkrypt

1 GZET BEZPŁTN nr 2/2012 (3) nakład 30 tys. ISSN Hydraulik w internecie s. 4 Narzędzia do armatury s. 6 Lodowe kominy s. 7 Błędy instalacyjne s. 7 Konkursy s. 8 RYNEK INSTLCYJNY Wprawdzie nasze domy będą zużywać coraz mniej energii, ale będzie też ona coraz droższa. Kiedy mówimy o oszczędzaniu energii, to najczęściej myślimy o oświetleniu, a to tylko niewielka część energii (około 8%) zużywanej w domach. Warto więc oszczędzać przede wszystkim tam, gdzie najwięcej jej zużywamy na ogrzewanie, na ciepłą wodę, na wentylację. Budynek inteligentny?? PROMOCJ Miesięcznik informacyjno-techniczny Instalacje grzewcze sanitarne wentylacyjne Wężyk wężykowi nierówny Oszczędzać czy nie? Wężyki gumowe w oplocie metalowym z końcówkami przyłączeniowymi służą do podłączania armatury i elementów instalacji wody zimnej i ciepłej. Są niezastąpione w miejscach trudno dostępnych i skracają czas montażu przyborów sanitarnych. Wykonanie takiego połączenia jest łatwe i nie wymaga specjalnych narzędzi. Jednak wężyk wężykowi nierówny i warto zwracać uwagę na jakość wyrobu, a nie na jego niską cenę. Do niedawna wężyki oferowało niewiele firm i były one produkowane z trwałej gumy i trwałego oplotu, z dobrymi zakończeniami wykonanymi z mo- Sporo firm oferuje budowę tzw. inteligentnych domów, czyli systemów zarządzania budynkiem. W materiałach producentów dużo się pisze o scenariuszach świetlnych, sterowaniu żaluzjami, sprzętem audio i wideo. le czy rzeczywiście obniży to nasze rachunki za energię na ogrzewanie i podgrzewanie wody? To one stanowią czasem nawet ¾ kosztów utrzymania domu. Żarówki w każdej chwili można zastąpić bardziej energooszczędnymi, ale jak skutecznie obniżyć koszty ogrzewania bez utraty komfortu? To właśnie powinno być priorytetowe zadanie dla domu inteligentnego. siądzu i stali lub PPSU. Przez jakiś czas w sprzedaży były też wężyki z zamaku z oplotem aluminiowym warto na nie uważać, bo mogą być przyczyną awarii i strat. Typ zacisku a szczelność Pierwsze produkowane wężyki miały na tulei zacisk wzdłużny. Ten sposób zacisku nie był w pełni skuteczny i zdarzały się rozszczelnienia połączeń na skutek powstawania kanalików równoległych do osi wężyka. Obecnie przeważająca większość firm stosuje zacisk poprzeczny składający się z trzech segmentów. Kształt tego zacisku wyraźnie różni się od wcześniej stosowanego i zapewnia większą Jak to zrobić czytaj na s. 3 szczelność na obwodzie w miejscu połączenia. Zaciski łączące końcówki przyłączeniowe z oplecionym wężem są newralgicznym miejscem w konstrukcji i głównie od ich jakości wykonania zależy szczelność i wytrzymałość złącza elastycznego. Sam wężyk praktycznie trudno jest uszkodzić, chyba że byłby on dziurawy już podczas produkcji lub jego ścianka z gumy EPDM byłaby cieńsza od wymaganej dla produktu tego typu. Uszkodzenie przewodu elastycznego następuje zwykle na skutek uszkodzeń mechanicznych. DOKOŃCZENIE N S. 7 Fot. Fotolia.com TYSIĄCE wężyków co roku pęka w Polsce! Fot. Fotolia.com Korozja tulejek wewnętrznych wykonanych z zamaku w wężykach w oplocie aluminiowym po kilkuletniej eksploatacji w w w. r y n e k i n s t a l a c y j n y. p l / g a z e t a - i n s t a l a c y j n a

2 PORDY Jak zapobiec przepływom?zzwrotnym? apewnienie odpowiedniej jakości wody wymaga zabezpieczenia instalacji przed zanieczyszczeniem na skutek przepływu zwrotnego. Przepływ ten najczęściej występuje przy nagłym obniżeniu ciśnienia w instalacji, spowodowanym np. pęknięciem rurociągu lub nagłymi wahaniami ciśnienia. Jest wiele przyczyn, które mogą wywołać wtórne skażenie wody, np. podłączenie instalacji do różnych źródeł wody studni i wodociągów albo płyny z instalacji grzewczej, chłodniczej lub wentylacyjnej. Jeśli instalacja wodociągowa nie ma odpowiednich zabezpieczeń, skażona woda przenika do instalacji i zanieczyszcza ją. W zależności od rodzaju zagrożenia należy zastosować odpowiednie zabezpieczenia. Istnieje kilkanaście typów zaworów antyskażeniowych, które są przeznaczone do pięciu kategorii płynów. Np. w domu jednorodzinnym kilka miejsc wymaga takich zabezpieczeń począwszy od kotłów centralnego ogrzewania, po systemy zraszające i baseny. Skuteczną ochroną jest montaż na przyłączu do budynku zaworu typu E należy go zamontować za wodomierzem w miejsce zwykłego zaworu zwrotnego. Przyłącze do basenu lub zraszaczy powinno mieć osobne zabezpieczenie: baseny z systemem dezynfekcji wymagają zaworów typu B lub GB, a bez systemu dezynfekcji zabezpieczeń typu, B lub D. Do podziemnych systemów zraszania stosuje się zawory typu B lub GB, a nadziemnych typu C lub G. Można sobie z tego nie zdawać sprawy, ale niektóre urządzenia domowe, np. pralka automatyczna czy zmywarka do naczyń, też mają zabezpieczenia antyskażeniowe są to rozwiązania typu i B (czyli przerwa powietrzna). Jeśli dom jednorodzinny ma też część usługowo-produkcyjną, to niezależnie od zaworu E na przyłączu przed wodomierzem należy zastosować drugi zawór wyodrębniający taką instalację. Wybór typu zabezpieczenia antyskażeniowego zależy od kategorii płynów, jakie mogłyby się przedostać do instalacji wodociągowej. Nie należy lekceważyć tych zabezpieczeń zdarzały się już wypadki, że nawet spore miasta pozbawione były przez kilka dni wody do picia z powodu skażenia wywołanego wtórnym przepływem podczas płukania beczkowozu na gnojowicę lub napełniania opryskiwacza roślin. wj RTYKUŁ SPONSOROWNY rmaflex i Tubolit piankowe izolacje termiczne w technice instalacyjnej W zasadzie wszystkie elementy wyposażenia budynków należące do instalacji mechanicznych, takie jak rury, kolanka, trójniki, zawory, uchwyty podwieszenia rur, zbiorniki, kanały wentylacyjne itp., wymagają zaizolowania. Dobór rodzaju izolacji, zarówno pod względem materiału, formy (otulina, mata, kształtka itd.), jak i konkretnej dymensji, czyli średnicy, grubości, szerokości, długości, powinien zostać określony w projekcie instalacji. Sam projekt powinien być zgodny z przepisami prawa budowlanego, a konkretnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU 