Więcej na

Transkrypt

1 Więcej na

2 MIĘDZY NAMI TRAVELER ŚWIĘTUJE URODZINY Polska? Naturalnie! Okazuje się, że nie trzeba jechać na koniec świata, W redakcji Travelera świętujemy kolejny wielki sukces Polski na arenie międzynarodowej. Dokładnie 23 czerwca dotarła do nas wspaniała wiadomość - cała Puszcza Białowieska została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako rejon o szczególnej wartości przyrodniczej. Ochroną objęto ponad 140 tys. ha najbardziej dzikiego zakątka Europy, ostoi nienaruszonej przez tysiące lat fauny by zachwycić się przyrodą. i flory, stanowiącej dom dla prawie 500 majestatycznych żubrów (które są przecież wizytówką naszego kraju). Specjalnie dla Was o tym wyjątkowym miejscu pisze na naszych łamach Adam Wajrak, znany ekolog i wielki miłośnik Puszczy Białowieskiej (polecam artykuł na s. 44). Trzeba przyznać, że w naszym kraju mamy wszystko - wspomniane już wspaniałe lasy, Bałtyk z dzikimi plażami, dumne, choć czasem surowe góry, niekończące się jeziora i imponującą architekturę. Właśnie dlatego to wydanie Travelera poświęciliśmy niemal w całości właśnie Polsce i to w jej najbardziej naturalnym wydaniu. Jak co roku zapraszamy też do wspólnej zabawy i głosowania w plebiscycie 7 nowych cudów Polski". To przecież Wy zdecydujecie, jakie miejsca zasługują na to zaszczytne miano! Więcej na 7cudow.national-geographic.pl. PISZĄ DLA NAS Polska jest najpiękniejsza! Dla wielu osób mieiscem numer jeden są Tatry. ADAM WAJRAK O PUSZCZV BIAŁOWIESKIEJ, S Podglądonie zwierząt w Puszczy Białowieskiej to robota dla Sherlocka Holmesa. Wiele razy zdarzało mi się minąć leżącego żubra, który wyglądał niczym zwalony pień drzewa. Dostrze g ałem go dopiero, gdy się podnosił". PAULINA WILK O BOMBAJU, S. 92 Mieszka tu ponad 20 mln ludzi. Co dzień przybywają nowi. Już przed wiekami, jako najważniejszy port subkontynentu rządzone g o przez Brytyjczyków, Bombaj stał się dla Indii tym, czym Nowy Jork dla świata: miastem nadziei, wielkich szans, szczytem marzeń". MICHAŁ ROGACKI O WYPRAWIE DO KAMERUNU, s. 110 To była moja pierwsza tak dzika wyprawa - czyli nigdy nie jest za późno, żeby wyruszyć. To do was, faceci po czterdziestce: spokojnie ruszajcie - wszystko przetrwa i nic się nie zawali. Do zobaczenia". NATIONAL GEOGRAPHIC TRAVELER 3

3 Więcej na " SPIS TRESCI SIERPIEŃ Kor'nerun o4, 5..,.,. 1 f ianzania.,(j\-,,, NA OKŁADCE Tatrzański Park Narodowy. Zdjęcie: Superstock FOTOREPORTAŻ Chiny. Kobiety z rogami PLANETA TRAVELERA Wieści ze świata Kierunek kultura PODRÓŻUJ Z GŁOWĄ Tanie podróżowanie Ta nzania. Raj na każdą kieszeń W obiektywie Zanzibar widziany oczami fotografa Patent Travelera Internet na końcu świata Kierunek dziecko Zabawne podróżowanie Zostań tubylcem Wycinanki po łowicku. Zrób je sam!

4 Więcej na 32 ETYKA PODRÓŻNIKA 86 7 NOWYCH CUDÓW 126 ŚWIAT NA PATELNI Daj nura. Odpowiedzialnie POLSKI Spełniamy lodowe morzenia 36 LUDZIE W DRODZE 92 MIASTO W 48 GODZIN NAJ Elizo Kuberska o podwodnym Bombaj. Piękną bestię Najciekawsze lotnisko plemieniu Bodjoo oswaja Paulino Wilk 130 AKADEMIA FOTO 42 POLSKA 102 ADVENTURE Najlepsze zdjęcia NATURALNIE PIĘKNA czytelników 103 Warto spróbować 44 Puszcza Białowieska Nurkowanie dla początkujących 131 KALENDARZ oczami Adorno Wajraka 106 Biegiem przez świat 52 Rewa W cztery oczy z rzeźniczkiem 86 7 NO.WYCH Bałtycko stolico wiatru CUDOW POLSKI 108 Przerwa techniczna Zagłosuj i wygraj nagrody 60 Pieniny Odwiedziny u bacy 110 Ad venture 98 WIELKI KONKURS Ryczące czterdziestki no dzikiej FOTOGRAFICZNY 68 Pojezierze Wloclawskie rzece Djo w Kamerunie Do 31 sierpnia możecie nadsyłać W sielskim świecie swoje prace! Wielkiego Szu 116 Raport specjalny Yossi Ghinsberg. Odnaleziony 130 AKADEMIA FOTOGRAFII 76 Małopolska w Amazonii Wybieramy najlepsze zdjęcia czytelników Nie tylko dla seniorów 122 SWOJĄ DROGĄ WIĘCEJ KONKURSÓW ZNAJDZIESZ NA 78 Tur kol Igor Zalewski o trudach facebook.com/ngtraveler Gratko dla miłośników kolei podróżowania po Polsce NATIONAL GEOGRAPHIC TRAVELER 5

