OCENA STANU SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNEGO W POWIECIE GLIWICKIM ZA ROK 2014

Transkrypt

1 OCENA STANU SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNEGO W POWIECIE GLIWICKIM ZA ROK 2014 Sporządził: Małgorzata Szołkowska Strona 1 z 64

2 Ocena stanu sanitarno higienicznego obiektów żywieniowo żywnościowych na terenie Starostwa Powiatowego Gliwice za 2014 r. Państwowa Inspekcja Sanitarna jako wyspecjalizowana instytucja wykonuje zadania z zakresu zdrowia publicznego, poprzez sprawowanie kontroli i nadzoru nad warunkami higieny w różnych dziedzinach życia. W 2014 r. Sekcja HŻŻiPU Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Gliwicach realizowała zadania w ramach nadzoru bieżącego mając na względzie bezpieczeństwo żywności i żywienia, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa żywnościowego. Polityka bezpieczeństwa żywności opiera się na szeregu zasad stosowanych zgodnie z zintegrowanym podejściem od producenta do konsumenta, które obejmują w szczególności analizę zagrożeń i zapobieganie im, ochronę interesów konsumentów. Europejska strategia bezpieczeństwa żywności obejmuje bezpieczeństwo żywności, zdrowie i dobrostan zwierząt oraz zdrowie roślin jak również gwarantuje możliwość śledzenia pochodzenia żywności od momentu jej wyprodukowania, aż do chwili gdy pojawi się na stole konsumenta. Zakłada przestrzeganie norm zarówno w odniesieniu do żywności wyprodukowanej w UE, jak do żywności importowanej. Podstawowymi aktami prawnymi określającymi wymogi zdrowotne żywności oraz wymagania dotyczące przestrzegania zasad higieny są: ustawa z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, która reguluje zagadnienia urzędowej kontroli żywności, a także rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia r. w sprawie higieny środków spożywczych. Zagrożenia dla żywności występują już na poziomie produkcji podstawowej produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, w tym celu podstawowym działaniem służb kontrolnych jest intensyfikacja ich wspólnych działań kontrolnych i szkoleniowych mających na względzie właściwą ochronę zdrowia publicznego. Istotną rolę również odgrywa świadomość przedsiębiorców ponieważ, muszą przestrzegać właściwe wspólnotowe i krajowe przepisy prawne odnoszące się do kontroli zagrożeń w produkcji podstawowej i powiązanych działań. Strona 2 z 64

3 W związku z powyższym w celu ułatwienia kontaktów z podmiotami opracowano informację skierowaną do producentów sektora spożywczego - w zakresie produkcji podstawowej produktów pochodzenia roślinnego oraz dostaw bezpośrednich środków spożywczych, którą umieszczono na stronie internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Gliwicach. W ww. informacji pouczono ww. podmioty działające na rynku spożywczym o konieczności złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach w 2014 r. przesłał pisma do poszczególnych Urzędów Miast i Gmin przypominające, że z dniem r. weszła w życie ustawa z dnia 8 stycznia 2010r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Zgodnie z art.1 pkt 38 lit. d tj w art. 63 ust.3 ww. zmianie do ustawy w przypadku podmiotów ujętych w ust. 2 działających na rynku spożywczym lub na rynku materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością ujęto obowiązek złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów do właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego ze względu na siedzibę zakładu lub miejsce prowadzenia działalności. Powyższy obowiązek dotyczy między innymi podmiotów działających na rynku spożywczym prowadzących produkcję pierwotną produktów pochodzenia roślinnego. W ww. piśmie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach zwrócił się z ponowną prośbą o udzielanie ww. podmiotom gospodarczym informacji o konieczności dopełnienia formalności tj. złożenia wniosku o wpis do rejestru w Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Gliwicach. Do dnia r. wnioski o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej złożyło 38 podmiotów w tym 17 z gminy Gierałtowice. Ponadto w ramach zapewnienia bezpieczeństwa żywności na poziomie wspólnotowym funkcjonuje System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF), który został opracowany i wdrożony aby zapobiegać przedostawaniu się niebezpiecznej żywności do konsumenta. Produkcja i obrót środków spożywczych składa się często z wielu procesów odbywających się w różnych miejscach na świecie, w których udział bierze duża liczba podmiotów począwszy od produkcji pierwotnej (rolnej), a skończywszy na różnych kanałach dystrybucji, do których dostęp ma konsument ostateczny. System RASFF działa w sposób skoordynowany i zintegrowany, gdyż swoim działaniem obejmuje drogę od pola do stołu. Strona 3 z 64

4 Ponadto zapewnia wczesne przewidywanie zagrożeń i niezwłoczne podejmowanie odpowiednich działań zaradczych. W ramach systemu RASFF w 2014 r. ogółem otrzymano 63 powiadomienia, w tym 33 alarmowe i 30 informacyjnych. Dotyczyły one w 60 przypadkach niebezpiecznych produktów żywnościowych oraz 3 materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością. W związku z powyższym przeprowadzono ogółem 160 kontroli sanitarnych interwencyjnych oraz podczas prowadzonego bieżącego nadzoru sanitarnego. Spośród otrzymanych powiadomień 25 dotyczyło produktów pochodzenia krajowego, 4 z Unii Europejskiej, natomiast 34 pochodzących z krajów trzecich W związku z otrzymaniem ww. powiadomień systemu RASFF w 2014 r. przeprowadzono łącznie 50 kontroli interwencyjnych. Obecność w obrocie niebezpiecznych produktów wymienionych w powiadomieniach RASFF sprawdzana była również podczas pełnienia bieżącego nadzoru podczas przeprowadzanych kontroli sanitarnych. Tabela nr 1 Ilość powiadomień systemu RASFF z podziałem na kategorie artykułów. Suma powiadomień Żywność Materiały i wyroby do kontaktu z żywnością Ilość powiadomień RASFF Ilość powiadomień systemu RASFF - Żywność / Materiały i wyroby do kontaktu z żywnością 60 95% 3 5% Żywność Materiały i wyroby do kontaktu z żywnością Strona 4 z 64

5 Ponadto w roku 2014 w związku z otrzymanymi powiadomieniami w systemie RASFF dotyczącymi żywności prowadził postępowanie w 60 przypadkach zgłoszeń w tym 26 dotyczyło suplementów diety i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Najczęściej powiadomienia alarmowe i informacyjne dotyczyły wykrycia obecności nieautoryzowanych substancji czynnych w suplementach diety będących w obrocie w obiektach na obszarze działania PSSE Gliwice. Kontrole sanitarne interwencyjne przeprowadzano zgodnie z listą dystrybucji oraz w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego. Tabela nr 2 Ilość powiadomień systemu RASFF z podziałem na kategorie artykułów. Żywność Suplementy diety i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego Ilość powiadomień RASFF Ilość powiadomień systemu RASFF - Żywność /Suplementy diety i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego 26 43% 34 57% Żywność Suplementy diety i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywienowego Strona 5 z 64

6 Sekcja HŻŻiPU w 2014 r. w ramach urzędowej kontroli żywności sprawowała nadzór nad 4675 obiektami żywieniowo-żywnościowymi w tym 1101 usytuowanymi na terenie starostwa powiatowego. W porównaniu z rokiem ubiegłym obserwujemy tendencję wzrostową nadzorowanych zakładów. Tabela nr 3 Wyniki działalności Sekcji HŻŻiPU na terenie Starostwa Powiatowego Gliwice w 2014r. Mandaty L Ilość Ilość Decyzje p. Grupa obiektów zakładów kontroli terminowe Ilość Suma wg/ewidencji Zakłady wytwórcze 1 (w tym kosmetyków) Zakłady żywienia 2 zbiorowego Miejsca obrotużywnością materiałami i wyrobami przeznaczonymi do 3 kontaktu z żywnością oraz kosmetykami (sklepy, kioski, hurtownie, środki transportu) RAZEM Strona 6 z 64

7 Wyniki działalności Sekcji HŻŻ i PU na terenie Starostwa Powiatowego Gliwice w 2014r Zakłady wytwórcze Zakłady żywienia zbiorowego Zakłady obrotu żywnością Ewidencja Kontrole Mandaty Decyzje Na terenie starostwa powiatowego przeprowadzono 803 kontrole sanitarne, w wyniku których Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał 61 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych uchybień technicznych. Natomiast osoby odpowiedzialne za nieprawidłowy stan sanitarny ukarano 70 mandatami na łączną kwotę zł. Przeprowadzono 21 kontroli interwencyjnych, z których 11 interwencji zostało uzasadnionych, w związku z tym nałożono 10 mandatów karnych na kwotę 1850 zł oraz wydano 5 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie nieprawidłowości technicznych. Ponadto w związku z zaprzestaniem prowadzenia działalności wydanych zostało 83 decyzji wykreślenia z rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli. Natomiast w zakładach nowo otwartych lub po zmianie właściciela zgłaszającym się podmiotom wydano 158 decyzji zatwierdzających zakład do prowadzenia działalności. W ramach prowadzonych urzędowych kontroli żywności Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał również 1 decyzję o nieprzydatności środka spożywczego dla Strona 7 z 64

8 żywienia ludzi nakazującą zabezpieczenie środków spożywczych między innymi za wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po terminach ważności oraz niewiadomego pochodzenia. Zabezpieczone środki spożywcze zostały przekazane do utylizacji, co zostało potwierdzone stosowną dokumentacją. Ponadto w ramach nadzoru pobrano do badań 47 próbek, w tym 43 środków spożywczych, 3 próbki sanitarne (w zakładach produkcyjnych typu piekarnie - zmiotki, wytrzepki z koszyczków, mąka, chleb) oraz 1 próbka materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością (w kierunku migracji metali ciężkich) oraz 2 próbki posiłku obiadowego (w kierunku wartości kalorycznej oraz procentowego udziału energii z białka, tłuszczu i węglowodanów). Próbki środków spożywczych badane były w kierunku parametrów mikrobiologicznych, organoleptycznych, obecności zanieczyszczeń biologicznych i fizycznych oraz zawartości substancji dodatkowych. Próby zbadano w zintegrowanym laboratorium woj. śląskiego oraz w innych akredytowanych laboratoriach na terenie całego kraju. Do najczęściej występujących uchybień w zakresie stanu technicznego należą: zniszczone, brudne powierzchnie ścian, sufitów, podłóg oraz drzwi, nieprawidłowe szatnie i ustępy dla pracowników, nieprawidłowa funkcjonalność pomieszczeń w zakładach usytuowanych w starych budynkach, przy braku możliwości ich modernizacji, uszkodzony, zniszczony sprzęt produkcyjny, niewystarczająca powierzchnia zakładu w stosunku do ilości oferowanych wyrobów, nieprawidłowe rozplanowanie stanowisk sprzedaży. Do głównych uchybień sanitarnych i nieprawidłowości w tej grupie obiektów należą: nieprawidłowe magazynowanie surowców i składników, brak możliwości identyfikacji partii, wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po upływie terminu ważności, niezachowanie ciągłości łańcucha chłodniczego - przetrzymywanie środków spożywczych łatwo psujących się poza urządzeniem chłodniczym najczęściej na ladach sprzedaży, brak segregacji w urządzeniach chłodniczych oraz zabezpieczenia niepakownych środków spożywczych przed zanieczyszczeniami (mięso - wędliny, warzywa - owoce, pieczywo, wyroby ciastkarskie itp.), Strona 8 z 64

