Metryka radaru w bazie danych systemu rozpoznania elektronicznego

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Metryka radaru w bazie danych systemu rozpoznania elektronicznego"

Transkrypt

1 Bi u l e t y n WAT Vo l. LXI, Nr 2, 2012 Metryka radaru w bazie danych systemu rozpoznania elektronicznego Jan Matuszewski Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Elektroniki, Instytut Radioelektroniki, Warszawa, ul. S. Kaliskiego 2, jan.matuszewski@wat.edu.pl Streszczenie. W artykule zawarto krótką charakterystykę podstawowych parametrów sygnału radarowego ze szczególnym uwzględnieniem modulacji międzyimpulsowej. Badania skoncentrowano na określeniu korelacji pomiędzy budową struktur czasowych, częstotliwościowych i przestrzennych sygnałów a przeznaczeniem radaru. Przedstawiono metody tworzenia wzorców klas radarów dla potrzeb bazy danych systemu rozpoznania. Badania własności struktur czasowych zostały oparte o zbiory rzeczywistych danych pomiarowych sygnałów radarowych. Słowa kluczowe: radar, baza danych, rozpoznanie Wstęp Istota rozpoznania polega na tym, że identyfikacja źródeł emisji elektromagnetycznej (ZE), w tym przypadku radarów, następuje wskutek porównania wyników pomiarów podstawowych parametrów sygnałów z wzorcami klas zawartymi w bazie danych (BD) [1]. Opracowanie wzorców radarów wymaga ciągłego zbierania, analizy, selekcji i redukcji informacji otrzymywanych z wielu różnych dziedzin, tj. radiolokacji, rozpoznania elektronicznego, informatyki i elektroniki. Z dostępnej literatury wynika, że BD typowego systemu rozpoznania może zawierać od kilkuset do kilku tysięcy wzorców klas radarów [2]. Dane opisujące ZE mogą mieć charakter liczbowy, logiczny, opisowy (informacja w postaci alfanumerycznej) i graficzny (zdjęcia systemu antenowego, platformy lub graficzne zobrazowania wyników pomiarów parametrów sygnałów radarowych). Radary mogą być klasyfikowane na podstawie [3]: środowiska: powietrzne, lądowe, morskie;

2 138 J. Matuszewski funkcji: wykrywania, obserwacji pola walki, śledzenia, nawigacji, kierowania ogniem, sterowania pociskami; rodzaju modulacji: impulsowe, impulsowo-dopplerowskie, z falą ciągłą, z modulacją wewnątrzimpulsową, zmienne częstotliwościowo; zastosowań: wojskowe, cywilne, naukowo-badawcze; pasma częstotliwości. Rodzaj modulacji w znacznym stopniu wskazuje na nowoczesność danego urządzenia. Radary z sygnałami prostymi, czyli bez modulacji wewnątrzimpulsowej, to w zasadzie urządzenia starszego typu, natomiast z sygnałami złożonymi to w dużej mierze radary nowoczesne. Ze względu na jednoczesne występowanie wielu źródeł zagrożeń, od współczesnego radaru wymaga się szybkiego przeplatania różnych jego funkcji, takich jak śledzenie, przeszukiwanie, identyfikacja, prowadzenie walki. Wzorzec (metryka) radaru w bazie danych Podstawowe parametry sygnału, które odpowiadają technicznym charakterystykom radaru, są następujące [3]: częstotliwość nośna f n ; czas trwania (szerokość) impulsu t i ; okres (częstotliwość) powtarzania impulsów T p (F p ); polaryzacja sygnału; szerokość wiązki i poziom listków bocznych; rodzaj i szybkość skanowania (przeszukiwania przestrzeni wiązką antenową). Jeśli dla każdego radaru będziemy dysponować próbką danych pomiarowych o liczności n, to jego metrykę (wzorzec) w BD dla mierzalnych parametrów sygnału k (k = 1,2,..., N) wyznacza się z następującej zależności [4]: n n xk u k ; x + u +, i= 1, 2, C 2 2 k k k k i Ci gdzie: k x wartość średnia parametru k; σ k odchylenie standardowe parametru k; u α wartość odczytywana z tablic rozkładu normalnego dla zadanego poziomu istotności α; C 1, C 2 wartości odczytywane z tablic rozkładu chi-kwadrat dla zadanego α; N liczba mierzalnych parametrów sygnału radarowego.

3 Metryka radaru w bazie danych systemu rozpoznania elektronicznego 139 Parametry sygnału radarowego obejmują szeroko rozumiane charakterystyki taktyczno-techniczne, które reprezentują właściwości radarów, opisy systemów i sposoby ich wykorzystania, miejsca instalacji, aktywności ich pracy lub widma pojedynczych impulsów. Częstotliwość nośna Częstotliwość nośna f n jest jednym z ważniejszych parametrów technicznych oraz stanowi bardzo ważną cechę rozpoznawczą każdego źródła emisji sygnału. Współczesne radary emitują energię elekromagnetyczną w paśmie 0,3-40 GHz na jednej lub wielu częstotliwościach nośnych. Z częstotliwością nośną f n związane są: wymiary anteny, szerokość wiązki, maksymalny zasięg, rodzaj wykrywanego obiektu. Radary o niskiej f n (< 3 GHz) mają następujące charakterystyki: duża moc promieniowania, małe tłumienie atmosferyczne sygnału, długi czas trwania impulsu, niska częstotliwość powtarzania impulsów, szeroka wiązka antenowa, słaba rozróżnialność w kącie i w odległości. Niektóre cechy charakterystyczne tej grupy radarów są następujące [2, 3]: radary dalekiego zasięgu ( km) do wykrywania celów powietrznych wyróżniają się długim czasem trwania impulsu oraz niską częstotliwością powtarzania impulsów; radar do wykrywania celów powietrznych AN/TPS-43 może pracować na 16 ustalonych częstotliwościach, które w przypadku zakłóceń mogą być zmieniane automatycznie lub ręcznie od impulsu do impulsu; w radarze naziemnym AN/TPS-32 pomiar wysokości dokonuje się przez elektroniczne przeszukiwanie w elewacji. W ciągu 30 ms wytwarzana jest przez nadajnik paczka impulsów sondujących obejmująca 9 częstotliwości, co umożliwia uzyskanie w elewacji wachlarza 9 wiązek nawzajem się zazębiających. W miarę podnoszenia się wiązek od poziomu horyzontu częstotliwość powtarzania impulsów maleje; w radarze AN/FPS-58 komputer steruje elektronicznym przeszukiwaniem przestrzeni. W stanie poszukania impuls z linową modulacją częstotliwości trwa 250 µs. Gdy odległość od celu nie jest duża, czas trwania impulsów może wynosić 10 µs. Przy prowadzeniu celów znajdujących się na dużej odległości, stosowane są grupy 40 impulsów o czasie trwania 0,2 s (czas

4 140 J. Matuszewski trwania każdego impulsu wynosi 25 µs), a przy dokładnym prowadzeniu w odległości grupa impulsów trwa 1,2 ms; Niektóre cechy charakterystyczne radarów o wysokiej częstotliwości nośnej (f n > 3 GHz) są następujące: radar AN/TPN-25 służący do kierowania lądowaniem samolotów podczas przeszukiwania w ulewnym deszczu zwiększa moc szczytową z 10 do 325 kw. Radar przy zmianie obszaru przeszukiwania stosuje różne pary częstotliwości nośnych, wybierane z czterech częstotliwości roboczych; radary przeznaczone do kontroli ruchu na drogach kołowania samolotów wyróżniają się bardzo wysoką częstotliwością nośną i częstotliwością powtarzania impulsów oraz bardzo małym czasem trwania impulsu; radary do wykrywania celów naziemnych mają zakres f n nadajnika od 8900 do 9400 MHz, czas trwania impulsu nie przekracza 0,5 µs, natomiast częstotliwość powtarzania impulsów wynosi Hz. Czas trwania impulsu Czas trwania impulsu (t i ) ma wpływ na rozróżnialność w odległości i minimalny zasięg radaru. Maksymalny zasięg radaru zależy również od emitowanej mocy średniej, która zależy od czasu trwania impulsu. Zatem radary o większym zasięgu muszą mieć większy czas trwania impulsu. Radary z małym czasem trwania impulsu (t i < 1 µs) mają następujące właściwości: wysoką rozróżnialność w odległości, krótki zasięg, małą moc impulsu, szerokie pasmo odbiornika. W obecnie stosowanych radarach impulsowych czas trwania impulsu wynosi 0,1-2 µs dla radarów przeznaczonych do kierowania ogniem, 1-15 µs dla radarów wczesnego ostrzegania i obserwacji obiektów powietrznych. Dla radarów z kompresją impulsów wartość t i jest rzędu µs dla radarów taktycznych i 1-16 ms dla radarów przeznaczonych do wykrywania pocisków balistycznych dalekiego zasięgu. Okres powtarzania impulsów Wartość okresu powtarzania impulsów T p (ang. pulse repetition interval PRI) radaru monoimpulsowego określa maksymalne wartości jednoznacznego zasięgu radaru i jednoznacznej prędkości obiektu. Radary z dużą wartością T p (T p min > 2 ms) mają następujące własności: daleki zasięg;

