Wonderware 2014 R2 nowy wymiar ergonomii systemów HMI/SCADA

Transkrypt

1 82 (4/2014) ISSN Wonderware 2014 R2 nowy wymiar ergonomii systemów HMI/SCADA Poradnik Automatyka cz.2. jaką technologię bezprzewodową wybrać? ASTOR Innovation Room przyspiesza dzięki nowym technologiom firmy Schmalz System identyfikacji w produkcji gazomierzy w przedsiębiorstwie APATOR METRIX S.A. System sterowania instalacjami pozablokowymi w ENERGA Elektrownie Ostrołęka SA Bezpieczna komunikacja w modemach GSM Astraada z wykorzystaniem VPN

2 MASZ POMYSŁ NA ZASTOSOWANIE ROBOTA, ALE OBAWIASZ SIĘ ZMIENNOŚCI POPYTU? 1 Wybierasz firmę integratorską, robota Kawasaki oraz ofertę wsparcia dla Twojej firmy. 2 Korzystasz z: dożywotniej gwarancji, bezpłatnych przeglądów, stałej gotowości serwisowej, nowego egzemplarza co dwa lata i materiałów eksploatacyjnych na zawsze. 3 Decydujesz, czy korzystasz dalej, czy rezygnujesz. Roboty do Twoich usług Dowiedz się więcej na tel Reklama nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego.

3 AKTUALNOŚCI Automatycy coraz lepsi w sporcie! 5 ASTOR partnerem 1. edycji European Rover Challenge 5 Roboty przemysłowe w branży spożywczej trendy i wyzwania 6 ASTORianie pobiegli w Poland Business Run ie 6 Zrobotyzowane rozwiązania ASTOR na Targach TAROPAK 7 ASTOR Innovation Room przyspiesza dzięki nowym technologiom fi rmy Schmalz 8 NOWE PRODUKTY Wonderware 2014 R2 nowy wymiar ergonomii systemów HMI/SCADA 10 Wonderware MES 2014 nowe funkcjonalności systemu zarządzania produkcją 12 REFERENCJE System identyfi kacji w produkcji gazomierzy w przedsiębiorstwie APATOR METRIX S.A. 16 Zrobotyzowane stanowisko do paletyzacji na Wydziale Logistyki Politechniki Rzeszowskiej 18 System sterowania instalacjami pozablokowymi w ENERGA Elektrownie Ostrołęka SA 20 TECHNOLOGIE, PRODUKTY, ZASTOSOWANIA Konfi gurowanie najnowszej wersji układów wysokiej dostępności RX3i High Availability 24 Rzeczywistość wirtualna 26 W jakie technologie inwestują fi rmy produkcyjne w Polsce? raport ASTOR AutoSave for System Platform zwiększenie bezpieczeństwa konfi guracji systemu produkcyjnego 29 Bezpieczna komunikacja w modemach GSM Astraada z wykorzystaniem VPN 30 Poradnik Automatyka cz.2. jaką technologię bezprzewodową wybrać? 32 AKADEMIA ASTOR Wybór sugerowany 35 Terminarz szkoleń Akademii ASTOR OSTATNIE STRONY Operator maszyn czyli ATLAS naszych czasów od MMI do M4H 38 Ludzie ASTORa (82) Katarzyna Maleszka, Piotr Adamczyk 39 BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014) 3

4 Szanowni Państwo, Już niedługo płatki śniegu zaczną spadać nam na głowy i przypominać, że czas sanek, łyżew i nart to tak naprawdę czas końca kolejnego roku. Czas na podsumowania, ale i na planowanie. Myślimy o tym mocno, gdy przygotowujemy dla Państwa kalendarze. Chcemy być z Państwem cały następny rok i chcemy pokazać, że warto z nami współpracować. Jesteśmy zaangażowani! To nie tylko hasło kalendarza naściennego ASTOR, który trafi do rąk niektórych z Was. To nie tylko myśl przewodnia kalendarza biurkowego, który otrzymają Państwo wraz z niniejszym Biuletynem. To także obietnica. Obiecujemy na około 2015 sposobów zaangażować się we wspólne działania i dostarczyć Państwu jakieś 2015 inspiracji na przyszły rok. Pamiętajmy: najlepszą metodą przewidywania przyszłości jest jej tworzenie. A ta przyszłość zaczyna się dziś, nie jutro. Redaktor naczelny: Joanna Kowalkowska Redaktor techniczny: Tomasz Merwart DTP: Looz Design DTP@looz design.pl Prenumerata: biuletyn@astor.com.pl Adresy do pracowników firmy ASTOR mają postać: imie.nazwisko@astor.com.pl Wydawca: ASTOR Sp. z o.o. ul. Smoleńsk zespół redakcyjny Piotr Adamczyk Serdecznie pozdrawiam i zachęcam do lektury, Joanna Kowalkowska Redaktor naczelna Michał Januszek tel fax biuletyn@astor.com.pl Druk: Drukarnia Know How, tel Nakład: 8000 egz. Numer zamknięto: Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji i skracania tekstów, oraz do zmiany tytułów. Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Specjalista ds. systemów sterowania piotr.adamczyk@astor.com.pl Grzegorz Faracik Specjalista ds. systemów sterowania grzegorz.faracik@astor.com.pl Jarosław Gracel Analityk biznesowy jaroslaw.gracel@astor.com.pl Małgorzata Hadwiczak Z-ca dyrektora Akademii ASTOR malgorzata.hadwiczak@astor.com.pl Jakub Hajkuś Analityk biznesowy jakub.hajkus@astor.com.pl Paweł Handzlik Specjalista ds. robotów przemysłowych pawel.handzlik@astor.com.pl Specjalista ds. systemów sterowania i oprogramowania michal.januszek@astor.com.pl Tomasz Kochanowski Specjalista ds. systemów sterowania tomasz.kochanowski@astor.com.pl Wojciech Pawełczyk Menedżer Produktu Wonderware wojciech.pawelczyk@astor.com.pl Paweł Podsiadło Specjalista ds. systemów bezprzewodowych pawel.podsiadlo@astor.com.pl Arkadiusz Rodak Specjalista ds. oprogramowania przemysłowego arkadiusz.rodak@astor.com.pl Marcin Woźniczka Specjalista ds. oprogramowania przemysłowego marcin.wozniczka@astor.com.pl Przedruk tekstów oraz udostępnianie ich w mediach elektronicznych wymaga zgody redakcji. ASTOR Gdańsk ul. Kręta 1, Gdańsk tel ; fax gdansk@astor.com.pl ASTOR Katowice ul. Ks. Bpa. Bednorza 2a-6; Katowice tel ; fax katowice@astor.com.pl ASTOR ul. Smoleńsk 29; tel ; fax krakow@astor.com.pl ASTOR Poznań ul. Żniwna 4; Poznań tel ; fax poznan@astor.com.pl ASTOR Warszawa ul. Stępińska 22/ Warszawa tel ; fax warszawa@astor.com.pl ASTOR Wrocław ul. Strachowskiego 12; Wrocław tel ; fax wroclaw@astor.com.pl ASTOR Infel ul. Pierwszej Brygady 35; Stargard Szczeciński tel ; fax stargard@astor.com.pl 4 BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014)

5 AKTUALNOŚCI Automatycy coraz lepsi w sporcie! Jak zgodnie stwierdzają organizatorzy, kibice i uczestnicy największego (bo i jedynego) turnieju automatyków przemysłowych, poziom umiejętności piłkarskich w naszej branży rośnie z roku na rok. Na turnieju w dniu 27 września 2014 w Krakowie stawiło się 6 drużyn: EDF Polska, ASTOR, Automatika Police, Automatyka Tarnów (Grupa Azoty), Automatyka Kędzierzyn-Koźle (Grupa Azoty) i COM40 z Nowych Skalmierzyc pod Poznaniem. Losowanie grup odbyło się na miejscu. O ile turnieje mają z założenia amatorski charakter i mecze trwają zaledwie 25 minut bez przerwy, to emocje zawsze są takie, jakby to były finały Ligi Mistrzów :) W meczu o 1. miejsce sędzia przyznał kilka równoległych (dla zawodników obu drużyn) żółtych i czerwonych kartek... Walka była momentami bezpardonowa, czemu sprzyjał remis do ostatnich minut meczu i konieczność rozegrania rzutów karnych, w których lepsi byli automatycy z Nowych Skalmierzyc. Zwyżka emocji nie przeszkodziła zawodnikom na koniec podać sobie rąk i po rozdaniu nagród zgodnie świętować zwycięstwo drużyny COM40 i udział w turnieju pozostałych drużyn. Ostra, męska walka o zwycięstwo nie jest obca także automatykom. Nie odpuszczamy w pracy i na boisku! podsumowuje zadowolony Andrzej Garbacki, organizator turnieju i jednocześnie