Masz wiadomość: Jesteś chory na FOMO?!

Transkrypt

1

2 Szósty Zmysł Masz wiadomość: Jesteś chory na FOMO?! Włączasz komputer, gdy tylko się przebudzisz? Z Facebooka, Twittera i skrzynki pocztowej wylogowujesz się tylko na czas spania? Ile razy w ciągu dnia sprawdzasz czy nie przyszła nowa wiadomość na chacie? Spoglądasz co chwila na swoją komórkę, sprawdzając czy dostałeś sms-a? Odpowiadasz twierdząco? Jesteś uzależniony! N a j p r a w d o p o - dobniej masz FOMO. Tak jak 40% aktywnych użytkowników sieci. Zaczynam. Czas już zabrać się do nauki. Mam do napisania zadanie z polskiego na wczoraj. Siadam do biurka, otwieram komputer, klikam na przeglądarkę i nowy plik Worda. Jeszcze zanim napiszę pierwsze zdania, odpowiadam na natłok przychodzących wiadomości. W "bólach" kończę pierwszy akapit i widzę, że na pasku nowej karty pojawiły się nowe powiadomienia na Twitterze. Klikam, bo przecież muszę się dowiedzieć się, co mnie ominęło. Usiłuję sklecić kolejne zdanie, gdy nagle wibruje telefon, sygnalizując nowego sms-a. O d c z y t u j ę g o, sprawdzam Facebooka. W międzyczasie przychodzą kolejne maile. Trzebaje odczytać, może to coś ważnego. Klepię w klawiaturę, ale w oknie przeglądarki widzę już kolejne powiadomienia, znów "warczy" telefon. Przerywam pracę, sprawdzam powiadomienia. Minęła godzina, a ja jestem wciąż na pierwszej stronie. Też tak masz? FOMO to zjawisko, które polega na tym, że użytkownicy nieustannie informują bliższych idalszych znajomych za pomocą serwisów społecznościowych i różnych komunikatorów o tym, co się a k t u a l n i e d z i e j e w ich życiu - że zmienili miejsce pobytu, gdzie byli na wakacjach, co właśnie robią, do jakich sklepów chodzą etc. Ciągle sprawdzają też, co dzieje się u ich znajomych. Kieruje nimi bowiem strach, że to, co robią inni, jest znacznie ciekawsze. FOMO to życie w ciągłym zawieszeniu i niespełnieniu. To nieustanne rozważanie, czy podjąłem właściwą decyzję? Czy jestem we właściwym, najlepszym miejscu? Czy nic mnie nie omija? Str. 2

3 W marcu 2012 raport na temat FOMO opublikowała JWT - amerykańska firma zajmująca się komunikacją marketingową. Bianca Bosker senior technology editor, The Huffington Post opisał to zjawisko, mówiąc: "FOMO napędza zachowania na portalach społecznościowych, a w rezultacie rzeczywiste działania kons u m e n c k i e o r a z samopostrzeganie". F O M O t o czasami przerażający lęk, że brakuje nam czegoś absolutnie wspaniałego. To może być serial telewizyjny, gadżet albo d o b r e a t o r t i l l a z koszyka spożywczego. Ważne jest, aby pamiętać że FOMO to nie tylko stan umysłu, ale i reakcja fizyczna. U cierpiącego na FOMO mogą wystąpić poty, swędzenie,stymulacja i kompulsywne odświeżanie swojego konta na Facebooku. należy uzależnienia zwiększony, Do głównych objawów odczuwalny stres, podenerwowanie i poirytowanie. Towarzyszą temu często braki w koncentracji i uwadze oraz poczucie ciężkości umysłu. Psycholog Izabela Dziurgiel z Przystani psychologicznej w wywiadzie dla portalu Gazeta.pl, "Występuje zauważa: również prokrastynacja czyli patologiczna tendencja do przekładaniarzeczy na później związana z podejmowaniem aktywności takich jak sprawdzanie maila, 2013 Nr 3 powiadomień na prof i l a c h s p o ł e cznościowych, sms itp. Również uczestniczenie w wydarzeniach, na które tak na prawdę nie mieliśmy ochoty, no ale przecież "może tam się zdarzyć coś wyjątsen i seks, ale zaznaczają, że korzystaniu z Facebooka, Twittera czy sprawdzaniu maili najtrudniej im się oprzeć. Badani przez pewien czas nosili przy sobie urządzenia, w którym zapisywane były informacje o pragnieniach danej osoby i o tym, jak sobie z nimi poradziła. Okazało się, że sprawdzanie skrzynki pocztowej po kilkadziesiąt razy dziennie czy ciągłe przesiadywanie na p o r t a l a c h s p o ł e c - znościowych jest coraz bardziej powszechną praktyką i zaspokaja potrzebę kontaktu z drugim c z ł o w i e k i e m. A teraz zastanów się czy ty też jesteś chory na FOMO? Mateusz Wróbel Str. 3

4 Szósty Zmysł Co spędza nam sen z powiek? Przyglądam się ostatnio moim rodzicom, którzy stale są czymś zajęci i narzekają na zmęczenie. To samo mówią ich znajomi i moi koledzy. Zastanawiam się nad sobą, gospodarowaniem mojego czasu, kłopotami ze snem, nad nauką i jej efektami, zdecydowanie innymi od oczekiwanych. Mam wrażenie, że życie nas wszystkich wykańcza. Chroniczne zmęczenie i zaburzenia snu, to jedne z największych problemów współczesnego człowieka. Ich przyczyną jest życie niezgodne z naturą i biologią naszego ciała. Dawniej najczęstszym zmęczeniem, odczuwanym przez ludzi, było zmęczenie fizyczne. Wystarczył sen lub relaks, by organizm mógł się zre- Str. 4 generować. W dzisiejszych czasach zmęczenie, na które cierpi znaczna część społeczeństwa, ma podłoże nie tylko fizyczne. Coraz więcej osób skarży się na bezsenność, brak energii do życia, wyczerpanie, trudności w podejmowaniu jakiegokolwiek wysiłku. Współczesny świat, ze swoją rozwiniętą technologią i ogromem bodźców, wdziera się w nasze życie i zmusza do podejmowania nadmiaru działań, nie zostawiając czasu na właściwy odpoczynek. Oprócz zwykłych aktywności jak uczęszczanie do szkoły, czy życie rodzinne, jesteśmy stale czymś zajęci. Moja koleżanka z trzeciej klasy gimnazjalnej dostała dwie jedynki i rozżalona opowiadała, jak wyglądał jej poprzedni dzień. Prosto po szkole poszła na zajęcia fortepianu, po szybkim obiedzie w McDonald miała lekcję francuskiego. Wracając z zajęć tramwajem konsultowała projekt z geografii z kolegami. W domu, po k r ó t k i e j r o z m o w i e z mamą, odrabiała lekcje. W międzyczasie obejrzała film, potem czatowała, przeglądała facebooka. Poszła spać po pierwszej. Mimo zmęczenia nie mogła usnąć. Moje dni, i jak sądzę wielu młodych ludzi, niewiele się różnią. Także często nie mogę zasnąć. Co weekend wracamy z Nowego Yorku? Czytając Charaktery, dowiedziałam się, że co weekend wracamy z Nowego Yorku, czyli stale zmieniamy swój rytm biologiczny. Niedosypiamy w tygodniu, nadrabiamy więc brak snu w soboty i niedziele, kładąc się spać wcześnie i wstając popołudniu. W poniedziałek budzimy się znowu rano. Czujemy zmęczenie, jak przy tzw. zespole nagłej zmiany strefy czasowej (ang. jet lag syndrom).

5 Efektem tego jest krańcowe wyczerpanie, bóle głowy, trudności ze skupieniem uwagi, złe samopoczucie, dezorientacja, zaburzenia apetytu, zaburzenia przemiany materii. Właściwy sen pozwala na utrwalanie się tego, czego nauczyliśmy się ostatnio. Usuwają się także zbędne informacje, dając miejsce nowym. Brak snu powoduje obniżenie możliwości intel ek tu alnych, k łopoty z k o n c e n t r a c j ą, z przyswajaniem wiedzy, popełnianie błędów. Do tego wpływa negatywnie na nasze relacje z innymi, gdyż bywamy rozdrażnieni, agresywni i nietolerancyjni. Zastanawiam się, ilu ludzi w dzisiejszych czasach spędza przed snem czas bez komputera czy telewizji. Okazuje się, że na właściwe funkcjonowanie organizmu człowieka duży wpływ ma światło, oddziaływujące na nasz mózg i regulujące rytm okołodobowy. Melatonina, hormon wydzielany w szyszynce pod wpływem ciemności, jest warunkiem zapadania w sen. Jasny ekran komputera, telewizora czy smartfona oszukuje nasz mózg, który odbiera go jako światło słoneczne i hamuje proces wytwarzania melatoniny. Jesteśmy rozbudzeni i pomimo wielkiego zmęczenia, nie możemy usnąć. Jeśli więc mamy problemy z zaśnięciem, musimy zrezygnować na godzinę przed snem z wpatrywania się w jasny ekran. Czy to jest możliwe? Czy potrafimy zmienić naszą męczącą codzienność? Czy zdołamy przeanalizować nasze wartości, priorytety i wybrać to, co naprawdę ważne, rezygnując z nadmiaru zajęć i aktywności, zwalniając tempo naszego życia? Czy potrafimy zafundować sobie trochę ciszy i spokoju. W obecnych czasach to trudniejsze niż się wydaje. Musimy jednak próbować gdyż w grę wchodzi nasze zdrowie, zarówno fizyczne jak i psychiczne. Natura wie, co jest dla nas najlepsze, pomóżmy jej w tym. Katarzyna Wójcik BB czyli Brigitte 2013 Nr 3 Bardot piękna i wyspana kobieta Francja oprócz pięknego języka dała światu jeszcze jeden dar Brigitte. Bardot: modelka, aktorka filmowa i piosenkarka. Gdy jako czterdziesto paroletnia modelka, piosenkarka i aktorka przeszła na emeryturę, założyła fundację: The Brigitte Bardot Foundation for the Welfare and Protection of Animal. Przekazała 140 tys. na sterylizację ok.300tys bezpańskich psów w Bukareszcie, chce także wybudować dla nich dom. Na początku tego roku, zagroziła zrzeknięciem się obywatelstwa francuskiego, na rzecz uratowania życia dwóch słoni chorujących na gruźlicę w Lyon. Str. 5

