W poszukiwaniu nowego programu przestrzennego Białegostoku - nowe centrum

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "W poszukiwaniu nowego programu przestrzennego Białegostoku - nowe centrum"

Transkrypt

1 W poszukiwaniu nowego programu przestrzennego Białegostoku - nowe centrum Michał Chodorowski Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, ul. O. Sosnowskiego 11, Białystok michal.chodorowski@gmail.com IN SEARCH OF A NEW SPATIAL PLANNING PROGRAM OF BIALYSTOK - THE NEW CENTER Abstract Development of Bialystok downtown in the postwar period, especially its medieval part, is the subject of the author s research. So far, in the available publications on the subject spoke people directly involved in the planning activities, they were Helena Sawczuk-Nowara and Henryk Majcher. It seems reasonable to examine the concept of planning and urban planning that influenced the final shape and the image of today s downtown of Bialystok. The article were analyzed the first long-term plans of the 50 s and 60 s, which defined the functional and spatial program of the area after the war. And then the realization of the late 50 s, 60 s and conceptual designs of the 70 s. Completed portions of these visions are incomplete without understanding the broader context of urban design and functional requirements where they were seated. This applies particularly to the issues center-creative in the current structure of the modern center of Bialystok. Moving the central site and programmed within it the most important public institutions and centro-creative was a courageous decision. In contrast, the lack of implementation of this facility at a later date and try to present transformations underlying the present problems of the city and it was impossible to create the central area of the city to enhance its prestige. Streszczenie Kształtowanie się śródmieścia Białegostoku w okresie powojennym, a szczególnie jego centralnej części, jest tematem badań autora. Dotychczas w dostępnych publikacjach na ten temat wypowiadały się osoby bezpośrednio zaangażowane w proces prac planistycznych - Helena Sawczuk-Nowara oraz Henryk Majcher. Uzasadnione wydaje się przeanalizowanie koncepcji planistycznych i urbanistycznych, które wpłynęły na ostateczny kształt i wizerunek dzisiejszego śródmieścia Białegostoku. W artykule przeanalizowane zostały pierwsze plany perspektywiczne z lat 50-tych i 60-tych, które określały program funkcjonalno-przestrzenny tego terenu po zniszczeniach wojennych. A następnie realizacje z końca lat 50-tych, 60-tych i projekty koncepcyjne z lat 70-tych. Zrealizowane fragmenty tych wizji są niepełne bez zrozumienia szerszego kontekstu projektów urbanistycznych i założeń funkcjonalnych, w których były osadzone. Dotyczy to szczególnie elementów centro-twórczych w obecnej strukturze współczesnego ścisłego centrum Białegostoku. Przesunięcie ośrodka centralnego i zaprogramowanie w jego obrębie najważniejszych instytucji publicznych, w tym centrotwórczych było decyzją odważną. Natomiast brak realizacji tego ośrodka w okresie późniejszym i próby obecnych przekształceń leżą u podstaw dzisiejszych problemów miasta i braku możliwości utworzenia nowych czytelnych centralnych przestrzeni miasta podnoszących jego prestiż. Keywords: urban projects; spatial planning; downtown; city centre; Bialystok Słowa kluczowe: projekty urbanistyczne; planowanie przestrzenne; śródmieście; centrum miasta; Białystok 5

2 M. CHODOROWSKI Ryc. 1. Teren śródmieścia Białegostoku z zaznaczonymi zespołami i poszczególnymi obszarami omawianymi w artykule: I) oś historyczna Pałacu Branickich; II) oś poprzeczna i zespół M. Skłodowskiej-Curie; c) osiedle Centrum I; d) obszar ośrodka usługowohandlowego; e) osiedle Centrum II; III) oś dworca; oprac. M. Chodorowski Wstęp Ścisłe centrum Białegostoku sprzed II wojny światowej i obecne to dwa różne miasta. XIX-wieczne miasto industrialne, jakim był Białystok do II wojny światowej, z bogatą tradycją wielokulturowej i wieloetnicznej społeczności ustąpiło miejsca zmodernizowanej strukturze miasta funkcjonalnego z modernistyczną zabudową, gdzie tylko nieliczne budynki przypominają o przeszłości miasta. W artykule zostaną zaprezentowane przykładowe urbanistyczne rozwiązania projektowe z lat dla terenu planowanego nowego centrum miasta. Stan użytkowania 1938 Obraz przedwojennego Białegostoku jest dobrze udokumentowany poprzez Plan Wojewódzkiego Miasta Białegostoku z 1937 r. aut. Stefana Chojnickiego, a także analizy urbanistyczne zespołów pod kierunkiem Jerzego Pieńczykowskiego 1 i Ignacego Felicjana Tłoczka 2 naniesione w 1938 i 1939 roku. Centrum przedwojennego Białegostoku stanowił obszar historycznie ukształtowany wokół Rynku Kościuszki i ulicy Warszawskiej z elementami nowymi, jakimi było założenie ośrodka administracyjnego przy ulicy Mickiewicza z osiedlem urzędniczym przy Świętojańskiej, reprezentacyjnym modernistycznym Parkiem Planty oraz modernistycznym gmachem Domu Ludowego im. Marszałka J. Piłsudskiego. Nad rzeką Białą zlokalizowane były fabryki, głównie przemysłu włókienniczego. Na całą strukturę ówczesnego miasta składały się lokalne ośrodki, wokół których skupiał się handel. W samym centrum był to Rynek Kościuszki. W dzielnicy Bojary (Śródmieście Północ) był to Stary Rynek, natomiast w dzielnicy Chanajki (Śródmieście Południe) Rynek Rybny i Rynek Sienny. Chanajki i nowa dzielnica Obszar planowanego później nowego centrum (ryc.2) znajdował się na terenie dzielnicy żydowskiej Chanajki. I. F. Tłoczek wrażliwy na sytuację socjalną wskazuje ją jako jeden z najbardziej problemowych obszarów miasta. Nie widząc możliwości sanacji, postulował jej wyburzenie i budowę nowej dzielnicy mieszkaniowej. 1 Biuro Planowania Regionalnego Województwa Białostockiego, którym od r. kierował J. Pieńczykowski. 2 Biuro Planu Zabudowania Zarządu Miejskiego w Białymstoku, kierował nim I.F. Tłoczek. 6

3 w poszukiwaniu nowego programu przestrzennego białegostoku - NOWE centrum Ryc. 2. Fragment Stanu użytkowania. Oprac.: Zarząd Miejski w Białymstoku, Biuro Planu Zabudowania; podz. 1:10 000, Białystok dn. 30 XI 1938, I. Tłoczek, w zasobie Departamentu Urbanistyki Urzędu Miejskiego w Białymstoku, oprac. M. Chodorowski Przedwojenny plan Ignacego Felicjana Tłoczka Ze źródeł, jakie są obecnie znane, trudno jest określić kształt proponowanych zmian w roku 1939, poza nielicznymi postulatami, które się zachowały, czyli m.in.: a) centrum administracji, oświaty, kultury i usług pozostaje w śródmieściu niezależnie od ośrodków peryferyjnych; b) usunięcie ruder w osiedlu Chanajki i na jego miej- scu stworzenie nowej dzielnicy mieszkaniowej. 3 Nieliczne relacje z prasy zapowiadały: Wspomniana jest budowa wielkiej ulicy od posesji Gordona przy ul. Marszałka Piłsudskiego Nr 10 przez ulicę: Książęcą, ogród p. Pragi, ul. Białostoczańską i Jurowiecką do dworca fabrycznego (Poleskiego). Druga ulica, która będzie jakby przedłużeniem pierwszej, zapoczątkowana zostanie na posesji cerkwi prawosławnej przy ul. Marszałka Piłsudskiego 15 i przetnie ulicę: Szkolną, Miodową, Piwną do lasu Zwierzynieckiego. Obie te ulice stanowiły arterię (równoległa z ulicą Sienkiewicza) i aleją Kościałkowskiego. Zadaniem ich było połączenie dworca Białystok-Fabryczny z Zwierzyńcem. Wspomniana też jest budowa nowej ulicy od wiaduktu kolejowego przy ul. Dąbrowskiego do ul. Legionowej przez dzielnicę Chanajki i Piaski. 4 Obraz miasta po II wojnie światowej W lipcu 1941 roku po wkroczeniu armii niemieckiej został zniszczony obszar między Rynkiem Rybnym a Rynkiem Kościuszki (ryc. 3). Ludność żydowska zamieszkująca ten teren została przesiedlona do getta. A w następnych latach wywieziona do obozów zagłady. Śródmieście Białegostoku po II wojnie światowej było najbardziej zniszczoną częścią miasta w wyniku 3 A. Oleksicki, Pierwszy powojenny plan Białegostoku autorstwa Ignacego Felicjana Tłoczka a późniejszy rozwój miasta, Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego z. 8-9, Wojewódzki Oddział Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku, Północnopodlaskie Towarzystwo Ochrony Ptaków w Białowieży, Białystok 2003, s

4 M. CHODOROWSKI Ryc. 3. Fragment zdjęcia lotniczego Luftwaffe, wykonanego we wrześniu 1944 r., w zbiorach National Archives College Park, Waszyngton wyburzenia dzielnicy żydowskiej Schulhof i rejonu przy Rynku Rybnym, do tego doszły zniszczenia w getcie, a następnie zniszczenia dokonane przez Brandkommando oraz ostrzał artylerii radzieckiej w 1944 roku. Niemal cała dzielnica Chanajki uległa zniszczeniu, w stopniu, który na zdjęciach lotniczych z 1944 uniemożliwiał odczytanie przedwojennego układu ulic. W 1945 roku wykonano pierwszy projekt przebudowy sieci ulicznej śródmieścia Białegostoku autorstwa Leszka Teodozego Dąbrowskiego i Stanisława Bukowskiego (ryc. 4). 5 Istotna była lokalizacja budynków administracyjnych (Urząd Wojewódzki) na południowy zachód od Rynku Kościuszki z podkreśleniem walorów krajobrazowych wzniesienia obecnego Parku Centralnego, a także usytuowanie na wysokości skrzyżowania obecnej ul. Legionowej z Akademicką rozległego placu. W pierwszych latach powojennych nie prowadzono inwestycji: z jednej strony prowadzono prace nad odgruzowaniem miasta, z drugiej strony priorytetem było zapewnienie podstawowych potrzeb mieszkańców. Nowe władze skupiały się na uruchomieniu zakładów produkcyjnych. Kluczowe inwestycje czekały na przygotowanie planów, zarówno gospodarczych, które określiłyby rolę miasta, jak też planu ogólnego samego miasta. Z udokumentowanych źródeł znane są opracowania inwentaryzacyjne z 1947 roku. 1. Idea stworzenia nowego centrum 1.1. Propozycje zawarte w Programie Ogólnym Planu Zagospodarowania Przestrzennego Ignacego Felicjana Tłoczka i Stefana Zielińskiego W roku 1948 został zlecony przez Regionalną Dyrekcję Planowania Przestrzennego nowy plan perspektywiczny autorstwa I.F. Tłoczka i S. Zielińskiego. Prace poprzedzono konferencją zorganizowaną przez Ministerstwo Odbudowy i wojewodę białostockiego 4 Projekt rozbudowy miasta (1939), Kurjer Białostocki 1, (211), s. 4, dostępne na stronie internetowej: pl/dlibra/doccontent?id=

5 w poszukiwaniu nowego programu przestrzennego białegostoku - NOWE centrum Rys. 4. Fragment Szkicu projektu sieci ulicznej śródmieścia Białegostoku, aut. L.T. Dąbrowski, S. Bukowski, skala 1:5000, Białystok, AP w Białymstoku, nr zesp. 71, sygn Ryc. 5. Fragment planszy pt.: Główne założenia planu generalnego miasta, Miasto Wojewódzkie Białystok, Program Ogólnego Planu Zagospodarowania Przestrzennego; skala 1:10 000; inż. arch. Stefan Zieliński, Ignacy Tłoczek, Warszawa 1948; w zasobie Departamentu Urbanistyki Urzędu Miejskiego w Białymstoku 9

