Komunik cja. publiczna. nr 3(60)/2015 SIERPIEŃ - PAŹDZIERNIK 2015 ISNN

Transkrypt

1 ISNN Komunik cja k w a r t a l n i k SIERPIEŃ - PAŹDZIERNIK 2015 publiczna nr 3(60)/2015 KOMUNIKACJA PUBLICZNA 3/2015 Jedna karta wiele możliwości Krakowski przewoźnik świętuje 140 lat komunikacji miejskiej Nie tylko elektroniczny bilet

2 w Komunikacji Publicznej ZAMÓW REKLAMĘ W NASZEJ GAZECIE Nakład: 1500 egz. Nasze mocne strony - Wysoki poziom merytoryczny - Rzetelność informacji zawartych w artykułach - Inspirujące pomysły, ciekawe rozwiązania, wybitni rozmówcy - Rada Programowa złożona z autorytetów w poszczególnych dziedzinach - Współpraca i obecność na wszystkich ważnych imprezach branżowych - Nowoczesna i estetyczna szata graficzna czasopisma PORUSZAJĄCY Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Katowice, ul. Barbary 21a tel > komunikacja@kzkgop.com.pl Pełnej oferty wydawniczej szukaj na mp

3 Karta inna niż wszystkie Komunikacyjny Związek Komunalny GOP rozpoczął w październiku wydawanie Śląskiej Karty Usług Publicznych. Posiadaczy tej właśnie karty jest już ponad trzy tysiące i z każdym dniem wciąż ich przybywa. Na kartę ŚKUP można załadować środki pieniężne lub zapisać bilet okresowy. Oprócz Portalu Klienta i punktu obsługi pasażera można to zrobić również w automatach biletowych. Zapisane na karcie pieniądze docelowo będzie można wykorzystywać do płatności w pojeździe za bilety jednorazowe. Obecnie na otrzymanych kartach można zapisywać bilety okresowe, obowiązujące najwcześniej od 1 listopada. Jednak Śląska Karta Usług Publicznych to nie tylko elektroniczny bilet komunikacji miejskiej. Kartą będzie można zapłacić za parkowanie, używana będzie także w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz urzędach miast i gmin. ŚKUP będzie również nośnikiem podpisu elektronicznego. Dlatego też projekt ŚKUP to system informatyczny o rozległej infrastrukturze sprzętowej, nowych możliwościach i dużym zasięgu. Tak naprawdę to jeden z największych tego typu projektów i na pewno wyjątkowy. Śląska Karta Usług Publicznych będzie działać w całej sieci pojazdów Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP, również tych kursujących na terenie gmin, które do projektu nie przystąpiły. A tych, które przystąpiły, jest 21; są to: Będzin, Bytom, Chorzów, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Imielin, Jaworzno, Katowice, Knurów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Pyskowice, Radzionków, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy, Wojkowice i Zabrze. Więcej na temat Śląskiej Karty Usług Publicznych piszemy w bieżącym numerze Komunikacji Publicznej. Od wielu lat Międzynarodowa Unia Transportu Publicznego (UITP) jest wiodącym partnerem w projektach transportowych współfinansowanych przez Unię Europejską. Dzięki aktywnemu zaangażowaniu w projekty badawcze oraz trosce o wysoką jakość rezultatów, Komisja Europejska przyznała UITP tytuł kluczowego partnera w identyfikacji i promocji priorytetów transportu publicznego w obszarze badań i innowacji. Projekty, w których UITP angażuje się jako partner lub koordynator, promują przede wszystkim innowacyjne i długoterminowe rozwiązania w zakresie transportu miejskiego. Dlatego zachęcam do zapoznania się z tekstem: Projekty europejskie jako źródło przewagi konkurencyjnej operatorów i zarządów transportu autorstwa Marty Góralczyk i Artura Perchela z UITP, który znaleźć można w dziale Unijne ABC. W tym roku komunikacja miejska w Krakowie obchodzi jubileusz. Dokładnie 140 lat temu rozpoczęło się funkcjonowanie regularnej komunikacji zbiorowej w tym mieście. Krakowski przewoźnik nieprzerwanie służył mieszkańcom i wszystkim przyjezdnym, dowożąc ich do pracy, szkół, na spotkania. Tak jest również i dzisiaj, zmieniły się jedynie środki transportu. Jak pisze Marek Gancarczyk w artykule Krakowski przewoźnik świętuje 140 lat komunikacji miejskiej, konne omnibusy zastąpiły nowoczesne, klimatyzowane i niskopodłogowe pojazdy. Bilet z papierowego zmienił się w elektroniczny. Krakowski transport zbiorowy przez wielu ekspertów uważany jest dzisiaj za najnowocześniejszy w Polsce. Dlatego też nie dziwi fakt, że okazji do świętowania tak wspaniałego jubileuszu było wiele. Obchody 140 lat komunikacji miejskiej rozpoczęły się 9 kwietnia 2015 roku od akcji oddawania krwi przez pracowników MPK SA. Jej celem było zebranie 140 litrów krwi. To naprawdę inicjatywa godna naśladowania, dlatego gratulujemy pomysłu! Ciekawym wydarzeniem okazała się również parada zabytkowych i współczesnych pojazdów komunikacji miejskiej, należących do MPK SA, która przejechała ulicami Krakowa. 27 września można było podziwiać nie tylko 40 pojazdów, w tym replikę omnibusu konnego, który w 1875 roku rozpoczął regularne kursy na pierwszej linii komunikacyjnej. Oprócz tego pojazdu wielkim zainteresowaniem cieszyły się autobus ogórek oraz popularna Gracówka tramwaj z 1913 roku. Przejazd zabytkowych tramwajów i autobusów po ulicach miasta uzupełniały współczesne pojazdy, w tym najnowszy nabytek krakowskiego przewoźnika, czyli Krakowiak najdłuższy w Polsce tramwaj, mierzący prawie 43 metry. Krakowskiemu przewoźnikowi życzymy dalszych sukcesów w służbie mieszkańcom Krakowa i kolejnych wspaniałych jubileuszy! Życzę zajmującej lektury! KATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ Redaktor naczelna Komunik cja k w a r t a l n i k publiczna WYDAWCA Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Katowice, ul. Barbary 21a tel , fax kzkgop@kzkgop.com.pl ADRES REDAKCJI Katowice, ul. Barbary 21a tel fax komunikacja@kzkgop.com.pl REDAKTOR NACZELNA Katarzyna Migdoł-Rogóż RADA PROGRAMOWA Grzegorz Dydkowski Barbara Kos Maria Michałowska Jerzy Mikulski Robert Tomanek Roman Urbańczyk Andrzej Wilk Barbara Żmidzińska REDAKCJA Anna Koteras Łukasz Kosobucki Emil Markowiak WSPÓŁPRACA Aleksander Kierecki Marek Sieczkowski Michał Wolański KOREKTA Renata Chrzanowska OPRACOWANIE GRAFICZNE M-art poligrafia PROJEKT Marcin Korus DRUK Omega Press w Sosnowcu NAKŁAD 1500 egzemplarzy Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. Wydawca pisma Komunikacja Publiczna dziękuje za współpracę wszystkim autorom tekstów, wyrażając przekonanie, że przyczynią się one do wzbogacenia wiedzy naszych Czytelników. redakcji od 3