6 Szósty Zmysł Downhill Rower. Rama, dwa koła, kierownica, siodełko. Dla wielu najtańszy środek transportu, najprostszy sposób przemieszczenia się z punktu A do punktu B inaczej niż na piechotę. Niskie koszty zakupu, znikome utrzymania, spala tłuszcz, a nie pieniądze. Coś pięknego, aż dziwne że tak mało osób używa tych pojazdów na co dzień. Ale nie o tym mam pisać. I też bym nie dojeżdżał nim do szkoły. Zwykłe rowery możemy oglądać wszędzie. W centrum metropolii, w małym mieście, czy na wsi oddalonej od najbliższej drogi krajowej o sto k i l o m e t r ó w. Są różne. Większe, mniejsze, kolorowe, niekolorowe, brudne, czyste, sprawne, nie sprawne. Ludzie o nie dbają lub nie. Właśnie, ludzie. Różni ludzie. Spo- Str. 6 tkamy dzieci jeżdżące wokół placu zabaw, starszych panów z uśmiechem pedałujących na zacnych welocypedach pamiętających czasy żelaznej kurtyny, czy ładne dziewczyny na holenderkach. Czasem zobaczymy mężczyzn w obcisłych spodenkach z lycry na szosówkach dyszących przy pięćdziesiątym czwartym kilometrze dzisiejszej pętli treningowej. Ale rzadko. A najrzadziej naszym oczom ukazują się integralne kaski ze szczęką rodem z motocrossu, zbroje, ochraniacze i rowery, które z pierwotnym przeznaczeniem mają niewiele wspólnego. Tak właśnie wyglądają przedstawiciele odłamu kolarstwa górskiego zwanego Downhill. Brzmi fajnie, ale oznacza tylko zjazd. Tylko lub aż. Przez ten jeden zjazd można przeżyć więcej niż niejedni potrafią przez całe swoje życie. Nie jest to zbyt popularny sport, a zawodnicy są albo kojarzeni z XC, czyli jazdą w terenie ale głownie pod górę, albo z wariatami. W sumie, to ani jedno, ani drugie nie pasuje. Teraz może trochę konkretniej. Jeżeli mówimy o zawodach to nie jest to nic skomplikowanego. Trzeba wjechać wyciągiem narciarskim na szczyt i po prostu uzyskać najlepszy czas zjazdu po wytyczonej trasie. Trasie, na której spotkamy korzenie, kamienie, różne hopy, trawersy i inne atrakcje. Mógłbym powiedzieć, że można na każdej stracić życie kilka razy, ale nie jest tak do końca. Z powyższego tekstu można wywnio-

7 skować że jest to sport ekstremalny, dla naprawdę odważnych ludzi i odpowiednio majętnych ludzi. Teoretycznie tak jest. Praktycznie nie. Absolutnie nie. Początki nie są wcale trudne. Nie trzeba zaczynać od najlepszego sprzętu i porywać się na najtrudniejsze trasy. Nie warto też odwiedzać lokalnego sklepu w poszukiwaniu wskazówek. W tej sytuacji polecam fora internetowe, z których możemy się naprawdę dużo dowiedzieć:- dhzone.com pinkbike.com Rower. Rower to podstawa. Nie ma potrzeby rozglądać się za nim w sklepach. Koszt takich o pełnej amortyzacji (full suspension), zwanych potocznie fullami, to co najmniej zł. Jednak zaczynianie całej przygody z takim sprzętem nie ma sen- su, z wielu powodów. Pierwszy jest taki, że początkujący rowerzysta nie wykorzysta możliwości, które daje taka maszyna. Drugi powód, to brak umiej ę t n o ś c i. K i l k a przedwczesnych lądowań (niedolotów) i mamy dużo kłopotów. Kłopotów i kosztów. Ostatnim przeciwwskazaniem jest amortyzowana rama. Wiele osób mówi, że nie powinno się zaczynać od fulla, że na sztywniaku (hardtail) można nauczyć się więcej. Nie do końca się tu zgadzam, ale polecam taką drogę choć Nr 3 by ze względu na koszty. Koszt sztywniaka dobrej klasy to przedział z ł. Polecam przejrzeć różne portale aukcyjne lub działy giełda na podanych wcześniej forach. Przy zakupie pierwszego roweru, opinię doświadczonego ridera uważam za konieczną. To przykre przecież kupić złom za tyle pieniędzy. Jednak na samym rowerze wyposażenie się nie kończy. Bezpieczeństwo jest najważniejsze. Str. 7

8 Szósty Zmysł Integralny kask, chroniący szczękę to konieczność. Nie najtańszy, średniej klasy, ale pewnej firmy. Z pozoru jazda w kasku może wydawać się niewygodna i uciążliwa, ale po jakimś czasie będzie dużo bardziej komfortowa niż bez. Kolejnym krokiem jest zakup ochraniaczy. Wybór jest ogromny, ale nie ma co przesadzać. Nie walczymy na kopie więc nie musimy wyglądać jak Husarz. Na początek radziłbym ochraniacze na kolana i goleni wykonane z twardego tworzywa, żółw na plecy i wytrzy- Str. 8 małe buty. Im dłużej się jeździ tym mniej plastiku ma się na sobie. Kiedy mamy już sprzęt trzeba znaleźć miejsce do jazdy. Trasa na której odbywają się zawody o randze Pucharu Polski nie jest odpowiednia. Każde miasto ma swoje lokalne trasy. Krótka rozmowa z kimś kto już jeździ i znamy je wszystkie. Ok. Koniec. Wszystkie materialne i mniej materialne sprawy mamy za sobą. Zrobił się z tego poradnik dla początkujących, ale to też było potrzebne. Jednak jest coś, czego nie da się kupić. To jest zabawa. Nie jest to sport dla wariatów. Jeździć może każdy. Naprawdę. Na trasach spotkałem ludzi po pięćdziesiątce i przed Pierwszą Komunią Świętą. Organizowany jest np. Puchar Skrzata w którym ścigają się właśnie takie dzieci. Oczywiście po łatwiejszych i bezpieczniejszych trasach, ale niektóre naprawdę sobie świetnie radzą. Ale zawody to tylko część całej zabawy!! Nie ma żadnego przymusu w nich uczestniczyć. Większość bikeparków w Polsce jest czynna w każdy weekend, a niektóre nawet w tygodniu. Można przyjechać, pojeździć ile się da, swoim tempem, po trasach które najbardziej nam odpowiadają. Ale jest jedna rzecz, której nie da się przedstawić ani słowami, ani nawet zdjęciami czy na filmie. To pewnego rodzaju klimat i ludzie. Zazwyczaj pojeździć przyjeżdżałem sam. I zanim kupiłem karnet na wyciąg poznawałem ludzi, z którymi spędzałem resztę dnia. Mimo różnic w wieku, miejscu zamieszkania, ze wszystkimi spędzałem ten czas bardzo przyjemnie. Na trasie nie ważne jest ile masz lat, na czym jeździsz, czy jak jeździsz. Wszyscy są przyjaciółmi na których w razie wypadku lub awarii możesz

9 liczyć. Nigdy się z czymś takim wcześniej nie spotkałem i dalej jest to dla mnie niesamowite. O klimacie nie będę pisał. Mogę tylko zaprosić na zawody, albo zwykłą jazdę ;) 2013 Nr 3 Na zachętę kilka zdjęć i linki do filmów: video/205906/ video/208330/ video/150900/ video/239867/ Patryk Świerk Str. 9