75/2002, poz. 690, ze zm.). Wśród dostępnych na rynku materiałów izolacyjnych wyróżniają się zwłaszcza izolacje piankowe na bazie spienionego polietylenu i kauczuku syntetycznego. Cechuje je stabilna budowa, utrzymanie kształtu, łatwość montażu, brak szkodliwych części lotnych typu włókna i pył, niski współczynnik przewodzenia ciepła i wysoki współczynnik oporu dyfuzyjnego pary wodnej. rmacell, jako producent z największym doświadczeniem w branży technicznych izolacji piankowych, produkuje stosowane od lat i sprawdzone na rynku polskim izolacje Tubolit ze spienionego polietylenu oraz rmaflex z kauczuku syntetycznego. Dodatkowo izolacja rmaflex produkowana jest fabrycznie z osłoną zabezpieczającą w kolorze srebrnym i jako jeden wyrób oferowana pod nazwą rma Chek Silver. Cały asortyment produkowany jest w Polsce w fabryce rmacell w Środzie Śląskiej, co umożliwia jego dopasowanie do aktualnych wymagań polskiego rynku. Tubolit Izolacja Tubolit ze spienionego polietylenu w formie gotowych, uformowanych pod konkretny rozmiar rur stalowych, miedzianych i plastikowych, otulin izolacyjnych o długości 2 m i węży (otulin w zwojach) o długości 10, 15 i 20 m stosowana jest do izolowania instalacji sanitarno-grzewczych. Szeroki zakres asortymentowy i wymiarowy izolacji Tubolit umożliwia właściwy dobór odpowied- niej otuliny do każdego elementu instalacji. W zakresie izolacji Tubolit produkowane są również otuliny Tubolit DG o dużej grubości, 25 mm i 30 mm, i średnicy maksymalnej 114 mm, wymagane od 2009 r. do stosowania na instalacjach c.o. i c.w.u. zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia. Otuliny te produkowane są w specjalnej technologii, co pozwala uzyskać stabilny i jednocześnie odpowiednio miękki i elastyczny materiał, umożliwiający łatwy montaż na rurze. Innym przykładem nowych i innowacyjnych wyrobów są niebieskie otuliny Tubolit R Fonoblok i Tubolit R Fonowave produkowane specjalnie do izolowania rur kanalizacyjnych. Otulina Tubolit R na rurze kanalizacyjnej zapewnia skuteczną barierę akustyczną, która oddziela rurę kanalizacyjną od konstrukcji i struktury budynku i nie pozwala na przenoszenie się dźwięków materiałowych (redukcja hałasu o od 11 do 15 db). Unikatowe właściwości akustyczne otulin Tubolit R zostały potwierdzone badaniami praktycznymi zgodnie z normą EN w skali 1:1 w renomowanym Instytucie Fizyki Budowli w Stuttgarcie. Otuliny Tubolit R Fonoblok zalecane są do stosowania na rury żeliwne, a otuliny Tubolit R Fonowave na rury plastikowe. rmaflex Izolacja rmaflex z kauczuku syntetycznego z uwagi na swoją znakomitą szczelność stosowana jest na instalacjach chłodniczych, klimatyzacyjnych i wentylacyjnych. Ze względu na stabilne właściwości izolacyjne i bardzo dobrą elastyczność izolacja rmaflex sprawdza się również na instalacjach grzewczych, sanitarnych i wody deszczowej, zwłaszcza w warunkach wysokiej temperatury czynnika grzewczego i dużej wilgotności powietrza. Podstawową zaletą izolacji rmaflex jest uzyskiwanie absolutnie szczelnych połączeń klejonych i faktyczna odporność na dyfuzję pary wodnej potwierdzona parametrem µ 7000, co skutecznie zabezpiecza przed kondensacją pary wodnej na powierzchni izolacji. Rozwiązania specjalne Oprócz standardowych otulin i mat rmaflex firma rmacell oferuje również rozwiązania specjalne, które pozwalają wykonać w pełni profesjonalny montaż izolacji. rmafix to systemowy izolowany uchwyt do rur, który eliminuje mostki cieplne, zapobiega kondensacji i zapewnia poprawność montażu. rma Chek Silver to otuliny i maty rmaflex z osłoną zabezpieczającą w kolorze srebrnym. Materiały te mogą być stosowane na zewnątrz bez ryzyka uszkodzenia izolacji wskutek promieniowania UV, dodatkowo zapewniając ochronę mechaniczną. Maty rmaflex oferowane są również w wersji lu z pokryciem powierzchni zewnętrznej wzmacnianą folią aluminiową i przeznaczone zwłaszcza do zastosowania na kanałach wentylacyjnych. Znak CE Ważną nowością w zakresie izolacji termicznych stosowanych na instalacjach jest wprowadzenie w 2012 r. obowiązku oznakowania CE, czyli zgodności z europejskimi normami zharmonizowanymi. Wyroby izolacji termicznej bez wymaganego znaku CE potwierdzonego certyfikatem i deklaracją zgodności producenta będą wykluczone z grupy wyrobów budowlanych i tym samym z zastosowania w budownictwie. Termin znakowania wyrobów izolacyjnych upływa 1 sierpnia 2012 r. rmacell jest pierwszym producentem w Europie i jedynym w Polsce, który już wprowadził znak CE na wybrany asortyment swoich izolacji. Jarema Chmielarski dyrektor obsługi technicznej sprzedaży rmacell Poland Sp. z o.o Środa Śląska, ul. Targowa 2 tel , faks REKLM

3 ROZMOW z... Inteligentny budynek ROZMOW Z Jackiem Biskupskim projektantem domów zautomatyzowanych z firmy Unihome Co instalator powinien doradzić inwestorowi, żeby ten bez zbędnych kosztów i optymalnie wyposażył dom jednorodzinny w instalacje systemu zarządzania budynkiem? Zacznijmy od przewodów. Jak na razie nie udaje się jeszcze w dowolnym budynku połączyć bezprzewodowo wszystkich elementów takiego systemu i sterowanie automatyką budynkową wymaga kabli. Przewody te trzeba położyć we wszystkich w co zainwestować? miejscach, w których znajdować się będą urządzenia i sterowniki potem już trudno będzie coś dołożyć. To tak jak z innymi instalacjami, np. podłogówką. Przebieg i liczba przewodów powinny wynikać ze starannie przemyślanego projektu automatyki budynku. Jeśli wiemy, czym mamy sterować, możemy montować przewody niskonapięciowe, a nierzadko też zasilające. czy nie jest tak, że im więcej urządzeń, tym więcej kabli? Dobre systemy, czyli systemy otwarte, np. LonWorks czy KNX/EIB, do komunikacji wymagają tylko czterech przewodów: dwóch zasilania i dwóch sterowania. Można też dołożyć dodatkowy kabel w przypadku LonWorks koszt materiału będzie niewielki, ok. 1 zł za 1 mb. kabla UTP, takiego jak do sieci komputerowej. Z kolei EIB wymaga zainstalowania specjalnego kabla. System LonWorks stosuje się w