9 nieprawidłowe warunki sprzedaży produktów nieopakowanych, niepełne procedury i instrukcje lub brak systematycznych zapisów z kontroli wewnętrznej prowadzonej w ramach GHP i GMP, opracowane procedury systemu HACCP wymagają weryfikacji i podjęcia działań korygujących, brak systematycznych szkoleń pracowników. Zakłady obrotu żywnością W 2014 r. na terenie powiatu gliwickiego zlokalizowanych jest 563 obiekty obrotu żywnością, w których przeprowadzono 364 kontrole. Podczas kontroli w tych zakładach stwierdzono nieprawidłowości w zakresie przestrzegania prawa żywnościowego. Osoby winne zaniedbań ukarano 31 mandatami karnymi na łączną kwotę zł. W celu wyegzekwowania usunięcia stwierdzonych naruszeń wdrożono postępowanie administracyjne zgodnie z posiadanymi kompetencjami. Wydano 21 decyzji administracyjnych represyjnych nakazujących usunięcie nieprawidłowości stwierdzonych w trakcie kontroli. Ponadto dla nowo powstałych zakładów wydano 64 decyzji zatwierdzających. W związku z całkowitym zaprzestaniem działalności w zakładzie a także ze zmianą właściciela w 2014r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał 44 decyzji wykreślenia z rejestru zakładów. W związku z otrzymaną skargą dotyczącą prowadzenia nielegalnej działalności w kiosku spożywczym na terenie łowiska rybnego została wydana decyzja przerwania działalności. Na podstawie przeprowadzonych działań kontrolnych w zakładzie ustalono, iż prowadzona była sprzedaż akcesoriów do łowienia ryb oraz środków spożywczych trwałych w opakowaniach jednostkowych. Właściciel nie posiadał prawidłowej dokumentacji Dobrej Praktyki Higienicznej i uproszczonego systemu HACCP. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał decyzję zakazującą sprzedaży ww. artykułów spożywczych, a właściciel został ukarany mandatem karnym w wysokości 500zł. Sklepy spożywcze w tym sieci handlowych, kioski, magazyny hurtowe i inne obiekty obrotu żywnością to grupa zakładów najbardziej zróżnicowana pod względem wielkości, zakresu prowadzonej działalności, a także różnorodności asortymentu produktów wprowadzanych do obrotu. Najliczniejszą grupę obiektów obrotu środkami spożywczymi stanowią sklepy. Wśród Strona 9 z 64

10 nich tylko niewielką część stanowią sklepy wielko powierzchniowe, natomiast zdecydowaną większość stanowią sklepy małe, o ograniczonej powierzchni, wprowadzające do obrotu szeroki asortyment środków spożywczych, często również artykuły przemysłowe i chemii gospodarczej. Na terenie powiatu znajdują się sieci handlowe typu: Biedronka, LIDL, Intermarche, Netto, Tesco, Carrefour, LEDI, Stokrotka, DINO-market, ALDI, Małpka, Żabka, posiadające wystarczającą ilość pomieszczeń, wyposażone w odpowiednią ilość urządzeń i sprzętu, zapewniającego prawidłowe warunki do przechowywania i sprzedaży żywności. W 2014 roku na terenie starostwa powstały 2 sklepy sieci ROSSMANN oraz dyskont Czerwona Torebka mieszczące się w nowo wybudowanych budynkach, które w swym asortymencie oferują również do sprzedaży artykuły spożywcze w opakowaniach jednostkowych. W sklepach sieci Biedronka i LIDL nadal poszerzana jest działalność w zakresie wypieku w specjalistycznym piecu pieczywa z półproduktu mrożonego oraz porcjowania warzyw i owoców na wydzielonym stanowisku w obrębie pomieszczeń zaplecza. Podmioty prowadzące działalność w zakresie obrotu żywnością są zobowiązane do zagwarantowania odpowiednich standardów higieniczno-sanitarnych w miejscach prowadzenia działalności. Jednak nie zawsze ten warunek zostaje przez przedsiębiorców spełniony o czym świadczą liczne uchybienia stwierdzone podczas przeprowadzanych kontroli. Natomiast w przypadku zakładów nowo powstałych wymagania zarówno techniczne jak i higienicznosanitarne zostają uwzględnione już na etapie projektowania zakładu. Stan sanitarny nadzorowanych obiektów oceniany był zgodnie z jednolitymi procedurami urzędowej kontroli żywności oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Na terenie działania Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gliwicach oprócz Urzędu Celnego i terminalu kontenerowego, na których odbywają się kontrole graniczne funkcjonuje firma AGROBAKAL z Pyskowic bardzo duży importer owoców suszonych, w syropie, kandyzowanych oraz, orzechów i ziaren oraz firma POLMARKLUS, która zajmuje się zaopatrzeniem i kompleksową obsługą zakładów cukierniczych, piekarskich, lodziarni, gastronomii, a także w niewielkim stopniu importem artykułów spożywczych. W 2014 r. w firmie AGROBAKAL przeprowadzono 82 kontrole graniczne na podstawie których wydano świadectwa jakości zdrowotnej. Sprowadzono ogółem ton produktów spożywczym, w tym głównie rodzynek, wiórek kokosowych oraz suszonych: śliwek, moreli, brzoskwini, fig, żurawiny. Większość kontroli 74 odbywała się w miejscu docelowym czyli magazynie firmy, a 8 na terenie Strona 10 z 64

11 Urzędu Celnego. Natomiast w firmie POLMARKUS przeprowadzono 42 kontrole i sprawdzono ton produktów spożywczych. Do najczęściej występujących uchybień w zakresie stanu technicznego oraz nieprawidłowości natury higienicznej należy: brudne, zniszczone ściany, sufity i podłogi w pomieszczeniach zakładu, brak umywalek do mycia rąk lub ich prawidłowego wyposażenia w środki czystości, zniszczone urządzenia, sprzęt i inne składniki wyposażenia które stykają się z żywnością nieprawidłowe szatnie dla pracowników, niewystarczająca powierzchnia zakładu w stosunku do ilości oferowanych wyrobów, nieprawidłowe rozplanowanie stanowisk sprzedaży. niewłaściwe warunki magazynowania żywności, brak segregacji w urządzeniach chłodniczych oraz zabezpieczenia niepakownych środków spożywczych przed zanieczyszczeniami (mięso - wędliny, warzywa - owoce, pieczywo itp.), wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po upływie terminu ważności, nieprawidłowe przechowywanie sprzętu i środków używanych do sprzątania mycia i dezynfekcji, brak monitorowania temperatury i dokonywania zapisów z tej czynności, brak czystości i porządku w pomieszczeniach zakładu oraz ich bezpośrednim otoczeniu, brak systematycznych zapisów z kontroli wewnętrznej prowadzonej w ramach GHP i GMP lub systemu HACCP. Pomimo stwierdzanych nieprawidłowości na przestrzeni ostatnich lat systematycznie obserwuje się poprawę stanu sanitarno-technicznego w placówkach handlowych między innymi dzięki systematycznym i konsekwentnym kontrolom prowadzonym przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Niektóre zakłady, szczególnie małe, mieszczące się w budynkach mieszkalnych lub w domach jednorodzinnych na wsi, pozbawione są możliwości rozbudowy i modernizacji, która jest niezbędna z uwagi na konieczność wdrażania systemów GHP, GMP oraz HACCP. Jednak dzięki coraz większej świadomości przedsiębiorców w zakresie obowiązujących wymagań stan sanitarny ulega systematycznej poprawie. Sklepy są modernizowane przez co Strona 11 z 64

12 poprawia się ich funkcjonalność. Wyposażane są w nowoczesne urządzenia chłodnicze z automatyczną regulacją temperatury, co poprawia warunki przechowywania środków spożywczych łatwopsujących się i umożliwia ich właściwą segregację. Corocznie zwiększa się liczba obiektów wyposażonych w klimatyzację. Zgodnie z Planem pobierania próbek do badania żywności w ramach urzędowej kontroli i monitoringu dla Państwowej Inspekcji Sanitarnej na 2014 r. w tej grupie obiektów pobrano ogółem 28 próbek żywności oraz 1 próbkę wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością których nie kwestionowano. Pobrane próbki badano w poszczególnych kierunkach tj.: 1 w kierunku mikotoksyn 15 w kierunku mikrobiologii 4 w kierunku zanieczyszczeń fizycznych 7 w kierunku oceny organoleptycznej, 1 w kierunku substancji farmakologicznie czynnych w suplementach diety 1 w kierunku migracji kadmu i ołowiu Zakłady Wytwórcze Na terenie działania starostwa powiatowego Gliwice znajdują się głównie małe i średnie zakłady wytwórcze. W 2014 r. w zakładach wytwórczych przeprowadzono 117 kontroli sanitarnych w trakcie, których nałożono 9 mandatów karnych na kwotę zł. oraz wydano 13 decyzji administracyjnych represyjnych nakazujących usunięcie nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli. Natomiast dla nowo powstałych zakładów wydano 14 decyzji zatwierdzających. W związku z całkowitym zaprzestaniem działalności w zakładzie, a także ze zmianą właściciela w 2014r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał 5 decyzji wykreślenia z rejestru zakładów. Najliczniejszą grupę wśród zakładów produkujących żywność na terenie powiatu stanowią piekarnie i ciastkarnie. Pod względem wielkości w większości są to zakłady małe, w których produkcja jest częściowo zmechanizowana przy dużym udziale pracy ręcznej. Produkowane Strona 12 z 64

13 wyroby piekarnicze i ciastkarskie przeznaczone są głównie na zaopatrzenie rynku lokalnego. W 2014 roku po uzyskaniu decyzji zatwierdzającej wydanej przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach rozpoczęła działalność w Paniówkach prywatna ciastkarnia z kompleksem gastronomicznym tj. kawiarnią usytuowaną w pomieszczeniach przyległych do ciastkarni. Ciastkarnia oferuje szeroki asortyment produkowanych wyrobów zarówno ciastkarskich i piekarniczych. Zakład usytuowany w budynku nowo wybudowanym, wolnostojącym z zachowaniem prawidłowej funkcjonalności pomieszczeń produkcyjnych, wyposażonej w nowoczesne urządzenia i sprzęty wykonane z wysokiej jakości materiałów. W jednym z zakładów mieszczących się na terenie Pyskowic tj. piekarnia, w którym trwa postępowanie administracyjne, w wyniku pożaru w miesiącu sierpniu zostały zniszczone pomieszczenia produkcyjne. W związku z tym zakład nie prowadzi działalności, a brak możliwości kontaktu z właścicielem utrudnia zakończenia prowadzonego postępowania administracyjnego. W piekarniach i ciastkarniach stan sanitarno-higieniczny w dalszym ciągu nie jest w pełni zadawalający. Znaczna część zakładów działa od wielu lat i mieści się w starych budynkach, w zwartych zabudowach, bez możliwości rozbudowy i poprawy funkcjonalności. Systematycznie podejmowane są jednak działania mające na celu poprawę warunków sanitarno-technicznych poprzez modernizacje, polegające m.in. na poprawie funkcjonalności, wymianie urządzeń, wyposażenia i sprzętu produkcyjnego. Mandaty karne nałożone w zakładach produkcyjnych dotyczyły głównie piekarni i ciastkarni, w których stwierdzono brak dbałości o bieżącą czystość. W ramach akcji mklik próchniczek w piekarniach i ciastkarniach w czasie kontroli stwierdzono obecność szkodników zbożowo-mącznych. Właścicieli ukarano mandatami karnymi i wydano decyzję represyjne z terminem natychmiastowej wykonalności nakazującą przeprowadzenie skutecznych zabiegów dezynsekcji i dezynfekcji pomieszczeń i sprzętów udokumentowanych stosownymi zaświadczeniami z zakładów świadczących usługi w ww. zakresie. Nadal istotnym problemem w tej grupie obiektów są trudności we wdrażaniu systemów bezpieczeństwa żywności opartych na zasadach systemu HACCP (analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli), wymaganych w przepisach prawa żywnościowego. W 2014 roku w powiecie gliwickim w Łanach Wielkich po uzyskaniu decyzji zatwierdzającej wydanej przez Państwowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach rozpoczęła Strona 13 z 64