5 Metryka radaru w bazie danych systemu rozpoznania elektronicznego 141 wysoka energia impulsu; słaby pomiar prędkości. Bardzo stabilne, stałe T p związane są z dopplerowskimi radarami impulsowymi. Najliczniejszą grupę spośród aktualnie eksploatowanych radarów stanowią radary z okresowo zmiennym T p. Przemienny T p stosuje się w celu: wyeliminowania niejednoznaczności zasięgu; eliminacji niejednoznaczności pomiaru prędkości obiektu; eliminacji prędkości ślepych; zapewnienia efektywnego wykrywania obiektów na tle zakłóceń pasywnych; minimalizacji czasu jednokrotnego przebiegu wiązki w całym zakresie kąta podniesienia w nowych rozwiązaniach radarów trójwspółrzędnych (3D). Losowo zmienne ciągi wartości T p stosuje się w radarach wojskowych przeznaczonych do wykrywania obiektów i naprowadzania aktywnych środków walki. Kąt przybycia sygnału Najważniejsze cechy kąta przybycia sygnału są następujące: może być wykorzystywany do ponownego wykrywania sygnału na tym kierunku; wskazuje ruch lub zmianę pozycji ZE; na podstawie pomiaru kąta z więcej niż z jednego punktu pozwala obliczyć pozycję ZE. Moc sygnału Nie jest możliwy bezpośredni pomiar mocy nadajnika, a jedynie pomiar mocy sygnału. Jednakże, jeśli zasięg radaru i szerokość wiązki są znane, to możliwe jest obliczenie impulsowej mocy szczytowej nadajnika. To pozwoli oszacować maksymalny zasięg i potrzebną moc do efektywnego zakłócania. Polaryzacja sygnału Może dawać dodatkową informację o funkcji lub udoskonaleniach radaru, np. polaryzacja dookólna jest używana przez radary obserwacji do redukcji zakłóceń atmosferycznych biernych. Wolno obracająca się płaszczyzna polaryzacji jest charakterystyczna dla przeszukiwania stożkowego przestrzeni. Wyróżnia się kilkanaście rodzajów polaryzacji sygnału, jak np. liniowa, kołowa prawoskrętna i lewoskrętna, eliptyczna, ukośna.

6 142 J. Matuszewski Szerokość wiązki antenowej Różne rodzaje wiązek promieniowania są ściśle związane z typem anteny i sposobem przeszukiwania przestrzeni. Wąskie wiązki jest znacznie łatwiej wytworzyć na wyższych częstotliwościach, podczas gdy na niższych częstotliwościach potrzebne są większe reflektory, aby zapewnić ten sam zysk. Oznacza to, że wymiary anteny (i reflektora) są zależne od częstotliwości nośnej. Szerokość wiązki wpływa na stopień rozróżnialności kątowej radaru. Podstawowe rodzaje skanowania wiązki antenowej Większość radarów używa mocno kierunkowych anten, co wiąże się ze specyficznym rodzajem skanowania (przeszukiwania) przestrzeni. Wśród znanych rodzajów skanowania można wyróżnić m.in.: dookólne, sektorowe, stożkowe, monoimpulsowe, spiralne, rastrowe, śrubowe, elektroniczne. Każdy z nich wiąże się z określonym zastosowaniem radaru i ma inną charakterystykę antenową. Np. skanowanie dookólne używane jest w radarach obserwacji przestrzeni, sektorowe do sterowania podejściem do lądowania samolotów i określania wysokości, spiralne alternatywnie do poszukiwania i śledzenia, śrubowe do obserwacji krótkiego zasięgu w radarach pokładowych, a elektroniczne do równoczesnego śledzenia kilku obiektów. Rodzaje modulacji międzyimpulsowej Przy analizie struktury sygnału radarowego spore trudności sprawia poprawne zdefiniowanie parametrów związanych z modulacją międzyimpulsową (ang. interpulse modulation), z którą związane są następujące pojęcia: płynnie zmienny okres powtarzania impulsów (ang. sliding); zatrzymany i przełączany okres powtarzania impulsów (ang. dwell and switch); przemienny okres powtarzania impulsów (ang. stagger); fluktuujący okres powtarzania impulsów (ang. jitter). Modulacja międzyimpulsowa oznacza modulację między impulsami w sygnale impulsowym, w przeciwieństwie do modulacji wewnątrzimpulsowej, w której modulowane są same impulsy, a nie okres między impulsami [3]. Okres powtarzania impulsów T p jest przedziałem czasowym od początku jednego do początku następnego impulsu (rys. 1).

7 Metryka radaru w bazie danych systemu rozpoznania elektronicznego 143 Rys. 1. Okres powtarzania impulsów (PRI) Płynnie zmienny okres powtarzania impulsów Płynnie zmienny okres powtarzania impulsów oznacza ciąg impulsów, który zmienia się monotonicznie w sposób rosnący lub malejący. Zmiana płynna występuje między ustalonymi granicami (minimum i maksimum ze zbioru wartości T p ). Płynna zmiana T p może być dokonywana w sposób liniowy bądź nieliniowy (rys. 2). Płynnie zmienny T p może być stosowany do eliminacji ślepych zasięgów i optymalizacji przeszukiwania w elewacji, zapewniając stałą wysokość pokrycia w śledzeniu radarów. Rys. 2. Okres powtarzania impulsów zmieniany płynnie w sposób liniowy i nieliniowy

8 144 J. Matuszewski Do opisu płynnie zmiennego okresu powtarzania impulsów wykorzystuje się następujące parametry (rys. 3): rodzaj płynnej zmiany; sinusoidalny, liniowo rosnący, liniowo malejący, nieliniowo rosnący, nieliniowo malejący; czas przesunięcia; najkrótszy okres powtarzania impulsów; najdłuższy okres powtarzania impulsów. Rys. 3. Parametry płynnie zmiennego okresu powtarzania impulsów Najkrótszy/najdłuższy okres powtarzania impulsów jest najmniejszym i największym przedziałem wewnątrz jednego płynnie zmiennego cyklu. Parametry te rozróżniają granice płynnie zmiennego T p od wartości minimalnej do maksymalnej. Czas przesunięcia jest czasem wymaganym dla jednego pełnego cyklu między wartościami ekstremalnymi. Zatrzymany i przełączany okres powtarzania impulsów Zatrzymany i przełączany okres powtarzania impulsów (rys. 4) może być dwojakiego rodzaju: wielokrotny; zatrzymany i przełączany. Wielokrotny okres powtarzania impulsów jest podstawowym rodzajem modulacji międzyimpulsowej stosowanej w większości systemów radarowych i oznacza, że operator ręcznie przełącza T p, najczęściej przez wybranie innego czasu trwania

