KLASA V. Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń potrafi:

Transkrypt

1 KLASA V. Wymagania na ocenę dopuszczającą podać przykłady zjawisk fizycznych podać przykłady ciał stałych rysować ułoŝenie cząstek w ciałach stałych, cieczach i gazach klasyfikować substancje ze względu na stan skupienia wymienić przykłady cieczy i gazów narysować modele substancji prostej i złoŝonej wymienić właściwości metali wymienić przykłady metali i niemetali wymienić przykłady mieszanin spotykanych w Ŝyciu codziennym wyjaśnić, dlaczego powietrze jest mieszaniną nazwać składnik biorący udział w spalaniu wymienić substancje, które mogą ulegać korozji wymienić procesy Ŝyciowe, do których organizm wykorzystuje energię podać przykłady pokarmów wysokoenergetycznych sporządzić wodny roztwór soli i cukru wymienić 2 czynniki przyspieszające rozpuszczanie wskazać Polskę na mapie Europy nazwać województwo, gminę, powiat, w którym mieszka wskazać na mapie główne pasy ukształtowania powierzchni Polski odczytać z mapy nazwy głównych krain geograficznych Polski odczytać z mapy nazwy kilku obszarów leśnych rozpoznać podstawowe drzewa liściaste i iglaste wskazać na mapie rzekę główną i jej dopływy pokazać na mapie rzekę, nad którą połoŝona jest jego miejscowość pokazać na mapie największe jeziora Polski odczytać ze schematu temperaturę wody w jeziorze w poszczególnych porach roku wymienić 2 3 cechy budowy przystosowujące rośliny do Ŝycia w wodzie nazwać strefy roślinności w jeziorze wymienić 2 3 gatunki roślin występujące w kaŝdej ze stref jeziora pokazać na mapie ujście Wisły i Odry pokazać na mapie Morze Bałtyckie odczytać nazwy państw leŝących nad Morzem Bałtyckim na podstawie ilustracji omówić rozmieszczenie glonów morskich rozpoznać morszczyn pęcherzykowaty wymienić dwa przykłady glonów mających zastosowanie w medycynie i gospodarce człowieka podać przykłady roślin lądowych narysować mech płonnik podać przykłady wykorzystania torfu podać przykłady roślin naleŝących do nagonasiennych i okrytonasiennych nazwać części rośliny nasiennej rozpoznać typy systemów korzeniowych

2 rozpoznać typy łodyg opisać budowę zewnętrzną liścia nazwać części kwiatu poprawnie stosować określenia: owoc i nasiono pokazać na mapie pas pobrzeŝy wskazać na mapie jeziora: Gardno i Łebsko pokazać pas nizin na mapie Polski wymienić nazwy organizmów chronionych w Białowieskim Parku Narodowym określić zasady zachowania się na terenie parku narodowego nazwać warstwy lasu narysować grzyb kapeluszowy wyjaśnić, dlaczego nie naleŝy spoŝywać pokarmów, na których pojawiła się pleśń nazwać części ciała paproci wymienić nazwy paproci chronionych wskazać na mapie główne miasta WyŜyny Śląskiej nazwać najwyŝszy szczyt Karkonoszy wskazać na mapie Sudety, Góry Świętokrzyskie i Tatry wskazać na mapie Rysy wymienić piętra roślinności w Tatrach nazwać sosnę chronioną w Tatrach nazwać organizmy tworzące porost Wymagania na ocenę dostateczną wyjaśnić, dlaczego przedmioty spadają na ziemię określić właściwości ciał stałych, cieczy i gazów na podstawie doświadczenia dowieść, Ŝe cząsteczki gazów poruszają się podać przyczyny zjawisk fizycznych zachodzących pod wpływem temperatury opisać zmiany w wyglądzie szyn kolejowych i drutów, zachodzące pod wpływem zmian temperatury wskazać praktyczne zastosowanie zjawiska rozszerzalności temperaturowej cieczy podać przykłady występowania zjawiska rozszerzalności temperaturowej gazów odróŝniać metale i niemetale od innych substancji podać przykłady wykorzystania metali nazwać najczęściej spotykane związki chemiczne określić właściwości wody i dwutlenku węgla na podstawie doświadczenia odróŝniać mieszaninę jednorodną od niejednorodnej podać przykłady zastosowania wybranych stopów metali wyjaśnić, na czym polega gaszenie ognia określić właściwości fizyczne powietrza określić na podstawie doświadczenia właściwości substancji przed i po spaleniu określić czynniki przyśpieszające korozję wymienić sposoby zapobiegania korozji wyjaśnić, jaką rolę pełnią rośliny w regulacji zawartości dwutlenku węgla wskazać sposoby rozdzielania mieszanin niejednorodnych wyjaśnić, jaki znaczenie ma fakt, Ŝe w wodzie rozpuszczony jest tlen