10 Szósty Zmysł Teatr oczami dziecka i nastolatki, czyli jak zarażamy się pasją Cisza. Zupełna cisza na widowni jednego z krakowskich teatrów. Jedyny odgłos jaki słychać to piosenka,,far from the home I love z musicalu,,skrzypek na dachu. Mała może 7 letnia dziewczynka siedzi w jednym z pierwszych rzędów i płacze. Łezki lecą po jej dziecięcych policzkach jedna po drugiej. Starsza, miła pani o dobrodusznej twarzy podaje jej chusteczkę do nosa -,,Kochanie co się stało? Nie wiesz gdzie są Twoi rodzice?. Dziewczynka patrzy na nią piwnymi, smutnymi oczkami i odpowiada:,,mój tatuś jest na scenie. A płaczę, bo to jest piękne. Dokładnie tak. Ta dziewczynka to ja. Zawsze wtulałam się w miękki fotel na widowni i mogłam godzinami oglądać spektakle, próby, próby generalne. Od chwili gdy światła zgasły nie chciałam być już lekarzem, nauczycielką czy pielęgniarką jak większość dziewcząt w moim wieku. Ze święcącymi od emocji i wzruszenia oczkami wpatrywałam się w ten nieziemski, magiczny, niezrozumiały taniec jakim jest teatr. Nawet kiedy byłam jeszcze zupełnie mała, zbyt mała żeby zrozumieć pewne aluzje czy nawiązania. Podziwiałam wtedy samą sztukę. Patrzyłam się w oczy aktorów. Niektórzy mieli w nich prawdę. Zupełnie obnażoną, nagą prawdę o ludziach, ich psychice, czynach i emocjach. Wystarczyło tylko po nią sięgnąć i odczytać. Przekaz dotyka spraw nieskalanych, dziewiczych, czystych to jest piękne. Wrażliwy, inteligentny emocjonalnie widz nagle też pragnie stać się nieskalany. Czasem przekaz dotyka spraw brudnych, niemoralnych, złych, perwersyjnych to również piękno. Obleczone tajemnicą niedomówień, niedopowiedzeń. Fascynujące zło. Aktor zrzuca skórę. Już nie udaje, nie gra. On naprawdę staje się zły. Ta niemoralność postaci przenika do jego ciała. I widać to tylko w oczach. Możemy to poznać po ich wyrazie. Str. 10

11 Dziś usłyszałam, że,, teatr jest kłamstwem prawdziwszym niż prawda. Przecież oni grają! Mówią wcześniej ustalone słowa. Wykonują wcześniej ustalone gesty. Słowa nie pochodzą od nich samych. Teatr to kłamstwo. Marna symulacja życia. Ale czy teatr nie jest również jeszcze prawdziwszy niż nasza życiowa prawda? Teatr to przecież prawda sama w sobie. Aktorzy, którzy mają talent, Bożą iskierkę. Tę charakterystyczną wrażliwość w oczach. Tę naturalność i bezpretensjonalność. Oni dużo przeżyli. Każde słowo z ich kwestii jest nawiązaniem do wydarzenia z ich życia. Umieją powrócić do stanu emocjonalnego, w którym wtedy się znajdowali. Przeżywać go na nowo. Ich psychika może na tym bardzo ucierpieć. A równocześnie tego potrzebują. Pragną wyzwolenia. Pragniemy wolności. Wolności przekazu. Bycia kimś innym. Kimś lepszym, gorszym nieważne. Po prostu INNYM. Nie tylko szarym sobą, przewidywalnym dla siebie samego. Żądamy w głębi kropli dzikości. Pięknego spełnienia jakim jest brak panowania nad swoimi emocjami tylko po prostu wypluwania ich na zewnątrz, nie mogąc ich powstrzymać. Nie mam namyśli oczywiście szlochania i wylewania łez na środku sceny. Wielcy aktorzy zawsze powtarzają:,,to widz ma płakać a nie ty. My mamy mieć to w oczach. To szaleństwo. Piękny szał. A nagrodą za taki stan i przekaz jest wzruszenie widza. Katharsis. Wiele osób zastanawia się, czy zawód aktora jest gorzki i upokarzający czy piękny. Niedawno rozmawiałam z kolegą, który powiedział mi, że nigdy nie mógłby być aktorem Nr 3 Pytał, co by było, gdyby musiał zagrać w scenach o tematyce homoseksualnej pokazanych w niektórych filmach. Twierdził, że dla niego byłoby to tylko niesamowicie przykry, upokarzający akt. W moim odczuciu żadna rola nie jest upokorzeniem. To wszystko jest tak dogłębnie ludzkie. Jeśli aktor zrobi z jakiegoś tematu rolę tabu to widz będzie czuł się niekomfortowo oglądając taką scenę. Jeśli gra jest pozbawiona sztuczności, to nawet najbardziej zapalony homofob nie zauważy,,nieprawidłowiości Wszystko, co robimy przed widzem jest ludzkie. A czasem nawet osiąga drugi wymiar takiej ludzkości. Teatr to pot, łzy, upokorzenia, porażki Str. 11

12 Szósty Zmysł depresja, uzależnienia, pokazanie rzeczy i emocji, które zwykle mamy głęboko ukryte i nie śmiemy uchylić drugiemu człowiekowi nawet ich skrawka. Równocześnie w tym całej jego brzydocie jest tyle piękna. Tyle radosnego ukojenia. Tyle spełnienia i radości. Jak dzieje się to, że jedni mają talent,inni nie? Nie wiadomo. Nigdy nie będziemy tego wiedzieć. Wiem tylko, że jedni wykonując gest na scenie są groteskowo śmieszni a niektórzy pięknie naturalni i emocjonalni. Aż ledwo powstrzymujemy się od pocieszenia ich w środku przedstawienia. A później widzimy aktorów, kiedy przebierają się w normalne ubrania. Idą zapalić papierosa. Odetchnąć. Odpocząć. Stać się z powrotem sobą. Z imienia, nazwiska i zachowania. Julia Bochenek Str. 12 Polska mowa, piękna mowa. Słów kilka o tym, jak uniknąć błędów językowych? W świecie skrótów myślowych, zapożyczeń językowych i nowoczesnej technologii, coraz mniej dbamy o to, czy wysławiamy się poprawnie. Ograniczamy się do krótkich wypowiedzi, często równoważników zdania, czym kaleczymy swój piękny język Nie po to nasi przodkowie wymyślili ok. 10 tysięcy słów abyśmy teraz ograniczali się do kilkuset. Zmiany w języku, to j e d n a k nie tylko skróty, lecz również uproszczenia, które powstają na przycięciu końcówki wyrazu, przez co notorycznie dochodzi do powstawania coraz to nowych słów. Co więcej, w każdym środowisku obecny jest slang, którym posługuje się określona liczba osób wtajemniczona w specjalnie powstały język. Pierwszym wymyślonym slangiem, był ten więzienny. Osoby pozbawione wolności, chcąc porozumieć się w tajemnicy przed ochroniarzami zmieniali słowom znaczenia. Obecnie niemal w każdej grupie społecznej występuje jakiś slang i nie inaczej jest w szkole, gdzie uczniowie na przerwach nie mają zamiaru dzielić się z nauczycielami tym, o czym rozmawiają w danej chwili. Slang jest to więc nic innego jak chęć oderwania się od reszty, stworzenia własnego i zrozumiałego tylko dla określonych osób języka.

13 Zmiana płci wyrazów: Bodaj najpopularniejszym błędem jest znane wszystkim słowo włanczać, które oczywiście pochodzi od czasownika włączać. Zazwyczaj ofiarą tego wyrazu padają osoby starsze, na podstawie czego można wysnuć wniosek, iż wyraz ten swe korzenie zapuszcza z czasów komuny. Warto również zastanowić się jakie powody mogły wpłynąć na powstanie nowej wersji tego czasownika. Od razu na myśl nasuwa się przypuszczenie, że forma włanczać jest znacznie prostsza w wymowie. Być może jednorazowo nie ma to żadnego znaczenia, ale nie zapominajmy, że komuna to era telewizorów, czas kiedy rodziny całe dnie spędzały przed szklanymi pudłami, a słowo włączać musiało być bardzo popularne. Podobne błędy to napisać coś w cudzysłowiu, zastępując tym 2013 Nr 3 samym poprawną formę w cudzysłowie, wziąść, w miejsce wziąć, czy poszłem, zastępujące niestety coraz odważniej Polacy uwielbiają zmieniać wyrazom... płeć, czyli niepoprawnie odmieniać je przez osoby. Wydawałoby się, że to jedyna część gramatyczna, gdzie język polski, może być prostszy od niemieckiego. Nic bardziej mylnego, również w naszym ojczystym języku nie brakuje złych odmian rzeczowników przez osoby, a co ciekawe najczęściej dotyczy to jedzenia. Oto kilka przykładów: Jeżeli głośno krzyczysz to znaczy, że twój język jest zbyt ubogi i krzykiem chcesz stłumić głosy innych. A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają. (Mikołaj Rej) Bez znajomości języków obcych człowiek czuje się gorzej niż bez paszportu. (Antoni Czechow) Chciałbym dysponować językiem, stojącym ponad wszystkimi innymi językami, językiem, któremu wszystkie inne służą. (James Joyce) Str. 13