6 M. CHODOROWSKI Stanisława Krupkę. 6 Wskazano na konieczność adaptacji założeń przedwojennego planu do nowych potrzeb, wynikających z odbudowy zniszczeń wojennych i realizacji programu zmian ustrojowych w kraju. Prace trwały między majem a grudniem 1948 roku. Plan perspektywiczny przewidywał, że miasto w roku 1979 osiągnie 150 tysięcy mieszkańców. Z innych źródeł wynika, że przewidziano zabudowę 3-kondygnacyjną, stąd w pierwszym okresie odbudowy i realizacji osiedli ZOR przyjęto taką wysokość zabudowy w centrum miasta. Plan przewidywał istotne rozwiązania dla terenu objętego badaniami (ryc. 5 i 7): 1. Stworzenie zespołu administracyjnego szczebla wojewódzkiego obudowującego przedłużoną oś pałacu o równej odległości od przecinającej ul. Piwnej i zakończonej kontrdominantą założenie kompozycyjne (ryc. 7 - obszar 2). 2. Utworzenie prostopadłej do tego założenia obecnej ulicy M. Skłodowskiej Curie (przedłużenie ówczesnej ul. Piwnej), połączenie poprzez węzeł komunikacyjny przed cerkwią św. Mikołaja (ryc. 7 - punkt 33), a następnie obecną ulicą Malmeda z ulicą Fabryczną (Śródmieściem Północ) oraz poprzez obecną ul. Podleśną połączenie z główną osią komunikacyjną miasta (obecnie ul. Branickiego) założenie funkcjonalne (ryc. 7 - osie B i C). 3. Połączenie nowego dworca kolejowego z nowym centrum administracyjnym i tym samym z przedłużeniem historycznej kompozycji pałacowej (ryc. 7 - obszary 4 i 2). 4. Wprowadzenie zieleni poprzez wykorzystanie zamkniętych cmentarzy (dwóch żydowskich i prawosławnego) i stworzenie obszaru zielonego na tych terenach oraz poprzez ciągi zieleni połączenie odseparowanych terenów zielonych. 5. Utworzenie wokół Rynku Siennego dzielnicy mieszkaniowej, której ośrodkiem byłby prostokątny plac zlokalizowany na połowie historycznego rynku, a w połowie na cmentarzu ewangelickim. 6. Ulica Lipowa oraz sąsiedztwo Rynku Kościuszki przeznaczone pod strefę handlowo-usługową (ryc. 7, obszar 3). Plan I.F. Tłoczka i S. Zielińskiego nie został nigdy zatwierdzony, mimo to na tym etapie badań można już stwierdzić, że posiadał kluczowe znaczenie dla ukształtowania układu funkcjonalnego obszaru śródmieścia Białegostoku w latach powojennych. Ryc. 7. Układ kompozycyjny śródmieścia na podst. Planu syntetycznego, Miasto Wojewódzkie Białystok, Program Ogólnego Planu Zagospodarowania Przestrzennego; skala 1:10 000; inż. arch. Stefan Zieliński, Ignacy Tłoczek, w zasobie DU UM w Białymstoku; oprac. M. Chodorowski 10

7 w poszukiwaniu nowego programu przestrzennego białegostoku - NOWE centrum przedłużenia ulicy Piwnej powstał ponad 10 lat wcześniej (1939), natomiast w prasie o charakterze propagandowym z początku lat 50-tych był przedstawiany jako idea socjalistyczna. Natomiast już w 1954 roku zaczęto negować rolę ulicy, wskazując nowy środek ciężkości miasta na terenach nowego centrum z placem centralnym i nową główną ulicą. 2. Miasto socjalistyczne W wyniku przyjęcia w czerwcu 1949 roku socrealizmu jako obowiązującej doktryny w polskiej architekturze scentralizowano pracownie projektowe, m.in. zlikwidowano Regionalną Dyrekcję Planowania Przestrzennego. W 1950 roku rozpoczęto prace nad nowym planem ogólnym autorstwa K. Jeziorańskiego i K. Widawskiego. Prace nad planem prowadzono w Warszawie w Zakładzie Osiedli Robotniczych Centralnego Biura Projektów i Studiów Budownictwa Osiedlowego. Ryc. 6. Widok na ulicę M. Skłodowskiej-Curie, aut. T. Olszewski, Przedłużenie ulicy Piwnej - funkcjonalizm czy socrealizm Przedłużenie ulicy Piwnej jest w kompozycji przestrzennej śródmieścia jednym z najbardziej czytelnych zabiegów projektowych wprowadzonych przez urbanistów po II wojnie światowej. Niesłusznie przypisywany przez niektórych badaczy okresowi socrealizmu, zespół ulicy M. Skłodowskiej-Curie (ryc. 7, oś B) był próbą funkcjonalnego zespolenia w całość Śródmieścia Południe i poprzez połączenie z ulicą Fabryczną (Śródmieście Północ - ryc. 7, oś C) powiązanie tych dwóch części miasta. Faktem jest, że nowe władze PRL wykorzystały potencjał i rangę nowego założenia jako tzw. Alei Pochodów między innymi do lokalizacji ważnych obiektów administracyjnych i centrotwórczych, co było zgodne z wizją I.F. Tłoczka i S. Zielińskiego. Projekty urbanistyczne z końca lat 30-tych, jak i omawiany projekt wyżej wspomnianych autorów charakteryzowały się monumentalnością rozwiązań urbanistycznych. Choć projekt nie został przyjęty, jego główne założenia były kontynuowane w planach K. Widawskiego (brak imienia) i Karola Jeziorańskiego opracowanych w Warszawie. Należy zaznaczyć, że pomysł 2.1. Lokalizacja budynków nowej władzy Jednocześnie podejmuje się prace nad budową gmachu Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Autorem projektu został S. Bukowski. Znany jest rysunek orientacji nowego gmachu względem obecnej ul. M. Skłodowskiej-Curie z utrzymanym zespołem administracyjnym z Planu z 1948 roku. 7 Odstępstwem jest zlokalizowanie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej na osi pałacowej przy projektowanej alei. Lokalizacja obiektu w tym miejscu mogła mieć związek z dyskusją nad kształtem osi, a także jej charakterem. W 1952 roku tak wyjaśniano zarzuty prof. Stanisława Filipkowskiego między innymi odnoszące się do przełamania osi kompozycyjnej pałacu: Odnośnie kwestionowanej zbytniej długości przedłużenia osi historycznej w kierunku zachodnim wyjaśnia (inż. Kamil Lisowski - współprojektant planu ogólnego), że oś ta jest pomyślana jako przerywana ze względu na nierówność terenu, jak też i na ograniczenie wglądu perspektywicznego /oka/. 8 Były to najwcześniejsze argumenty przeciwko realizacji rozwijania barokowej kompozycji miasta Idea centralnej przestrzeni miasta z placem centralnym W 1953 roku nad planem ogólnym rozpoczęli prace H. Majcher i Edward Rybiński, a od 1954 roku 5 Szkic projektu sieci ulicznej śródmieścia Białegostoku, aut. L.T. Dąbrowski, S. Bukowski, skala 1:5000, Białystok 1946, AP w Białymstoku, nr zesp. 71, sygn Elementem opracowania była makieta, której wygląd jest znany z fotografii (wg: H. Nowara, Białystok rozwój przestrzenny miasta, Białystok 1969, s ). 6 Oleksicki A., Pierwszy powojenny plan Białegostoku autorstwa Ignacego Felicjana Tłoczka a późniejszy rozwój miasta..., op.cit., s S. Wicher, Żyć architekturą. Życie i twórczość Stanisława Bukowskiego ( ), Studio Wydawnicze Unikat, Białystok, s. 117, Oryginał w Archiwum Uniwersytetu w Białymstoku. 8 Protokół ze wstępnego posiedzenia komisji rzeczoznawców nad planem ogólnym m. Białegostoku w dniu r., z zasobu Departamentu Urbanistyki Urzędu Miejskiego w Białymstoku. 11

8 M. CHODOROWSKI H. Majcher z Mieczysławem Krzywcem. Jednocześnie prace są prowadzone w Miastoprojekcie Północ-Wschód w Przedsiębiorstwie Projektowania Budownictwa Miejskiego, Oddział w Białymstoku. Nowy zespół wprowadził zasadniczą zmianę, przesuwając ośrodek administracyjny w kierunku przecięcia z osią ulicy nowego dworca kolejowego, jednak ta propozycja była ówcześnie krytykowana jako zbyt peryferyjna. Jednocześnie tworzy się główną ulicę na osi Rynek Kościuszki - Plac przed Komitetem Wojewódzkim PZPR a przecięciem z ulicą prowadząca do dworca (ryc. 8.). W projekcie planu z 1954 roku, przedstawionym na ryc. 9, plac centralny przesuwa się w kierunku obecnego Rynku Siennego w powiązaniu z terenami zielonymi (dzisiejszym Parkiem Centralnym). Główna Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna na konferencji we wrześniu 1954 roku postuluje uwzględnienie: dominanty urbanistycznej głównej ulicy (dworzec-plac główny-plac Kościuszki), wydobyć nie tylko sytuacyjnie, ale również kompozycyjnie i skalowo, operując krótszymi odcinkami; przy projektowaniu placu głównego wystudiować jego wielkość w stosunku do obudowy; monumentalną skalę wnętrz miejskich wydobyć przez ich wzajemne ustosunkowanie; dominanty architektoniczne wydobywać przez ich kontrastowanie ze spokojnym tłem; dotychczasowe założenie tzw. Alei Defilad sprowadzić do roli jednej z większych ulic miejskich, przewidując defilady po przyszłej głównej ulicy miasta; teren pocmentarny ująć generalnie jako teren parkowy, wprowadzając ewentualnie nieliczne (...) akcenty architektoniczne; plac przed gmachem KW PZPR - pomimo symetrycznego rzutu tego gmachu rozwiązać alternatywnie z jedną ścianą zieloną jako czołem parku urządzonego na terenach pocmentarnych schodzącego tarasami do placu, z elementem pomnikowym na tle zieleni; objazd za w/wym. wzgórzem pocmentarnym potraktować skromniej, jako aleję parkową; znaleźć inną niż w pracy łódzkiej [szerzej opisana w kolejnym punkcie artykułu] - lokalizację dla Młodzieżowego Domu Kultury, nie przecinając jego bryłą osi pałacu Branickich Socrealistyczne projekty urbanistyczne Poniżej zaprezentowano dotychczas nie publikowane materiały dotyczące projektów z lat 50-tych na podstawie koreferatu L.T. Dąbrowskiego sporządzonego 12 września 1954 roku. 10 Brak projektów ogranicza wiedzę na temat tych opracowań do treści relacji koreferenta. W 1954 roku trzy pracownie projektowe wykonały projekty śródmieścia Białegostoku w oparciu o istniejący plan ogólny, ale dopuszczalne były rozwiązania alternatywne. Inwestorem było Prezydium MRN w Białymstoku. Były to: 1) Miastoprojekt Północ-Wschód, Oddział w Białymstoku; 2) Miejskie Biuro Urbanistyczne w Łodzi; 3) Miastoprojekt ZOR Warszawa. Pierwszy zespół z Białegostoku składał się z następujących projektantów: Henryk Majcher, Mieczysław Krzywiec, Zdzisław Bubieniec i Zdzisław Łapiński. Pomoc techniczną zapewnili: Danuta Kamieńska i Czesław Radulski. Projekt charakteryzował się wprowadzeniem do śródmieścia licznych założeń osiowych prostopadłych do siebie, jak m.in.: 1) przedłużona na południowy zachód oś historyczna pałacu Branickich (odcinek od pałacu do projektowanego gmachu biblioteki wynosił 1020m); 2) oś defilad KW PZPR projektowany dom kultury (1100m); 3) ulica centralna od ratusza historycznego do projektowanego PMRN (1150m); 4) Ulica od dworca do kina (1450m); 5) Plac zebrań Akademia Medyczna; 6) Oś od Akademii Medycznej na północny wschód. Tak zaprojektowany układ, wzmocniony jeszcze prostopadłymi ulicami poprzecznymi oraz obrzeżną zabudową (z małymi przerwami), został uznany przez referenta za zbyt sztywny. Za wadę uznano lokalizację domu kultury (lokalizacja na miejscu obecnej filharmonii) i Prezydium Miejskiej Rady Narodowej jako zbyt peryferyjne. Natomiast pozytywnie odbierano lokalizację placu centralnego przy parku centralnym z otwarciem na wzgórze parkowe (prawdopodobnie wzgórze Marii Magdaleny). Z ciekawych elementów proponowano sprowadzenie do ciągu pieszego powstałego przebicia ul. Sienkiewicza do obecnej ulicy Legionowej. 9 Wnioski z posiedzenia Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej w Białymstoku w dniach 10 i 11 września 1954 r. oraz konferencji w Komitecie w dniu 14 września 1954 r., sporządzone przez H. Kuncewicz i podpisane przez Z. Skibniewski, dot. projektów alternatywnych śródmieścia m. Białegostoku wykonanych w okresie r. 10 L.T. Dąbrowski, Koreferat do projektów alternatywnych śródmieścia m. Białegostoku, Białystok, r., w zasobie Departamentu Urbanistyki Urzędu Miejskiego w Białymstoku. 12