3 wymienić państwa graniczące z Polską nazwać siłę zewnętrzną, która wywarła największy wpływ na rzeźbę terenu Polski na schemacie pokazać elementy krajobrazu polodowcowego wyjaśnić, od czego zaleŝy Ŝyzność gleb rozpoznać typy lasów iglastych wskazać na mapie obszary występowania Ŝyznych gleb wyjaśnić, dlaczego korzystniejsze jest sadzenie lasów mieszanych rozpoznać 3 szkodniki leśne odczytać z mapy Polski nazwy rzek głównych odróŝniać jeziora od stawów wskazać na mapie obszary bagienne wskazać źródła pochodzenia dwutlenku węgla zawartego w wodzie wskazać róŝnice między środowiskiem lądowym a wodnym wyjaśnić, dlaczego łodygi roślin wodnych są elastyczne i wytrzymałe na rozerwanie wymienić 3 cechy budowy przystosowujące rośliny do Ŝycia w wodzie nazwać elementy komórki roślinnej wymienić substancje niezbędne roślinom do wytwarzania pokarmu wyjaśnić termin: rośliny jednokomórkowe opisać wybrzeŝe niskie i wysokie pokazać na mapie mierzeję, jeziora przybrzeŝne wymienić cechy pogody morskiej wyjaśnić, dlaczego najwięcej organizmów występuje w wodach przybrzeŝnych wyjaśnić, co nazywamy plechą opisać, plechę morszczynu omówić rozmieszczenie glonów morskich wymienić sposoby bezpłciowego rozmnaŝania glonów narysować schemat podziału komórki wymienić obszary występowania mchów wskazać na rysunku mchu chwytniki, łodyŝkę i zarodnię rozpoznać mech torfowiec określić rolę mchów w zbiorowiskach leśnych rozpoznać nasiona wybranych roślin określić rolę korzenia wymienić przykłady roślin mających korzenie spichrzowe określić rolę łodygi wymienić funkcje liścia podać przykłady roślin o liściach prostych i złoŝonych odróŝnić kwiat od kwiatostanu klasyfikować owoce na suche i mięsiste (przykłady) wymienić przystosowania owoców do rozsiewania określić warunki niezbędne do kiełkowania nasion wymienić główne miasta oraz parki narodowe połoŝone na pobrzeŝach Bałtyku opisać klimat Niziny Śląskiej, Niziny Podlaskiej wskazać przykłady konkurencji między roślinami lasu nazywać części grzyba kapeluszowego odróŝnić gatunki jadalne i trujące grzybów odróŝniać skrzypy i widłaki od innych roślin wyjaśnić, jaką rolę odegrały paprotniki w tworzeniu pokładów węgla opisać działania człowieka na WyŜynie Śląskiej

4 podać przykłady osobliwości znajdujących się na WyŜynie Krakowsko Częstochowskiej omówić charakterystyczne cechy krajobrazu WyŜyny Lubelskiej wskazać na mapie Kotlinę Jeleniogórską wymienić charakterystyczne cechy krajobrazu wysokogórskiego wymienić cechy pogody tatrzańskiej omówić znaczenie porostów Wymagania na ocenę dobrą klasyfikować oddziaływania występujące w przyrodzie podać przykłady oddziaływań wyjaśnić związek budowy ciał stałych, cieczy i gazów z ich właściwościami porównać budowę ciał stałych, cieczy i gazów podać przykłady świadczące o tym, Ŝe cząsteczki cieczy poruszają się wyjaśnić pojęcie rozszerzalności temperaturowej objaśnić zachowanie się wody w czasie podgrzewania i zamarzania wskazać róŝnice między substancjami prostymi a złoŝonymi klasyfikować podane substancje do prostych i złoŝonych klasyfikować niemetale, biorąc pod uwagę ich stan skupienia omówić znaczenie najczęściej występujących niemetali podać przykłady minerałów będących związkami chemicznymi opisać mieszaniny: jednorodną i niejednorodną wymienić pierwiastki wchodzące w skład powietrza opisać proces spalania porównać właściwości Ŝelaza i rdzy nazwać składniki tworzące roztwór scharakteryzować zawiesinę wskazać sposoby rozdzielania mieszania jednorodnych wyjaśnić co to jest podział administracyjny wskazać na mapie województwa, powiaty scharakteryzować epokę lodowcową wyjaśnić, dlaczego rzeźba powierzchni Polski ma charakter pasowy odczytać na mapie Polski nazwy i wysokości największych wzniesień scharakteryzować bór sosnowy, grąd, las łęgowy i bukowy wymienić czynniki, które wpływają na zmniejszanie się obszarów leśnych pokazać na mapie dorzecze, kanały i dział wód wymienić typy jezior w Polsce scharakteryzować osobliwości przyrodnicze Pojezierza Mazurskiego wyjaśnić, od czego zaleŝy ilość światła i głębokość, na jaką ono dociera scharakteryzować rodzaje liści występujących u roślin wodnych podać sposoby rozmnaŝania roślin wodnych omówić warunki panujące w strefie przybrzeŝnej jeziora rozpoznać rośliny strefy przybrzeŝnej opisać przebieg fotosyntezy opisać budowę okrzemki scharakteryzować działalność fal na wybrzeŝu niskim i wysokim