14 działalność gorzelnia w zakresie produkcji alkoholu etylowego destylatu na bazie zboża z przeznaczeniem do dalszego przerobu do celów spożywczych. Na terenie powiatu do wiodących zakładów wytwórczych należy P.P.H.U. GAW-POL w Kleszczowie. W zakładzie prowadzona jest działalność w zakresie produkcji i sprzedaży wyrobów garmażeryjnych mrożonych i chłodzonych z udziałem mięsa, wędlin oraz warzyw, produkcji pieczywa pszennego i pszenno żytniego oraz lodów. W 2014 roku właściciel firmy dokonał modernizacji istniejących pomieszczeń wydzielając pomieszczenie ekspedycji i mycia opakowań transportowych a tym samym uzyskał decyzję rozszerzającą działalność o wywóz gotowych potraw w opakowaniach transportowych wielokrotnego użytku w ramach świadczonych usług. W zakładzie systematycznie dokonuje się wymiany zużytego sprzętu i urządzeń posiadających atesty do kontaktu z żywnością oraz instaluje się nowy zautomatyzowany ograniczający nakład pracy ludzkiej np. automaty do produkcji pierogów. Mimo sukcesywnie prowadzonych inwestycji na rzecz poprawy stanu techniczno-sanitarnego obserwuje się spadek dziennej produkcji wyrobów garmażeryjnych. Aktualnie wynosi ona ok. 200kg w tym udział wsadu mięsnego stanowi od 5% do 15%. Ponadto wypieka się ok.800kg pieczywa stanowiącego półprodukt do wyrobu pizzy i zapiekanek. W zakładzie przestrzega się opracowanych instrukcji Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej w tym identyfikowalności surowców do każdej partii wyrobu gotowego nadal jednak system HACCP jest w trakcie wdrażania. W zakładzie zatrudnionych jest 20 pracowników produkcyjnych, praca odbywa się w systemie zmianowym. Właściciel dysponuje 9 środkami transportu żywności w tym 6 samochodów wyposażonych w agregaty chłodnicze. W ramach bieżącego nadzoru w 2014 r. pobrano do badań laboratoryjnych 2 próbki substancji dodatkowych w kierunku określenia kryteriów czystości, które nie zostały zakwestionowane. Zakład produkcyjny firmy Solvo zlokalizowany w Pyskowicach specjalizuje się w produkcji preparatu sojowego T.S na bazie śruty sojowej. Ze względu na niewielkie zapotrzebowanie rynku produkcja preparatu sojowego w przedmiotowym zakładzie od wielu lat odbywa się wyłącznie pod zamówienie klienta. Przedmiotowy surowiec - śrutę sojową firma zakupuje od stałego producenta i dostawcy Cafetre Polaka Sp. z o.o. Ponadto przy dostawie każdej partii towaru producent śruty sojowej dołącza certyfikat jakości dla danej partii surowca pozwalający na identyfikację i potwierdzenie parametrów produktu. W zakładzie prowadzona jest stała ocena jakości każdej partii dostarczanego surowca. W ramach urzędowej kontroli Strona 14 z 64

15 i monitoringu pobrano do badań laboratoryjnych 1 próbkę preparatu sojowego T.S. Otrzymane wyniki badań nie potwierdziły skażenia przedmiotowej próbki organizmami genetycznie modyfikowanymi. Zgodnie z Planem pobierania próbek do badania żywności w ramach urzędowej kontroli i monitoringu dla Państwowej Inspekcji Sanitarnej na 2014r. w tej grupie obiektów pobrano następujące próbki żywności w poszczególnych kierunkach: w zakładzie wytwórni koncentratów spożywczych pobrano 1 próbkę w kierunku GMO, w zakładzie młynarskim pobrano 2 próbki żyta w kierunku skażeń promieniotwórczych, 1 próbkę w kierunku mikotoksyn oraz 2 próbki w kierunku pestycydów, w zakładzie garmażeryjnym pobrano 2 próbki w kierunku kryteriów czystości substancji dodatkowych, w gospodarstwie rolnym pobrano 1 próbkę paszy zielonej oraz 1 próbkę ryby świeżej kierunku skażeń promieniotwórczych, w zakładach ciastkarskich pobrano 2 próbki w kierunku obecności szkodników zbożowo-mącznych, w zakładach piekarniczych pobrano 4 próbki sanitarne, w tym 2 zmiotków z podłogi i podestów w magazynie mąki oraz 2 próbek wytrzepków z koszyczków do garowania pieczywa. Zakwestionowano 2 próbki sanitarne z uwagi na obecność szkodników zbożowomącznych. W zmiotkach z podłogi w magazynie piekarni była obecność żywych larw Mączniaka młynarka natomiast w wytrzepkach z koszyczków do garowania pieczywa obecność żywych, dorosłych osobników Psotnika zakamarnika. W związku z powyższym został nałożony mandat karny w wysokości 100zł i wydano decyzję administracyjną represyjną z terminem natychmiastowej wykonalności nakazującą przeprowadzenie skutecznych zabiegów dezynsekcji i dezynfekcji pomieszczeń i sprzętów udokumentowanych stosownymi zaświadczeniami z zakładów świadczących usługi w ww. zakresie. Nakaz decyzji został wykonany, a skuteczność zabiegów dezynsekcji potwierdzono dokonując ponownego poboru próbek do badań sanitarnych, w których nie stwierdzono obecności szkodników zbożowo-mącznych. Kontrole wykazują, że większość zakładów piekarniczych nie posiadała aktualnej umowy z firmą DDD na prowadzenie monitoringu w zakresie wykrywania obecności szkodników. Właściciele zakładów Strona 15 z 64

16 na podstawie opracowanych instrukcji, procedur GHP prowadzą wewnętrzny monitoring bez stosownych zapisów. W przypadku stwierdzenia szkodników w tym zbożowo-mącznych wzywana jest specjalistyczna firma DDD. Próbki sanitarne -zmiotki i wytrzepki 2% niekwestionowane kwestionowane 98% W zakładach piekarniczych, w których kwestionowano próbki sanitarne należy stwierdzić, że stan techniczny nie miał wpływu na rozwój szkodników zbożowo - mącznych. Na uwagę zasługuje fakt, że właściciele zakładów, którzy zlecali przeprowadzenie zabiegów DDD specjalistycznej firmie, nie oceniali skuteczności wykonanych zabiegów. W związku z czym opracowane w zakładzie procedury i wdrożone zasady oparte na Dobrej Praktyce Higienicznej wymagały weryfikacji. Niedokładnie wykonywane zabiegi mycia i dezynfekcji sprzętu i urządzeń miały istotny wpływ na rozwój szkodników zbożowo - mącznych. Podczas przeprowadzonych kontroli stwierdzono, że większość zakładów piekarniczych nie posiadała aktualnej umowy z firmą DDD na prowadzenie monitoringu w zakresie wykrywania obecności szkodników. Właściciele zakładów na podstawie opracowanych instrukcji, procedur GHP prowadzili wewnętrzny monitoring bez stosownych zapisów. W przypadku stwierdzenia szkodników w tym zbożowo-mącznych wzywali specjalistyczną firmę DDD. W związku z realizowaniem zadań mających na celu bezpieczeństwo żywności w 2014 roku w zakładach piekarniczych i zakładach przemysłu zbożowo-młynarskiego nadal będzie weryfikowany stopień wdrożenia i prawidłowość funkcjonowania systemu opartego na zasadach HACCP w tym w szczególności prawidłowość zabezpieczenia obiektu przed szkodnikami. Na terenie powiatu gliwickiego zlokalizowany jest zakład tworzyw sztucznych KRYWAŁD-KATEX Sp. z o.o. w Knurowie, w którym produkowane są pojemniki ażurowe w różnych wymiarach przeznaczone do kontaktu z żywnością, ww. firma importuje z Węgier, Czech, Włoch inne wyroby z tworzyw sztucznych przeznaczone do kontaktu z żywnością dla których wydano 47 Strona 16 z 64

17 świadectwa jakości zdrowotnej na podstawie protokołów oględzin Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Gliwicach. to: W zakładach produkcyjnych najczęściej stwierdzane nieprawidłowości techniczno-sanitarne niedokładnie przeprowadzane zabiegi dezynsekcyjne, brudne ściany i sufity w pomieszczeniach produkcyjnych, ubytki w podłodze, zniszczone koszyczki do garowania ciasta, uszkodzone stoły produkcyjne, zniszczone podesty do higienicznego składowania środków spożywczych, przetrzymywanie mąki bezpośrednio na podłodze, brak bieżących zapisów z kontrolowania zabezpieczenia zakładu przed szkodnikami, brudny, nie dokładnie myty sprzęt produkcyjny, większość właścicieli rozpoczęła wdrażanie systemu HACCP jednakże ich dokumentacja jest niekompletna i wymaga poprawy. Zakłady żywienia zbiorowego typu zamkniętego i otwartego Na terenie starostwa powiatowego Gliwice zlokalizowanych jest 376 zakładów żywienia zbiorowego typu otwartego i zamkniętego, w których przeprowadzono 322 kontroli sanitarnych. W 2014 r. w zakładach żywienia zbiorowego nałożono 30 mandaty karne na kwotę zł oraz wydano 26 decyzji administracyjnych represyjnych nakazujących wykonanie nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli. Natomiast dla nowo powstałych zakładów wydano 80 decyzji zatwierdzających. W związku z całkowitym zaprzestaniem działalności w zakładzie a także ze zmianą właściciela w 2014r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał 34 decyzji wykreślenia z rejestru zakładów. Zakładami żywienia zbiorowego zamkniętego są stołówki szkolne, przedszkolne, szpitalne. W 2014 r. nadzorem w ramach urzędowej kontroli żywności objętych było 66 bloków żywienia w szkołach i przedszkolach, w których prowadzona jest działalność w zakresie produkcji posiłków przygotowywanych od surowca do gotowej potrawy lub wydawania posiłków dostarczanych w ramach tzw. usług cateringowych przez firmy zewnętrzne. W Taciszowie przy współudziale funduszy Unii Europejskiej powstał nowy punkt przedszkolny z świetlicą terapeutyczną i placem zabaw dla grupy ok. 20 dzieci z żywieniem w zakresie usług cateringowych dostarczanych z lokalnej restauracji. Nadal Strona 17 z 64

18 obserwuje się wzrost zapotrzebowania na usługi w zakresie dostaw gotowych posiłków tzw. usługi cateringowe w istniejących stołówkach usytuowanych na terenie szkół, przedszkoli oraz w nowopowstałych placówkach. Powyższe dotyczy przede wszystkim placówek oświatowych, w których brak możliwości poprawy stanu technicznego, a dotychczasowe pomieszczenia stołowe spełniają wymagania określone przepisami prawa żywnościowego do prowadzenia działalności jako wydawalnie posiłków. W przypadku nowopowstałych bloków żywienia łatwiejszym rozwiązaniem dla właściciela jest wprowadzenie tzw. cateringu, gdyż wiąże się to z posiadaniem mniejszego zapleczem kuchennego. W porównaniu z rokiem ubiegłym znacznej poprawie uległ stan techniczny stołówek szkolnych i przedszkolnych. Pomieszczenia w większości zostały dostosowane do obecnych wymogów sanitarnotechnicznych. Przeprowadzono szereg remontów i modernizacji obiektów żywienia tak pod względem technicznym jak i dostosowania technologicznego ciągów produkcji potraw. Zakłady żywienia zbiorowego typu zamkniętego w dużej części opracowały i wdrożyły zasady systemu HACCP, które są w myśl aktualnie obowiązujących przepisów obligatoryjne dla wszystkich zakładów produkcji i obrotu żywnością. Na terenie powiatu gliwickiego część restauracji, prowadzi działalność tylko podczas zorganizowanych imprez okolicznościowych, w związku z tym stanowi to duże utrudnienie przeprowadzenia kontroli w tych zakładach. Na terenie gminy Gierałtowice w miejscowości Paniówki przy restauracji Biały Dom powstał w odrębnym budynku dodatkowy kompleks hotelowy z częścią gastronomiczną z przeznaczeniem przygotowywania posiłków dla zamieszkujących w nich gości. W Kotulinie w gminie Toszek rozpoczęła działalność restauracja Ostoja. Zakład usytuowany został w budynku nowo wybudowanym, wolnostojącym z zachowaniem prawidłowej funkcjonalności pomieszczeń produkcyjnych, wyposażonej w nowoczesne urządzenia i sprzęty wykonane z wysokiej jakości materiałów. Powyższe zakłady uzyskały decyzje zatwierdzające wydanej przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach. Na terenie gminy Rudziniec nad zalewem Pławniowice oraz w Pyskowicach nad jeziorem Dzierżono przy ośrodkach wypoczynkowych działają w sezonie letnim zakłady gastronomiczne. Działalność prowadzona jest w nich w większości przypadków w weekendy w ograniczonym asortymencie dań barowych przygotowywanych na bazie półproduktów, wyrobów gotowych oraz napojów w tym piwa podawanych w naczyniach jednorazowego użytku. Stan techniczny ww. obiektów utrzymuje się na nie zmieniającym od lat poziomie i zapewnia minimum wymogów sanitarnych. Sezonowość powoduje, że dysponenci nie inwestują w unowocześnianie i podnoszenie standardu zakładów ograniczając się wyłącznie do przeprowadzenia remontu bieżącego przed wznowieniem działalności. W okresie letnim wzmożono nadzór sanitarny w obiektach żywieniowo-żywnościowych usytuowanych na tzw. szlakach turystycznych na terenie ośrodków wypoczynkowych i w ich pobliżu, położonych bezpośrednio przy akwenach wodnych. Strona 18 z 64