9 Metryka radaru w bazie danych systemu rozpoznania elektronicznego 145 impulsu t i, co powoduje zmianę T p, ponieważ t i i T p są zależne, aby utrzymać ten sam cykl wypełnienia. Zatrzymany i przełączany T p wskazuje, że radar jest zdolny do transmisji zaprogramowanej sekwencji impulsów. Ten rodzaj modulacji może być użyty w impulsowym radarze dopplerowskim śledzącym, aby rozwiązać niejednoznaczności zasięgu i szybkości lub do eliminacji ślepych zasięgów i szybkości. Z zatrzymanym i przełączanym T p związane są następujące parametry (rys. 4): wartość okresu powtarzania impulsów; czas zatrzymania; nr T p lub zatrzymania istnieje tyle zatrzymań, ile jest różnych wartości T p ; czas do przełączenia; całkowity czas zatrzymania utworzony przez dodanie czasów zatrzymań i przełączeń wszystkich T p ; sekwencja zatrzymań. Rys. 4. Zatrzymany i przełączany okres powtarzania impulsów Przemienny okres powtarzania impulsów Przemienny okres powtarzania impulsów oznacza serię impulsów, w której dwa lub więcej dokładnie ustalone odstępy międzyimpulsowe zmieniają się w ustalonej kolejności. Ta sekwencja jest opisana liczbą pozycji lub przedziałów użytych do tworzenia sekwencji i liczby różnych przedziałów. Wewnątrz sekwencji przedział dyskretny (przedziały dyskretne) może być użyty więcej niż jeden raz. Najprostszą formą przemiennego T p jest dwuelementowy dwupozycyjny przemienny T p. Przemiennego

10 146 J. Matuszewski okresu powtarzania impulsów używa się w celu zwiększenia maksymalnego zasięgu niejednoznaczności radaru i do eliminacji prędkości ślepych w radarze. Na rysunku 5 przedstawiono prosty 2-elemetowy, 2-pozycyjny przemienny okres powtarzania impulsów (PRI). Pokazano tutaj dwa dyskretne przedziały T p na dwóch powtarzających się pozycjach. Elementy oznaczają liczbę użytych dyskretnych wartości T p, podczas gdy pozycje wskazują liczbę przedziałów czasowych w obrazie/sekwencji T p. Rys. 5. Przemienny okres powtarzania impulsów Na rysunku 6 pokazano dwa warianty 3-krotnie przemiennego T p. Z prawej strony każdy element jest użyty tylko jeden raz, dając w rezultacie 3-elementowy, Rys. 6. Warianty 3-krotnie przemiennego okresu powtarzania impulsów (3- i 6-pozycyjny)

11 Metryka radaru w bazie danych systemu rozpoznania elektronicznego pozycyjny przemienny T p, podczas gdy z lewej strony każdy element jest użyty dwukrotnie, dając 3-elementowy, 6-pozycyjny T p. Na rysunku 7 przedstawiono rodzaje przemiennego okresu powtarzania impulsów: regularny, nieregularny i złożony. Regularny przemienny T p stosunek element/ pozycja jest taki sam i różnice między T p są takie same. Nieregularny przemienny T p stosunek element/pozycja jest taki sam, ale odstęp między T p jest niejednakowy. Złożony przemienny T p stosunek element/pozycja jest niejednakowy, ale jeden lub więcej T p jest wstawionych więcej niż raz w sekwencję (rys. 7). Rys. 7. Rodzaje przemiennego okresu powtarzania impulsów (regularny, nieregularny i złożony) Fluktuujący okres powtarzania impulsów Fluktuujący okres powtarzania impulsów T p oznacza serię impulsów, w której istnieje zmienność w czasie rozpoczęcia każdego kolejnego impulsu w odniesieniu do czasu, w którym impuls mógłby się rozpocząć, gdyby przedziały ciągu impulsów były regularne. Zmiana T p jest traktowana jako fluktuująca, jeśli zmiany wokół wartości średniej T p występują w sposób losowy lub pseudolosowy i nie różnią się więcej niż o jeden procent od wartości średniej. Kilka wybranych zobrazowań rodzajów modulacji międzyimpulsowej okresu powtarzania impulsów, otrzymanych na podstawie pomiarów rzeczywistych sygnałów radarowych, przedstawiono na rysunkach Kilka przykładów sygnałów pochodzących od radarów o różnym przeznaczeniu przedstawiono na rysunkach 12, 13 i 14, na których pokazano wartości amplitudy (A), okresu powtarzania impulsów T p i częstotliwości nośnej f n dla pewnej liczby (od dziesiątek do kilku setek) sukcesywnie mierzonych impulsów odbieranego sygnału radarowego [1].

12 148 J. Matuszewski Rys. 8. Wartości okresu powtarzania impulsów (PRI) zmienianego płynnie w sposób nieliniowy dla wysokościomierza Rys. 9. Wartości 6-krotnie przemiennego okresu powtarzania impulsów (PRI) dla radaru na szwedzkim samolocie myśliwskim Rys. 10. Wartości 8-krotnie przemiennego PRI dla radaru na amerykańskim samolocie myśliwskim Rys. 11.Wartości 9-krotnie przemiennego PRI dla radaru na rosyjskim samolocie myśliwskim

13 Metryka radaru w bazie danych systemu rozpoznania elektronicznego 149 Rysunek 12 pokazuje sygnały złożone z liniową modulacją częstotliwości. Częstotliwość tych sygnałów ma sześć różnych wartości. Zmiany częstotliwości w paśmie 70 MHz następują sekwencyjnie od grupy do grupy impulsów (3 lub 4 impulsy) zgodnie z określoną regułą. Rys. 12. Radar morski obserwacji przestrzeni powietrznej i wskazywania celów dla fregat w paśmie S Sygnał radarowy ma tutaj bardzo skomplikowaną strukturę okresu powtarzania impulsów. W ciągu impulsów występują impulsy o dłuższym czasie trwania t i. Większość z nich ma t i = 8,2 µs, chociaż występują również impulsy z t i = 32 µs lub t i = 64 µs. Rysunek 13 przedstawia sygnał złożony z nieliniową modulacją częstotliwości. Radar pracuje na 16 różnych częstotliwościach nośnych, zmieniających się w paśmie 80 MHz. W zależności od rodzaju pracy zmiany częstotliwości nośnej występują po 4 lub 6 impulsach i jej wartość wybierana jest w sposób przypadkowy. Ten rodzaj sygnału ma bardzo skomplikowaną strukturę T p. W jednym z tych rodzajów pracy 25 różnych wartości T p jest generowanych, podczas gdy w tym samym czasie jeden z nich generowany jest okresowo po 4 impulsach. W drugim rodzaju pracy radar generuje cztery różne wartości okresu powtarzania impulsów, które pojawiają się w seriach składających się z sekwencji 5 lub 6 impulsów. Na rysunku 14 przedstawiono charakterystyki radaru z elektronicznie sterowaną wiązką. Radar ten generuje sygnały proste na 26 różnych f n w paśmie 40 MHz, które zmieniane są okresowo. Każdy następny impuls ma inną częstotliwość.

14 150 J. Matuszewski Rys. 13. Mobilny radar lądowy 3D przeszukiwania obszaru w paśmie C Rys. 14. Radar morski 3D przeszukiwania przestrzeni powietrznej w paśmie S

15 Metryka radaru w bazie danych systemu rozpoznania elektronicznego 151 Okresowe zmiany T p mają wpływ na czas skanowania wiązki w całym zakresie kąta elewacji. Sygnały z małymi wartościami T p tworzą wiązki do poszukiwania na bliskich odległościach. Wiązki z największymi wartościami T p są formowane do wykrywania celów na dalekich odległościach. Takie charakterystyczne zobrazowania parametrów sygnałów radarów o różnym przeznaczeniu i instalowanych na różnych platformach uzupełniają wzorzec radaru w bazie danych systemu rozpoznania [3]. Podsumowanie Z przeprowadzonej analizy sygnałów radarowych wynika, że jednoznaczne rozpoznanie ich źródła emisji na podstawie pomiaru standardowych parametrów w wielu przypadkach jest często niemożliwe. Dlatego też wzorzec klasy źródła emisji powinien obejmować również wszystkie dodatkowe charakterystyczne cechy i zobrazowania parametrów, określających specyficzne właściwości pracy. Artykuł wpłynął do redakcji r. Zweryfikowaną wersję po recenzji otrzymano w czerwcu 2011 r. LITERATURA [1] J. Matuszewski, Specific emitter identification, 3 rd Microwave & Radar Week in Poland, International Radar Symposium IRS 2008, Wrocław, May 21-23, 2008, [2] J. Matuszewski, Struktura bazy danych i bazy wiedzy w systemie rozpoznawania elektronicznego, VIII Konferencja Naukowo-Techniczna pt. Systemy rozpoznania i walki elektronicznej, 29 + Materiały na CD, [3] F. Gini, M. Rangaswamy, Knowledge-Based Radar Detection, Tracking, and Classification, John Wiley & Sons, Inc., 2008, [4] J. Matuszewski, Metody tworzenia wzorców klasy dla celów rozpoznawania źródeł emisji, Przegląd Elektrotechniczny, 5, 2008, J. Matuszewski Methods of pattern class creation for purposes of emitter recognition Abstract. The paper describes the basic radar signal parameters with a special taking into consideration the inter-pulse modulation. The examination was concentrated on determining the correlation between radar application and the specific structure of its parameters. The methods of pattern class creation have been presented for the needs of the database in the emitter recognition system. The results of real data measured from radar of different applications are presented in a few figures. Keywords: radar, data base, recognition

