PIC Polska Sp. z o.o. ul. Wazów 8a, Warszawa Tel: 022/ , Fax: 022/ polskainfo@pic.

Transkrypt

1 PIC Polska Sp. z o.o. ul. Wazów 8a, Warszawa Tel: 0/ , Fax: 0/ polskainfo@pic.com INFORMATOR Radosnych i spokojnych Świąt Bożego Narodzenia oraz wszelkiej pomyślności w Nowym Roku życzą pracownicy Polska Kwartalnik - 1 -

2 SZANOWNI KLIENCI PIC POLSKA Czy można powiedzieć, że to był dobry rok, a może należy powiedzieć, że był niewystarczająco dobry. Zapewne znajdziemy kilka faktów, które były pozytywne. Rok temu zmagaliśmy się z wysokimi cenami zbóż i wysokimi cenami pasz. Końcówka roku, a właściwie okres po żniwach przyniósł znaczne obniżki. Później już tak dobrze nie było. To co może dalej martwić, to wysokie ceny pasz. Zboża ciągle nie osiągnęły cen z poprzedniego roku, ale cenom pasz całkiem sporo brakuje do tego co stało się z cenami zbóż. Co jeszcze dobrego nas spotkało w minionym roku. Na pewno był to III kwartał, a dokładnie mówiąc ceny w nim panujące. Oprócz wysokich cen był to także, kwartał planów inwestycyjnych. Wiele energii nagle pojawiło się wśród chcących inwestować w produkcję trzody, nawet w produkcję prosiąt. No cóż IV kwartał taki obiecujący nie jest, chyba wróciliśmy do codzienności i emocje też jakby mniejsze. Miał być to rok emocji związanych z nowymi zasadami dobrostanu zwierząt - utrzymania loch, dzisiaj chyba większość z nas o nich zapomniała. Był to rok, który rozpoczął się od Programu Odbudowy Pogłowia, ale chyba po nim też niewiele zostało, jednak w pamięci pozostaje nadzieja, chociaż coraz mniejsza na coś sensownego. No może jeszcze gospodarstwa do 50 loch mogą liczyć na łaskawość nowej perspektywy PROW. Reszta może nie została pozbawiona złudzeń, ale poczekajmy, czy nasi decydenci coś zorganizują przed wyborami. Bo te nadchodzą i pewnie im się głosy przydadzą. Szanowni czytelnicy Informatora PIC, niezależnie od koniunktury w naszej gałęzi rolnictwa zachęcam standardowo do liczenia i analizy wyników produkcyjnych, tymi jeżeli będą nasze nikt nam nie będzie w stanie manipulować, a jeśli będą dobre to i bez pomocy będziemy w stanie dalej rozwijać swoją produkcję. Pomimo bieżących zawirowań chciałbym złożyć Państwu serdeczne życzenia, wszelkiej pomyślności w roku. Czas Bożego Narodzenia niech przyniesie wszystkim radość i szczęście, a spokojny okres świąteczny, niech będzie dobrym momentem do odpoczynku i spędzenia czasu w rodzinnym gronie. Wszystkiego Najlepszego w Nowym Roku. Andrzej Łukijańczuk W NUMERZE: 3 Wywiad z Panem Januszem Wojtczakiem... 9 Grupowanie zwierząt stada podstawowego na fermie... Jak postępować z nasieniem oraz techniki inseminacji... Aktualności/ Analiza rynku... W środku - kalendarz PIC dni na rok Kwartalnik - 2 -

3 Wywiad z Panem JANUSZEM WOJTCZAKIEM Minął ponad rok od poprzedniego wywiadu udzielonego naszemu wydawnictwu. Wiem, że to był bardzo intensywny i trudny czas dla Pana. Można chyba powiedzieć, że początkiem była prawdziwa iskra, która wywołała pożar. Czas zmian jeszcze się nie skończył. Faktycznie spowodowała go iskra, która wywołała apokalipsę. Miało to miejsce 1 grudnia roku. W wyniku pożaru spłonęła cześć obiektów w Zaworach; ferma na ponad 00 loch, nastawiona na produkcję prosiąt towarowych. W ciągu 2-3 godzin zginęło ponad 800 macior ciężarnych i loszek, ponad 0 sztuk młodzieży. To było traumatyczne przeżycie dla mnie - człowieka, który znaczną część życia poświęcił polskiemu rolnictwu oraz badaniom nad rozwojem rodzimej myśli hodowlanej. Nie mogę zapomnieć przerażających głosów zwierząt i zgliszczy, które pozostały! Nie życzę nikomu takich przeżyć! Jednakże bezradność nie leży w mojej naturze. Niezwłocznie stworzyłem sztab kryzysowy złożony z moich najbliższych współpracowników. Ocena, jakiej dokonaliśmy była przerażająca-straty były ogromne. Ponad połowa produkcji uległa całkowitemu zniszczeniu. Trzeba było zorganizować wywóz padłych zwierząt, uprzątać zgliszcza, podjąć decyzję o zaprzestaniu produkcji lub jej odbudowie. Zaczęliśmy od spraw podstawowych, PRIORYTETEM BYŁO PODNIESIENIE JAKOŚCI SPRZEDAWANEGO PRODUKTU, GDYBY POMYSŁ Z ERADYKACJĄ MYKOPLAZMY POWIÓDŁ SIĘ, ZWIERZĘTA BYŁYBY ZDROWE, A WYNIKI PRODUKCYJNE LEPSZE ale z czasem rozmawialiśmy również o tym, czy możemy tę produkcję zmienić i jak to zrobić. Pojawiła się koncepcja wykorzystania przerwy technologicznej na eradykację mykoplazmy, którą obiekt w Zaworach był zakażony od jakiegoś czasu. Zmiana statusu immunologicznego umożliwiłaby zmianę profi lu produkcji z towarowej na hodowlaną. Powstał zarys i plan wdrażania wszystkich pomysłów w życie. Tempo, które sobie narzuciliśmy było ekspresowe. W kilka tygodniu udało się uzyskać pozwolenie na odbudowę, a następnie w kilka miesięcy odbudować obiekt. Zniszczoną cześć przywróciliśmy do produkcji w niecały rok. Ofi cjalne otwarcie spalonej i odbudowanej chlewni w Zaworach nastąpiło września roku, a zasiedlenie jej zwierzętami właśnie zakończyliśmy. Realizacja tak dużego przedsięwzięcia w tak szybkim tempie nie byłaby możliwa bez pomocy wielu osób. Na szczęście od lat w życiu osobistym i zawodowym otacza mnie grupa przyjaciół, którzy nie zawodzą w biedzie. Nie sposób wymienić wszystkich: wspomnę choćby Janusza Lewandowskiego, właściciela fi rmy Wesstron zajmującej się projektowaniem i wyposażeniem budynków inwentarskich. To we współpracy z Wesstronem przygotowaliśmy technologię produkcji jak i wyposażenie odbudowanej chlewni. Od lat jestem pod ogromnym wrażeniem elastyczności i profesjonalizmu fi rmy Wesstron. Doświadczenie, które zdobyli wyposażając obiekty w Polsce i poza jej granicami jest ogromne. Korzystając z okazji chciałbym jeszcze raz podziękować Wszystkim za pomoc i zaangażowanie; bez ich pracy, pomysłów i wsparcia cel odbudowy produkcji na fermie w Zaworach byłby zdecydowanie trudniejszy do osiągnięcia. Panie Januszu to może jest naiwne pytanie, ale mówił Pan o szeregu pomysłów, które dyskutowaliście podczas pożaru odbudowy chlewni. Który z nich uważa Pan za najistotniejszy? WSZYSTKO UDAŁO SIĘ Z SUKCESEM ZREALIZOWAĆ - FERMA ZAWORY MA DZISIAJ STATUS ZDROWIA SPF, CO POTWIERDZAMY COMIESIĘCZNYMI BADANIAMI MONITORINGOWYMI Pomysłów dyskutowanych było wiele. Przenieśmy się trochę w czasie, do momentu kiedy odrzuciliśmy zamknięcie produkcji i sprzedaż Fermy w Zaworach. Zdecydowaliśmy już o tym, że jesteśmy w stanie odbudować i kontynuować produkcję. W tym momencie pojawiły się pomysły o zmianie wielkości, technologii, profilu, o eradykacji z mykoplazmy. Podczas dyskusji dochodziliśmy wielokrotnie do wniosku, że wiele pomysłów jest ryzykownych, ale ich realizacja otwierałaby drogę do realizacji kolejnych. Priorytetem było podniesienie jakości sprzedawanego produktu. Gdyby pomysł z eradykacją mykoplazmy powiódł się, uniknęlibyśmy powikłań, obniżylibyśmy koszty leczenia. Zwierzęta byłyby zdrowe, a wyniki produkcyjne lepsze. W takim stanie rzeczy można byłoby myśleć o produkcji materiału hodowlanego. Pomysł ten miał dwóch ojców: Jarosława Olbrycha obecnie szefa całej produkcji zwierzęcej w moich gospodarstwach i Bronisława Breninka z PIC. Wykazali dużo determinacji, aby przekonać mnie, że realizacja tego zamysłu jest możliwa i celowa. Koordynację działań związanych z tym pomysłem powierzyliśmy doświadczonemu lekarzowi dr Maranowi Porowskiemu. Nie chciałbym się rozwodzić zbyt długo nad samym procesem, ale najważniejsze założenia były następujące. Po pierwsze, wszystkie młode świnie musiały być usunięte z zakażonej fermy (prosięta, warchlaki, tuczniki). Przez okres min. dni nie mogły pojawiać się na fermie jakiekolwiek inne świnie, również z porodów. W mojej sytuacji, kiedy zniszczeniu z powodu pożaru uległ cały sektor loch prośnych nie było to trudne do osiągnięcia. W tym czasie przebywające na fermie lochy i knury poddawane były profi laktycznemu leczeniu. Puste budynki, sektory były w tym czasie poddane niezbędnym remontom, oczyszczone, umyte i wydezynfekowane. Wszystko to udało się z sukcesem zrealizować. Ferma Zawory ma dzisiaj najwyższy status zdrowia SPF, co potwierdzamy systematycznie comiesięcznymi badaniami monitoringowymi; wyniki badań są dostępne na stronie internetowej PIC. Kwartalnik - 3 -

