historia pewnej budowy

Transkrypt

1 AGROHALE A 2015 NOWE INWESTYCJE E fot. Thinkstock KRZYSZTOF TOMCZUK, projektant budynków inwentarskich Budownictwo inwentarskie historia pewnej budowy W poprzednich numerach czasopisma pisałem o wstępnych elementach procesu inwestycyjnego, związanych z procedurami administracyjnymi poprzedzającymi uzyskanie pozwolenia na budowę oraz o zagadnieniach związanych z lokalizacją obiektów i technologiach stosowanych w budownictwie inwentarskim. Obecnie chciałbym się skupić na kolejnym etapie związanym z wykonawstwem inwestycji. W tym celu posłużę się przykładem zrealizowanej w ostatnim okresie budowy, którą miałem okazję i satysfakcję projektować. Oile przepisy Prawa budowlanego i procedury postępowania administracyjnego zmieniają się co pewien czas, to decyzja o inwestowaniu w gospodarstwo powinna być zawsze dokładnie przemyślana i przeanalizowana już na etapie projektowania. Z moich doświadczeń wynika, że nie wszyscy inwestorzy są świadomi wad i zalet konkretnych rozwiązań technologicznych, które zamierzają realizować. W tym momencie ważną rolą projektanta jest analiza różnych możliwych wariantów i wspólne wybranie najlepszych rozwiązań technologicznych i konstrukcyjnych. Nie należy się śpieszyć Fot. 1. Rozmieszczenie otworów badawczych na terenie budowy Fot. 2. Przykład jednego z wykonanych przekrojów geotechnicznych 12

2 NOWE INWESTYCJE AGROHALE 2015 z podjęciem ostatecznych decyzji, lecz dążyć do uzyskania optymalnych rozwiązań poprzez śledzenie fachowej prasy, kontakt z doradcami rolniczymi oraz wizyty w obiektach już funkcjonujących. Projektant zazwyczaj jest zorientowany, które obiekty zostały wykonane poprawnie pod względem technologicznym i konstrukcyjnym i jeśli użytkownicy pozwolą, warto byłoby je odwiedzić. reklama Pierwszy etap inwestycji projektowanie Po uzyskaniu właściwych decyzji administracyjnych lub wypisów z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przystępujemy do wykonania projektu budynku. Projektowanie lub wykonanie map do celów projektowych i dokumentacji geologicznej można realizować równolegle z toczącymi się procedurami administracyjnymi, lecz należy się tutaj liczyć z koniecznością dokonania pewnych korekt w dokumentacji, w celu dostosowania projektu do zapisów w wydanych później decyzjach środowiskowych i warunkach zabudowy. Projekt budowlany powinien być zgodny z zapisami wskazanymi w tych decyzjach, dlatego też do jego opracowania najlepiej przystąpić po uzyskaniu i uprawomocnieniu się wymaganych decyzji administracyjnych. Wstępnymi materiałami do projektowania są mapa do celów projektowych sporządzona przez geodetę i dokumentacja geologiczna. Wykonane odwierty określą poziom występowania wód gruntowych, grubości oraz rozmieszczenie poszczególnych warstw gruntu. Dokumentacja taka pozwoli na wybranie optymalnych metod fundamentowania i wysokości posadowienia. Należy zwrócić uwagę, aby lokalizacja nowych obiektów nie zakłóciła naturalnego kierunku spływu wód opadowych. Projekt budowlany należy sporządzić w taki sposób, aby uniknąć zmian w trakcie realizacji inwestycji. Dlatego też należy dążyć do częstszych konsultacji z projektantem, aby wypracować optymalne rozwiązania. Ewentualne dokonywanie zmian w projekcie wiązać się będzie z koniecznością wykonania dodatkowych rysunków zamiennych w