Leczenie implantoprotetyczne po usunięciu zębiaka złożonego żuchwy opis przypadku

Transkrypt

1 PROT. STOM., 2005, LV, 5 Leczenie implantoprotetyczne po usunięciu zębiaka złożonego żuchwy opis przypadku Implantoprosthetic treatment of patient after composed odontoma a case report Wojciech Kiewlicz, Jadwiga Gawrońska-Skorkowska, Violetta Szycik, Maciej Dijakiewicz Autorzy przedstawiają przypadek 25 letniej kobiety leczonej z powodu guza żuchwy zdiagnozowanego jako zębiak złożony. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technik sterowanej regeneracji kości, wszczepów i leczenia protetycznego udało się uzyskać bardzo dobry efekt estetyczny. Authors present a case report of 25 years old female patient treated for tumor lower jaw diagnosed as composed odontoma. Thanks to using the modern methods of guided bone regeneration, implants and prosthetic treatment a good esthectic result was actived. HASŁA INDEKSOWE: zębiak złożony, sterowana regeneracja kości, implanty KEY WORDS: composed odontoma, guided bone regeneration, implants Zębiak (odontoma) jest wadą rozwojową tkanek twardych zęba. Powstaje na skutek zaburzeń w formowaniu szkliwa, zębiny oraz cementu korzeniowego. Według klasyfikacji Pindborga i Kramera zębiaki stanowią niezłośliwe guzy ektodermalne (1, 10). Etiopatogeneza zębiaka nie została dokładnie wyjaśniona. Przypuszcza się, że guz powstaje na skutek urazu lub infekcji. Zębiaki są najczęściej rozpoznawanymi guzami zębopochodnymi. Występują zarówno w szczęce, jak i żuchwie, nieco częściej obserwowane są u mężczyzn (10, 13, 15). Ze względu na budowę histomorfologiczną wyróżniamy dwa rodzaje zębiaków: Z Samodzielnej Pracownii Chirurgii Stomatologicznej AM w Gdańsku Kierownik: dr n. med. M. Dijakiewicz Adres autorów: Gdańsk, ul. Dębinki 1 zębiak złożony (odontoma compositum) składający się z licznych ząbków kształtem zbliżonym do zębów o prawidłowej budowie, zbudowanych z morfologicznie dojrzałego szkliwa, zębiny i cementu, zębiak mieszany (odontoma mixtum) zbudowany ze wszystkich tkanek zęba ułożonych w sposób nieuporządkowany. Do wykrycia guza dochodzi często w sposób przypadkowy. Najczęściej na postawie badań radiologicznych wykonanych z powodu zaburzeń w wyrzynaniu zębów. Po zabiegu chirurgicznym polegającym na całkowitym usunięciu zębiaka dochodzi często do powstania rozległego ubytku kości. Naturalny proces gojenia kości przy tak dużych ubytkach nie prowadzi zwykle do jej całkowitego odtworzenia, co w konsekwencji utrudnia lub uniemożliwia późniejsze leczenie implantoprotetyczne. Dzięki rozwojowi technik sterowanej regeneracji kości (GBR-guided bone regeneration) mo- 357

2 W. Kiewlicz i inni żemy obecnie w sposób planowy i ukierunkowany regenerować ubytki tkanki kostnej. Metody te znalazły zastosowanie w chirurgii szczękowo- -twarzowej, urazowej, ortopedii, chirurgii stomatologicznej oraz periodontologii (2, 6, 7, 8, 14). Szczególnie często wykorzystywane są w implantologii celem zwiększenia wymiaru poziomego lub pionowego wyrostka zębodołowego. Do wypełniania ubytków w kościach stosuje się różnego rodzaju materiały rekonstrukcyjne i błony zaporowe (1, 2). Biomateriały, ze względu na pochodzenie, dzielimy na autogenne, allogenne, heterogenne i alloplastyczne. Właściwości osteogenetyczne posiada tylko kość autogenna, która nadal pozostaje najlepszym materiałem rekonstrukcyjnym, ponieważ nie stwarza żadnych problemów biologicznych. Niestety, nie zawsze istnieje możliwość pobrania materiału własnego. Wobec powyższego wciąż poszukuje się substytutów kostnych spełniających warunki biokompatybilności i charakteryzującymi się właściwościami osteokondukcyjnymi lub osteoindukcyjnymi. Jednym z takich materiałów jest syntetyczny preparat Cerasorb firmy Curasan. To resorbowalny, czysty fazowo β-trójfosforan wapniowy (β-tpc, β -tricalcium phosphate) występujący w postaci granulek o wlk. od 50 do 2000 μm. Pacjentka lat 25 zgłosiła się celem konsultacji z powodu obecności przetrwałego zęba 83 (ryc. 1). W badaniu klinicznym i radiologicznym stwierdzono obecność guza o charakterze zębiaka złożonego oraz zatrzymany ząb 43 (ryc. 2). Guz w formie licznych zębopodobnych tworów wraz z przetrwałym zębem 83 usunięto i poddano badaniu histopatologicznemu, którego wynik potwierdził wcześniejszą diagnozę (ryc. 3). Ubytek kostny wypełniono preparatem Cerasorb (Curasan) i zabezpieczono resorbowalną błoną zaporową Bio-Gide (Geistlich Pharma AG), którą ustabilizowano resorbowalnymi ćwiekami Resor- Pin (ryc. 4, 5). Ranę zaszyto na głucho. Gojenie przebiegało bez powikłań. Badanie radiologiczne wykonane po 10 miesiącach od zabiegu wykazało prawidłową odbudowę kości żuchwy. Zdecydowano o wykonaniu za- Opis przypadku Ryc. 2. Ryc. 1. Ryc