4 PICPBZ Polski Biały Zbój PIC PBZ ZDROWIE, PLENNOŚĆ, MIĘSNOŚĆ PIC PBZ skierowany jest do producentów trzody chlewnej oczekujących wszechstronności od wykorzystywanego na fermie materiału męskiego. Hodowcy od lat zasypywali PIC pytaniami o możliwość zakupu takiego knura, który jednocześnie nadawałby się do produkcji plennej loszki remontowej, jak i szybko rosnącego mięsnego tucznika. Tucznika o dobrym wykorzystaniu paszy, szybko rosnącego, który wybacza niedostatki jakości dostępnej paszy, a ubity cieszy zarówno hodowcę jak i zakład mięsny. PIC PBZ to knur właśnie dla mniejszych gospodarstw, w których wprowadzenie pełnego programu hodowlanego jest kłopotliwe, a często niemożliwe. Wykorzystanie tego zdrowego knura maksymalnie uprości hodowlę na Państwa gospodarstwie i równocześnie zamknie je na dopływ zwierząt ze stad o nieznanym często bardzo złym statusie zdrowotnym. PIC PBZ to prawdziwy ZBÓJ w twojej hodowli, który sprawi, że będzie prostsza dostarczając: ZDROWIE, PLENNOŚĆ i MIĘSNOŚĆ. Porównanie cech selekcyjnych knurów PIC PBZ do PBZ dostępnych w SUL Przyrost w g Mięsność Index PPBZ* ,9 0 PIC PBZ # 18 62,9 3 ** 6 PORCJI - CENA PAKIETU 0 ZŁ NETTO Średni wiek w 100 kg - 2 dni Minimum sprawnych sutków * średnie dane knurów PBZ dostępnych w SUL w. r. # przyrost testowy PIC NASIENIE MOŻŃA ZAMÓWIĆ POD BEZPŁATNYM NUMEREM: Chcesz wiedzieć wiecej? Wejdź na: www. PICpbz.pl Kwartalnik - 4 -

5 Jeżeli eradykacja się udała, czego można było na tym gruncie więcej dokonać? Co ostatecznie weszło w życie? Tak, eradykacja powiodła się, przystąpiliśmy więc do uzyskania wartości dodanej w produkcji trzody chlewnej. Postanowiliśmy, za namową Bronisława Breninka, rozbudować produkcję loszek dla PIC. Doświadczenie mieliśmy; taką produkcję realizowaliśmy z powodzeniem na Fermie w Lubini Małej (350 loch). Stąd wiemy, że po opanowaniu tajników tej produkcji, przynosi ona więcej korzyści niż produkcja towarowa. ERADYKACJA POWIODŁA SIĘ, ZA NAMOWĄ BRONISŁAWA BRENINKA Z PIC, POSTANOWILIŚMY ROZBUDOWAĆ PRODUKCJĘ LOSZEK DLA PIC Opowiadając o tym dzisiaj, wydaje się to takie oczywiste, ale w momencie podejmowania decyzji oczywiste nie było. Odbudowa, remont, eradykacja to były zadania bardzo złożone, a doszło zwiększenie produkcji i jej przebudowa. Nie dysponowaliśmy w tamtym okresie wymaganą ilością matek do produkcji loszek hodowlanych. Organizując ją, przenieśliśmy produkcję z fermy w Lubinii, na fermę w Zaworach; tym samym ferma w Lubini została pozbawiona produkcji hodowlanej. Wspólnie z PIC doszliśmy do wniosku, że moglibyśmy zwiększyć produkcję loszek hodowlanych. Tym samym potrzebowaliśmy większej ilości loszek o wysokim statusie hodowlanym tak, aby rocznie produkować około 5 tys. loszek hodowlanych PIC. Jako źródło tych loszek zostało wybrane stado z Niemiec uczestniczące w globalnym programie hodowlanym PIC. Stado to produkuje czystoliniowe zwierzęta i może się poszczycić bardzo dobrymi wynikami produkcyjnymi z wysokim indeksem hodowlanym PIC; wszystko to, dzięki uczestnictwu w programach, takich jak Super Prolifi c. Program ten miał za zadanie podniesienie liczby prosiąt urodzonych przy zachowaniu wysokich mas urodzeniowych i innych istotnych cech produkcyjnych dla materiału hodowlanego PIC. Jestem przekonany, że dzięki niemu będziemy w stanie produkować loszki PIC o bardzo wysokich parametrach rozrodczych, przy zachowaniu wysokich wag urodzeniowych, tak istotnych przy ekonomicznej produkcji prosiąt i tuczników. Co w takim razie stało się z fermą Lubinia? Co teraz produkowane jest na tej fermie?, ,7 Ferma Lubinia Mała będzie zajmować się produkcją knurów terminalnych dla PIC. Będziemy produkować takie, uznane już produkty jak PIC 337, PIC 410, PIC Rudy. O tym pomyśle rozmawialiśmy w przeszłości, ale wtedy ani ja, ani PIC nie byliśmy na to gotowi. Z tego, co mi wiadomo, zapotrzebowanie na knury PIC stale rośnie. Dotychczasowa produkcja na fermie w Kwakowie z obsadą 0 loch zaczęła osiągać maksymalny poziom; aby sprostać dalszemu zapotrzebowaniu oraz utrzymać potencjał produkcyjny, wymagany był kosztowny remont lub budowa nowej fermy. W związku z tym podjęliśmy rozmowy o rozszerzeniu współpracy i powiększeniu jej o namnażanie knurów. Negocjacje okazały się owocne. Dzięki temu PIC będzie w stanie sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu rynkowemu na własne produkty, zarówno w Polsce jak i poza jej granicami. Panie Januszu, czy realizując tak rozlegle plany produkcyjne, zakłada Pan dalszy rozwój Polski, jako producenta trzody chlewnej? Co do tego nie można mieć pewności. Dzisiaj wiemy tylko, że Polska stała się importerem netto wieprzowiny i nie będzie w stanie powrócić do samowystarczalności w najbliższych latach. Co prawda spadek pogłowia wyhamował, ale nie wiemy, czy jest to trend ostateczny. Jeżeli rolnik w Polsce chce w dłuższej perspektywie być producentem żywca wieprzowego powinien spełniać kilka podstawowych warunków; mieć odpowiednią skalę produkcji, wyniki produkcyjne na wysokim, europejskim poziomie, zdrowe stado oraz bezwzględnie znać i kontrolować swoje koszty produkcji. Dyskusja na te tematy dopiero się rozpoczyna. Dzisiaj koszty są tematem tabu, mało kto otwarcie o nich rozmawia, bo albo ich nie zna, albo nie ma ich z kim porównać. Taka sytuacja niestety nie będzie stymulować rozwoju produkcji trzody w Polsce. Odsyłam do mojej prezentacji o kosztach produkcji, która miała miejsce na Weterynaryjnej Konferencji w Puławach; tylko połączenie wyników produkcyjnych z rachunkiem ekonomicznym może posłużyć producentowi do podejmowania racjonalnych decyzji. Innymi słowy: nie powinniśmy forsować rekordów biologicznych za wszelką cenę, nie uwzględniając elementów i uwarunkowań ekonomicznych. Nie możemy także zapominać o roli polityków zarządzających naszym krajem; to właśnie oni powinni tworzyć warunki stymulujące procesy odbudowy produkcji w Polsce. Znakomita koniunktura i Kwartalnik - 5 -,2 05,9 06,0 07,0 08,6 09,8 10,6,2,2 * ZAKRES WSPÓŁPRACY POWIĘKSZYLIŚMY O NAMNAŻANIE KNURÓW, DZIĘKI TEMU PIC BĘDZIE W STANIE SPROSTOWAĆ ROSNĄCEMU ZAPOTRZEBOWANIU RYNKOWEMU NA WŁASNE PRODUKTY, W POLSCE I POZA JEJ GRANICAMI

