Jak dwie połówki jabłka..

Transkrypt

1 Henryk Mizerek Katedra Pedagogiki Ogólnej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Jak dwie połówki jabłka.. Przestrzenie między ewaluacją zewnętrzną i wewnętrzną Gdańsk, 13 kwietnia 2012 r.

2 problem Jak zaprojektować i przeprowadzić autoewaluację służącą rozwojowi? Relacje między ewaluacją zewnętrzną a autoewaluacją Wykorzystanie autoewaluacji w: a/procesie programowania rozwoju placówki b/ w trakcie ewaluacji zewnętrznej

3 Relacje między ewaluacją zewnętrzną a autoewaluacją Cele i zadania ewaluacji zewnętrznej Istota autoewaluacji

4 Dostarczenie rzetelnych i trafnych informacji o poziomie spełniania wymagań państwa przez badane placówki Wymóg odpowiedzialności/rozliczalnośći/transparentności (accountablility) Aminacja dyskusji nad jakością systemu edukacji Promowanie dobrych praktyk Cele ewaluacji zewnętrznej

5 Accountability odpowiedzialność/rozliczalność/transparentność Odpowiedzialność/rozliczalność jest czym, co nakazuje: wzięcie pod uwagę dążeń, aspiracji i oczekiwań interesariuszy w trakcie realizacji procesów edukacyjnych w szkole; informowania ich o tym, jakie środki i metody pracy są podejmowane w trakcie realizacji celów i zadań edukacji w szkole; gromadzenie danych umożliwiających prowadzenie debaty nad jakością pracy pojedynczych placówek jak i całego systemu edukacji w skali regionu i kraju. Celem tej debaty poszukiwanie możliwości poprawy.

6 Autoewaluacja proces gromadzenia i komunikowania informacji ułatwiających podejmowanie decyzji, ustalania wartości działań oraz ustanawiania publicznego zaufania do szkoły Słowa klucze - jawność, wartość, komunikacja i cel Helen Simons

7 Ewaluacja - rozumiana jako refleksja - jest procesem odkrywania wartości (często ukrytych) w ludzkim działaniu

8 Szkoły nie stać na profesjonalne ewaluacje wewnętrzne Pokusa kalkowania procedur ewaluacji zewnętrznej Autoewaluacja to nie to samo, co ewaluacja wewnętrzna - zgrzyt pojęciowy Rola ewaluatora konieczność łączenia ról pozostających w konflikcie Autoewaluacja czy ewaluacja wewnętrzna?

9 Pytanie o relacje między ewaluacją zewnętrzną i autoewaluacją ewaluacja zewnętrzna i autoewaluacja różni się, co do szczegółowych celów; łączą je natomiast wspólne kryteria i wskaźniki oraz podobne narzędzia

10 Cele ewaluacji zewnętrznej i autoewaluacji Ewaluacja zewnętrza Ustalenie poziomu spełniania wymagań państwa w zakresie badanych obszarów Autoewaluacja Zebranie informacji potrzebnych dla rozwoju konkretnej placówki Podniesienie poczucia profesjonalizmu personelu upowszechnienie wsród personelu zwyczaju myślenia kategoriami dobra placówki

11 Autoewaluacja - Perspektywy do wzięcia Poznawcza ewaluacja w roli pochodni rozświetlającej mroczne piwnice i korytarze szkoły, pozwalająca na uświadomienie, jak często jesteśmy więźniami własnego punktu widzenia Rozwojowa dostarczająca wiedzy umożliwiającej sensowne działanie jeśli niezbędne okażą się korekty

12 ocenianie ewaluacja Podstawowe różnice między ocenianiem a ewaluacją Ocenia ten, kto trafnie i rzetelnie przypisuje atrybuty jakiemuś działaniu lub dziełu (rzeczy) na podstawie zewnętrznych kryteriów Angażuje się w proces ewaluacji ten, kto potrafi skłonić innych i siebie samego (w przypadku autoewaluacji) do poszukiwania wartości, znaczenia i sensu konkretnego, ludzkiego działania

13 Różnica między ewaluacją a ocenianiem na przykładzie działania pewnego nauczyciela i ucznia (samo)ocena uczeń ocenia wykonaną przez siebie pracę wykorzystując przyjętą w szkole skalę ocen. Może też podnosząc stopień trudności odwołać się do pewnego zestawu kryteriów np. kreatywność, poprawność formalna, ilość włożonej pracy, jej użyteczność w praktyce Ewaluacja wymaga postawy refleksyjnej (auto)ewaluacja Co sądzę na temat kryteriów oceny mojej pracy? Czego się nauczyłem wykonując to zadanie? W czym tkwi wartość wykonanej pracy dla mnie samego? Do jakiego stopnia pomogło mi ono efektywnie uczyć się? Co mógłbym zrobić by następnym razem poszło mi lepiej?