14 Szósty Zmysł Pomyłką, jest również użycie zaimka tą w bierniku (kogo? co?). Mało kto wie, lecz określenie w tą sobotę jest błędne. Nie bez przyczyny w naszym języku występuje inny, podobny zaimek tę, który idealnie pasuje do wyżej podanego przykładu (w tę sobotę). Wiele osób uważa, że zaimków tych można używać wymiennie, a różnica między nimi jest tylko taka, że w tę brzmi bardziej elegancko i formalnie. Należy obalić ten mit jak najszybciej, nim wszyscy zapomną o różnicy między nimi. Zaimek tą znajduje swe zastosowanie w narzędniku ( z kim? Z czym?) np. z tą koleżanką. Przecież nikt nigdy nie powiedział z tę koleżanką. Może za- Str. 14 stanawiać, dlaczego błąd ten powstał tylko w jedną stronę i dlaczego tak się upowszechnił. Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi, a najlepszą wydaje się być ta, że język jest żywy i w każdej sferze przechodzi ewolucje. Pleonazm, czyli masło maślane Pleonazmy, to wyrażanie, których obie części znaczą dokładnie to samo. Niejednokrotnie można usłyszeć w mediach o fakcie autentycznym, co oczywiście nie jest formą poprawną, ponieważ samo słowo fakt, oznacza coś pewnego. Bardzo częsty pleonazm to cofanie się do tyłu, wszak jak można cofać się do przodu? Niemożliwym jest poprawić się na g o r s z e, w i ę c poprawianie się na lepsze, również należy zaliczyć do pleonazmów. Ponadto to tej grupy zaliczamy również: Teoretycznie do pleonazmów powinniśmy również zaliczyć takie stwierdzenia jak: -artykuły AGD ( Artykuły Gospodarstwa Domowego), -płyta CD (compact disc), -wirus HIV (human immunodeficiency virus), - komputer PC (personal computer), choć w tych wypadkach językoznawcy nie dostrzegli błędu. Warto również przyjrzeć się slangowi młodzieżowemu, który niegdyś czerpał głównie z języków niemieckiego i rosyjskiego z oczywistych powodów, a w dzisiejszych czasach głównym źródłem inspiracji jest język angielski. Nie jest to

15 2013 Nr 3 niespodzianką, wszak podstawy tego języka zna każdy nastolatek. Trzeba zauważyć, że slang młodzieżowy nie jest jednolity dla całego kraju, a nawet poszczególnych województw. Zdarza się wręcz, że w jednym mieście w szkołach oddalonych od siebie o parę przystanków tramwajowych, język uczniów jest diametralnie różny i nie byliby oni w stanie nawzajem się zrozumieć. Oczywiście istnieją powiedzenia, które są rozpowszechnione w całej Polsce pochodzą one najczęściej z portali społecznościowych takich jak Facebook, czy stron z memami pokroju KWEJKA czy demotywatorów, lecz istnieją również te, które wymyśliła grupa przyjaciół i są one zrozumiałe tylko dla nich. Warto przyjrzeć się kilku zwrotom ze slangu młodzieżowego, choć jest to niewielka jego część. Wymyślonych słów jest bowiem tak wiele, że można by napisać kilkutomową encyklopedię. Piotr Głowacki Str. 15

16 Szósty Zmysł PWST co? gdzie? kiedy? Wielu uczniów VI LO poważnie myśli o rozpoczęciu studiów w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. Dlatego też postanowiłam napisać artykuł, który przybliży tym osobom sposób w jaki działa szkoła, zajęcia, w których będą uczestniczyć oraz drogi, które ułatwią im dostanie się na wymarzone studia. W Polsce znajdują się trzy takie uczelnie, wraz z zamiejscowymi filiami w innych miastach. Pierwszą z nich jest Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza na ulicy Miodowej w Warszawie. Posiada ona Wydział Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku. Drugą ze szkół jest oczywiście Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego na ul. Straszewskiego w Krakowie. Posiada ona zamiejską filię na ulicy Braniborskiej we Wrocławiu gdzie znajduje się Wydział Aktorski i Lalkarski a także Wydział Tańca w Bytomiu. Trzecią z uczelni jest Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. Po pierwsze formalności! Aby dostać się do szkoły i brać udział w egzaminach wstępnych należy wypełnić odpowiednie formularze znajdujące się osobno na stronie internetowej każdej uczelni. Czas na przysyłanie formularzy zwykle wyznaczony jest od połowy maja do początku czerwca. Na I etapie egzaminów każdy kandydat powinien posiadać: podanie, opis świadectwa dojrzałości (zaświadczenie ze szkoły o przystąpieniu do egzaminu maturalnego), kserokopię dowodu osobistego, 2 aktualne fotografie oraz listę utworów przygotowanych na egzaminy wstępne. Aby przystąpić do sprawdzianu zdolności artystycznych jako niezbędne minimum należy przygotować: trzy wiersze klasyczne (sylabiczne lub sylabotoniczne) w tym obowiązkowo spośród utworów Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida, Stanisława Wyspiańskiego, trzy wiersze współczesne (w dowolnej formie wersyfikacyjnej) takich autorów jak np. Julian Przyboś, Zbigniew Herbert, Wisława Szymbor- Str. 16

17 ska, Czesław Miłosz, fragment prozy staropolskiej np. Mikołaja Reja, Piotra Skargi, Jana Chryzostoma Paska, Jędrzeja Kitowicza. Należy pamiętać o uwzględnieniu nurtu satyrycznego: bajek lub fraszek, trzy fragmenty prozy XIX i XX wieku spośród takich autorów jak. Heryk Sienkiewicz, Bolesaw Prus, Stefan Żeromski, Jerzy Andrzejewski, Maria Dąbrowska, Jarosław Iwaszkiewicz, Sławomir Mrożek, Witold Gombrowicz, trzy piosenki, w tym jedną ludową, jak również jeden utwór wokalno muzyczny (aria, song, pieśń, kuplet, piosenka kabaretowa).kandydaci zdający na specjalność wokalno aktorską winni przygotować co najmniej sześć utworów wokalnych, zróżnicowanych pod względem stylu. Tu już zaczynają się schody niestety pod górę. Wszystkie utwory muszą być bardzo dobrze opanowane pamięciowo i interpretacyjnie. Dlatego też lepiej, aby do egzaminów przygotował nas ktoś doświadczony, kto wskaże nam dobrą drogę wyrazistości i interpretacji naszych tekstów a równocześnie nie sprawi, że zakleszczymy się w jednym naświetleniu danego utworu, ale będziemy w stanie go rekonstruować i zbudować na innych emocjach jeśli Komisja poprosi nas o to. Musimy też przygotować się na 2013 Nr 3 próbę naszych reakcji uczuciowych na dane zdarzenie, improwizacji i pełne naturalności wykonywanie pewnych czynności. Studia aktorskie, jak również samo wykonywanie zawodu aktora wymagają ogromnej sprawności fizycznej i dobrej kondycji. Ćwiczenia ruchowe i sprawnościowe stanowią znaczący procent zajęć dydaktycznych w czasie studiów. W trakcie sprawdzania zdolności artystycznych zbadana zostanie przez komisję ogólna sprawność ruchowa, poczucie rytmu oraz wyrazistość ciała. W Szkole Teatralnej czekają na Was różne zajęcia. W programie studiów znajdują się (elementarne zajęcia z gry aktorskiej zadania aktorskie, opracowanie scen dialogowych, praca nad rolą, ćwiczenia z reżyserami, ruch sceniczny), kształcenie głosu i wymowy (impostacja głosu, mówienie wierszem i prozą, recytacje zbiorowe i indywidualne), umuzykalnienie (śpiew piosenka i pieśń, rytmika, taniec), ćwiczenia ruchowe (gimnastyka, szermierka, walki sceniczne, formy i style ruchu scenicznego). Prócz zajęć czysto praktycznych program studiów obejmuje również przedmioty teoretyczne z zakresu historii literatury polskiej i światowej, dramatu, teatru, muzyki oraz sztuk plastycznych. Musicie zdawać sobie sprawę iż każdy z tych przedmiotów wymaga wiele pracy, poświęcenia i prób fizycznych oraz Str. 17

18 Szósty Zmysł emocjonalnych. Na koniec jako córka i siostra absolwentów tejże szkoły chciałabym zaznaczyć, że nie są to studia dla wszystkich. Na PWST liczy się wiele czynników. Nie tylko ciężka praca, wiedza i wykształcenie. Nie ma co oszukiwać. Oceniany będzie Wasz wygląd. Nie mówię oczywiście o idealnych rysach czy figurze. Ważne jest, aby aktor miał w sobie coś intrygującego, przyciągającego uwagę. Aktor musi być wrażliwy, empatyczny, umieć wczuć się w sytuację natychmiastowo i bezwarunkowo. No i przede wszystkim. Musi mieć,,to coś. Iskrę Bożą jak niektórzy to nazywają po prostu TALENT. zdawanie na tę uczelnię może tylko źle skończyć się dla potencjalnego kandydata. Dlatego oceńmy siebie obiektywnie, poradźmy się kogoś bardziej doświadczonego (wiele aktorów, aktorek jak i również profesorów PWST-u udziela prywatnych konsultacji), sprawdźmy jakie mamy szanse... I DO DZIEŁA! ;) Powinniście zdać sobie sprawę, że ten zawód wymaga wielkiego poświęcenia psychicznego, emocjonalnego jak i fizycznego. Str. 18 To często łzy, pot, ukazanie rzeczy, których się wstydzimy oraz swojej porażki. Powinniśmy też krytycznie ocenić formę naszego głosu. Na tych studiach liczy się dobra dykcja, impostacja i wiele innych czynników, Julia Bochenek P.S. Nawet w trakcie szkolnych przedstawień sztuka wymaga poświęceń :)