5 omówić rolę Wisły w powstawaniu śuław wyjaśnić, jak powstaje bryza wyjaśnić, dlaczego Morze Bałtyckie nazywane jest morzem śródziemnym porównać północne i południowe wybrzeŝe Bałtyku opisać rozmieszczenie glonów w morzu opisać budowę mchu opisać budowę liści torfowca odróŝniać rośliny nasienne od zarodnikowych scharakteryzować suchorośla i gruboszowate wyjaśnić nazwę nagonasienne i okrytonasienne rozróŝniać szyszki drzew szpilkowych porównać system palowy i wiązkowy korzenia opisać budowę zewnętrzną korzenia wymienić rodzaje pędów podziemnych rozpoznać kształty łodyg określić rolę aparatów szparkowych scharakteryzować rolę poszczególnych elementów kwiatu opisać budowę pręcika i słupka wyjaśnić pojęcia: zapylenie i zapłodnienie wyjaśnić, w jaki sposób powstaje owoc omówić przystosowania owoców do róŝnych sposobów rozsiewania opisać budowę nasiona wyjaśnić jak powstały wydmy opisać krajobraz nizin wskazać na mapie kotliny i wysoczyzny wyjaśnić, dlaczego Nizina Wielkopolska jest obszarem słabo zalesionym wyjaśnić, dlaczego Polesie jest krainą słabo przekształconą przez człowieka wyjaśnić, dlaczego Puszcza Białowieska przetrwała do naszych czasów omówić oddziaływania pomiędzy warstwami w lesie wyjaśnić, dlaczego grzyby stanowią odrębną grupę organizmów omówić sposób odŝywiania się grzybów określić pozytywną i negatywną rolę grzybów wymienić cechy budowy ułatwiające rozpoznawanie grzybów wymienić objawy świadczące o zatruciu grzybami opisać kształty blaszek liściowych u paproci i połoŝenie zarodni wymienić miejsca występowania skrzypów rozpoznać pędy wiosenne skrzypu podać przykłady zniszczenia środowiska na WyŜynie Śląskiej wyjaśnić, w jaki sposób powstał krajobraz krasowy scharakteryzować krajobraz WyŜyny Lubelskiej wymienić uprawy na WyŜynie Lubelskiej wyjaśnić, dlaczego Góry Świętokrzyskie są pasmami niewysokich wzniesień wyjaśnić jak powstały gołoborze pokazać na mapie pasma górskie otaczające Kotlinę Jeleniogórską wskazać na mapie miasta uzdrowiskowe omówić budowę Tatr obliczyć wartość temperatury na podanych wysokościach klasyfikować porosty