4 Nie tylko duzi korzystają MATEUSZ BABAK 4 kątem oka Jeździłem niedawno po południowej części województwa świętokrzyskiego i północnym skraju Małopolski. Podobno niezbyt zamożna część kraju. Jeździłem głównie nowymi, równymi drogami wojewódzkimi i niższej rangi. Gdzie tam podobnym drogom województwa śląskiego do tamtejszych. Gdzie do nich drogom w wielu regionach Czech czy Włoch. Szczególnie województwo świętokrzyskie wygląda niebiednie i nie mam na myśli wyłącznie dróg. Nie oceniając jakości i estetyki, sporo miejscowości ma wyremontowane rynki, place czy ulice, w wielu nawet najmniejszych wsiach widać nowe place zabaw czy boiska, co rusz spotyka się informacje o nowej infrastrukturze komunalnej, nie wspominając o kolorowych elewacjach budynków publicznych czy prywatnych domów. Na podwórkach często stoją trampoliny dla dzieci albo dmuchane baseny. Także na podwórkach na pierwszy rzut oka biedniejszych. Od ludzi słyszałem, że w ogóle to coraz gorzej i drożej, że kiedyś wiele się dało, a teraz już prawie nic, że wszyscy kradną i wszystko w rozsypce; nie dziwne, że emigracja, bo chyba wszędzie lepiej, niż w Polsce, a u nich to już zupełnie. I nikt (w domyśle władza, jakakolwiek) nic dla ludzi nie robi, nie pomaga. Próbowałem się dziwić głównie na podstawie tego, co widziałem. Chyba w znacznej mierze bez zrozumienia. Z niektórymi rozmawiałem o szeroko pojętej komunikacji. Przykład: nie mieszkają przy głównej trasie, dzieci uczą się czy studiują w Krakowie, w Katowicach; wracają na weekendy. Jak młodzi podróżują? Nawet gdy mają samochody, korzystają często z prywatnych busów. Pekaesy (też zwykle już prywatne spółki) bywają cenowo nawet konkurencyjne, ale najczęściej najpierw trzeba się do nich dostać do głównych dróg. Busiarze ostatnie odcinki tras z dużych ośrodków pokonują zwykle drogami bocznymi. Nie zawsze trzeba wsiadać w wyznaczonych miejscach. Jeśli wcześniej zadzwoni się i umówi, bus stanie tam, gdzie się poprosi jeśli nie Z perspektywy dużych ośrodków warto jednak czasem dostrzec te mniejsze, często bardzo ambitne. Dobrze też wiedzieć, że choć narzekający są pewnie wszędzie, w wielu miejscach ludzie potrafią korzystać z różnych szans. musi zjechać z trasy, to i pod domem. W niektórych firmach bilety można kupić wcześniej przez Internet. Gdy na określonej trasie jest konkurencja, czasem nawet przenosi się to na ceny. Konkurencja jest na przykład na trasie z Katowic do Buska-Zdroju. Jeden z przewoźników ma tam dwa kursy dziennie, inny cztery. Przynajmniej jeden z nich czasem wysyła spory autokar, widać więc musi być zapotrzebowanie. Jasne, że podróż trwa dłużej, niż samochodem (obaj przewoźnicy stają po drodze w centrach miast Zagłębia i w wielu mniejszych miejscowościach), ale ich oferta wydaje się sensowna. Na ile słyszałem, busiarze jeżdżą całkiem punktualnie i niezawodnie. Zdarzają się problemy z brakiem miejsc, o ile wcześniej nie zadzwoni się i nie upewni. W Krakowie kończą jazdę na dworcu MDA (czyli tam, gdzie wszyscy), co ułatwia przesiadki na kolejne połączenia (na przykład prywatne autokary do Katowic). Chociaż widać nie jest to żyła złota, jeśli któraś firma znika, mimo wszystko pojawiają się następne. Zdziwił mnie efekt zestawienia śląskiego i świętokrzyskiego. To w tym drugim jakoś dużo dobrych dróg (nie piszę o krajowych, które w głównym stopniu zależą od władz centralnych). Chyba też mimo wszystko nieźle tam z przedsiębiorczością i usługami, skoro transport publiczny, choć w znacznej mierze prywatny, realnie funkcjonuje. Już chyba nie jest tak, że śląskie bogate, a świętokrzyskie biedne. Nadal są bardzo różne, ale już w inny sposób. Jak to się stało? Po części chyba dzięki środkom publicznym europejskim dla tak zwanej Polski Wschodniej: województwo świętokrzyskie też do niej zaliczono. Ale też, aby był efekt, musieli zaangażować się ludzie współpracując w samorządach, wybierając projekty, dogadując się. Jak to wyglądało i czy wszędzie było tak, jak należy (z perspektywy ludzkiej czy unijnej) nie sposób oceniać z zewnątrz. Z perspektywy dużych ośrodków warto jednak czasem dostrzec te mniejsze, często bardzo ambitne. Dobrze też wiedzieć, że choć narzekający są pewnie wszędzie, w wielu miejscach ludzie potrafią korzystać z różnych szans. Mateusz Babak Dziennikarz Polskiej Agencji Prasowej