zawodnik drużyny ASTOR. Turniej automatyków w piłkę nożną Rangę spotkania potwierdziła wysoka skuteczność strzelecka zawodników. Prym w tej dziedzinie wiedli i nagrody odebrali: Artur Biały z Automatyki Tarnów i Adam Pajda z ASTORa (po 3 strzelone gole). Najlepszym bramkarzem został uznany Patryk Pakuszewski z COM40. ASTOR partnerem 1. edycji European Rover Challenge Łazik Scorpio, reprezentujący PWR Rover Team Scorpio Project z Politechniki Wrocławskiej wygrał międzynarodowe zawody łazików marsjańskich European Rover Challenge, zorganizowane w Podzamczu Chęcińskim koło Kielc. Partnerem tej największej w Polsce imprezy robotyczno kosmicznej w Polsce została firma ASTOR. Drugie miejsce w konkursie zajęła drużyna Impuls z Politechniki Świętokrzyskiej. Na trzeciej pozycji uplasował się zespół z Uniwersytetu Kairskiego Lunar and Mars Rover Team. W konkursie rywalizowało dziesięć drużyn z Polski, Egiptu, Indii i Kolumbii. Dla łazików, które uczestniczą w rozgrywanym po raz pierwszy konkursie, przygotowano specjalny tor, przypominający powierzchnię Marsa. Roboty brały udział w trzech widowiskowych konkurencjach terenowych musiały m.in. dojechać jedynie z pomocą GPS i kompasu do wyznaczonego miejsca, przejechać tor na czas, pobrać próbkę gruntu. Członkowie drużyn podczas wykonywania zadań nie widzą swoich łazików i sterują nimi zdalnie. Zupełnie jak prawdziwymi łazikami na Marsie. Na każdej z maszyn znajduje się kamera, dzięki Stoisko ASTOR z robotem Kawasaki której zawodnicy mogli wszystko zobaczyć i odpowiednio pokierować łazikiem. W tym samym czasie i miejscu odbył się Piknik Naukowo-Technologiczny plenerowe wydarzenie popularyzujące naukę i nowe technologie, adresowane do szerokiego grona odbiorców. Firma ASTOR, jako mocno zaangażowana w wydarzenie, prezentowała aplikacje robotowe przyjazne dla społeczeństwa :) BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014) 5

6 AKTUALNOŚCI Roboty przemysłowe w branży spożywczej trendy i wyzwania Wdrożenie nowoczesnych rozwiązań może przynieść producentom żywności oszczędności rzędu zł dziennie i nawet stuprocentowy wzrost wydajności. Jak podkreślają eksperci, polscy producenci żywności chętniej niż innowacje dotyczące samych produktów, przeprowadzają zmiany związane z opakowaniami i gramaturą. Wymaga to większej elastyczności w wykorzystywaniu posiadanych zasobów wytwórczych. Proponowane przez specjalistów systemy muszą m.in. gwarantować powtarzalność (np. dozowanie, ważenie), określoność czasu wykonywanej czynności (np. ilość pralin spakowanych przez robota do opakowania) oraz przewidywalność kosztów wytwarzania (np. utrzymywanie właściwej temperatury pieca i rachunków za prąd). Aby sprostać normom i zaleceniom producentów, dostawcy rozwiązań z zakresu automatyki i robotyki stale pracują nad innowacjami związanymi z budową urządzeń wykonawczych i metodami prowadzenia procesu. Z myślą o nich np. w przypadku robotów Kawasaki wprowadzono smarowanie przekładni olejami roślinnymi, a za pośrednictwem oprogramowania InBatch zaimplementowano reżim komponowania receptur i ich wykonywanie. Kompleksowe wdrożenie przeprowadzone w SM Ostrołęka, polegające m.in. na uruchomieniu systemu wizualizacji i raportowania przynosi codzienne oszczędności surowców rzędu zł. Daje to ponad 6 milionów złotych w skali roku. System z zakresu robotyki, wdrożony w MSM Mońki zaowocował 100-procentowym wzrostem wydajności linii produkcyjnej. Natomiast inwestycja w firmie