19 W ww. obiektach prowadzona była również sprzedaż np. lodów z automatu, dań typu fast - food z obiektów tymczasowych lub ruchomych. Właścicielami części tych obiektów są osoby prowadzące działalność poza terenem nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach ale posiadające stosowne decyzje zatwierdzające wydane przez właściwych terenowo Państwowych Inspektorów Sanitarnych. W omawianym okresie w 2 zakładach małej gastronomi zostały wydane decyzje przerwania działalności w zakresie produkcji i obrotu żywnością do czasu jego zatwierdzenia w drodze decyzji przez właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej. W czasie przeprowadzonych licznych kontroli za antysanitarny stan nałożono w tych zakładach łącznie 4 mandaty karne w wysokości 700zł. W jednym przypadku Państwowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wystąpił z wnioskiem o ukaranie do Śląskiego Państwowy Wojewódzkiego Inspektora w Katowicach, który po rozpatrzeniu wniosku nałożył karę pieniężną w wysokości 1500zł. Celem kar pieniężnych określonych w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia jest zapobieganie naruszeniom prawa żywnościowego, które bądź to bezpośrednio, bądź pośrednio mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia konsumentów żywności, zwłaszcza w przypadku świadomego i celowego działania przedsiębiorcy. W powyżej omawianych zakładach strony dopełniły formalności związanych z działalnością w zakładzie tj. uzyskały decyzję zatwierdzenia zakładu oraz dokonano wpisu do rejestru zakładów podlegający urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Ocenianą grupę ww. obiektów cechuje duża różnorodność pod względem zakresu prowadzonej działalności, wielkości pomieszczeń, poziomu wyposażenia i jakości świadczonych usług od zakładów produkujących szeroki asortyment posiłków w pełnym zakresie (od surowców do gotowych dań), do ruchomych punktów gastronomicznych oferujących dania typu fast food z gotowych półproduktów. Można wyodrębnić w tej grupie zakładów obiekty nowe, zbudowane od podstaw z przeznaczeniem do takiej działalności oraz obiekty zlokalizowane w istniejących budynkach, często starych, które zostały adaptowane. Podczas przeprowadzanej kontroli w wydawalni posiłków w niepublicznym przedszkolu skontrolowano środek transportu zakładu świadczącego usługi cateringowe. Podczas kontroli stwierdzono, iż stan techniczny środka transportu wymaga poprawy. Wnętrze naczepy służącej do przewozu żywności tj. ściany i podłoga trudna do utrzymania w czystości. Stwierdzono również Strona 19 z 64

20 nieprawidłowe tj. po innych produktach spożywczych opakowania do przewozu żywności, brak segregacji, a także niezachowanie wymaganej temperatury chłodniczej transportowanych środków spożywczych i potraw. W związku z nieprawidłowościami sanitarnymi nałożono mandat karny w wysokości 100zł, oraz ustalono termin wykonania nieprawidłowości technicznych. Po upływie wyznaczonego terminu przeprowadzono kolejną kontrolę środka transportu, którego stan techniczny został poprawiony. Nadzór nad obrotem grzybami W Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Gliwicach w Sekcji HŻŻiPU dwóch pracowników posiada uprawnienia klasyfikatorów grzybów świeżych. W 2014 r. na stronie internetowej tutejszej Stacji udostępniono ulotkę pt. Podstawowe Zasady Bezpiecznego Grzybobrania opracowaną przez Głównego Inspektora Sanitarnego. W okresie letnio jesiennym w siedzibie tutejszej Stacji prowadzone były konsultacje dla zainteresowanych osób na temat grzybów. Natomiast dla osób zbierających indywidualnie grzyby rosnące w warunkach naturalnych przeznaczone do celów handlowych w tutejszej stacji na podstawie przeprowadzanej oceny organoleptycznej wydawane były bezpłatnie atesty na grzyby świeże potwierdzające ich zgodność gatunkową. W omawianym okresie klasyfikatorzy grzybów wydali 24 atesty na grzyby świeże rosnące w warunkach naturalnych z gatunku: podgrzybek brunatny, borowik szlachetny pochodzących z lasów Rud Raciborskich, Lublinieckich i Wielowsi. Ponadto udzielono 18 konsultacji prywatnym osobom w sprawie klasyfikacji gatunkowej przyniesionych do oceny grzybów. Najczęstszymi powodami dyskwalifikacji ocenianych grzybów były: grzyby nieujęte w wykazie dopuszczonych do obrotu, zbyt małe owocniki utrudniające właściwą klasyfikację gatunkową, niewłaściwe cechy organoleptyczne widoczne zapleśnienia, przedłożenie do oceny samych kapeluszy grzybów blaszkowatych, zbieranie grzybów w rowach przy drogach komunikacyjnych. W dniu r. został udzielony wywiad dla lokalnej telewizji Impuls na temat Bezpieczne grzybobranie Strona 20 z 64

21 Akcje W 2014 r. podejmowano wiele dodatkowych działań wynikających między innymi z sytuacji bieżącej: kontrole w zakładach celem sprawdzenia jakości używanych do produkcji olejów jadalnych (oznak zjełczenia). Ponadto kontroli w zakresie warunków i sposobu przechowywania wskazanych przez producenta wprowadzanych do obrotu ww. produktów, wzmożonego nadzoru w zakładach wprowadzających do obrotu lody nieopakowane tj. z automatów do lodów oraz sprzedaż lodów porcjowanych, kontynuacja Akcji Mklik próchniczek w zakładach piekarniczych, kontroli w zakładach żywienia zbiorowego typu zamkniętego w zakresie sposobu żywienia, jakości żywności oraz warunków higieniczno sanitarnych w zakładach zarówno prowadzących usługi cateringowe, jak i korzystających z tych usług. W ramach prowadzonego nadzoru przeprowadzone zostały kontrole zgodnie z założeniami,,akcji Catering zaplanowanej przez Wojewódzką Stację Sanitarno Epidemiologiczną w Katowicach. Założenia,,Akcji Catering obejmowały ocenę sanitarną firm cateringowych prowadzących działalność żywieniowo żywnościową oraz kontrole zakładów korzystających z usług firm w zakresie żywienia. Realizatorem przyjętych zamierzeń w Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej była Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku. Powyższą akcję zaplanowano na okres od marca do września 2014 roku podzielony na II etapy. Kontrole zakładów cateringowych obejmowały następujące zagadnienia: wykaz odbiorców dla których realizowane były zamówienia, występowanie warunków pozwalających na wyprodukowanie udokumentowanej ilości posiłków, przestrzeganie warunków sanitarno - higienicznych przy produkcji posiłków, ocenę systemów GHP, GMP, HACCP, higienę transportu posiłków, ocenę stanu technicznego, ostateczną ocenę posiłków przygotowanych do dystrybucji, Strona 21 z 64

22 realizację obowiązku z art. 19 ust.1 rozporządzenia 178/2002. Podczas dwóch etapów akcji przeprowadzono kontrole sanitarne w 12 zakładach prowadzących usługi cateringowe zlokalizowanych na podległym terenie (2 w Gliwicach, 8 w Zabrzu oraz 2 z powiatu gliwickiego). Skontrolowano również 33 wydawalnie posiłków w przedszkolach, szkołach oraz w szpitalach. Łącznie skontrolowano 45 placówek. W nadzorowanych zakładach cateringowych ilość produkowanych posiłków w ciągu dnia była zróżnicowana i tak najmniej wyprodukowano 10 posiłków, natomiast największą ilość w granicach 551 porcji. Kontrole wykazały, że każda z firm cateringowych posiadała warunki, pozwalające na wyprodukowanie udokumentowanej ilości posiłków. Natomiast w 7 przypadkach stwierdzono nieprawidłowości sanitarno techniczne, w związku z czym wydano 3 decyzje administracyjne oraz nałożono 3 mandaty karne na łączną kwotę 800 zł. W jednym z zakładów nie prowadzono zapisów dotyczących ostatecznej oceny posiłków przeznaczonych do dystrybucji. W skontrolowanych zakładach nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie transportu dostarczanych posiłków do odbiorców. Posiłki dostarczane były w przystosowanych środkach transportu posiadających stosowną dokumentację w zakresie dobrej praktyki higienicznej oraz dokumentu potwierdzającego spełnienie warunków techniczno sanitarnych do przewozu żywności. Wszystkie zakłady posiadały odpowiednie pojemniki do transportu posiłków w tym izotermiczne w odpowiedniej ilości i o prawidłowym stanie technicznym. W zakładach korzystających z usług zakładów przygotowujących posiłki ramach Akcji catering skontrolowano 33 wydawalnie posiłków usytuowanych w żłobkach, przedszkolach, szkołach oraz w szpitalach. Strona 22 z 64

23 Wydawalnia posiłków Gliwice Zabrze Powiat gliwicki Razem Szkoła Przedszkole Żłobek Szpital Razem Kontrole zakładów korzystających z usług cateringowych obejmowały następujące zagadnienia: nazwę zakładu dostarczającego posiłki, ocenę systemów GHP, GMP, HACCP, przestrzeganie warunków sanitarno - higienicznych, zapewnienia prawidłowego procesu mycia i dezynfekcji naczyń, sprzętu, sposobu odbioru i porcjowania posiłków, spełnienia wymagań dla środka transportu określonych w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 oraz daty ostatniej kontroli, procedur w zakładzie w zakresie prowadzenia kontroli czystości środka transportu, temperatury dostarczonych posiłków, ostatecznego etapu oceny posiłków wjeżdżających do odbiorcy, procedur reklamacji dostarczonej żywności i działań zastępczych, uzgodnień pomiędzy zakładem cateringowym, a odbiorcą dotyczących informowania o wadliwości partii posiłków. W skontrolowanych wydawalniach dysponenci opracowali i wdrożyli zakładowy program GHP i GMP oraz zasady oparte na systemie HACCP uwzględniając strukturę organizacyjną jak i specyfikę działania zakładu. Wzięto także pod uwagę metody pracy, zalecenia dotyczące higieny pracy, jak również zdrowia pracowników. W ww. zakładach prowadzona była stosowana dokumentacja wraz z zapisami prowadzącymi na bieżąco. Strona 23 z 64

24 W toku kontroli stwierdzono nieprawidłowości dotyczące stanu technicznego: uszkodzony sufit w wydawalni potraw oraz trudną do utrzymania w czystości podłogę w sali konsumpcyjnej. W związku z tym została wydana decyzja terminowa. Natomiast z powodu braku warunków higienicznych i nieprawidłowych opakowań do transportu żywności nałożono mandat karny na kwotę 100 zł. W 2011 r. z powodu braku wózków do transportu posiłków w bloku żywienia w szpitalu oraz braku strefy przyjęcia i dystrybucji została wydana decyzja administracyjna w której przedłużono termin realizacji do W obiektach w momencie odbierania posiłków sprawdzano, zgodnie z istniejącą w zakładzie procedurą, spełnienie wymagań sanitarno - higienicznych środka transportu takie jak: czystość środka transportu, odzież robocza kierowcy, stan opakowań zbiorczych gotowych potraw (transportery, pojemniki), temperatura gotowych potraw, ocena organoleptyczna posiłków oraz ich zgodność z jadłospisem. Dostarczaną żywność porcjowano we własnym zakresie z zachowaniem zasad higieny, przy użyciu odpowiedniego sprzętu, środków ochrony indywidualnej (rękawiczki, czepki) oraz zabezpieczeniem wydawanych potraw oraz naczyń stołowych przed wtórnym zanieczyszczeniem. W dokumentacji zakładowej prowadzone były zapisy wewnętrznej kontroli dostaw, które dotyczyły: daty i godziny przyjęcia posiłków, temperatury oraz oceny organoleptycznej potraw, oceny transportu przywożonych dań, działań korygujących. W przypadku wadliwej partii posiłku odbiorcy zobowiązani byli do poinformowania dostawcy o zaistniałej sytuacji. Firmy cateringowe w przypadku reklamacji posiłków przez zamawiającego z powodu złej jakości zobowiązane były do dostarczenia w określonym czasie posiłku o dobrej jakości zdrowotnej. Koszt i ryzyko związane z dostarczeniem nowego, odpowiedniego posiłku ponoszony był przez wykonawcę bez obciążenia zamawiającego dodatkowymi kosztami. W zakresie dokonanych ocen sporządzane były protokoły zwrotu posiłków do wytwórcy. W ramach zawartych umów reklamowany posiłek był wymieniany na Strona 24 z 64