6 Wymagania na ocenę bardzo dobrą wyjaśnić, dlaczego magnesy przyciągają się lub odpychają dowieść, Ŝe rozdrobnienie ciał stałych nie wpływa na zmianę masy i objętości określić siły oddziaływań międzycząsteczkowych w gazach wyjaśnić związek budowy gazów z ich właściwościami wyjaśnić terminy pierwiastek chemiczny i związek chemiczny porównać właściwości kilku metali uzasadnić, Ŝe metale to substancje proste narysować budowę wybranych związków chemicznych uzasadnić, dlaczego woda moŝe stanowić przykład mieszaniny jednorodnej i niejednorodnej wyjaśnić, dlaczego powietrze podtrzymuje palenie porównać proces utleniania i spalania wyjaśnić, dlaczego podczas poŝaru nie naleŝy otwierać okien uzasadnić, Ŝe rdza stanowi przykład związku chemicznego wyjaśnić, Ŝe gnicie jest procesem utleniania wyjaśnić, na czym polega proces krystalizacji wskazać na mapie jeziora rynnowe porównać runo borów świerkowych i sosnowych wskazać związek między typem gleby a rodzajem lasu wyjaśnić, dlaczego drzewa iglaste są mniej odporne na zanieczyszczenia powietrza na podstawie roślinności określić typ gleby wyjaśnić, w jakim celu powstają kanały na rzekach opisać bieg Wisły i Odry od źródeł do ujścia, posługując się poznaną terminologią wyjaśnić, dlaczego na obszarach wcześniejszych zlodowaceń występuje mniej jezior wyjaśnić związek przenikania światła z występowaniem roślin w jeziorze4 wyjaśnić, dlaczego woda w jeziorze nigdy nie zamarza objaśnić, dlaczego wiosną następuje mieszanie się wody w jeziorze wyjaśnić związek między tworzeniem się lodu na powierzchni jeziora a trwaniem w nim Ŝycia wyjaśnić rolę komórek powietrznych znajdujących się w liściach i łodygach roślin wodnych dowieść,ŝe sposób rozmnaŝania jest jedną z cech przystosowawczych do środowiska klasyfikować rośliny na: wynurzone, o liściach pływających i o liściach zanurzonych (przykłady) porównać budowę glonu z budową komórki roślinnej dowieść, Ŝe glony są roślinami wyjaśnić, dlaczego wybrzeŝe wysokie się cofa wyjaśnić, dlaczego bryza wieje w dzień od morzu ku lądowi a w nocy odwrotnie wyjaśnić, dlaczego Morze Bałtyckie jest słabo zasolone opisać związek zasolenia wód z występowaniem roślinności wyjaśnić związek między rozmieszczeniem glonów morskich a przenikaniem światła scharakteryzować sposoby rozmnaŝania bezpłciowego glonów morskich określić, jaką rolę mogą odegrać glony w likwidacji głodu na świecie uzasadnić, Ŝe mchy są najprostszymi roślinami lądowymi wyjaśnić związek budowy liści z magazynowaniem wody przez mech torfowiec wskazać związek wybranych grup roślin z przystosowaniem do środowiska wyjaśnić, dlaczego pod jodłą nie znajdujemy szyszek

7 scharakteryzować rośliny nagonasienne podać przykłady modyfikacji korzeni scharakteryzować modyfikacje łodyg uzasadnić, dlaczego u roślin wodnych aparaty szparkowe znajdują się na górnej stronie liścia rozpoznawać typy kwiatostanów wskazać związek budowy kwiatu ze sposobem zapylania roślin wyjaśnić, na czym polega proces kiełkowania scharakteryzować Woliński Park Narodowy wskazać na mapie miejsca występowania rud miedzi i srebra na Nizinie Śląskiej opisać warunki rozwoju rolnictwa na Nizinie Śląskiej scharakteryzować ukształtowanie terenu na Nizinie Mazowieckiej wyjaśnić pochodzenie jezior na Polesiu Lubelskim wyjaśnić, jaką rolę w lesie pełnią mikroorganizmy wyjaśnić, dlaczego las Ŝywi się sam scharakteryzować kształty owocników grzybów omówić sposoby rozmnaŝania się grzybów scharakteryzować rolę pędów wiosennych i letnich skrzypów uzasadnić nazwę: rośliny zarodnikowe określić wpływ zniszczonego środowiska na zdrowie mieszkańców wymienić zastosowania węgla kamiennego wymienić elementy krajobrazu krasowego opisać występowanie i znaczenie wapnia scharakteryzować gleby WyŜyny Lubelskiej podać przykłady zjawisk krasowych w Górach Świętokrzyskich poprawnie uŝywać terminów: turnie, granie, Ŝleby, stoŝki piargowe nazwać kotliny tatrzańskie opisać przystosowania roślin umoŝliwiające im Ŝycie w surowym klimacie gór określić czystość środowiska na podstawie skali porostowej klasyfikować poznane organizmy Wymagania na ocenę celującą Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: Uzyskał wiedzę i umiejętności wykraczające poza program nauczania przyrody w danej klasie; potrafi twórczo i samodzielnie myśleć oraz rozwijać własne uzdolnienia sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów przyrodniczych; potrafi w praktyce wykorzystać swoje wiadomości, proponuje rozwiązania nietypowe