5 . Więcej na ww w. ebook4all. pl

6

7 FOTOREPORTAŻ CHINY Więcej na PATRICK AVENTURIER - Francuz urodzony w Marsylii, od 1983 r. pracuje jaka fotograf, jeżdżąc po całym świecie. Jego zdjęcia z Chin, Libanu, Korei, Indonezji, Filipin, Somalii, Kosowa czy Afganistanu pokazywane były na wielu wystawach. M.in.: Arles International Photo Festivol, International Photojournalisme Festival Visa w Perpignan, Nomad Fesłival w Biaritz czy Angkor Festival w Kambodży. Rozpuszczone włosy sięgają ziemi. Dziewczyna zagarnia je sprawnym ruchem i owija wokół głowy, zaplata na bawolim rogu, który ma umocowany tuż nad karkiem. Kilka minut i fryzura zaczyna wyglądać jak powinna. Jeszcze biała wstążka, która nada ostateczny kształt i przytrzyma misterną konstrukcję. Rzut oka w lusterko, oddycha głęboko, jest zadowolona. Włosy są kruczoczarne i lśniące. I mają ponad dwieście lat. - To nie żart, to niepisana tradycja. W górskich regionach prowincji Kuejczou, na południu Chin, gdzie mieszka mniejszość etniczna Chang Jiao Miao, włosy przodków przechowuje się jak drogi skarb - opowiada fotograf Patrick Aventurier, który odwiedził ich wioskę, by sfotografować tę tradycję. Nie ma nic cenniejszego, co matka mogłaby przekazać swojej córce, niż pukle jej zmarłej prababki. Płucze się je w wodzie z ryżem, delikatnie suszy i czesze, a na wielkie święta plecie się z nich niezwykłe fryzury. - Przypominają o bliskich, o tych, co odeszli, ale wciąż żyją w sercach Chang Jiao Miao - tłumaczy fotograf. Nazwa plemienia znaczy tyle co ludzie Miao z długimi rogami". Są odłamem jednej z trzynastu największych grup etnicznych w Chinach. Dziś żyje ich zaledwie cztery tysiące w kilkunastu górskich wioskach, są praktycznie odizolowani od świata. Tylko jedna z nich, Longga, otworzyła się niedawno na turystów. Dzięki czemu możemy bliżej przyjrzeć się zwyczajom Chang Jiao Miao. Każdy spośród ludzi z długimi rogami" śpiewa. O miłości, smutku, codzienności, ale też dawno minionych czasach. Tak z ust do ust przekazywana jest historia i tradycja, m.in. zaplatania włosów. Podobno przed wiekami Chang Jiao Miao napadani byli przez inne plemiona. Chcąc dodać sobie dzikości, zaczęli wplatać we włosy łuki. Z czasem zapanował pokój, a łuki zastąpiły krótsze bawole rogi lub specjalnie strugane formy z drewna. Mężczyźni zarzucili więc ten zwyczaj, dziś noszą je tylko kobiety. Zmieniła się też funkcja rogów. Zamiast strachu budzą podziw. Bo życie tu to ciężka fizyczna praca. Gdzie sięgnąć wzrokiem, zielone pagórki. Gąszcz liści bananowców, właśnie dojrzewa mango. W tym jednym z biedniejszych regionów Chin klimat jest ciepły, pada tu często, na maleńkich tarasowych poletkach uprawia się pszenicę, ryż i kukurydzę. Ale też ziemniaki, sorgo, fasolę, orzeszki ziemne czy tytoń. Plony zbiera się do własnoręcznie wyplatanych koszy. Żyje się prosto. Chang Jiao Miao mieszkaj ą w domach zbudowanych z kamieni i spajanych gliną. Proste wnętrza, jedna izba, pośrodku piec. Szczęście, jeśli przez wioskę przepływa strumyk - jeśli go nie ma, a studnia jest akurat wyschnięta, trzeba zejść po wodę w doliny. To też zajęcie kobiet. Chang Jiao Miao chodzą pięknie wyprostowane, lata praktyki na górskich dróżkach. Potrafią stawiać stopy tak, by nie uronić kropli. Ale jest czas pracy i czas zabawy. Wtedy plecie się włosy, zakłada stroje z własnoręcznie malowanych batików. Mężczyźni grają na fletach, kobiety tańczą. Leje się ryżowe wino. Bo każda rodzina pędzi tu takie. A kiedy ktoś odwiedza wioskę, wita się go obowiązkowo tym trunkiem podawanym w bawolich rogach. Monika Berkowska Dziewczyna Cheng Jiao Miao ścina włosy tylko raz - kiedy mo 18 lat. Potem zapuszcza je z myślą o sobie i swoich córkach - to będzie prezent dla nich. 8 NATIONAL GEOGRAPHIC TRAVELER