25 nowy i dostarczany do odbiorcy w czasie nieprzekraczającym 2 godzin. W niektórych przypadkach zabezpieczono wyżywienie poprzez suchy prowiant. Istniała również możliwość zamówienia posiłku w innym zakładzie, a kosztem posiłku obciążony był wykonawca, który nie wywiązał się z zawartej umowy. W ocenianych zakładach gospodarka opadami pokonsumpcyjnymi prowadzona była prawidłowo i polegała na przekazywaniu ww. odpadów bezpośrednio przez wydawalnię lub przez zakład przygotowujący posiłki do zakładu utylizacji. Współpraca z innymi służbami kontroli W 2014 r. Sekcja HŻŻiPU kontynuowała realizację porozumienia ramowego zawartego w 2008 r. pomiędzy Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Gliwicach i Powiatowym Lekarzem Weterynarii. Ponadto prowadziła współpracę z Inspekcja Farmaceutyczną, Policją, Inspekcją Handlową. Skargi i wnioski W Sekcji Higieny Żywności i Żywienia w 2014 r. ogółem zgłoszono 209 w tym powiecie 21 interwencji. W związku z powyższym przeprowadzono 21 kontroli interwencyjnych, z których 11 interwencji zostało uzasadnionych, w związku z tym nałożono 10 mandatów karnych na kwotę 1850 zł oraz wydano 5 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie nieprawidłowości technicznych. Interwencje zgłaszane w Sekcji HŻŻiPU w 2014 r. dotyczyły głównie: sprzedaży środków spożywczych niewłaściwej jakości w tym mięsa i wędlin o nieprawidłowych cechach organoleptycznych tj. nieświeży zapach oraz nietypowa konsystencja, niewłaściwą jakość produktów oraz potraw w zakładach żywienia zbiorowego otwartego np. o niewłaściwych cechach sensorycznych, wprowadzania do obrotu przeterminowanych środków spożywczych, niehigieniczną sprzedaż środków spożywczych, niewłaściwy stan higieniczno - sanitarny pomieszczeń zakładu. Strona 25 z 64

26 Ocena i wnioski końcowe Działalność Sekcji HŻŻiPU Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Gliwicach w 2014 r. miała za zadanie sprawowania nadzoru nad bezpieczeństwem żywności i żywienia, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością produkowanych i wprowadzanych do obrotu, poprzez prowadzenie efektywnej działalności kontrolnej w podległych zakładach, zmierzającej do wyegzekwowania przestrzegania obowiązujących przepisów prawa krajowego i europejskiego w zakresie bezpieczeństwa żywności i żywienia. W wyniku prowadzonego bieżącego nadzoru stwierdzono, że stan sanitarny zakładów uległ poprawie w stosunku do 2013 r. Potwierdzeniem powyższego faktu jest porównanie wynikowości kontroli w stosunku do roku ubiegłego. W 2013 r. wynikowość wynosiła 37,8 %. natomiast w ocenianym okresie 27,6%. Wynikowość kontroli jest rezultatem prowadzonych intensywnych działań kontrolnych w latach ubiegłych. Natomiast procent próbek kwestionowanych z 1,2 % uległ nieznacznemu zwiększeniu do 1,7 %. Przyczyną powyższego było stwierdzenie obecności szkodników zbożowo - mącznych w 4 próbkach sanitarnych (zmiotki z podłogi oraz wytrzepki z koszyczków do garowania pieczywa) pobranych w zakładach piekarniczych, ponadnormatywna liczba Enterobacteriaceae w 5 próbkach lodów z automatu oraz migracja pierwszorzędowych amin aromatycznych w próbce cedzaka z poliamidu. W 2014 r. ilość zgłoszonych interwencji wynosiła 209 natomiast w ubiegłym roku wynosiła 212 tak więc utrzymuje się na porównywalnym poziomie. Nadal ekspansja handlu elektronicznego stwarza nadal realne zagrożenie w zakresie zachowania bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. Potwierdzeniem powyższego jest wzrastająca ilość oferowanych przez Internet środków spożywczych w tym suplementów diety i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Oferenci ww. produktów mając na względzie korzyści finansowe często poprzez reklamę i ich opisy wprowadzają w błąd konsumentów, co do ich właściwości przypisując im działanie lecznicze. Od wielu lat problem stanowi brak uregulowań prawnych w zakresie wymagań obowiązujących przy prowadzeniu żywienia zbiorowego typu zamkniętego, norm żywienia i wymagań zdrowotnych ze szczególnym uwzględnieniem ocenianych jadłospisów dzieci Strona 26 z 64

27 i młodzieży. Nadal w przypadku stwierdzenia błędów żywieniowych wydawane są jedynie zalecenia żywieniowe w celu ich wyeliminowania. Pomimo prowadzonych programów oświatowych ww. zakresie stwierdzane są nieprawidłowości, które dotyczą w szczególności dysponentów zakładów żywienia zbiorowego korzystających z tzw. usług cateringowych. W omawianym okresie wystąpił problem w zakresie przeprowadzanych przez producentów badań żywności w ramach tzw. nadzoru właścicielskiego. Producenci żywności przeprowadzają kontrole używanych do produkcji surowców jak i wyrobów. Niemniej procedury systemu HACCP w większości nie uwzględniają planu pobierania próbek do badań, bądź też opracowany plan jest nieadekwatny do rodzaju i wielkości produkcji. Powyższe podyktowane jest w większości kosztem badań, ponieważ stanowi on duże obciążenie finansowe szczególnie dla małych przedsiębiorców. Wymaga to również podjęcia dodatkowych działań związanych z zaangażowaniem personelu oraz ich przeprowadzeniem. Często świadomość producenta ogranicza się tylko do postępowania z wyrobem gotowym na terenie swojego zakładu (przechowywanie żywności w odpowiednich warunkach), natomiast nie bierze się pod uwagę powszechnych zachowań konsumenckich, w celu zapewnienia bezpieczeństwa produktu na wszystkich etapach tj. od producenta do stołu klienta. Strona 27 z 64

28 Analiza chorób zakaźnych dla powiatu gliwickiego za rok 2014 Ogółem w powiecie gliwickim w 2014r zarejestrowano 5438 zachorowań na choroby zakaźne z czego 63% zachorowań stanowiły zachorowania na grypę i grypopodobne. Wśród pozostałych rejestrowanych chorób zakaźnych 66% stanowiły zachorowania na ospę wietrzną. W 2013r odnotowano 5110 zachorowań na choroby zakaźne. Nastąpił wzrost liczby zachorowań o ok. 6%, przyczyną wzrostu liczby zachorowań był znaczny wzrost zachorowań na ospę wietrzną. Liczba osób hospitalizowanych z powodu chorób zakaźnych nieznacznie wzrosła. Spośród ogółu zachorowań hospitalizowano 204 osoby co stanowiło ok. 3,7% wszystkich zachorowań. W 2013 hospitalizowano187 osób. W 2014 przeprowadzono 480 wywiadów epidemiologicznych, nadzorem epidemiologicznym objęto 120 osób z kontaktu z chorymi. W 2013r przeprowadzono 423 wywiady epidemiologicznych, nadzorem epidemiologicznym objęto 114 osoby z kontaktu z chorymi. Podobnie jak w roku ubiegłym w 2014 roku dominowały zachorowania na grypę i grypopodobne, biegunki i zapalenie żołądkowo jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu oraz choroby wieku dziecięcego tj., ospa wietrzna, płonica. Choroby wieku dziecięcego cechująca się cyklicznością wzrostu zachorowań i występowaniem cyklicznych epidemii wyrównawczych. W odniesieniu do roku ubiegłego największe spadki zapadalności w stosunku do roku poprzedniego odnotowano m.in. w przypadku zachorowań na grypę i grypopodobne, różyczkę oraz płonicę. Śmiertelność z powodu chorób zakaźnych jest niska. W 2014 z powodu chorób zakaźnych roku zmarły 3 osoby w tym 2 osoby zmarły z powodu zapalenia opon mózgowych i mózgu, 1 osoba zmarła z powodu gruźlicy płuc. W 2013 roku z powodu zachorowania na tężec zmarła 1 osoba. Strona 28 z 64

29 Grypa i jej powikłania w układzie krążenia i oddychania stanowią poważny problem zdrowia publicznego. Powoduje ona również duże straty ekonomiczne, związane z absencją chorobową. Walka z grypą nie jest łatwa z uwagi na rozsianie źródeł zakażenia, występowanie postaci poronnych choroby oraz wysokiej zjadliwości wirusa. Szczepienia przeciw grypie zmniejszają prawdopodobieństwo zachorowania, hospitalizacji i zgonu z powodu tej choroby. Szczepienia przeciwko grypie nie tylko zmniejszają koszty ponoszone na jej leczenie ale także korzystnie wpływają na zdrowie całej populacji. Stosunkowo szybko odnotowano upowszechnienie się szczepień przeciw tej chorobie. W 2014r zaszczepiono 2236 osób. W 2014r zarejestrowano 3451 zachorowań na grypę w tym 1740 dzieci do 14 roku życia. W porównaniu z ubiegłym rokiem odnotowano spadek liczby zachorowań. Grupą chorób, które również stanowią problem dla zdrowia publicznego i nad którą należy wzmóc nadzór na terenie powiatu gliwickiego jest gruźlica. Obserwowany jest relatywny wzrost zapadalności na przestrzeni ostatnich lat. Pomimo obserwowanej wysokiej zapadalności osób starszych o niskim statusie społecznym i niedostatecznych warunkach bytowych obserwuje się również zachorowania wśród osób młodych pracujących zawodowo. Osoby te często lekceważą swój stan zdrowia, nie korzystają z porad lekarskich i zwolnienia lekarskiego w obawie przed utratą pracy. Kolejnym problemem zdrowia publicznego są wirusowe zapalenia wątroby typu B i C, przenoszone poprzez naruszenie ciągłości tkanek. Spośród nich najpoważniejszy problem epidemiologiczny stanowi wirusowe zapalenie wątroby typu C, przeciw któremu nie ma skutecznej szczepionki. Ze względu na przewlekły charakter tych zakażeń oraz narastający problem związany z leczeniem powikłań WZW typu C stanowi nadal zagrożenie dla zdrowia publicznego. Sytuacja epidemiologiczna zakażeń WZW typu B jest kształtowana przede wszystkim przez możliwość czynnego uodpornienia gdzie istotną sprawą jest utrzymanie wysokiego poziomu zaszczepienia przeciwko WZW B. Problemy związane z zakażeniami wirusami hepatotropowymi wymagają usprawnienia działań profilaktycznych zmierzających do poprawy bezpieczeństwa procedur medycznych i poprawy wykrywania wcześniej nabytych zakażeń. W ramach działań edukacyjnych PPIS w Gliwicach bierze udział w realizacji Strona 29 z 64