16

PODSTAWY TELEDETEKCJI

PODSTAWY TELEDETEKCJI PODSTAWY TELEDETEKCJI Jerzy PIETRASIŃSKI Instytut Radioelektroniki WEL WAT bud. 61, pok. 14, tel. 683 96 39 Cz. III Wybrane problemy radarowych systemów antenowych KLASYFIKACJA RADAROWYCH SYSTEMÓW ANTENOWYCH

Bardziej szczegółowo

RADARY OBSERWACJI POLA WALKI PRZEGLĄD AKTUALNIE STOSOWANYCH ROZWIĄZAŃ

RADARY OBSERWACJI POLA WALKI PRZEGLĄD AKTUALNIE STOSOWANYCH ROZWIĄZAŃ kpt. dr inż. Mariusz BODJAŃSKI Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia RADARY OBSERWACJI POLA WALKI PRZEGLĄD AKTUALNIE STOSOWANYCH ROZWIĄZAŃ W artykule przedstawiono przegląd aktualnego stanu wiedzy na

Bardziej szczegółowo

Parametry elektryczne anteny GigaSektor PRO BOX 17/90 HV w odniesieniu do innych rozwiązań dostępnych obecnie na rynku.

Parametry elektryczne anteny GigaSektor PRO BOX 17/90 HV w odniesieniu do innych rozwiązań dostępnych obecnie na rynku. Parametry elektryczne anteny GigaSektor PRO BOX 17/9 HV w odniesieniu do innych Korzystając ze wsparcia programu de minimis, na podstawie umowy zawartej z Politechniką Gdańską, wykonano w komorze bezechowej

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób i układ do modyfikacji widma sygnału ultraszerokopasmowego radia impulsowego. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL

PL B1. Sposób i układ do modyfikacji widma sygnału ultraszerokopasmowego radia impulsowego. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL PL 219313 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 219313 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 391153 (51) Int.Cl. H04B 7/00 (2006.01) H04B 7/005 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska

Politechnika Warszawska Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki Skrypt do ćwiczenia T.03 Podstawowe zasady modulacji amlitudy na przykładzie modulacji DSB 1. Podstawowe zasady modulacji amplitudy

Bardziej szczegółowo

MONITORING PRZESTRZENI ELEKTROMAGNETYCZNEJ

MONITORING PRZESTRZENI ELEKTROMAGNETYCZNEJ MONITORING PRZESTRZENI ELEKTROMAGNETYCZNEJ (wybrane zagadnienia) Opracowanie : dr inż. Adam Konrad Rutkowski 1 Monitorowanie przestrzeni elektromagnetycznej Celem procesu monitorowania przestrzeni elektromagnetycznej

Bardziej szczegółowo

PRZETWARZANIE CZASOWO-PRZESTRZENNE SYGNAŁÓW PROJEKT -2016

PRZETWARZANIE CZASOWO-PRZESTRZENNE SYGNAŁÓW PROJEKT -2016 Katedra Systemów Elektroniki Morskiej Politechniki Gdańskiej PRZETWARZANIE CZASOWO-PRZESTRZENNE SYGNAŁÓW PROJEKT -2016 Projekt obejmuje napisanie, uruchomienie i sprawdzenie funkcjonowania programu napisanego

Bardziej szczegółowo

Badania charakterystyki wyrobu i metody badawcze. Kompatybilność elektromagnetyczna Odporność uzbrojenia na wyładowania elektrostatyczne.

Badania charakterystyki wyrobu i metody badawcze. Kompatybilność elektromagnetyczna Odporność uzbrojenia na wyładowania elektrostatyczne. Zakres akredytacji OiB dla Laboratorium Badań Kompatybilności Elektromagnetycznej i Pomiarów Pól Elektromagnetycznych (LBEMC) Nr 27/MON/2014 wydany przez Wojskowe Centrum Normalizacji, Jakości i Kodyfikacji

Bardziej szczegółowo

SAMOCHODOWY RADAR POWSZECHNEGO STOSOWANIA

SAMOCHODOWY RADAR POWSZECHNEGO STOSOWANIA Koncern Delphi opracował nowy, wielofunkcyjny, elektronicznie skanujący radar (ESR). Dzięki wykorzystaniu pozbawionej ruchomych części i sprawdzonej technologii monolitycznej, radar ESR zapewnia najlepsze

Bardziej szczegółowo

OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA

OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2008 Seria: TRANSPORT z. 64 Nr kol. 1803 Rafał SROKA OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA Streszczenie. W

Bardziej szczegółowo

Naziemne systemy nawigacyjne. Wykorzystywane w nawigacji

Naziemne systemy nawigacyjne. Wykorzystywane w nawigacji Naziemne systemy nawigacyjne Wykorzystywane w nawigacji Systemy wykorzystujące radionamiary (CONSOL) Stacja systemu Consol składała się z trzech masztów antenowych umieszczonych w jednej linii w odległości

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska

Politechnika Warszawska Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki Skrypt do ćwiczenia T.08 Zasady wytwarzania sygnałów zmodulowanych za pomocą modulacji AM 1. Zasady wytwarzania sygnałów zmodulowanych

Bardziej szczegółowo

Polaryzacja anteny. Polaryzacja pionowa V - linie sił pola. pionowe czyli prostopadłe do powierzchni ziemi.

Polaryzacja anteny. Polaryzacja pionowa V - linie sił pola. pionowe czyli prostopadłe do powierzchni ziemi. Parametry anten Polaryzacja anteny W polu dalekim jest przyjęte, że fala ma charakter fali płaskiej. Podstawową właściwością tego rodzaju fali jest to, że wektory natężenia pola elektrycznego i magnetycznego

Bardziej szczegółowo

Promieniowanie stacji bazowych telefonii komórkowej na tle pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez duże ośrodki radiowo-telewizyjne

Promieniowanie stacji bazowych telefonii komórkowej na tle pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez duże ośrodki radiowo-telewizyjne Promieniowanie stacji bazowych telefonii komórkowej na tle pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez duże ośrodki radiowo-telewizyjne Fryderyk Lewicki Telekomunikacja Polska, Departament Centrum Badawczo-Rozwojowe,

Bardziej szczegółowo

Systemy i Sieci Radiowe

Systemy i Sieci Radiowe Systemy i Sieci Radiowe Wykład 4 Media transmisyjne część Program wykładu Widmo sygnałów w. cz. Modele i tryby propagacji Anteny Charakterystyka kanału radiowego zjawiska propagacyjne 1 Transmisja radiowa

Bardziej szczegółowo

2. STRUKTURA RADIOFONICZNYCH SYGNAŁÓW CYFROWYCH

2. STRUKTURA RADIOFONICZNYCH SYGNAŁÓW CYFROWYCH 1. WSTĘP Radiofonię cyfrową cechują strumienie danych o dużych przepływnościach danych. Do przesyłania strumienia danych o dużych przepływnościach stosuje się transmisję z wykorzystaniem wielu sygnałów