przemyśle, ale sprawdza się on też świetnie w domach, podczas gdy KNX bywa czasem zbyt powolny przy rozległym systemie sterowania, nawet w domu jednorodzinnym. Ważny jest jednak projekt nieraz trzeba do wielu miejsc doprowadzić nie tylko te cztery wymienione przewody, ale też dodatkowe elektryczne przewody zasilające np. pompy czy inne urządzenia. Na co warto zwracać uwagę w takim inteligentnym domu na efektowne sterowanie światłami czy raczej na energożerne urządzenia do ogrzewania albo klimatyzacji? Ogrzewanie, wentylacja i ciepła woda decydują o komforcie i pochłaniają najwięcej energii, dlatego należy je automatyzować, gdyż to one decydują o kosztach utrzymania budynku. Jeśli weźmiemy pod uwagę łączne koszty budowy i użytkowania budynku przez 50 lat, to eksploatacja pochłania 75% wydatków. Dlatego warto oszczędzać każdy procent na eksploatacji. Nie opłaca się budować systemów, które sterują tylko oświetleniem, żaluzjami czy audio/wideo. Kosztują one podobnie jak systemy rozbudowane o elementy zapewniające komfortową i energooszczędną automatykę ogrzewania i wentylacji, ale nigdy się nie zamortyzują, nie pozwolą zaoszczędzić na energii. To po prostu kosztowne gadżety. Ponadto nasze domy będą w coraz większym stopniu korzystać z odnawialnych źródeł energii głównie z energii słońca i wiatru, a ta jest niezależna od naszych oczekiwań i kiedy staje się dostępna, trzeba ją jak najlepiej wykorzystać. Umożliwi to dobry i przemyślany system zarządzania budynkiem, w którym procesy przebiegają automatycznie. Rozmawiał wj BMS (Building Management System) system zarządzania budynkiem. Korzysta z sieci, do której podłączone są urządzenia magistralne (czujniki i elementy wykonawcze) mogące przesyłać informacje między sobą. Sterują one wyposażeniem budynku, np. oświetleniem, systemem bezpieczeństwa, sygnalizacji i monitoringu, ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji, urządzeniami RTV i GD. LonWorks sieć sterowania i kontroli danych opracowana przez firmę Echelon, wykorzystująca wielopoziomowy protokół niskiego poziomu, tzw. LonTalk, zarządzający transmisją danych i zapewniający bezkolizyjność transmisji. KNX standard zarządzania kontroli urządzeń (dawniej EIB) i budynków, opracowany pierwotnie przez EIB (European Installation Bus ssociation). Oba powyższe systemy są znormalizowane przez ISO i należą do tzw. systemów otwartych, do których pasują setki urządzeń różnych producentów. Wentylatory hybrydowe MG-200 Wentylator MG został skonstruowany na potrzeby wentylacji w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych (np. w systemie TBS) i w domach jednorodzinnych. Hybrydowa nasada MG świetnie spełnia funkcję wentylacji mechanicznej połączonej z wentylacją grawitacyjną. Hybryda ta występuje w dwóch wariantach: o wydajności 600 i 400 m 3 /h. Zastosowane w niej zostały dwubiegowe silniki elektronicznie komutowane o bardzo niskim poborze mocy odpowiednio 27 i 16 W. Średnica wlotu nasady hybrydowej wynosi 200 mm i może być ona montowana na zwieńczeniu komina wentylacyjnego wszystkich rodzajów kanałów wentylacyjnych, kanałów z tworzyw, przewodów spiro lub blachy ocynkowanej czy stalowej nierdzewnej. Na szczególną uwagę zasługuje fakt niskiego poziomu ciśnienia akustycznego (hałasu), który nie powoduje uciążliwości na zewnątrz pomieszczenia wentylowanego. System nawiewno-wywiewny FLOW Wentylacja hybrydowa FLOW to innowacyjny, sterowany system wentylacji mieszkań przeznaczony dla budownictwa jedno- i wielorodzinnego. W skład zestawu wchodzą nawiewniki ścienne Flow-in i kratki wentylacyjne wywiewne Flow-out, a w przypadku sterowania wentylatorem hybrydowym również higrosterowalna kratka Ellan. Systemy takie zapewniają optymalną wentylację i czyste powietrze w pomieszczeniach, a użytkownik ma możliwość stałego nadzorowania kierunku i poziomu ciągu wentylacyjnego w kanałach. Targi INSTLCJE pawilon 5, sektor E, stoisko nr 192 UNIWERSL Sp. z o.o Katowice, ul. Zakopiańska 1a, tel./faks w Katowice, ul. Reymonta 24, tel./faks , REKLM REKLM Zestawy solarne HEWLEX Zestawy solarne HEWLEX zostały zaprojektowane i stworzone z myślą o efektywnym i ekonomicznym wykorzystaniu energii słonecznej do zaspokajania zapotrzebowania na c.w.u. i wspomagania ogrzewania. Ekspercka wiedza i ponaddwudziestoletnie doświadczenie w produkcji urządzeń solarnej techniki grzewczej pozwoliły na wypracowanie nowego standardu jakości jakości HEWLEX. Zestawy wyposażone są we wszystkie elementy niezbędne do prawidłowego wykonania i uruchomienia instalacji, z wyjątkiem uchwytów montażowych oraz orurowania. UWG: na instalatorów, którzy dołączą do programu partnerskiego Instalator Plus podczas Targów INSTLCJE, czekają specjalne bony targowe wymieniane przy zakupie dowolnego zestawu solarnego HEW- LEX na komplet orurowania do instalacji (gratis: 32 mb. rury elastycznej ze stali nierdzewnej SNP-DN16 w otulinie HT/13, 2 szt. kompletnych nakrętek, zagniatarka). Targi INSTLCJE pawilon 5, stoisko 78 HEWLEX Sp. z o.o. Sp.k Czechowice-Dziedzice, ul. Słowackiego 33 tel , REKLM nowości na targi INSTLCJE 2012

4 porady PROMOCJ HYDRULIK W OCZCH KLIENTÓW Klienci tak samo nie mogą żyć bez instalatorów, jak instalatorzy bez zleceń to banalna prawda. Jednak dziś, w czasach wolnego rynku i konkurencji, szanse na utrzymanie się na powierzchni mają wyłącznie sprawni, zdyscyplinowani fachowcy. Zwłaszcza że coraz większym wymaganiom coraz bardziej świadomych klientów sprzyja gigantyczna, globalna tablica ogłoszeniowa internet. Tutaj każdy grzech zostanie zapisany na wieki, podobnie jak każdy sukces. Każdy fachowiec Wejdź na rynekinstalacyjny.pl artykuły relacje nowości komentarze blogi katalog firm zostanie rozliczony i oceniony, co w efekcie przełoży się na jego ekonomiczny i zawodowy sukces lub porażkę. Lepiej o tym pamiętać, odbierając telefon od zdenerwowanej zatkanym sedesem pani, czy stukając do drzwi pana krążącego wściekle po zalanym mieszkaniu z powodu pękniętej rury. Oni mogą panu majstrowi skoczyć tam, gdzie pan może pana