6 Opis Genetyka A Genetyka B Kontrola* Cena loszki w PLN Stado loch w sztukach Prosięta Żywo Urodzone,07, 10,49 Upadki do odsadzenia,87% 10,65%,71% Współczynnik wyproszeń 2, 2, 1,83 Ilość paszy na maciorę na rok w kg Średnia cena paszy dla macior za tonę w PLN 93,2,94 10,4,4,4 Remont planowy 45% 40% % ŚMIERTELNOŚĆ LOCH W STADZIE (utylizacja) 6,58% 4,49% 1,50% Waga lochy wybrakowanej w kg 8,3 8,0 0 Cena za kg lochy wybrakowanej 4,00 4,00 4,00 Remont Faktyczny 51,58% 44,49%,00% PRZYCHÓD ze sprzedaży loch wybrakowanych w PLN Ilość loch do utylizacji w szt.,0,7 5,3 Utracony przychód ze sprzedaży wybrakowanych loch Koszt zakupu loszek remontowych w PLN Faktyczny koszt remontu gnęliśmy wnioski z tak spektakularnej regresji w tym sektorze? Niestety w tej kwestii nie dzieje się u nas nic dobrego. Sam jestem współtwórcą programu odbudowy pogłowia trzody chlewnej w Polsce. Dzisiaj można powiedzieć, że nie pozostało z niego zbyt wiele. Pierwotne założenia dotyczące wielkości produkcji są ostro krytykowane, a środki przeznaczane na ten program są znikome i obwarowane wyimaginowanymi ograniczeniami; m.in. wielkością gospodarstwa. Mam wrażenie, że nie dociera do decydentów, że jesteśmy w Unii Europejskiej, na zintegrowanym wspólnotowym rynku, że producent posiadający dzisiaj -50 loch nie jest w stanie konkurować z gospodarstwem 10-krotnie większym. Rynek, czyt. polski rolnik, producent tuczników, już dzisiaj wymaga partii całosamochodowych; takie przyjeżdżają do Polski z Danii, czy Holandii. Poza tym z ostatnich badań prof. Pejsaka wynika, że tylko 3-5% producentów prosiąt prowadzi jakąkolwiek ewidencję produkcyjną. Pozostali prowadzą produkcję na oko. Taki model nie może być, i nie będzie konkurencyjny. Pomimo tegorocznych obniżek cen zbóż ciągle dla producenta prosiąt stanowią one % kosztów produkcji, a dla producenta tuczników aż 70%. Mogę tylko mieć nadzieję, że te 3-5% gospodarstw znających swoje wyniki produkcyjne i ekonomiczne, będzie w stanie przeskoczyć do wyższej skali produkcji, pozostali albo jej zaprzestaną, albo przejdą do mniej skomplikowanej formy produkcji, czyli tuczu. Smutne jest to, że rolników chcących rozwijać produkcję pozostawia się bez wsparcia, nie zapewniając ani pomocy w zorganizowaniu środków, ani warunków nieodbiegających, powtarzam nieodbiegających od tych, które z powodzeniem funkcjonują w innych krajach unijnych. Panie Januszu dziękuję za rozmowę i życzę powodzenia w realizacji dalszych ambitnych planów. Wywiadu udzielił: Dr Janusz Wojtczak Koszt remontu / 1 stanowisko Koszt remontu / 1 odsadzone prosie 7, 7,46-0,81 Odsadzone lochę/ miot,98,82 9,05 Ilość odsadzonych/ maciorę/rok w szt,,01,56 Ilość paszy na prosię odsadzone w kg 56,3 45,7 78,5 Koszt paszy / 1 stanowisko Koszt paszy / 1 odsadzone prosię 71, 57,71 99, Razem koszty na prosię odsadzone 78, 65, 98,34 rozwój produkcji trzody u naszych zachodnich sąsiadów po roku 00 to w dużej mierze wynik wsparcia rządu. Czy tak samo dzieje się u nas? Czy wycią- Kontrola* - dane dotyczą średniej populacji w Polsce Kwartalnik - 6 -

7 KALENDARZ PIC DNI PIC Polska Sp. z o.o., ul. Wazów 8a, Warszawa tel fax STYCZEŃ LUTY MARZEC KWIECIEŃ CZERWIEC MAJ Kwartalnik - 7 -