3 Implantologia Ryc. 4. Ryc. 6. Ryc. 5. Ryc. 7. biegu implantologicznego. Wprowadzono implant Replace Select (Nobel Biocare) średnicy 3,5 mm i długości 13 mm. Implant pozostawiono do wgojenia podśluzówkowego (ryc. 6). Po kolejnych 6 miesiącach wykonano zdjęcie radiologiczne stwierdzając cechy osseointegracji wszczepu. Implant odsłonięto przy użyciu przebijaka do śluzówki i przykręcono śrubę zabliźniającą. Po ukształtowaniu dziąsła (ryc. 7) przystąpiono do odbudowy protetycznej (ryc. 8). Wykonano i zacementowano koronę porcelanową. Uzyskano zadawalający efekt estetyczny i funkcjonalny (ryc. 9). Ze względu na krótki okres obserwacji (6 miesięcy), który minął od implantacji prowadzone będą dalsze kliniczne i radiologiczne badania kontrolne celem oceny stabilizacji implantu oraz ewentualnego zaniku kości. Ryc

4 W. Kiewlicz i inni że odbudowana kość w procesie jej sterowanej regeneracji nie różni się jakościowo od kości autogennej (9, 14). Ryc. 9. Dyskusja Opisywany przypadek jest przykładem zastosowania nowoczesnych metod zabiegowych pozwalających poprawić stan podłoża kostnego przed planowanym leczeniem implantoprotetycznym. Duży ubytek tkanki kostnej wymagał zastosowania metody dwuetapowej, tzn. w pierwszym etapie wykonano regenerację kości, a dopiero po kilku miesiącach wprowadzono implant uzyskując prawidłową stabilizację pierwotną. W piśmiennictwie występują liczne doniesienia na temat powszechnego stosowania GBR w zabiegach okołoimplantacyjnych (8, 12, 16, 17). Szycik i wsp. na podstawie badań dowodzą, że zabiegi augmentacji kości wyrostka zębodołowego znacząco rozszerzają wskazania oraz możliwości leczenia implantoprotetycznego, zwłaszcza w uzupełnianiu braków zębowych w szczęce (17). Kaczor przedstawił własną metodę wykorzystującą autogenne przeszczepy kości wraz z wszczepami tytanowymi pozwalającą na rehabilitację narządu żucia po wycięciu guzów nowotworowych (8).Wielu autorów opisuje przypadki uzupełniania ubytków kości po usunięciu guzów zębopochodnych (3, 7, 9, 11, 14).Wydaje się być konieczne dalsze popularyzowanie technik sterowanej regeneracji kości w codziennej praktyce chirurgicznej, a więc po ekstrakcjach zębów, po usunięciu guzów i torbieli. Powyższe metody zabiegowe pozwolą na poprawę podłoża kostnego przed planowanym leczeniem protetycznym czy implantoprotetycznym. Liczne badania dowodzą, Podsumowanie Wykorzystanie sterowanej regeneracji kości po zabiegu usunięciu zębiaka złożonego żuchwy, pozwoliło na odbudowę ubytku kostnego i umożliwiło zastosowanie leczenia implantoprotetycznego, z zadawalającym efektem estetycznym i funkcjonalnym. Piśmiennictwo 1. Ackerman K. L., Kirsch A.: Błony zaporowe stosowane w zabiegach regeneracji kości. Implantoprotetyka, 2004, V, 2, 14, Camelo M., Nevins M., Lynch S., Schenk R., Simion M., Nevins M.: Periodontal Regeneration with an Autogenous Bone-Bio-Oss Composite Graft and a Bio-Gide Membrane. Int. J. Periodontics Restorative Dent., 2001, 21, Cieciara