9 w poszukiwaniu nowego programu przestrzennego białegostoku - NOWE centrum Ryc. 8. Fragment Stanu projektowanego w roku 1960, alternatywa. Plan etapowy m. Białegostoku; skala 1:10 000; Majcher, Krzywiec, 2 XII 1953 r., w zasobie DU UM w Białymstoku Ryc. 9. Fragment Planszy Podstawowej, Miasto Wojewódzkie Białystok, Program Ogólnego Planu Zagospodarowania Przestrzennego; skala 1:10 000; Majcher, Krzywiec, 1954 r., w zasobie DU UM w Białymstoku 13

10 M. CHODOROWSKI Ryc. 10. Ogólny widok śródmieścia z góry. Na pierwszym planie plac Centralny, gmach Prezydium, Aleja Parad i ul. Wesołowskiego, na podst. Białystok bliskiej przyszłości, [w:] Gazeta Białostocka nr 1, Białystok 1955 Ryc. 11. Projekt placu Centralnego wykonany przez inną pracownię. Zasadniczym punktem projektu jest wieżowiec przy placu, [w:] Gazeta Białostocka nr 1, Białystok 1955 Drugim zespołem było Miejskie Biuro Urbanistyczne w Łodzi, w którym nad projektem śródmieścia pracowali: Wacław Bald, Eugeniusz Budlewski, Zbigniew Wysznacki, wspomagani przez techników Wacława Kamińskiego i Zenobiusza Poduszko. Koreferent wskazuje na alternatywne rozwiązanie komunikacyjne w śródmieściu poprzez rezygnację z trasy W-Z i skierowanie ruchu tranzytowego na Szosę Południową (obecna ul. Zwierzyniecka i Kopernika). Zespół wskazywał na prawdopodobny przyszły brak lokalizacji budynków użyteczności publicznej przy projektowanej trasie i skierowanie ich na tereny nowego centrum. Miało to zapobiec rozproszeniu ich na terenie śródmieścia, ale zarazem powodowało, że trasa W-Z, według projektantów, dezintegrowałaby śródmieście, szczególnie jego północną część. W części rozwiązań kompozycyjnych zespół pozostawił lokalizację placu centralnego przy wzgórzu pocmentarnym. Rozwiązaniem krytykowanym przez koreferenta była propozycja utworzenia nowej ulicy równoległej do ulicy centralnej, wychodzącej z załamania ulicy Kilińskiego (prawdopodobnie obecny przebieg ulicy Legionowej). Lokalizacja planowanej ulicy byłaby zbyt bliska ul. Młynowej. W trakcie omawiania prac pojawiała się kwestia zamknięcia zachodniej osi pałacowej. Opracowanie zespołu łódzkiego proponowało lokalizację Młodzieżowego Domu Kultury na osi na granicy z historycznym parkiem, oś następnie była przeciągnięta dalej w kierunku zachodnim i zakończona teatrem. Pomysł ten został uznany za błędny przez L.T. Dąbrowskiego, który wskazywał, że pierwotnie oś ta była otwarta na pejzaż, a zamknięcie jej monumentalną budowlą niedaleko pałacu jest niewłaściwe. Natomiast pozytywnie było odbierane zlokalizowanie Domu Kultury w Pałacu Branickich. Zespół w projekcie zaproponował liczne gmachy wokół placu centralnego, które miały stanowić jego obudowę. To skupienie instytucji zostało wskazane przez referenta jako wadliwe (wytworzenie martwej przestrzeni w godzinach wieczornych). Trzeci zespół to pracownia urbanistyczna Miastoprojektu ZOR Warszawa w składzie: Aleksander Kirow, Jerzy Kosiński, Maciej Nowakowski, Krystyn Olszewski, Marta Dobrzańska oraz technicy: Mirosław Jagiełło i Kamieńska (brak imienia). Projekt wyróżniał się miękkością układu kompozycyjnego. Przewidywał pozostawienie dwóch osi kompozycyjnych: pałacowej i osi alei defilad. Inne ulice śródmieścia miały przebiegać nieprostopadle do osi: były załamane lub z zastosowaniem lekkich krzywych. Odbywało się to przy wykorzystaniu odcinków istniejących ulic. Koreferent wskazywał, że otrzymano w efekcie układ krańcowo różny od projektu zespołu białostockiego, posiadający liczne małe, w skali, założenia kameralne, dostosowany do konfiguracji terenu. Opracowanie również inaczej odnosiło się do zagadnienia placu centralnego zlokalizowanego w sąsiedztwie parku pałacowego. Plac wraz z przyległym domem kultury znalazł się pomiędzy aleją defilad a założeniem historycznym pałacu i parku. Z interesujących rozwiązań należy przytoczyć lokalizację Młodzieżowego Domu Kultury przy wzgórzu pocmentarnym, na wylocie obecnej ulicy Grochowej. W odróżnieniu od opracowań poprzednich za zabudową zniknął teren zielony obecnego Parku Centralnego. W podsumowaniu koreferatu stwierdzono, że prace kontynuować będzie pracownia Miastoprojekt Północ-Wschód, Oddział w Białymstoku w oparciu o koncepcje przedstawione przez poszczególne zespoły. Choć były to prace koncepcyjne powstawały 14

11 w poszukiwaniu nowego programu przestrzennego białegostoku - NOWE centrum Ryc. 12. Widok na obecną ulicę M. Skłodowskiej-Curie, z zasobu Muzeum Historycznego w Białymstoku, sygn. MBHI 7853 w szczególnym okresie kształtowania się przyszłej wizji śródmieścia, a osoby pracujące w Miastoprojekcie Białystok, takie jak H. Majcher oraz M. Krzywiec, były odpowiedzialne w następnych latach za prace projektowe nad właściwymi dokumentami planistycznymi. 3. W kierunku nowoczesności Pierwszy plan ogólny Białegostoku został zatwierdzony w 1958 roku po okresie 6-letnich przygotowań i zmian projektu. Zespół projektowy to Henryk Majcher, Władysław Gudelis, Wacław Kurdybelski, Wilhelm Peter i Helena Ficałowicz. Projekt w rozwiązaniach układu kompozycyjnego i komunikacyjnego odnośnie do obszaru nowego centrum różnił się od rozwiązań proponowanych jeszcze w 1954 roku. Centrum w nowym projekcie zostało zlokalizowane między obecną ulicą Legionową (ówcześnie Dzierżyńskiego) a Parkiem Centralnym, swoje zakończenie miało na przecięciu z poprzeczną osią (pokrywającą się z ulicą Żelazną), pełniąc funkcję łącznika terenów zielonych Zwierzyńca i obszarów zielonych w centrum. Zrezygnowano z podkreślania osi kompozycyjnych wraz z odrzuceniem socrealizmu w 1956 roku. Oś pałacu jest poprowadzona poprzez tereny zielone, wzdłuż których biegnie ulica. Miękkość Ryc. 13. Fragment ulic nowo projektowanych i otoczenia placu KW PZPR w Białymstoku, proj. M. Najmowicz, Centralne Biuro Projektów Architektonicznych i Budowlanych, , w zasobie DU UM w Białymstoku 15

12 M. CHODOROWSKI rozwiązań i zastosowanie krzywych w układzie kompozycyjnym jest bliższa rozwiązaniom funkcjonalnym niż wcześniejsze projekty. Wyraźnie jest zarysowany obszar centrum poprzez ograniczenie go układem komunikacyjnym. Układ ten został zrealizowany dopiero w ostatnich latach i utworzył obwodnicę wewnątrzśródmiejską. Funkcjonalnie plan z 1958 roku wyznaczył obszar kształtowania się nowego centrum miasta w postaci wydłużonej klamry łączącej historyczne centrum (Rynek Kościuszki, plac przed KW PZPR, teren między ul. M. Skłodowskiej-Curie, ul. Legionową, a dalej - nowym dworcem kolejowym). Podstawową zasadę tego planu potwierdzały dwa kolejne plany ogólne z 1964 i 1974 roku Projekt osiedla Centrum I Zmiana, jaka dokonała się pod koniec lat 50- tych, zasadniczo zmieniła funkcję propagandowej alei pochodów/defilad. Nowy kierunek rozwoju centrum, tak jak przewidziano sprowadził, obecną ulicę M. Skłodowskiej-Curie do roli jednej z głównych ulic miasta. Zrealizowane jeszcze w latach 50-tych zespoły administracyjne na jej północnym końcu oraz zespół klinik i szpitali na południowym kontrastowały z pozostałą zabudową ulicy Piwnej i Rynku Rybnego w jej środkowej części. W latach został opracowany przez arch. Leona Jaruszewicza i Jerzego Zgliczyńskiego z Wojewódzkiego Biura Projektów w Białymstoku projekt Osiedla Centrum I. 11 W projekcie pozostawiono oś historyczną, przysuwając do niej mieszkalne budynki wysokie. W 1965 roku po drugiej stronie niż Osiedle Centrum I powstaje budynek mieszczący biura Białostockiego Zjednoczenia Budownictwa (obecnie rektorat Uniwersytetu w Białymstoku) zaprojektowany przez Janusza Kretowicza i Natalię Nikołajew. 12 Modernistyczna architektura i odmienna funkcja kontrastowały z założeniami z lat pięćdziesiątych. Ryc. 14. Fragment Planu Ogólnego - Rys. 5 Perspektywa, H. Majcher, W. Gudelis, W. Kurdybelski, W. Peter, H. Ficałowicz, Miejski zarząd architektoniczno-budowlany, pracownia urbanistyczna, Białystok, r. W zasobie DU UM w Białymstoku 16

13 w poszukiwaniu nowego programu przestrzennego białegostoku - NOWE centrum 3.2. Projekty osiedla Centrum II oraz ośrodka usługowo-handlowego (OUH) - lata sześćdziesiąte Autorowi udało się dotrzeć do opracowań urbanistycznych prowadzonych na początku lat 60-tych równolegle do prac nad planem perspektywicznym zatwierdzonym w 1964 roku. Posiedzenie komisji konkursowej odbyło się między 23 a 25 marca 1962 roku. 13 Makieta z tego konkursu była dostępna w ramach publikacji Białystok, rozwój przestrzenny miasta, natomiast nieznane były dotąd materiały dotyczące samego ośrodka usługowo-handlowego. Centralny ośrodek usługowy podzielony został na 3 zespoły: 1. Zespół zlokalizowany pomiędzy obecną ulicą Legionową a Parkiem Centralnym, miał być z nim ściśle powiązany. W jego programie znajdowały się usługi handlowe, gastronomiczne i rzemieślnicze umieszczone w dwukondygnacyjnych pawilonach, zarazem cały zespół od strony historycznego centrum miał otwierać dom handlowy (obecny Central) oraz budynek administracyjny będący akcentem wysokościowym zespołu. Postanowiono wykorzystać zróżnicowane ukształtowanie terenu i umożliwienie zaopatrzenia usług z obecnej ulicy Legionowej z kondygnacji podziemnej (tłumaczy to rozwiązanie zaplecza budynku Centralu). Park Centralny miał być zapleczem dla powyższych funkcji, ewentualnie przeznaczonym na czasowe ekspozycje i kiermasze. Ze zrealizowanych elementów tego założenia należy wymienić budynek Centralu oraz Domu Technika, a z elementów zagospodarowania terenu nieistniejące już wejścia do Parku Centralnego od strony obecnego placu Uniwersyteckiego. 2. Drugi zespół znajdował się na przecięciu z osią ulicy Żelaznej (projektowanym ciągiem pieszym łączącym te tereny z Lasem Zwierzynieckim) i eksponował wzgórze Marii Magdaleny. Skrzyżowanie ciągów prowadzących z Lasu Zwierzynieckiego i Rynku Kościuszki podkreślone było placem zebrań i manifestacji ludowych z otwarciem na wspomniane wzgórze pocmentarne, na którego zboczu umieszczono amfiteatr (istniejący do czasu budowy opery). W ramach tego zespołu zakładano program usług kultury i sztuki (kina, teatry, hala widowiskowa) oraz ad- Ryc. 15. Ulica Alejowa ( Trasa pałacowa, w głębi wylot ul. Rybny Rynek na ul. M. Skłodowskiej-Curie), aut. T. Olszewski, r. W zasobie DU UM w Białymstoku Ryc. 16. Budynki wysokie w osiedlu Centrum I, w zasobie DU UM w Białymstoku 11 Opis techniczny do planu szczegółowego osiedla Centrum I w dzielnicy Śródmieście Białegostoku - I etap realizacji, J. Zgliczyński, L. Jaruszewicz, Białystok, r., w zasobie DU UM w Białymstoku. 12 Białostocka architektura modernizmu, red. K. Niziołek, wyd. Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku Universitas Bialostocensis, wyd. I, Białystok Na podst. orzeczenia Nr 67, sygn. BUA.III-4/88/67/62, w zasobie DU UM w Białymstoku. 17