8

9 Więcej na FOTOREPORTAŻ CHINY Obcy budzi tu życzliwą ciekawość. Goście są mile widziani. Witani ryżowym winem, zapraszani do domów. Cheng Jiao Miao to farmerzy. Uprawiają pszenicę, kukuryd zę, ryż. Sadzą ziemniaki i sorgo. Żyją prosto i w rytmie natury. A kiedy ta natura obraca się przeciw nim, proszą wioskowego czarownika o przebłaganie złych duchów wody czy też wiatru. Wiejski targ to świetne miejsce do spotkań. Tu się handluje, ale też wymienia informacje.

10 Wieprzowina to dla Cheng Jiao Miao największy rarytas. Spożywajq jq m.in. w czasie Nowego Roku. NATIONAL GEOGRAPHIC TRAVELER 11

11

12 Na przełomie stycznia i lutego odbywa się wielki festiwal, kiedy to młodzi chodzą od wioski do wioski. Chłopcy szukają żony, dziewczyny męża. Muzyka jest ważna w tej społeczności. W zastępstwie książek to pieśni są tu żródłem przekazu tradycji. Kobiety Long Horn Miao same tkają i barwią materiały na suknie. Każdy symbol ma tu swoje znaczenie. Kwadraty to pola do zaorania, trójkąty - rzeki.

13 14 WIEŚCI ZE ŚWIATA KARAKORUM temu zdobyto K2 (8611 m n.p.m.). To drugi co do wysokości szczyt Ziemi nazywany Górą Mordercą". Pierwszego wejścia, 31 lipca 1954 r., dokonali Włosi pod kierownictwem Ardito Desio. Z okazji rocznicy z górą zmierzą się m.in. wyprawy pakistańsko-włoska, grecka, czeska i polska. Polacy chcą przygotować się do zimowej wyprawy na K2 - ten szczyt nie został jeszcze zdobyty o tej porze roku.

14 Więcej na PATRONATY TRAVELERA SZTAFETA BIEGOWA STAMBUŁ - SOCZI Dwuosobowa sztafeta biegowa na dystansie km oraz wejście na szczyt Ararat (513 7 m n.p.m.) w Tu rcji. Rafał Lipiński i Radosław Literski dziennie planują przebyć 80 km, z czego każdy pokona połowę biegiem. Gdy jeden będzie biegł, drugi pojedzie na rowerze. stambul-soczi. blogspot. com WIEŚCI ZE ŚWIATA Pływaj zdrów Są plaże, których lepiej nie wybierać na letni wypoczynek. Na Cyprze, w Grecji, Słowenii, Chorwacji i na Malcie są najczystsze kąpieliska. Aż 95 proc. z nich spełnia wymogi higieniczne - wynika z najnowszego raportu Europejskiej Agencji Środowiska, która co roku bada jakość wody w 22 tys. kąpielisk w Unii Europejskiej, Szwajcarii i Albanii. Jednak są miejsca, których lepiej unikać, by po powrocie z wakacji nie wylądować w gabinecie dermatologicznym. Otóż najbrudniej jest na plażach Estonii, Holandii, Belgii, Francji, Hiszpanii i Irlandii. Polska jest pośrodku skali: 75 proc. nadbałtyckich plaż uznano za doskonałe", podobnie jak 60 proc. kąpielisk nad jeziorami i rzekami.. - Malta słynie z nieziemskich widoków i czystych plaż. NIEBO I PIEKŁO JASKNINIA KRUBERA (GRUZJA) Członkowie Klubu Alpinistycznego przy Grupie Beskidzkiej GOPR w ramach projektu Niebo i piekło" chcą pokonać największą różnicę wysokości na ziemi: zejść na dno najgłębszej jaskini, Krubera (Wroniej), i wejść na szczyt Mt. Everest. Uczestnicy wyprawy chcą pokazać uniwersalność ludzi gór. kagb.pl/hh więcej na nationalgeographic.pl/traveler WARTO WIEDZIEĆ Diabelska atrakcja Helsinek Diabelski młyn góruje teraz na tle helsińskiego nieba. To 40-metrowa konstrukcja wybudowana na przystani w dzielnicy Katajanokka. Na przejażdżkę Finnair Sky Wheel można się wybrać codziennie od południa do północy. Cena biletu: 12 euro. Turyści mogą także skorzystać z gondoli dla VIP-ów. Jest ona wyposażona w szklaną podłogę i skórzane siedzenia. Cena przejażdżki wynosi 195 euro i jest w nią wliczony szampan. finnair-skywheel.com Kraków podbija świat Machu Picchu, zaginione miasto Inków, zwyciężyło w plebiscycie Travellers Choice Attractions Award" portalu TripAdvisor. Wśród hitów z Europy na 17. miejscu znalazł się krakowski rynek, który wyprzedził wieżę Eiffla! Ranking na: national-geographic.pl. 720 STOPNI WOKÓŁ GLOBU nie tylko ze wschodu no zachód, ole też przez abo bieguny- takq podwójną trasę dookoła świata plonuje Angelo Wilkie-Page z RPA. 29-latek chce się poruszać m.in. rowerem i kajakiem. expedition720degrees.com Poczuj się jak mały szczur Pamiętacie film animowany Ratatuj o małym szczurze Remym, który marzył o tym, by zostać szefem kuchni? Dzięki ambicji i sprytowi trafił do ekskluzywnej restauracji w sercu Paryża. Zwiedzający podparyski Disneyland mogą teraz poczuć się tak jak on! A to za sprawą najnowszej atrakcji: Ratatouille-The Adventure. Wszystko zostało zaprojektowane tak, by zwiedzać z perspektywy szczura. Jest też restauracja Bistrot Chez Remy, gdzie zjemy tytułowe ratatuj z ekstremalnie dużej zastawy, oraz sklep z pamiątkami. W Disneylandzie nowa atrakcja otwierana jest raz na pięć lat. disneylandparis.com NAPISZ DO NAS Masz informacie o ciekawych wydarzeniach? Podziel się z nami! michol.cessonis@ burdomedio.pl 01 FESTIWAL PIWA BERLIN/NIEMCY Miasto zamieni się na trzy dni w największy na świecie piwny ogródek. bierlestivol-berlin.de 02 WILDHEARTS WOLFTREK FORRES/SZKOCJA 69 km marszem lub biegiem przez piękne plenery Szkocji. wildheortsinoction.org/wolftrek 07. AZJATYCKIE DOZVNKI KERAWINDIE Onam to dożynki w indyjskim wydaniu: tańce i kolorowe procesje.

