I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę III, edukacja przyrodnicza

Transkrypt

1 Scenariusz zajęć I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę III, edukacja przyrodnicza Temat: Opady w różnych porach roku Treści kształcenia: 5) wyjaśnia zależności funkcjonowania przyrody od pór roku. Dodatkowe: Edukacja przyrodnicza 7) zna wpływ przyrody nieożywionej na życie ludzi, zwierząt i roślin: b) znaczenie powietrza i wody dla życia, 10) dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych (w miarę swoich możliwości); orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt, a także w zagrożeniach typu burza, huragan, śnieżyca, lawina, powódź, itp.; wie, jak trzeba zachować się w takich sytuacjach. Edukacja polonistyczna 3) tworzy wypowiedzi: c) uczestniczy w rozmowach: zadaje pytania, udziela odpowiedzi i prezentuje własne zdanie; poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych. Zajęcia komputerowe 1) umie obsługiwać komputer: a) posługuje się myszą i klawiaturą. Cele operacyjne: Uczeń: Potrafi opisywać zmiany zachodzące w przyrodzie w różnych porach roku, Umie nazwać opady i osady atmosferyczne, Określa wygląd opadów i osadów, Wyróżnia z otaczających odgłosów przyrody dźwięk padającego deszczu, Opisuje kształt kropli deszczu i gwiazdek śniegowych, Wyjaśnia, co to jest obieg wody w przyrodzie. Nabywane umiejętności: Określania wpływu przyrody nieożywionej na życie ludzi, zwierząt i roślin, Objaśniania zmian przyrody zachodzących w różnych porach roku, Wyjaśniania zjawiska powstawania deszczu i pary wodnej, Nazywania odgłosów przyrody, Rozróżniania opadów i osadów atmosferycznych, Określania kształtu kropli wody, gradu, śniegu, Rozsądnego postępowania wobec warunków atmosferycznych, np. w czasie burzy, Uczestniczenia w rozmowie i prezentowania własnej opinii, Wyszukiwania w internecie informacji poleconych przez nauczyciela. 1

2 Kompetencje kluczowe: Porozumiewanie się w języku ojczystym, Kompetencje informatyczne, Umiejętność uczenia się. Środki dydaktyczne: Nagranie Czterech pór roku Antonia Vivaldiego 1, Dowolne obrazki/zdjęcia przyrody w różnych porach roku, Tablica, magnesy, kreda/pisaki do tablicy, Czajnik elektryczny, metalowa pokrywka, Komputery z dostępem do internetu, Sprzęt multimedialny (komputer, odtwarzacz dźwiękowy, rzutnik/projektor multimedialny), Zasoby multimedialne: prezentacja ( Opady i osady atmosferyczne ), zestaw kart pracy ( Opady i osady ), Kredki, flamastry. Metody nauczania: Podające: wyjaśnianie, pogadanka, opis, Problemowa: dyskusja dydaktyczna; problemowe aktywizujące: twórcze słuchanie, zabawa, Praktyczne: pokaz, doświadczenie, Programowana: z użyciem komputera. Formy pracy: Zbiorowa jednolita, Indywidualna jednolita. Przebieg zajęć: Etap wstępny Nauczyciel wita dzieci. Rozpoczyna lekcję od przypomnienia zjawiska zmienności czterech pór roku. Powtarza z uczniami nazwy każdej pory roku oraz daty ich rozpoczęcia. Na tablicy za pomocą magnesów przyczepia plansze lub obrazki/zdjęcia przedstawiające przyrodę w różnych porach roku. Etap realizacji Nauczyciel zadaje uczniom pytania dotyczące pór roku: W której porze roku dni są długie, a kiedy krótkie? Jaka może być temperatura latem, a jaka zimą? Kiedy jest dużo dni słonecznych, a kiedy mało? Jaki mają nastrój dorośli w różnych porach roku? 1 Proponowane źródło: Antonio Vivaldi, Cztery pory roku, oprac. Cappella Gedanensis, Soliton, Sopot