5 Krakowski przewoźnik świętuje 140 lat komunikacji miejskiej Rok 1875 przyjmuje się za początek funkcjonowania regularnej komunikacji zbiorowej w Krakowie. Od tego momentu minęło dokładnie 140 lat. W tym okresie miejski transport nigdy nie przestał funkcjonować. 3/2015 sierpień-październik gorący temat Tekst MAREK GANCARCZYK, zdjęcia MPK KRAKÓW K rakowski przewoźnik nieprzerwanie służył mieszkańcom. Tak jest do dzisiaj. Zmieniły się tylko środki transportu. Konne omnibusy zastąpiły nowoczesne, klimatyzowane i niskopodłogowe pojazdy. Bilet z papierowego zmienił się w elektroniczny. Krakowski transport zbiorowy przez wielu ekspertów uważany jest dzisiaj za jeden z najnowocześniejszych w Polsce. 140 litrów krwi na 140 lat komunikacji Jubileusz 140 lat komunikacji miejskiej można świętować na różne sposoby. My zdecydowaliśmy, że to najlepsza okazja do tego, aby dla mieszkańców miasta, w którym pracujemy i żyjemy, zrobić coś więcej oprócz zakupu nowoczesnych tramwajów, autobusów i automatów biletowych. Dlatego zdecydowaliśmy, że do końca 2015 roku spróbujemy oddać dokładnie 140 litrów krwi, którą Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie wykorzysta do ratowania zdrowia i życia mieszkańców mówił 9 kwietnia Rafał Świerczyński, prezes MPK SA w Krakowie, podczas konferencji prasowej, która oficjalnie rozpoczęła obchody 140 lat komunikacji miejskiej w Krakowie. Tego właśnie dnia pracownicy Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego SA w Krakowie rozpoczęli oddawanie krwi w ramach akcji, której celem jest zebranie 140 litrów krwi. Akcję rozpoczęli zarząd MPK SA oraz przedstawiciele Klubu Honorowych Dawców Krwi, którego członkami są pracownicy MPK SA. Klub HDK od ponad 50 lat działa przy krakowskim przewoźniku. Oprócz oddawania krwi przez pracowników MPK, krakowski przewoźnik zdecydował się na przeprowadzenie akcji promocyjnej honorowego krwiodawstwa. W tym celu na jednym z niskopodłogowych 27 września 2015 roku wielką paradę zabytkowych i współczesnych pojazdów MPK SA rozpoczął przejazd tramwajów, które o wyjechały z zajezdni Podgórze Na dole Tramwaj promujący akcję krakowskiego MPK SA oraz Klubu Honorowych Dawców Krwi: 140 litrów krwi z okazji 140 lat komunikacji miejskiej w Krakowie gorący temat 6 8 AKTUALNOŚCI Najnowsze wieści z polskiego i światowego rynku transportu zbiorowego GORĄCY TEMAT Krakowski przewoźnik świętuje 140 lat komunikacji miejskiej Marek Gancarczyk 8 8 Rok 1875 przyjmuje się za początek funkcjonowania regularnej komunikacji zbiorowej w Krakowie. Od tego momentu minęło dokładnie 140 lat. W tym okresie miejski transport nigdy nie przestał funkcjonować. Jedna karta wiele możliwości Fot. KZK GOP Jedna karta wiele możliwości Anna Koteras LIDERZY RYNKU Nie tylko elektroniczny bilet z Markiem Koplem rozmawia Katarzyna Migdoł-Rogóż ANALIZY I OPINIE Nowe rodzaje przewozów: powiatowo-gminny i metropolitalny Jędrzej Klatka gorący temat 12 Projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych wszedł w ostatnią fazę realizacji. Ze względu na złożoność systemu jego uruchomienie podzielone zostało na kilka etapów. W pierwszym, który rozpoczął się w październiku, użytkownicy mogą wyrobić swoje karty, doładowywać je oraz płacić nimi w parkomatach i automatach biletowych, POK, POP i 800 kioskach. Uruchomione zostały wszystkie punkty obsługi klienta oraz Portal Klienta. Tekst ANNA KOTERAS d listopada karty będzie można używać platforma do obsługi karty, umożliwi między innymi doładowanie karty, zakup bi- w autobusach i tramwajach KZK GOP do kupowania i używania biletów okresowych. Przez cały wrzesień o systemie można złożyć wniosek o spersonalizowaną karletu okresowego; poprzez Portal Klienta będzie O pasażerom przypominała kampania informacyjna. Od 1 stycznia 2016 roku uruchomione zostaną sieć punktów przytę ŚKUP; kolejne funkcjonalności karty w zakresie biletów gotowanych do kompleksowej obsługi; punkty jednorazowych i opłat za podatki, opłaty i usługi gminne. miast, centrach handlowych, w punktach obsłu- zlokalizowane zostały między innymi w centrach gi klienta będzie można złożyć wniosek oraz odebrać spersonalizowaną kartę ŚKUP, odblokować O ŚKUP Śląska Karta Usług Publicznych to wspólny projekt ją oraz zwrócić; dwudziestu jeden gmin aglomeracji katowickiej oraz KZK GOP. Karta ŚKUP spełniać będzie wiele funkcji. Będzie używana jako bilet komunikacji miejskiej matach biletowych ŚKUP można kupować jed- sieć całodobowo czynnych automatów; w auto- oraz karta parkomatowa. Będzie wykorzystywana norazowe bilety papierowe KZK GOP oraz MZK w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz Tychy, pobierać karty niespersonalizowane, doładowywać konto kart ŚKUP oraz kupować bile- urzędach miast i gmin. ŚKUP będzie także nośnikiem podpisu elektronicznego. ŚKUP to system informatyczny z rozległą infrastrukturą sprzętową o no- i sprawdzać jej saldo; ty elektroniczne, a także aktualizować stan karty wych możliwościach i znacznym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą posługiwać się będzie około 700 w punktach tych będzie można kupować bilety okresowe elektroniczne, doła- tysięcy osób. To jeden z największych projektów tego typu na świecie (podobne realizowane są w Londynie, Hongkongu i Singapurze). Wykonuje go wyłosonalizowanądowywać konto karty oraz pobrać kartę niespernione w przetargu konsorcjum firm Asseco Poland funkcjonować będą w miastach, SA oraz mbank (dawniej BRE Bank SA). które zgłosiły chęć przystąpienia w tym zakresie do projektu ŚKUP, to jest w Katowicach, Tychach, Infrastruktura systemu Bytomiu, Chorzowie, Zabrzu i Piekarach Śląskich Działanie systemu ŚKUP możliwe będzie dzięki infrastrukturze cyfrowej składają się na nią następu- za usługi ko- te miasta zdecydowały się na ich instalację; jące elementy: munalne; w każdym pojeździe; dla kontrolerów; ; serwerownia (podstawowa i zapasowa);. Finansowanie Projekt otrzymał dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata Wartość dofinansowania projektu to ,72 złotych. Całkowity wydatek na projekt w okresie jego wdrożenia to 149,3 miliona złotych. Jaką kartę wybrać? Śląska Karta Usług Publicznych jest kartą zbliżeniową. Będzie działać w całej sieci pojazdów KZK GOP, również tych kursujących na terenie gmin, które do projektu nie przystąpiły. Aby użyć karty, wystarczy przyłożyć ją na 1-2 sekundy do czytnika w po- 109 stacjonarnych automatów doładowania kart to sieć całodobowo czynnych automatów, w których również można kupować papierowe bilety KZK GOP oraz MZK Tychy Na górze Awers i rewers karty ŚKUP Karta spersonalizo wana Karta niespersonalizowana Opłata przy wydawaniu karty NIe Tak (kaucja zwrotna 20 zł) Opłata za wydanie duplikatu Tak Tak (po wypełnieniu formularza Tak (bez dodatkowych Wydawana w punkcie obsługi klienta w POK lub przez Internet) formalności) Wydawana w punkcie obsługi pasażera Nie Tak Wydawana w automatach Nie Tak oraz sieci dystrybucji (800 punktów) Możliwość zapłaty z e-portmonetki Tak Tak Zabezpieczenie kodem PIN Tak Tak Możliwość przechowywania certyfikatu Tak Tak podpisu elektronicznego Możliwość zapisywania imiennych biletów okresowych i abonamentowych Tak Nie (komunikacyjnych oraz innych partnerów projektu) Możliwość zapisywania okresowych Nie Tak biletów na okaziciela Możliwość zapisywania uprawnień do ulg Tak Nie Możliwość zapisywania okresowych biletów ulgowych (tylko bilety Tak Tak na okaziciela) Obsługa karty przez Internet Tak Tak Okres ważności 48 miesięcy minimum 42 miesiące Osobiście w POK lub POP oraz Osobiście w POK lub POP, Blokowanie karty telefonicznie i przez Internet na podstawie dowodu Porównanie dwóch rodzajów kart spersonalizowanej i niespersonalizowanej 12 Projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych wszedł w ostatnią fazę realizacji. Ze względu na złożoność systemu jego uruchomienie podzielone zostało na kilka etapów. W pierwszym, który rozpoczął się w październiku, użytkownicy mogą wyrobić swoje karty, doładowywać je oraz płacić nimi w parkomatach i automatach biletowych, POK, POP i 800 kioskach. Uruchomione zostały wszystkie punkty obsługi klienta oraz Portal Klienta. liderzy rynku 16 Fot. Studio Press Ś KUP to system informatyczny o rozległej infrastrukturze sprzętowej, nowych możliwościach i dużym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą ŚKUP posługiwać się będzie około 700 tysięcy osób. Jest to jeden z największych tego typu projektów. O Śląskiej Karcie Usług Publicznych opowiada Marek Kopel, zastępca przewodniczącego Zarządu KZK GOP. Rozmawia KATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ Nie tylko elektroniczny bilet Katarzyna Migdoł-Rogóż: Proszę wyjaśnić naszym Czytelnikom, czym dokładnie jest Śląska Karta Usług Publicznych i jak działa? Marek Kopel: ŚKUP to wspólny projekt dwudziestu jeden gmin aglomeracji katowickiej oraz Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. ŚKUP będzie służyła jako bilet komunikacji miejskiej. Kartą będzie można również zapłacić za parkowanie, ale tylko w miastach, które w tym zakresie przystąpiły do projektu, to jest w Katowicach, Tychach, Bytomiu, Chorzowie, Zabrzu i Piekarach Śląskich. Używana będzie ona także w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz urzędach miast i gmin. Śląska Karta Usług Publicznych będzie również nośnikiem podpisu elektronicznego. Użytkownik, który chce korzystać z systemu, powinien wyrobić sobie kartę i doładować jej konto wybraną sumą. W przypadku gdy chce korzystać z biletów okresowych, powinien wybrać i kupić odpowiedni rodzaj biletu. Karta obsługiwana jest w sieci punktów: obsługi pasażera, obsługi klienta, dystrybucji, automatach ŚKUP lub przez Internet. Jako pierwsza uruchomiona zostanie funkcjonalność związana z wydawaniem kart ŚKUP oraz z zapłatą kartą Marek Kopel Zastępca przewodniczącego Zarządu Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP od 2011 roku. W latach prezydent Chorzowa. Fot. Arkadiusz Ławrywianiec 40 punktów obsługi klienta są przygotowane do kompleksowej obsługi systemu ŚKUP. Zlokalizowane zostały między innymi w centrach miast oraz centrach handlowych Na górze Automat ŚKUP w Dąbrowie Górniczej obok Pałacu Kultury Zagłębia ŚKUP w 40 punktach obsługi klienta, 6 punktach obsługi pasażera, 800 punktach dystrybucji (kioskach), 109 automatach biletowych Śląskiej Karty Usług Publicznych i parkomatach w Katowicach, Bytomiu, Piekarach Śląskich oraz Zabrzu. Uruchomiony został także Portal Klienta. A kiedy ŚKUP będzie działał w pełni? Od listopada będzie można używać elektronicznych biletów okresowych w pojazdach Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP. Możliwość zapłaty za przejazdy jednorazowe (bilety jednorazowe na karcie) oraz opłaty i usługi gminne uruchomione zostaną od stycznia 2016 roku. Czy będziecie wiedzieli szczegółowo, kto, kiedy i z jakich linii korzysta? Komunikacyjny Związek Komunalny GOP nie będzie miał dostępu do tak szczegółowych danych. Związek będzie otrzymywał tylko informacje ilościowe, to znaczy dane o tym, ile kart znalazło się w danym pojeździe, a nie jakie konkretnie były to karty. Na Śląskiej Karcie Usług Publicznych będzie można kodować bilety. Co to jest bilet elektroniczny? Bilet elektroniczny to bilet, który będzie mógł być zapisywany na karcie ŚKUP. Pasażerowie będą mogli kupić takie same rodzaje biletów elektronicznych, jak dotychczas dostępnych papierowych, to znaczy bilety okresowe oraz płacić za przejazdy jednorazowe. Okresowy bilet elektroniczny będzie obowiązywał przez wskazaną liczbę kolejnych dni (na przykład przez 30 lub 90 od daty zakupu, a nie przez miesiąc bądź kolejne trzy kalendarzowe). Będą dostępne także bilety krótkookresowe od 24-godzinnych do 14-dniowych. Nowością są bilety z limitem przejazdów. Jeśli ktoś jeździ mniej, może kupić bilet, który pozwoli na określoną liczbę przejazdów. Będzie on tańszy od biletu bez takiego limitu. W przypadku gdy pasażer chce zapłacić za przejazd jednorazowy, wystarczy doładować konto karty wybraną kwotą. Po przyłożeniu karty do czytnika system ściągnie sumę odpowiadającą cenie biletu. Trzeba pamiętać o bardzo ważnym fakcie: po przyłożeniu przy wejściu ściągana jest kwota odpowiadająca cenie biletu do końca trasy, przy wysiadaniu należy kartę przyłożyć ponownie, aby system oddał różnicę między biletem na całą trasę a faktycznie przejechanym odcinkiem. I tutaj uwaga w pierwszym etapie po wdrożeniu Śląskiej Karty Usług Publicznych dostępne będą wyłącznie bilety abonamentowe (okresowe). Funkcjonalność zapłaty za przejazdy jednorazowe (taryfa strefowo-czasowa oraz odległościowa) uruchomione zostaną w terminie późniejszym od stycznia 2016 roku. 16 ŚKUP to system informatyczny o rozległej infrastrukturze sprzętowej, nowych możliwościach i dużym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą ŚKUP posługiwać się będzie około 700 tysięcy osób. Jest to jeden z największych tego typu projektów. O Śląskiej Karcie Usług Publicznych opowiada Marek Kopel, zastępca przewodniczącego Zarządu KZK GOP. Fot. Arkadiusz Ławrywianiec Zdjęcia Arkadiusz Ławrywianiec temat 13 gorący liderzy rynku Przyjemny chłód w gorące dni Marek Sieczkowski Przez góry i doliny (prawie) do źródeł Wisły, czyli jak kolej omal Beskidów nie przecięła Michał Wroński UNIJNE ABC Projekty europejskie jako źródło przewagi konkurencyjnej operatorów i zarządów transportu Marta Góralczyk, Artur Perchel WYDARZENIA Lato na Madalinie Katarzyna Lesińska JAK ONI TO ROBIĄ? Pomarańczowa podróż po Holandii na rowerach i łyżwach Radosław Gielo NASZE SPRAWY Bilety z limitem przejazdów z Anną Koteras rozmawia Katarzyna Migdoł-Rogóż Nowa taryfa ŚKUP Anna Koteras PREZENTACJE Transport publiczny w Waszyngtonie Piotr T. Nowakowski DOBRE STRONY 140 lat informacji o transporcie Emil Markowiak KĄTEM OKA Nie tylko duzi korzystają Mateusz Babak Znienawidzona trzydziestka na ulicach Katowic Przemysław Jedlecki Kolejarzom się nie opłaca. A prywaciarzom wręcz przeciwnie. Jak to wyjaśnić? Michał Wroński spis treści 5 Zdjęcie na okładce: Parada zabytkowych pojazdów na ulicach Krakowa 27 września 2015 roku Fot. MPK Kraków

