Na mikroklimat pomieszczenia składa się współdziałanie wielu czynników, z których najważniejsze to: temperatura wilgotność ruch powietrza

Transkrypt

1 Czynniki środowiska stworzonego przez człowieka mikroklimat pomieszczeń hałas oświetlenie Degradacja środowiska naturalnego i jej skutki dla człowieka zagrożenie warstwy ozonowej efekt cieplarniany kwaśne deszcze Na mikroklimat pomieszczenia składa się współdziałanie wielu czynników, z których najważniejsze to: temperatura wilgotność ruch powietrza KOMFORT CIEPLNY są to takie warunki otoczenia zewnętrznego, przy których organizm człowieka nie wymaga uruchamiania mechanizmów termoregulacji (pocenia lub dreszczy) ani zmiany przepływu krwi przez tkanki obwodowe. Komfort cieplny zależy od: temperatury otoczenia wilgotności temperatury promieniowania ruchomości powietrza (wiatr) Temperatura komfortu dla człowieka lekko ubranego (koszula, długie bawełniane spodnie) w spoczynku i przy wilgotności względnej poniżej 50% wynosi C. Temperatura komfortu w różnych warunkach: lekka praca w mieszkaniu: 22 C w wodzie: C Optymalna temperatura pomieszczeń: 18 C WILGOTNOŚĆ POWIETRZA zależy od temperatury pomieszczenia. Wilgotność względna jest to stosunek pary wodnej w powietrzu do maksymalnej ilości pary, jaka w danej temperaturze może utrzymać się w powietrzu. W temperaturze C wilgotność względna powinna wynosić %. RUCH POWIETRZA w pomieszczeniach wynika z różnicy temperatur, ruchu ludzi itp. Bez sztucznego wietrzenia wynosi ok. 2 do 10 m/min. Wietrzenie pomieszczeń zapobiega niekorzystnym zmianom mikroklimatu. Ma na celu dostarczenie świeżego, czystego powietrza, usunięcie z pomieszczenia produktów oddychania i innych zanieczyszczeń oraz poprawę cech fizycznych mikroklimatu (temperatury, wilgotności).

2 Hałas jest to dźwięk niepożądany lub szkodliwy dla człowieka (np. szumy, szmery, huki, krzyki, trzaski, wrzawa, harmider itp.). Nazywamy nim także nieregularne fale dźwiękowe. Hałas ma wpływ na zdrowie i kondycję człowieka. Jego działanie można rozpatrywać w trzech płaszczyznach: bezpośrednie na ucho środkowe i wewnętrzne pośrednie na układ nerwowy i psychikę na zasadzie odruchu - na inne narządy Szkodliwość działania hałasu na organizm człowieka objawia się zmęczeniem, gorszą wydajnością nauki, trudnościami w skupieniu uwagi, zaburzeniami orientacji, drażliwością, podwyższeniem ciśnienia krwi, bólem i zawrotami głowy, czasowym lub trwałym uszkodzeniem słuchu. U małych dzieci hałas budzi duży niepokój, niepewność, zagubienie, powoduje płacz. Szkodliwość hałasu zależy od jego natężenia (powyżej 80 decybeli może spowodować uszkodzenia narządu słuchu), widma częstotliwości i długotrwałości działania. Subiektywne odczucie hałasu określa głośność. Głośność dźwięku mierzy się w decybelach. Przykłady głośności różnych dźwięków: - normalna rozmowa 60 db, - duży ruch wielkomiejski 80 db, - młot pneumatyczny 100 db, - głośna muzyka dyskotekowa 110 db, - startujący odrzutowiec 130 db,

3 - próg bólu 140 db. Hałas o natężeniu około 130 db może wywołać ból i natychmiastowe uszkodzenie ucha, podczas gdy dźwięk o natężeniu około 80 db jest tolerowany około 2 godzin.

