Sprawozdanie Komisji Europejskiej dotyczące doświadczeń nabytych podczas wdrażania reformy sektora wina z 2008 r.

Transkrypt

1 Sprawozdanie Komisji Europejskiej dotyczące doświadczeń nabytych podczas wdrażania reformy sektora wina z 2008 r. W dniu 11 grudnia 2012 r. opublikowane zostało Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady zgodnie z art. 184 ust. 8 rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 dotyczące doświadczeń nabytych podczas wdrażania reformy sektora wina z 2008 r. będące podsumowaniem wpływu reformy wspólnej organizacji rynku wina na ten sektor w latach następujących po reformie. W pierwszym etapie reformy istotnym zadaniem było osiągnięcie równowagi rynkowej poprzez stopniowe usuwanie środków interwencji na rynku w połączeniu z trzyletnim programem karczowania. W drugiej fazie uruchomionej od 2012 r. skupiono się na narzędziach służących zwiększeniu konkurencyjności unijnych producentów wina, m.in. restrukturyzacji i przekształcaniu winnic, inwestycjach i promocji w państwach trzecich. W latach na rynku wina stwierdzono zmniejszającą się produkcję wina i nieznaczny spadek spożycia wina w UE oraz zwiększony wywóz wina do państw trzecich, znacznie przewyższający wzrost przywozu wina. Osiągnięto równowagę rynkową, jednocześnie stopniowo wycofując niektóre środki rynkowe, takie jak wsparcie na destylację alkoholu spożywczego oraz stosowanie zagęszczonego moszczu. Podaż - całkowita produkcja wina i moszczu w UE spadła stopniowo ze 186 mln hl w latach do 163 mln hl w latach w wyniku ograniczenia obszaru upraw winorośli w UE ( ha w latach (-10 % obszarów uprawy ogółem)), po części związanym (44 %) z programem karczowania. Restrukturyzacja i przekształcenie w odniesieniu do ponad ha na przestrzeni ostatnich lat nie przyczyniły się do ogólnego wzrostu plonów na poziomie UE, ale skutkowały produkcją wina o wyższej jakości lub przy niższych cenach jednostkowych. Francja i Włochy pozostają największymi państwami członkowskimi UE produkującymi wino w latach (odpowiednio 51 oraz 45 mln hl), na dalszych miejscach znajduje się Hiszpania (37 mln hl), Niemcy (9 mln hl) i Portugalia (5,6 mln hl); Popyt w UE - spożycie wina w UE spadło z blisko 140 mln hl w latach do szacowanej wartości nieco ponad 135 mln hl w latach Konsumpcja wina spada w głównych południowoeuropejskich państwach członkowskich 1

2 produkujących wino, a wzrasta w północnych państwach członkowskich. Jak wskazano powyżej, ta druga grupa państw jest bardziej zorientowana na wina markowe lub wina ze szczepu niż na wina z chronioną nazwą pochodzenia (ChNP ) i chronionym oznaczeniem geograficznym (ChOG). Łączna wielkość przemysłowych zastosowań wina również spadła, z około 33 mln hl w latach do nieco ponad 26 mln hl w latach , głównie ze względu zmniejszenie się wina poddawanego procesom destylacji dotowanym przez UE; Całkowity wywóz z UE do państw trzecich wzrósł z 17,9 mln hl w 2007 r. do 22,8 mln hl w 2011 r. (+27 %). Całkowita wartość wywozu win wzrosła z 5,9 mld EUR w 2007 r. do 8,1 mld EUR w 2011 r. (+36 %). Wywóz stanowi obecnie 15 % produkcji, w porównaniu z poziomem poniżej 10 % w 2007 r. Główne miejsca przeznaczenia wywozu w 2011 r. to USA (23 %), Rosja (18 %) i Chiny (10 %). 65 % wszystkich win eksportowanych z UE do państw trzecich obejmuje wino butelkowane, 24 % wino przewożone luzem, a 10 % wino musujące. Jednocześnie całkowity przywóz do UE z państw trzecich wzrósł z 12,9 mln hl w 2007 r. do 13,6 mln hl w 2011 r. (+5 %). Całkowita wartość przywozu win spoza UE spadła z 2,7 mld EUR w 2007 r. do 2,4 mld EUR w 2011 r. (-12 %). Głównymi miejscami pochodzenia przywozu w 2011 r. były Australia (26 %), Chile i Południowa Afryka (po 20 %) oraz USA (19 %); Wielkość wewnątrzunijnej wymiany handlowej wzrosła z 43 mln hl w 2007 r. do 49 mln hl w 2011 r. (+14 %). Wartość wymiany pozostaje na niezmienionym poziomie około 8,8 mld EUR. Prawie 33 % unijnych win jest przedmiotem wymiany handlowej między państwami członkowskimi; Bilans handlowy sektora wina w UE jest dodatni i wzrósł z 5 mln hl w 2007 r. do 9 mln hl w 2011 r. (+80 %), a pod względem wartości odnotowano wzrost z 3,2 mld EUR w 2007 r. do 5,7 mld EUR w 2011 r. (+76 %). Udziały unijnych win w rynku spadają w krajach takich, jak USA i Kanada, ale wzrastają w Chinach i Rosji; Zapasy i ceny: całkowite początkowe zapasy wina zmniejszyły się z 175 mln hl w latach do 164 mln hl w latach (-6 %). Obecne zapasy unijne są najniższe od początku kampanii z lat Najnowsze dane wskazują, że ceny za czerwone wina wahają się od 4,5 EUR/% obj./hl (Francja, najwyższe od 2004 r.) do 3,5 EUR/% obj./hl (Hiszpania, również najwyższe od 2