majstra w dupę pocałować ta kultowa już kwestia ze skeczu Hydraulik weszła do codziennego języka. Niestety, obraz majstra rodem z PRL-u, którego główną umiejętnością jest oszukiwanie i naciąganie zdesperowanych klientów, wciąż trwa w społecznej świadomości. Tak przynajmniej może wynikać z rozmów ze znajomymi i z dyskusji na internetowych forach. Wrzątek w toalecie Do położenia instalacji wodnej w moim nowym domu wzięłam dwóch fachowców z firmy reklamującej się w internecie opowiada na jednym z czatów Małgorzata z Warszawy. Pierwszy fachowiec poplątał rury na zimną i ciepłą wodę i zamurował ścianę. Drugi położył kafelki na ścianę, a następnie zamontował armaturę. Po odkręceniu wody okazało się, że tam, gdzie powinna być zimna, płynie wrzątek, i na odwrót. Sprawa była o tyle skomplikowana, że mieliśmy tym samym wrzątek w kibelku. Potem była awantura i przerzucanie się winą który z majstrów jest większym partaczem. Wszystko trzeba było ściągać i kłaść od nowa. Nerwy, stracony czas. Większość projektantów i instalatorów już nie wyobraża sobie życia bez dostępu do sieci. Wymiana doświadczeń, przysyłanie projektów czy też dostęp do dokumentacji technicznej urządzeń to tylko najważniejsze zastosowania komputerów i internetu przez branżę instalacyjną. Coraz popularniejsze stają się internetowe narzędzia pozyskiwania zleceń. Obsługa portali tego typu jest prosta, wystarczy bowiem zalogować się i niemal natychmiast można składać oferty na konkretne zlecenie. Firma, która nie istnieje w internecie lub nie ma swojej strony internetowej, musi pogodzić się z utratą zleceń klientów, bo wielu szuka fachowców właśnie w sieci, a będzie ich coraz więcej. Nowoczesne produkty internetowe oferują wiele możliwości reklamowania się w sieci. Jednak należy pamiętać, że pieniądze na ten cel powinny być wydawane z głową. Internet ma zasięg globalny, a niejeden instalator pracuje lokalnie. Pozycjonując stronę internetową (działania sprawiające, by łatwo było ją znaleźć w wyszukiwarce internetowej), warto skoncentrować się na ściśle określonym rejonie działania mieście, powiecie, województwie, a słowa kluczowe sformułować np. usługi instalacyjne Warszawa. Ta sama zasada dotyczy linków sponsorowanych. Kolejną ważną kwestią są portale ogłoszeniowe, umożliwiające łapanie zleceń w sieci. Pozyskanie konkretnej pracy w ten sposób nie jest trudne, ale bardzo często o ostatecznym wyborze wykonawcy decyduje jedynie kryterium cenowe Najważniejsze, że Małgorzata wymogła na fachowcach, aby poprawili to, co zepsuli, i teraz może skwitować: ot, taka mi się trafiła przygoda. le w ramach konsumenckiej zemsty na forum budowlanym podała nazwę firmy tych panów z ostrzeżeniem: nie bierzcie tych ludzi do pracy. Jednak do dziś na hasło instalator albo hydraulik ma, jak mówi, dreszcze. Mnie to najbardziej bolało, czy mam przy takim fachowcu udawać głupią, czy mądrą pańcię, żeby lepiej coś dla mnie zrobił. Później doszłam do wniosku, że to wszystko jedno, bo i tak fachowiec zawsze ma cię za głupią komentuje. Hydraulik w ogniu Na kilku forach znaleźć można wpis, który z jednej strony śmieszy, i możliwość szybkiego podjęcia pracy. Nie można jednak traktować takich klientów jako jednorazowych, zamawiający może opublikować komentarz na temat pracy danej firmy i jakości jej usług. Opinia o wykonawcy: nie polecam, niesłowny lub nie dotrzymuje terminów raczej nie rokuje dobrze. Po trzecie, warto zwrócić uwagę na specjalistyczne portale dla instalatorów. To właśnie tutaj fachowcy wymieniają się doświadczeniami, a potencjalni klienci pozyskują informacje na temat instalacji. Bardzo często odbywa się to na forach, do których dostęp ma niemal każdy internauta. Dużym uznaniem cieszą się portale przeznaczone dla wąskiej grupy fachowców. Stąd o przewadze stron tego typu decyduje przede wszystkim dostęp do sprawdzonej wiedzy, potwierdzonej praktyką. Tu również jest miejsce na ogłoszenia i reklamy fachowców, a co najważniejsze, opinie o nich. co zrobić, jeżeli natkniemy się w sieci na negatywną opinię o nas, która w dodatku jest zupełnie nie- a z drugiej jeży włosy na głowie: Pan Paweł okazał się jedną wielką porażką. Wpuścił piankę montażową pod brodzik, a później ją podpalił. W wyniku czego dostał poparzeń i wylądował w szpitalu. Pozostawił po sobie smród i ogromny bałagan. Sprzątaczka dwa dni sprzątała toaletę. Uszkodził płytki, zlew, kibel, kosz na śmieci, wagę, kosz na bieliznę, dywan ze skóry. Odradzam, jak najdalej od takich ludzi!!!! pisze jeden z internautów. Inna sprawa, że na temat p. Pawła, hydraulika z Warszawy, można znaleźć tyleż krytycznych głosów, co pełnych aprobaty. Może więc negatywne wpisy w sieci kreuje niechętna konkurencja? może te pochwalne opinie wpisuje on sam? Nie można wykluczyć żadnej z tych opcji. age Sprawdź, gdzie cię chwalą Jeszcze nie tak dawno komputery instalatorom nie były w ogóle potrzebne i korzystali z nich raczej projektanci. Nikt wówczas nie przypuszczał, że komputery i internet staną się, często jedynym, narzędziem handlowym firm instalatorskich. prawdziwa? Fakt taki należy zgłosić moderatorowi forum lub administratorowi strony. Wszelkie pomówienia w świetle przepisów prawa są karane, a w dobie nowoczesnych technologii informatycznych namierzenie autora wypowiedzi nie jest trudne dla organów ścigania. Po zgłoszeniu nadużycia należy jak najszybciej ustosunkować się do opinii poprzez przedstawienie swoich argumentów. Muszą one być w pełni zgodne z prawdą, bo inaczej sytuację można tylko pogorszyć... O popularności portali internetowych pod kątem pozyskiwania zleceń decyduje oglądalność danej strony warto sprawdzić, ile osób na nią wchodzi. O znaczeniu konkretnej strony decyduje również zainteresowanie nią dużych firm, na przykład produkujących kotły, przyrządy pomiarowe czy systemy instalacyjne. Strony poświęcone instalacjom stają się coraz bardziej specjalistyczne i dotyczą wąskich aspektów tematycznych. Licznie funkcjonują już portale poświęcone technice grzewczej, systemom solarnym czy źródłom ciepła. dż

