Metodologia uŝytkowaniau ekologistyki do tworzenia systemów w recyklingu

Transkrypt

1 Wykład 4 Metodologia uŝytkowaniau ekologistyki do tworzenia systemów w recyklingu Wykład /9 2008/9

2 PUZZLE PRAWNE Rozporządzenia wykonawcze Ustawa o odpadach Ustawa wprowadzająca Prawo ochrony środowiska Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców... Rozporządzenia wykonawcze Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku...

3 Zakres wykładu Recykling definicje, podział WdroŜenie logistycznie zintegrowanego systemu recyklingu Organizacyjno-techniczne elementy ekologistyki

4 W przypadku odpadów, których powstania nie udało o się uniknąć ąć,, najlepszym sposobem zmniejszenia niekorzystnego wpływu na środowisko jest: poddanie ich recyklingowi, czyli ponownemu wprowadzeniu do właściwego obiegu w gospodarce. Polega on na : zawracaniu istniejących odpadów do tego samego lub innego procesu wytwórczego jako materiału u własnego w albo wykorzystaniu odpadów w jako produktów.

5 Recykling a odzysk Recykling to wielokrotne wykorzystywanie materiałów do wytwarzania nowych produktów. Zadania recyklingu - zmniejszenie ilości odpadów, zmniejszenie ich szkodliwości dla środowiska oraz oszczędzanie zasobów w naturalnych. Odzysk to wszelkie działania, ania, które nie stwarzają zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia ludzi lub środowiska, a które polegają na wykorzystaniu odpadów w w całości ci lub w częś ęści a takŝe e zmierzają do odzyskania z odpadów w materiałów, substancji Wykład lub /9 energii.

6 Recykling, obok redukcji u źródła, stanowi jedną z technik ograniczania ilości odpadów prowadzącą do zmniejszenia ich uciąŝ ąŝliwości dla środowiska. Materiał jest uŝyty lub ponownie uŝytyu yty,, jeśli zastosowano go jako składnik lub produkt pośredni do wytworzenia innego wyrobu. Odpad kierowany jest do uŝytkuu w swej oryginalnej formie i w celu przywrócenia mu wartości uŝytkoweju poddaje się go procesom ewentualnego oczyszczenia,, dezynfekcji itp. Nie następuje odzysk róŝnych jego składnik adników w jako osobnych produktów finalnych, nie jest on stosowany jako efektywny substytut produktu handlowego. Przykładem ponownego wykorzystania sąs opakowania wielokrotnego uŝytku,, m.in. butelki i inne opakowania szklane. Odzyskiwanie oznacza, Ŝe e dany odpad został poddany procesowi odzysku w celu otrzymania uŝytecznego u produktu lub jego zregenerowania. Jest to uzyskiwanie wartościowych materiałów z odpadów w szkodliwych. W wyniku przeprowadzenia takiego procesu otrzymuje się ten sam materiał,, ale moŝe e on mieć inną formę i słuŝyć innemu celowi. Przykładem materiałów w poddanych procesowi odzysku sąs zuŝyte akumulatory i baterie.

7 14 rodzajów w działań będących odzyskiem (w tym recyklingiem) odpadów: R1 Wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii. R2 Regeneracja lub odzyskiwanie rozpuszczalników. R3 Recykling lub regeneracja substancji organicznych,, które nie sąs stosowane jako rozpuszczalniki (włą łączając c kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania). R4 Recykling lub regeneracja metali i związk zków w metali. R5 Recykling lub regeneracja innych materiałów w nieorganicznych. R6 Regeneracja kwasów w lub zasad. R7 Odzyskiwanie składnik adników w stosowanych do usuwania zanieczyszczeń. R8 Odzyskiwanie składnik adników w z katalizatorów. R9 Powtórna rafinacja oleju lub inne sposoby ponownego wykorzystania oleju. R10 Rozprowadzenie na powierzchni ziemi,, w celu nawoŝenia lub ulepszania gleby lub rekultywacji gleby i ziemi. R11 Wykorzystanie odpadów w pochodzących cych z któregokolwiek z działań wymienionych w punktach od R1 do R10. R12 Wymiana odpadów w w celu poddania któremukolwiek z działań wymienionych w punktach od R1 do R11. R13 Magazynowanie odpadów,, które mają być poddane któremukolwiek z działań wymienionych w punktach od R1 do R12 (z wyjątkiem tymczasowego magazynowania w czasie zbiórki w miejscu, gdzie odpady sąs wytwarzane). R14 Inne działania ania prowadzące do wykorzystania odpadów w w całości ci lub częś ęści lub do odzyskania z odpadów w substancji lub materiałów, łącznie z ich wykorzystaniem, niewymienione w punktach od R1 do R13.