3 końca lat dziewięćdziesiątych). W przypadku białych win przedział cenowy jest podobny. W tym samym okresie spadła średnia cena wina musującego. Program karczowania: wykarczowano ha winorośli, co skutkowało rocznym zmniejszeniem produkcji wina w UE o około 10,5 mln hl. W latach na ten środek wydano 1 024,62 mln EUR. Celem programu karczowania było usunięcie z rynku niekonkurencyjnych, niskiej jakości plantacji winorośli, dostarczających surowca do produkcji win niskiej jakości przeznaczonych do dotowanych destylacji. Program karczowania był skierowany do producentów win, którzy postanowili wykarczować całość swoich winnic (92 % beneficjentów) oraz do producentów w wieku powyżej 55 lat (75 % beneficjentów). W tym samym okresie bez wsparcia wykarczowano ha winorośli; W ramach krajowych programów wsparcia w latach państwa członkowskie wydatkowały 97 % całego udostępnionego budżetu wynoszącego 2,8 mld EUR. 42 % środków finansowych wykorzystano na restrukturyzację i przekształcanie winnic, 12 % na destylację alkoholu spożywczego, 10 % na destylację produktów ubocznych sektora wina, 8,5 % na promocję win z UE w państwach trzecich, a 8,2 % na zastosowanie zagęszczonego moszczu winogronowego w produkcji win. Państwa członkowskie przeniosły 7 % środków finansowych z jednolitej wspólnej organizacji rynku na system płatności jednolitych, a około 6 % wykorzystano na inwestycje. Szacuje się, że w dalszym okresie ( ) stopniowe wycofywanie niektórych środków rynkowych, na przykład środków pomocy na destylację i stosowanie zagęszczonego moszczu winogronowego, doprowadzi do wzrostu znaczenia innych środków: promocji (z 8,5 % do 17 % całkowitych wydatków), inwestycji (z 6 % do 15 %), systemu płatności jednolitych (z 7 % do 13 %) oraz restrukturyzacji i przekształcania winnic, przy czym ten ostatni środek pozostanie najważniejszy (około 40 %); Restrukturyzacja i przekształcanie winnic: w czasie pierwszych trzech latach od wprowadzenia reformy wydano mld EUR na restrukturyzację (około ha rocznie), w większości we Francji, w Hiszpanii i we Włoszech. Szacuje się, że w ciągu pierwszych pięciu lat po reformie restrukturyzacją zostanie objętych około h (10 %) obszarów uprawy winorośli w UE; Na promocję wina na rynkach krajów trzecich w latach wydano 236 mln EUR. Środek ten ma na celu promocję win z ChNP / ChOG. Docelowe rynki państw trzecich to USA, Kanada, Japonia i Szwajcaria oraz nowe rynki 3

4 rozwijające się, takie jak Chiny, Brazylia i Indie. Uwzględnione zostały w nim takie działania jak działania PR, promocyjne i reklamowe, kampanie informacyjne i uczestnictwo w wydarzeniach, targach lub wystawach. O dotację mogą ubiegać się prywatne przedsiębiorstwa, a w kampaniach promocyjnych można używać znaków towarowych. Komisja przewidziała możliwość wydłużenia czasu trwania działań promocyjnych danego beneficjenta w określonym państwie trzecim z trzech do pięciu lat; Na inwestycje w ciągu pierwszych trzech lat wydano ogółem 167 mln EUR (Francja - 108,4 mln EUR, Niemcy - 30,6 mln EUR i Austria - 14 mln EUR). Kwalifikujące się środki obejmują budowę, pozyskanie, w tym leasing, lub modernizację nieruchomości, zakup lub dzierżawę z opcją zakupu maszyn i urządzeń, w tym oprogramowania komputerowego, do wartości rynkowej danych aktywów, oraz inne koszty związane z umową leasingu; Przeniesienie środków: między 2009 r. a 2011 r. z jednolitej wspólnej organizacji rynku do systemu płatności jednolitych przeniesiono kwotę łączną 190 mln EUR. W Hiszpanii do systemu płatności jednolitych przeniesiono 32,6 % budżetu. W Luksemburgu, na Malcie i w Zjednoczonym Królestwie przeniesiono całe pule finansowe. Środki finansowe raz przeniesione przez państwa członkowskie do systemu płatności jednolitych nie mogą być ponownie udostępnione w ramach puli sektora wina, tj. o odpowiednią kwotę pomniejszony zostaje budżet dostępny w kolejnych latach w ramach krajowych programów wsparcia; Na destylację produktów ubocznych procesu produkcji wina w latach wydano łącznie 267 mln EUR: w Hiszpanii (95,3 mln EUR), we Francji (92,8 mln EUR) i we Włoszech (66 mln EUR). Wsparcie to przyznawane jest destylarniom na destylację produktów ubocznych procesu produkcji wina. Ma to służyć zagwarantowaniu jakości wina poprzez unikanie nadmiernego tłoczenia winogron, co jest zabronione prawem UE, oraz ochronie środowiska naturalnego. Alkohol wytworzony przy zastosowaniu tego środka może być wykorzystywany jedynie do celów przemysłowych lub energetycznych; Inne środki: w latach na ubezpieczenie zbiorów wydano łącznie 71,5 mln EUR. W odniesieniu do zielonych zbiorów w tym okresie wypłacono 41,5 mln EUR, a dotyczyło to ha we Włoszech, w Słowenii i na Cyprze; 4