GOOD FOOD będąca przykładem śledzenia pracy i przestojów wszystkich maszyn w ciągu technologicznym przyniosła zwiększenie wydajności produkcji o 10 procent. Robot Kawasaki paletyzujący serwatkę w proszku ASTORianie pobiegli w Poland Business Run ie Aktywność sportowa rozwija zdrowie, kondycję i dobre samopoczucie. Zgodnie z tą myślą pracownicy firmy ASTOR biorą udział w wielu wydarzeniach sportowych, które dodatkowo oprócz tego, że dają oczywistą szansę na sprawdzenie się zawodników mają charytatywny wydźwięk. Tym razem był to Poland Business Run. Był to bieg charytatywny, zorganizowany 14 września 2014, którego przesłaniem było Wystarczą dwie nogi by pomóc, organizowany przez Fundację Jaśka Meli Poza Horyzonty na rzecz osób o niepełnosprawności ruchowej. Pieniądze z pakietów startowych i wpłat Pomagam bardziej przeznaczone zostały na zakupy protez. Cztery drużyny ASTOR 20 osób pobiegły w sztafecie 5 x 3.8 km. Były to drużyny następujące: zjednoczone siły Poznania i Stargardu pod nazwą bojową ASTOR Zachód Running Team, dzieci Krainy Czarnego Diamentu czyli ASTOR Katowice, nieustająca w walce interdyscyplinarna drużyna do zadań specjalnych ASTOR Centrala, sprzedawcy i działy wsparcia wszystkich krajów łączcie się czyli ASTOR i IT Heartaktywni. Drużyna ASTOR Zachód Running Team We wrześniu w Poland Business Run pobiegło prawie osób i udało się zebrać 750 tysięcy zł brutto. Dzięki temu Fundacja Jaśka Meli Poza Horyzonty może zakupić 16 protez dla 11 podopiecznych. 6 BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014)

7 AKTUALNOŚCI Zrobotyzowane rozwiązania ASTOR na Targach TAROPAK Skoro targi pakowania i logistyki, to nie mogło zabraknąć ASTORa i rozwiązań zrobotyzowanych. Pakowanie, paletyzacja i przygotowanie produktów do transportu to zadania idealne do realizacji przez roboty. Superszybkie roboty Epson SCARA oraz Kawasaki serii Y świetnie nadają się do pakowania niewielkich produktów do opakowań zbiorczych. Roboty mogą wykonywać to zadanie bez przerwy, utrzymując stałą, bardzo dużą wydajność oraz najwyższą jakość. Większe roboty, jak na przykład Kawasaki RD080N, ZD250N lub MD500N najczęściej stosowane są do układania produktów o ciężarze od kilku do 500 kg. Duży udźwig, zasięg pozwalający układać kilka palet rozmieszczonych koło siebie oraz szybkość to główne zalety zrobotyzowanej paletyzacji. Przy tym rozwiązanie to jest łatwe w utrzymaniu oraz pozwala na dalszy rozwój i modyfikacje. wyposażony w chwytak do przenoszenia worków. Pozostałe dwa roboty to: Kawasaki RS010N wyposażony w nalewak (aplikacja napełniania kanistrów). Trzeci był robot Epson SCARA G6. Krakowska firma SKK miała na swoim stoisku dwa stanowiska prezentujące roboty w aplikacji naklejania etykiet. Robot Kawasaki RS005L był wyposażony w potrójny pad i dystrybuował 3 etykiety w jednym cyklu oklejając pudełko w trzech stron. W drugiej aplikacji Epson G3 współpracował z systemem wizyjnym OCR. Na podstawie danych odczytanych z etykiet, system drukował nowe, a robot naklejał je w odpowiedniej kolejności. Robot Kawasaki ZD130S z chwytakiem do worków Robot Epson G3 nakleja etykiety Zastosowanie robotów przemysłowych na końcówkach linii produkcyjnych pozwala usprawnić proces pakowania, paletyzacji i przygotowania do transportu. Dodatkową zaletą jest możliwość łatwej integracji i rozbudowy o procesy: kontroli jakości, znakowania, sortowania. Na Międzynarodowych Targach Targi Techniki Pakowania i Logistyki TAROPAK dwie