14 M. CHODOROWSKI 3. ministracji publicznej (Prezydium Wojewódzkiej, Miejskiej i Powiatowej Rady Narodowej) mających stanowić obudowę placu. Trzeci zespół skupiał program usług gastronomicznych, handlowych i rzemieślniczych typu bazarowego oraz administrację gospodarczą i zlokalizowany miał być w rejonie ul. Młynowej, Przydworcowej i Garbarskiej. 14 Ostatecznie osiedle Centrum II zbudowano w latach 70-tych. 15 Centrum II wzniesiono w systemie OW-T, tj. Oszczędnościowym, Wielkopłytowym - Typowym. W skład osiedla wszedł także dobrze znany białostoczanom pawilon usługowo-handlowy Opałek Konkurs na opracowanie nowego Centrum Białegostoku W roku prawdopodobnie w związku z przygotowaniami do opracowania nowego planu ogólnego (zatwierdzonego w 1974 r.), rozpisano nowy konkurs Stowarzyszenia Architektów Polskich - SARP na opracowanie centrum Białegostoku, w tym przypadku również rozwiązującego zakładane od końca lat 40-tych połączenie tego obszaru z nowym dworcem kolejowym. Poniżej zaprezentowane zostaną dostępne prace nagrodzone (I, II i III nagroda). W pracach tych już nie rozpatrywano osi historycznej pałacu, a głównym zagadnieniem było stworzenie spójnej kompozycyjnie klamry łączącej historyczne centrum z dworcem PKP i PKS. Skala rozwiązań znacznie przewyższała poprzednie opracowania, należy jednak podkreślić okres, w którym powstawały prace czas modernizacji związanej z okresem gierkowskim. Projekty te, po analizie, jedynie uzupełniają wcześniej wypracowane rozwiązania przestrzenne, zachowując przestrzeń publiczną na wysokości wzgórza Marii Magdaleny i kontynuując ciąg pieszy z centrum. Zagadnieniem zwracającym uwagę w zaprezentowanych rozwiązaniach projektowych były próby połączenia zespołu osiedla Centrum II z ośrodkiem usługowohandlowym poprzez obecną ulicę Legionową. Diametralnie różne w pracach projektowych jest rozwiązanie układu komunikacyjnego na terenie opracowania. W opracowaniu, które otrzymało I nagrodę, zlikwidowano istniejący w planie ogólnym z 1964 roku odcinek obwodnicy śródmiejskiej (obecnie ul. Ryc. 17. Zdjęcie makiety osiedla Centrum (opracowanie konkursowe z r. 1962) W zasobie DU UM w Białymstoku Ryc. 18. Plansza przedstawiająca założenie ośrodka usługowohandlowego i administracyjnego między Parkiem Centralnym a obecną ul. Legionową. W zasobie DU UM w Białymstoku Wyszyńskiego). Uzyskano w ten sposób ciąg pieszy, wokół którego mamy rozbudowaną funkcję usługową i spójną klamrę łączącą stare centrum z dworcem kolejowym (ryc. 23). Natomiast w pracy z II nagrodą zlikwidowano ulicę Legionową, co umożliwiło utworze- 14 J. Citko, Centrum miasta Białegostoku - zarys koncepcji przestrzennej, Miasto, nr 12 (228), Warszawa 1969, s Według projektu Janusza Dmowskiego, Wiktora Łazarczyka, Jana Citki, Danuty Łukaszewicz, na podst. Architektura nr 11, Ładniej? PRL w przestrzeni miast, red. K. Niziołek i R. Poczykowski, Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku Universitas Bialostocensis, Białystok 2009, s Na podstawie Historia białostockiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich - SARP, na dzień

15 w poszukiwaniu nowego programu przestrzennego białegostoku - NOWE centrum Ryc. 19. Makieta ośrodka usługowo-handlowego, w dolnej części plac zebrań i manifestacji ludowych oraz Prezydium Wojewódzkiej, Miejskiej i Powiatowej Rady Narodowej. W zasobie DU UM w Białymstoku Ryc. 20. Park Centralny, Skwer przy Próchniaka, aut. T. Olszewski, z zasobu DU UM w Białymstoku 19

16 M. CHODOROWSKI nie spójnej strefy centrum parku centralnego, strefy usługowo-handlowej i osiedla mieszkaniowego. Odseparowany jest w tym układzie kompozycyjnym ośrodek na zachodzie (w późniejszych opracowaniach nazywany Centrum III). W opracowaniu konkursowym z III nagrodą wyraźnie zaakcentowane są ciągi komunikacyjne, które jednocześnie dzielą wyraźnie cały obszar na trzy odrębne zespoły. Ryc. 21. Dom handlowy Central, z zasobu Muzeum Historycznego w Białymstoku, sygn. MBHI 6311 Ryc. 22. Zdjęcie makiety ośrodka usługowo-handlowego, rozwiązanie alternatywne - prawdopodobnie z końca lat 60-tych, widok w kierunku zachodnim. W zasobie DU UM w Białymstoku 20

17 w poszukiwaniu nowego programu przestrzennego białegostoku - NOWE centrum Ryc. 23. I nagroda, autorzy: arch. Jan Krug (SARP Kraków); arch. art. rzeźbarz Andrzej Getter (SARP Katowice), dokumentacja prac konkursowych; w zasobie DU UM w Białymstoku Ryc. 24. II nagroda autorzy: arch. Jan Woch, arch. Jan Czarny, arch. Jerzy Podstolski, pom. tech. Celina Król (SARP Katowice), dokumentacja prac konkursowych; w zasobie DU UM w Białymstoku 21

18 M. CHODOROWSKI Ryc. 25. III nagroda, autorzy: arch. Narcyz Sienkiewicz, arch. Andrzej Prusiewicz, arch. Joanna Kossakowska-Walczyk, arch. Adam Walczyk (SARP Wybrzeże), dokumentacja prac konkursowych, w zasobie DU UM w Białymstoku Podsumowanie Zaprezentowane materiały planistyczne ukazują starania urbanistów w kształtowaniu obszaru nowego centrum Białegostoku. Myśl przewodnia, jaka zrodziła jeszcze w okresie międzywojennym, przechodziła ewolucję wraz ze zmieniającymi się uwarunkowaniami, jak i upływem czasu. 18 Plan I. F. Tłoczka, kontynuowany w późniejszych planach z okresu socrealizmu, zmieniał się do końca lat 50-tych. Wówczas to ostatecznie ustalono lokalizację nowego centrum. W latach 60-tych i 70-tych natomiast rozpoczęto prace nad programem przestrzennym i rozwojem zespołu centrum. Jednocześnie fragmentarycznie powstawały kolejne części zespołu: osiedle Centrum I, Centrum II, pojedyncze budynki ośrodka usługowo-handlowego (budynek Domu Technika, Dom Handlowy Central). W tym czasie ostatecznie zniknął układ ulic stanowiących dawne Chanajki, pozostały nieliczne ich fragmenty, jak pierzeja ul. Młynowej (mylona z Rynkiem Siennym), pojedyncze budynki przy poprzecinanej nowym układem ulicznym ul. Mazowieckiej. Przez ostatnie 50 lat jednak nie powstał nowy ośrodek centralny w przewidywanym miejscu. Obecnie na terenie centrum zakończono prace nad układem komunikacyjnym, tworząc między innymi obwodnicę wewnątrzśródmiejską, należy jednak pamiętać o idei, jaka przyświecała całemu układowi kompozycyjnemu miasta i roli nowego centrum w tym układzie. I na koniec myśl autora opisanej idei przekształceń przestrzennych profesora Ignacego Felicjana Tłoczka: W kompozycji przestrzennej miasta, jak w każdym dziele techniki, nie ma rozwiązań doskonałych, są tylko mniej lub więcej poprawne i wolne od wad. 18 I. F. Tłoczek, Rozwój układu przestrzennego Białegostoku i jego przyszłe oblicze, [w:] red. H. Majecki, Studia i materiały do dziejów miasta Białegostoku, t. 4, Prace Białostockiego Towarzystwa Naukowego nr 29, Białystok 1985, s I.F. Tłoczek, op. cit., s

19 w poszukiwaniu nowego programu przestrzennego białegostoku - NOWE centrum Ponieważ jednak miasto jest organizmem żywym, nowe jego człony powinny wyrastać zeń harmonijnie, a stare i obumierające zmieniać swe użytkowe przeznaczenie. 19 LITERATURA 1. Citko J. (1969), Centrum miasta Białegostoku - zarys koncepcji przestrzennej, Miasto nr 12 (228), Warszawa. 2. Oleksicki A. (2003), Pierwszy powojenny plan Białegostoku autorstwa Ignacego Felicjana Tłoczka a późniejszy rozwój miasta, Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego z. 8-9, Wojewódzki Oddział Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku, Północnopodlaskie Towarzystwo Ochrony Ptaków w Białowieży, Białystok. 3. Tłoczek I. F. (1985), Rozwój układu przestrzennego Białegostoku i jego przyszłe oblicze, [w:] H. Majecki (red.), Studia i materiały do dziejów miasta Białegostoku, t. 4, Prace Białostockiego Towarzystwa Naukowego nr 29, Białystok. INNE ŹRÓDŁA 1. Białystok, rozwój przestrzenny miasta, H. Nowara, R. Sikorski (red.), Prezydium MRN w Białymstoku, Wydział budownictwa, urbanistyki i architektury, Towarzystwo urbanistów polskich - koło w Białymstoku, Białystok Białostocka architektura modernizmu, K. Niziołek (red.), wyd. Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku Universitas Bialostocensis, Białystok Ładniej? PRL w przestrzeni miasta. Białostocka architektura lat , K. Niziołek i R. Poczykowski (red.), Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku Universitas Bialostocensis, Białystok Protokół ze wstępnego posiedzenia komisji rzeczoznawców nad planem ogólnym m. Białegostoku w dniu r., z zasobu Departamentu Urbanistyki Urzędu Miejskiego w Białymstoku. 5. Wnioski z posiedzenia Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej w Białymstoku w dniach 10 i 11 września 1954 r. oraz konferencji w Komitecie w dniu 14 września 1954 r., sporządzone przez H. Kuncewicz i podpisane przez Z. Skibniewski, dot. projektów alternatywnych śródmieścia m. Białegostoku wykonanych w okresie r. 6. Dąbrowski L.T., Koreferat do projektów alternatywnych śródmieścia m. Białegostoku, Białystok, r., w zasobie Departamentu Urbanistyki Urzędu Miejskiego w Białymstoku. 7. Opis techniczny do planu szczegółowego osiedla Centrum I w dzielnicy Śródmieście Białegostoku - I etap realizacji, J. Zgliczyński, L. Jaruszewicz, Białystok, r., w zasobie DU UM w Białymstoku. 8. Orzeczenie Nr 67, sygn. BUA.III-4/88/67/62, w zasobie DU UM w Białymstoku. 9. Projekt rozbudowy miasta (1939), Kurjer Białostocki, (211), s. 4, dostępne na stronie internetowej: doccontent?id= Historia białostockiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich - SARP, na dzień

20 Pokaż mi swój dom, a powiem ci, skąd jesteś. Architektura domu w aspekcie kultury Katarzyna Kosk Politechnika Warszawska, Wydział Architektury, Koszykowa 55, Warszawa katarzynakosk@gmail.com SHOW ME YOUR HOUSE AND I LL TELL YOU WHERE YOU ARE FROM. ARCHITECTURE OF HOUSES IN THE AS- PECT OF CULTURE Abstract The title paraphrase of the well-known proverb: Show me your house and I ll tell you where you are from the best illustrates the theme of this article. The author presents hypotheses, that cultures, which man associates in his life, are the creative forces, which are shaping the architecture of single-family houses and giving it a clearly defined characteristics. Proving the thesis takes place through the presentation of three examples of houses from different regions and cultures. The first of them is the house in the norwegian climates which was built in Poland, in Józefosław. The second description shows architect W. Rybczynski s house. The last one example is the Canarian house - La Casa Ruiz. Examples quoted, in spite of the seeming differences, confirmed the dependence between the form of the house and cultural patterns. This paper is a subjective interpretation of the evidence concerning the manner in which people organize and use living space. Considerations on the relationship of culture and architecture are also enriched by insights of many observers of different specialties: architectural theorists, sociologists, philosophers, and even reflections of some poets. Interdisciplinary approach aims to determine the order in this very complex field and thus a better understanding of the forms. Streszczenie Tytułowa parafraza znanego przysłowia: Pokaż mi swój dom, a powiem ci, skąd jesteś najpełniej obrazuje tematykę niniejszego artykułu. Autorka stawia hipotezę, że kultury, z jakimi człowiek obcuje w swoim życiu, są twórczymi siłami kształtującymi architekturę domów jednorodzinnych, nadając jej jasno sprecyzowane cechy charakterystyczne. Dowiedzenie tej tezy następuje poprzez autorską ocenę trzech przykładów domów pochodzących z różnych regionów i kultur. Pierwszym z nich jest dom w norweskich klimatach powstały na terenie Polski w podwarszawskim Józefosławiu, kolejnym dom architekta W. Rybczyńskiego, ostatnim zaś kanaryjski dom - La Casa Ruiz. Przytoczone przykłady, mimo pozornych różnic, potwierdzają zależność pomiędzy formą domu a wzorcami kulturowymi. Praca ta jest subiektywną interpretacją dowodów dotyczących sposobu, w jaki ludzie organizują i używają przestrzeni mieszkalnej. Rozważania nad relacją kultury i architektury zostały wzbogacone o spostrzeżenia teoretyków architektury, socjologów, filozofów, a nawet przemyślenia poetów. Interdyscyplinarne podejście do tematu wielu obserwatorów różnej specjalności ma na celu określenie porządku w tej bardzo złożonej dziedzinie, a tym samym stworzenie lepszego zrozumienia form. Keywords: house; habitation; form; culture; cultural patterns Słowa kluczowe: dom; zamieszkiwanie; forma; kultura; wzorce kulturowe Zewnętrzny wygląd domu oraz sposób urządzenia jego wnętrza zawierają często informacje o jego mieszkańcach, ich przekonaniach, gustach, zainteresowaniach, mogą być też odbiciem ich życiowych postaw i preferencji, przynależności kulturowej, narodowej, płciowej czy rasowej. Dom to najbardziej autentyczna, najbardziej wolna strefa człowieczego tworzenia, odpierająca skutecznie wiele zewnętrznych ingerencji. 1 24