19 2013 Nr 3 Mowa ciała w szkole. Z trochę z innej strony... Trochę dziwny tytuł nie sądzicie? Zwłaszcza jego druga część, pewnie teraz wszyscy zastanawiacie się, czy podczas pisania tego artykuł dobrze się czułem. Kilka dni temu stałem na korytarzu szkolnym i z braku innych zajęć zacząłem obserwować grupki ludzi na nim się znajdujące. Zdałem sobie wówczas sprawę z tego, że każda z osób, której się przyglądałem cały czas przekazuje wszystkim dookoła ogromną ilość komunikatów niewerbalnych, informujących o jej obecnym samopoczuciu, problemach, humorze. Jednak szczególnie zaciekawiło mnie zachowanie osób siedzących samotnie, próbowałem znaleźć odpowiedź na nurtujące mnie pytanie, Dlaczego z nikim nie rozmawiają?. Po- stanowiłem napisać ten artykuł z punktu widzenia obserwatora. Stąd pomysł na ten niezbyt oryginalny tytuł. Stojąc pośrodku korytarza szkolnego z łatwością można dostrzec, że ludzie zbierają się w grupach, w których znajdują się jednostki, których towarzystwo najbardziej im odpowiada. Oczywiście można też zobaczyć osoby samotnie stojące pod ścianą lub siedzące na korytarzu. Mogą należeć do którejś z grup lub nie. Wszystkie te postacie cechował jednak jeden istotny szczegół. Z pewnością zastanawiacie się jaki? Prawie wszystkie osoby stojące samotnie, zapewne zupełnie nieświadomie przyjmowały postawę zamkniętą, a tym samym oznajmiają wszystkim dookoła, że nie chcą wdawać się w żadną interakcję. Co to jest postawa zamknięta? Jak pewnie pamiętacie wspominałem o tym w poprzednim artykule. Człowiek przyjmujący postawę zamkniętą próbuje stworzyć barierę między sobą, a swoim rozmówcą. Może użyć do tego celu własnego ciała, krzyżowanie rąk na piersiach lub nóg można w 8/10 Str. 19

20 Szósty Zmysł przypadkach uznać za postawę zamkniętą. Mogą również nieświadomie tworzyć bariery za pomocą rzeczy znajdujących się po ręką. Panowie jeśli nagle między wami, a interesującą was kobietą znajdzie się jej torebka, która uparcie nie chce zmienić swojego położenia to macie problem... Kolejną przeszkodą jest brak kontaktu wzrokowego, a przecież trudno rozmawiać z kimś kto cały czas na tylko dla niego dostrzegalny element otoczenia, prawda? Oczywiście opisałem tylko najważniejsze elementy postawy zamkniętej, które wcale nie muszą występować razem. Zachęcam do sięgnięcia po literaturę, która w o wiele bardziej profesjonalny sposób przedstawi wam to zagadnienie. Wracając jednak do tematu. Ich Str. 20 niż przebywanie w grupie. Co potwierdza przykład mojego kolegi Michała, o którym opowiem w dalszej części artykułu. Jeszcze inni są nieśmiali i rozmowa z ludźmi jest dla nich dużym wyzwaniem, nowa sytuacja w której nie czują się pewnie jak na przykład interakcja z nowo poznaną osobą wywołuje u niej lęk, a lęk sprawia, że przyjmuje postawę obroną, zamkniętą. Oczywiście nie możemy zapomnieć o różnych zdarzeniach losowych, może jedna z postaci, które obserwowałem przeżyła chwilę wcześniej jakąś stresującą sytuację i chciała zostać sama. Wszystko jest możliwe. To tylko moje domysły, więc postanowiłem pójść o krok dalej i przeprowadziłem krótką ankietę wśród moich znajomych. Jej wyniki bardzo mnie zaskoczyły. Większość moich kolegów wiedziała co to jest postawa zamknięta i umiała opisać jej symptomy. Przyznali jednak, że na co dzień nie zwracają na to najmniejszej uwagi. Byli zgodni co do tego, że na kartkach podzachowanie z pewnością bardzo utrudniało im nawiązywanie kontaktu z otoczeniem. Jednak od razu nasuwa się pytanie, co jest powodem takiego stanu rzeczy? Jak dotąd nie znalazłem jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie i podejrzewam, że nigdy jej nie odnajdę. Każdy człowiek jest inny, ma inną osobowość, charakter, różne wydarzenia miały wpływ na nasze życie. Wszystko zatem zależy od jednostki. Niektórzy po prostu lubią przebywać w samotności, taki mają charakter. Wydaje mi się, że niektórzy ludzie cenią sobie bardziej swoje własne towarzystwo

21 ręcznika dostrzeżenie tych wszystkich sygnałów jest banalne, lecz ni jak się to ma do rzeczywistości. Zadałem i również pytanie Dlaczego ich zdaniem ludzie lubią przebywać w samotności? Bardzo zaskoczyła mnie odpowiedź jednego z moich przyjaciół, który przyznał, że świetnie ich rozumie. Opowiedział mi o swoim hobby jakim jest modelarstwo. Stwierdził, że potrafił godzinami siedzieć nad projektem jednego ze swoich modeli i jego własne towarzystwo w zupełności mu wystarczało. Dodał nawet, że obecność jakiejkolwiek osoby trzeciej, by mu przeszkadzała. Zatem trzeba bar- dzo rozważnie podchodzić do rozmowy z osobą, która jest do nas niechętnie nastawiona. Z pewnością ludzie którzy są nieśmiali na początku będą mieli problemy z nawiązaniem rozmowy, ale po jakimś czasie te trudności znikną, początki zawsze są najtrudniejsze. Jednak możemy również trafić na kogoś zdenerwowanego, rozdrażnionego, kogoś kto na nasze próby nawiązania rozmowy zareaguje agresją. Ludzie lubią przebywać w grupie, ponieważ daje im to różnego rodzaju 2013 Nr 3 korzyści i możliwości, lecz niektórzy stanowią wyjątek tej reguły. Dzięki ankiecie mogłem spojrzeć na ten problem z punktu widzenia moich znajomych i poznać ich zdanie na ten temat. Zrozumiałem, że inni ludzie uważają osoby stroniące od towarzystwa za bardzo nieśmiałe i zagubione co jak udowadnia rozmowa z Michałem nie zawsze jest prawdą. Mariusz Nowakowski Str. 21

22 Szósty Zmysł Medale św. Krzysztofa Meda rozdane! W dniu 3 czerwca br. o godzinie 13:00 odbyła się uroczystość wręczenia medalu św. Krzysztofa. Ceremonia miała miejsce w barokowej sali ozdobionej stiukiem Baltazara Fontany w pałacu Krzysztofory, który jest główną siedzibą Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. To niezwykle zaszczytne wyróżnienie przyznawane jest corocznie osobom, które w sposób szczególny zasłużyły się niosąc wsparcie dla krakowskiego muzeum. Idea wręczania medalu zrodziła się 3 lata temu. Medal św. Krzysztofa ustanowiony został jako dowód uznania za współpracę i pomoc świadczoną dla Muzeum Historycznego Miasta Krakowa przez osoby, instytucje i firmy, poprzez wkład finansowy, wzbogacanie zbiorów, wsparcie merytoryczne, organizacyjne, wkład w rozwój i popularyzację instytucji oraz upowszechnianie świadomości historycznej i podtrzymywanie krakowskich tradycji. Kapitułę Medalu św. Krzysztofa stanowią: Kanclerz Kapituły Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski, Przewodniczący Rady Muzeum Historycznego Miasta Krakowa prof. dr hab. Jacek Purchla, prof. dr hab. Stanisław Waltoś Przewodniczący Stałej Konferencji Dyrektorów Muzeów Krakowskich oraz Michał Niezabitowski Dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Św. Krzysztof? Dlaczego? Święty Krzysztof, męczennik, być może pochodził z miejscowości Samon w rzymskiej prowincji Licji znajdującej się w Azji Mniejszej. Jest postacią prawdopodobnie legendarną, co potwierdza Kościół. Legenda ta mówi, ż e Ś w i ę t y b y ł olbrzymem który pomagał ludziom przenosząc ich przez silnie rwący potok. Pewnego razu pomógł też pewnemu małemu dziecku, którym był Jezus. To wydarzenie ma pewne znaczenie symboliczne dla muzealników z pałacu pod imieniem św. Krzysztofa. Porównują oni rwący potok jako czas, a wraz z nim przemijające rzeczy, które ze sobą zabiera, jak np. tradycje, kulturę, zabytki, pamięć. Str. 22