firmy integratorskie prezentowały roboty z oferty ASTORa. Wrocławska firma AHS prezentowała na swoim stoisku trzy roboty. Największy z prezentowanych robotów Kawasaki ZD130S był Paletyzacja to najpowszechniejsze w przemyśle i naprostsze do wdrożenia rozwiązanie zrobotyzowane. Firma ASTOR, dostosowując swoją ofertę do wymagań rynku, wprowadza nowe chwytaki, które pozwolą sprawnie budować rozwiązania do paletyzacji. Zapraszamy do krakowskiej siedziby naszej firmy, gdzie w ASTOR Innovation Room można przetestować podobne rozwiązania podsumowuje Paweł Handzlik, menedżer ds. robotyzacji w ASTOR BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014) 7

8 NOWE PRODUKTY ASTOR Innovation Room przyspiesza dzięki nowym technologiom firmy Schmalz Wakacje to czas odpoczynku, ale czy dla wszystkich? Podczas gdy większość ludzi udaje się na długo wyczekiwany urlop, inni pracują ze zdwojoną siłą i zaangażowaniem. Nawet roboty przemysłowe nie idą na wakacje, pracując i pozwalając utrzymać produkcję. Dla osób odpowiedzialnych za utrzymanie ruchu zautomatyzowanych linii produkcyjnych, przerwa wakacyjna jest okresem wytężonej pracy. Podobnie jak w zakładach produkcyjnych, również w ASTOR Innovation Room podczas wakacji realizowane były prace rozwojowe. Dzięki zaangażowaniu wielu osób prace te udało się zrealizować sprawnie i uzyskano zakładane efekty. Grono stałych pracowników w okresie wakacyjnym poszerzyli liczni praktykanci i stażyści, którzy również mieli udział w rozwoju AIR. Budowa chwytaka powierzchniowego firmy Schmalz Główny pakiet prac obejmował wymianę chwytaka w aplikacji paletyzacji i depaletyzacji opakowań. Robot Kawasaki ZD130S z kontrolerem E pracuje w ASTOR Innovation Room na zrobotyzowanej linii paletyzacji opakowań. Współpracuje z przenośnikiem taśmowym dostarczającym pudła oraz przenośnikiem rolkowym transportującym gotowe palety do stanowiska owijania, na którym owijarka pierścieniowa firmy Haloila owija paletę, przygotowując ją do transportu. Przez pierwszy rok funkcjonowania AIR, robot ZD130S wyposażony był w chwytak podciśnieniowy ssawkowy zbudowany z 6 ssawek mieszkowych zabudowanych na wspólnej konstrukcji i pracujących jako jedna sekcja. Wakacje 2014 były okazją, żeby wprowadzić modyfikacje. Ssawki wymieniono na chwytak powierzchniowy firmy Schmalz. Takie rozwiązanie ma wiele zalet. Zwarta bryła chwytaka zawiera wszystkie potrzebne komponenty (eżektor, czujniki, zawory zwrotne, gąbkę). Zastosowanie chwytaka powierzchniowego serii FXP/ FMP zapewniło większą siłę ssącą, krótszy czas chwytu i krótszy czas cyklu. W rezultacie pozwoliło na zwiększenie wydajności aplikacji o ponad 30%, przy jednoczesnym zmniejszeniu zużycia energii i wydłużeniu okresu eksploatacji. Chwytaki serii FXP/FMP to efekt kilkunastu lat pracy firmy Schmalz nad zagadnieniami związanymi z budową i eksploatacją chwytaków powierzchniowych. Innowacyjna konstrukcja ukierunkowana na optymalizację przepływu wewnątrz komory ssącej chwytaka, zapewnia zwiększenie siły ssącej chwytaka, przy jednoczesnym zmniejszeniu zużycia energii niezbędnej do wygenerowania tej siły. Chwytak powierzchniowy firmy Schmalz na robocie Kawasaki ZD130S. fot. Michał Zieliński Chwytaki serii FXP/FMP generują siłę ssącą aż o 86% większą niż chwytaki firm konkurencyjnych. Pozwala to na zastosowanie 8 BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014)