8 LIPIEC WRZESIEŃ LISTOPAD SIERPIEŃ PAŹDZIERNIK GRUDZIEŃ PIC Polska Sp. z o.o. bezpłatny numer: Kwartalnik - 8 -

9 Konieczność ciągłego podnoszenia wydajności produkcji przy jednoczesnych cięciach kosztów z nią związanych staje się również i świńską koniecznością. Producenci trzody chlewnej w odpowiedzi na określone i konkretne wymagania, czy to odbiorców prosiąt, czy tuczników muszą dostarczać im żądane ilości wysokiej jakości wyrównanego towaru przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego ujednoliconego statusu zdrowia sprzedawanych zwierząt. Ponadto, dążenie UE do zredukowania użycia antybiotyków oraz zapewniania zwierzętom odpowiednich warunków dobrostanu również przyczynia się do stwierdzenia, że w dzisiejszych czasach wręcz obligatoryjna staje się praca ze zorganizowanymi w odpowiedni sposób grupami produkcyjnymi zwierząt na fermie. Tworzenie grup produkcyjnych zwierząt BMS (Batch Management Production System) polega na zorganizowaniu poszczególnych czynności przy zwierzętach w określonych i powtarzających się (cyklicznych) odstępach czasu. W zależności od wspomnianych odstępów czasowych, w których dana czynność się odbywa możemy mówić o tygodniowym, dwu-, trzy-, cztero-, pięciotygodniowym itd. systemie produkcji. MAŁA ILOŚĆ PORODÓW, A CO ZA TYM IDZIE PROSIĄT, GENERUJE DUŻO GORSZĄ EFEKTYWNOŚĆ PRACY ORAZ WZROST KOSZTÓW PRACY Pamiętaj! Na dzień dzisiejszy wszystkie nowoczesne fermy trzody chlewnej pracują w oparciu o jeden z wyżej wymienionych rodzajów systemów produkcyjnych. Tygodniowy system produkcyjny Tygodniowy system produkcji na fermie polega na wykonywaniu kluczowych GRUPOWANIE ZWIERZĄT STADA PODSTAWOWEGO NA FERMIE prac fermowych tj. odsadzenie macior i prosiąt, zasiedlenie porodówki, krycie odsadki, sprzedaż co tydzień, w określonym dniu/dniach danego tygodnia. Generalnie można uznać, że ten system produkcji jest łatwy w zarządzaniu i jest wysoce plastyczny, czyli pomimo teoretycznie ściśle zaplanowanych działań istnieje duża dowolność wykonywania prac w obrębie tygodnia, przede wszystkim wynikająca z ciągłego (codziennego) dostępu do wykwalifi kowanych pracowników oraz dużej liczby posiadanych budynków/pomieszczeń. System tygodniowy zakłada podział zwierząt na tygodniowych grup produkcyjnych, posiadanie 4-5 porodówek, 8 pomieszczeń warchlakarni oraz w zależności od masy sprzedawanych tuczników - pomieszczeń tuczarni. Patrząc jednak z drugiej strony, wielokrotnie plastyczność tego systemu prowadzi do powstawania chaosu organizacyjnego i produkcyjnego na fermie. Teoretycznie tygodniowy system produkcji przewiduje stosowanie zasady AIAO all-in, all-out (całe puste, całe pełne) jednak w praktyce bardzo często zdarza się, że zwierzęta z dwóch/trzech grup tygodniowych są częściowo wymieszane ze sobą. Nagminną praktyką jest np. dobieranie brakującej liczby prosiąt do odsadki z grupy o tydzień młodszej lub dostawianie macior na już wyproszone porodówki, co powoduje, że porodówki pracują właściwie w systemie ciągłego zasiedlenia. W praktyce terenowej często spotyka się mniejsze fermy pracujące bez jakiegokolwiek systemu produkcyjnego lub pracujące w oparciu właśnie o system tygodniowy, który nie jest dla takich ferm opłacalny. Zbyt mała ilość zwierząt stada podstawowego podzielona wg zasady tego systemu na tygodniowych grup może prowadzić do wręcz pojedynczych porodów w ciągu całego tygodnia oraz sprzedaży bardzo małej ilości wyrównanych tuczników. Mała ilość porodów, a co za tym idzie prosiąt, generuje dużo gorszą efektywność pracy oraz wzrost kosztów pracy. Dodatkowo, zbyt mała ilość zwierząt w grupie prowadzi zwykle do: - wzrostu kosztów np. szczepień - małe opakowania szczepionek 5-10 dawek są zawsze znacznie droższe, niż większe -50 dawek. - kłopotów z zakupem pasz pełnoporcjowych i/lub leczniczych (zbyt mała ilość, żeby fi rma paszowa mogła zrealizować zamówienie). - zakup jakichkolwiek produktów na tzw. zapas kończy się zwykle ich przeterminowaniem i/lub zepsuciem. - % wykorzystania danego miejsca w budynku/ach jest niski i niesystematyczny TYGODNIOWY SYSTEM PRODUKCJI SPRAWDZA SIĘ BARDZO DOBRZE NA ŚREDNICH I DUŻYCH FERMACH - PONAD 400 MACIOR ORAZ TAM GDZIE KONIECZNE JEST CZĘSTE PRZEMIESZCZANIE PROSIĄT co powoduje wzrost kosztów amortyzacji takich budynków. - komplikacji podczas zmian paszy, czy dochowaniem warunków dobrostanu (np. odpowiednie temperatury) dla małej ilości zwierząt, które różnią się między sobą masą i przede wszystkim wiekiem. - problemów z optymalnym wykorzystaniem knura i/lub zamówieniem określonej ilości porcji nasienia. Itp. Itd. Biorąc pod uwagę obecne wymagania odbiorców żywca tj. dla rzeźni odbiór całego dużego samochodu świń (0-0 sztuk) na raz, to przy założeniu 85% skuteczności krycia i sprzedaży tuczników od maciory na rok nasza ferma musi liczyć macior żeby co tydzień sprzedać taką ilość zwierząt. Pamiętaj! Tygodniowy system produkcji sprawdza się bardzo dobrze na średnich i dużych fermach (ponad 400 macior) również tam gdzie konieczne jest częste przemieszczanie prosiąt wynikające z ich nadmiarów oraz na fermach specjalizujących się w sprzedaży prosiąt (duże grupy zwierząt w jednym wieku). 3 tygodniowy system produkcji 3 tygodniowy system produkcji jest jednym z najbardziej popularnych systemów na zachodzie dla ferm do około 400 macior. System ten zakłada podział zwierząt na 7 grup produkcyjnych, posia- Kwartalnik - 9 -