5 Termostatyczne zawory mieszające serii VT firmy ESBE Seria VT to dwie linie Basic i Premium. Basic to zawory do montażu w instalacji c.w.u. i c.o. ich główne atuty to precyzyjna regulacja temperatury oraz zabezpieczenie przed oparzeniem. Premium to najwyższa precyzja regulacji i ochrona a) b) Rys. 1. Schemat przepływu wody przez zawór: a) symetryczny, b) asymetryczny woda zimna woda gorąca woda zimna woda gorąca Rys. 2. Przykład zastosowania zaworów () VT330 (od lewej) i VT360 przed oparzeniem montuje się je przy punkcie poboru ciepłej wody. Zawory VT dostępne są w dwóch wariantach przepływu (rys. 1). Pierwszy to przepływ symetryczny: podłączenie wody zimnej i ciepłej naprzeciwko siebie, podłączenie wody zmieszanej w środku. Drugi to przepływ asymetryczny: podłączenie ciepłej wody i wody zmieszanej naprzeciwko siebie, podłączenie wody zimnej w środku. Wybór optymalnego rozwiązania ułatwia montaż i może poprawić efektywność instalacji. Liczne warianty podłączeniowe dają dużą swobodę podczas montażu zaworów. Mają one gwint wewnętrzny, zewnętrzny, przyłącza, złączki zaciskowe i kołnierze pompowe. Zawory VT330/360/530/560 z serii Premium zaleca się stosować tam, gdzie wymagana jest duża precyzja regulacji temperatur w instalacjach c.w.u., i montuje się je w punk- cie poboru. Zawory VT330/360 mają mniejsze wartości k vs : od 1,2 do 1,3 m 3 /h, natomiast VT530/560 są przeznaczone do punktów poboru o większej wydajności z k vs od 2,2 do 2,5 m 3 /h. Zawory VT310/320/520/550/570 z serii Basic przeznaczone są do centralnej regulacji temperatury c.w.u. (zaleca się też zastosowanie RTYKUŁ SPONSOROWNY Trójdrogowe termostatyczne zawory mieszające serii VT są wyposażone w termoelement, który umożliwia ich działanie bez zasilania elektrycznego. Przeznaczone są dla różnych zakresów temperatur i tym samym można je dobierać w zależności od potrzeb i oczekiwanych zmian temperatury w dowolnej chwili. Stosuje się je w instalacji ciepłej wody użytkowej i centralnego ogrzewania. odrębnego urządzenia do regulacji temp. w punkcie poboru). VT310 i VT320 mają niskie wartości k vs od 1,2 do 1,6 m 3 /h i tym samym mogą być stosowane w instalacjach o małym poborze szczytowym c.w.u. VT520/550 mają k vs od 3,0 do 3,5 m 3 /h i przeznaczone są do większych instalacji c.w.u. VT570 został zaprojektowany specjalnie do układów ogrzewania podłogowego, ale można go stosować w instalacjach c.w.u. tu do dyspozycji mamy k vs od 4,5 do 4,8 m 3 /h. Grupa zaworów VT320/370/520/ /550/570 może pracować z wodą kotłową. Zawory te mogą służyć do regulacji stałotemperaturowej na dowolnym obiegu grzewczym (np. grzejnikowym czy ogrzewania podłogowego). Zawory VT320 przeznaczone są do małych obiegów grzewczych o mocy do 8 kw i do instalacji ogrzewania podłogowego powierzchni ogrzewanej do 50 m 2 (przy maks. zapotrzebowaniu 55 W/m 2 i ΔT = 15 K). Natomiast VT520 i 570 do większych obiegów grzewczych, o zapotrzebowaniu na moc grzewczą do 30 kw lub dla ogrzewania podłogowego do 200 m 2 powierzchni ogrzewalnej (przy maksymalnym zapotrzebowaniu 55 W/m 2 i ΔT = 15 K). Rys. 3. Przykład zastosowania zaworów () VT310/320/520/570 Rys. 4. Przykład zastosowania zaworów () z cyrkulacją c.w.u. VT320/520/570. Grupa zaworów VT320/370/520/550/570 może pracować z wodą kotłową. Zawory te mogą służyć do regulacji stałotemperaturowej na dowolnym obiegu grzewczym (np. grzejnikowym czy ogrzewania podłogowego) Rys. 5. Przykład zastosowania zaworów VT320/520/570 () w instalacji c.o., ogrzewania podłogowego, B zawór różnicowy upustowy ESBE Hydronic Systems Sp. z o.o Poznań, ul. Garbary 56 tel info.pl@esbe.eu, porady B Rys. 6. Przykład zastosowania zaworów VT370 (), B czujnik temp. zasilania do zał./wył. pompy obiegowej B kwietnia 2012, Poznań Nie przegap: Wejdź na i kup bilet on-line! PROMOCJ Międzynarodowe Targi Poznańskie, ul. Głogowska 14, Poznań, tel , fax , pl

6 Fot. NB Klucz taśmowy Instalator, wykonując określone prace, musi zadbać o usługi na najwyższym poziomie. Powinien zwracać uwagę nawet na najdrobniejsze szczegóły, które mają wpływ na końcową jakość prac. Od tego m.in. zależy jego renoma, sukces zawodowy i... finansowy. Jak rysa na armaturze ściennej lub umywalkowej, zwłaszcza na takiej z górnej półki cenowej za kilkaset, a nawet tysiąc i więcej złotych powstała podczas montażu wpłynie na zadowolenie klienta z usługi? Z taką armaturą trzeba obchodzić się jak z jajkiem jej powłoki są podatne na uszkodzenia mechaniczne narzędzi Klucze do montażu armatury i zarysowania. Zamontowanie takich wyszukanych wzorów armatury bywa niełatwe i lepiej wcześniej przemyśleć, jak to zrobić i za pomocą jakich narzędzi, niż działać z marszu. Do tego dochodzi praktycznie zawsze trudny dostęp pod umywalkę, wannę lub zlew i jeśli zrobimy coś pochopnie, uszkodzenie armatury mamy gwarantowane. Skutki, jak wiadomo, są dwa konieczność wymiany elementu i niezadowolenie klienta. Warto zatem zadbać o profesjonalne narzędzia do montażu armatury. Ochronią one dobre imię instalatora, a co najważniejsze, zapobiegną dodatkowym wydatkom, bo koszt zniszczonej armatury wypada zrekompensować klientowi z własnej kieszeni. Może się okazać, że zaoszczędzimy na kluczu za 200 zł, a zepsujemy baterię za Na jakie klucze warto zwrócić uwagę? Najprostsze, przeznaczone do montażu armatury, pozwolą na dokręcenie nakrętek ½ i ¾ cala. Klucze tego typu są przeznaczone do trudnodostępnych miejsc montażowych. Korpus jest stalowy, a długa rękojeść ułatwi dostęp do głęboko osadzonych nakrętek. Klucze do armatury są również dostępne jako nastawne. Uchylne pokrętło ułatwi dokręcanie. Przyda się także radełkowany hak, który zapewni mocny chwyt nakrętki. Trwałość narzędzia zapewnia Klucze do armatury chromowana stojącej powłoka. Odpowiednie klucze można dobrać również do obsługi baterii stojącej. Najczęściej są one wykonywane w postaci matrycowej odkuwki chromowo-wanadowej. Wybierając narzędzie tego typu, warto zadbać o model z odchylnym ramieniem. Tym sposobem zyskuje się