9 NOWE PRODUKTY Chwytak siła ssąca (źródło: Schmalz Sp. z o.o.) Chwytak żywotność gąbki uszczelniającej (źródło: Schmalz Sp. z o.o.) mniejszych chwytaków do tych samych aplikacji, zmniejszając obciążenie ramienia robota. Dzięki temu można zmniejszyć koszty inwestycyjne, instalując mniejszego robota. Mniejszy chwytak zajmuje mniej miejsca i generuje mniejsze siły bezwładności, co umożliwia zwiększenie prędkości ruchu ramienia robota. Większe prędkości pracy robota pozwalają na skrócenie czasu cyklu, a to z kolei przekłada się na zwiększenie wydajności aplikacji, w której pracuje chwytak. Dzięki optymalizacji przepływu i zmniejszeniu zapotrzebowania na podciśnienie, skrócono czas generowania maksymalnej siły ssącej pod chwytakiem, co pozwala na skrócenie czasu niezbędnego do prawidłowego chwycenia przenoszonego detalu. Przekłada się to bezpośrednio na skrócenie czasu cyklu roboczego chwytaka. Zastosowanie najnowszych materiałów do produkcji gąbek uszczelniających pozwoliło na znaczne wydłużenie żywotności gąbek chwytaków serii FXP/FMP. Obecnie żywotność gąbek uszczelniających przekracza cykli, co stanowi dwudziestokrotność żywotności standardowych gąbek uszczelniających wykonanych z poliuretanu. I tak niewielka zmiana okazała się bardzo istotna, a jej skutki znacznie zwiększyły możliwości stanowiska. W przemyśle przyniosłoby to również dużo oszczędności lub dodatkowe zyski. Warto więc pamiętać, aby dobrze wykorzystać przestoje i modernizować linie produkcyjne. Technika idzie do przodu, a ceny innowacyjnych rozwiązań spadają. Stwarza to nowe możliwości. Marek Smykowski Inżynier Sprzedaży Schmalz Sp. z o.o. marek.smykowski@schmalz.pl Paweł Handzlik Menadżer ds. Robotyzacji ASTOR Sp. z o.o. pawel.handzlik@astor.com.pl BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014) 9

10 NOWE PRODUKTY Wonderware 2014 R2 nowy wymiar ergonomii systemów HMI/SCADA Czas wysyłki naszego biuletynu do Państwa zbiegnie się z oficjalną premierą najnowszej wersji Platformy Systemowej Wonderware o oznaczeniu 2014 R2. Staje się już niemal tradycją, by oznaczenia R2 zawierały jakościowo istotne i duże zmiany w tym produkcie tak jest i teraz. Zmiany wydajnościowe zawsze ważne i dobrze widziane objęły tym razem dalsze przyspieszenie współpracy z bazą danych MS SQL, co owocuje wyraźnym przyspieszeniem działania systemu. Dodatkowo podczas instalacji podpowiadane są stosowne kroki w zależności od tego, czy baza SQL jest już zainstalowana, jest w niewłaściwej wersji, bądź też jeszcze jej nie ma. KONWERSJA OKIEN Interesującą funkcją wspierającą używanie obiektów ArchestrA Graphics jest funkcja konwersji całego okna klasycznej wizualizacji InTouch właśnie na obiekt ArchestrA Graphics. Otwiera to nowe możliwości pełnego wykorzystania nowej technologii i znacząco skraca czas tworzenia takich obiektów na podstawie już istniejących, starszych grafik i okien. Migracja ze starszych aplikacji do najnowszych wersji staje się prostsza, tańsza, a przede wszystkim w dużym stopniu zautomatyzowana. Oczywiście z pewnością taka konwersja będzie posiadała pewne ograniczenia i są takie okna wizualizacyjne bądź ich części składowe, których konwersja nie będzie możliwa lecz będą to pojedyncze sytuacje, jakich należy się spodziewać przy każdej zmianie technologii. Istotnym jednak jest fakt, że od wersji 2014 R2 mamy automatyczną konwersję całych okien wizualizacyjnych i to radykalnie zmniejsza ilość problemów przy uaktualnianiu istniejących aplikacji. Dotykając tematu obiektów ArchestrA Graphics warto zauważyć, że