15 PLANETA TRAVELERA Więcej na Naturalny raj PATAGONIA To kraino w Ameryce Południowej dla miłośników otwartych przestrzeni i przyrodniczego piękno jest prawdziwym rojem. Czeko tom no nich unikalny Ventisquero Negro - czarny lodowiec, piękne szczyty Fitz Roy i Torres del Paine i Jaskinio Rąk, której ściany pokryte są zagadkowymi malowidłami zwierząt i ludzkich dłoni. A także spotkanie oko w oko ze zmumifikowanym, gigantycznym leniwcem i przejazd drogą legendą - Ruto 40 - oraz Park Narodowy Ziemi Ognistej i najdalej no południe położone miasto - Ushuoio. ProwdziwePodroze. pl DO BIEGU, GOTOWI, START! Samo bieganie to dziś za mało. Wielu turystów łączy start w maratonach ze zwiedzaniem i to nie tylko Polski czy Europy. Wybierarą maratony w Korei Północnei, Izraelu, na jeziorze Bajkał, w Amazonii, Etiopii, Kenii czy na Antarktydzie. A więc? Na mieisca, gotowi, start! wyprawy.pl W JED.l'ffM KRAJU CAŁYSWIAT W USA znajdziemy wszystko, czego pragną oko i dusza podróżnika. Od ośnieżonych szczytów, kaskad wodospadów, piaszczystych plaż otoczonych przejrzystą wodą, przez parki narodowe ukazujące niezwykłą moc natury, wulkany i gorące źródła, do tętnią9ch życiem metropolii. Taka jest właśnie Ameryka! opa/trave/.com.p/ WSIECI HISZPAŃSl<IE LINIE LOTNICZE VUELING.COM URUCHOMIŁY SEZONOWE LOT,Y... Z KRAKOWA DO BARCELONY. OSTATNI REJS ZAPLANOWANO NA 16 WRZESNIA. LISTY OD JANKI Obudżn1y w sobie en1patię Wyobraź sobie, że w jednej chwili tracisz cały swój dobytek - pisze Janina Ochojska. Około 33 mln uchodźców wewnętrznych na świecie musiało opuścić swoje domy i uciec do innych miast czy państw, próbując ocalić jedyne co im zostało: życie. W Sudanie Południowym wskutek wojny domowej już półtora miliona ludzi porzuciło dobytek. To tak, jakby prawie wszyscy warszawiacy rozpierzchli się po Polsce w poszukiwaniu schronienia. Sudańczycy z Południa, któ1ym udało się uciec przed przemocą, gromadzą się w obozach dla uchodźców, ale także na niezagospodarowanych przestrzeniach - szkołach, placach, na polach. Bez dachu nad głową, podstawowych sprzętów, jedzenia i dostępu do wody są zdani tylko i wyłącznie na pomoc humanitarną. Nam, mieszkającym w kraju rozwiniętym, trudno wyobrazić sobie dramatyzm i skalę tego zjawiska. Musimy jednak wiedzieć, że życie tych ludzi uzależnione jest także od naszej pomocy. JANINA OCHOJSKA - założycielka Polskiej Akcji Humanitarnej. Laureatka Grand Prix Travelery W tym miesiącu obchodzimy Światowy Dzień Pomocy Humanitarnej, który ma zwiększać świadomość społeczną na temat działań związanych z niesieniem pomocy na świecie. Wykorzystajmy tę okazję do tego, aby zastanowić się, jak każdy z nas może pomóc ludziom, którzy znaleźli się w dramatycznej sytuacji. Polska Akcja Humanitarna stara się zaspokoić podstawowe potrzeby uchodźców wewnętrznych, przede wszystkim poprzez zapewnienie im dostępu do wody i utrzyma nie podstawowych warunków sanitarnych, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się chorób. Także ty możesz wesprzeć nasze działania - wspólnym wysiłkiem spróbujemy poprawić warunki, w jakich zmuszeni są żyć uchodźcy w Syrii, Somalii czy też Sudanie Południowym. Możesz dołączyć do Klubu PAH SOS i nieść pomoc przez okrągły rok. pah.org.pvklub...sos KALENDARIUM SIERPIEŃ - -;,-.; 1.a,:i ;;.lł'i'tl.w-lf f.:u.:.""1 FJALLRAVEN CLASSIC NIKKALUOKTNSZWECJA 11 O-kilometrowy trekking za kołem polarnym. Bliżej natury być się nie dal SWIĘTO NARODZIN KRYSZNY INDIE Pobożni wyznawcy Kryszny poprzedzają święto całodobowym postem.