4 Oświetlenie naturalne i szuczne ma zapewnić: normalną pracę wzroku dobrą wydajność pracy dobre samopoczucie Oświetlenie powinno być: dostateczne równomierne bezcieniowe nie powinno być dodtkowym źródłem ciepła Czynniki wpływające na oświetlenie naturalne pomieszczeń: rozmieszczenie okien w stosunku do światła kształt pomieszczenia i wielkość okien stosunek powierzchni okien do powierzchni pomieszczenia czystość szyb kolor ścian usytuowanie zewnętrznych obiektów utrudniających docieranie światła do pomieszczeń (budynki, drzewa) Czynniki wpływające na oświetlenie sztuczne pomieszczeń: typ, liczba i moc lamp rozmieszczenie lamp rodzaj armatury oświetleniowej stopień zakrycia źródła światła Nieprawidłowe oświetlenie powoduje szybsze zmęczenie WADY WZROKU krótkowzroczność dalekowzroczność (nadwzroczność) Oko miarowe ostry obraz przedmiotu powstaje na siatkówce, jeżeli odległość między rogówką a plamką żółtą wynosi 24,4 mm. Krótkowzroczność (myopia) występuje, jeżeli ta odległość jest większa (gałka oczna za długa) o obraz powstaje przed siatkówką i jest niewyraźny W celu skorygowania tej wady stosuje się okulary o soczewkach wklęsłych. Niska krótkowzroczność - 3,0 dioptrii Średnia krótkowzroczność - od -3,0 do -6,0 dioptrii Wysoka krótkowzroczność - od -6,0 do -9,0 dioptrii Bardzo wysoka krótkowzroczność - 9,0 dioptrii Dalekowzroczność występuje, jeśli odległość między rogówką a plamką żółtą jest mniejsza niż 24,4 mm (gałka oczna za krótka), to obraz powstaje za siatkówką. W celu skorygowania tej wady stosuje się okulary o soczewkach wypukłych. ZAGROŻENIE WARSTWY OZONOWEJ Powstawanie ozonu stratosferze Rola ozonu w stratosferze Promieniowanie UV: UV-C: nm szkodliwe dla organizmów żywych nie dociera do powierzchni Ziemi, uczestniczy w powstawaniu warstwy ozonowej

5 UV-B: nm szkodliwe dla organizmów żywych (działa mutagennie) duża część pochłaniana przez ozon, część dociera do powierzchni Ziemi, powoduje produkcję witaminy D w skórze UV-A: nm względnie bezpieczne dla organizmów żywych, ważne dla procesów życiowych roślin, odpowiedzialne za opalanie (wytwarzanie melaniny przez skórę), dociera bez przeszkód do powierzchni Ziemi Warstwa ozonowa zatrzymuje szczególnie szkodliwą frakcję promieniowania UV - UVB Mechanizm rozpadu ozonu przy udziale freonu 1. Atomy chloru uwalniane z rozpadającej się cząsteczki freonu atakują cząsteczkę ozonu i odrywając jeden atom tlenu pozostawiają cząsteczkę O2 2. Związek chloru i tlenu nie jest trwały: atom tlenu odrywa się i przyłącza się do innej cząsteczki ozonu. 3. Powstają 3 cząsteczki tlenu: 2 cząsteczki ozonu stają się 3 cząsteczkami tlenu O2 Atom chloru pozostaje w atmosferze i dołącza do następnej cząsteczki ozonu... Geofizyczne przyczyny zaniku ozonu nad Antarktydą 1. Przy braku ruchu powietrza w atmosferze, największa ilość ozonu występowałaby na wysokości ponad 30 km nad równikiem. 2. Wiatry stratosferyczne spychają powietrze wzbogacone w ozon znad równika w stronę biegunów, szczególnie silnie pod koniec nocy polarnej. 3. Ruchy powietrza są niesymetryczne i półkula północna otrzymuje ponad połowę ozonu wytwarzanego w ciągu roku nad równikiem. 4. Na początku antarktycznej nocy polarnej (okres początku wiosny na półkuli pn) nad obszarem Antarktydy formuje się wir, w którym przez pół roku powietrze krąży wokół bieguna. 5. Obszar Antarktydy zostaje odizolowany od dopływu powietrza równikowego: procesy rozpadu ozonu przeważają nad procesami wytwarzania i ilość ozonu zaczyna maleć. Efekt cieplarniany efekt szklarniowy dodatni bilans energii promieniowania słonecznego spowodowany wzrostem stężenia niektórych gazów w atmosferze Ziemi. Nazwa efekt cieplarniany pochodzi od porównania atmosfery ziemskiej do szyb szklarni, które przepuszczają promieniowanie słoneczne i zatrzymują ciepło wewnątrz budynku. 99% energii decydującej o temperaturze i gospodarce cieplnej powierzchniowych warstw Ziemi pochodzi ze Słońca. Część promieniowania ulega rozproszeniu w atmosferze oraz odbiciu przez chmury Atmosfera stanowi filtr dla promieniowania Słońca. 1. Większą część promieniowania UV pochłania warstwa ozonowa. 2. Dużą część promieniowania podczerwonego pochłania para wodna i dwutlenek węgla i inne gazy zwane GAZAMI CIEPLARNIANYMI. 3. Do Ziemi dociera głównie promieniowanie widzialne ( nm). Powierzchnia Ziemi nagrzewa się i wypromieniowuje energię cieplną w postaci promieniowania długofalowego (podczerwonego, cieplnego) Wskutek zmiany składu chemicznego atmosfery ziemskiej, głównie wzrostu zawartości CO2, duża część promieniowania cieplnego zostaje zatrzymana Wzrost zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze powoduje dodatni bilans promieniowania (czyli efekt cieplarniany) i prowadzi do wzrostu temperatury (czyli globalnego ocieplenia). W historii geologicznej Ziemi skład atmosfery Ziemi zmieniał się, a wraz z nim natężenie efektu cieplarnianego i średnia temperatura na powierzchni planety.