W poszukiwaniu nowego programu przestrzennego Białegostoku - nowe centrum

W poszukiwaniu nowego programu przestrzennego Białegostoku - nowe centrum W poszukiwaniu nowego programu przestrzennego Białegostoku - nowe centrum Michał Chodorowski Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, ul. O. Sosnowskiego 11, 15-893 Białystok E-mail: michal.chodorowski@gmail.com

Bardziej szczegółowo

ŚRÓDMIEŚCIE WARSZAWY w XX WIEKU

ŚRÓDMIEŚCIE WARSZAWY w XX WIEKU Krystyna Guranowska-Gruszecka ŚRÓDMIEŚCIE WARSZAWY w XX WIEKU Warszawa, lipiec 2013 Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego Spis treści STRESZCZENIE... 11 SUMMARY... 15 WPROWADZENIE... 19 CZĘŚĆ I EWOLUCJA

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr XLVI/1160/2005 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 3 marca 2005 roku

Uchwała Nr XLVI/1160/2005 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 3 marca 2005 roku Uchwała Nr XLVI/1160/2005 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 3 marca 2005 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu ulic Wysockiego-Odrowąża

Bardziej szczegółowo

Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku

Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku Białystok 2011 SPIS TREŚCI OD REDAKTORA... 9 CZĘŚĆ I POLSKA SZKOŁA PLANOWANIA URBANISTYKI I ARCHITEKTURY Tadeusz Barucki Zapomniana architektura II Rzeczpospolitej...

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOT : TEORIA URBANISTYKI WSPÓŁCZESNEJ PROWADZĄCY : Prof. dr hab. inż. arch. KRZYSZTOF BIEDA OPRACOWANIE: KAROLINA ŁABĘCKA, ANETA GRZYMKOWSKA,

PRZEDMIOT : TEORIA URBANISTYKI WSPÓŁCZESNEJ PROWADZĄCY : Prof. dr hab. inż. arch. KRZYSZTOF BIEDA OPRACOWANIE: KAROLINA ŁABĘCKA, ANETA GRZYMKOWSKA, PRZEDMIOT : TEORIA URBANISTYKI WSPÓŁCZESNEJ PROWADZĄCY : Prof. dr hab. inż. arch. KRZYSZTOF BIEDA OPRACOWANIE: KAROLINA ŁABĘCKA, ANETA GRZYMKOWSKA, MAREK WĘGLARZ TEMAT: Zieleń jako 'tworzywo' w kompozycji

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBSZARU NIECAŁA

KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBSZARU NIECAŁA KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBSZARU NIECAŁA GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PROJEKTOWE. Głównym założeniem projektu było stworzenie atrakcyjnej przestrzeni publicznej, składającej się z placu miejskiego,

Bardziej szczegółowo

I NAGRODA. Praca nr 2 otrzymała I nagrodę

I NAGRODA. Praca nr 2 otrzymała I nagrodę I NAGRODA Praca nr 2 otrzymała I nagrodę za najlepsze równoważenie wysokiej jakości przestrzeni publicznej i odpowiednich standardów zamieszkania w Śródmieściu oraz udaną próbę powiązania promenadowych

Bardziej szczegółowo

KONKURS MIEJSKI 9/5. Zespół autorski arch. Tadeusz Michalak arch. Elżbieta Pytlarz arch. Jan Zamasz KONKURS SARP

KONKURS MIEJSKI 9/5. Zespół autorski arch. Tadeusz Michalak arch. Elżbieta Pytlarz arch. Jan Zamasz KONKURS SARP KONKURS SARP Konkurs na opracowanie koncepcji fragmentu Śródmieścia wzdłuż Trasy W-Z został przeprowadzony przez Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział w Lublinie na zlecenie Prezydenta i Zarządu

Bardziej szczegółowo

- KONCEPCJA ARCHITEKTONICZNO URBANISTYCZNA

- KONCEPCJA ARCHITEKTONICZNO URBANISTYCZNA ZAŁĄCZNIK NR 12: - KONCEPCJA ARCHITEKTONICZNO URBANISTYCZNA NAZWA INWESTYCJI: BUDYNEK MIESZKALNY WIELORODZINNY WRAZ Z WYODRĘBNIONĄ CZĘŚCIĄ USŁUGOWĄ ORAZ PODZIEMNYM GARAŻEM WIELOSTANOWISKOWYM ADRES INWESTYCJI:

Bardziej szczegółowo

W okresie programowym 2009-2013 zrealizowany został przez miasto Zduńska Wola największy w dotychczasowej historii samorządu terytorialnego projekt z

W okresie programowym 2009-2013 zrealizowany został przez miasto Zduńska Wola największy w dotychczasowej historii samorządu terytorialnego projekt z W okresie programowym 2009-2013 zrealizowany został przez miasto Zduńska Wola największy w dotychczasowej historii samorządu terytorialnego projekt z dofinansowaniem z funduszy unijnych. Dzięki umiejętnemu

Bardziej szczegółowo

KURS ARCHITEKTONICZNY

KURS ARCHITEKTONICZNY 131111 NA OPRACOWANIE KONCEPCJI PROGRAMOWO- PRZESTRZENNEJ ZAGOSPODAROWANIA ALEI PAPIEŻA JANA PAWŁA II I ZABUDOWY KWARTAŁÓW PRZYLEGŁYCH W REJONIE PLACU LOTNIKÓW I PLACU ŻOŁNIERZA POLSKIEGO W SZCZECINIE

Bardziej szczegółowo

AMAZING CITY ŁÓDŹ OSTATNIE NIEODKRYTE MIASTO RYS HISTORYCZNY, NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY STRUKTURY MIASTA

AMAZING CITY ŁÓDŹ OSTATNIE NIEODKRYTE MIASTO RYS HISTORYCZNY, NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY STRUKTURY MIASTA AMAZING CITY ŁÓDŹ OSTATNIE NIEODKRYTE MIASTO RYS HISTORYCZNY, NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY STRUKTURY Łódź posiada jedyny w swoim rodzaju, autentyczny zespół historyzujących, eklektycznych i secesyjnych kamienic

Bardziej szczegółowo

Nowe osiedla, centra biznesowe i hotel. Trasa WZ na nowo

Nowe osiedla, centra biznesowe i hotel. Trasa WZ na nowo 04-09-19 1/7 Trasa WZ na nowo 28.06.2019 13:48 kategoria: Biznes Miasto Łódź Buduje Prawie 1,5 tysiąca mieszkań, nowoczesne biurowce i hotel w sercu Łodzi. Trasa WZ zmienia swoje oblicze i obrasta nowymi

Bardziej szczegółowo

Białostocka trasa W-Z - powstanie i następstwa w strukturze przestrzennej śródmieścia

Białostocka trasa W-Z - powstanie i następstwa w strukturze przestrzennej śródmieścia Białostocka trasa W-Z - powstanie i następstwa w strukturze przestrzennej śródmieścia Michał Chodorowski Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, ul. O. Sosnowskiego 11, 15-893 Białystok E-mail:

Bardziej szczegółowo

ŁÓDŹ OSTATNIE NIEODKRYTE MIASTO

ŁÓDŹ OSTATNIE NIEODKRYTE MIASTO ŁÓDŹ OSTATNIE NIEODKRYTE MIASTO Rys historyczny, najważniejsze elementy struktury miasta Łódź posiada jedyny w swoim rodzaju, autentyczny zespół historyzujących, eklektycznych oraz secesyjnych kamienic

Bardziej szczegółowo

MODERNIZACJA ELEWACJI W OBIEKTACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ NA PRZYKŁADZIE KLUBU POLITECHNIK POLITECHNIKI CZĘSTOCHOWSKIEJ

MODERNIZACJA ELEWACJI W OBIEKTACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ NA PRZYKŁADZIE KLUBU POLITECHNIK POLITECHNIKI CZĘSTOCHOWSKIEJ Budownictwo 23 DOI: 10.17512/znb.2017.1.29 Nina Sołkiewicz-Kos 1, Malwina Tubielewicz-Michalczuk 2 MODERNIZACJA ELEWACJI W OBIEKTACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ NA PRZYKŁADZIE KLUBU POLITECHNIK POLITECHNIKI

Bardziej szczegółowo

Lokalizacja 1. Katowice, ul. Słowackiego 16 www.citybaner.pl tel. 32 724 76 78 biuro@citybaner.pl. Baner. Powierzchnia: 18 m 2 ( 600 x 300 cm )

Lokalizacja 1. Katowice, ul. Słowackiego 16 www.citybaner.pl tel. 32 724 76 78 biuro@citybaner.pl. Baner. Powierzchnia: 18 m 2 ( 600 x 300 cm ) Katowice ul. Andrzeja Powierzchnia: 18 m 2 ( 600 x 300 cm ) Dodatki: Oświetlenie Lokalizacja 1 600x300cm widoczny jest z Placu Oddziałów Młodzieży Powstańczej, który przejął rolę węzła komunikacyjnego

Bardziej szczegółowo

Projekt Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Rejon ulicy T. Mateckiego w Poznaniu I konsultacje społeczne Poznań, r.

Projekt Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Rejon ulicy T. Mateckiego w Poznaniu I konsultacje społeczne Poznań, r. Projekt Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Rejon ulicy T. Mateckiego w Poznaniu I konsultacje społeczne Poznań, 15.09.2016 r. Zespół projektowy: Katarzyna Derda projektant prowadzący Hanna

Bardziej szczegółowo

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Wygenerowano: 017-10-0 18:55:50.75917, A-1-16-17 Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Informacje ogólne Nazwa Kompozycja architektoniczno-urbanistyczna. Zespoły mieszkaniowe Status

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA PORZĄDKOWANIA MIEJSKIEJ PRZESTRZENI PUBLICZNEJ

ZAGADNIENIA PORZĄDKOWANIA MIEJSKIEJ PRZESTRZENI PUBLICZNEJ Budownictwo 18 Nina Sołkiewicz-Kos, Malwina Tubielewicz-Michalczuk ZAGADNIENIA PORZĄDKOWANIA MIEJSKIEJ PRZESTRZENI PUBLICZNEJ Wprowadzenie Przedmiotem pracy jest analiza przestrzeni miejskiej Gminy Kłomnice

Bardziej szczegółowo

s.1 Gliwice, r. Szanowni Państwo,

s.1 Gliwice, r. Szanowni Państwo, Gliwice, 21.07.2016 r. Szanowni Państwo, W związku z komunikatem prasowym opublikowanym po zakończeniu badania opinii mieszkańców na temat rozwiązań architektonicznych projektowanego węzła przesiadkowego,

Bardziej szczegółowo

ARCHITEKTURA II Rzeczypospolitej inspiracje do przygotowania konkursowego LAPBOOKA

ARCHITEKTURA II Rzeczypospolitej inspiracje do przygotowania konkursowego LAPBOOKA ARCHITEKTURA II Rzeczypospolitej inspiracje do przygotowania konkursowego LAPBOOKA MODERNIZM Cechy architektury modernistycznej: FUNKCJONALIZM, czyli architektura dostosowana do potrzeb: dostęp do świeżego

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁPRACA WYŻSZEJ SZKOŁY TECHNICZNEJ W KATOWICACH Z JEDNOSTKAMI SAMORZĄDOWYMI. WYBRANE PRZYKŁADY PROJEKTÓW STUDENCKICH