Bardziej szczegółowo

Specyficzna identyfikacja źródeł emisji bazująca na analizie modulacji międzyimpulsowej sygnału radiolokacyjnego

Specyficzna identyfikacja źródeł emisji bazująca na analizie modulacji międzyimpulsowej sygnału radiolokacyjnego anusz DUDCZYK 1, an MATUZEWKI 2, Adam KAWALEC 3 WB Electronics.A. (1), Wojskowa Akademia Techniczna, Instytut Radioelektroniki (2,3) doi:10.15199/48.2016.09.64 pecyficzna identyfikacja źródeł emisji bazująca

Bardziej szczegółowo

SYMULACJA KOMPUTEROWA SYSTEMÓW

SYMULACJA KOMPUTEROWA SYSTEMÓW SYMULACJA KOMPUTEROWA SYSTEMÓW ZASADY ZALICZENIA I TEMATY PROJEKTÓW Rok akademicki 2015 / 2016 Spośród zaproponowanych poniżej tematów projektowych należy wybrać jeden i zrealizować go korzystając albo

Bardziej szczegółowo

Podstawy transmisji sygnałów

Podstawy transmisji sygnałów Podstawy transmisji sygnałów 1 Sygnał elektromagnetyczny Jest funkcją czasu Może być również wyrażony jako funkcja częstotliwości Sygnał składa się ze składowych o róznych częstotliwościach 2 Koncepcja

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki

Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki Skrypt do ćwiczenia T.09 Określenie procentu modulacji sygnału zmodulowanego AM 1. Określenie procentu modulacji sygnału zmodulowanego

Bardziej szczegółowo

Micro Geo-Information. Pozycjonowanie w budynkach Indoor positioning

Micro Geo-Information. Pozycjonowanie w budynkach Indoor positioning Micro Geo-Information Pozycjonowanie w budynkach Indoor positioning Spotykane metody rozpoznawanie siły sygnałów pochodzącego od nadajników GSM i porównywane z mapą natężeń wprowadzoną do systemu, wyszukiwanie

Bardziej szczegółowo

BADANIE PRZERZUTNIKÓW ASTABILNEGO, MONOSTABILNEGO I BISTABILNEGO

BADANIE PRZERZUTNIKÓW ASTABILNEGO, MONOSTABILNEGO I BISTABILNEGO Ćwiczenie 11 BADANIE PRZERZUTNIKÓW ASTABILNEGO, MONOSTABILNEGO I BISTABILNEGO 11.1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie rodzajów, budowy i właściwości przerzutników astabilnych, monostabilnych oraz

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PORÓWNAWCZA ROZWIĄZA ZAŃ METEOROLOGICZNYCH

ANALIZA PORÓWNAWCZA ROZWIĄZA ZAŃ METEOROLOGICZNYCH ANALIZA PORÓWNAWCZA ROZWIĄZA ZAŃ WSPÓŁCZESNYCH RADARÓW METEOROLOGICZNYCH Wybrane fragmenty referatu wygłoszonego na obronie pracy dyplomowej na ww. temat w czerwcu 2005 Dyplomant - ppor. Marcin Dochniak

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 25 stycznia 2019 r. Poz. 151

Warszawa, dnia 25 stycznia 2019 r. Poz. 151 Warszawa, dnia 25 stycznia 2019 r. Poz. 151 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I TECHNOLOGII 1) z dnia 10 stycznia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać

Bardziej szczegółowo

(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA. (21) Numer zgłoszenia: (51) IntCl7 H02M 7/42

(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA. (21) Numer zgłoszenia: (51) IntCl7 H02M 7/42 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 184340 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 323484 (22) Data zgłoszenia: 03.12.1997 (51) IntCl7 H02M 7/42 (54)

Bardziej szczegółowo

Badane cechy i metody badawcze/pomiarowe

Badane cechy i metody badawcze/pomiarowe Zakres akredytacji dla Laboratorium Badań Kompatybilności Elektromagnetycznej i Pomiarów Pól Elektromagnetycznych (LBEMC) Nr AB 171 wydany przez Polskie Centrum Akredytacji ważny do 16 maja 2018 r. Badane

Bardziej szczegółowo

ul. Królewska 1/7, 00-909 Warszawa www.iu.wp.mil.pl

ul. Królewska 1/7, 00-909 Warszawa www.iu.wp.mil.pl K A ;; ~ ;fj~~2?~.'2:.' ij A...............,...,.... II OO~ofiC9 'JVni'szcJ". n II OGŁOSZENIE INSPEKTORA T UZBROJENIA ul. Królewska 1/7, 00-909 Warszawa nr tel. (22) 687 33 50 nr fax (22) 687 3444 www.iu.wp.mil.pl

Bardziej szczegółowo

Przebieg sygnału w czasie Y(fL

Przebieg sygnału w czasie Y(fL 12.3. y y to układy elektroniczne, które przetwarzają energię źródła przebiegu stałego na energię przebiegu zmiennego wyjściowego (impulsowego lub okresowego). W zależności od kształtu wytwarzanego przebiegu

Bardziej szczegółowo

Metoda pomiaru błędu detektora fazoczułego z pierścieniem diodowym

Metoda pomiaru błędu detektora fazoczułego z pierścieniem diodowym Bi u l e t y n WAT Vo l. LXI, Nr 3, 2012 Metoda pomiaru błędu detektora fazoczułego z pierścieniem diodowym Bronisław Stec, Czesław Rećko Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Elektroniki, Instytut Radioelektroniki,

Bardziej szczegółowo

Hierarchiczna analiza skupień

Hierarchiczna analiza skupień Hierarchiczna analiza skupień Cel analizy Analiza skupień ma na celu wykrycie w zbiorze obserwacji klastrów, czyli rozłącznych podzbiorów obserwacji, wewnątrz których obserwacje są sobie w jakimś określonym

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 sierpnia 2002 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczoodbiorczych, które mogą być

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 sierpnia 2002 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczoodbiorczych, które mogą być ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 sierpnia 2002 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczoodbiorczych, które mogą być używane bez pozwolenia. (Dz. U. Nr 38, poz. 6 Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Anteny i Propagacja Fal

Anteny i Propagacja Fal Anteny i Propagacja Fal Seminarium Dyplomowe 26.11.2012 Bartosz Nizioł Grzegorz Kapusta 1. Charakterystyka promieniowania anteny określa: P: unormowany do wartości maksymalnej przestrzenny rozkład natężenia

Bardziej szczegółowo

Procedura techniczna wyznaczania poziomu mocy akustycznej źródeł ultradźwiękowych

Procedura techniczna wyznaczania poziomu mocy akustycznej źródeł ultradźwiękowych Procedura techniczna wyznaczania poziomu mocy akustycznej źródeł ultradźwiękowych w oparciu o pomiary poziomu ciśnienia akustycznego w punktach pomiarowych lub liniach omiatania na półkulistej powierzchni

Bardziej szczegółowo

BEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO

BEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO Temat ćwiczenia: BEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO 1. Wprowadzenie Ultradźwiękowy bezdotykowy czujnik położenia liniowego działa na zasadzie pomiaru czasu powrotu impulsu ultradźwiękowego,

Bardziej szczegółowo

Wymiary: 90mm/60mm/25mm

Wymiary: 90mm/60mm/25mm KOLOROWY WYŚWIETLACZ LCD TFT 2,6 cala ` Zasilanie Pasmo 5-12V/ bateria 1,5V AA 240-960MHz Wymiary: 90mm/60mm/25mm Duży zasięg pomiaru ok. 10m pilot samochodowy OPIS SET P1 Przełącza w tryb zmian(setup)

Bardziej szczegółowo

1. Nadajnik światłowodowy

1. Nadajnik światłowodowy 1. Nadajnik światłowodowy Nadajnik światłowodowy jest jednym z bloków światłowodowego systemu transmisyjnego. Przetwarza sygnał elektryczny na sygnał optyczny. Jakość transmisji w dużej mierze zależy od

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć)

Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) 1. Populacja generalna a losowa próba, parametr rozkładu cechy a jego ocena z losowej próby, miary opisu statystycznego

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PARAMETRÓW RADAROWEGO RÓWNANIA ZASIĘGU