23 . Zaś olbrzym, który pomaga tym rzeczą przejść bez szwanku, to sami muzealnicy próbujący bronić stare wartości, zachowując w ten sposób dziedzictwo które nam zostawiono. Przyznanie więc medalu św. Krzysztofa wiąże się z upodobnieniem, osoby zasłużonej, do kustosza Historii. W tym roku medalem zostali uhonorowani: w kategorii Współpraca i wsparcie merytoryczne: prof. dr hab. Krzysztof Zamorski profesor nauk historycznych, wykładowca UJ, w uznaniu zasług za niezawodną, wieloletnią współpracę, zaangażowanie i cenne wsparcie merytoryczne i naukowe podczas pełnienia funkcji Przewodniczącego Rady Muzeum Historycznego Miasta Krakowa w latach w kategorii Wsparcie finansowe: Pan Ryszard Wysokiński dyrektor Centrum Handlowego Galeria Krakowska, w uznaniu zasług w wieloletnim finansowym wspieraniu ważnych projektów muzealnych (współpraca z rozpoczęła się w 2006 r. podczas realizacji muzealnych projektów jubileuszowych, związanych z obchodami 750 lecia lokacji Krakowa na prawie magdeburskim, była kontynuowana w następnych latach poprzez wspieranie finansowe kolejnych edycji 2013 Nr 3 konkursu szopek krakowskich). w kategorii Krzewienie świadomości historycznej i kontynuowanie krakowskich tradycji i obyczajów: Pani Barbara Miszczyk, historyk, wieloletni pracownik Biblioteki Naukowej i Archiwum Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, prezes Koła Przyjaciół Bronowic oraz Małopolskiego Związku Regionalnych Towarzystw Kultury, w uznaniu zasług na polu działalności na rzecz ochrony, kultywowania i upowszechniania lokalnego dziedzictwa kulturalnego. Str. 23

24 Szósty Zmysł Wręczenia nagród dokonał Kanclerz Kapituły Medalu św. Krzysztofa Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski. Autorem medalu jest Karol Badyna artysta rzeźbiarz, pracownik naukowy Wydziału Rzeźby krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Ale to nie koniec. Po całym wydarzeniu udało mi się namówić na krótką rozmowę głównego organizatora oraz prowadzącego całe wydarzenie Dyrektora Muzeum Historycznego Miasta Krakowa - Michała Niezabitowskiego. Oto krótki wywiad o tym jak na ceremonię patrzy jeden z jej przedstawicieli: 1) Jak przebiegła ceremonia wręczenia medali? Nad wyraz godnie, ale zarazem zwyczajnie i bez Str. 24 zbędnego nastroju oficjalnego. Myślę, że duża w tym zasługa Basi Miszczyk, która na uroczystość przyszła w stroju krakowskim w towarzystwie swych przyjaciół z Bronowic, którzy również ubrani byli po krakowsku. Jest to zresztą zawsze miłe kiedy laureaci zapraszają swoich najbliższych i przyjaciół. Wtedy Oni cieszą się Jego wyróżnieniem a ta radość jest wyczuwalna. Nie ma nic gorszego niż nudne oficjalne uroczystości, które odbywają się po to bo odbyć s i ę m u s z ą. N a s i "Krzysztoforiani" to osoby zwyczajne i nadzwyczajne zarazem. 2) Skąd zrodził się pomysł na realizację tego wydarzenia? Stąd, że człowiek - przynajmniej dobrze wychowany - ma czasem potrzebę powiedzieć "dziękuję" a gdy jego wdzięczność jest duża to pojawia się druga potrzeba aby wyrazić ją słowem i gestem. Medal to po prostu przedmiot, ale wykonany specjalnie na tę okazję, pełen wyrazu artystycznego i znaczenia. Kwiat jest piękny ale przemija. Przeminąć może też pamięć. Ktoś kiedyś może nie pamiętać o tym, że ten człowiek, który żył kiedyś, z potrzeby wewnętrznej, świadomości i mądrości bezinteresownie pomagał w ochronie naszego dziedzictwa. Medal - ciężki spiżowy przedmiot, ma szansę trwać długo. Medal to taka "skrzynia", w której przechowuje się pamięć., a my muzealnicy jesteśmy specjalistami od wymyślania technik przechowywania pamięci dla przyszłych pokoleń. Jesteśmy lekarzami pamięci. 3) Czy muzealnicy mocno uosabiają się z św. Krzysztofem? Chyba jeszcze nie, bo dopiero niedawno odkryliśmy symbolikę św. Krzysztofa jako opowieść o naszym zawodowym etosie. Ale myślę, że rzeczywiście jest szansa aby

25 św. Krzysztof stał się naszym "patronem". Z pozoru nasza praca to zwykłe codzienne rutynowe zajęcia; wystawę, zamknij wystawę, napisz notę katalogową, stwórz kartę ewidencyjną obiektu, dokonaj spisu obiektów - co zwiemy skontrowaniem, itd itd. Tak jak św. Krzysztof stoimy nad tę samą rzeką i w codziennych proceduralnych działaniach, tak jak on drepczemy w tę i nazad. Ale w istocie każdy krok przez rzekę grozi upadkiem do urwistej wody, a wtedy niesione na ramionach dzieciątko Jezus może utonąć. Takoż i my niesiemy często poprzez swoją pracę odpowiedzialność za wielką wartość jaką jest nasze dziedzictwo. Podobno św. Krzysztof był brzydki. My czasem też ubrudzimy się w kurzu magazynowym i spocimy robiąc wystawę. Nie musimy być jednak piękni bo nie o nas chodzi ale o to niesiemy na ramionach poprzez swoją pracę. 4) Co w sobie kryje kształt medalu? Kształt medalu zaprojektowanego przez Karola Badynę ma trzy płaszczyzny i trzy warstwy. Jest w części modelem pałacu Krzysztofory, który jest główną siedzibą naszego muzeum. Jest ozdobiony zarysem postaci św. Krzysztofa, który jest "bohaterem " Medalu. Medal jest wreszcie płaszczyzną pękniętą. To pęknięcie to echo dyskusji jaka prowadzą obecnie muzealnicy w Polsce, a więc i w naszym muzeum. Czym dzisiaj ma być muzeum? Przestrzenią kontemplacji? Świątynią sztuki? 2013 Nr 3 Miejscem pracy naukowej? Czy może otwartą przestrzenią debaty, dialogu, negocjowania znaczeń w świecie, który definiuje na nowo znaczenie wielu słów? A może muzeum ma być dzisiaj miejscem spędzania czasu dostarczając ludziom rozrywkę, która jest religią XXI wieku? Ale rozrywkę, która niesie w sobie wiedzę zweryfikowaną? Jesteśmy jako grupa zawodowa na rozdrożu. Spaja nas idea ochrony dziedzictwa, co wyraża św. Krzysztof. ale w którym miejscu mamy przechodzić przez rzekę powinności? Tego chyba nie wiemy. Str. 25

26 Szósty Zmysł 5) dlaczego główna siedziba Muzeum Historyczne Miasta Krakowa nosi nazwę akurat św. Krzysztofa? Bo w średniowieczu stała w tym miejscu kamienica, którą nazywano - sub sancti Christophori - pod św. Krzysztofem. Dawne domy nie miały numerów tylko godła. W XVI wieku połączono ze sobą dwie kamienicę, ale nadal nosiły - już jako jedna budowla - tę sama nazwę. A w XVII wieku kolejne trzy kamienice połączył w jeden pałac Marszałek Koronny Adam Kazanowski wznosząc dostojny gmach, który nadal nosił nazwę "Krzysztofory". Stała wtedy na fasadzie wielka stiukowa figura tego świętego, ale u schyłku XVIII wieku została zrzucona na ziemię. Odkryliśmy niedawno wnękę po owej figurze i wkrótce św. Krzysztof powróci na Str. 26 szczyt pałacu - będzie to już inna rzeźba - na pewno współczesna. 6) skąd przypuszczenia, że święty jest postacią legendarną? Historyk weryfikuje legendy oglądając rzeczywistość w świetle źródeł historycznych a te pokazują, że trudno znaleźć dowód na istnienie realne św. Krzysztofa. Ale ważne jest to, że legenda tej postaci ma tak głębokie znaczenie, że przetrwała pomimo wątpliwości dotyczących jego istnienia. 7) czy Muzeum Historyczne Miasta Krakowa zamierza kontynuować ceremonię co roku? MHK ma nadzieję, że będzie miało powód by wręczać medale! Aby tak było musimy mieć do tego powód, czyli musimy mieć wciąż wokół siebie przyjaciół, którzy udzielają nam wsparcia. Ale jesteśmy spokojni. Nasze muzeum istnieje 114 lat i ogromna część naszej kolekcji to dary. Jest wielu ludzi, którzy dobrze rozumieją, że muzeum to ważne miejsce - bo o nich opowiada. Wizerunek ś. Krzysztofa