16 Więcej na PROMOCJA A a Jemia M1sia Ha ibo inspiruje najmłodszych do poznawania świata i kultur Przedszkolaki pokochały podróże z Akademią Misia Haribo W TfGrOROCZNfJ f'dycji l<onl<ursu łrl<łr'dfmll MIStłr ltłrribo, O'DBYWłrJĄCfJ St POD ltłrsłfm "POZNłrJ ŚW/łrT Z MISlfM ltłrribo' WZl Łłr U'DZlłrł. Rfl<OR'DOWłr LICZBłr PRZf'DSZl<OLI, BO łrż :J PLłrCóWfl<. XIII edycja konkursu Akademii Misia Haribo, skierowana do przedszkoli, miała zachęcić dzieci do podróżowania, poznawania innych ultur i obyczajów mieszkańców odległych rańców świata. Zadaniem konkursowym było przygotowanie pracy plastycznej w formie kolażu, który miał przedstawiać wizytówę Polski. Celem zadania było przedstawienie Polski dzieciom z innych krajów i pokazanie najbardziej charakterystycznych elementów naszej kultury i obyczajów. Spośród ponad 2 tys. nadesłanych zgłoszeń jury wyłoniło laureata XIII edycji Akademii Misia Haribo- Niepubliczne Przedszkole, Klub Przedszkolaka Zacisze 15" z Lesznowoli. Nagrodzona praca wyróżniała się ilością zastosowanych technik kolażu oraz bogatym i ciekawym obrazem Polski. Dodatkowo jury wyróżniło prace dziesięciu przedszkoli z: Białegostoku, Poznania, Torunia, Kietrza, Gościnina, Chęcin, Otwocka, Wrocławia i Staszowa. Wszystkie prace doskonale odzwierciedlają, jak dzieci postrzegają Polskę, jak widzą ten świat i jak chciałyby zaprezentować go innym narodowościom. Nagrodą główną w konkursie był bal z udziałem Misia Haribo oraz wizyta w redakcji National Geographic Traveler i spotkanie z Martyną Wojciechowską. Dzieci podczas wizyty w redakcji rozmawiały o podróżowaniu, ulubionych krajach, ale także pracy redakcyjnej i graficznej przy tworzeniu magazynu. Placówki przedszkolne, które zgłosiły się do udziału w konkursie, otrzymały inspirujące zestawy materiałów dydaktycznych składające się z planszowej gry edukacyjnej oraz pomocy dydaktycznych do przeprowadzenia zajęć z dziećmi. Dzięki grze dzieci miały okazję poznać sześcioro dzieci zamieszkujących: Chiny, Meksyk, Indie, Egipt, Grenlandię oraz Kenię. Przewodnikiem po tych krajach był Miś Haribo, który wprowadzał dzieci w świat kultury, obyczajów, muzyki, zwierząt i języków różnych części świata. szny.