6 A K T U A L N O Ś C I Pasażerów będzie wozić Skarbek W dwuetapowym głosowaniu pasażerowie wybrali imię dla nowych tramwajów typu Moderus Beta. Na 12 nowych wagonach widnieć będzie jedno imię Skarbek. Oficjalna prezentacja wagonu odbyła się w sobotę 19 września 2015 roku w Chorzowie-Batorym. Zgodnie z zapowiedziami, imię dla nowych tramwajów wyłonione w drodze konsultacji społecznych zaprezentowane zostało w trakcie Dnia Otwartego Warsztatów Tramwajowych w Chorzowie-Batorym, 19 września 2015 roku. Na 12 nowych tramwajach widnieje jedno imię Skarbek Wówczas, w obecności zaproszonych gości i tłumu zwiedzających, wszyscy mogli zobaczyć wagon w pełnej krasie. Uroczystego odsłonięcia imienia dokonał prezes Zarządu Tramwajów Śląskich SA Tadeusz Freisler. W drugim etapie konsultacji Fot. Tramwaje Śląskie aktualności 6 Krakowska multimedialna wiata Multimedialna wiata stanęła przy krakowskim Teatrze Bagatela. Czekający na tramwaj znajdą pod nią nie tylko schronienie przed deszczem i śniegiem. Wiata zaprojektowana przez firmę Novamedia Innovision Sp. z o.o. została wyposażona w innowacyjny system informacji pasażerskiej, składający się z dwóch dużych ekranów, paska informacji i głośników. Na jednym z ekranów pasażerowie sprawdzą rozkłady jazdy wszystkich linii zatrzymujących się na przystanku Teatr Bagatela. Będzie się tam także wyświetlał czas oczekiwania na najbliższe kursy, a na pasku informacyjnym pojawią się komunikaty dotyczące zmian w komunikacji i dane o stanie powietrza w Krakowie. Co więcej, czekając na tramwaj pasażerowie sprawdzą pogodę temperaturę, ciśnienie i siłę wiatru. Drugi ekran dotykowy zapewni pasażerom dostęp do wielu przydatnych informacji dotyczących funkcjonowania komunikacji miejskiej, w tym cenników i przepisów obowiązujących podczas po- Multimedialna wiata stanęła przy krakowskim Teatrze Bagatela dróży w tramwajach i autobusach. Dodatkowo pasażerowie znajdą na mapie adresy krakowskich urzędów, szpitali, muzeów, restauracji, kin, a nawet bankomatów. Pasażerowie, którzy znajdą się na tym przystanku, z pewnością nie będą się nudzić kilkuminutowe oczekiwanie na przyjazd tramwaju mogą spędzić grając w gry. Wystarczy, że dotkną na ekranie ikony gra. Wiata została wyposażona także w głośniki. Zostaną wykorzystane do nadawania ważnych komunikatów głosowych dla pasażerów, a także muzyki, która umili czas oczekiwania na przyjazd tramwaju. Już z daleka będzie natomiast widoczna informacja wyświetlana na specjalnym pasku LED, który został umieszczony wokół dachu wiaty. Oprócz nowoczesnej informacji pasażerskiej i nietypowego designu zadbano także o bezpieczeństwo pasażerów znajdujących się w obrębie wiaty. Dzięki kamerze obejmującej obszar całego przystanku dyspozytorzy MPK SA będą mogli obserwować wszystko, co się tam dzieje. Taki podgląd umożliwi im szybką reakcję w sytuacji, gdy trzeba będzie wezwać służy ratunkowe lub porządkowe. Multimedialna wiata to nie jedyne Fot. MPK Kraków udogodnienie przygotowane dla pasażerów przez MPK SA. Krakowski przewoźnik wydrukował specjalne ulotki informacyjne dla turystów i mieszkańców. Każdy folder przedstawia informacje dotyczące jednej linii tramwajowej lub autobusowej. W niewielkiej broszurze o formacie A4 zebrano wszelkie niezbędne informacje dotyczące linii komunikacyjnych. Są tu: cennik biletów, spis przystanków, spis linii przesiadkowych, czasy przejazdu, a także częstotliwość kursowania. Na odwrocie umieszczono fragment mapy Krakowa z naniesionym przebiegiem linii oraz przystankami. Dołączono również zdjęcia atrakcyjnych miejsc, które warto odwiedzić. Nie zapomniano o umieszczeniu kodu QR, pozwalającego na przeglądanie zawsze aktualnego rozkładu jazdy danej linii za pomocą urządzeń mobilnych. Całość publikacji została przygotowana w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. Foldery są już dostępne w punktach sprzedaży biletów oraz w punktach informacji miejskiej.

7 S E R W I S P R Z Y G O T O W A N O N A P O D S T A W I E K Z K G O P. P L I T R A N S I N F O. P L Fot. Tramwaje Śląskie Uroczystego odsłonięcia imienia dokonał prezes Tadeusz Freisler pasażerowie mogli głosować na jedną z dwóch propozycji Skarbka lub Katarzynkę. W pierwszych dniach wynik głosowania oscylował wokół remisu, jednak później przewaga Skarbka zaczęła systematycznie rosnąć i ostatecznie ta propozycja zyskała 1/3 głosów więcej niż Katarzynka. Skarbek, czyli zgodnie z podaniami i legendami duch zamieszkujący kopalnie, strzegący pracujących górników i podziemnych zasobów naturalnych, będzie zatem woził pasażerów, a na torach pojawi się już tej jesieni. 12 dwukierunkowych wagonów typu Moderus Beta zakupionych zostało przez Tramwaje Śląskie SA w ramach etapu II projektu Modernizacja infrastruktury tramwajowej i trolejbusowej w aglomeracji górnośląskiej wraz z infrastrukturą towarzyszącą, współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Skarbki są wagonami dwukierunkowymi, ze środkowym członem niskopodłogowym i jednorazowo mogą przewieźć maksymalnie 198 pasażerów, w tym 46 na miejscach siedzących. Koszt zakupu 12 nowych wagonów wynosi 47,4 milionów złotych netto. Mistrzowie ekonomicznej jazdy Kierowcy z poznańskiego MPK wystartowali w organizowanym po raz pierwszy Business Economy Challenge i wywalczyli tytuł Mistrzów Ekonomicznej Jazdy. Stanęli na najwyższym podium z wynikiem 3,44 litra/100 kilometrów, choć w swoim samochodzie nie mieli wskaźnika bieżącego zużycia paliwa. Paliwo z kanistra pod czujnym okiem komisji zostało wlane do baku, a bak zaplombowany. Do przejechania 236 kilometrów, w ustalonym limicie czasu. Wygrywa ten, kto zużyje najmniej paliwa. Rywalizacja była bardzo ostra. Do pierwszego Business Economy Challenge, który jest częścią projektu Bezpieczne Drogi Poznania, stanęło 13 ekip. Wśród nich znalazły się: Urząd Miasta Poznania, Komenda Miejska Policji w Poznaniu, Skoda Centrum Poznań czy Autostrada Eksloatacja SA. Różni uczestnicy i różne auta, takich marek jak: Porsche, Audi A4, Ford Connect, Skoda Rapid Spaceback. Ekipa MPK Poznań miała Skodę Fabię, którą na co dzień jeździ Nadzór Ruchu MPK. Trasa rajdu wynosiła 236 kilometrów i wiodła przez autostrady, drogi szybkiego ruchu i drogi lokalne. Pojazd MPK przebył tę trasę w czasie 3 godziny i 30 minut, zużywając 8,13 litra paliwa. Wręczenie nagród odbyło się w Interaktywnym Centrum Bezpieczeństwa SKODA Auto Lab przy ulicy Głogowskiej w Poznaniu. Po części oficjalnej uczestnicy wraz z przedstawicielami partnerów zwiedzili Interaktywne Centrum Bezpieczeństwa, gdzie mieli okazję skorzystać z symulatorów zderzeń, dachowania i czasu reakcji. Wynik rajdu dowodzi, że ci kierowcy, którzy najwięcej jeżdżą po Poznaniu, są mistrzami ekonomicznej jazdy skomentował po konkursie Michał Zmitrowicz, oficer prasowy rajdu. Kierowcy MPK mają bogate doświadczenie, potrafią słuchając pracy silnika, najwięcej wyciągnąć z maszyny. Byli ambitni i zaangażowani. I nie dość, że trasę rajdu przejechali najbardziej ekonomicznie, to zmieścili się w czasie. A nie wszystkim się to udało dodał Zmitrowicz. Gdynia gospodarzem CIVITAS Gdynia otrzymała prawo organizacji CIVITAS Forum międzynarodowej konferencji poświęconej rozwojowi zrównoważonego transportu i mobilności miejskiej. Pod koniec września 2016 roku do Gdyni przyjedzie około 500 ekspertów i praktyków, którzy z sukcesami prowadzą politykę równoważenia transportu w europejskich miastach. O miano organizatora Gdynia rywalizowała z Belfastem i San Sebastian. Za Gdynią, jak podkreślił przewodniczący komitetu politycznego Inicjatywy CIVITAS Steen Moller, przemawiają realizowane od lat, liczne i ważne z punktu widzenia miasta i mieszkańców działania na rzecz równoważenia transportu i mobilności. Ponadto, Gdynia, jako jedyne miasto w Europie, realizowała 2 projekty w ramach Inicjatywy CIVITAS, to jest TELLUS ( ) oraz DYN@MO ( ). Organizacja CIVITAS Forum w Gdyni jest dużym wyróżnieniem dla miasta oraz szansą na pozyskanie kolejnych projektów unijnych, w ramach których poprawiona zostanie jakość transportu i mobilności poprzez między innymi rozwój transportu zbiorowego i rowerowego, tworzeniu stref przyjaznych pieszym. Tegoroczna edycja CIVITAS Forum, która odbyła się od 7 do 9 października 2015 roku w stolicy Słowenii Ljubljanie, była w większości poświęcona strefom przyjaznym pieszym w centrach miast. W czasie 3-dniowego forum Gdynia zaprezentowała swoje działania na rzecz udostępniania i dostosowywania przestrzeni dla osób starszych i niepełnosprawnych. Inicjatywa CIVITAS została powołana w 2002 roku w ramach działań UE. Jest to najbardziej znany i największy program unijny dotyczący rozwoju mobilności w miastach, który umożliwia wymianę wiedzy i doświadczeń oraz realizację licznych i różnorodnych działań dotyczących mobilności. Obecnie zrzesza ona ponad 200 europejskich miast oraz organizacji i instytucji, które działają w nich na rzecz rozwoju zrównoważonego transportu. aktualności 7