10 danie 2 porodówek, 3 pomieszczeń warchlakarni oraz 3-4 pomieszczeń tuczarni. Poszczególne prace fermowe odbywają się raz na 3 tygodnie tj. raz na 3 tygodnie odbywa się odsadzenie, zasiedlanie porodówki, krycie itd. System ten zakłada bardzo restrykcyjne planowanie pracy na fermie oraz przemieszczeń zwierząt. Ilość dostępnych budynków jest zwykle dużo mniejsza, niż w systemie tygodniowym, a wykwalifi kowani pracownicy są dostępni praktycznie tylko w określonym czasie i to raz na 3 tygodnie. Biorąc powyższy przykład wyliczenia koniecznej ilości macior do sprzedaży całego samochodu świń do rzeźni to w systemie 3 tygodniowym z zachowaniem tych samych parametrów, które były użyte do poprzedniej kalkulacji, potrzebujemy już tylko 0-0 macior stada podstawowego. 4 tygodniowy system produkcji 4 tygodniowy system produkcji jest bardzo dobrą alternatywą dla małych rodzinnych ferm trzody chlewnej. System ten zakłada podział zwierząt stada podstawowego na 5 grup, produkcyjnych proszących się raz na 4 tygodnie, posiadanie 1 (przy odsadzaniu w dniu życia prosiąt) lub 2 (przy odsadzaniu prosiąt w dniu ich życia) porodówek, posiadanie 2-3 budynków warchlakarni i 3-4 budynków tuczarni. Porodówka jako najdroższe miejsce na fermie jest wykorzystywana bardzo Ilość zaplanowanych odsadzonych świń Ilość porodów Ilość kryć z założeniem 85% skuteczności Ilość produktywnych loch (2,35 cyklu/rok) Ilość loszek do krycia (45% wymiany stada) 7 9 Ilość loszek obecnych w jednym czasie na fermie ZORGANIZOWANIE PRODUKCJI W RAMACH GRUP PRODUKCYJNYCH JEST KLUCZOWYM ELEMENTEM DO OSIĄGNIĘCIA ZADOWALAJĄCYCH WYNIKÓW PRODUKCYJNYCH, GWARANTUJĄCYCH DALSZE FUNKCJONOWANIE NA RYNKU Ilość potrzebnych miejsc porodowych Ilość potrzebnych miejsc lochy luźne/prośne efektywnie i obsługuje grup proszących się macior na rok (5 grup na cykl *2,6 cyklu na rok-przy odsadzaniu w dniu życia = grup/rok). Dodatkowo w systemie 4 tygodniowym bardzo łatwo jest zarządzać regularnymi powtórkami macior, które właściwie w sposób naturalny wchodzą do kolejnej grupy. Ciekawostka! Fermy, które zmieniły system 3 tygodniowy na 4 tygodniowy są w stanie zwiększyć ilość macior stada podstawowego o około 50% bez dodatkowych inwestycji w porodówki, co przekłada się na znacznie lepsze wyniki ekonomiczne takich ferm. Pamiętaj! System 4 tygodniowy wymaga doskonałej organizacji pracy na fermie, bardzo dobrych i stabilnych wyników w rozrodzie oraz warchlakarni, które są dostosowane do odchowu młodych 3 tygodniowych prosiąt. 4 TYGODNIOWY SYSTEM WYMAGA DOSKONAŁEJ ORGANIZACJI PRACY NA FERMIE, BARDZO DOBRYCH I STABILNYCH WYNIKÓW W ROZRODZIE ORAZ WARCHLAKARNI Główne zalety systemów produkcyjnych: Grupowanie zwierząt w określonych systemach produkcyjnych prowadzi do : - znacznie efektywniejszego wykorzystania czasu pracy ze zwierzętami, np. obróbki miotów, testów ciąży, szczepień, odrobaczenia, przegonów, odsadzeń itp. - dużo ekonomiczniejszego wykorzystania materiałów, np. szczepionek produkowanych zwykle w 10 lub dawkowych opakowaniach, innych produktów których większe opakowanie gwarantuje niższą cenę jednak warunki przechowywania nakazują ich szybkie zużycie po otworzeniu. - lepszego wykorzystania oraz zarządzania poszczególnymi rodzajami pasz, np. produkcja określonej mieszanki i jej magazynowanie. - stosowanie określonych systemów produkcyjnych prowadzi do wzrostu zdrowotności zwierząt, a przez to zwiększenia przyrostów oraz poprawy wykorzystania paszy, spadku śmiertelności zwierząt oraz redukcji kosztów leczenia. - praca z grupami zwierząt ułatwia stwarzanie im odpowiednich warunków środowiskowych niezbędnych do ujawnienia potencjału produkcyjnego tych zwierząt, np. dogrzewanie poszczególnych pomieszczeń lub kojców z odsadzanymi prosiętami poprzez włączanie ogrzewania podłogowego lub mat grzewczych tylko dla danej grupy zwierząt, która aktualnie tego wymaga bez przegrzewania innych starszych zwierząt, które mogłyby być w tych samych kojcach lub pomieszczeniach gdyby produkcja prosiąt była niezorganizowana w grupach produkcyjnych. - grupa produkcyjna jest w odpowiedni sposób żywiona, a zmiany poszczególnych pasz jest bardzo łatwo wprowadzać bazując na podobnym wieku i/lub masie zwierząt lub stanie fi zjologicznym tj. niska, wysoka ciąża lub laktacja. Kwartalnik

11 System 1-tygodniowy System 2 tygodniowy System 3 tygodniowy Ilość kryć 10/tydzień / 2 tygodnie /3 tygodnie Ilość miejsc porodowych Wielkość grupy warchlaków/ tuczników 5 porodówek po 10 miejsc ZAKUP LOSZEK ORAZ NASIENIA Z ZEWNĄTRZ GWARANTUJE ZNACZNIE SZYBSZY POSTĘP GENETYCZNY, NIŻ W PRZYPADKU NAMNAŻANIA WŁASNYCH LOSZEK, LUB UŻYWANIA PRZEZ DŁUGI CZAS WŁASNEGO KNURA INSEMINACYJNEGO 3 porodówki po miejsc 2 porodówki po miejsc PRODUKCJA TRZODY CHLEWNEJ W POLSCE STOI NA CAŁKIEM DOBRYM EUROPEJSKIM POZIOMIE - mając powyższe na uwadze grupowanie zwierząt w obrębie grupy produkcyjnej daje bardzo przydatne informacje w postaci zużycia określonej mieszanki paszowej na kilogram przyrostu zwierząt, zużycia wody, czy wykreślenia krzywej (wzoru) spożycia paszy w określonym wieku zwierząt. Jakiekolwiek większe odstępstwa od wcześniej wykreślonych krzywych zużycia paszy/wody mogą świadczyć, np. o pojawieniu się choroby jeśli spożycie paszy spada (spożycie wody może rosnąć, ale i spadać podczas choroby). - grupy produkcyjne zapewniają sprzedaż większych grup wyrównanych wiekowo zwierząt. - w momencie konieczności przesadzania prosiąt do innych matek (cross fostering) zorganizowane w grupy produkcyjne zwierzęta ułatwiają przeprowadzanie takich zabiegów zootechnicznych. - o przyszłości i jakości produkcji na danej fermie świadczą wysokiej jakości loszki hodowlane, które są w odpowiedni sposób wprowadzane do stada podstawowego. Podstawowym i najważniejszym aspektem zarządzania produkcją trzody chlewnej jest posiadanie odpowiedniej ilości loszek hodowlanych, gotowych do inseminacji w określonym momencie. Loszki remontowe systematycznie wymieniają stare i/lub nisko produktywne maciory co prowadzi do utrzymania wysokiego poziomu produkcji na danej fermie. Stosowanie systemu produkcji zapewnia efektywne i odpowiednie planowanie remontu stada, a co za tym idzie utrzymania produkcji na fermie. - znajomość wymaganej w danym systemie ilości zwierząt w grupie produkcyjnej oraz osiąganej skuteczności krycia rozwiązuje kolejny kluczowy element zarządzania produkcją tj. zabezpieczenie odpowiedniej ilości nasienia. Pamiętaj! Zakup loszek oraz nasienia z zewnątrz gwarantuje znacznie szybszy postęp genetyczny, niż ma to miejsce w sytuacji namnażania własnych loszek i/lub używania przez długi czas własnego knura inseminacyjnego. Głowne wady systemów produkcyjnych: 1. Loszki i maciory, które nie wchodzą w cykl rujowy regularnie lub powtarzają ruję powodują konieczność krycia nadliczbowych zwierząt, aby utrzymać odpowiednią ilość porodów w grupie. 2. Takie postępowanie dosyć często prowadzi do powstawania tzw. nadmiarów pokrytych i prośnych macior, co przy ograniczonej ilości miejsc na porodówkach stwarza problemy organizacyjne lub wymusza posiadanie tzw. pomieszczenia buforowego, gdzie dodatkowe, nadliczbowe maciory mogą się oprosić. 3. ardzo wczesne oraz bardzo późne porody w obrębie grupy mogą prowadzić do zbyt dużej różnicy wieku między prosiętami co przekłada się na duże różnice PODSTAWOWYM I NAJWAŻNIEJSZYM ASPEKTEM ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ TRZODY CHLEWNEJ JEST POSIADANIE ODPOWIEDNIEJ ILOŚCI LOSZEK HODOWLANYCH wagowe prosiąt przy odsadzeniu. 4. Konieczność szczegółowego planowania produkcji w poszczególnych grupach i przewidywania najróżniejszych przeciwności losu, które mogłyby rozregulować wielkość grupy - głównie skuteczność krycia i dostępność loszek remontowych. Patrząc ze strony praktyki terenowej na krajowe fermy, można stwierdzić, że produkcja trzody chlewnej w Polsce generalnie stoi na całkiem dobrym europejskim poziomie. Duże fermy trzody osiągnęły ten poziom znacznie wcześniej, głównie dzięki szerokim kontaktom branżowym oraz zatrudnianiu doświadczonych menadżerów, natomiast duża część mniejszych ferm dysponująca odpowiednią infrastrukturą i zasobami ludzkimi wciąż wymaga ustabilizowania swoich wyników produkcyjnych. Bez cienia wątpliwości zorganizowanie produkcji w ramach grup produkcyjnych jest kluczowym elementem koniecznym do osiągnięcia zadowalających, gwarantujących dalsze funkcjonowanie na rynku, wyników produkcyjnych. Lek. Wet. Paweł Wróbel Specjalista chorób trzody chlewnej i rozrodu zwierząt pawel.wrobel.vet@o2.pl Kwartalnik - -