27 2013 Nr 3 Marzenia się spełniają dzięki ciężkiej pracy. Rozmowa z Mateuszem Wdowiakiem, wicemistrzem Polski w piłce nożnej Czy kiedykolwiek wyznaczyłeś sobie jakiś cel albo chciałeś spełnić swoje wielkie marzenie, ale droga do jego spełnienia była bardzo kręta? A może postawiłeś sobie poprzeczkę niezmiernie wysoko i doszedłeś do wniosku, że lepiej odpuścić? Poniżej prezentujemy wywiad z osobą, która mimo zwątpień i przeciwności losu osiągnęła bardzo wiele i na tym nie poprzestaje. Mateusz Wdowiak urodził się r. w Krakowie i od 11 roku życia reprezentuje barwy Cracovii Kraków. Jego niebagatelne umiejętności piłkarskie pozwoliły razem z kadrą Małopolski zdobyć wicemistrzostwo Polski, a niewykluczone, że tego lata poprawi ten wynik ze swoją drużyną. "Wdówka" gra na pozycji napastnika bądź skrzydłowego, mierzy 173 centymetrów i waży 62 kilogramy. Niejednokrotnie wybieramy najlepszym zawodnikiem bądź strzelcem turniejów różnej kategorii. Jak zaczęła się Twoja przygoda z piłką i Cracovią? Miłość do piłki nożnej narodził we mnie mój tata, który często zabierał mnie na mecze piłkarskie żebym oglądał poczynania piłkarzy na boisku. Dyscyplina ta, tak mi się spodobała, że co raz częściej zdarzało mi się uprawiać ją z kolegami. Czas i miejsce nie grały roli. W końcu w 4 klasie podstawówki wymęczyłem (śmiech ) tatusia, aby zapisał mnie do klubu sportowego. W ten oto sposób zacząłem przygodę piłkarską z Cracovią Kraków. Czy zdarzały Ci się trudne momenty, które stawały Ci na drodze do osiągnięcia tego, gdzie teraz jesteś? Str. 27

28 Szósty Zmysł Owszem. Miałem raz czy dwa chwile zwątpienia, czy aby na pewno to wszystko zmierza w dobrym kierunku. Zadawałem sobie też mnóstwo pytań, przez co miałem niemały mętlik w głowie. Największym problemem było to, czy rozwijam się piłkarsko, gdyż przez moment wydawało mi się, że nastąpiła stagnacja. Jednak czas pokazał iż na szczęście się myliłem i choć powoli to pnę się w górę. Jak to się stało, że podpisałeś kontrakt z C r a c o v i ą? Stało się to niedawno, bodajze dwa tygodnie temu. W czasie treningu zawołano mnie do ławki i zaproponowano mi owy kontrakt. Było to zawsze dla mnie spełnienie marzeń - dostawać pieniądze za robienie czegoś, co sprawia ci największą przyjemność. Sądzę również, że kontrakty powinni dostać inni zawodnicy dlatego, że po prostu na to zasługują, a taka umowa działa bardzo mobilizująco na piłkarza i zwiększa jego chęć do trenowania, która po tylu latach może stopniowo maleć. W ten weekend udało Ci się razem drużyną wywalczyć awans do Mistrzostw Polski. Jak wyglądała do tego droga? Byłeś pełen optymizmu przez całą rundę czy były chwile zwątpienia? Drogą niewątpliwie była bardzo wyboista, jednak byliśmy na to świetnie przygotowani i zdawaliśmy sobie z tego sprawę. Przy odrobinie szczęścia udało nam się awansować, co było naszym celem przed rozpoczęciem tej rundy. Osiągneliśmy to na co pracowaliśmy cały sezon. Dla takich chwil warto żyć, gdy coś nad czym ciężko się pracuję przynosi zamierzony efekt. Czy były chwile zwątpienia? Powiem szczerze, że na samym początku się pojawiły, gdy nie weszliśmy dobrze w rundę, ale z meczu na mecz graliśmy coraz lepiej i czułem, że to może być właśnie to, byłem pewny iż osiągniemy swój cel. Gdy nadszedł decydujący mecz z Sandecją Nowy Sącz, wystarczał nam tylko remis do upragnionego awansu. Przegrywaliśmy 1:3 i przyznaję się bez bicia, iż nie wierzyłem w końcowy sukces, ale na całe szczęście reszta drużyny nie podzieliła mojego zachowania i zdołaliśmy po ambitnej walce do samego końca wywalczyć, wyszarpać wręcz (śmiech) miejsce w czwórce najlepszych drużyn Polski. Str. 28

29 Wiele osób na pewno zastanawia, jak doszedłeś do tak wysokiego p o z i o m u? Śmiem wątpić, iż to co prezentuje stoi na wysokim poziomie. Natomiast na pewno należy oddać się praktycznie cały piłce. Na każdy trening przychodzić z chęcią poprawienia swoich umiejętności, należy ciężko pracować, nie dać się pokusom, których jest naprawdę sporo jeszcze w wieku dojrzewania, gdzie wiadomo że wielka jest chęć do robienia różn y c h r z e c z y. Czy trudno pogodzić życie zwykłego nastolatka - szkoła, rodzina, znajomi ze swoją pasją, której poświęcasz t y l e c z a s u? Oczywiście jest to zadanie dość trudne, aczkolwiek przy dobrej organizacji i szczerych chęciach spokojnie do zrealizowania. Należy do- brze rozporządzać swoim czasem oraz konsekwentnie wykonywać swój plan działania, wówczas wszystko da s i ę o g a r n ą ć. Takie całkowite poświęcenie się piłce nożnej kosztuje Cię wiele wyrzeczeń. Możesz sobie pozwolić na imprezowanie? Masz ściśle ustalony plan dnia, dietę? Nie da się z tym nie zgodzić. Ale skoro wybrałeś drogę na szczyt nie możesz narzekać, że jest pod górę. Jeśli chcesz w przyszłości stać się dobrym zawodnikiem nie możesz sobie pozwolić na niezdrowy tryb życia, mam tutaj na myśli właśnie imprezy, złe odżywianie, czy też nieprzespane noce. Wiadomo, że czasami człowiek musi się rozerwać, ponieważ nie da się nonstop zajmować piłką i o niej myśleć. Natomiast trzeba to robić z głową i 2013 Nr 3 niezbyt często. Co do diety, to jako tako konkretnej nie posiadam, ale staram się jeść przydatne mi posiłki i w odpowiednich ilościach. Czy masz jakieś wyznaczone cele, marzenia na najbliższy czas? Oczywiście, że mam. Według mnie zawodnik, w szczególności młody powinien sobie wyznaczać co raz to nowe cele, żeby miał motywacje do ciągłego trenowania. Moim celem na obecny czas jest wywalczenie z drużyną Mistrzostwa Polski juniorów starszych. Rozmawiał Kacper Kapera Str. 29

30 Szósty Zmysł The Human Body Exhibition, przewodnik subiektywny Wystawa ta budzi wiele kontrowersji, a skoro pojawiła się też w Krakowie postanowiłem się na nią wybrać i zrelacjonować pokrótce to niezmiernie ciekawe jak i przybliżyć Wam jego pochodzenie. Ekspozycja The Human Body Exhibition na cały świecie ma zarówno masę zwolenników jak i przeciwników, ponieważ opiera się ona na wystawieniu jako eksponatów zwłok ludzkich,które są odpowiednio zakonserwowane tzw. pastynaty. Metoda plastynacji jest prosta: naukowcy zamieniają wodę z ludzkiego ciała na aceton, a potem umieszczają je w mieszance silikonowej. Już po kilku tygodniach ciało robi się twarde i suche. Jako pierwszy starał się dotrzeć do szerokiej publiki Niemiec Gunther Von Hagens, który zarobił na tym fortunę i wiele firm takich jak czeski JVS Group (organizator krakowskiej wystawy) bierze z niego przykład do dziś. Nie dziwnym jest, że wystawa budzi taki społeczny niepokój. To barbarzyństwo, głupota, haniebne świństwo - nie szczędzi epitetów prof. Ryszard Legutko, filozof, eurodeputowany Prawa i Sprawiedliwości, były minister edukacji. Zachęcony potęgą reklamy i pozytywnymi opiniami znajomych poszedłem zobaczyć to wydarzenie, które wzbudza tyle kontrowersji. Postanowiłem na własne oczy ujrzeć pastynaty i wyrobić sobie opinie na temat etyki i moralności tego przedsięwzięcia. Już w chwili gdy zobaczyłem tłum ludzi,którzy czekali w kolejce po biletyprzy krakowskim klubie Fabryka (ul. Zabłocie 23) wiedziałem, że to będzie coś interesującego. Po wejściu do budynku od razu zorientowałem się w rozstawie całej wystawy i kolejności sal. W każdej części wystawy przedstawiony był inny układ tkanek ciała człowieka począwszy od układu kostnego Str. 30