WSPÓŁPRACA WYŻSZEJ SZKOŁY TECHNICZNEJ W KATOWICACH Z JEDNOSTKAMI SAMORZĄDOWYMI. WYBRANE PRZYKŁADY PROJEKTÓW STUDENCKICH ZESZYTY NAUKOWE WYŻSZEJ SZKOŁY TECHNICZNEJ W KATOWICACH ISSN 2082-7016; eissn 2450-5552 2015, nr 7 Sylwia NIEDZIELA-WAWRZYNIAK Cezary WAWRZYNIAK Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach; e-mail: cezarywawrzyniak@mailplus.pl

Bardziej szczegółowo

Idea modelowego domu wielorodzinnego Program budowy dostępnych cenowo mieszkań na wynajem to jeden z priorytetów rządu. Elementem realizacji programu jest ogólnopolski konkurs na modelowy dom wielorodzinny,

Bardziej szczegółowo

połączenie obszaru Wyspy z rzeką główną przestrzenią publiczną,

połączenie obszaru Wyspy z rzeką główną przestrzenią publiczną, GŁÓWNE ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE połączenie obszaru Wyspy z rzeką główną przestrzenią publiczną, wytworzenie przestrzeni publicznych w oparciu o historyczne siatki urbanistyczne, aktywizacja obszaru przez

Bardziej szczegółowo

Wytyczne konserwatorskie

Wytyczne konserwatorskie Załącznik nr 4 CZĘŚĆ A - osiedle Księży Młyn Wytyczne ogólne Wytyczne konserwatorskie - Proces adaptacji zespołu powinien uwzględnić dążenia Miasta do wpisania zespołu osiedla Księży Młyn na listę pomników

Bardziej szczegółowo

PROJEKTY STUDENCKIE - Anna Czapska 6/1 PROJEKTY STUDENCKIE

PROJEKTY STUDENCKIE - Anna Czapska 6/1 PROJEKTY STUDENCKIE Poniżej przedstawione zostały prace studentów Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej wykonane pod kierunkiem Huberta Trammera. Prezentują one projekty koncepcyjne zagospodarowania

Bardziej szczegółowo

Lokalizacja 1. Katowice, ul. Słowackiego 16 www.citybaner.pl tel. 32 724 76 78 biuro@citybaner.pl

Lokalizacja 1. Katowice, ul. Słowackiego 16 www.citybaner.pl tel. 32 724 76 78 biuro@citybaner.pl Katowice Pl. Młodzieży Powstaoczej Powierzchnia: 18 m 2 ( 600 x 300 cm ) Lokalizacja 1 600x300cm Plac Oddziałów Młodzieży Powstaoczej przejął rolę węzła komunikacyjnego po zamknięciu Placu Szewczyka. Pełni

Bardziej szczegółowo

DOMINIK JAŚKOWIEC RADNY MIASTA KRAKOWA pl. Wszystkich Świętych 3/ Kraków

DOMINIK JAŚKOWIEC RADNY MIASTA KRAKOWA pl. Wszystkich Świętych 3/ Kraków DOMINIK JAŚKOWIEC RADNY MIASTA KRAKOWA pl. Wszystkich Świętych 3/4 31-004 Kraków dominikjaskowiec@interia.pl, www.jaskowiec.eu Kraków, dn. 19 sierpnia 2013 r. Dotyczy: Zgłoszenia uwag do projektu zmiany

Bardziej szczegółowo

UZASADNIENIE DO UCHWAŁY NR V/51/VIII/2019 RADY MIASTA POZNANIA z dnia 8 stycznia 2019r.

UZASADNIENIE DO UCHWAŁY NR V/51/VIII/2019 RADY MIASTA POZNANIA z dnia 8 stycznia 2019r. UZASADNIENIE DO UCHWAŁY NR V/51/VIII/2019 RADY MIASTA POZNANIA z dnia 8 stycznia 2019r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu w rejonie ulic Cmentarnej i Grunwaldzkiej

Bardziej szczegółowo

Pomiary hałasu w roku 2015 W roku 2015, w oparciu o wytyczne GIOŚ dotyczące wyznaczania punktów pomiarowych i zgodnie z Programem państwowego

Pomiary hałasu w roku 2015 W roku 2015, w oparciu o wytyczne GIOŚ dotyczące wyznaczania punktów pomiarowych i zgodnie z Programem państwowego Pomiary hałasu w roku 2015 W roku 2015, w oparciu o wytyczne GIOŚ dotyczące wyznaczania punktów pomiarowych i zgodnie z Programem państwowego monitoringu środowiska województwa łódzkiego na lata 2013-2015

Bardziej szczegółowo

NOWA WILDA. fragment miasta. jednostka urbanistyczna z dominującą funkcją mieszkaniową. Mapa miejska

NOWA WILDA. fragment miasta. jednostka urbanistyczna z dominującą funkcją mieszkaniową. Mapa miejska NOWA WILDA fragment miasta jednostka urbanistyczna z dominującą funkcją mieszkaniową Mapa miejska KLIN ZIELENI wg prof. Władysława Czarneckiego Dopływ świeżych idei dla nowych wyzwań Miasta Koncepcja funkcjonalno-przestrzenna

Bardziej szczegółowo

Rewitalizacja zespołu dawnych koszar kawaleryjskich Olsztyn WZGÓRZE SOJA. Projekt: Biuro Architektoniczne Gadomscy

Rewitalizacja zespołu dawnych koszar kawaleryjskich Olsztyn WZGÓRZE SOJA. Projekt: Biuro Architektoniczne Gadomscy Rewitalizacja zespołu dawnych koszar kawaleryjskich Olsztyn WZGÓRZE SOJA Projekt: Biuro Architektoniczne Gadomscy Rys historyczny 1884 r. 1886 r. budowa koszar kawalerii na Wzgórzu Soja 1886 r. rozlokowanie

Bardziej szczegółowo

NIERUCHOMOŚĆ NA SPRZEDAŻ

NIERUCHOMOŚĆ NA SPRZEDAŻ NIERUCHOMOŚĆ NA SPRZEDAŻ - Wrocław ul. Małachowskiego 11 grunt zabudowany obiektem usł usługowougowo-magazynowym Powierzchnia gruntu: 0,2804 ha Powierzchnia zabudowy zabudowy: 1 142,00 m2 Poł ł o ż enie:

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XIV/153/95 RADY MIEJSKIEJ W JELENIEJ GÓRZE. z dnia 12 grudnia 1995 r.

UCHWAŁA NR XIV/153/95 RADY MIEJSKIEJ W JELENIEJ GÓRZE. z dnia 12 grudnia 1995 r. UCHWAŁA NR XIV/153/95 RADY MIEJSKIEJ W JELENIEJ GÓRZE z dnia 12 grudnia 1995 r. w sprawie wprowadzenia zmiany w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego miasta Jeleniej Góry Na podstawie

Bardziej szczegółowo

WARUNKI FUNKCJONALNE DLA BUDOWY PARKINGU WIELOPOZIOMOWEGO PRZY UL. NAWROT 3/5 W ŁODZI

WARUNKI FUNKCJONALNE DLA BUDOWY PARKINGU WIELOPOZIOMOWEGO PRZY UL. NAWROT 3/5 W ŁODZI WARUNKI FUNKCJONALNE DLA BUDOWY PARKINGU WIELOPOZIOMOWEGO PRZY UL. NAWROT 3/5 W ŁODZI 1. Nazwa przedsięwzięcia: Budowa parkingu wielopoziomowego przy ul. Nawrot 3/5 w Łodzi 2. Adres obiektu: Łódź, ul.

Bardziej szczegółowo

PIASKI POŁUDNIE JEDNOSTKA: 33

PIASKI POŁUDNIE JEDNOSTKA: 33 33. PIASKI POŁUDNIE JEDNOSTKA: 33 POWIERZCHNIA: NAZWA: 327.11 ha PIASKI POŁUDNIE KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ Istniejąca zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna do utrzymania i uzupełnienia, z

Bardziej szczegółowo

KONKURS MIEJSKI 9/3 KONKURS SARP

KONKURS MIEJSKI 9/3 KONKURS SARP KONKURS SARP Konkurs na opracowanie koncepcji fragmentu Śródmieścia wzdłuż Trasy W-Z został przeprowadzony przez Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział w Lublinie na zlecenie Prezydenta i Zarządu

Bardziej szczegółowo

Szymala Kierunki rozwoju przestrzennego Wałbrzycha i jego powiązań Wałbrzych, 9 grudnia 2011 Historyczne dokumenty planistyczne: MIEJSCOWY PLAN OGÓLNY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ZESPOŁU MIEJSKIEGO

Bardziej szczegółowo

KONKURS KONCEPCJA URBANISTYCZNO ARCHITEKTONICZNA POZNAŃSKIEJ ŚCIANY ZACHODNIEJ SKYLINE CHALLENGE

KONKURS KONCEPCJA URBANISTYCZNO ARCHITEKTONICZNA POZNAŃSKIEJ ŚCIANY ZACHODNIEJ SKYLINE CHALLENGE Załącznik nr 3 KONKURS KONCEPCJA URBANISTYCZNO ARCHITEKTONICZNA POZNAŃSKIEJ ŚCIANY ZACHODNIEJ SKYLINE CHALLENGE OGÓLNE ZALECENIA KONSERWATORSKIE DO KONKURSU: 1. Teren objęty granicami opracowania konkursu

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 8.1 do SIWZ

Załącznik nr 8.1 do SIWZ Załącznik nr 8.1 do SIWZ Wytyczne konserwatorskie dla adresów: ul. Rewolucji 1905 r. 13, ul. Rewolucji 1905 r. 15, ul. Rewolucji 1905 r. 17, ul. Rewolucji 1905 r. 21, ul. Wschodnia 50, ul. Wschodnia 54,

Bardziej szczegółowo

SZCZECIN - OBSZARY O ZWARTEJ STRUKTURZE FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNEJ

SZCZECIN - OBSZARY O ZWARTEJ STRUKTURZE FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNEJ SZCZECIN - OBSZARY O ZWARTEJ STRUKTURZE FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNEJ MAPA ROZKŁADU MIEJSC PRACY WARSZTATY URBANISTYCZNE UNIA METROPOLII POLSKICH / TUP WARSZAWA 4/5 lipca 2016 r. SZCZECIN STRUKTURA ADMINISTRACYJNA:

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA RUCHU W CENTRUM MIASTA KIELCE STREFA RUCHU USPOKOJONEGO. Konferencja Miasta przyjazne rowerom Kielce, 05.10.2006

ORGANIZACJA RUCHU W CENTRUM MIASTA KIELCE STREFA RUCHU USPOKOJONEGO. Konferencja Miasta przyjazne rowerom Kielce, 05.10.2006 ORGANIZACJA RUCHU W CENTRUM MIASTA KIELCE STREFA RUCHU USPOKOJONEGO Konferencja Miasta przyjazne rowerom Kielce, 05.10.2006 FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA CHARAKTERYSTYKA ŚRÓDMIEŚCIA PołoŜenie centrum na tle

Bardziej szczegółowo

Pokaż mi swój dom, a powiem ci, skąd jesteś. Architektura domu w aspekcie kultury

Pokaż mi swój dom, a powiem ci, skąd jesteś. Architektura domu w aspekcie kultury Pokaż mi swój dom, a powiem ci, skąd jesteś. Architektura domu w aspekcie kultury Katarzyna Kosk Politechnika Warszawska, Wydział Architektury, Koszykowa 55, 00-659 Warszawa E-mail: katarzynakosk@gmail.com

Bardziej szczegółowo

12 NOWA WYSPA W ELBLĄGU KONKURS NA OPRACOWANIE KONCEPCJI URBANISTYCZNEJ ZAGOSPODAROWANIA WYSPY SPICHRZÓW W ELBLĄGU

12 NOWA WYSPA W ELBLĄGU KONKURS NA OPRACOWANIE KONCEPCJI URBANISTYCZNEJ ZAGOSPODAROWANIA WYSPY SPICHRZÓW W ELBLĄGU 8 12 NOWA WYSPA W ELBLĄGU KONKURS NA OPRACOWANIE KONCEPCJI URBANISTYCZNEJ ZAGOSPODAROWANIA WYSPY SPICHRZÓW W ELBLĄGU IDEA PROJEKTU PODSTAWOWYM ZAŁOŻENIEM PROJEKTU KONCEPCJI JEST ZAPROPONOWANIE TAKICH FUNKCJI,

Bardziej szczegółowo

Tak będzie wyglądał Teatr Miejski

Tak będzie wyglądał Teatr Miejski Tak będzie wyglądał Teatr Miejski Rozstrzygnięto konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej przebudowy Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza. Autorem zwycięskiej pracy jest warszawskie biuro