12 SPRAWDŹ SWOJEGO KNURA! ZADZWOŃ! PIC Dominator PIC337 PIC410 PIC Dominator PIC PBZ Zbój Jakość tuszy i mięsa Tempo przyrostu i Jakość prosiąt i najwyższa Zdrowie, plenność, wydajność w rzeźni wydajność tuszy mięsność PIC Rudy Odporny, szybki, ekonomiczny Kwartalnik - -

13 Bez względu na pochodzenie nasienia, czy to z zakupu ze stacji inseminacyjnej, czy od własnych knurów pobieranych na fermie, nasienie należy odpowiednio zabezpieczać i przechowywać. Warunki przechowywania dawek nasienia mają spory wpływ na skuteczność inseminacji i liczbę urodzonych prosiąt. Mimo, że pewna grupa czytelników samodzielnie pobiera i konfekcjonuje nasienie w swoim gospodarstwie to jednak pominę omówienie różnych związanych z tym aspektów, ponieważ zajęłoby to zbyt dużo miejsca. Nadmienię jedynie, że warto poddawać fermową produkcję nasienia regularnej kontroli, najlepiej przez kompetentną, niezwiązaną z kontrolowanym obiektem osobę. Kupno nasienia Nasienie kupowane w nadzorowanej stacji unasienniania, jest produktem bezpieczniejszym niż otrzymywane z zaprzyjaźnionej fermy. Każda stacja knurów podlega nadzorowi inspekcji weterynaryjnej i musi zatrudniać lekarza weterynarii. Jednak przepisy weterynaryjne nie uwzględniają istotnych chorób, których wektorem (nośnikiem) może być porcja nasienia. Urzędowy nadzór weterynaryjny dotyczy brucelozy, klasycznego pomoru świń i choroby Aujeszky ego. Natomiast zakażenia istotne z ekonomicznego punktu widzenia nie są brane pod uwagę, jak chociażby zakażenie parwowirusem świń czy PRRS. O ile pierwszej chorobie można łatwo zapobiec szczepiąc knury stacyjne co 6 miesięcy, o tyle zakażenie knurów wirusem PRRS niesie ze sobą poważne konsekwencje dla ferm-odbiorców nasienia. W przypadku PRRS ważne jest stałe monitorowanie statusu stada knurów (pomijam kwestie tak oczywiste, JAK POSTĘPOWAĆ Z NASIENIEM NA FERMIE ORAZ TECHNIKI INSEMINACJI jak bioasekuracja całej stacji). Monitoring PRRS polega na jak najczęstszym badaniu serologicznym. W GTC Skotniki pobieramy krew od knurów co 2 tygodnie i badamy w kierunku PRRS dwiema metodami: badanie serologiczne test ELISA oraz metodą reakcji polimeryzacji łańcuchowej PCR. Test ELISA służy do wykrywania przeciwciał dla wirusa, natomiast PCR bada obecność materiału genetycznego wirusa. Pojawienie się wirusa we krwi wyprzedza pojawienie się przeciwciał nawet o 3 tygodnie, co pozwala na wcześniejsze zdiagnozowanie zakażenia. Ciągła kontrola knurów stacyjnych w kierunku PRRS ogranicza ryzyko zarażenia macior na fermie. SZCZĘŚLIWA ŚWINIA Współczesna hodowla świń stawia na rozród, dzięki któremu najszybciej dokonuje się postęp ilościowy i jakościowy w produkcji mięsa. Wyznacznikiem poziomu hodowlanego stała się ilość prosiąt urodzonych i odsadzonych od lochy w ciągu roku. W ostatnich latach przeżywamy prawdziwy rozkwit nowych technologii w rozrodzie. Niemal każdego dnia dowiadujemy się o nowych odkryciach i propozycjach dla hodowli. Dzieje się tak, dlatego między innymi, bo wiele fi rm prywatnych zwietrzyło niezły interes w nowych technologiach. Stąd też zaczęto inwestować w ośrodki naukowo badawcze ukierunkowane na konkretnego odbiorcę. W mocno skomercjalizowanej go- spodarce nie zawsze jest tak, że nauka i jej produkt są dobrze konsumowane w praktyce. Hodowca, w pogoni za jak największym zyskiem często zapomina, że ma do czynienia ze zwierzęciem, żywym organizmem, który podobnie jak człowiek odczuwa głód, ból, niepokój, czy zadowolenie. Możemy w tym miejscu przywołać stare powiedzenie pańskie oko konia tuczy, które wiele wyjaśnia. Idealnym rozwiązaniem w hodowli (do tego należałoby dążyć) byłby taki model w którym hodowca osiągałby bardzo dobre wyniki fi nansowe przy zachowaniu optymalnych warunków utrzymania swoich zwierząt. Nazwałbym to programem szczęśliwa świnia. Prowadzenie rozrodu jest wyjątkowo Postępowanie z nasieniem na fermie Należy pamiętać, że nabywając nasienie w jednym opakowaniu dostaje się materiał genetyczny, postęp hodowlany i cechy zdrowotne. Mając na uwadze bioasekurację dostarczone nasienie należy przełożyć z opakowania transportowego do innego pojemnika o stabilizowanej temperaturze, na obrzeżu fermy (brama, biuro). Na fermie nasienie należy przełożyć do właściwego termoboksu, który jest ustawiony na ºC. Termobox musi być osłonięty od światła słonecznego; promienie UV są plemnikobójcze. Ponadto termobox nie powinien być nadmiernie wypełniony, ponieważ konieczna jest cyrkulacja powietrza wokół porcji nasienia. Termobox musi być utrzymywany w czystości, ponieważ wszelkie zabrudzenia, bakterie, pleśnie przeniosą się na saszetki z nasieniem i dalej w konsekwencji na dłonie inseminatorów. Saszetki z nasieniem należy przynajmniej 2 razy dziennie obracać lub delikatnie wstrząsać, tak by doprowadzić do ponownego zawieszenia plemników w płynie rozcieńczającym. Wnętrze termoboksu warto wyposażyć w drugi, niezależny termometr, który potwierdzi utrzymywanie pożądanej temperatury około ºC. Kiedy nadejdzie moment wyjęcia nasienia z termoboksu, należy pamiętać, że w dalszym ciągu należy nasienie przechowywać w warunkach zbliżonych do panujących w termoboksie. Wszystkie saszetki, które wróciły do termotorby (z powodu niewykorzystania) należy zaznaczyć i zużyć w pierwszej kolejności. Z tego powodu nie zaleca się podgrzewania nasienia przed inseminacją. Należy pamiętać, że na jakość nasienia niekorzystnie mogą wpływać: - nieostrożne obchodzenie się z nasieniem, - szok termiczny (nagła zmiana gorąco/ zimno), - wystawienie na działanie światła, W miejscu przeprowadzania inseminacji należy: - przestrzegać zasad higieny, - zapewnić wystarczająco dużo miejsca na rozstawienie sprzętu: kateterów, przenośnej termotorby z nasieniem, żelu, rękawiczek oraz robienie notatek, - katetery i inny sprzęt należy przechowywać w czystym miejscu, wolnym od kurzu, - zapewnić oświetlenie 400lx, - ustawić kosz na śmieci, który będzie regularnie opróżniany. W kolejnym artykule Szczęśliwa świnia lek. wet. Stanisława Pędziwiatra zostały omówione techniki inseminacji. Lek. Wet. Marek Starzewski Kierownik Stacji Knurów PIC Polska w Skotnikach wrażliwą działką hodowlaną, gdzie nawet najmniejsze błędy mogą spowodować całą lawinę niepowodzeń. Dlatego ten dział produkcji powinni obsługiwać ludzie o dużej sprawności intelektualnej, a nade wszystko dużej wrażliwości i umiejętności odczytywania zachowań zwierząt. Wielu hodowców doceniając powagę tego tematu, aby uniknąć tzw. wpadek, organizuje systematycznie szkolenia dla swoich pracowników zapraszając na nie jako prelegentów doświadczonych praktyków. Sam również wykonuję wiele takich szkoleń i wiem jak bardzo są potrzebne. Dzięki takim szkoleniom załoga ciągle podnosi swoje kwalifi kacje z rozrodu i psychologii, unika rutyniarstwa, co jest szczególnie ważne w rozrodzie. Fermowy chów świń najwcześniej i w największym stopniu wprowadził in- Kwartalnik - -