przypadku tzw. zmian nieistotnych lub nawet zmiany pozwolenia na budowę przy istotnych odstępstwach od projektu. Zakwalifikowania planowanego odstępstwa do istotnych bądź nieistotnych dokonuje projektant. Jeśli odstępstwo jest istotne, to należy wystąpić do organu wydającego pozwolenia na budowę o jego zmianę, dołączając do wniosku wymagane dokumenty w niezbędnym zakresie, dotyczącym planowanej zmiany. Do istotnych odstępstw od projektu budowlanego należy m.in. zmiana dotycząca zagospodarowania terenu. Zaliczyć do tego można: zmianę usytuowania budynku czy obiektów towarzyszących, zmianę wysokości posadowienia budynku czy też kierunku spływu wód opadowych. Jeśli planujemy np. zmianę lokalizacji budynku, to decyzję zmieniającą pozwolenie na budowę należy uzyskać jeszcze przed rozpoczęciem budowy. Istotnym odstępstwem będzie również zmiana charakterystycznych parametrów budynku, czyli kubatury, wysokości, długości, szerokości, a także zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu lub jego części. Rozpoczęcie budowy Roboty budowlane mogą być rozpoczęte na podstawie prawomocnej decyzji pozwolenia na budowę i zgłoszenia do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego terminu rozpoczęcia 13

3 AGROHALE 2015 NOWE INWESTYCJE Fot. 3. Teren przeznaczony pod budowę obok istniejącej obory Fot. 4. Wykonywanie warstw podkładowych z piasku i chudego betonu z koniecznością odpompowywania wód gruntowych Fot. 5. Serce obory hala udojowa Fot. 6. Ścianki zbiornika po realizacji budowy na co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem budowy. Do zawiadomienia o rozpoczęciu budowy należy dołączyć oświadczenia kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego, jeśli został ustanowiony w decyzji pozwolenia na budowę. Przy bardziej skomplikowanych obiektach organ może nałożyć obowiązek zapewnienia nadzoru autorskiego. Budowę należy rozpocząć w terminie 3 lat od daty uprawomocnienia się decyzji o pozwoleniu na budowę i nie przerywać jej na okres dłuższy niż 3 lata. W przeciwnym wypadku pozwolenie na budowę utraci ważność. W celu przedstawienia przykładowej realizacji posłużyłem się budową budynku obory w gospodarstwie Grzegorza Kraszewskiego we wsi Łuniewo Wielkie, gm. Klukowo. Gospodarstwo inwestora ma rodzinną tradycję i od lat specjalizuje się w hodowli bydła mlecznego. W istniejącej oborze zwierzęta utrzymywane były na płytkiej ściółce, bezuwięziowo. Nowa obora zaplanowana została w odmiennej technologii bezściółkowej jako sześciorzędowa, z dwoma korytarzami gnojowymi usytuowanymi wzdłuż ścian podłużnych z wewnętrznymi zbiornikami na gnojowicę. Utrzymywanie zwierząt w technologii bezściółkowej jest mniej pracochłonne, chociaż bardziej niekorzystne pod względem zdrowotności krów. Jest to jednak obecnie rozwiązanie najczęściej stosowane przez rolników, w związku z brakiem możliwości pozyskania odpowiedniej ilości ściółki przy zmianie tendencji w strukturach zasiewów na korzyść kukurydzy. Duże doświadczenie inwestorów nabyte w praktyce oraz zdobyte wykształcenie rolnicze i weterynaryjne sprawiły, że byli doskonale przygotowani do planowanej inwestycji i wiedzieli, czego oczekują od projektanta. Nasza współpraca układała się bezproblemowo, ponieważ inwestorzy przedstawili swoje oczekiwania dotyczące technologii obiektu, poparte wcześniejszymi analizami