17 Więcej na PLANETA TRAVELERA KIERUNEK KULTURA Pieśń z lasu Historia powrotu z afrykańskiej puszczy do Ameryki. UCIEKINIER Z 1'.'!0WEGO JORKU REZ. MICHAEL OBERT, NIEMCY, 2013, 98 MIN premiera 4 lipca, kina studyjne W młodości usłyszał w radiu piosenkę. Poruszyła go tak mocno, że rzucił wszystko, by poznać jej historię. Tak amerykański muzykolog, etnolog i globtroter Louis Sarno trafił do środkowoafrykańskiego tropikalnego lasu, gdzie odnalazł plemię Pigmejów. Nie znał zwyczajów Bajaka ani ich języka, a jednak zamieszkał wśród nich i nigdy już nie wrócił do rodzinnego domu. Tam poczuł się u siebie. Związał się z jedną z kobiet, z którą miał syna. Kiedy mały Samedi ciężko zachorował, ojciec przyrzekł, że pokaże mu Stany Zjednoczone. Kraj swojego dzieciństwa. Musi tylko wrócić do zdrowia. Zrealizowany przez niemieckiego reżysera Michaela Oberta dokument Uciekinier z Nowego Jorku jest zapisem tej właśnie podróży. Ojca i syna z puszczy do Ameryki. Opowiada też fascynującą historię życia Sarno. Przez lata rejestrował najpierw odgłosy dżungli, a potem także ludzi grających na niezwykłych instrumentach. Ocalił te dźwięki od zapomnienia, bo wielu z muzyków już odeszło, a nikt z żyjących nie przejął po nich kunsztu gry. Sarno przekazał ponad tysiąc godzin tej niezwykłej muzyki do Pitt Rivers Museum w Oksfordzie. Ale film O berta nie jest wcale słodką opowiastką. Okazuje się, że muzykolog ma problemy zdrowotne. Do tego zadłużony, pieniądze wydał na przybory do pigmejskiej szkoły. Bajakowie nie dowierzają, że biały może nie mieć pieniędzy. Na koniec każdy widz musi sobie odpowiedzieć na pytanie, jaka jest cena za radykalne życiowe wybory? (mb) I 11 PRZYSTANEK DAKAR JACEK BONECKI Rajd okiem fotografa. Bonecki opowiada kulisach rajdu, ludziach drugiego planu, o tym wszystkim, czego nie pokazują kamery telewizji. Piękne zdjęcia plus komentarze zawodników. Wyd. Burda, cena 59,90 zl PRZYSTANEK BARCELONA KATARZYNA WOLNIK-VERA Autorka pięć lat mieszka w Katalonii. Wiesz o tym, że Barcelonę można podziwiać z ponad 20 punktów widokowych, a pamiątek i miejsca na obiad najlepiej szukać z dala od La Rambli? Wyd. Burda, cena 39,90 zl POLSKA WZDŁUŻ I WSZERZ DARIUSZ J DRZEJEWSKI Przewodnik po miejscowościach wypoczynkowych i uzdrowiskach. Adresy wsi letniskowych. Opisy parków narodowych, zamków, pałaców, klasztorów. Wyd. Burda, cena 41,90 zł Ml DZV ŚWIATAMI MARZENA FILIPCZAK Ta relacja z samotnej wyprawy m.in. do Iranu, Uzbekistanu, Armenii i Kiręistanu jest jak niebieska pigułka, którą połknął bohater Matrixa. Po niej widzimy, że świat stoi przed kobietami otworem. Wyd. Poradnia K, cena 31,99 zl BIAŁA SKAŁĄ. W GŁĄB KRAINY INKOW l;iugh THOMSON Swietnie napisana historia zdobywców, konkwistadorów i podróżników, którzy próbowali poznać 1 OP.anować Peru. Ten wciąż dziki i niedostępny zakątek ziemi. Wyd. Czarne, cena 39,90 zl 1-3 OFF FESTIVAL KATOWICE Tu zagra światowa alternatywa, która wyznacza muzyczne trendy. Tego festiwalu nie da sie zaszufladkować. 17 PATII SMITH WARSZAWA Ikona punk rocka na jedynym koncercie w Polsce. W Parku Sowińskiego być trzeba! 19 't51 K TIMBERLAKE Polski przystanek na świata trasie wokalisty. Supportem będzie DJ Freestyle Steve.