optymalne przełożenie siły. Komfort pracy, dzięki swojej uniwersalności, zapewnią Fot. Stanley Fot. NSB Letorex Zestaw do demontażu baterii. Pozwala na łatwy demontaż i wyjęcie części z baterii mieszających. W zestawie przewidziano 4 adaptery z końcówką hakową, czop gwintowany oraz śrubę lub nit do wyjmowania wkładów zaworowych z zaworów wyprodukowanych przed i po 1979 r. i wkładów typu MOEN klucze do baterii stojących wykonane jako teleskopowe. Ramię zapewnia czterokrotne wydłużenie. W niektórych modelach przewidziano obrotowy kieł, który umożliwia manewrowanie w prawo lub lewo. Z myślą o montażu armatury nabyć też można kompleksowe zestawy narzędzi. Jakie są zalety takich zestawów? Przede wszystkim istotny jest prosty demontaż oraz możliwość wyjęcia podzespołów z baterii mieszających. W typowym zestawie przewiduje się adapter z końcówką hakową oraz czopem gwintowanym. Przydać się może również adapter ze śrubą lub nitem przeznaczony do wyjmowania wkładów zaworowych. Warto wyposażyć się w klucze taśmowe. W ich konstrukcji istotną rolę odgrywa wymienna taśma nylonowa. Element metalowy narzędzia niejednokrotnie wykonywany jest z aluminium. Dzięki kluczom taśmowym bezpiecznie instaluje się armaturę chromowaną. Z myślą o delikatnej armaturze oferowane są również klucze szczękowe (90 i 45 ). Istotną rolę w ich konstrukcji odgrywają nakładki na szczękach, które wykonuje się z tworzywa. W niektórych modelach przewidziano cztery ustawienia na przegubie. Narzędzie tego typu sprawdzi się również przy montażu rur i śrubunków z tworzywa sztucznego. Niektóre modele są lakierowane z uwzględnieniem specjalnej technologii, dzięki czemu zyskuje się zarówno odporność, jak i delikatność narzędzia. W konstrukcji narzędzia niejednokrotnie stosuje się wzmocnioną tuleję i szlifowane szczęki. dż Fot. Stanley Najprostsze klucze przeznaczone do montażu armatury pozwolą na dokręcenie nakrętek ½ i ¾ cala Wężyk cd. ze s. 1 Są to: naciągnięcia, zgniecenia, zbyt wysoka temperatura, załamania, uderzenia hydrauliczne lub przypadkowe przebicia. waria przyłącza może mieć miejsce również w wypadku stosowania silnie żrących preparatów do mycia toalet. Najczęściej zdarza się to w okolicy zbiornika spłukującego miskę ustępową. Stosowane preparaty myjące są silnie agresywne dla oplotu i przewodu gumowego. Punktowa korozja linki aluminiowej lub stalowej pozwala na wybrzuszenie przewodu gumowego na skutek ciśnienia w sieci, co w konsekwencji prowadzi do pęknięcia wężyka i zalania obiektu. Konstrukcje nakrętek Standardowym zakończeniem elastycznych wężyków przyłączeniowych są cienkościenne mosiężne nakrętki przyłączeniowe o długości Korozja oplotu aluminiowego wężyków spowodowana środkami chemicznymi używanymi w toaletach oraz kontaktem z wodą wodociągową o działaniu agresywnym na aluminium wężykowi nierówny 11 mm wyposażone w gwint prosty (gwint wewn./wewn.). Drugim rozwiązaniem jest zakończenie przyłącza z jednej strony nakrętką z gwintem wewnętrznym, a z drugiej końcówką z naciętym gwintem zewnętrznym prostym (gwint wewn./ zewn.). Wężyki przyłączeniowe do baterii sztorcowych standardowo zakończone są z jednej strony końcówkami krótkimi lub długimi z gwintem M10 1 lub M8 1. Zróżnicowanie długości końcówek wkręcanych w korpus baterii pozwala na przesunięcie w pionie punktu obrotu klucza podczas wkręcania wężyków w korpus (znacznie łatwiejszy montaż). Poszerzeniem oferty rynkowej są wężyki do pralek automatycznych i zmywarek zakończone nakrętkami z gwintem wewnętrznym 3/4. Węże te z jednej strony zakończone są giętą (pod kątem 90 o ) końcówką kołnierzową z nakrętką. Producenci wężyków oferują przyłącza o zróżnicowanych średnicach przyłączeniowych od 3/8 do 3/4. Długość produkowanych złączy elastycznych waha się od 20 cm do 5 m. Jeden z producentów oferuje wężyki o długości nawet do 20 m. Typy uszczelek Większość produkowanych przyłączy wyposażona jest w uszczelki płaskie zapewniające szczelność połączenia doczołowo. Jest to rozwiązanie prawidłowe, gdyż większość zaworów odcinających przybory sanitarne ma na końcówkach gwint rurowy calowy prosty. W razie zastosowania wężyka do połączenia z elementem instalacji o nierównej powierzchni styku zaleca się wykorzystanie złącza wyposażonego w uszczelki stożkowe. Końcówki wkręcane w korpus baterii wyposażone są na obwodzie w gumowe o- ringi uszczelniające (dwa lub jeden). Przyczyny awarii wężyków Pierwsze produkowane elastyczne przyłącza do wody wyposażone były w tulejki wewnętrzne z mosiądzu. Z czasem na rynku pojawiły się też importowane tańsze wężyki z tulejkami wewnętrznymi wykonane ze stopu na bazie cynku i aluminium z dodatkiem miedzi o nazwie zamak. Takie wężyki po paru latach eksploatacji zaczęły pękać, zwłaszcza w instalacjach ciepłej wody. Dochodziło w nich do nagminnego oderwania się nakrętki przyłączeniowej od złącza elastycznego i w efekcie do awarii, a tym samym dużych strat materialnych w wyniku zalania. Takie awarie zdarzają się najczęściej w porze nocnej, kiedy ciśnienie w instalacji rośnie na skutek małego rozbioru wody, lub w wypadku powstania uderzenia hydraulicznego w sieci. Okazało się, że te stopy cynku mogą wytrzymać warunki panujące w instalacji zimnej wody, ale w podwyższonych temperaturach dość znacznie spada ich wytrzymałość na rozciąganie i twardość. Są też kruche i przy większym docisku nakrętki przyłączeniowej pękają na drobne kawałki. Materiał ten nie powinien być stosowany tam, gdzie występują duże obciążenia dynamiczne (zjawisko uderzenia hydraulicznego). Ponadto miejsce styku tego stopu (cynk, aluminium) z instalacją stalową lub wykonaną z miedzi jest narażone na korozję elektrochemiczną. Na marginesie warto dodać, że materiał ten jest też stosowany przez niektórych producentów z zji do budowy tanich podróbek markowych zaworów kątowych, baterii i armatury. Podstawową cechą jest bowiem niski koszt produkcji z tego materiału. Tulejki wewnętrzne do wężyków. Od lewej: tulejka z zamaku (stop cynku i aluminium), dwie tulejki z mosiądzu (z