14 Jaki rodzaj refleksji wyzwala ewaluacja? Refleksja krytyczna Refleksja techniczna Refleksja praktyczna Refleksja techniczna - ukierunkowana na dobór skutecznych środków osiągania założonych celów Refleksja praktyczna pozwala na ocenę nie tylko środków ale także celów działania. Pozwala również dyskutować nad wartością osiąganych rezultatów. Skłania do pytań o sens działania Refleksja krytyczna - obok wcześniej wymienionych komponetów uwzględnia etyczny wymiar działania fachowca. (emancypacyjny aspekt działania) Hatton i Smith, 1995

15 Nie ma większego sensu kopiować procedur stosowanych w ewaluacji zewnętrznej pokusa prowadzenie ewaluacji pod obszary i wymagania określone w Rozporządzeniu Inne są cele autoewaluacji i ewaluacji zewnętrzej Z uważnej lektury wymagań należy co najwyżej - czerpać pomysły na kryteria ewaluacji Unikać jak ognia sięgania po poziomy wymagań i wystawiania sobie autocenzurek Przekonać nauczycieli, że autoewaluacja ma niewiele wspólnego z samooceną WNIOSKI DLA PRAKTYKI

16 Jak wykorzystać autoewaluację dla rozwoju szkoły Uspołecznić proces ewaluacji Nie dopuścić do prowadzenia ewaluacji bez planu projektu Delegować uprawnienia Projekt, kryteria oraz wyniki ewaluacji muszą być przedmiotem dyskusji na radzie pedagogicznej Włączyć uczniów w proces ewaluacji

17 Ewaluacja nie ma sensu jeśli nie ma szans na wykorzystanie jej wyników w praktyce dać świadectwo temu, jakie konkretne, służące rozwojowi placówki, decyzje podjęto na podstawie wniosków z prowadzonych autoewaluacji Jak wykorzystać autoewaluację w trakcie ewaluacji zewnętrznej?

18 Jak wykorzystać autoewaluację w trakcie ewaluacji zewnętrznej? Wykazać, że zbudowano w placówce system efektywnej autoewaluacji, który cechuje: jasność celów, transparentność kryteriów, zaangażowanie uczestników, dostępność danych, wymóg wykorzystania/ zastosowania wyników, upowszechnianie wyników, efektywność rezultatów wprowadzanych zmian.

19 Oprzeć się pokusie instalowania karykaturalnej postaci autoewaluacji I najważniejsze....

20 Jak odrobić lekcję szkocką? EWALUACJA W EUROPIE

21 Szkockie pojmowanie istoty ewaluacji Self-evaluation is not a bureaucratic or mechanistic process. It is a reflective professional process through which schools get to know themselves well and identify the best way forward for their pupils. It will, therefore, promote well-considered innovation

22 Kluczowe idee Jak pracujemy? Jak gromadzimy wiedzę o naszej pracy? Co zamierzamy z tą wiedzą zrobić?

23 Cechy systemu Ewaluacja ma pomóc w pokonaniu drogi od szkoły dobrej do szkoły doskonałej

24 Konkluzja - Nie warto wymyślać ewaluacji na nowo - Uczyć się na cudzych błędach (OFSTED, ESTYN) wsłuchać się w głosy krytyków tych systemów - Z szacunkiem pochylić się nad przykładami dobrych praktyk obcych i rodzimych - Sensownie zaprojektować relacje między ewaluacją zewnętrzną i wewnętrzną (autoewaluacją) w SEO - Zdobyć się na odwagę promowania refleksji krytycznej - Upełnomocnić i uobecnić w systemie edukacji zapomniany i zaniedbany podmiot jakim jest (był i będzie) refleksyjny nauczyciel

25 Dziękuję za uwagę W prezentacji zostały wykorzystane obrazy Salvadora Dali surrealistyczne fotomontaże inspirowane twórczością Mistrza oraz fotografie Zsolta Arkossy ego