8 ODZYSK A RECYKLING W przypadku odpadów w opakowaniowych: za odzysk uznaje się procesy R1-R9 R9 oraz R13 i R14, jako recykling traktowane sąs procesy R2-R9 R9 i R14. Recykling jest szczególn lną formą odzysku!

9 Recykling to wielokrotne wykorzystywanie materiałów do wytwarzania nowych produktów. RECYKLING Zadania recyklingu zmniejszenie ilości odpadów, zmniejszenie ich szkodliwości dla środowiska oraz oszczędzanie zasobów naturalnych. MATERIAŁOWY BIOLOGICZNY O D Z Y S K Odzysk - działania, ania, które nie stwarzają zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia ludzi lub środowiska: polegają na wykorzystaniu odpadów w w całości ci lub w częś ęści, zmierzają do odzyskania z odpadów materiałów, substancji lub energii. METODY INNE NIś RECYKLING SPALANIE Z ODZYSKIEM ENERGII WSPÓŁSPALANIE PRZEKSZTAŁCANIE CHEMICZNE INNE

10

11 Rodzaje recyklingu Ponowne zastosowanie - powtarzaj powtarzające się zastosowanie materiału u lub produktu w tym samym celu (np bieŝnikowanie opon, butelki na wymianę) Dalsze zastosowanie - uŝycie odpadów w do nowych zastosowań po odpowiedniej przeróbce fizycznej, chemicznej lub biologicznej (np( granulacja zuŝytych tworzyw sztucznych i opon, gdzie granulat jest stosowany jako wypełniacz w materiałach ach budowlanych) Dalsze zastosowanie Ponowne zuŝytkowanie ytkowanie - odzyskiwanie odpadów chemicznych ze śmieci i ponowne wprowadzenie ich do produkcji (np( uŝycie wraków w samochodowych w stalowniach)

12

13

14 Rodzaje recyklingu ze względu na dekompozycje obiektu wg Z. Korzenia

15 Operacje technologiczne recyklingu III stopnia (wg Z. Korzenia)

16 Recykling powoduje: ograniczenie zuŝycia surowców w pierwotnych poprzez zastosowanie surowców w wtórnych, obniŝenie kapitałoch ochłonności i energochłonno onności pozyskania i przetworzenia surowców w pierwotnych, eliminację opłat i kar z tytułu u wytwarzania i gromadzenia odpadów. Recykling jest działaniem aniem korzystnym prowadzonym na rzecz poszanowania zasobów w przyrodniczych i gospodarczego wykorzystania odpadów w surowcowych. Recykling jako zjawisko proekologiczne jest jednocześnie nie mało o ekonomiczny. Z tego względu w wielu krajach europejskich stosuje się róŝnego rodzaju dotacje dla przedsiębiorstw zajmujących się recyklingiem oraz tworzy się organizacje wspierające i propagujące ideę recyklingu, by poprzez to zachęci cić do jego większego wykorzystania.

17 Nowe poziomy recyklingu dla Polski

18 Nowe poziomy recyklingu dla Polski Wzrost nowych poziomów w większo kszości materiałów w ma charakter liniowy. W szkle ustawodawca wprowadził wzrosty w latach o 2%, w 2011 i 2012 wzrosty o 3% a w dwóch ostatnich latach wzrosty kolejno o 6% i 5%. W tym surowcu taka dynamika wzrostu pozwoli osiągn gnąć nałoŝony ony na Polskę poziom recyklingu w 2014 i zmniejszy ryzyko niezrealizowania przez przedsiębiorc biorców w rocznych poziomów w pierwszych latach okresu Poziom recyklingu w opakowaniach z drewna nie będzie rósłr i będzie wynosić 15%. W tworzywach sztucznych poziom recyklingu spada z 25% w 2007 r. do 16% w 2008 r. Spadek ten związany zany jest m.in. z poziomem 22,5% jaki Polska ma osiągn gnąć w 2014 r. Począwszy od 2008 r. recyklingiem chemicznym nie będzie moŝna realizować obowiązku recyklingu w tworzywach sztucznych.