14 seminację loch. Wyeliminowanie knura zakłóciło pewien porządek behawioralny świń. Pod wpływem działania hormonów u lochy następuje cała lawina zachowań, których kulminacją jest akt kopulacyjny. Świnia należy do grupy zwierząt u których ruja i akt kopulacyjny wiąże się z bardzo dużym przeżyciem. Dzieje się tak w związku z wyrzucaniem do krwiobiegu dużej ilości estrogenów, hormonów odpowiedzialnych m. in, za zachowanie płciowe samicy. Świnia należy do gatunku zwierząt mnogo płodowych i w związku z tym jajniki produkują od kilkunastu do kilkudziesięciu pęcherzyków Graafa, które produkują estrogeny. Patologią jest słabo zauważalna ruja, o której możemy powiedzieć, że dużego pożytku nie będzie, najczęściej locha powtórzy ruję. Jest to ważne m.in. dlatego, że locha, aby mogła utrzymać ciążę musi mieć minimum 5 zarodków, czyli praktycznie powinna mieć minimum 7 komórek zapłodnionych. Słaba lub tzw. cicha ruja u lochy jest zjawiskiem b. niekorzystnym. Dzieje się tak dlatego, kiedy mamy do czynienia z błędami utrzymania polegającymi na złym żywieniu, złej pielęgnacji i braku odpowiedniej ilości światła, utrzymaniu lochy na b. małej przestrzeni i braku stymulacji knurem, lub jego zapachem. Jeśli do tego dołożymy kiepsko wykonany zabieg inseminacji, prawdopodobnie tak będzie, bo przy słabej ruji będzie równie słaby odruch tolerancji, możemy z dużym prawdopodobieństwem planować następny zabieg za 3 tygodnie. Warunkiem dobrej i skutecznej inseminacji jest dobra, wyrazista ruja. Dobrze wykonany zabieg inseminacji powinien być niemal wierną kopią naturalnego aktu krycia. W naturalnych warunkach akt kopulacyjny u świni trwa średnio kilkanaście minut, niekiedy nawet dłużej. Przed skokiem następuje zapoznanie się partnerów, po czym knur poprzez obwąchiwanie podrzucanie, zapoznaje się z samicą czy jest już gotowa do jego skoku. Jeśli świnia broni się i ucieka przed podnieconym knurem, czyli nie jest jeszcze gotowa do kopulacji, najczęściej knur również rezygnuje ze skoku. Wykonując zabieg inseminacji musimy również pamiętać o tym, że świnia może być jeszcze nie gotowa. Zanim inseminator wyciągnie kateter zobowiązany jest wykonać tzw. grę wstępną polegającą na ucisku grzbietu, chwytaniu za pachwinę, próbę obciążenia grzbietu, oszturchiwanie boków i podbrzusza, dotykaniu zewnętrznych dróg rodnych. Choć brzmi to dość seksistowsko, to jednak są to czynności, które mają zrekompensować nieobecność knura. Dopiero tak przygotowana locha może być użyta do inseminacji. Zdaję sobie sprawę, że to co piszę nie wszystkim się podoba. Pewnikiem znajdą się głosy, które powiedzą, a jak to zrobić w przypadku gdy ma się do krycia kilkadziesiąt macior, każdej poświęcić tyle czasu? W sektorze krycia, gdzie obok siebie stoją lochy w podobnym stadium rujowym, już sama obecność na korytarzu knura działa stymulujaco na ruję. Wystarczy zręcznie położyć obciążnik grzbietu, wykonać masaż dolnej części sromu i przystąpić do inseminacji. Pamiętamy jednak o tym, aby czas przebywania kateteru w drogach rodnych nie był krótszy niż 10 minut. W przypadku użycia kateteru do szyjkowego, po całkowitym spłynięciu nasienia pozostawiamy go na kilka, kilkanaście minut,w drogach rodnych lochy. Najczęściej po kilku minutach wypadnie sam. Dobre przygotowanie lochy do inseminacji, prawidłowo wykonany zabieg sprawią, że zdeponowane nasienie do dróg rodnych lochy bardzo szybko przemieści się w miejsce gdzie następuje spotkanie plemnika z komórką jajową. Już po minutach znaczna ilość plemników osiągnie górną część jajowodu. Mój nauczyciel św. pamięci profesor Antoni Żebracki mawiał, że dobry inseminator powinien wtedy zabierać się do roboty, kiedy macica GADA. To określenie jest tak wymowne, że nie wymaga komentarza. Oddzielne zagadnienie to inseminacja loszek. Loszka w czasie ruji lepiej aniżeli świnia wieloródka manifestuje zewnętrzne objawy, szczególnie w WARUNKIEM DOBREJ I SKUTECZNEJ INSEMINACJI JEST DOBRA, WYRAZISTA RUJA wyglądzie sromu i błony śluzowej przedsionka pochwy. Najlepszym terminem inseminacji loszki, są cofające się zmiany w wyglądzie sromu (zaczyna blednąć), oraz pojawienie się dużej ilości śluzu (błona śluzowa przedsionka pochwy intensywnie błyszczy się i blednie). Z uwagi na bardzo dobrze rozwinięty zmysł węchu u świni, osoba inseminująca nie może emitować obcych zapachów m.in. tytoniu, alkoholu, ostrych zapachów środków ochrony roślin, ostrych perfum itp. Ubranie inseminatora powinno mieć zapach knura, wtedy o wiele łatwiej jest nawiązać kontakt ze zwierzęciem, wystarczy polać niewielką ilością nasienia po butach. Optymalnym terminem krycia jest czas na kilka godzin przed owulacją. Jeśli przyjmiemy, że owulacja ma miejsce w czasie około 60 % trwania ruji, to pierwszy zabieg wykonujemy w jej połowie, reinseminujemy po - godzinach. Plemniki, które żyją w drogach rodnych lochy około godzin powinny czekać na komórkę jajową żyjącą do 10 godzin w górnej części jajowodu. Inseminować możemy na wiele sposobów. Najpopularniejszą w praktyce hodowlanej mamy inseminację płytką. Jest ona dobrze opracowana, łatwa w wykonaniu i powoduje najmniej szkód w przypadku błędnego zastosowania. Ma jedną bardzo ważną cechę z punktu widzenia dobrostanu lochy, że jest niemal wierną kopią naturalnego aktu kopulacji. Coraz więcej zwolenników zyskuje inseminacja kateterem Gedis. Metoda również prosta, choć z lekarskiego punktu widzenia przy niestarannym stosowaniu mogą pojawić się problemy infekcji dróg rodnych. Używanie kateteru Gedis powoduje, że zabieg trwa dosyć długo, a folie osłaniające kateter po jego otwarciu długo tkwią w drogach rodnych przy okazji stymulują łechtaczkę. Tą metodą można wykonać zabieg na dużym stadzie w krótkim czasie. Do niedawna byłem gorącym zwolennikiem inseminacji głębokiej, czyli takiej gdzie mandryn katetera dochodzi do rogów macicy a nawet w przypadku ultragłebokiej do jajowodów. Wykonując zabieg tą techniką musimy pamiętać o wyjątkowej higienie, a osoba wykonująca musi posiadać odpowiednie kwalifi kacje. Plusem tej metody jest duża oszczędność na nasieniu, możemy w tej metodzie zejść do koncentracji nawet poniżej miliarda. Metoda ta może mieć zastosowanie praktyczne w przypadku namnażania wybitnych osobników. Inne niebezpieczeństwo, które niesie ta metoda to brak kontaktu deponowanego nasienia z szyjką maciczną i samą główną macicą gdzie ponad połowa najsłabszych plemników ginie. Może tu dochodzić do zapłodnienia niekoniecznie takimi plemnikami, które byłyby akceptowane przez naturę. Metoda wymaga wnikliwych obserwacji, by nie doprowadzić do wypadku hodowlanego mającego czasami bardzo poważne konsekwencje. Szczególnie może się okazać, że wyprodukowane świnie mogą być bardzo wrażliwe na choroby, lub być łatwym łupem w procesie pasażowania wirusów. Wraz z intensyfi kacją produkcji pojawiło i pojawia się na horyzoncie wiele groźnych chorób, szczególnie wirusowych jak PRRS, choroby o podłożu cirkowirusowym. Również nie wolno lekceważyć chorób bakteryjnych jak choćby różyca, szczególnie postać nietypowa, która trudna w diagnostyce może spowodować wiele strat. Niemałe zagrożenie niosą błędy popełniane przez człowieka, zarówno na polu zarządzania stadem jak i w sferze bezpośredniego oddziaływania na zwierzęta. Widać to szczególnie po ilości brakowanych zwierząt w sile wieku i w najlepszym momencie produkcyjnym. Najskuteczniejszym sposobem uniknięcia strat, szczególnie w hodowli wielko stadnej jest profesjonalne zarządzanie stadem i postawienie na solidny dobrze wyedukowany zespół. Lek. Wet. Stanisław Pędziwiatr Stacja Unasieniania Loch WetRol Kwartalnik - -