8 Krakowski przewoźnik świętuje 140 lat komunikacji miejskiej Rok 1875 przyjmuje się za początek funkcjonowania regularnej komunikacji zbiorowej w Krakowie. Od tego momentu minęło dokładnie 140 lat. W tym okresie miejski transport nigdy nie przestał funkcjonować. Tekst MAREK GANCARCZYK, zdjęcia MPK KRAKÓW gorący temat Krakowski przewoźnik nieprzerwanie służył mieszkańcom. Tak jest do dzisiaj. Zmieniły się tylko środki transportu. Konne omnibusy zastąpiły nowoczesne, klimatyzowane i niskopodłogowe pojazdy. Bilet z papierowego zmienił się w elektroniczny. Krakowski transport zbiorowy przez wielu ekspertów uważany jest dzisiaj za jeden z najnowocześniejszych w Polsce. 140 litrów krwi na 140 lat komunikacji Jubileusz 140 lat komunikacji miejskiej można świętować na różne sposoby. My zdecydowaliśmy, że to najlepsza okazja do tego, aby dla mieszkańców miasta, w którym pracujemy i żyjemy, zrobić coś więcej oprócz zakupu nowoczesnych tramwajów, autobusów i automatów biletowych. Dlatego zdecydowaliśmy, że do końca 2015 roku spróbujemy oddać dokładnie 140 litrów krwi, którą Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie wykorzysta do ratowania zdrowia i życia mieszkańców mówił 9 kwietnia Rafał Świerczyński, prezes MPK SA w Krakowie, podczas konferencji prasowej, która oficjalnie rozpoczęła obchody 140 lat komunikacji miejskiej w Krakowie. Tego właśnie dnia pracownicy Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego SA w Krakowie rozpoczęli oddawanie krwi w ramach akcji, której ce- 8

9 lem jest zebranie 140 litrów krwi. Akcję rozpoczęli zarząd MPK SA oraz przedstawiciele Klubu Honorowych Dawców Krwi, którego członkami są pracownicy MPK SA. Klub HDK od ponad 50 lat działa przy krakowskim przewoźniku. Oprócz oddawania krwi przez pracowników MPK, krakowski przewoźnik zdecydował się na przeprowadzenie akcji promocyjnej honorowego krwiodawstwa. W tym celu na jednym z niskopodłogowych 27 września 2015 roku wielką paradę zabytkowych i współczesnych pojazdów MPK SA rozpoczął przejazd tramwajów, które o wyjechały z zajezdni Podgórze Na dole Tramwaj promujący akcję krakowskiego MPK SA oraz Klubu Honorowych Dawców Krwi: 140 litrów krwi z okazji 140 lat komunikacji miejskiej w Krakowie gorący temat 9

10 NAJWAŻNIEJSZE DATY W HISTORII KRAKOWSKIEJ KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ: gorący temat rok uruchomienie omnibusów konnych. Pierwszym publicznym pojazdem w Krakowie był właśnie omnibus konny i to jego użycie uznaje się za początek komunikacji zbiorowej. Omnibusy obsługiwały główny trakt Krakowa będący osią miasta, biegnącą z północy na południe, od mostu Podgórskiego przez Rynek do Dworca Kolei rok oddanie pierwszej w Krakowie wąskotorowej linii tramwaju konnego rok otwarcie w Krakowie pierwszej wąskotorowej linii tramwaju elektrycznego rok oddanie pierwszej normalnotorowej linii tramwajowej wraz z nową zajezdnią przy ulicy Świętego Wawrzyńca rok uruchomienie pierwszych regularnych linii autobusowych rok zlikwidowanie ostatniej w Krakowie linii tramwaju wąskotorowego rok zakup pierwszego autobusu niskopodłogowego rok wprowadzenie do ruchu pierwszych wagonów niskopodłogowych NGT rok uruchomienie pierwszej w Polsce linii obsługiwanej autobusami elektrycznymi. tramwajów NGT6 pojawiła się specjalna reklama, a na monitorach zamontowanych w pojazdach MPK SA były wyświetlane informacje poświęcone tematyce oddawania krwi. Krakowski przewoźnik świętuje z najmłodszymi Obchodząc jubileusz 140 lat krakowski przewoźnik stara się do wspólnego świętowania zaprosić pasażerów, w tym także tych najmłodszych. To dla nich MPK SA przygotowało mnóstwo atrakcji podczas Dnia Dziecka. W niedzielę 31 maja zajezdnia tramwajowa w Podgórzu zamieniła się w wielki plac zabaw. Wyjątkowo jednak tego dnia dzieci i ich rodzice mieli do dyspozycji nie zabawki, ale prawdziwe tramwaje, które nie tylko mogli oglądać, ale także je poprowadzić. O tym, kto będzie miał szansę na zajęcie miejsca motorniczego w kabinie nowoczesnego niskopodłogowego wagonu, decydowało losowanie. Szczęśliwcy pod okiem instruktora mogli samodzielnie poprowadzić tramwaj na terenie zajezdni. Wielkim zainteresowaniem cieszyła się możliwość jazdy w tramwaju, który przejeżdżał przez myjnię oraz zwiedzanie miejsc, gdzie tramwaje są naprawiane. Wyjątkowo tego dnia dzieci mogły zobaczyć, jak wygląda tramwaj od spodu. Oprócz nowoczesnych lat Komunikacji Miejskiej w Krakowie

11 Obchodząc jubileusz 140 lat krakowski przewoźnik starał się do wspólnego świętowania zaprosić pasażerów, w tym także tych najmłodszych. To dla nich MPK SA przygotowało mnóstwo atrakcji podczas Dnia Dziecka Po lewej Podczas parady zabytkowych pojazdów autobus ogórek cieszył się wielkim zainteresowaniem wszystkich przybyłych na paradę pasażerów wagonów można było także zobaczyć tramwaj zabytkowy, który w Krakowie woził pasażerów prawie 70 lat temu. Wielka parada zabytkowych i współczesnych pojazdów MPK SA Zdecydowanie więcej tych zabytkowych pojazdów pasażerowie mogli zobaczyć podczas parady tramwajów i autobusów, zorganizowanej z okazji jubileuszu 140 lat komunikacji miejskiej. W niedzielę 27 września 2015 roku na krakowskie ulice wyjechało prawie 40 pojazdów, w tym replika omnibusu konnego, który w 1875 roku rozpoczął regularne kursy na pierwszej linii komunikacyjnej. Oprócz tego pojazdu wielkim zainteresowaniem cieszył się autobus ogórek oraz popularna Gracówka tramwaj z 1913 roku. Przejazd zabytkowych tramwajów i autobusów po ulicach miasta uzupełniały współczesne pojazdy, w tym najnowszy nabytek krakowskiego przewoźnika, czyli Krakowiak najdłuższy w Polsce tramwaj, mierzący prawie 43 metry. Paradę rozpoczęły tramwaje, które punktualnie o godzinie wyjechały z zajezdni tramwajowej Podgórze. Następnie ruszyły autobusy i wspólnie wszystkie pojazdy przejechały ulicami Wadowicką, Kalwaryjską, Krakowską, Stradomską, Świętej Gertrudy, Starowiślną i Dajwór, aby zakończyć przejazd na ulicy Świętego Wawrzyńca przed Muzeum Inżynierii Miejskiej. Tam wszyscy uczestnicy parady, w tym najmłodsi, mieli okazję zwiedzić najstarsze tramwaje i autobusy. Marek Gancarczyk Rzecznik prasowy Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego SA w Krakowie temat 11 gorący