uszczelką płaską i stożkową) i tulejka z tworzywa sztucznego (PPSU) Wężyki z zamakiem oferowane były z oplotami aluminiowymi i w zaleceniach producenta zawartych w ulotce dołączonej do produktu miały adnotację, by je wymieniać po roku na nowe. Wężyki w oplocie ze stali nierdzewnej zaleca się wymieniać co 10 lat. Czy ktoś rzeczywiście o tym pamiętał i wężyki z oplotem aluminiowym i zamakiem co roku wymieniał? Jak je w ogóle rozpoznać, jeśli wkładka z zamaku była chromianowana, co sugeruje raczej mosiądz? Najprościej po cenie, ale ta niższa kusi i wielu jej ulega. W Polsce w ciągu kilku lat zamontowano setki tysięcy takich wężyków. Zaczynają one pękać i powodują dotkliwe szkody. Po paru procesach o odszkodowania za straty w zalanych budynkach producenci wycofali się ze stosowania zamaku i powrócili do tulejek z PPSU, mosiądzu lub stali nierdzewnej. Instalatorze, kiedy sprawdzasz instalację, sprawdź też, jakie są w niej wężyki jeśli z zamaku, wymień je bez ociągania, a na pewno zaoszczędzisz klientowi strat i kłopotów. Może to doceni... aś

7 Lody, lody na kominie Mroźna zima płatała różne figle, ograniczający przepływ spalin, a często ale przeważnie tym, którzy sobie na to zasłużyli, czy to niewiedzą, przewód. Dlatego na takich kominach też czapa lodowa całkowicie zatykająca czy beztroską. Wydawałoby się, że nie wolno montować daszków, a niestety często się to zdarza. Dotyczy to prze- mróz nic nie może zrobić z kominem, i to stalowym. jednak niektóre całkowicie się pozatykały. ponad dach oraz przez ścianę. Te wyprowodów spalinowych wyprowadzanych Przewody spalinowe z kotłów z zamkniętą komorą to konstrukcja rura dem, nawet jak nie mają żadnych daszwadzane przez ścianę pokrywają się lo- w rurze. Wydostające się nimi spaliny ków na wylocie trzeba na nie zwracać mają niską temperaturę i zawierają szczególną uwagę i udrażniać podczas parę wodną a ta w zetknięciu z mroźnym powietrzem bardzo szybko się Przy okazji przez ścianę można wypro- mrozów. wykrapla i zamarza. Jeśli wylot z komina zostanie nakryty daszkiem, to przewody powietrzno-spalinowe lub wadzać indywidualne koncentryczne w zimie tworzy się tam sopel lodu oddzielne przewody powietrzne i spalinowe od urządzeń gazowych z zamkniętą komorą spalania, jeżeli urządzenia te mają nominalną moc cieplną nie większą niż 21 kw w wolnostojących budynkach jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej lub 5 kw w pozostałych budynkach mieszkalnych. Marcin Ziombski mistrz kominiarski Fot. MZ Błędy instalacyjne! Oryginalne podłączenie grzejnika i ten miks materiałów: kolanka ocynkowane, zawory mosiężne, żeliwo, stal czarna i PEX. jaka regulacja zaworami kulowymi z pewnością taki grzejnik nie będzie parzył Fot. JK Podłączenie przewodu odpływu z pralki do rury pionu kanalizacyjnego nie trzeba kształtek, silikon wszystko uszczelni, a przewód w rurze może służyć też jako odsadzka Fot. WCh Tym instalatorom należy się specjalny laur za pomysł na przebieg instalacji w końcu rura jest szczelna i nie ma zagrożenia, że coś się przedostanie do instalacji wentylacyjnej. le zabrakło konsekwencji przy drugim kanale wentylacyjnym Fot. KM Czekamy na kolejne zdjęcia redaktor@gazetainstalacyjna.pl ROZMOWY PRZY DRBINIE M (Majster): Jasiu, wierzysz w duchy? J (Janek): Nie wiem, do czego majster zmierza, ale mój kolega zwykł mawiać, że nie wierzy w nie o 12 w południe w centrum miasta, a wierzy o 12 w nocy na cmentarzu. M: Słyszałeś o stukach, wyciach i piskach, które pojawiają się w niektórych domach, zwłaszcza nocą, i nie wiadomo skąd pochodzą? Myślę, że wielu naszych kolegów miało z tym do czynienia. skoro nie wiadomo, skąd pochodzi dźwięk, jest tylko jedna przyczyna duch. J: Jeśli o to chodzi, to jestem w 100% materialistą. Każdy dźwięk ma swoje rzeczywiste źródło, problem w tym, jak je zlokalizować. M: Widzę, że przemawia przez ciebie duże doświadczenie w zwalczaniu duchów instalacyjnych. J: Niech majster ze mnie nie żartuje. Wiem coś o tym, bo swego czasu byłem bardzo ciekaw, dlaczego termostatyczne zawory grzejnikowe potrafią strzelać jak karabin maszynowy i przy okazji dowiedziałem się trochę o hałasach w instalacji. M: To ty dzisiaj będziesz się chwalił swoją wiedzą, a ja będę słuchał. Zawsze można się dowiedzieć czegoś nowego. J: Brak regulacji ciśnienia w instalacji c.o. powoduje stukanie zaworów grzejnikowych. To wiemy. Trudno też wykryć źródło hałasów w instalacjach wodociągowych takie stukanie, podobne do stukania zaworów grzejnikowych, powodują wyrobione uszczelki zaworów grzybkowych. Przepływająca woda podsysa grzybek, który na moment zatyka przepływ, co pozwala wrócić grzybkowi na swoje miejsce i zabawa zaczyna się od nowa. Trzeba współczuć lokatorom, którzy mają sąsiada z takim zaworem jemu to specjalnie nie przeszkadza, bo hałas znika, gdy zamknie zawór, ale rozchodzi się po całej instalacji i trudno ustalić, w którym miejscu powstaje. M: Masz rację. Kiedyś jedna taka sąsiadka w ogóle nie skojarzyła stuków z odkręcaniem zaworu, a że miała słaby słuch, to ustalenie, kto ma taki zawór w bloku, zajęło nam ponad miesiąc. J: Taki głośny stuk, najczęściej pojedynczy, może powstawać też w wyniku uderzenia hydraulicznego, np. po szybkim zamknięciu zaworu kulowego. M: spotkałeś się z gwizdaniem w instalacji? J: Gdy byłem na praktyce, majster wziął mnie do dużego domu jednorodzinnego, wyposażonego w supernowoczesne instalacje, z windą wewnętrzną i wentylacją mechaniczną taki full wypas. Miał ustalić, czy wykonana przez firmę instalacja wentylacyjna jest dobrze zrobiona, bo właściciel skarżył się na jęczącego ducha, który co jakiś czas straszył w domu. Duch zjawiał się od czasu do czasu i o różnych porach, ale najczęściej w nocy. Przed nami szukało go już wielu specjalistów, ale nic nie znaleźli. M: I co, wam się udało? J: Tak. Złapaliśmy go. M: Gdzie? J: W szybie windy i kominie. Komin kotła kondensacyjnego przylegał do szybu windowego. Gdy wiał wiatr z jednego kierunku, ostre kanty komina działały jak piszczałka w organach i dźwięk