Bardziej szczegółowo

NOWOCZESNA KAMIENICA NA STARYM MOKOTOWIE

NOWOCZESNA KAMIENICA NA STARYM MOKOTOWIE NOWOCZESNA KAMIENICA NA STARYM MOKOTOWIE JAKOŚĆ PRESTIŻ DESIGN Rezydencja Fryderyk to projekt, w którym dzięki roli architekta i dewelopera, miałem możliwość zrealizowania w pełni mojej wizji stworzenia

Bardziej szczegółowo

Oferta badawcza Politechniki Gdańskiej. Wydział Architektury KATEDRA ARCHITEKTURY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ

Oferta badawcza Politechniki Gdańskiej. Wydział Architektury KATEDRA ARCHITEKTURY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ KATEDRA ARCHITEKTURY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ kierownik katedry: dr hab. inż. arch. Elżbieta Ratajczyk-Piątkowska tel.: 058 347-21-33 e-mail: mamout@neostrada.pl adres www: http://www.arch.pg.gda.pl/?id=podstrony&idp=4&jezyk=pl&idd=7

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNA ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW W SĄSIEDZTWIE DWORCÓW KOLEJOWYCH W PRUSZKOWIE

KONCEPCJA URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNA ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW W SĄSIEDZTWIE DWORCÓW KOLEJOWYCH W PRUSZKOWIE KONCEPCJA URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNA ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW W SĄSIEDZTWIE DWORCÓW KOLEJOWYCH W PRUSZKOWIE KONCEPCJA URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNA ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW W SĄSIEDZTWIE DWORCÓW KOLEJOWYCH

Bardziej szczegółowo

CZAS NA REWITALIZACJĘ

CZAS NA REWITALIZACJĘ CZAS NA REWITALIZACJĘ prezentacja projektów Projekt Zespołu I Głównym założeniem projektowym było utworzenie przestrzeni publicznej oraz parkowej, w taki sposób aby uzyskać efekt swoistej kameralności,

Bardziej szczegółowo

Józefosław nowy plan zagospodarowania przestrzennego

Józefosław nowy plan zagospodarowania przestrzennego Józefosław nowy plan zagospodarowania przestrzennego Kto bierze udział w procesie? Rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia planu miejscowego. Wójt / burmistrz / prezydent publikuje

Bardziej szczegółowo

! # %!& # ( ) &%! # % & # & ( # %,#. #&/. 0 1) #) (! & ) %+% &(, ( ( )(. (!2302# &,#. #&/. 0 45( & 2# 1) %6&4 . #&/. 7 (1 ( &) & )!

! # %!& # ( ) &%! # % & # & ( # %,#. #&/. 0 1) #) (! & ) %+% &(, ( ( )(. (!2302# &,#. #&/. 0 45( & 2# 1) %6&4 . #&/. 7 (1 ( &) & )! ! # %!& # ( ) &%! # % & # & ( + # %,#. #&/. 0 1) #) (! & ) %+% &(, ( ( )(. (!2302# &,#. #&/. 0 45( & /!/ 2# 1) %6&4 /!/. #&/. 7 (1 ( &) & )! +%% &(, ( ( ),# &) 8 /!/ Przedmiot opracowania Nr rys. Nr str.

Bardziej szczegółowo

1. ULICE OBJĘTE RYCZAŁTEM

1. ULICE OBJĘTE RYCZAŁTEM Załącznik nr 2 do siwz nr DGK-IV.271.47.2015 WYKAZ - SEKTOR II 1. ULICE OBJĘTE RYCZAŁTEM Wykaz ulic tras komunikacyjnych przewidzianych do stałego utrzymania Orientacyjna powierzchnia Drogi powiatowe (w

Bardziej szczegółowo

Projekt Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Rejon ulic Zbyłowita i Leszka w Poznaniu

Projekt Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Rejon ulic Zbyłowita i Leszka w Poznaniu Projekt Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Rejon ulic Zbyłowita i Leszka w Poznaniu II konsultacje społeczne Poznań, 1 września 2016 r. Zespół projektowy: Marcin Piernikowski projektant

Bardziej szczegółowo

WNIOSKI. do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu Osi Saskiej

WNIOSKI. do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu Osi Saskiej Grupa M20 ul. Wł. Andersa 29 lok. PAŃSTWOMIASTO 00-159 Warszawa Warszawa, 17 grudnia 2013 Szanowna Pani Hanna Gronkiewicz-Waltz Prezydent m. st. Warszawy za pośrednictwem: Biura Architektury i Planowania

Bardziej szczegółowo

I. Lista obecności stanowi załącznik do protokołu. II. PDF created with pdffactory trial version PROTOKÓŁ

I. Lista obecności stanowi załącznik do protokołu. II. PDF created with pdffactory trial version   PROTOKÓŁ PROTOKÓŁ z przeprowadzenia dyskusji publicznej nad przyjętymi rozwiązaniami w projekcie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Nr 119/27/2005 Staromieście-Miłocin-Północ w Rzeszowie Protokół

Bardziej szczegółowo

Zintegrowany program rewitalizacji Miasta Biała Rawska

Zintegrowany program rewitalizacji Miasta Biała Rawska Zintegrowany program rewitalizacji Miasta Biała Rawska Współpraca z samorządem województwa, Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków i gminami w zakresie ochrony i zachowania obiektów i obszarów zabytkowych

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 11 do SIWS/załącznik nr 3 do umowy Wykaz dokumentacji fotograficznej przeznaczonej do konserwacji - Część II

Załącznik nr 11 do SIWS/załącznik nr 3 do umowy Wykaz dokumentacji fotograficznej przeznaczonej do konserwacji - Część II Załącznik nr 11 do SIWS/załącznik nr 3 do umowy Wykaz dokumentacji fotograficznej przeznaczonej do konserwacji - Część II Lp NrEwid Opis zawartości fotografii Wymiary (szer x wys cm) Uwagi/ opisy znajdujące

Bardziej szczegółowo

STARY PROKOCIM JEDNOSTKA: 31

STARY PROKOCIM JEDNOSTKA: 31 31. STARY PROKOCIM JEDNOSTKA: 31 POWIERZCHNIA: NAZWA: 327.19 ha STARY PROKOCIM KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ Istniejąca zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i wielorodzinna do utrzymania, przekształceń

Bardziej szczegółowo

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa stanowi podstawowe narzędzie dla prowadzenia polityki przestrzennej w jego obszarze.

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa stanowi podstawowe narzędzie dla prowadzenia polityki przestrzennej w jego obszarze. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa stanowi podstawowe narzędzie dla prowadzenia polityki przestrzennej w jego obszarze. Jej prowadzenie służy realizacji celu publicznego, jakim jest ochrona

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z dnia... r.

UCHWAŁA NR RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z dnia... r. UCHWAŁA NR RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z dnia... r. PROJEKT w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu Czyste rejon ulicy Prądzyńskiego dla zabudowy w terenie W7aU Na

Bardziej szczegółowo

Dąbrowa Górnicza - Śródmieście ZałoŜenia strategii rozwoju przestrzennego dzielnicy. Warsztaty Charette Sesja 3

Dąbrowa Górnicza - Śródmieście ZałoŜenia strategii rozwoju przestrzennego dzielnicy. Warsztaty Charette Sesja 3 Dąbrowa Górnicza - Śródmieście ZałoŜenia strategii rozwoju przestrzennego dzielnicy Warsztaty Charette Sesja 3 1 Organizatorzy warsztatów Miasto Dąbrowa Górnicza Śląski Związek Gmin i Powiatów 2 Program

Bardziej szczegółowo

10. OLSZA JEDNOSTKA: 10

10. OLSZA JEDNOSTKA: 10 10. OLSZA JEDNOSTKA: 10 POWIERZCHNIA: NAZWA: 139.39 ha OLSZA KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ Istniejąca zabudowa mieszkaniowa osiedla Oficerskiego do utrzymania i uzupełnienia, z możliwością

Bardziej szczegółowo

Zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2015 r. nowe wyzwania. Jolanta Latała Towarzystwo Urbanistów Polskich

Zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2015 r. nowe wyzwania. Jolanta Latała Towarzystwo Urbanistów Polskich Zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2015 r. nowe wyzwania Jolanta Latała Towarzystwo Urbanistów Polskich A. Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę Szacuje się chłonność

Bardziej szczegółowo

Poznań. kliny zieleni. rzeki i jeziora. jakość życia. miasto zwarte. dialog społeczny

Poznań. kliny zieleni. rzeki i jeziora. jakość życia. miasto zwarte. dialog społeczny Poznań kliny zieleni rzeki i jeziora jakość życia miasto zwarte dialog społeczny NIEZAGOSPODAROWANA PRZESTRZEŃ W MIEŚCIE DZIURA W MIEŚCIE WOLNE TORY teren pokolejowy powstały po przeniesieniu ruchu towarowego

Bardziej szczegółowo

IV Festiwal Światła i Sztuki Ulicy Lumo Bjalistoko 2017

IV Festiwal Światła i Sztuki Ulicy Lumo Bjalistoko 2017 IV Festiwal Światła i Sztuki Ulicy Lumo Bjalistoko 2017 Jednym ze znaków rozpoznawczych Lumo Bjalistoko są wieczorne pokazy multimediów oraz instalacje świetlne. Dzięki nim artyści wypełniają ulice, place

Bardziej szczegółowo

Wizja zagospodarowania

Wizja zagospodarowania Wizja zagospodarowania r. Dyrektor Miejskiej Pracowni Urbanistycznej Janus projektowy: Katarzyna Derda kierownik Z2 koordynator komunikacji i infrastruktury Brodnicki projektant Dariusz Marcinek projektant

Bardziej szczegółowo

Nowy przebieg drogi krajowej nr 91 odcinek Trasy Wschodniej od Pl. Daszyńskiego do ul. Grudziądzkiej w Toruniu

Nowy przebieg drogi krajowej nr 91 odcinek Trasy Wschodniej od Pl. Daszyńskiego do ul. Grudziądzkiej w Toruniu Nowy przebieg drogi krajowej nr 91 odcinek Trasy Wschodniej od Pl. Daszyńskiego do ul. Grudziądzkiej w Toruniu PLAN PREZENTACJI WSTĘP CZĘŚĆ I OPRACOWANIE URBANISTYCZNE Wnioski z przeprowadzonych analiz

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XIX-38/2016 RADY MIEJSKIEJ W WOŁOMINIE. z dnia 26 lutego 2016 r.

UCHWAŁA NR XIX-38/2016 RADY MIEJSKIEJ W WOŁOMINIE. z dnia 26 lutego 2016 r. UCHWAŁA NR XIX-38/2016 RADY MIEJSKIEJ W WOŁOMINIE z dnia 26 lutego 2016 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu położonego w Wołominie pomiędzy

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XVII-7/2016 RADY MIEJSKIEJ W WOŁOMINIE. z dnia 28 stycznia 2016 r.

UCHWAŁA NR XVII-7/2016 RADY MIEJSKIEJ W WOŁOMINIE. z dnia 28 stycznia 2016 r. UCHWAŁA NR XVII-7/2016 RADY MIEJSKIEJ W WOŁOMINIE z dnia 28 stycznia 2016 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu położonego w Wołominie między

Bardziej szczegółowo

Projekt nagrodzono za interesującą propozycję spójnego, wielobryłowego zespołu zabudowy scalającej urbanistycznie nowoprojektowany zespół z

Projekt nagrodzono za interesującą propozycję spójnego, wielobryłowego zespołu zabudowy scalającej urbanistycznie nowoprojektowany zespół z Ocena Prac - Etap II Praca nr 1. I NAGRODA Nagrodę przyznano za zdecydowane przeprowadzenie syntetycznej i klarownej. koncepcji przestrzenno-funkcjonalnej zespołu, dobrze wpisującego się w urbanistykę

Bardziej szczegółowo

Oferta numer 1 Chorzów 02.10.2014r. KARTA OCENY WIZUALIZACJA BRYŁY BUDYNKU [ocena punktowa zostanie potwierdzona oceną opisową] 1. Ekspozycja nowo projektowanego obiektu od strony ulicy Strzelców Bytomskich;

Bardziej szczegółowo

Popularne projekty domów parterowych

Popularne projekty domów parterowych Jeden projekt, dwa pomysły na realizację. Zobacz zdjęcia z budowy domów parterowych Gotowe projekty domów jednorodzinnych można dostosować do swoich potrzeb na etapie adaptacji. Poza obowiązkową jej częścią,

Bardziej szczegółowo

Wizja zagospodarowania Wolnych Torów w Poznaniu

Wizja zagospodarowania Wolnych Torów w Poznaniu Wizja zagospodarowania Wolnych Torów w Poznaniu Konsultacje społeczne Poznań, 26 września 2018 r. Dyrektor Miejskiej Pracowni Urbanistycznej Elżbieta Janus Zespół projektowy: Katarzyna Derda kierownik

Bardziej szczegółowo

KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI PUBLICZNYCH NA OBSZARACH ŚRÓDMIEJSKICH NA PRZYKŁADZIE MIASTA CZĘSTOCHOWY

KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI PUBLICZNYCH NA OBSZARACH ŚRÓDMIEJSKICH NA PRZYKŁADZIE MIASTA CZĘSTOCHOWY Budownictwo 20 Nina Sołkiewicz-Kos KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI PUBLICZNYCH NA OBSZARACH ŚRÓDMIEJSKICH NA PRZYKŁADZIE MIASTA CZĘSTOCHOWY Wprowadzenie Artykuł obejmuje zagadnienia dotyczące terenów śródmiejskich

Bardziej szczegółowo

UZASADNIENIE Do Uchwały Nr Rady Miejskiej Gminy Pobiedziska z dnia. 2016r.