12 Jedna karta wiele możliwości Projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych wszedł w ostatnią fazę realizacji. Ze względu na złożoność systemu jego uruchomienie podzielone zostało na kilka etapów. W pierwszym, który rozpoczął się w październiku, użytkownicy mogą wyrobić swoje karty, doładowywać je oraz płacić nimi w parkomatach i automatach biletowych, POK, POP i 800 kioskach. Uruchomione zostały wszystkie punkty obsługi klienta oraz Portal Klienta. Tekst ANNA KOTERAS gorący temat Od listopada karty będzie można używać w autobusach i tramwajach KZK GOP do kupowania i używania biletów okresowych. Przez cały wrzesień o systemie pasażerom przypominała kampania informacyjna. Od 1 stycznia 2016 roku uruchomione zostaną kolejne funkcjonalności karty w zakresie biletów jednorazowych i opłat za podatki, opłaty i usługi gminne. O ŚKUP Śląska Karta Usług Publicznych to wspólny projekt dwudziestu jeden gmin aglomeracji katowickiej oraz KZK GOP. Karta ŚKUP spełniać będzie wiele funkcji. Będzie używana jako bilet komunikacji miejskiej oraz karta parkomatowa. Będzie wykorzystywana w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz urzędach miast i gmin. ŚKUP będzie także nośnikiem podpisu elektronicznego. ŚKUP to system informatyczny z rozległą infrastrukturą sprzętową o nowych możliwościach i znacznym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą posługiwać się będzie około 700 tysięcy osób. To jeden z największych projektów tego typu na świecie (podobne realizowane są w Londynie, Hongkongu i Singapurze). Wykonuje go wyłonione w przetargu konsorcjum firm Asseco Poland SA oraz mbank (dawniej BRE Bank SA). Infrastruktura systemu Działanie systemu ŚKUP możliwe będzie dzięki infrastrukturze cyfrowej składają się na nią następujące elementy: Portal Klienta platforma do obsługi karty, umożliwi między innymi doładowanie karty, zakup biletu okresowego; poprzez Portal Klienta będzie można złożyć wniosek o spersonalizowaną kartę ŚKUP; 40 punktów obsługi klienta sieć punktów przygotowanych do kompleksowej obsługi; punkty zlokalizowane zostały między innymi w centrach miast, centrach handlowych, w punktach obsługi klienta będzie można złożyć wniosek oraz odebrać spersonalizowaną kartę ŚKUP, odblokować ją oraz zwrócić; 109 stacjonarnych automatów doładowania kart sieć całodobowo czynnych automatów; w automatach biletowych ŚKUP można kupować jednorazowe bilety papierowe KZK GOP oraz MZK Tychy, pobierać karty niespersonalizowane, doładowywać konto kart ŚKUP oraz kupować bilety elektroniczne, a także aktualizować stan karty i sprawdzać jej saldo; 800 modułów do pobierania opłat i doładowań u sprzedawców w punktach tych będzie można kupować bilety okresowe elektroniczne, doładowywać konto karty oraz pobrać kartę niespersonalizowaną; 223 parkomaty funkcjonować będą w miastach, które zgłosiły chęć przystąpienia w tym zakresie do projektu ŚKUP, to jest w Katowicach, Tychach, Bytomiu, Chorzowie, Zabrzu i Piekarach Śląskich te miasta zdecydowały się na ich instalację; 410 modułów do pobierania opłat za usługi komunalne; 12

13 Fot. KZK GOP 1300 kompletów urządzeń w każdym pojeździe; 320 urządzeń dla kontrolerów; 20 punktów zbierania danych; Centrum Przetwarzania Danych serwerownia (podstawowa i zapasowa); system rozliczeń pieniężnych. Fot. Arkadiusz Ławrywianiec Finansowanie Projekt otrzymał dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata Wartość dofinansowania projektu to ,72 złotych. Całkowity wydatek na projekt w okresie jego wdrożenia to 149,3 miliona złotych. Jaką kartę wybrać? Śląska Karta Usług Publicznych jest kartą zbliżeniową. Będzie działać w całej sieci pojazdów KZK GOP, również tych kursujących na terenie gmin, które do projektu nie przystąpiły. Aby użyć karty, wystarczy przyłożyć ją na 1-2 sekundy do czytnika w po- Karta spersonalizo wana Karta niespersonalizowana Opłata przy wydawaniu karty Nie Tak (kaucja zwrotna 20 zł) Opłata za wydanie duplikatu Tak Tak (20 zł) Wydawana w punkcie obsługi klienta Tak (po wypełnieniu formularza w POK lub przez Internet) Tak (bez dodatkowych formalności) Wydawana w punkcie obsługi pasażera Nie Tak Wydawana w automatach oraz sieci dystrybucji (800 punktów) Nie Tak Możliwość zapłaty z e-portmonetki Tak Tak Zabezpieczenie kodem PIN Tak Tak Możliwość przechowywania certyfikatu podpisu elektronicznego Tak Tak Możliwość zapisywania imiennych biletów okresowych i abonamentowych (komunikacyjnych oraz innych partnerów Tak Nie projektu) Możliwość zapisywania okresowych biletów na okaziciela Nie Tak Możliwość zapisywania uprawnień do ulg Tak Nie Możliwość zapisywania okresowych biletów ulgowych (tylko bilety Tak Tak na okaziciela) Obsługa karty przez Internet Tak Tak Okres ważności 48 miesięcy minimum 42 miesiące Osobiście w POK lub POP oraz Blokowanie karty telefonicznie i przez Internet Porównanie dwóch rodzajów kart spersonalizowanej i niespersonalizowanej 109 stacjonarnych automatów doładowania kart to sieć całodobowo czynnych automatów, w których również można kupować papierowe bilety KZK GOP oraz MZK Tychy Na górze Awers i rewers karty ŚKUP Osobiście w POK lub POP, na podstawie dowodu temat 13 gorący

14 gorący temat Zdjęcia Marcin Mazurkiewicz Podczas wsiadania każdy pasażer zobowiązany będzie przyłożyć kartę do czytnika ŚKUP umieszczonego przy wejściu do pojazdu (ponieważ Śląska Karta Usług Publicznych będzie kartą zbliżeniową, zajmie to tylko 1-2 sekundy) 14 jeździe. Do wyboru są dwa rodzaje kart spersonalizowana i niespersonalizowana. Karta spersonalizowana Karta zawiera dane użytkownika. Może z niej korzystać wyłącznie posiadacz karty. Można na niej kodować wszystkie rodzaje biletów okresowych imiennych. Kartę spersonalizowaną otrzymamy na pisemny wniosek, który można złożyć w punkcie obsługi klienta lub przez Internet (za pośrednictwem Portalu Klienta). Kartę odbierać można wyłącznie w wybranym punkcie obsługi klienta. Dodatkowe formalności związane z wydaniem imiennej karty zrównoważone będą korzyściami. Na karcie spersonalizowanej możliwe będzie kodowanie uprawnień do ulg na przejazdy, dzięki czemu podczas kontroli biletowej nie trzeba będzie posiadać już przy sobie dokumentów potwierdzających prawo do zniżki. Co ważne, wydanie oraz wymiana (z przyczyn nieleżących po stronie użytkownika na przykład zakończenie terminu ważności) imiennej karty będą bezpłatne. Jedynie przy wydawaniu duplikatu zgubionej lub zniszczonej karty pobrana zostanie kaucja. Po lewej Dzięki systemowi ŚKUP Komunikacyjny Związek Komunalny GOP będzie miał dostęp do bieżących danych o napełnieniu danej linii w każdym kursie. Umożliwi to lepsze zarządzanie rozkładami jazdy i dokładne rozliczenie gminnych dotacji na komunikację publiczną Karta niespersonalizowana Ta karta nie zawiera danych osobowych. Może z niej korzystać każda osoba, która w danej chwili dysponuje kartą. Koduje się na niej wyłącznie bilety okresowe na okaziciela. Kartę można doładować gotówką lub kupić i zakodować na niej bilet okresowy. Karta niespersonalizowana wydawana jest bez dodatkowych formalności we wszystkich punktach obsługujących ŚKUP (punkty obsługi klienta, punkty obsługi pasażera, stacjonarne automaty doładowania, sieć 800 kiosków). Przy jej wydawaniu pobierana będzie kaucja zwrotna (20 złotych). Do zwrotu kaucji wymagany jest paragon, jako dowód zakupu. Jak będzie wyglądać karta ŚKUP? Śląska Karta Usług Publicznych przypominać będzie standardowe karty bankomatowe. Szczegółem wyróżniającym kartę ŚKUP będzie specjalne wycięcie, które ułatwi jej szybką identyfikację wśród wielu innych. Na awersie każdej karty umieszczone będą także logo ŚKUP, jej indywidualny numer oraz data ważności. Na karcie spersonalizowanej dodatkowo