przenosił się na szyb windowy, a z niego na cały budynek. M: Eee.. Udało się wam go złapać, bo akurat kiedy tam byliście, wiał wiatr z tego kierunku i o takiej mocy, inni mogli czuwać wiele dni i nocy i nawet święcona woda by im nie pomogła. J: W łapaniu duchów w instalacjach nie wystarczy tylko wiedza, trzeba też mieć fart... jk Rys. Robert Mirowski GZET INSTLCYJN Naklad: 30 tys. ISSN Dom Wydawniczy MEDIUM Bogusława Wiewiórowska-Paradowska ul. Karczewska 18, Warszawa tel do 77, faks gazeta@rynekinstalacyjny.pl Redakcja: Waldemar Joniec (redaktor naczelny), Joanna Korpysz, Jerzy Kosieradzki, gnieszka Orysiak (sekretarz redakcji), Jacek Sawicki Reklama: tel./faks , jgrabek@medium.media.pl Kolportaż: tel./faks , akacprzycka@medium.media.pl Promocja: tel , mlesner@medium.media.pl Skład i łamanie: gencja Reklamowa MEDIUM Druk: MDM Druk Wszelkie prawa zastrzeżone by Dom Wydawniczy MEDIUM Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji tekstów, materiałów niezamówionych nie zwraca. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych oraz zastrzega sobie prawo do odmowy publikacji bez podania przyczyn. DW MEDIUM jest członkiem Izby Wydawców Prasy

8 rozrywka Samochody XXI wieku Po godzinach Przyszłość będzie należeć do samochodów o napędzie elektryczny lub gazowym. Dla prowadzących różne usługi najkorzystniejszy będzie napęd elektryczny pokonują oni systematycznie nieduże dystanse i mogą doładowywać akumulatory. Zaletą elektrycznych samochodów są koszty eksploatacji 100 km na energii elektrycznej kosztuje ok % tego, co jazda na benzynie czy oleju napędowym. Jednak cena Jestem niewinny takich elektrycznych aut jest nadal dwukrotnie większa niż zwykłych. Ten wysoki koszt się zwraca, ale trzeba na to długo czekać. Samochody elektryczne mają tanieć w miarę wzrostu produkcji. Ciekawy model to m.in. Renault Maxity Electric o dopuszczalnej masie całkowitej 4,5 t, w tym 2 t ładowności. We Francji jest on homologowany jako podwozie Na budowie autostrady zawalił się wiadukt. Prokuratorzy ostro wzięli się do pracy. W trakcie przesłuchań cegła spaliła się ze wstydu, pręty zbrojeniowe ze strachu zżarła rdza, a woda zburzyła się i wyciekła, natomiast piasek zaczął się wyślizgiwać i powiedział, że on nie będzie sypał. Tylko cement twardo i zdecydowanie oświadczył, że nic mu nie wiadomo o przyczynach tej katastrofy budowlanej, gdyż akurat w tym czasie nie było go na placu budowy... Pracuś Jeden z murarzy schodzi z budowy równo o godz. 16. Koledzy z brygady dziwnie na niego patrzą, ale milczą każdemu może coś wypaść. Następnego dnia znowu schodzi z budowy po 8 godzinach pracy. Koledzy patrzą z niezadowoleniem, ale milczą. Trzeciego dnia, gdy ich kolega o 16 odkłada narzędzia, nie wytrzymują: ty co? My tu po 16 godzin harujemy, a tobie co, do żoneczki się zachciało? No wiecie..., ale ja mam przecież urlop... Fot. Fotolia.com o DMC 3,5 + 1 t i tym samym do jego prowadzenia nie są wymagane uprawnienia do kierowania pojazdami powyżej 3,5 t. To samochód ciężarowy dla operujących w rejonach ciasnej, wielkomiejskiej z a b u d o w y. N a p ę d z a go elektryczny silnik o mocy 47 kw i maks. momencie obrotowym 270 Nm, ma też 6-biegową automatyczną skrzynię. Zasila go bateria 32 akumulatorów litowo-jonowych o poj. 42 kwh, ich ładowanie trwa 7 godzin. W czasie hamowania silnik przełącza się na pracę prądnicową i ładuje akumulatory. Prędkość maks. to 90 km/h, ale ograniczono ją do 70 km/h, aby zwiększyć zasięg do ponad 100 km. Żeby wygrać w konkursie Mistrz instalacji poleca Galmet, wystarczy kupować najpopularniejsze produkty firmy. Promowane są zestawy solarne, pompy ciepła, elektryczne ogrzewacze wody i wymienniki (do wyczerpania zapasów). Za promocyjne kupony umieszczone na kartach gwarancyjnych wybranych produktów instalatorzy otrzymują konkretne pieniądze po prostu wystawiają Galmetowi fakturę na sumę z kuponów. Trzydziestu najlepszych instalatorów wyruszy na egzotyczną wycieczkę. Na uczestników konkursu czekają też inne nagrody. Rejestracja i szczegóły promocji na Renault oferuje też furgonetkę z napędem elektrycznym Kangoo Z.E, która zdobyła tytuł International Van of The Year Dzięki umieszczeniu akumulatora pod podłogą ma ona taką samą objętość ładunkową i ładowność jak znane od lat wersje z silnikiem spalinowym. Świetnie nadaje się do specjalistycznych adaptacji nadwozi i zabudowy, w tym dla służb technicznych oraz instalatorów. wj Fot. Renault Konkurs dla instalatorów KRZYŻÓWK nr 2/2012 Poziomo: 1. domorosły fachowiec; 9. uderzeniowe Pionowo: 2. sport walki; 3. waga opakowania; 4. sto- wiercenie; 10. wygląd skóry twarzy; 12. ani plus, lica nad Tybrem; 5. zwierzę pasterskie; 6. komórki jajowe ani minus; 13. wojsko; 16. pierwsza w greckim alfabecie; ryby; 7. leczenie muzyką; 8. wielościan, którego podsta- 19. harcerskie płonie w lesie; 20. niepokój wy są dwoma przystającymi wielokątami o odpowiednio o bieg zdarzeń; 22. świeci bądź gaśnie; 24. górale równoległych bokach, a krawędzie pozostałych ścian są go siali od końca do końca; 25. skutek; 27. słoń równoległe i łączą odpowiednie wierzchołki podstaw; 9. z epoki lodowcowej; kobieta w ascezie; 30. jego wygląd twarzy; 11. sygnał ostrzegawczy; 14. technologia trójtlenek to arszenik; 32. drzazga; 35. góra śmieci odnawiania; 15. kontroler, wizytator; 17. wąż, także długi i rupieci; 36. płynne komórki; 38. utrudnia widoczność; szal; 18. cel w piłce nożnej; 21. chińska patelnia; 23. gatunek 39. filmowa szczypta komedii z łykiem dramatu. papugi; 26. pląs; 27. miesiąc kasztanów i matur; 28. rodzaj głowonoga; 31. płyn z owoców; 32. upozorowany ruch dla zmyłki; 33. wersja demonstracyjna programu komputerowego; 34. rzymski bóg miłości; 35. szmelc; 37. zgodne brzmienie końcowych strof wiersza. Litery z pól ponumerowanych od 1 do 11 utworzą hasło. Rozwiązanie (hasło + dane adresowe) prosimy nadsyłać do 31 maja 2012 r. na adres: gazeta@rynekinstalacyjny.pl (w tytule prosimy napisać Krzyżówka). Do rozlosowania zestawy gadżetów Gazety Instalacyjnej