UZASADNIENIE Do Uchwały Nr Rady Miejskiej Gminy Pobiedziska z dnia. 2016r. UZASADNIENIE Do Uchwały Nr Rady Miejskiej Gminy Pobiedziska z dnia. 2016r. w sprawie: zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną w rejonie

Bardziej szczegółowo

OPIS KONCEPCJI MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO TERENU POŁOŻONEGO W PIEKARACH ŚLĄSKICH KOZŁOWEJ GÓRZE W REJONIE ULIC ZAMKOWEJ I

OPIS KONCEPCJI MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO TERENU POŁOŻONEGO W PIEKARACH ŚLĄSKICH KOZŁOWEJ GÓRZE W REJONIE ULIC ZAMKOWEJ I OPIS KONCEPCJI MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO TERENU POŁOŻONEGO W PIEKARACH ŚLĄSKICH KOZŁOWEJ GÓRZE W REJONIE ULIC ZAMKOWEJ I TARNOGÓRSKIEJ 1 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI 2 POŁOŻENIE 3 ANALIZA

Bardziej szczegółowo

PROBLEMY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W OBSZARZE ŚRÓDMIEJSKIM

PROBLEMY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W OBSZARZE ŚRÓDMIEJSKIM IV KONFERENCJA NAUKOWO TECHNICZNA MIASTO I TRANSPORT 2010 PROBLEMY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W OBSZARZE ŚRÓDMIEJSKIM JOLANTA LATAŁA Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego, Urząd m.st. Warszawy

Bardziej szczegółowo

Gdańsk. konkurs. koncepcje

Gdańsk. konkurs. koncepcje Gdańsk konkurs koncepcje GDAŃSK Pomysł na plac Pomysł na nieco senny i trochę zapomniany Plac Wałowy w Gdańsku to kolejny z projektów rewitalizacyjnych realizowanych w ramach Bram Kraju przez AMS i władze

Bardziej szczegółowo

Rozbudowa pasażu handlowego w budynku mieszkalnym przy ul. Śniadeckiego w Oświęcimiu

Rozbudowa pasażu handlowego w budynku mieszkalnym przy ul. Śniadeckiego w Oświęcimiu ul. Mikołaja Kopernika 5/2, 32-602 Oświęcim; tel. 600-27-33-39 egz. 1. Rozbudowa pasażu handlowego w budynku mieszkalnym przy ul. Śniadeckiego 23-39 w Oświęcimiu Wstępna koncepcja architektoniczna Inwestor:

Bardziej szczegółowo

Dom na zielonej Starej Ochocie

Dom na zielonej Starej Ochocie Dom na zielonej Starej Ochocie Reprezentacyjne 315 m2: lokalizacja doskonała na biuro Była to niezwykła sesja zdjęciowa dzięki słońcu, zieleni, spokojowi i urodzie budynku oraz okolicy. Stara Ochota -

Bardziej szczegółowo

Cieszyn, Październik 2006 r.

Cieszyn, Październik 2006 r. Cieszyn, Październik 2006 r. Struktura finansowania projektu : Całkowity koszt projektu 208 tys. złotych Dofinansowanie z EFRR 156 tys. złotych (75%) Budżet miasta Cieszyn 52 tys. złotych (25%) Cele projektu

Bardziej szczegółowo

Koncepcja uspokojenia ruchu na osiedlu Wilda w Poznaniu główne założenia

Koncepcja uspokojenia ruchu na osiedlu Wilda w Poznaniu główne założenia POLITECHNIKA POZNAŃSKA Zakład Systemów Transportowych Koncepcja uspokojenia ruchu na osiedlu Wilda w Poznaniu główne założenia Odbiorca: Rada Osiedla Wilda, Zarząd Dróg Miejskich Autorzy: dr inż. Szymon

Bardziej szczegółowo

OSTATNIA SZANSA NA NOWE ŻYCIE CRACOVII

OSTATNIA SZANSA NA NOWE ŻYCIE CRACOVII OSTATNIA SZANSA NA NOWE ŻYCIE CRACOVII Kraków 6 czerwca 2013 NOWA CRACOVIA 2 1. Echo Investment 2. Ocena techniczna istniejącego budynku 3. Wpis do ewidencji zabytków 4. Projekt planu miejscowego Błonia

Bardziej szczegółowo

Prezydent Miasta Poznania ogłasza przetargi na sprzedaż nieruchomości miejskich

Prezydent Miasta Poznania ogłasza przetargi na sprzedaż nieruchomości miejskich Prezydent Miasta Poznania ogłasza przetargi na sprzedaż nieruchomości miejskich Całkowita powierzchnia nieruchomości to 580 m 2. Niniejszy numer newslettera w całości jest poświęcony prezentacji aktualnej

Bardziej szczegółowo

Przystąpienie do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego W rejonie ulicy Gołębiej w Poznaniu

Przystąpienie do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego W rejonie ulicy Gołębiej w Poznaniu Przystąpienie do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego W rejonie ulicy Gołębiej w Poznaniu I konsultacje społeczne Poznań, 23 marca 2017 r. Zespół projektowy: Adam Derc - kierownik

Bardziej szczegółowo

Zielony Trójkąt: rewitalizacja skweru u zbiegu ulic Kościuszki i Pułaskiego. Wrocławski Budżet Obywatelski 2017

Zielony Trójkąt: rewitalizacja skweru u zbiegu ulic Kościuszki i Pułaskiego. Wrocławski Budżet Obywatelski 2017 Zielony Trójkąt: rewitalizacja skweru u zbiegu ulic Kościuszki i Pułaskiego Wrocławski Budżet Obywatelski 2017 Rewitalizacja południowo-zachodniego narożnika skrzyżowania ulic Kościuszki i Pułaskiego Uzasadnienie

Bardziej szczegółowo

dodany został punkt 1.6 o treści: Konkurs jest rekomendowany przez Stowarzyszenie Architektów Polskich.

dodany został punkt 1.6 o treści: Konkurs jest rekomendowany przez Stowarzyszenie Architektów Polskich. Zmiany w Regulaminie konkursu na koncepcję architektoniczną dla inwestycji pn. Budynek naukowo-dydaktyczny Kampus Ochota (psychologia, kognitywistyka, psychofizjologia w Warszawie Rozdział I. Punkt 1.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR.../20... r. RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z dnia r.

UCHWAŁA NR.../20... r. RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z dnia r. UCHWAŁA NR.../20... r. RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z dnia...20... r. PROJEKT DRUK NR 3072 w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ul. Chodkiewicza

Bardziej szczegółowo

Białystok, dnia 29 grudnia 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXIX/475/16 RADY MIASTA BIAŁYSTOK. z dnia 19 grudnia 2016 r.

Białystok, dnia 29 grudnia 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXIX/475/16 RADY MIASTA BIAŁYSTOK. z dnia 19 grudnia 2016 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO Białystok, dnia 29 grudnia 2016 r. Poz. 4939 UCHWAŁA NR XXIX/475/16 RADY MIASTA BIAŁYSTOK zmieniająca uchwałę w sprawie ustalenia na terenie Miasta Białegostoku

Bardziej szczegółowo

43. TONIE JEDNOSTKA: 43

43. TONIE JEDNOSTKA: 43 43. TONIE JEDNOSTKA: 43 POWIERZCHNIA: NAZWA: 708.32 ha TONIE KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna istniejąca z możliwością uzupełnień wzdłuż ul. Władysława Łokietka

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 1809/2012 Prezydenta Miasta Płocka z dnia 15 czerwca 2012 roku

Zarządzenie Nr 1809/2012 Prezydenta Miasta Płocka z dnia 15 czerwca 2012 roku Zarządzenie Nr 1809/2012 Prezydenta Miasta Płocka z dnia 15 czerwca 2012 roku w sprawie: zasadności przystąpienia do sporządzenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Trzepowo w Płocku Na

Bardziej szczegółowo

ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO m.st. WARSZAWY OPIS ROZWIĄZAŃ INFORMACJA PORÓWNAWCZA

ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO m.st. WARSZAWY OPIS ROZWIĄZAŃ INFORMACJA PORÓWNAWCZA OBSZAR NR 72, 73, 74 (Śródmieście) Położenie obszarów: Obszar nr 72 - objęty sporządzaniem zmiany Studium, określony uchwałą NR L/1424/2013 z dnia 21 lutego 2013r w załączniku nr 9, teren w rejonie pl.

Bardziej szczegółowo

Opis programu studiów

Opis programu studiów IV. Opis programu studiów Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora nr 35/19 z dnia 12 czerwca 2019 r. 4. KARTA PRZEDMIOTU Kod przedmiotu A1-5-0001 Nazwa przedmiotu Nazwa przedmiotu w języku angielskim Obowiązuje

Bardziej szczegółowo

Wrocław ulica Kolejowa 63-65 grunt zabudowany

Wrocław ulica Kolejowa 63-65 grunt zabudowany - NIERUCHOMOŚĆ NA SPRZEDAŻ Wrocław ulica Kolejowa 63-65 grunt zabudowany Powierzchnia gruntu: 22 982 m kw. Tytuł prawny do gruntu: prawo użytkowania wieczystego Przedmiot sprzedaży: Miejscowość Wrocław,

Bardziej szczegółowo

Modernistyczne Śródmieście decyzją Prezydenta RP Pomnikiem Historii

Modernistyczne Śródmieście decyzją Prezydenta RP Pomnikiem Historii Modernistyczne Śródmieście decyzją Prezydenta RP Pomnikiem Historii Prezydent RP Bronisław Komorowski uznał układ urbanistyczny śródmieścia Gdyni za Pomnik Historii - to najwyższe krajowe wyróżnienie nadawane

Bardziej szczegółowo

KONSULTACJE W SPRAWIE PRZYSZŁOŚCI I FORM FUNKCJONOWANIA TERENU OSIEDLA JAZDÓW: SPOTKANIA GRUPY WSPÓLNEJ

KONSULTACJE W SPRAWIE PRZYSZŁOŚCI I FORM FUNKCJONOWANIA TERENU OSIEDLA JAZDÓW: SPOTKANIA GRUPY WSPÓLNEJ KONSULTACJE W SPRAWIE PRZYSZŁOŚCI I FORM FUNKCJONOWANIA TERENU OSIEDLA JAZDÓW: SPOTKANIA GRUPY WSPÓLNEJ Podsumowanie pierwszego z pięciu spotkań grupy, 8.09.2014 r., godz. 17:30-23:00, Szkoła Podstawowa

Bardziej szczegółowo

Projekt mpzp W rejonie ulic Solna - Działowa w Poznaniu

Projekt mpzp W rejonie ulic Solna - Działowa w Poznaniu Projekt mpzp W rejonie ulic Solna - Działowa w Poznaniu Uchwała nr XXXIV/566/VII/2016 Rady Miasta Poznania z dnia 6 września 2016 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Plastycznych w Gdyni REALIZM SOCJALISTYCZNY ZWIĄZEK RADZIECKI

Zespół Szkół Plastycznych w Gdyni REALIZM SOCJALISTYCZNY ZWIĄZEK RADZIECKI REALIZM SOCJALISTYCZNY ZWIĄZEK RADZIECKI Socrealizm jest kierunkiem w sztuce, którego podstawy zostały sformułowane w wyrazistej opozycji wobec nurtów awangardowych i który został zainicjowany w Związku

Bardziej szczegółowo

3. Poziom i kierunek studiów: studia niestacjonarne pierwszego stopnia, wzornictwo i architektura wnętrz

3. Poziom i kierunek studiów: studia niestacjonarne pierwszego stopnia, wzornictwo i architektura wnętrz SYLABUS PRZEDMIOTU I. Informacje ogólne 1. Nazwa przedmiotu: MALARSTWO 2. Rodzaj przedmiotu - obowiązkowy 3. Poziom i kierunek studiów: studia niestacjonarne pierwszego stopnia, wzornictwo i architektura

Bardziej szczegółowo