ANALIZA PARAMETRÓW RADAROWEGO RÓWNANIA ZASIĘGU PRACE WYDZIAŁU NAWIGACYJNEGO nr 22 AKADEMII MORSKIEJ W GDYNI 2008 TADEUSZ STUPAK Akademia Morska w Gdyni Katedra Nawigacji ANALIZA PARAMETRÓW RADAROWEGO RÓWNANIA ZASIĘGU W artykule przedstawiono analizę

Bardziej szczegółowo

ANTENY I PROPAGACJA FAL RADIOWYCH

ANTENY I PROPAGACJA FAL RADIOWYCH ANTENY I PROPAGACJA FAL RADIOWYCH 1. Charakterystyka promieniowania anteny określa: unormowany do wartości maksymalnej przestrzenny rozkład natężenia pola, Odpowiedź prawidłowa ch-ka promieniowania jest

Bardziej szczegółowo

MSPO 2018: ŁĄCZNOŚĆ DLA POLSKICH F-16 I ROZPOZNANIE ELEKTRONICZNE ROHDE & SCHWARZ

MSPO 2018: ŁĄCZNOŚĆ DLA POLSKICH F-16 I ROZPOZNANIE ELEKTRONICZNE ROHDE & SCHWARZ aut. Maksymilian Dura 17.09.2018 MSPO 2018: ŁĄCZNOŚĆ DLA POLSKICH F-16 I ROZPOZNANIE ELEKTRONICZNE ROHDE & SCHWARZ Firma Rohde & Schwarz zaprezentowała na Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w

Bardziej szczegółowo

Pomiary pola elektromagnetycznego wielkiej częstotliwości w środowisku

Pomiary pola elektromagnetycznego wielkiej częstotliwości w środowisku Pomiary pola elektromagnetycznego wielkiej częstotliwości w środowisku Paweł Bieńkowski Pracownia Ochrony Środowiska Elektromagnetycznego Politechnika Wrocławska Współpraca: Katarzyna Moskalik, GIOŚ Joanna

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie zobrazowań SAR w ochronie środowiska. Wykład 2

Zastosowanie zobrazowań SAR w ochronie środowiska. Wykład 2 Zastosowanie zobrazowań SAR w ochronie środowiska Wykład 2 RADAR (ang. Radio Detection And Ranging) Radar to urządzenie służące do wykrywania obiektów powietrznych, nawodnych oraz lądowych takich jak:

Bardziej szczegółowo

PL B1. WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCYNY LOTNICZEJ, Warszawa, PL BUP 23/13

PL B1. WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCYNY LOTNICZEJ, Warszawa, PL BUP 23/13 PL 222455 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 222455 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 399143 (51) Int.Cl. H02M 5/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

3. WYNIKI POMIARÓW Z WYKORZYSTANIEM ULTRADŹWIĘKÓW.

3. WYNIKI POMIARÓW Z WYKORZYSTANIEM ULTRADŹWIĘKÓW. 3. WYNIKI POMIARÓW Z WYKORZYSTANIEM ULTRADŹWIĘKÓW. Przy rozchodzeniu się fal dźwiękowych może dochodzić do częściowego lub całkowitego odbicia oraz przenikania fali przez granice ośrodków. Przeszkody napotykane

Bardziej szczegółowo

Opis ultradźwiękowego generatora mocy UG-500

Opis ultradźwiękowego generatora mocy UG-500 R&D: Ultrasonic Technology / Fingerprint Recognition Przedsiębiorstwo Badawczo-Produkcyjne OPTEL Sp. z o.o. ul. Otwarta 10a PL-50-212 Wrocław tel.: +48 71 3296853 fax.: 3296852 e-mail: optel@optel.pl NIP

Bardziej szczegółowo

KORELACJE I REGRESJA LINIOWA

KORELACJE I REGRESJA LINIOWA KORELACJE I REGRESJA LINIOWA Korelacje i regresja liniowa Analiza korelacji: Badanie, czy pomiędzy dwoma zmiennymi istnieje zależność Obie analizy się wzajemnie przeplatają Analiza regresji: Opisanie modelem

Bardziej szczegółowo

Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG

Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG Ergonomiczne, solidne i dokładne mierniki pozwalają na wykonywanie pomiarów grubości materiałów a różne możliwości różnych modeli pozwalają

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 30 grudnia 2009 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 30 grudnia 2009 r. Dziennik Ustaw Nr 2 585 Poz. 8 6. 57,0 66,0 GHz 40 dbm e.i.r.p. oraz gęstość mocy 13 dbm/mhz e.i.r.p. 25 dbm e.i.r.p. oraz gęstość mocy -2 dbm/mhz e.i.r.p. b) w aneksie nr 6 dodaje się poz. 12 w brzmieniu:

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć)

Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) 1. Populacja generalna a losowa próba, parametr rozkładu cechy a jego ocena z losowej próby, miary opisu statystycznego

Bardziej szczegółowo

dr hab. inż. P. Samczyński, prof. PW; pok. 453, tel. 5588, EIK

dr hab. inż. P. Samczyński, prof. PW; pok. 453, tel. 5588,   EIK dr hab. inż. P. Samczyński, prof. PW; pok. 453, tel. 5588, e-mail: psamczyn@elka.pw.edu.pl EIK Programowy symulator lotu samolotów i platform bezzałogowych Celem pracy jest opracowanie interfejsów programowych

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA WIĄZKI GENEROWANEJ PRZEZ LASER

CHARAKTERYSTYKA WIĄZKI GENEROWANEJ PRZEZ LASER CHARATERYSTYA WIĄZI GENEROWANEJ PRZEZ LASER ształt wiązki lasera i jej widmo są rezultatem interferencji promieniowania we wnęce rezonansowej. W wyniku tego procesu powstają charakterystyczne rozkłady

Bardziej szczegółowo

WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH

WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH Scientific Bulletin of Che lm Section of Technical Sciences No. 1/2008 WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH WE WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWEJ TECHNICE POMIAROWEJ MAREK MAGDZIAK Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji, Politechnika

Bardziej szczegółowo

WSKAZÓWKI DO WYKONANIA SPRAWOZDANIA Z WYRÓWNAWCZYCH ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH

WSKAZÓWKI DO WYKONANIA SPRAWOZDANIA Z WYRÓWNAWCZYCH ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH WSKAZÓWKI DO WYKONANIA SPRAWOZDANIA Z WYRÓWNAWCZYCH ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH Dobrze przygotowane sprawozdanie powinno zawierać następujące elementy: 1. Krótki wstęp - maksymalnie pół strony. W krótki i zwięzły

Bardziej szczegółowo

Cyfrowy system łączności dla bezzałogowych statków powietrznych średniego zasięgu. 20 maja, 2016 R. Krenz 1

Cyfrowy system łączności dla bezzałogowych statków powietrznych średniego zasięgu. 20 maja, 2016 R. Krenz 1 Cyfrowy system łączności dla bezzałogowych statków powietrznych średniego zasięgu R. Krenz 1 Wstęp Celem projektu było opracowanie cyfrowego system łączności dla bezzałogowych statków latających średniego

Bardziej szczegółowo

Metoda określania pozycji wodnicy statków na podstawie pomiarów odległości statku od głowic laserowych

Metoda określania pozycji wodnicy statków na podstawie pomiarów odległości statku od głowic laserowych inż. Marek Duczkowski Metoda określania pozycji wodnicy statków na podstawie pomiarów odległości statku od głowic laserowych słowa kluczowe: algorytm gradientowy, optymalizacja, określanie wodnicy W artykule

Bardziej szczegółowo

Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG

Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG Ergonomiczne, solidne i dokładne mierniki pozwalają na wykonywanie pomiarów grubości materiałów a różne możliwości różnych modeli pozwalają

Bardziej szczegółowo

Laboratorium pomiarów parametrów anten i badań kompatybilności elektromagnetycznej (EMC)

Laboratorium pomiarów parametrów anten i badań kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) Laboratorium pomiarów parametrów anten i badań kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) PIT-RADWAR S.A. jest jednym z czołowych dostawców urządzeń z zakresu elektroniki profesjonalnej dla Sił Zbrojnych