M., Wagner L.: Zastosowanie kopolimeru kwasu polimlekowego i poliglikolowego w regeneracji ubytków śródkostnych. Stomatologia Współczesna 2003, Supl., 2, Dijakiewicz M., Szycik V., Awiłło K., Dijakiewicz G.: Rozszerzenie wskazań do leczenia implantologicznego przez zastosowanie zabiegów sterowanej regeneracji kości: wyniki badań wieloośrodkowych przeprowadzonych w Gdańsku, Warszawie i Krakowie. Implantoprotetyka 2003, 4, 2, Dijakiewicz M., Wojtowicz A.: Ocena efektu biologicznego masy płytkowej, szpiku i komórek macierzystych w augmentacji kości w leczeniu implantologicznym. Implantoprotetyka 2004, 5, 2, Dominiak M., Łysiak K.: Odbudowa struktury kostnej w ubytkach poekstrakcyjnych; aspekty procesów fizjologicznych i regeneracyjnych po zastosowaniu biomateriałów- przegląd piśmiennictwa. Poradnik Stomatologiczny, 2004, 7, Jakubiak J., Ragina P., Slósarczyk A., Stobierska E., Paszkiewicz L.: Zastosowanie bioceramiki hydroksyapatytowej w chirurgii szczękowo-twarzowej. Mag. Stomat., 1997, 8, Kaczor W.: Ocena przydatności wolnych autogennych przeszczepów kostnych z wszczepami tytanowymi w rehabilitacji narządu żucia po wycięciu guzów nowotworowych oraz zmianach zanikowych jamy ustnej, szczęki twarzy: rozpr. dokt. Szczecin PAM, Kamińska A., Krukowska J.: Przypadek pacjenta z obustronnymi torbielami ko- 360

5 Implantologia ści szczęk leczonego chirurgicznie z zastosowaniem materiałów do sterowanej regeneracji kości. Poradnik Stomatologiczny 2003, 7, Korzon T., Rowińska J., Włodarkiewicz A.: Zagadnienie klasyfikacji i ogólnej diagnostyki guzów zębopochodnych. Czas. Stomat., 1974, XXVII, 3, Kozakiewicz M.: Kostniaki żuchwy leczenie z zastosowaniem materiałów kościozastępczych i sterowanej regeneracji tkanek. Czas. Stomat., 2001, 1, Kryst L., Chaberek S., Wojtowicz A.: Ocena przebudowy struktur kostnych wokół implantów tytanowych na podstawie analizy matematycznej obrazów rentgenowskich. Prot. Stom., 2002, LII, 3, Niedzielska I., Kubarek M.: Zębiak złożony żuchwy. Czas. Stomat., 2001, LIV, 1, Popowski W., Wojtowicz A.: Zastosowanie preparatu Osteoinductal w chirurgii stomatologicznej doniesienie wstępne. Czas. Stomat., 2003, LVI, 9, Stypułkowska J.: Nowotwory zębopochodne i zmiany nowotworopodobne kości szczękowych. Studium kliniczne i ocena wyników leczenia. Folia Med. Cracov., 1998, 39, Szycik V., Dijakiewicz M., Zienkiewicz J., Pawłowska A.: Zastosowanie preparatu Bio-Oss w rozszerzeniu wskazań do stosowania wszczepów zębowych. Ann. Acad. Med. Gedan., 2002, 32, Szycik V., Dijakiewicz M.: Procedury chirurgiczne przy wprowadzaniu implantów ITI Straumann w odniesieniu do warunków anatomicznych w miejscu implantacji. Doświadczenia własne. Ann. Acad. Med. Gedan., 2004, 34, Szycik V., Dijakiewicz M.: Procedury chirurgiczne przy wprowadzaniu implantów ITI Straumann w odniesieniu do warunków anatomicznych w miejscu implantacji. Doświadczenia własne. Ann. Acad. Med. Gedan., 2004, 34, Otrzymano: 20.I.2005 r. 361