18 Więcej na NASZ EKSPERT DOMINIKA węcławek - łowczyni muzyki, poszukiwaczka pczygód, amatorka nowych technologii w świecie pięknych tradycji. KIERUNEK KATOWICE Sierpniową stolicą festiwalowej Polski są Katowice. Dwie odbywające się tu imprezy usatysfakcjonują fanów dobrej muzyki. Off (1-3.08) zachwyca różnorodnością. Jest tu przestrzeń dla mocnej rodzimej reprezentacji: od małopolskiego surfera garażowego Kaseciarza i eksperymentuj ącego z elektroniką Dawida Szczęsnego, przez objawienia: młodziutki popowy duet The Dumplings, oklaskiwanego rapera Zeusa, energiczne nowofolkowe Same Suki czy grającego na emocjach Stefana Wesołowskiego, po Eugeniusza Rudnika - legendę Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. Fanów muzyki instrumentalnej łączącej szorstkie dżwięki gitar z potężnym brzmieniem analogowych syntezatorów ucieszy koncert chwalonego brytyjskiego zespołu 65daysofstatic. Zwolennicy mniej przetworzonego brzmienia odnajdą się na występie Deana Warehama. Będąc na festiwalu, nie można ominąć koncertu ukraińskiego folkowego zespołu DakhaBrakha - przemycają do naszego świata nieco pierwotnej magii. Innego rodzaju czary rzucać będą artyści występuj ący na drugiej z katowickich imprez - festiwalu Ta uron Nowa Muzyka ( ). Tu króluje szeroko rozumiana elektronika doprawiona sporą ilością soulu i r'n'b. Obiecująco brzmi lista gości zagranicznych. Wokalistki Kelis i Neneh Cherry świetnie uzupełnią się ze szturm uj ącym listy przebojów śpiewającym brodaczem Chetem Fakerem. Szwedzki spec od tanecznej elektroniki The Field nie pozwoli nikomu stać spokojnie, podobnie jak Jackson i jego tajemniczy komputerowy zespół". Siłą festiwalu są znów młodzi Polacy. W tym roku usłyszeć będzie można m.in. dwie fenomenalne dziewczyny: Zamilską i We Will Fail, jednego z najoryginalniejszych rodzimych elektroników Wilhelma Brasa, a także reprezentację pomysłowych muzyków z U Know Me Records. Nie pozostaje nic innego, jak ćwiczyć kondycję. Opera pod niebem FESTIWAL W BREGENCJI Co za sztuka! Czarodzieiski flet Mozarta wystawiany nad Jeziorem Bodeńskim w Austrii to dzieło totalne, z udziałem śpiewaków, tancerzy i lalkarzy, a do tego wspierane przez najnowocześniejszą technikę. Aż 53 reflektory zalewają scenę światłem. Spektakl rozgrywa się na obrotowej, zielonej kopule o kształcie żółwia. Wokół niego trzy ogromne smoki symbolizują bramy do świątyń : Mądrości, Rozum u i Natury. Pod powierzchnią wody przebiegają szyny, po których jeżdżą elementy scenografii. Orkiestra gra w Domu Festiwalowym, a dżwięk jest transmitowany na zewnątrz z ponad 800 głośników! Nad balkonami widowni znajdują się ekrany, na których śpiewacy widzą dyrygenta. To trzeba przeżyć samemu. Wa rto wpisać spektakl do kalendarza: Ceny biletów od 29 euro TAURON NOWA MUZVKA KATOWICE Jazz, elektronika, soulowe rytmy i najgor'ltsi debiutanci. W tym roku świetny Che! Faker PANNONICA FOLK FESTIVAL BARCICE Znów na pole przed stodołą w Barcicach zjadą fani etno - rytmów z Polski i Słowacji STANLEY KUBRICK KRAKÓW /POLSKA Pierwsza wystawa, która w kompleksowy sposób prezentuje życie 1 twórczość reżysera.

19 TANIE PODRÓŻOWANIE Powitanie z Afryką Miesiąc w Tanzanii kosztował mnie tyle co wakacje nad Bałtykiem. NASZ EKSPERT MACIEJ WESOŁOWSKI - dziennikarz, podróżnik, obserwator świata. Jak nie lata, to pisze reportaże, jak nie pisze, to lota. Czym dalej, tym lepiej. Tanzania to jeden z najbardziej fascynujących krajów Czarnej Afryki. Wiem, brzmi jak tanie hasło reklamowe, ale tak faktycznie jest! Poza legendarnym szczytem Kilimandżaro, oferuje znakomite parki narodowe, na czele z ogromnym Serengeti, w których podziwiać można Wielką Piątkę, czyli: lwa, słonia, czarnego nosorożca, lamparta i bawołu. Przez kraj przebiegają Wielkie Rowy Afrykańskie, a w jego granicach można znaleźć ślady pierwszych człowiekowatych. Tuż obok zaś kusi wyspa Zanzibar, znana z przypraw, bajkowych plaż i lazurowego morza, w którym całe tygodnie czy miesiące spędzają nurkowie. Do tego kraj nie jest drogi, ale przy odrobinie zaangażowania i po poznaniu lokalnych trików można jeszcze zaoszczędzić. SPOSOBY NA TANIĄ TANZANIĘ I ZANZIBAR Polet do Kenii Aby znaleźć najtańszy bilet, przed wylotem warto sprawdzić oferty do sqsiedniej i popularniejszej wśród turystów Kenii. Np. do Mombasy lata sporo niedrogich czarterów i zdarzajq się propozycje samych przelotów (za blisko 2 tys. zł). Poza tym lot do stolicy Kenii, Nairobi, w niektórych przypadkach ma większy sens niż do Dar es Salaam - największego miasta w Ta nzanii; np. wtedy gdy naszym głównym celem jest Kilimandżaro. Nie daj się zmowom Zdarza się, że okoliczni przedsiębiorcy stosujq coś w rodzaju zmów cenowych. Np. w Aruszy hotelowa pralnia zażyczyła sobie 1 50 zł za wypranie kilku ubrań (nocleg był dużo tańszy!). Okazało się, że wszyscy w okolicy życzq sobie podobnych pieniędzy. Przejechałem więc do innej dzielnicy. I, tak jak sqdziłem, wyprałem wszystko za 40 zł. Podobnie jest w wielu innych punktach usługowych. Wa rto więc odwiedzić kilka, zanim podejmiemy decyzję. Uważaj na wodzów Fajny targ z rękodziełem znajduje się w Dar es Salaam, w dzielnicy Mwenge. Przez to, że jest w miejscu nieturystycznym, można tam kupić oryginalne pamiqtki w dobrych cenach. Np. dużq drewnianq figurę Masajki za 70 zł. Odradzałbym kupowanie w wioskach masajskich. W jednej z nich asystent wodza proponował mi kupno za 60 zł noża, którego używał on, a waeśniej jego ojciec i dziad". Dość szybko jednak dostrzegłem prawie niewidoczne literki: Made in China". Postawna dala-dala Dala-dala to tanie busiki pełniqce funkcję miejskich autobusów. Przejazd w obrębie miasta kosztuje nie więcej niż złotówkę. Wprawdzie musimy pogodzić się z tym, że przez całq drogę będziemy przytuleni do innych, często mocno spoconych pasażerów, ale zapłacimy prawie nic, a do tego w takich warunkach rodzq się często nowe znajomości. Dużo wyższe sq ceny taksówek, np. za przejazd z lotniska do centrum Dar es Salaam zapłacimy zł. 22 NATIONAL GEOGRAPHIC TRAVELER