19 . Porównanie potrzeb recyklingowych i moŝliwo liwości przetwórczych rczych wybranych odpadów opakowaniowych w latach 2002 i 2007 [tys. Mg]

20 Poziom preferencji PIRAMIDA KOSZTÓW GOSPODAROWANIA ODPADAMI ( + ) RACJONALIZACJA K ONSUMPCJI PROJEK TOWANIE OPAK OWAŃ ZGODNIE Z WYMOGAMI PROCESÓW RECYK LINGU WIELOK ROTNE UśYCIE Działania przeciwdziałające powstawaniu odpadów ( - ) RECYK LING METODY ODZYSK U INNE NIś RECYK LING UNIESZK ODLIWIANIE ODPADÓW SK ŁADOWANIE O D Z Y S K Metody końca rury

21 Zakres wykładu Recykling definicje, podział WdroŜenie logistycznie zintegrowanego systemu recyklingu Organizacyjno-techniczne elementy ekologistyki

22 wymaga konsekwentnego toku postępowania powania (metodologii uŝytkowej), opartego na załoŝeniach: podejścia systemowego oraz na rozpoznaniu i stworzeniu ramowych podstaw i mechanizmów realizacyjnych Cztery fazy w kompleksowym procesie identyfikacji, kształtowania i wdraŝania rozpatrywanego systemu: faza analizy aktualnej sytuacji ekologistycznej w przedsiębiorstwie, faza kształtowania struktury logistycznie zintegrowanego systemu recyklingu odpadów, faza powiązań tworzenia systemu z innymi systemami funkcjonującymi w jego otoczeniu, faza implementacji systemu wg przyjętych zasad technicznych i procesowych, spełniających wymogi ramowe i prawne ochrony środowiska

23 System recyklingu obejmuje następuj pujące elementy Właściwa polityka państwa sprzyjająca recyklingowi Odpowiednie projektowanie dóbrd br: moŝliwie najszersze wykorzystanie w nich materiałów w zdatnych do recyklingu, uŝywanie jednorodnych materiałów, co upraszcza demontaŝ i segregację łączenie róŝnych r materiałów w w taki sposób, aby ich późniejsze p rozłą łączenie było o jak najprostrze uŝywanie częś ęści składowych, które nadają się do ponownego uŝycia u bez przetwarzania lub przy minimalnym uzdatnieniu Rozwój technologii przetwarzania odpadów w celu wykorzystania jak największej ich częś ęści System oznaczania odpadów w produktów w i częś ęści składowych produktów w w celu ułatwienia u segregacji. Logistyka sortowania, gromadzenia i odbioru zuŝytych odpadów Odpowiednie przygotowanie odpadów do przetwarzania oraz przetwarzanie i odzyskiwanie surowców

24 Zakres wykładu Recykling definicje, podział WdroŜenie logistycznie zintegrowanego systemu recyklingu Organizacyjno-techniczne elementy ekologistyki

25 1. Technologiczna analiza otrzymanego zamówienia ekologistycznego", polegającą przede wszystkim na moŝliwie precyzyjnym ustaleniu: rodzaju (charakterystyki technicznej i procesowej) oraz wielkości partii odpadów w objętych recyrkulacją, terminów w dostaw z/do poszczególnych ogniw zintegrowanego łańcucha recyklingu lub poŝą Ŝądanych okresów w między sukcesywnymi dostawami odpadów w oraz moŝliwych tolerancji lub teŝ warunków w przestrzegania zasady JIT - dokładnie na czas" (ta część zadania powinna równieŝ objąć zasady zgłaszania i honorowania reklamacji jakościowych i ilościowych), punktów w koncentracji lub dekoncentracji strumieni dostaw odpadów oraz czasu ich segregowania oraz przechowywania, a więc c poŝą Ŝądanego, minimalnego i maksymalnego poziomu składowania w tych punktach, zasad procesowych przeróbki wyodrębnionych grup odpadów w i ewentualnej likwidacji ich pozostałości resztowych. resztowych

26 2. Opracowanie dostosowanego do zadań ilościowych podsystemu emisji i przepływu informacji oraz niezbędnej dokumentacji technicznej i ewidencyjnej,, pozwalających na prowadzenie i samoregulację przepływ ywów fizycznych w ogniwach wewnętrznych i zewnętrznych projektowanego łańcucha recyklingowego.