3 A jak wpływa pogoda na nastrój dzieci? Czy pogoda wpływa na to, co robią, czy mają ochotę na zabawę na podwórku? Która pora roku sprawia, że ludzie są radośni i pełni nadziei? Odpowiedzi uczniów stają się pretekstem do krótkiej dyskusji, odpowiedzi na pytanie: Którą porę roku lubisz najbardziej? Dlaczego?. Prowadzący zajęcia zaprasza do wysłuchania fragmentu utworu Cztery pory roku Vivaldiego. Prosi uczniów, żeby wygodnie usiedli, zamknęli oczy, i poleca, by powiedzieli, z którą porą roku kojarzy im się muzyka Vivaldiego, z czym kojarzą im się wysłuchane dźwięki z jakimi zjawiskami w przyrodzie, z jakimi zabawami dzieci mogą mieć skojarzenia, gdy wsłuchują się w ten utwór. W kolejnym etapie zajęć nauczyciel pyta, co jest potrzebne do życia oprócz światła słonecznego. Wśród odpowiedzi uczniów pojawi się z pewnością słowo woda, dlatego prowadzący lekcję stawia pytania: Skąd bierze się woda?, W jakiej postaci woda spada na ziemię?. Mówi dzieciom, że za pomocą prostego doświadczenia pokaże im, w jaki sposób na Ziemi odbywa się cyrkulacja (krążenie) wody w przyrodzie. Wykonuje proste doświadczenie: stawia czajnik na stole i gotuje wodę. Podkłada pod parę metalową pokrywkę. Pyta dzieci, dlaczego z pokrywki zaczynają spadać krople i skąd one się wzięły. W dalszej części, podsumowując doświadczenie, wyjaśnia, czym jest obieg wody w przyrodzie, co się skrapla, a co paruje. Następnie odtwarza prezentację multimedialną (zasoby multimedialne) na temat opadów i osadów atmosferycznych, wyjaśniając przedstawiane zjawiska. Prowadzący zajęcia rozdaje dzieciom karty pracy z zasobu multimedialnego. Prosi, aby uczniowie opisali, co na nich widzą. Następnie dzieli tablicę na dwie części. Na jednej rysuje chmurę, na drugiej trawę, rośliny, krzewy, samochód i zadaje pytania: Do której części tablicy przyporządkowalibyście poszczególne ilustracje z opadami i osadami? W jakiej postaci występuje woda na rysunkach? Z czego są zbudowane krople, gwiazdki śniegowe, grad i igiełki lodu? Gdzie pojawia się woda: w górze czy nisko nad ziemią? Następnie rysuje na tablicy pod chmurą krople deszczu, gwiazdki śniegowe i kulki gradowe (różnych rozmiarów), a po drugiej stronie na liściu krople wody (rosa), na gałązkach małe igiełki lodu w pęczkach (szadź) oraz szarobiały osad na liściach (szron). Pyta dzieci, jaki kształt ma kropla wody, a jaki gwiazdki śniegowe oraz z jakimi określeniami kojarzą się przedstawione formy i w jakiej porze roku spotykamy takie zjawiska. Tłumaczy, że po jednej stronie mamy wszystko to, co opada na ziemię z chmury, po drugiej to, co osadza się na roślinach i przedmiotach. Przyczepia ilustracje z zasobów magnesami obok rysunków na tablicy, aby obrazowały omawiane zjawiska. 3

4 W kolejnym etapie lekcji nauczyciel pyta dzieci: Po czym rozpoznajecie odgłosy deszczu?, Czy deszcz zawsze pada tak samo?, Jak nazywa się duży deszcz, a jak mały?, Czy słychać, jak pada śnieg lub grad?, Dlaczego śniegu nie słychać?. W następnej fazie zajęć prowadzący lekcję zadaje uczniom pytania: Czy kropla deszczu jest duża? Czy czujecie, kiedy spada na was jedna kropla deszczu? Co sprawia, że czujecie, że pada deszcz? Co to znaczy, że ktoś jest przemoczony? Czy znacie określenie: być przemoczonym do suchej nitki? Co ono oznacza? Jak nazywa się mały deszczyk, a jak duży deszcz? Z jakich chmur pada deszcz? Nauczyciel tłumaczy, że odczuwana wielkość kropli zależy od tego, kim jesteśmy. Inaczej odbiera deszcz człowiek, w inny sposób mysz, a jeszcze inaczej biedronka. Następnie prowadzący zajęcia pyta, kiedy deszcz może być niebezpieczny. Gdy uczniowie udzielają odpowiedzi, koryguje i uzupełnia je. Informuje, że deszcz bywa niebezpieczny np. podczas jazdy samochodem, pływania łódką, w trakcie górskiej wycieczki. Poleca, aby dzieci zachowały szczególną ostrożność zwłaszcza w czasie burzy z deszczem. Pyta, jakich miejsc należy unikać w czasie burzy. Przypomina, gdzie nie wolno pozostawać przy otwartym oknie, na polu, na szczycie góry, pod samotnym drzewem, na wodzie. Prosi uczniów, aby raz jeszcze powtórzyli miejsca zagrożenia. Etap końcowy Na koniec lekcji nauczyciel pyta dzieci, w jakich rejonach świata pada najwięcej śniegu. Przy użyciu komputera i internetu pokazuje obszary polarne i krajobrazy północy z ciekawymi formami gór lodowych. Kieruje do uczniów pytanie: Skąd się wzięły tak ogromne góry lodowe?. Tłumaczy, że powstają one z opadów, są zapasem pitnej wody na Ziemi. Prezentuje również obrazki/zdjęcia przedstawiające zaspy śniegu, zasypane po kilka metrów dachy domów, np. w Skandynawii. Na prośbę nauczyciela dzieci wyszukują w internecie fotografie najpiękniejszych rzeźb z lodu, na przykład z Festiwalu Rzeźby Lodowej w Poznaniu. Dodatkowo: Jeżeli czas na to pozwoli, nauczyciel proponuje dzieciom obejrzenie na komputerze fragmentu filmu pt. Mikrokosmos Claude a Nuridsanyego i Marie Pérennou, w którym jest pokazana burza nad łąką: widać, z jaką siłą spadają krople na liść i jak zachowują się wtedy owady. Prowadzący zajęcia komentuje oglądany fragment, a następnie pyta: Czy deszcz był przyjemny dla owadów?, Co się z nimi działo pod wpływem spadających kropli wody?, Jak się zachowywały?, Jaki kłopot mają małe organizmy w czasie deszczu?, Co im groziło?. Podsumowując rozważania o filmie, zadaje pytanie, co dzieci czuły, oglądając ten fragment. Czy żal im było owadów? Nauczyciel tłumaczy, że deszcz, który jest tak potrzebny na Ziemi, może wyrządzić także szkody. 4

5 Słowa kluczowe: opady, osady, deszcz, burza, grad, śnieg, rosa 5