30 programu Edukacja pracowników wybranych zawodów zwiększonego ryzyka transmisji zakażeń krwiopochodnych i ogółu społeczeństwa w zakresie prewencji HCV, HBV, HIV - Zapobieganie zakażeniom HCV. W listopadzie 2014 roku ruszyła również kampania edukacyjna Mam świadomość jak być zdrowym skierowana do właścicieli i pracowników gabinetów pielęgnacji urody. W zakresie zatruć pokarmowych i zakażeń pokarmowych w 2014r obserwowany jest wzrost zapadalności. Spośród wszystkich zatruć i zakażeń pokarmowych dominującymi są zakażenia o etiologii wirusowej przede wszystkim zachorowania wywołane przez rotawirusy. Natomiast w zakresie bakteryjnych zatruć i zakażeń pokarmowych dominowały zakażenia wywołane przez odzwierzęce pałeczki Salmonella oraz Clostridium difficile. Niepokój budzi również utrzymywanie się stosunkowo wysokiej zapadalności na biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe w tym u dzieci do lat dwóch, a więc w przedziale wieku, w którym biegunki mogą mieć groźny przebieg prowadząc do ciężkiego odwodnienia. Biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu nie potwierdzone badaniami bakteriologicznymi stanowią poważną słabość nadzoru epidemiologicznego. Świadczy to o niedostatecznej diagnostyce w tym zakresie a lekarze coraz częściej odstępują od poszukiwania przyczyny zachorowania. Zachorowania występowały w środowiskach domowych, na które organy władzy państwowej mają niewielki wpływ. W kształtowaniu zachowań prozdrowotnych na rzecz zwiększania higieny osobistej, otoczenia oraz higieny przygotowania posiłków ma oświata zdrowotna. Opóźnienia i niedostatki w zakresie diagnostyki mikrobiologicznej zatruć pokarmowych i zakażeń żołądkowo-jelitowych stanowią poważny mankament systemu nadzoru epidemiologicznego szczególnie wobec faktu, że kontrola chorób przenoszonych przez żywność i ich zwalczanie jest jednym z priorytetów nadzoru nad chorobami zakaźnymi prowadzonymi w ramach Unii Europejskiej. Zbiorowy wysiłek Państwowej Inspekcji Sanitarnej, ale w wielkim stopniu również dociekliwość diagnostyczna lekarzy w imię dobrej praktyki medycznej mogłaby wpłynąć na poprawę jakości nadzoru i zbliżyć nas do współczesnych standardów europejskich. Strona 30 z 64

31 W zwalczaniu zatruć i zakażeń pokarmowych oraz chorób przeciw którym nie ma szczepień ochronnych ważne są działania profilaktyczne szczególnie te, które dotyczą bezpieczeństwa żywności. Na terenie powiatu gliwickiego stale prowadzony jest aktywny nadzór nad OPV. Nadzór polega na telefonicznym, cotygodniowym kontakcie z oddziałami neurologii ze szczególnym uwzględnieniem oddziałów neurologii dziecięcej a w przypadku podejrzenia zachorowania pobierania i przesyłania do badań laboratoryjnych w NIZP-PZH próbek kału. Od lat nie odnotowano żadnego przypadku zachorowania na OPV. Na poprawę zgłaszalności chorób zakaźnych niewątpliwie ma wpływ porozumienie ramowe zawartego pomiędzy Śląskim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w Katowicach i Narodowym Funduszem Zdrowia. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach co kwartał otrzymuje informacje, dotyczące liczby chorób zakaźnych zgłaszanych przez zakłady opieki zdrowotnej do Narodowego Funduszu Zdrowia. Powyższe dane są wnikliwie analizowane i porównywane z liczbą chorób zakaźnych zgłaszanych przez poszczególne zakłady opieki zdrowotnej do Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Gliwicach. W związku z powyższym, do kierowników poszczególnych zakładów opieki zdrowotnej w których stwierdzono niezgodności w liczbie chorób zakaźnych zgłoszonych do Narodowego Funduszu Zdrowia i Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Gliwicach, wysyła się pisma wnoszące o sprostowanie powstałych nieścisłości. Na poprawę zgłaszalności zachorowań na choroby zakaźne niewątpliwe ma wpływ ukazanie się w kwietniu 2014 roku Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie biologicznych czynników chorobotwórczych podlegających zgłoszeniu, wzorów formularzy zgłoszeń dodatnich wyników badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych oraz okoliczności dokonywania zgłoszeń (Dz.U. z 2014 poz. 459). Rozporządzenie to określa nowy wykaz oraz nowe zasady zgłaszania dodatnich wyników badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych. Ponadto cytowane rozporządzenie określa wzory formularzy zgłoszeń dodatnich wyników badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych oraz podmioty, Strona 31 z 64

32 którym są przekazywane zgłoszenia dodatnich wyników badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych. Spowodowało to zgłaszanie dodatnich wyników badań laboratoryjnych do Państwowej Inspekcji Sanitarnej a nie tylko przypadków zdiagnozowanych przez lekarzy jako zachorowania. Tym samym spowodowało to zintensyfikowanie działań przeciwepidemicznych. W związku z wystąpieniem epidemii gorączki krwotocznej Ebola w krajach Afryki Zachodniej Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny na bieżąco przekazywał do wszystkich zakładów opieki zdrowotnej znajdujących się na obszarze działania aktualne informacje dotyczące sytuacji epidemiologicznej oraz procedur i sposobów postępowania w przypadku pojawienia się osoby podejrzanej o zakażenie wirusem Ebola. W ramach zabezpieczenia epidemiologicznego nawiązano współpracę z uczelniami wyższymi oraz zakładami pracy w celu pozyskiwania informacji o osobach przyjeżdżających z krajów endemicznego występowania zachorowań na wirusowe gorączki krwotoczne. Osoby przyjeżdżające z krajów zagrożonych były obejmowane 21 dniowym, biernym nadzorem epidemiologicznym. Ponadto przeprowadzono 3 kontrole w szpitalach oraz 32 kontrole w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej dotyczące przygotowania personelu podmiotów leczniczych w zakresie posiadania i wdrożenia procedur postępowania z osobami podejrzanymi o choroby wysoce zakaźne- gorączka krwotoczna wywołana wirusem Ebola oraz zapewnienia środków ochrony osobistej dla personelu oraz innych niezbędnych środków do działania w razie zagrożenia. Przeprowadzając czynności kontrolne stwierdzono, iż każda izba przyjęć szpitala oraz każdy gabinet diagnostyczno zabiegowy lub lekarski podstawowej opieki zdrowotnej zostały wyposażone w indywidualne zestawy ochrony biologicznej. Ponadto przedsiębiorstwa podmiotów leczniczych zabezpieczone zostały w środki ochrony osobistej jednorazowego użycia: maseczki, rękawiczki, fartuchy jednorazowego użycia oraz właściwe środki do dekontaminacji powierzchni i skóry. Strona 32 z 64

33 Przedstawiciele podmiotów uczestniczyli w szkoleniach zewnętrznych dotyczących postępowania na wypadek pojawienia się pacjenta podejrzanego lub chorego na chorobę wysoce zakaźną w szczególności wirusem Ebola. Następnie przeprowadzone były szkolenia wewnętrzne, podczas których przekazane zostały schematy postępowania z takim pacjentem oraz w razie konieczności, dokonano aktualizacji posiadanych procedur. W trakcie przeprowadzonych kontroli stwierdzono prawidłowy nadzór oraz przestrzeganie opracowanych i wdrożonych przez kierowników wszystkich skontrolowanych podmiotów leczniczych procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami. Ponadto nie stwierdzono nieprawidłowości w przedmiocie kontroli. Podsumowując Z grupy chorób zakaźnych objętych w Polsce zgłaszaniem należy przede wszystkim zwrócić uwagę na sytuację epidemiologiczną chorób podlegających obowiązkowym szczepieniom ochronnym oraz chorób przenoszonych poprzez naruszenie ciągłości tkanek. Korzystna sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych nie zwalnia z konieczności systematycznego monitorowania zachorowań i prowadzenia aktywnego nadzoru epidemiologicznego nad tymi chorobami. Pomyślna sytuacja może być utrzymana w przyszłości pod warunkiem: kontynuowania szczepień ochronnych realizacji programu eradykacji poliomyelitis i eliminacji odry zwrócenia uwagi na wczesne wykrywanie chorych i zakażonych, ich zgłaszanie i rejestracje umożliwiające szybkie podjęcie postępowania leczniczego i przeciw epidemicznego zwłaszcza dotyczy to chorób rzadko występujących lub tych, które mogą być zawleczone do Polski zwiększenie dostępu do badań diagnostycznych określenie czynnika etiologicznego choroby ma wpływ nie tylko na postępowanie terapeutyczne ale także na profilaktykę przeciwepidemiczną. Strona 33 z 64

34 Dane epidemiologiczne dotyczące występowania wybranych chorób zakaźnych na terenie powiatu gliwickiego zostały przedstawione w formie tabelarycznej (tab.1). Tab. 1. Liczba zachorowań oraz zapadalność na choroby zakaźne w 2014r i 2013r w powiecie gliwickim Jednostka chorobowa Liczba zachorowań w 2014r Zapadalność na ludności w 2014r Liczba zachorowań w 2013r Zapadalność na ludności w 2013r Wzrost/spadek zapadalności Ospa wietrzna , , ,16 Biegunki i zapalenia żołądkowojelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu ICh wywołana przez Streptococcus , , , , , ,39 Pyogenes WZW B 24 21,32 5 4, ,92 Borelioza 70 62, , ,11 WZW C 19 16,88 7 6, ,72 Wirusowe zakażenia jelitowe Inne Neuroinfekcje 73 64, ,22 + 7, ,88 6 5,28 + 3,60 Gruźlica 29 25, ,90 + 2,86 Świnka 6 5,33 4 3,52 + 1,81 WZW A 1 0, ,88 Krztusiec 2 1,77 3 2,64-0,87 Strona 34 z 64

35 Bakteryjne zakażenia jelitowe 36 31, ,14-11,17 Salmonelozy 12 10, ,41-15,75 Płonica 98 87, ,09-30,05 Różyczka 8 7, ,49-114,39 Grypa , ,73-316,63 Strona 35 z 64

36 Ocena w zakresie szczepień ochronnych W 2014 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach na terenie powiatu Gliwice prowadził nadzór nad 26 punktami szczepień. Przeprowadzono 32 kontrole w zakresie realizacji szczepień ochronnych. Kontrole sanitarne nie wykazały nieprawidłowości w przedmiocie kontroli. Szczepienia wykonywane są przez pielęgniarki posiadające kurs kwalifikacyjny w zakresie szczepień ochronnych. Przed szczepieniem badanie przeprowadza lekarz w punkcie szczepień i odnotowuje ten fakt w stosownej dokumentacji pacjenta. Dokumentacja medyczna prowadzona prawidłowo (karta uodpornienia, książeczka szczepień, historia choroby). Szczepienia wykonywane są wyłącznie sprzętem jednorazowego użytku, który przechowywany jest w sposób prawidłowy i zapewnia potrzeby zakładu opieki zdrowotnej. Wyposażenie punktu szczepień jest zgodne z obowiązującymi przepisami w tym zakresie. Po zużyciu sprzęt jest zabezpieczany i przekazywany do utylizacji firmie, z którą zakład opieki zdrowotnej zawarł stosowną umowę. Nadzorowane placówki przestrzegają wymagań dotyczących zachowania warunków łańcucha chłodniczego. Transport szczepionek ze stacji sanitarno-epidemiologicznej odbywa się w termotorbach z wkładami chłodzącymi. Każdy punkt szczepień wyposażony jest w lodówkę służącą do przechowywania preparatów szczepionkowych z termometrem do pomiaru temperatury w urządzeniu chłodniczym. W punktach szczepień wykonuje się również szczepienia zalecane, niefinansowane z budżetu państwa szczepionkami sprowadzonymi z hurtowni, jak również dostarczonymi przez pacjenta. W takim wypadku osoba wykonująca szczepienie przed podaniem preparatu upewnia się, czy szczepionka była transportowana z zachowaniem łańcucha chłodniczego. Fakt ten odnotowuje się w dokumentacji pacjenta. W placówkach wykonujących sczepienia ochronne opracowane są i stosowane procedury postępowania zapobiegające zakażeniom i chorobom zakaźnym związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Strona 36 z 64