Bardziej szczegółowo

METROLOGIA PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH MODULOWANYCH IMPULSOWO MIERNIKAMI DIODOWYMI*

METROLOGIA PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH MODULOWANYCH IMPULSOWO MIERNIKAMI DIODOWYMI* Medycyna Pracy, 2007;58(1):57 62 57 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Roman Kubacki Jarosław Kieliszek Jaromir Sobiech Robert Puta METROLOGIA PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY I ALGORYTMY PRZETWARZANIA SYGNAŁÓW PROGRAM WYKŁADÓW PROGRAM WYKŁADÓW PROGRAM WYKŁADÓW

PODSTAWY I ALGORYTMY PRZETWARZANIA SYGNAŁÓW PROGRAM WYKŁADÓW PROGRAM WYKŁADÓW PROGRAM WYKŁADÓW PODSTAWY I ALGORYTMY PRZETWARZANIA SYGNAŁÓW Kierunek: Elektronika i Telekomunikacja sem. IV Prowadzący: dr inż. ARKADIUSZ ŁUKJANIUK PROGRAM WYKŁADÓW Pojęcie sygnału, sygnał a informacja, klasyfikacja sygnałów,

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKI BRAMEK CYFROWYCH TTL

CHARAKTERYSTYKI BRAMEK CYFROWYCH TTL CHARAKTERYSTYKI BRAMEK CYFROWYCH TTL. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest poznanie zasad działania, budowy i właściwości podstawowych funktorów logicznych wykonywanych w jednej z najbardziej rozpowszechnionych

Bardziej szczegółowo

Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG

Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG Ergonomiczne, solidne i dokładne mierniki pozwalają na wykonywanie pomiarów grubości materiałów a różne możliwości różnych modeli pozwalają

Bardziej szczegółowo

Ćw. 8: POMIARY Z WYKORZYSTANIE OSCYLOSKOPU Ocena: Podpis prowadzącego: Uwagi:

Ćw. 8: POMIARY Z WYKORZYSTANIE OSCYLOSKOPU Ocena: Podpis prowadzącego: Uwagi: Wydział: EAIiE Imię i nazwisko (e mail): Rok: Grupa: Zespół: Data wykonania: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 8: POMIARY Z WYKORZYSTANIE OSCYLOSKOPU Ocena: Podpis prowadzącego: Uwagi: Wstęp Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Teoria błędów. Wszystkie wartości wielkości fizycznych obarczone są pewnym błędem.

Teoria błędów. Wszystkie wartości wielkości fizycznych obarczone są pewnym błędem. Teoria błędów Wskutek niedoskonałości przyrządów, jak również niedoskonałości organów zmysłów wszystkie pomiary są dokonywane z określonym stopniem dokładności. Nie otrzymujemy prawidłowych wartości mierzonej

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do analizy korelacji i regresji

Wprowadzenie do analizy korelacji i regresji Statystyka dla jakości produktów i usług Six sigma i inne strategie Wprowadzenie do analizy korelacji i regresji StatSoft Polska Wybrane zagadnienia analizy korelacji Przy analizie zjawisk i procesów stanowiących

Bardziej szczegółowo

Układ aktywnej redukcji hałasu przenikającego przez przegrodę w postaci płyty mosiężnej

Układ aktywnej redukcji hałasu przenikającego przez przegrodę w postaci płyty mosiężnej Układ aktywnej redukcji hałasu przenikającego przez przegrodę w postaci płyty mosiężnej Paweł GÓRSKI 1), Emil KOZŁOWSKI 1), Gracjan SZCZĘCH 2) 1) Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie ultradźwięków w technikach multimedialnych

Zastosowanie ultradźwięków w technikach multimedialnych Zastosowanie ultradźwięków w technikach multimedialnych Janusz Cichowski, p. 68 jay@sound.eti.pg.gda.pl Katedra Systemów Multimedialnych, Wydział Elektroniki Telekomunikacji i Informatyki, Politechnika

Bardziej szczegółowo

Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG

Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG Ergonomiczne, solidne i dokładne mierniki pozwalają na wykonywanie pomiarów grubości materiałów a różne możliwości różnych modeli pozwalają

Bardziej szczegółowo

Wstęp do teorii niepewności pomiaru. Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński

Wstęp do teorii niepewności pomiaru. Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński Wstęp do teorii niepewności pomiaru Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński Podstawowe informacje: Strona Politechniki Śląskiej: www.polsl.pl Instytut Fizyki / strona własna Instytutu / Dydaktyka / I Pracownia

Bardziej szczegółowo

Projektowanie systemów pomiarowych

Projektowanie systemów pomiarowych Projektowanie systemów pomiarowych 03 Konstrukcja mierników analogowych Zasada działania mierników cyfrowych Przetworniki pomiarowe wielkości elektrycznych 1 Analogowe przyrządy pomiarowe Podział ze względu

Bardziej szczegółowo

CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW

CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. I. Łukasiewicza WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I INFORMATYKI Katedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW Analiza korelacyjna sygnałów dr hab. inż.

Bardziej szczegółowo

rh-serwer Sterownik główny (serwer) systemu F&Home RADIO.

rh-serwer Sterownik główny (serwer) systemu F&Home RADIO. 95-00 Pabianice, ul. Konstantynowska 79/81 tel. +48 4 15 3 83 www.fif.com.pl KARTA KATALOGOWA rh-serwer Sterownik główny (serwer) systemu F&Home RADIO. 95-00 Pabianice, ul. Konstantynowska 79/81 tel. +48

Bardziej szczegółowo

Sterowanie wielkością zamówienia w Excelu - cz. 3

Sterowanie wielkością zamówienia w Excelu - cz. 3 Sterowanie wielkością zamówienia w Excelu - cz. 3 21.06.2005 r. 4. Planowanie eksperymentów symulacyjnych Podczas tego etapu ważne jest określenie typu rozkładu badanej charakterystyki. Dzięki tej informacji

Bardziej szczegółowo

Wykonawcy: Data Wydział Elektryczny Studia dzienne Nr grupy:

Wykonawcy: Data Wydział Elektryczny Studia dzienne Nr grupy: POLITECHNIKA POZNAŃSKA INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI I ELEKTRONIKI PRZEMYSŁOWEJ Zakład Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej Laboratorium Podstaw Telekomunikacji Ćwiczenie nr 3 Temat: Pomiar charakterystyki

Bardziej szczegółowo

WYBRANE ELEMENTY CYFROWEGO PRZETWARZANIA SYGNAŁÓW W RADARZE FMCW

WYBRANE ELEMENTY CYFROWEGO PRZETWARZANIA SYGNAŁÓW W RADARZE FMCW kpt. dr inż. Mariusz BODJAŃSKI Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia WYBRANE ELEMENTY CYFROWEGO PRZETWARZANIA SYGNAŁÓW W RADARZE FMCW W artykule przedstawiono zasadę działania radaru FMCW. Na przykładzie

Bardziej szczegółowo

Metody Optyczne w Technice. Wykład 5 Interferometria laserowa

Metody Optyczne w Technice. Wykład 5 Interferometria laserowa Metody Optyczne w Technice Wykład 5 nterferometria laserowa Promieniowanie laserowe Wiązka monochromatyczna Duża koherencja przestrzenna i czasowa Niewielka rozbieżność wiązki Duża moc Największa możliwa

Bardziej szczegółowo

SILVER SYSTEM ul. Fabryczna Rędziny. Katalog produktów 2010 Firmy SILVER SYSTEM

SILVER SYSTEM ul. Fabryczna Rędziny. Katalog produktów 2010 Firmy SILVER SYSTEM SILVER SYSTEM ul. Fabryczna 4 42-242 Rędziny Katalog produktów 2010 Firmy SILVER SYSTEM Spis treści Spis treści...2 Wstęp...4 ANTENY 2,4 GHz...5 ANTENA DWUSEKTOROWA SILVER D-17...6 ANTENA DWUSEKTOROWA

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... XI. Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar... 1. Rozdział 2. Pomiar: liczby i obliczenia liczbowe... 16