5 Stopniowe wycofywanie takich dotowanych środków jak zastosowanie zagęszczonego moszczu winogronowego, destylacji alkoholu spożywczego i destylacji w sytuacjach kryzysowych można uznać za bardzo skuteczne, jako że nie ma ono żadnego negatywnego wpływu na równowagę sektora wina; Od dnia 1 sierpnia 2009 r. zaczął obowiązywać wprowadzony reformą system oznaczeń win jakościowych: chroniona nazwa pochodzenia (ChNP ) i chronione oznaczenie geograficzne (ChOG). Do dnia 31 grudnia 2011 r. państwa członkowskie zgłosiły Komisji specyfikacji produktów dotyczących ChNP / ChOG (1 122 dotyczących ChNP i 439 dotyczących ChOG), które mają być przeanalizowane przez służby Komisji do końca 2014 r. Dotyczą one istniejących nazw win, które były chronione przez Wspólnotę na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 1493/ Należy zwrócić uwagę, że 143 nazwy win, w przypadku których nie przedłożono specyfikacji produktów we właściwym czasie, utraciły ochronę w UE. Chronione określenia tradycyjne - w UE chronionych jest 359 określeń tradycyjnych, przy czym 100 określeń tradycyjnych jest krajowymi synonimami ChNP / ChOG, a 259 określeń tradycyjnych jest określeniami jakości. Od dnia 1 sierpnia 2009 r. Komisja otrzymała 22 nowe wnioski; 7 z państw członkowskich i 15 z państw trzecich (2 z Argentyny i 13 z USA); Etykietowanie i prezentacja: w ramach reformy przepisy w zakresie etykietowania i prezentacji zostały w dużej mierze uproszczone i zharmonizowane w odniesieniu do różnych produktów sektora wina. Dzięki nim w unijnym sektorze wina możliwa jest obecnie większa elastyczność, w szczególności w zakresie produkcji win bez CHNP/CHOG, z oznaczeniem rocznika i nazw odmiany winorośli ( win ze szczepu ). Produkcja win ze szczepu w UE wyniosła w 2011 r. 4,6 mln hl (68 % z Hiszpanii i 20 % z Francji), co dowodzi znaczenia tego źródła, zarówno dla plantatorów, jak i konsumentów. W celu wzmocnienia tego nowego kanału sprzedaży zasadne byłoby włączenie do załącznika XIb do rozporządzenia (WE) nr 1234/2007 nowej kategorii produktu sektora wina - wino ze szczepu ; Praktyki enologiczne: zmiana przepisów dotyczących praktyk enologicznych była jednym z wielkich osiągnięć reformy sektora wina, zapewniając elastyczność w zakresie wydawania zezwoleń na nowe praktyki enologiczne w celu przystosowania sektora UE do postępu naukowego i technicznego oraz umożliwienia winom z UE konkurowania na światowym rynku z winami z państw trzecich. Zgodnie z zaleceniem Międzynarodowej Organizacji ds. Winorośli i Wina 5

6 (OIV), oraz w celu zapewnienia producentom UE nowych możliwości dostępnych dla producentów z państw trzecich, dopuszczone w UE zostały nowe praktyki enologiczne. Realizacja reformy pokazała jednocześnie, że przepisy UE dotyczące praktyk enologicznych powinny być bardziej ujednolicone i uproszczone w celu zagwarantowania uczciwej konkurencji między unijnymi producentami wina oraz przejrzystości dla konsumentów. Ponadto, w Komunikacie Komisji stwierdza się, że w związku ze wzrostem popytu na produkty sektora wina o obniżonej zawartości alkoholu, oraz zgodnie z ostatnio przyjętymi rezolucjami OIV w sprawie win pozbawionych alkoholu, UE powinna opracować jedną i jednolitą politykę w tym względzie poprzez wprowadzenie i promowanie nowych kategorii produktów z winorośli ( wina pozbawionego alkoholu oraz wina częściowo pozbawionego alkoholu ). Komisja Europejska stwierdza, że reforma sektora wina z 2008 r. została wdrożona z powodzeniem, a usunięcie środków interwencji na rynku zostało przeprowadzone przez większych zakłóceń. Kontynuacja reformy sektora wina UE przyczyni się do zwiększenia jego konkurencyjności wobec innych światowych producentów wina. 6