37 Zakłady opieki zdrowotnej prowadzą rejestry dzieci i młodzieży przybyłych i wypisanych z punktu szczepień, na podstawie których sporządzane są kwartalne sprawozdania z posiadanych przez świadczeniodawcę kart uodpornienia. W PSSE Gliwice od 2012r. funkcjonuje Elektroniczny System Nadzoru nad Dystrybucją Szczepionek, który został w 2013r. udoskonalony w celu zapewnienia jednolitego obiegu dokumentacji dotyczącej realizacji szczepień ochronnych, usprawnienia obrotu szczepionkami zakupionymi do realizacji PSO w Polsce. Placówki rozliczają w systemie kwartalnym ilość zużytych szczepionek finansowanych z budżetu państwa, dystrybuowanych przez inspekcję sanitarną, a raz w roku przedkładają sprawozdanie z wykonanych szczepień ochronnych na druku Mz-54. Analiza roczna Mz-54 uwzględnia stan zaszczepienia przeciwko poszczególnym chorobom zakaźnym dzieci i młodzieży w poszczególnych rocznikach oraz szczepienia grup ryzyka i zalecane, nie finansowane z budżetu państwa. W 2014 roku Program Szczepień Ochronnych nie uległ zmianom w stosunku do roku ubiegłego. Wykonawstwo szczepień u dzieci do 2 roku życia objętych opieką poradni dziecięcej na terenie działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gliwicach utrzymuje się na porównywalnym poziomie w stosunku do roku poprzedniego. Szczepienie dzieci przeciwko odrze, śwince i różyczce w 13 miesiącu życia uległo nieznacznemu spadkowi o 1,64 % w stosunku do roku ubiegłego. Szczepienie przypominające przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi u dzieci w 6 roku życia spadło - o 4,59% w stosunku do roku poprzedniego (ryc 1). Spadek był spowodowany okresowym brakiem szczepionki żywej p/poliomyelitis oraz częściowym brakiem w IV kwartale szczepionki p/błonicy, tężcowi i krztuścowi, co utrudniało przeprowadzanie szczepień w tej grupie wiekowej. Wahania wykonawstwa szczepień u dzieci do 7 roku życia nie są spowodowane nieprawidłowościami w realizacji Programu Szczepień Ochronnych, ale koniecznością podjęcia szczepień w chwili ukończenia przez dziecko wieku przewidzianego dla danego rodzaju szczepienia. Wysokie odsetki zaszczepienia dzieci do 7 roku życia świadczą o akceptowalności szczepień przez rodziców dzieci, którzy w większości terminowo Strona 37 z 64

38 zgłaszają się na szczepienia. Niewielkie opóźnienia w stosunku do programu szczepień są spowodowane przeważnie czasowymi przeciwwskazaniami lekarskimi. Część z rodziców wyraża jedynie obawy odnośnie dużej ilości szczepień obowiązkowych u dzieci do 2 roku życia. Nie mniej jednak w roku 2014 zaobserwowano pojedyncze przypadki świadomej odmowy wykonania szczepienia u dzieci na oddziale noworodkowym. Rodzice dzieci kwestionują zasadność stosowania szczepień ochronnych, co potwierdzili pisemnie. ochronnych. Do osób uchylających się w 2014r. wysłano 8 wezwań do wykonania szczepień Na terenie powiatu gliwickiego władze samorządowe kontynuowały inicjatywę refundacji szczepień ochronnych p/neisseria meningitidis wśród dzieci i młodzieży zamieszkałych na terenie powiatu. Wykonawstwo szczepień u dzieci do 7 roku życia 100,00% 90,00% 94,44% 94,10% 85,11%83,47%83,21% 78,62% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 42,01% 41,03% ,00% DTP+Polio +Hib 2 rok życia p/wzw B 2 rok życia MMR 13 msc. życia DTaP 6 rok życia ryc. 1 Wykonawstwo szczepień u dzieci do 7 roku życia Od momentu zmiany organizacji szczepień ochronnych polegającej na przeniesieniu realizacji szczepień ze szkół do zakładów opieki zdrowotnej odnotowuje się Strona 38 z 64

39 niezadowalający odsetek zaszczepienia młodzieży (ryc.2). W 2014 roku szczepienie p/błonicy i tężcowi w 19 roku życia uległo poprawie o 4,10%. Wykonawstwo szczepień u dzieci i młodzieży do 19 roku życia 90,00% 80,00% 70,00% 75,84% 80,20% 83,36% 84,62% 68,16% 72,26% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% ,00% 10,00% 0,00% MMR 10 rok życia Td 14 rok życia Td 19 rok zycia ryc. 2 Wykonawstwo szczepień u dzieci i młodzieży do 19 roku życia Szczepienie dzieci w 10 roku życia przeciwko odrze, śwince i różyczce uległo wzrostowi - o 4,36 %. Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi młodzieży w 14 roku życia nieznacznie wzrosło o 1,26%. W 2014 roku uodporniono p/gruźlicy 99,91 % noworodków. Kontynuowano szczepienia p/wzw B pracowników służby zdrowia, osób z otoczenia nosicieli HBV, osób z przewlekłym zakażeniem HCV. W 2014 roku uodporniono p/wzw B 6 pracowników służby zdrowia. Oprócz szczepień obowiązkowych przeprowadzano szczepienia profilaktyczne o charakterze zalecanym, co w znacznym stopniu przyczyniło się do zwiększenia odporności populacji. Strona 39 z 64

40 Uodporniono ogółem: p/grypie 2238 osób p/wzw typu A 63 osoby p/kleszczowemu zapaleniu mózgu 38 osób p/streptococcus pneumoniae 586 osób p/neisseria meningitidis 459 osób p/rotawirusom 388 dzieci p/ospie wietrznej 149 osób p/wirusowi brodawczaka ludzkiego 37 osób. Profilaktycznie po zranieniu podano szczepionkę p/tężcowi 2737 osobom. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gliwicach prowadzi rejestr zgłoszeń Niepożądanych Odczynów Poszczepiennych. W roku 2014 zarejestrowano 2 zgłoszenia Niepożądanych Odczynów Poszczepiennych, wszystkie o charakterze łagodnym z pełnym powrotem do zdrowia. Większość odczynów miała postać odczynów miejscowych, niektóre w przebiegu z gorączką. Żaden niepożądany odczyn poszczepienny nie nastąpił w wyniku nieprawidłowego przechowywania lub błędnego podania szczepionki. Strona 40 z 64

41 Ocena nadzoru sanitarnego nad placówkami ochrony zdrowia W roku 2014 na terenie powiatu gliwickiego sprawowano nadzór sanitarny nad (rys.1): rys. 1 Placówki ochrony zdrowia działające na terenie powiatu gliwickiego lecznictwo zamknięte lecznictwo ambulatoryjne praktyki lekarskie praktyki pielęgniarskie placówki świadczące usługi w zakresie protetyki stomatologicznej oraz analityki medycznej - 7 zakładami lecznictwa zamkniętego tj. 4 szpitalami z 1obiektem, 1 zakładem pielęgnacyjno-opiekuńczym, 1 zakładem opiekuńczo leczniczym, 1 ośrodkiem leczenia uzależnień, - 37 zakładami lecznictwa ambulatoryjnego wraz z 53 obiektami, 10 filiami, których dyrekcja mieści się poza terenem działalności PSSE Gliwice, w tym 1 zakład oraz 2 filie posiadają status publicznego zakładu opieki zdrowotnej, natomiast 36 zakładów i 8 filii jest niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej (rys.2), Strona 41 z 64

42 rys. 2 Zakłady lecznictwa ambulatoryjnego powiatu gliwickiego 1 36 samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej niepubliczne zakłady opieki zdrowotneij praktykami lekarskimi, w tym 50 indywidualnymi praktykami lekarskimi, 77 indywidualnymi specjalistycznymi praktykami lekarskimi, 4 grupowymi praktykami lekarskimi - 10 praktykami pielęgniarskimi, - 9 placówkami świadczącymi usługi w zakresie protetyki stomatologicznej. Lecznictwo zamknięte W placówkach lecznictwa zamkniętego przeprowadzono 23 kontrole, w tym skontrolowano 4 szpitale. W ramach oceny stanu sanitarno-higienicznego tych podmiotów wydano jedną decyzję administracyjną nakazującą poprawę stanu technicznego pomieszczeń szpitala. Stwierdzono wystarczającą ilość sprzętu jednorazowego użycia, indywidualnych środków ochrony osobistej, preparatów dezynfekcyjnych wykorzystywanych zgodnie Strona 42 z 64

43 z zaleceniami producenta. Postępowanie z narzędziami i materiałami sterylnymi, bielizną czystą i brudną oraz odpadami medycznymi zgodne z wdrożonymi i obowiązującymi w zakładzie procedurami. Dokumentacja z prowadzonych wewnętrznych kontroli procesów sterylizacji prowadzona jest prawidłowo i na bieżąco. W ramach przeprowadzonych kontroli działalności zespołów i komitetów ds. zakażeń szpitalnych stwierdzono, że prowadzone jest monitorowanie i rejestracja zakażeń zakładowych oraz drobnoustrojów alarmowych. Personel medyczny wchodzący w skład zespołu podnosi swoje kwalifikacje w ramach specjalistycznych kursów i szkoleń zewnętrznych, prowadzi szkolenia wewnętrzne dla pracowników poszczególnych komórek organizacyjnych zakładu w zakresie zasad, praktyki i metod kontroli zakażeń zakładowych oraz nadzoruje przestrzeganie opracowanych i wdrożonych procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami. Na terenie powiatu gliwickiego przeprowadzono celowane kontrole dotyczące przygotowania personelu szpitali w zakresie posiadania i wdrożenia procedur postępowania z osobami podejrzanymi o choroby wysoce zakaźne- gorączka krwotoczna wywołana wirusem Ebola oraz zapewnienia środków ochrony osobistej dla personelu oraz innych niezbędnych środków do działania w razie zagrożenia. W trakcie kontroli stwierdzono, iż każda izba przyjęć szpitala została wyposażona w indywidualne zestawy ochrony biologicznej oraz właściwe środki do dekontaminacji powierzchni i skóry, natomiast personel posiadał wiedzę na temat sposobu postępowania na wypadek kontaktu z osobą podejrzaną lub chorą. Odnotowano 1 ognisko zakażeń szpitalnych wywołane drobnoustrojem chorobotwórczym Clostridium difficile. Nie stwierdzono nieprawidłowości w postępowaniu w ognisku zakażenia epidemicznego przez placówkę leczącą. W jednym szpitalu funkcjonuje centralna sterylizatornia, która nie spełnia wymagań określonych rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. poz. 739). Dwa szpitale mają podpisaną umowę na sterylizację z zakładem posiadającym system zarządzania jakością ISO. W zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej zainstalowane są 4 autoklawy parowe. Strona 43 z 64

44 Przyjęto i rozpatrzono 4 interwencje dotyczące złego stanu higienicznego sanitarnego pomieszczeń szpitali, nieprawidłowego stosowania sprzętu jednorazowego użycia przez personel. Uzyskane informacje w przebiegu przeprowadzonych kontroli nie potwierdziły zasadności wniesionych skarg. O wynikach przeprowadzonych działań poinformowano osoby wnoszące skargi. Lecznictwo ambulatoryjne W przedsiębiorstwach podmiotów leczniczych przeprowadzono 108 kontroli. W wyniku jednej kontroli wydano decyzję administracyjną zarządzającą poprawę stanu technicznego pomieszczeń zakładu. Termin realizacji nakazów powyższej decyzji określono na rok Przeprowadzono także celowane kontrole dotyczące przygotowania personelu podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie posiadania i wdrożenia procedur postępowania z osobami podejrzanymi o choroby wysoce zakaźne- gorączka krwotoczna wywołana wirusem Ebola oraz zapewnienia środków ochrony osobistej dla personelu oraz innych niezbędnych środków do działania w razie zagrożenia. W trakcie kontroli stwierdzono, iż każda poradnia podstawowej opieki zdrowotnej została wyposażona w indywidualne zestawy ochrony biologicznej oraz właściwe środki do dekontaminacji powierzchni i skóry, natomiast personel posiadał wiedzę na temat sposobu postępowania na wypadek kontaktu z osobą podejrzaną lub chorą. W ramach prowadzonego nadzoru PPIS w Gliwicach wydał 15 opinii o spełnieniu wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012r., jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. poz. 739). W zakładach było zainstalowanych 30 autoklawów parowych oraz 2 urządzenia na suche gorące powietrze, 8 zakładów posiada podpisaną umowę z jednostką świadczącą usługi w zakresie sterylizacji, natomiast w pozostałych zakładach używany jest sprzęt jednorazowego użycia. W roku 2014 w zakładach lecznictwa ambulatoryjnego przeprowadzono kontrole dokumentacji z prowadzonych wewnętrznych kontroli procesów Strona 44 z 64