20 Więcej na 7 MIEJSC, KTÓRE MUSISZ ZOBACZYĆ! 1. KILIMANDŻARO Najwyższy szczyt Afryki (5895 m n.p.m.). U jego stóp polował i pisał Hemingway. NAIROBI I<!../IV\ Ą 2. SERENGETI Park narodowy, który słynie z gigantycznych migracji zwierzqt. Raz do roku półtora miliona antylop, pół miliona gazel i 200 tys. zebr rusza stqd w stronę kenijskiego parku Masai Mara. 3. NGORONGORO Największa na świecie kaldera, czyli niecka w kraterze wygasłego wulkanu. Jego średnica dochodzi do 22 km. 4. STONE TOWN Stara część stolicy Zanzibaru. Tu urodził się Freddie Mercury, wokalista Queen. Tu też co roku w lutym organizowany jest znakomity festiwal muzyki afrykańskiej. 5. NUNGWI Mały raj na Zanzibarze. Białe plaże, lazurowe morze, cisza. Poza tym baza wypadowa dla nurków. V o 6. DAR ES SALAAM Nieoficjalna stolica Tanzanii (oficjalnq jest Dodoma, w głębi kraju), miasto na skraju kultur: czarnej Afryki i świata arabskiego. 7. WĄWÓZ OLDUVAI To tu, według popularnej teorii, narodził się człowiek. Ślady obecności człowiekowatych pochodzq sprzed 2,6 2 mln lat. Sam zdobądź szczyt Aby wejść na Kilimandżaro, należy nawiqzać kontakt z miejscowq agencjq turystycznq w okolicznych miastach: w Moshi lub Aruszy. Agenci załatwiajq wszelkie pozwolenia i uiszczajq opiaty w Parku Narodowym Kilimandżaro, organizujq ekipę, w której sq przewodnicy, kucharz i tragarze. Indywidualnych turystów, tzn. takich bez przewodnika, kucharzy i tragarza, władze parku zwyczajnie nie wpuszczajq. Dlatego nie ma co próbować zdobyć Kilimandżaro na własnq rękę. Koszt sześciodniowej wyprawy to zwykle 3-4 tys. zł. Na szczęście jest sposób, by tę wyprawę potanić i zapłacić jedyne 2,5 tys. zł. za pięć dni wspinaczki. Aby tak zejść z ceny, trzeba się dogadać z wieśniakami z Marengu, wsi położonej tuż przy wejściu do parku. Nie sq to profesjonalni przewodnicy, ale lokalsi, którzy majq wstęp do parku. Mogq wypożyczyć też (sfatygowany) sprzęt wspinaczkowy, puchowq kurtkę czy buty trekkingowe. Dzięki temu nie trzeba tych rzeczy brać z Polski. Nocuj z widokiem W Tanzanii można znaleźć nocleg za zł, przy czym warto pamiętać, że cena za dwójkę jest zwykle tylko nieco wyższa od tej za jedynkę. Drożej jest na Zanzibarze, ale widoki za oknem nierzadko to w pełni rekompensujq. Za miejsce w domku na plaży w Nungwi płaciłem ok. 90 zł. W środku były dziurawa umywalka i dość chybotliwe łóżko, ale gdy wychodziłem na ganek, miałem przed sobq obrazek, o jakim goście Hyattów mogq pomarzyć. Kup płytę z lokalnq muzykq. Ja w muzułmańskim Stone Town na Zanzibarze odkryłem dla siebie arabskq w klimacie muzykę bashraf. Poza tym z Tanzanii nie sposób wrócić bez płyty z nieśmiertelnym - choć, fakt, kiczowatym - hitem wschodniej Afryki Jumbo, bwana! Tę piosenkę zna tu każde dziecko, śpiewana jest przez kierowców w trakcie safari i kelnerów. Krqżki z Jumbo widziałem na ulicy za równowartość 3-6 zł., chociaż o oryginalność tych płyt raczej bym się obawiał. WALUTĄ W TANZANII JEST SZVLING TANZAŃSKI 1000 TZS = 1,8 ZŁ. NATIONAL GEOGRAPHIC TRAVELER 23