15 AKTUALNOŚCI * Podczas tegorocznego IX Ogólnopolskiego Finału Konkursu Producent Trzody Chlewnej mieliśmy przyjemność wręczyć nagrodę Państwu Annie i Piotrowi Mikołajczyk. Serdecznie gratulujemy! * W dniu 10 grudnia nastąpiło uroczyste otwarcie nowo wybudowanej tuczarni Pana Zbigniewa Plitta. Nowa chlewnia tuczu zaopatrzona jest w ok. 00 stanowisk dla trzody. * Miło nam poinformować, że od października oferta PIC został rozszerzona o nowy produkt - nasienie knura PIC Rudy. Zamówienia można składać pod bezpłatnym numerem * Tak jak co roku serdecznie zapraszamy do odwiedzenia stoiska PIC podczas XVII Międzynarodowych Targów Ferma Świń i Drobiu Hala Atlas Arena Łódź oraz podczas XX Międzynarodowych Targów Agrotech Hala Targów Kielce. ANALIZA RYNKU DK 2,00 * Według danych MRiRW wywóz mięsa wieprzowego w okresie pierwszych ESP 1,95 F NL dziewięciu miesięcy wzrósł w skali roku o 47,5 tys. t do poziomu 3,2 tys. 1,90 PL 1,85 ton. Analitycy zwracają uwagę, że - podobną -procentową dynamikę obserwowaliśmy dla wartości eksportu, która w omawianym okresie wyniosła 2,7 mln PLN. Co 1,75 1,80 1,70 ciekawe wzrost wolumenu jest napędzany głównie przez eksport mięsa do krajów UE. W 1,65 analizowanym okresie kraje członkowskie zaimportowały proc. więcej niż przed rokiem. Z 1,60 1,55 kolei wywóz do krajów poza UE zwiększył się o 8 proc. W rezultacie pod względem struktury 1,50 1,45 eksportu, obecnie połowa mięsa nieprzetworzonego jest kierowana na rynek UE. W przypadku rynku wspólnotowego, najwięcej polskiego mięsa, 32 tys. t, trafi ło na rynek włoski, co Tydzień oznacza 47-procentowy wzrost (o 10 tys. t) w skali roku. Na drugim miejscu z przywozem na poziomie,3 tys. t uplasowała się Słowacja, która zaimportowała 40 proc. więcej mięsa w relacji rocznej. W tym względzie dla kierunku eksportu do UE można zauważyć stałe wzrostowe tendencje po stronie głównych odbiorców: Włoch, Słowacji, Niemiec, Węgier i Republiki Czeskiej. * W czwartek. Międzynarodowa Rada Zbożowa (MRZ) opublikowała swój comiesięczny raport o światowym rynku zbóż. Prognozuje w nim globalną produkcję zbóż (bez ryżu) w sezonie / na poziomie 46 mln t, tj. o 8,7 proc. (6 mln t) więcej niż w poprzednim sezonie, kiedy według szacunków wyniosła 90 mln t. Gdyby te prognozy sprawdziły się, zbiory w bieżącym sezonie były by rekordowe. Również skala wzrostu produkcji z sezonu na sezon jest wyjątkowo duża. Jeśli chodzi o prognozy zbiorów to prawdopodobnie są one już zbliżone do ostatecznych szacunków, większą niewiadomą jest za to zużycie zbóż w bieżącym sezonie. MRZ obecnie prognozuje zużycie zbóż na poziomie 04 mln t. Oznacza to wzrost wobec szacunkowego zużycia w ubiegłym sezonie o 4,9 proc., czyli o 89 mln t. Prognozy zużycia podlegają wciąż jeszcze dużym zmianom - obecna jest o mln t wyższa od kwietniowej. Wraz z upływem czasu i pod dużym wpływem aktualnych cen, kolejne prognozy zużycia będą prawdopodobnie korygowane * Stawki rosną, bo rosną też uboje. Część fi rm zaplanowała je na ten tydzień nawet o 1/4 większe. Inni wciąż obserwują rynek. Zakłady posiłkują się głównie krajowym surowcem, na którego brak jak na razie nie moga narzekać. Za zachodnią granicą kupują tylko śladowe ilości towaru, bo ceny są bardzo porównywalne do naszych. Sprawdźmy zatem na jakie stawkimogądziśliczyć hodowcy. EURO 2,05 EU - CENY WIEPRZOWINY D 0 Aby dokonać właściwego doboru produktów, skontaktuj się z Przedstawicielem PIC: Nasienie można zamówić w Stacjach: Polska północno-zachodnia: Piotr Paszkiel tel.: piotr.paszkiel@genusplc.com Polska zachodnia: Bronisław Breninek tel bronislaw.breninek@genusplc.com Polska południowa: Piotr Szeja tel.: piotr.szeja@genusplc.com Polska wschodnia: Krzysztof Fil tel krzysztof.fi l@genusplc.com PIC Skotniki tel.: gtcskotniki@pic.com WetRol tel.: ; wetrol@wp.pl Bezpłatny Numer: BB PP AB KF Polska północna i centralna: Adam Bieliński tel.: adam.bielinski@genusplc.com PSZ Kwartalnik - -

16 PIC RUDY PIC RUDY ODPORNY, SZYBKI, EKONOMICZNY PIC RUDY to knur zaprojektowany, aby zmaksymalizować wydajność w tuczu. Zapewnia jednocześnie najwyższą jakość tuszy i jakość mięsa. Daje potomstwo o wysokiej żywotności i odporności na niekorzystne warunki. Jego wybitna budowa kostna pozwala jego potomstwu doskonale radzić sobie zarówno na głębokiej ściółce jak i ruszcie betonowym. Apetyt, doskonałe wykorzystanie paszy oraz przyrost to dodatkowe atuty, które pozwalają jeszcze bardziej obniżyć Twoje koszty. Średnie parametry knurów wykorzystywanych do namnażania PIC RUDY w Polsce: Testowe tempo przyrostów g/dzień Tłuszcz grzbietowy 8,9 mm Oko polędwicy 69 mm Mięsność 62,6 % CC - całkowicie wolny od genu stresu Chcesz wiedzieć wiecej? Zadzwoń: Bezpłatny numer: Kwartalnik - -