technologicznymi i ekonomicznymi. Moim zadaniem było przeniesienie tego na papier i zaprojektowanie właściwych rozwiązań konstrukcyjnych. Zaprojektowano oborę z halą udojową usytuowaną w środkowej części budynku z możliwością wymiany jej w przyszłości na roboty udojowe. Konstrukcję budynku oparto na słupach i ryglach stalowych ocynkowanych. Ściany częściowo murowane i z płyt prefabrykowanych, pokrycie dachowe z płyt warstwowych. Budynek wyposażono w wydajną wentylację okapowo-kalenicową. Realizacja inwestycji Pierwszą czynnością, która rozpoczyna proces budowlany, jest wytyczenie obiektu na gruncie przez geodetę. Fakt wytyczenia geodeta potwierdza wpisem w dzienniku budowy. Realizacja obory w technologii bezściółkowej wiąże się z koniecznością wykonania dużego zakresu robót ziemnych. Po zgarnięciu 14

4 NOWE INWESTYCJE AGROHALE 2015 wierzchniej warstwy ziemi urodzajnej, tzw. humusu, który został wykorzystany do rekultywacji zdegradowanych terenów we własnym gospodarstwie, przystąpiono do wykopów pod wewnętrzny zbiornik na gnojowicę. Wykopy zrealizowano w takim zakresie, aby nie utrudniać wykonywania robót szalunkowych ścian zbiornika na gnojowicę. Znaczne głębokości wykopów wykonanych w okresie wczesnej wiosny potwierdziły założenia dokumentacji geologicznej co do możliwości występowania wód gruntowych. Należało więc dodatkowo zainstalować urządzenia do wypompowywania wody z wykopu. Na dno osuszonego wykopu ułożono warstwę podsypki z piasku i zagęszczono zagęszczarkami mechanicznymi. Na tak przygotowanym podłożu ułożono warstwę podkładową z chudego betonu. Następnie wykonano zbrojenie płyty dennej z prętami przeznaczonymi do zbrojenia ścian zbiornika. W miejscu lokalizacji zewnętrznych ścian zbiornika założono taśmy dylatacyjne chroniące przed przedostawaniem się wód gruntowych do wnętrza zbiornika i odwrotnie wydostawania się zawartości zbiornika na zewnątrz. Taśmy dylatacyjne montowano również w ścianach zewnętrznych w przerwach technologicznych związanych z kontynuowaniem betonowania po stwardnieniu warstwy poprzedniej. Wykonanie zbiorników na gnojowicę jest najbardziej pracochłonnym i odpowiedzialnym elementem budowy obory. Oprócz funkcji magazynowania gnojowicy służy on również jako fundament pod konstrukcję nośną. Ściany zewnętrzne i wewnętrzne zbiornika wykonywano w szalunkach stalowych w układzie dwóch obiegów umożliwiających wprawienie zawartości w ruch we wszystkich kanałach. Układ ścian przypomina labirynt połączonych ze sobą kanałów. Liczba kanałów powinna być zawsze parzysta, tak, aby gnojowica, wprawiona w ruch przez łopatki pompy mieszadła, wróciła do komory mieszadła od strony tylnej pompy. Stosowano beton dostarczany z wytwórni stacjonarnej o klasie C20/25 z zagęszczaniem wibratorami wgłębnymi i powierzchniowymi. Beton taki zapewnia absolutną szczelność i odporność na agresywne środowisko gnojowicy. Po wykonaniu ścianek zbiornika przystąpiono do ułożenia rusztów żelbetowych korytarzy gnojowych oraz żelbetowych korytarzy paszowych i stanowisk. Po ustabilizowaniu ścian zbiornika elementami posadzek zaizolowano ścianki preparatami przeciwwilgociowymi i obsypano zbiornik zasypkami żwirowymi i gruntowymi. W tym momencie uzyskano tzw. stan zerowy i mimo włożenia ogromnego nakładu pracy dla postronnych obserwatorów efekt był niewielki, bo dopiero nieco