15 Fot. Arkadiusz Ławrywianiec nadrukowana będzie fotografia jej użytkownika oraz jego imię i nazwisko. Na odwrocie znajdzie się numer rachunku, do którego jest przypisana oraz dane teleadresowe (numer telefonu na infolinię oraz adres Portalu Klienta). Gdzie doładować kartę? Karty ŚKUP będzie można używać od listopada. Jako pierwsza uruchomiona zostanie funkcja zakupu elektronicznego biletu okresowego. Przed pierwszym użyciem karty trzeba będzie zakodować na niej wybrany bilet abonamentowy (okresowy). Jak kupić bilet? Bilety można kupować w punktach obsługi klienta, punktach obsługi pasażera oraz punktach wyposażonych w moduły do obsługi systemu ŚKUP wystarczy wskazać pracownikowi wybrany przez siebie bilet, a zostanie on zapisany na karcie. Bilet okresowy można też kupić w automatach biletowych ŚKUP. Płatności można dokonywać zarówno gotówką, kartą płatniczą, jak i przez Internet (za pośrednictwem Portalu Klienta, kartaskup.pl). Po zalogowaniu się Bilety można kupować w punktach obsługi klienta, punktach obsługi pasażera oraz punktach wyposażonych w moduły do obsługi systemu ŚKUP wystarczy wskazać pracownikowi wybrany przez siebie bilet, a zostanie on zapisany na karcie na konto karty należy wybrać opcję zakup biletu i określić jego rodzaj. Kasowanie biletów Podczas wsiadania każdy pasażer zobowiązany będzie przyłożyć kartę do czytnika umieszczonego przy wejściu do pojazdu (ponieważ Śląska Karta Usług Publicznych będzie kartą zbliżeniową, zajmie to tylko 1-2 sekundy). Ponowne przyłożenie karty do czytnika przy wychodzeniu z pojazdu będzie dobrowolne. Osoby, które regularnie będą dokonywać tej czynności, będą miały możliwość tańszego podróżowania. Anna Koteras Rzecznik prasowy KZK GOP temat 15 gorący

16 16 liderzy rynku ŚKUP to system informatyczny o rozległej infrastrukturze sprzętowej, nowych możliwościach i dużym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą ŚKUP posługiwać się będzie około 700 tysięcy osób. Jest to jeden z największych tego typu projektów. O Śląskiej Karcie Usług Publicznych opowiada Marek Kopel, zastępca przewodniczącego Zarządu KZK GOP. Fot. Arkadiusz Ławrywianiec Rozmawia KATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ Fot. Studio Press Nie tylko elektroniczny bilet Katarzyna Migdoł-Rogóż: Proszę wyjaśnić naszym Czytelnikom, czym dokładnie jest Śląska Karta Usług Publicznych i jak działa? Marek Kopel: ŚKUP to wspólny projekt dwudziestu jeden gmin aglomeracji katowickiej oraz Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. ŚKUP będzie służyła jako bilet komunikacji miejskiej. Kartą będzie można również zapłacić za parkowanie, ale tylko w miastach, które w tym zakresie przystąpiły do projektu, to jest w Katowicach, Tychach, Bytomiu, Chorzowie, Zabrzu i Piekarach Śląskich. Używana będzie ona także w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz urzędach miast i gmin. Śląska Karta Usług Publicznych będzie również nośnikiem podpisu elektronicznego. Użytkownik, który chce korzystać z systemu, powinien wyrobić sobie kartę i doładować jej konto wybraną sumą. W przypadku gdy chce korzystać z biletów okresowych, powinien wybrać i kupić odpowiedni rodzaj biletu. Karta obsługiwana jest w sieci punktów: obsługi pasażera, obsługi klienta, dystrybucji, automatach ŚKUP lub przez Internet. Jako pierwsza uruchomiona zostanie funkcjonalność związana z wydawaniem kart ŚKUP oraz z zapłatą kartą Marek Kopel Zastępca przewodniczącego Zarządu Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP od 2011 roku. W latach prezydent Chorzowa.

17 liderzy rynku Zdjęcia Arkadiusz Ławrywianiec ŚKUP w 40 punktach obsługi klienta, 6 punktach obsługi pasażera, 800 punktach dystrybucji (kioskach), 109 automatach biletowych Śląskiej Karty Usług Publicznych i parkomatach w Katowicach, Bytomiu, Piekarach Śląskich oraz Zabrzu. Uruchomiony został także Portal Klienta. A kiedy ŚKUP będzie działał w pełni? Od listopada będzie można używać elektronicznych biletów okresowych w pojazdach Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP. Możliwość zapłaty za przejazdy jednorazowe (bilety jednorazowe na karcie) oraz opłaty i usługi gminne uruchomione zostaną od stycznia 2016 roku. Czy będziecie wiedzieli szczegółowo, kto, kiedy i z jakich linii korzysta? Komunikacyjny Związek Komunalny GOP nie będzie miał dostępu do tak szczegółowych danych. Związek będzie otrzymywał tylko informacje ilościowe, to znaczy dane o tym, ile kart znalazło się w danym pojeździe, a nie jakie konkretnie były to karty. 40 punktów obsługi klienta są przygotowane do kompleksowej obsługi systemu ŚKUP. Zlokalizowane zostały między innymi w centrach miast oraz centrach handlowych Na górze Automat ŚKUP w Dąbrowie Górniczej obok Pałacu Kultury Zagłębia Na Śląskiej Karcie Usług Publicznych będzie można kodować bilety. Co to jest bilet elektroniczny? Bilet elektroniczny to bilet, który będzie mógł być zapisywany na karcie ŚKUP. Pasażerowie będą mogli kupić takie same rodzaje biletów elektronicznych, jak dotychczas dostępnych papierowych, to znaczy bilety okresowe oraz płacić za przejazdy jednorazowe. Okresowy bilet elektroniczny będzie obowiązywał przez wskazaną liczbę kolejnych dni (na przykład przez 30 lub 90 od daty zakupu, a nie przez miesiąc bądź kolejne trzy kalendarzowe). Będą dostępne także bilety krótkookresowe od 24-godzinnych do 14-dniowych. Nowością są bilety z limitem przejazdów. Jeśli ktoś jeździ mniej, może kupić bilet, który pozwoli na określoną liczbę przejazdów. Będzie on tańszy od biletu bez takiego limitu. W przypadku gdy pasażer chce zapłacić za przejazd jednorazowy, wystarczy doładować konto karty wybraną kwotą. Po przyłożeniu karty do czytnika system ściągnie sumę odpowiadającą cenie biletu. Trzeba pamiętać o bardzo ważnym fakcie: po przyłożeniu przy wejściu ściągana jest kwota odpowiadająca cenie biletu do końca trasy, przy wysiadaniu należy kartę przyłożyć ponownie, aby system oddał różnicę między biletem na całą trasę a faktycznie przejechanym odcinkiem. I tutaj uwaga w pierwszym etapie po wdrożeniu Śląskiej Karty Usług Publicznych dostępne będą wyłącznie bilety abonamentowe (okresowe). Funkcjonalność zapłaty za przejazdy jednorazowe (taryfa strefowo-czasowa oraz odległościowa) uruchomione zostaną w terminie późniejszym od stycznia 2016 roku. 17

18 18 liderzy rynku Fot. Marcin Mazurkiewicz Czy kartę ŚKUP będzie można wyrobić bez wychodzenia z domu? Pełną obsługę Śląskiej Karty Usług Publicznych zapewnia Portal Klienta, który mieści się pod adresem kartaskup.pl. Przez Internet można złożyć wniosek o kartę spersonalizowaną, doładować konto karty, kupić i zakodować bilet elektroniczny. Drogą internetową można również zablokować kartę (na przykład w przypadku zgubienia). Portal Klienta uruchomiony zostanie od początku października. System ŚKUP jest bardzo skomplikowany, natomiast po jego całkowitym wdrożeniu zapewni nie tylko lepszy dostęp do biletów pasażerom, ale także ułatwi kontrolę jakości wykonywanych usług Zdaniem niektórych pasażerów bilety papierowe są dobre i niepotrzebnie Komunikacyjny Związek Komunalny GOP wydawał tyle pieniędzy na jakiś system, skoro lepiej byłoby przeznaczyć je na przykład na nowe autobusy. Koszt budowy i wdrożenia systemu to 149 milionów złotych, z czego 82 miliony to dofinansowanie unijne. Pieniądze z tego programu nie mogły zostać przeznaczone na przykład na zakup pojazdów, ponieważ pochodzą z puli przeznaczonej na finansowanie projektów informatycznych. System jest bardzo skomplikowany, natomiast po jego całkowitym wdrożeniu zapewni nie tylko lepszy dostęp do biletów pasażerom (bardziej rozbudowana i bardziej elastyczna taryfa, nieco tańsze bilety, bilety na wskazaną liczbę dni zamiast obowiązujących od początku do końca miesiąca kalendarzowego), ale także ułatwi kontrolę jakości wykonywanych usług (na przykład kontrolę punktualności autobusów, umożliwi sprawdzenie, czy dany pojazd zatrzymuje się na wszystkich przystankach na trasie i tym podobne). Da również dostęp do bieżących danych o napełnieniach danej linii w każdym kursie. Umożliwi to lepsze zarządzanie rozkładami jazdy i dokładne rozliczanie gminnych dotacji komunikacji publicznej. To oznacza, że bilety zakodowane na karcie będą tańsze od papierowych? Tak, bilety elektroniczne będą nieco tańsze od swoich papierowych odpowiedników. W niektórych mediach pojawiają się także informacje, że Śląska Karta Usług Publicznych jest systemem przestarzałym, czy to prawda? System ŚKUP jest budowany przez wykonawcę od podstaw. Powstał w ostatnich latach jako zupełnie nowy projekt, który nie funkcjonuje nigdzie indziej. Najważniejszą jego częścią jest oprogramowanie. Karta jest wyłącznie nośnikiem danych, który został wybrany ze względu na to, że jest powszechnie dostępna i tania. W przyszłości nośnikiem Śląskiej Karty Usług Publicznych mogą być także na przykład telefony.