Spis treści. Przedmowa... XI. Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar... 1. Rozdział 2. Pomiar: liczby i obliczenia liczbowe... 16 Spis treści Przedmowa.......................... XI Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar................. 1 1.1. Wielkości fizyczne i pozafizyczne.................. 1 1.2. Spójne układy miar. Układ SI i jego

Bardziej szczegółowo

Ćwicz. 4 Elementy wykonawcze EWA/PP

Ćwicz. 4 Elementy wykonawcze EWA/PP 1. Wprowadzenie Temat ćwiczenia: Przekaźniki półprzewodnikowe Istnieje kilka rodzajów przekaźników półprzewodnikowych. Zazwyczaj są one sterowane optoelektrycznie z pełną izolacja galwaniczną napięcia

Bardziej szczegółowo

Statystyczne sterowanie procesem

Statystyczne sterowanie procesem Statystyczne sterowanie procesem SPC (ang. Statistical Process Control) Trzy filary SPC: 1. sporządzenie dokładnego diagramu procesu produkcji; 2. pobieranie losowych próbek (w regularnych odstępach czasu

Bardziej szczegółowo

Andrzej Leśnicki Laboratorium CPS Ćwiczenie 7 1/7 ĆWICZENIE 7. Splot liniowy i kołowy sygnałów

Andrzej Leśnicki Laboratorium CPS Ćwiczenie 7 1/7 ĆWICZENIE 7. Splot liniowy i kołowy sygnałów Andrzej Leśnicki Laboratorium CPS Ćwiczenie 7 1/7 ĆWICZEIE 7 Splot liniowy i kołowy sygnałów 1. Cel ćwiczenia Operacja splotu jest jedną z najczęściej wykonywanych operacji na sygnale. Każde przejście

Bardziej szczegółowo

10 Międzynarodowa Organizacja Radia i Telewizji.

10 Międzynarodowa Organizacja Radia i Telewizji. 10 Międzynarodowa Organizacja Radia i Telewizji. Odbiór sygnału telewizyjnego. Pytania sprawdzające 1. Jaką modulację stosuje się dla sygnałów telewizyjnych? 2. Jaka jest szerokość kanału telewizyjnego?

Bardziej szczegółowo

Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych

Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych dla studentów Chemii (2018) Autor prezentacji :dr hab. Paweł Korecki dr Szymon Godlewski e-mail: szymon.godlewski@uj.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG

Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG Ultrasonograficzne mierniki grubości materiału. Seria MTG & PTG Ergonomiczne, solidne i dokładne mierniki pozwalają na wykonywanie pomiarów grubości materiałów a różne możliwości różnych modeli pozwalają

Bardziej szczegółowo

WZMACNIACZ OPERACYJNY

WZMACNIACZ OPERACYJNY 1. OPIS WKŁADKI DA 01A WZMACNIACZ OPERACYJNY Wkładka DA01A zawiera wzmacniacz operacyjny A 71 oraz zestaw zacisków, które umożliwiają dołączenie elementów zewnętrznych: rezystorów, kondensatorów i zwór.

Bardziej szczegółowo

Wykład 4: Statystyki opisowe (część 1)

Wykład 4: Statystyki opisowe (część 1) Wykład 4: Statystyki opisowe (część 1) Wprowadzenie W przypadku danych mających charakter liczbowy do ich charakterystyki można wykorzystać tak zwane STATYSTYKI OPISOWE. Za pomocą statystyk opisowych można

Bardziej szczegółowo

Problemy pomiarowe związane z wyznaczaniem poziomów pól elektromagnetycznych (PEM) w otoczeniu stacji bazowej telefonii komórkowej

Problemy pomiarowe związane z wyznaczaniem poziomów pól elektromagnetycznych (PEM) w otoczeniu stacji bazowej telefonii komórkowej Problemy pomiarowe związane z wyznaczaniem poziomów pól elektromagnetycznych (PEM) w otoczeniu stacji bazowej telefonii komórkowej INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI Państwowy Instytut Badawczy Zakład Badań Systemów i

Bardziej szczegółowo

3GHz (opcja 6GHz) Cyfrowy Analizator Widma GA4063

3GHz (opcja 6GHz) Cyfrowy Analizator Widma GA4063 Cyfrowy Analizator Widma GA4063 3GHz (opcja 6GHz) Wysoka kla sa pomiarowa Duże możliwości pomiarowo -funkcjonalne Wysoka s tabi lność Łatwy w użyc iu GUI Małe wymiary, lekki, przenośny Opis produktu GA4063

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI

LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie Wydział Elektroniki LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI Grupa Podgrupa Data wykonania ćwiczenia Ćwiczenie prowadził... Skład podgrupy:

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM Sygnałów, Modulacji i Systemów ĆWICZENIE 2: Modulacje analogowe

LABORATORIUM Sygnałów, Modulacji i Systemów ĆWICZENIE 2: Modulacje analogowe Protokół ćwiczenia 2 LABORATORIUM Sygnałów, Modulacji i Systemów Zespół data: ĆWICZENIE 2: Modulacje analogowe Imię i Nazwisko: 1.... 2.... ocena: Modulacja AM 1. Zestawić układ pomiarowy do badań modulacji

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM

WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM 2/1 Archives of Foundry, Year 200, Volume, 1 Archiwum Odlewnictwa, Rok 200, Rocznik, Nr 1 PAN Katowice PL ISSN 1642-308 WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM D.

Bardziej szczegółowo

Teledetekcja w ochronie środowiska. Wykład 3

Teledetekcja w ochronie środowiska. Wykład 3 Teledetekcja w ochronie środowiska Wykład 3 RADAR (ang. Radio Detection And Ranging) Radar to urządzenie służące do wykrywania obiektów powietrznych, nawodnych oraz lądowych takich jak: samoloty, śmigłowce,

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR.6. Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych

ĆWICZENIE NR.6. Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych ĆWICZENIE NR.6 Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych 1. Wstęp W nowoczesnych przekładniach zębatych dąży się do uzyskania małych gabarytów w stosunku do

Bardziej szczegółowo

Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 4 Regresja i dyskryminacja liniowa

Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 4 Regresja i dyskryminacja liniowa Spis treści Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 4 Regresja i dyskryminacja liniowa Romuald Kotowski Katedra Informatyki Stosowanej PJWSTK 2009 Spis treści Spis treści 1 Wstęp Bardzo często interesujący

Bardziej szczegółowo

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyczna teoria korelacji i regresji (1) Jest to dział statystyki zajmujący

Bardziej szczegółowo

Podziałka liniowa czy logarytmiczna?

Podziałka liniowa czy logarytmiczna? Podziałka liniowa czy logarytmiczna? Bardzo często do graficznego przedstawienia pewnych zależności odpowiednie jest użycie podziałki liniowej na osi x i osi y wykonywanego wykresu. Są jednak przypadki,

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE

AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE Instytut InŜynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych Ćwiczenie nr 2 Parametry techniczno - eksploatacyjne radarów Szczecin 2009 TEMAT: Parametry techniczno - eksploatacyjne

Bardziej szczegółowo

Sterowanie procesem i jego zdolność. Zbigniew Wiśniewski

Sterowanie procesem i jego zdolność. Zbigniew Wiśniewski Sterowanie procesem i jego zdolność Zbigniew Wiśniewski Wybór cech do kart kontrolnych Zaleca się aby w pierwszej kolejności były brane pod uwagę cechy dotyczące funkcjonowania wyrobu lub świadczenia usługi

Bardziej szczegółowo

RADIOMETR MIKROFALOWY. RADIOMETR MIKROFALOWY (wybrane zagadnienia) Opracowanie : dr inż. Waldemar Susek dr inż. Adam Konrad Rutkowski

RADIOMETR MIKROFALOWY. RADIOMETR MIKROFALOWY (wybrane zagadnienia) Opracowanie : dr inż. Waldemar Susek dr inż. Adam Konrad Rutkowski RADIOMETR MIKROFALOWY RADIOMETR MIKROFALOWY (wybrane zagadnienia) Opracowanie : dr inż. Waldemar Susek dr inż. Adam Konrad Rutkowski 1 RADIOMETR MIKROFALOWY Wprowadzenie Wszystkie ciała o temperaturze

Bardziej szczegółowo