27 3. Opracowanie techniki i technologii przepływu i przeróbki odpadów w w ramach projektowanego systemu recyrkulacji,, tj. rozwiązanie zanie problemów gromadzenia, doboru pojemników w i środków w załadunku adunku i wyładunku oraz transportu, jak równier wnieŝ zasad racjonalnej eksploatacji uŝytego u sprzętu technicznego. 4. Przygotowanie wstępnego (studialnego) projektu systemu oraz kosztorysu jego wdroŝenia (łącznie z nakładami adami inwestycyjnymi) i poddanie go pod dyskusję z udziałem przedstawicieli wszystkich ogniw projektowanego łańcucha recyrkulacyjnego. 5. Przygotowanie wynikowego (realizacyjnego) projektu systemu w oparciu o ww. projekt wstępny i uzgodnienie jego korekty oraz w miarę moŝliwo liwości przeprowadzenie komputerowej symulacji działania ania całego projektowanego systemu. 6. Kompletację przewidzianych projektem środków technicznych i przeprowadzenie odcinkowych prób funkcjonowania segmentów w systemu, a w miarę moŝliwo liwości równier wnieŝ elementów w składowych.

28 7. Przeprowadzenie niezbędnego szkolenia pracowników wszystkich ogniw nadzoru i obsługi projektowanego systemu recyrkulacyjnego. 8. Stopniowe lub uderzeniowe" wdroŝenie systemu z uwzględnieniem resursów w czasowych pozwalających na ewentualne wytłumienia występuj pujących początkowo zakłóce ceń w jego funkcjonowaniu. 9. Kontrolę funkcjonowania uruchomionego systemu recyrkulacyjnego,, jego dostrajanie i stały monitoring, a w odniesieniu do konkretnych urządze dzeń technicznych zapewnienie stałego serwisu. 10.Ustalenie prognozy cyklu Ŝycia systemu,, a w miarę potrzeb i moŝliwo liwości równier wnieŝ opracowanie planu dalszych etapów w jego rozwoju (głównie w kierunku informatyzacji i automatyzacji sterowania).

29

30

31

32

33 Pytania/Problemy Wymień główne rodzaje recyklingu Wymień efekty recyklingu Wymień 4 fazy wdroŝenia zintegrowanego systemu recyklingu Jakie sąs główne organizycjno-techniczne elementy ekologistyki Wymień podstawowe warunki prawidłowo funkcjonującego cego recyklingu Kiedy recykling jest opłacalny?

34 Rok poziomy recyklingu i stawki opłat produktowych dla opakowań produktów w ustalone przez Ministra Srodowiska rodzaj materiału, z którego wykonano opakowanie poziom odzysku [%] opakowania razem 43 poziom recyklingu [%] opłata produktowa za 1 kg [zł] opakowania z tworzyw sztucznych 22 2,64 opakowania z aluminium 35 1,32 opakowania ze stali, w tym z blachy stalowej 18 0,79 opakowania z papieru i tektury 45 0,63 opakowania ze szkła gospodarczego, poza ampułkami 35 0,20 opakowania z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów) 13 0,32

35 Rok poziomy recyklingu i stawki opłat produktowych dla opakowań produktów ustalone przez Ministra Srodowiska rodzaj materiału, z którego wykonano opakowanie poziom odzysku [%] poziom recyklingu [%] opakowania razem opłata produktowa za 1 kg [zł] opakowania z tworzyw sztucznych 25 2,68 opakowania z aluminium 40 1,34 opakowania ze stali, w tym z blachy stalowej 20 0,80 opakowania z papieru i tektury 48 0,64 opakowania ze szkła gospodarczego, poza ampułkami 38 0,25 opakowania z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów) 15 0,32 Docelowe poziomy recyklingu mają być osiągni gnięte do 2014 r.

36