powyżej terenu. Konstrukcję nośną budynku obory wykonano na elementach stalowych ocynkowanych. Elementy konstrukcyjne wykonano w warunkach warsztatowych na podstawie projektu konstrukcyjnego i ocynkowano ogniowo w wyspecjalizowanym zakładzie. Ocynkowanie konstrukcji jest najlepszą formą zabezpieczenia antykorozyjnego. Zabezpieczenie takie jest ważne w budynku inwentarskim, ponieważ powstające podczas użytkowania opary agresywnie działają na stal i inne elementy, z którymi się stykają. Ściany zewnętrzne szczytowe do poziomu okapów wykonano z bloczków wapienno-piaskowych z ociepleniem od zewnątrz styropianem, a szczyty z płyty warstwowej z rdzeniem poliuretanowym. Na ściany zewnętrzne podłużne zastosowano płyty prefabrykowane systemu PRECON, mocowane do słupów stalowych. reklama 15

5 AGROHALE 2015 NOWE INWESTYCJE Fot. 7. Montaż konstrukcji nadziemnej ścian i dachu Fot. 8. Wewnętrzny zbiornik na gnojowicę w trakcie realizacji Fot. 9. Jeden z korytarzy paszowych zasiedlonej obory Fot. 10. Efekt końcowy inwestycji Więźba dachowa pokryta została płytą warstwową z rdzeniem poliuretanowym, mocowaną do stalowych zetowników ocynkowanych. W kalenicy budynku zamontowano świetlik, spełniający funkcję naświetla oraz wentylacji grawitacyjnej wywiewnej. Nawiew powietrza zapewniono poprzez otwory nawiewne usytuowane pod okapem w ścianach podłużnych budynku o wysokości ok. 1 m. Otwory nawiewne wyposażono w przesuwne okna z płyt poliwęglanowych w ramach aluminiowych. Odpowiednia wentylacja obiektów inwentarskich jest bardzo ważną sprawą, ponieważ w okresach letnich trudno jest wychłodzić budynek do właściwych temperatur. Po wykonaniu ścian i zadaszenia przystąpiono do montażu instalacji wewnętrznych oraz robót wykończeniowych. Na ściany murowane ułożono okładziny z płytek ceramicznych, posadzki pomieszczeń sanitarnych i magazynu mleka z płytek ceramicznych. Zamontowano halę udojową typu rybia ość 2 x 10. Usytuowanie hali w środkowej części obiektu umożliwiło stworzenie 4 grup technologicznych, a usytuowanie korytarzy paszowych wzdłuż ścian zewnętrznych pozwala na utrzymywanie całej obsady na stanowiskach legowiskowych i korytarzach gnojowych, bez konieczności przepędzania zwierząt do udoju przez korytarz paszowy. W celu utrzymania właściwej czystości i porządku oborę wyposażono w roboty czyszczące z funkcją samodzielnego ładowania akumulatorów. Zainstalowano roboty do podgarniania paszy na korytarzu paszowym oraz czyszczące korytarze gnojowe na rusztach. W komorach mieszania i wybierania gnojowicy zamontowano mieszadła zasilane silnikiem elektrycznym, uruchamiające się automatycznie w zaprogramowanych częstotliwościach, wykorzystując tzw. taryfę nocną (tańszą). Rozwiązanie takie pozwala na utrzymanie gnojowicy w odpowiedniej konsystencji, napowietrzenie ją dodatkowo, a także ułatwia opróżnianie zbiornika. Wokół budynku wykonano utwardzenia z kostki brukowej, usprawniające obsługę obiektu w zakresie wywożenia gnojowicy, zadawania pasz i odbioru mleka. Inwestycja zrealizowana została w ciągu jednego sezonu budowlanego. Budowę rozpoczęto w okresie wiosennym, a zakończono jesienią. Obora funkcjonuje już ok. pół roku, a inwestorzy zadowoleni są z przyjętych rozwiązań technologicznych i konstrukcyjnych. W obiekcie panuje optymalny mikroklimat, który wpływa na zdrowotność i wydajność krów. 16