31 aż do układu rozrodczego i salce poświęconej dojrzewaniu płodu. W punktach opiszę więc najciekawsze rzeczy, które zaobserwowałem : większość mięśni, także te głębokie ukryte pod warstwą wierzchniego umięśnienia mózg serce i aorty- zdziwiła mnie ich wielkość w porównaniu do innych narządów 2013 Nr 3 aprobatę, ponieważ według mnie warto uświadomić sobie pewne cechy naszego ciała aby móc prowadzić zdrowy tryb życia. Trzeba zwiększać wiedzę na temat swojego ciała, bo jest ona niezbędna do jego funkcjonowania. Krakowska ekspozycja nie jest nastawiona na szokowanie ludzi, ale na uświadomienie im pewnych mechanizmów, dlatego jest z całą pewnością warta polecenia. Małym minusem może być wysoka cena, ponieważ za wstęp do krakowskiej Fabryki musimy zapłacić ulgowo 50 zł. a za bilet dla osoby dorosłej 60 zł. wypreparowany układ krwionośny (wygląda niesamowicie) płuca- zdrowe i palacza wątrobę zdrową i wątrobę marską (nie spodziewałem się aż tak kolosalnej różnicy tkanki dotkniętej czynnikami chorobowymi) pęcherz moczowy- niestety dla mnie za mały... płody z różnych okresów ciąży (Moim zdaniem jest to najciekawszy punkt całej tej wystawy) Reasumując wystawa The Human Body Exhibi- Niestety nauka kosztuje Patryk Borsuk Str. 31

32 Szósty Zmysł 23 maja każdy z uczniów naszego liceum mógł dostrzec wzmożony ruch wokół szkolnego budynku. Jednak nie każdy wiedział czym to jest spowodowane. Miało wtedy miejsce niecodzienne wydarzenie. Ulicami Kazimierza znajdującymi się nieopodal VI LO przejechał międzynarodowy rajd samochodowy Gumball Liczba widzów mogła osiągnąć kilka tysięcy. Całe przedsięwzięcie zostało jednak słabo nagłośnione. Trudno było o usłyszenie jakiejś informacji w telewizji, bądź przeczytanie wiadomości na znanym portalu internetowym. Wyścig jest organizowany nieprzerwanie od 1999r. Chcąc przybliżyć historię tego nielegalnego wyścigu, cofnijmy się do lat 20. XX wieku. Wtedy to, amerykański motocyklista Erwin George Baker próbował przejechać z jednego wybrzeża Stanów Zjednoczonych na drugi w jak Str. 32 Gumball 3000 czyli w 30 godzin po Europie najkrótszym czasie. zarówno uczestnikom Pierwsza próba wyniosła 11 dni (264 godziny). Z roku na rok poprawiał swój wynik, aż podczas ostatniej próby w 1933r. wykonał to zadanie w 54 godziny. W 1960 roku zorganizowano wyścig, ku czci zmarłego, opierający się na takich samych zasadach. W czwartej edycji rajdu kierowcy ustalili nowy rekord wynoszący 35 godzin i 51 minut. Wyścig rajdu jak i zwykłym ludziom. W Europie Gumball 3000 jest organizowany już od 14 lat, natomiast w Polsce zagościł dopiero po raz drugi. Pierwszy raz miało to miejsce w 2001 roku, kiedy rajd przebiegał z Londynu do St. Petersburga i z powrotem.. W 2013 roku po raz drugi w historii rajdu jego trasa będzie przebiegała jednak przerwano ze przez Polskę. Tym razem względu na niebezpieczeństwo uczestnicy rajdu, na zagrażające trasie z Kopenhagi do

33 Monako, przejadą całą Polskę od granicy z Litwą, aż do Czech. Wyścig często jest określany mianem nielegalnego, ponieważ odbywa się bez uzgodnień z policją i pozwoleń. W historii zdarzało się też, że samochody były zatrzymywane przez policję, a kierowcy karani mandatami. W 2007zostali zatrzymani podczas etapu z Amsterdamu do lotniska Frankfurt-Hahn pod Frankfurtem nad Menem Fani czterech kółek na pewno nie mogli oderwać wzroku od takich samochodów jak: Ferrari F12, Morgan Aero SuperSports, Bentley Arnage czy zmodyfikowany Land Rover Defender. Na pewno wielką atrakcją była możliwość zobaczenia niekonwencjonalnego pojazdu Batmana, zwanym Batmobilem, Duże wrażenie wywarł również samochód szwedzkiej produkcji Koenigsegg CCXR Edition. CCXR rozpędza się do 100 km/h w 2,9 sekundy, natomiast prędkość maksymalna tego ponad konnego bolidu to 417 km/h. Samochód wykonano z włókna węglowego. Warto zaznaczyć, że 2013 Nr 3 CCXR stał się pierwszym seryjnie produkowanym samochodem dopuszczonym do ruchu ulicznego, którego moc przekraczała 1000 KM Za kierownicą można było dostrzec m.in. Kulturystę Roberta Burneikę, Davida Hasselhoffa pod pseudonimem The Hoff, legendę skateboardingu numer 1 - Tony'ego Hawka czy Xzibit'a rapera i prezentera telewizyjnego znanego z programu Pimp My Ride. Gumball scala ludzi z dwóch różnych światów: zarówno osoby pasjonujące się motoryzacją jak i wielkich fanów wyżej wymienionych gwiazd. Nie należę do żadnej z tych grup, a jednak wydarzenie to przykuło moją uwagę. Każdy przecież pragnie na własne oczy zobaczyć gwiazdy, które na co dzień oglądamy w telewizji oraz samochody rozwijające największe prędkości na świecie. Kacper Kapera Batmobile ważący ponad 2,5 tony, Wystąpił w każdym filmie o Batmanie. Główny pojazd Bohatera. Str. 33

34 Szósty Zmysł Obraz jest rezonansem morficznym Wszechobecnie nieobecne oczy. Twarze przeraźliwie niepełne, Rysy twarzy stają się dźwięczne, tak głośne, Że krzyczą niemymi emocjami Narastająca nieobecność Ledwo wyczuwalne bicie serc I pulsujące myśli przepływające przez głowę Wszyscy jakby po zabiegu reifikacji. Każdy zamknięty w swoim znanym więzieniu ( a może azylu?) A co jeżeli azyl zaczyna być więzieniem? Robert Krool pisał: jesteśmy jedynymi w całym wszechświecie, którzy w odniesieniu do własnego JA mogą powiedzieć ; ja czuję, ja przeżywam. Skoro każdy z nas egzystuje w swoim wcześniej przytoczonym azylu ma prawo by mówić co chce, słowa są efektem myśli. A przecież każda istota może myśleć na własny sposób, postrzegać, interpretować i analizować z powodu autonomicznego umysłu. Lecz emanacją procesu myślowego są skutki. Już przed naszą erą ( ciekawe określenie, czyli w ICH erze) Sokrates stwierdził Myśli to tylko przyczyny, warunki w Str. 34 jakich żyjemy to skutki. Myśli, intencje, uczucia niewątpliwie nie tylko wpływają na nasze życie, lecz przede wszystkim je tworzą. Często zapominamy o tym i nie będąc tego świadomi, poprzez myśli jako źródło kreujemy swoje życie, które z upływem czasu zaczyna nas przytłaczać. Ale przecież to nasze małe więzienie więc jego stan oddziałuje jedynie na nas. Otóż nie Biolog Rupert Sheldrake wyznaczył teorię rezonansu morficznego. Owe zjawisko ukazuje istoty ludzkie niczym farby na płótnie malarza. Dana barwa na płótnie nigdy nie będzie jedną, indywidualną barwą. Wraz z innymi barwami tworzy całość. Miesza się, tworzy odcienie, jeden odcień ma wpływ na drugi. Barwa czerwona wyciśnięta z tubki na płótnie jest dalej barwą czerwoną, lecz z dodatkiem barwy czarnej tworzy barwę brunatną. Obraz to rezonans morficzny. Owa idea mówi o tym, że moje myśli tworzą Ciebie a Twoje myśli tworzą mnie. Można by sądzić, że jest to bardzo teoretyczne, ależ nie, czysta praktyka. Jesteśmy jak barwy na płótnie. Moje myśli tworzą mój świat i warunki w jakich żyję ale tworzą też Twój świat i wszechświat. Jest to konwencją życia. Żyjemy w konwencjach, szczególnie tych międzyludzkich. Więc porzućmy swoje więzienia, nawet będąc w nich nie przestajemy być barwą w konwencji. Skoro tworzymy na podkładzie swych myśli drugą istotę, myślmy w sposób świadomy. Nieobecność ta niematerialna tworzy pustkę, która paradoksalnie nie jest przestrzenią. (a może i jest?). Istnienie najlepiej dostrzec w przestrzeni, tak rezonans morficzny przeciwnie. W przestrzeni wydaje się absurdem. Uśmiech, słowo dziękuje, aktywne słuchanie swojego rozmówcy, zwracanie uwagi na inne istoty, dostrzeganie konwencji i pięknego połączenia rezonansu morficznego. BĄDŹMY JAK OBECNA, ZDOLNA BARWA Katarzyna Bylica

35