6 Obecnie obserwowane ocieplenie globalne przypisuje się wzmożonemu efektowi cieplarnianemu na skutek uwalniania do atmosfery znacznej ilości gazów cieplarnianych, zwłaszcza dwutlenku węgla i metanu pochodzenia przemysłowego. Ocieplenie klimatu pociąga za sobą szereg zmian widocznych zarówno w środowisku przyrodniczym, jak i działalności gospodarczej człowieka: zmiany cyrkulacji atmosferycznej i wód zmiany bilansu wody zmiany w długości okresu wegetacji i zasięgu uprawy roślin zmiany w strukturze zużycia energii Kwaśne deszcze W skład atmosfery ziemskiej, oprócz innych gazów, wchodzi również para wodna. Przy spadku temperatury poniżej granicy odpowiadającej punktowi nasycenia powietrza parą wodną pewna jej ilość przechodzi w stan ciekły (kondensacja) lub stały (krystalizacja). Produkty procesu kondensacji lub krystalizacji pary wodnej nazywamy opadem atmosferycznym. Opad atmosferyczny pochłania z atmosfery gazowe składniki powietrza i wypłukuje z niej cząstki materii. Jakość i ilość występujących w opadzie składników i ich wzajemne relacje pozwalają na określenie stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. W warunkach naturalnych kwasowość opadu atmosferycznego wynosi 5,65 i określa ją zawartość CO2. Opad, którego wartość ph jest niższa od 5,6 określa się jako kwaśny opad atmosferyczny. Ponieważ dominującą formą opadu jest deszcz, stąd tego typu opad nazywa się potocznie kwaśnym deszczem. Głównymi czynnikami powodującymi wzrost kwasowości opadów atmosferycznych są przenikające do atmosfery tlenki siarki (SOx) i tlenki azotu (NOx) pochodzenia antropogenicznego. Kwaśny deszcz opad atmosferyczny, którego wartość ph jest niższa od 5,6. Na obszarze prawie całej Europy występują opady, których ph zawiera się w przedziale 4-4,5. Są zatem około 10 razy bardziej kwaśne niż tzw. normalny deszcz. SKUTKI KWAŚNYCH DESZCZY Dla roślinności: uszkodzenie liści, głównie aparatów szparkowych, osłabienie procesu fotosyntezy, przedwczesne opadanie liści, gromadzenie metali ciężkich w efekcie obumieraja lasy i żyjąca w nich fauna Dla wody i fauny wodnej: spadek zawartości wapnia w wodzie (degeneracja szkieletów i tkanek fauny wodnej ryby i ptaki żywiące się rybami mają coraz mniej pokarmu w efekcie zamiera życie organiczne) Dla człowieka: schorzenia układu oddechowego Dla gospodarki człowieka: straty materialne w wyniku przyspieszonej korozji kamienia budowlanego i konstrukcji metalowych oraz maszyn