19 Znienawidzona trzydziestka na ulicach Katowic PRZEMYSŁAW JEDLECKI Nazywano ją różnie. Tępą trzydziestką, atrakcyjną, idiotyczną i niepotrzebną. Jedni ją pokochali, inni z miejsca znienawidzili. O kim mowa? Raczej o czym. Od połowy sierpnia po wielu ulicach w centrum Katowic nie można jeździć szybciej niż 30 kilometrów na godzinę. Katowiccy urzędnicy, gdy rozpoczęli akcję informacyjną w tej sprawie, postanowili pójść nieco na łatwiznę i uznali, że skoro o trzydziestce mowa, to koniecznie musi ją promować młoda blondynka, która w samochodzie bez dachu uśmiechnięta jedzie przez Katowice. Banalne? Na pewno. Wyjątkową akcję i decyzję potraktowano lekko, korzystając z reklamowych kalek i bazując na stereotypach. W efekcie przeciwnicy tempo 30 szybko przebojową trzydziestkę przezwali tępą trzydziestką. Wielu kierowców na pewno z miejsca ją znienawidziło, bo nagle okazało się, że wbrew temu, co im się wydawało przez całe dotychczasowe życie, ich potrzeby nie są najważniejsze. Ba! Niektórzy na pewno uwierzyli, że miasto wciąż będzie budować nowe drogi i poszerzać te istniejące, bo przecież oni muszą dojechać do pracy, a potem do domu. Jednym z najbardziej wzruszających komentarzy w sprawie komunikacji w Katowicach był internetowy wpis jednej z pracownic biurowców w okolicy ulicy Francuskiej niemalże w centrum miasta. Pani wręcz zażądała możliwości dojazdu i parkowania w okolicy miejsca pracy. Uznała, że są ludzie, którzy koniecznie muszą mieć stale przy sobie telefon komórkowy, notatki, dokumenty i jeszcze oczywiście komputer, i trudno coś takiego wozić w autobusie czy tramwaju. W dodatku przecież oni pracownicy biur są ładnie ubrani, a inni pasażerowie czasem są brudni. Dlatego miła pracownica (z litości przemilczę jakiej publicznej instytucji) swój wywód zakończyła stwierdzeniem, że jeśli już nie będzie jej wolno korzystać z samochodu i będzie jej się to utrudniać, to ona przynajmniej żąda osobnych przestrzeni w autobusach i tramwajach dla takich osób jak Nazywano ją różnie. Tępą trzydziestką, atrakcyjną, idiotyczną i niepotrzebną. Jedni ją pokochali, inni z miejsca znienawidzili. ona, czyli pracowników korporacji, banków, urzędów i tym podobnych. Wspomniany wpis był i tak jednym z bardziej uprzejmych, jeśli chodzi o reakcję kierowców na zmiany w śródmieściu stolicy województwa. Wielu z nich wierzy bowiem, że miasto to drogi. Zapomnieli o prostym prawie, które mówi o tym, że każda nowa ulica tylko zwiększa ruch. Każde dodatkowe ułatwienie dla samochodów tylko przesuwa problem gdzie indziej i zachęca do używania auta. Tak było latem tego roku, gdy w ramach troski o komfort kierowców zawieszono w weekendy pobieranie opłat za przejazd autostradą A1 (od razu podkreślmy, że chodziło o odcinek prowadzący nad morze). Niedawno wyszło na jaw, że korki, które wcześniej tworzyły się przed bramkami, przeniosły się na drogi dojazdowe, dodatkowo wzrosła tam ilość wypadków. A za wszystko zapłacono z budżetu państwa jakieś 50 milionów złotych. Wróćmy jednak do Katowic. Grupa mieszkańców postanowiła mocniej niż inne zaprotestować przeciwko ograniczeniu prędkości do 30 kilometrów na godzinę. Argumenty? Korki, większe spalanie, spóźnienia do pracy. Czyli zupełnie inaczej, niż wskazują doświadczenia miast, które takie rozwiązania już wprowadziły. Powszechnie bowiem wiadomo, że wolniejsza jazda to jazda płynniejsza, spalanie też powinno być mniejsze, a przede wszystkim jest bezpieczniej. Ale póki co populizm ma się świetnie. Przykład? Proszę bardzo. Internauta pyta: Jak wpływa ewidentnie większe zakorkowanie centrum na na przykład przejazd karetek? Czy ktoś z tych mądralińskich, z naszym Papą Smerfem na czele, który skazuje nas na tę durną propagandę, o tym pomyślał? Oczywiście tego nie zbadano. A nawet minuta spóźnienia w dojeździe karetki może skończyć się tragicznie śmiem więc twierdzić, że Strefa 30 sprawi, że nawet jeśli teoretycznie (bo to mocno naciągane i taki jest fakt) zginie mniej pieszych, to znacznie więcej ludzi umrze na chodniku, w domach i tak dalej, bo karetka nie dojedzie na czas. Tego typu opinii jest więcej. Ile mają wspólnego z rzeczywistością? Raczej niewiele. Korki w centrum nie są większe niż były, wiele ulic wydaje się za to być spokojniejsze. To w końcu nie są to drogi przelotowe. (...) Poza tym jadąc powoli, wielu może dostrzec różne piękno wokół siebie, to, co my, kierowcy, tracimy, zostaw auto, wyjdź na spacer... Jak wiadomo centrum miasta to miejsce, które ma być głównie dla pieszych, auta mają być tam gościem. W całym cywilizowanym świecie ogranicza się ruch kołowy w centrach miast. To krok w przód w rozwoju miast. Natomiast niższa prędkość to mniej stresu, płynniejszy ruch. Rozjeżdżanie śródmieścia to domena poprzedniej epoki napisał inny internauta. Problem w tym, że tego wciąż wiele osób nie rozumie. Przemysław Jedlecki Dziennikarz Gazety Wyborczej kątem oka 19

20 Nowe rodzaje przewozów: powiatowo-gminny i metropolitalny 1 stycznia 2016 roku wejdą w życie dwie nowelizacje Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (dalej: PTZ ): zmiany wprowadzone przepisem art. 38 Ustawy z dnia 25 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw [Dz.U. z 2015 r., poz. 1045] oraz zmiany wprowadzone przepisem art. 72 Ustawy z dnia 9 października 2015 roku o związkach metropolitalnych 1. Tekst JĘDRZEJ KLATKA, zdjęcia MARCIN MAZURKIEWICZ Po tych zmianach, oprócz dotychczasowych czterech rodzajów przewozów (gminnego, powiatowego, wojewódzkiego i międzywojewódzkiego) pojawią się dwa nowe: powiatowo-gminne przewozy pasażerskie (art. 4 ust. 1 pkt 10a PTZ) oraz metropolitalne przewozy pasażerskie (art. 4 ust. 1 pkt 5a PTZ). 20 analizy i opinie Związek powiatowo-gminny i powiatowogminne przewozy pasażerskie Powiatowo-gminne przewozy pasażerskie to przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego, wykonywany w granicach administracyjnych gmin i powiatów, które utworzyły związek powiatowo-gminny; są to przewozy inne niż gminne, powiatowe, wojewódzkie i międzywojewódzkie. Pojawienie się tej kategorii przewozów jest konsekwencją nowelizacji Ustawy o samorządzie gminnym, która dopuszcza: przekształcenie związku międzygminnego w związek powiatowo-gminny, na skutek przystąpienia powiatu do związku międzygminnego 2 ; przekształcenie związku powiatów w związek powiatowo-gminny, na skutek przystąpienia gminy do związku powiatów 3. Związek powiatowo-gminny będzie organizatorem publicznego transportu zbiorowego na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowo-gminnych przewozach pasażerskich na obszarze gmin lub powiatów tworzących związek powiatowo- -gminny 4. Ewentualne przekształcenie związku powiatów lub przekształcenie związku międzygminnego w związek powiatowo-gminny nie będzie wymagało organizowania nowych przetargów ani zawierania od nowa umów z operatorami, ponieważ związek powiatowo-gminny z dniem ogłoszenia statutu wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego związku 5. Związek metropolitalny i metropolitalne przewozy pasażerskie Z kolei metropolitalne przewozy pasażerskie to przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego, wykonywany w granicach związku metropolitalnego; są to przewozy inne niż gminne, powiatowe, powiatowo-gminne, wojewódzkie i międzywojewódzkie.