45 sterylizacji. Dokumentacja prowadzona jest prawidłowo i na bieżąco. Zakłady dysponowały wystarczającą ilością środków dezynfekcyjnych stosowanych zgodnie z zaleceniami producenta, sprzętu jednorazowego użycia oraz środków ochrony osobistej. Praktyki lekarskie, pielęgniarskie oraz inne usługowe obiekty medyczne W 2014 roku przeprowadzono 6 kontroli, w wyniku których nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie oceny stanu sanitarno higienicznego pomieszczeń praktyk. W praktykach lekarskich zabiegowych zainstalowane były 33 autoklawy parowe, 17 praktyk ma podpisaną umowę w zakresie sterylizacji z innym podmiotem świadczącym usługi w tym zakresie, a pozostałe praktyki korzystają ze sprzętu jednorazowego użycia. Dokumentacja w zakresie wewnętrznych kontroli procesów sterylizacji prowadzona jest prawidłowo i na bieżąco. Zaopatrzenie w sprzęt jednorazowego użycia w ilości i asortymencie pokrywającym zapotrzebowanie gabinetów. Stwierdzono dostateczną ilość i rodzaj preparatów dezynfekcyjnych. Strona 45 z 64

46 Ocena stanu sanitarno higienicznego w zakładach pracy na terenie Starostwa Powiatowego Gliwice za 2014 r. Człowiek poddany jest ciągłemu działaniu czynników o różnym charakterze i pochodzeniu, nie zawsze korzystnych dla jego zdrowia. Czynności związane z wykonywaniem określonej pracy mogą wpływać na powstanie zagrożeń w środowisku pracy. Higiena Pracy powstaje i rozwija się w celu ochrony zdrowia i dobrego samopoczucia człowieka podczas wykonywanej pracy. Na terenie powiatu gliwickiego, nadzorem sanitarnym objętych jest 214 zakładów pracy różnych branż w których zatrudnionych jest pracowników. W 2014 r. skontrolowano 35 zakładów pracy, zatrudniających 7534 pracowników. Przeprowadzono 48 kontroli. Wydano - 20 decyzji administracyjnych, na stwierdzone uchybienia sanitarno-higieniczne oraz - 17 decyzji płatniczych. Strona 46 z 64

47 Z zakresu Higieny Pracy przeprowadzono kontrole: Lp Zakres kontroli Liczba kontroli Decyzje 1. Kontrole warunków pracy i oceny narażenia zawodowego pracowników zatrudnionych w przemyśle drzewnym Kontrole warunków pracy i oceny narażenia zawodowego pracowników zatrudnionych w zakładach produkujących artykuły spożywcze Kontrole w zakresie substancji chemicznych i ich mieszanin Kontrole w zakresie szkodliwych czynników biologicznych Kontrole w zakresie oceny warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy. 6. Kontrole interwencyjne Strona 47 z 64

48 Sekcja Higieny Pracy prowadzi profilaktykę zdrowotną poprzez udzielanie porad i przeprowadzanie szkoleń w zakresie zapobiegania i eliminowania wpływu czynników fizycznych, chemicznych, biologicznych, o działaniu rakotwórczym i mutagennym na zdrowie pracownika. Wiedza o skutkach zdrowotnych narażenia na czynniki szkodliwe i uciążliwe środowiska pracy stale się rozszerza i pogłębia. Nieustannie zwiększa się świadomość pracodawców odnośnie zagrożeń występujących na stanowiskach pracy w zakładzie, między innymi poprzez wykonywanie poleceń, nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy. W 2014 r. stwierdzono ogółem 22 choroby zawodowe na terenie powiatu gliwickiego, w tym: - 17 pylic górników kopalń węgla, - 2 ubytki słuchu, - 1 zespół wibracyjny, - 1 borelioza, - 1 gruźlica płuc. Strona 48 z 64

49 Powyższy wykres przedstawia, że najczęściej stwierdzaną jednostką chorobową jest pylica płuc górników kopalń węgla. W roku 2014 r. stwierdzono ogółem 22 choroby zawodowe w 3 zakładach na terenie powiatu gliwickiego, z czego 20 przypadków stanowiących 91% ogólnej liczby stwierdzonych chorób dotyczyło pracowników zakładów wydobycia węgla kamiennego. Sekcja Higieny Pracy współpracuje z Poradniami i Ośrodkami Medycyny Pracy, Instytutem Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, a także Instytutem Medycyny Pracy w Łodzi w zakresie stwierdzania chorób zawodowych. Współpracujemy również z Państwową Inspekcją Pracy, Inspekcją Weterynaryjną, Wojewódzką Inspekcją Ochrony Środowiska, Strażą Pożarną, Strażą Miejską oraz Policją. Zdrowie pracujących stało się w ostatnich latach bardzo ważnym elementem polityki zdrowotnej z tego też powodu rola Higieny Pracy w zapobieganiu negatywnym skutkom zagrożeń zawodowych jest niezbędna w obecnej rzeczywistości. Strona 49 z 64

50 Ocena stanu sanitarno higienicznego w zakresie higieny komunalnej na terenie Starostwa Powiatowego Gliwice za 2014 r. Poniższa ocena obrazuje stan sanitarny obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, nieruchomości, a także pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz jakości wody przeznaczonej do spożycia i kąpieli w miastach: Knurów, Pyskowice oraz w gminach: Toszek, Sośnicowice, Gierałtowice, Pilchowice, Wielowieś i Rudziniec. W roku 2014 skontrolowano 163 obiekty (36,06%) i przeprowadzono w nich 174 kontrole. Wydano 4 decyzje administracyjne nakazujące usunięcie nieprawidłowości, 4 decyzje prolongujące terminy wykonania nałożonych obowiązków i 1 decyzję wygaszającą. Nałożono 1 mandat karny w wysokości 250 zł. Lp. Grupa obiektów ilość obiektów wg ewidencji na dzień r. ilość skontrolowanych urządzeń i obiektów ogółem /środków transportu ilość wykonanych kontroli Ilość decyzji wydanych w poszczególnych grupach (bez decyzji dot. jakości wody) nakazujących usunięcie uchybień prolongujących termin wykonania decyzji mandaty nałożone w trakcie kontroli ilość na łączną kwotę 1. ustępy - ogółem zł 2. pływalnie - ogółem zł domy pomocy społecznej inne jednostki organizacyjne pomocy społecznej zł zł 5. hotele zł inne obiekty, 6. w których świadczone zł Strona 50 z 64

51 są usługi noclegowe zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biolog. i tatuażu zakłady pogrzebowe i domy przedpogrzebowe zł zł 9. cmentarze zł 10. tereny rekreacyjne zł 11. apteki zł 12. obiekty sportowe zł obiekty kulturalnowidowiskoworozrywkowe pozostałe obiekty użyteczności publicznej zł zł RAZEM zł TABELA 1 Stan sanitarny obiektów nadzorowanych na terenie powiatu gliwickiego w zakresie higieny komunalnej w roku 2014 W porównaniu z rokiem ubiegłym stan sanitarny kontrolowanych obiektów użyteczności publicznej nie budził większych zastrzeżeń, co przełożyło się na mniejszą ilość wydawanych decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości oraz nakładanych mandatów karnych. Obiekty skontrolowane w 2014r. na terenie powiatu gliwickiego to m.in.: Ustępy publiczne oraz toalety ogólnodostępne zlokalizowane w miejscach obsługi podróżnych przy autostradzie A-4 są to obiekty utrzymane w dobrym stanie sanitarnohigienicznym i technicznym. Wyposażone są w oddzielne kabiny dla mężczyzn i kobiet oraz dla osób niepełnosprawnych. Podłączone do sieci wodno-kanalizacyjnej lub do przydomowych oczyszczalni ścieków (Miejsca Obsługi Podróżnych przy autostradzie A-4). Strona 51 z 64

52 Toalety wyposażone są w pojemniki do gromadzenia odpadów komunalnych, które usuwane są na bieżąco przez firmy zewnętrzne, z którymi to zarządcy lub właściciele danego obiektu posiadają stosowne umowy. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA NA TERENIE POWIATU GLIWICKIEGO Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach prowadzi nadzór sanitarny nad jakością wody z 21 ujęć wód głębinowych o różnej wydajności i 44 reprezentatywnych punktów monitoringowych usytuowanych na sieciach wodociągowych na terenie powiatu gliwickiego. Przeprowadzono kontrole sanitarne wszystkich urządzeń wodociągowych. Podczas kontroli nie stwierdzono żadnych uchybień sanitarno-technicznych oraz sanitarnoporządkowych. PRODUKCJA WODY [m 3 /d] < 100 LICZBA URZĄDZEŃ WODOCIĄGOWYCH/W ODOCIĄGÓW Inne podmioty zaopatrujące w wodę 6 2 LOKALIZACJA URZĄDZENIA WODOCIĄGOWEGO/WODOCIĄG gmina Wielowieś: Dąbrówka; gmina Rudziniec: Pławniowice; Chechło gmina Sośnicowice: Rachowice; gmina Toszek: Płużniczka, Kotulin gmina Toszek: Toszek (w tym szpital), Paczyna gmina Sośnicowice: Sośnicowice, Sierakowice, Smolnica; gmina Rudziniec: Rudziniec, Niewiesze; gmina Wielowieś: Wielowieś, Wiśnicze, Świbie; Gmina Pilchowice: Nieborowice gmina Pyskowice (zakup); gmina Gierałtowice (zakup); gmina Knurów (z zakupem); gmina Wielowieś: Dąbrówka Szpital gmina Pilchowice: Pilchowice Szpital LUDNOŚĆ ZAOPATRYWANA W WODĘ Strona 52 z 64

53 TABELA 3 Podział wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę ze względu na wielkość produkcji. Większość wody dostarczanej mieszkańcom powiatu Gliwice pochodzi z ujęć głębinowych, w związku z tym charakteryzuje się ona dosyć wysoką twardością mg CaCO 3 /l w zależności od ujęcia. W żadnej badanej próbce jej wartość nie przekroczyła jednak dopuszczalnej określonej w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. (Dz.U. nr 61, poz. 417 z późn. zm.), która wynosi 500 mg CaCO 3 /l. RYCINA 1 powiatu gliwickiego. Średnia twardość wody [CaCO 3 /l] pochodzącej z ujęć głębinowych na terenie RYCINA 2 gliwickiego. Średnia twardość wody [CaCO 3 /l] pochodzącej z zakupu na terenie powiatu Strona 53 z 64

54 RYCINA 3 Średnia dobowa produkcja poszczególnych ujęć własnych wody na terenie powiatu gliwickiego Dwie gminy tj. Pyskowice i Gierałtowice nie posiadają własnych ujęć głębinowych i zaopatrywane są wyłącznie w wodę z zakupu. Zakup wody jest również głównym źródłem zaopatrzenia mieszkańców Miasta Knurów. RYCINA 4 Zakup wody na terenie powiatu [m 3 /d] Strona 54 z 64

55 RYCINA 5 Wielkość produkcji wody pochodzącej z ujęć szpitalnych [m 3 /d] Na terenie nadzorowanych gmin w ramach monitoringu kontrolnego, przeglądowego oraz bieżącego nadzoru sanitarnego przebadano: 217 próbek pod kątem mikrobiologicznym, 283 próbki pod kątem fizykochemicznym. RYCINA 6 Jakość próbek wody przebadanych pod względem mikrobiologicznym na terenie powiatu gliwickiego w 2014 r. (monitoring kontrolny, przeglądowy oraz inny bieżący nadzór). Strona 55 z 64

56 RYCINA 7 Jakość próbek wody przebadanych pod względem fizykochemicznym na terenie powiatu gliwickiego w 2014 r. (monitoring kontrolny, przeglądowy oraz inny bieżący nadzór) Przekroczenia parametrów mikrobiologicznych stwierdzono w 11 próbkach wody, natomiast parametrów fizykochemicznych w 43 próbkach. W związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach każdorazowo informował jednostkę odpowiedzialną za jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi wnosząc o podanie przyczyny wystąpienia przekroczenia i wskazanie działań zmierzających do jego usunięcia. Skuteczność przeprowadzanych działań naprawczych za każdym razem potwierdzana była pozytywnymi wynikami badań próbek wody. RYCINA 8 Liczba przekroczeń poszczególnych parametrów mikrobiologicznych i fizykochemicznych Strona 56 z 64