także mniejsze aplikacje tworzone bez wsparcia środowiska IDE (jak w Application Server) mogą używać w pełni funkcjonalności Komponenty Pla ormy Systemowej Wonderware tych obiektów. Oznacza to, że korzystając wyłącznie z tzw. WindowMakera możemy używać wszystkich dostępnych bibliotek klasycznych obiektów, Archestra Graphics oraz nowoczesnych symboli SAL (Situational Awareness Library). Znacząco przyspiesza to proces tworzenia okien wizualizacyjnych i wprowadza technologię z aplikacji zarządzalnych do świata prostszych wizualizacji. AUTOMATYCZNE ADRESOWANIE Zmienne symboliczne używane są już w wielu rodzinach kontrolerów przemysłowych a Platforma Systemowa Wonderware 2014 R2 z nową metodą automatycznego przypisywania adresów I/O do atrybutów obiektów wykorzystuje je do szybszego i bezpieczniejszego tworzenia aplikacji. Przy zachowaniu spójnego nazewnictwa struktur w kontrolerze i na Platformie, zmienne w atrybutach obiektów są adresowane automatycznie. W dużych, rozbudowanych systemach znacznie łatwiej jest zarządzać adresami I/O w oparciu o tę metodę. Przyspieszenie tworzenia samej aplikacji jest olbrzymie, a lepsza integracja systemu podwyższa poziom jego bezpieczeństwa. ŁATWY UPGRADE W przypadku systemów o podwyższonym stopniu bezpieczeństwa np. High Availability, stosowane są tzw. pary redundantne silników aplikacji (procesy generujące klu- 10 BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014)

11 NOWE PRODUKTY czowe informacje w ramach aplikacji Application Servera). Uaktualnienie takiego systemu z poprzedniej wersji PSW (np. 2012) w pełni wspiera dokonanie tej operacji bez potrzeby zatrzymania działających silników. Ma to istotne znaczenie dla ciągłości produkcji, a przede wszystkim minimalizuje czas dokonania uaktualnienia systemu i ułatwia przeprowadzenie całej operacji. Zamów bezpłatną prenumeratę Biuletynu Automatyki Coraz częściej stosowana architektura serwerów terminalowych w licencjach Wonderware z oznaczeniem RDS (Remote Desktop) wspiera obecnie zarówno licencje InTouch Read-only, jak też InTouch Runtime na jednym serwerze terminalowym. Upraszcza to architekturę takich systemów i zwiększa elastyczność ich stosowania. Ma to także znaczenie w powiązaniu z tzw. InTouch Access Anywhere, czyli aplikacjami wizualizacyjnymi dostępnymi z dowolnej przeglądarki WWW obsługującej protokół HTML5, a więc w praktyce także z urządzeń mobilnych. imię i nazwisko stanowisko ZARZĄDZANIE ALARMAMI Zmiany nastąpiły także w systemie zarządzania informacjami o alarmach. Powstała kategoria alarmów czasowo odłożonych na półkę (Alarm Shelving), a więc po podaniu powodu chwilowego wyłączenia, a także zadeklarowania jego czasu, możemy wyłączyć część alarmów np. ze względu na prowadzone prace konserwatorskie linii produkcyjnej. dane firmy (pieczątka) Alarmy składowane w ramach bazy danych Historian mogą być logowane w ilości do 1000 parametrów na sekundę. Pozwala to na nadzorowanie bardzo dużych obszarów automatyki i ich dokładne analizowanie w przypadku zdarzeń nieprzewidzianych. Duża ilość atrybutów, jakie są definiowane dla każdego obiektu aplikacji, została logicznie podzielona, a sam interfejs ułatwił nawigację pomiędzy nimi nie ma już osobno atrybutów UDA, atrybutów polowych Field Attributes oraz ich rozszerzeń Extensions. Łatwiejsze stało się definiowanie tych parametrów, a wpisywanie parametrów ułatwia automatyczne uzupełnianie wyrażeń w polach wyrażeń. Zmiany w wersji 2014 R2 Platformy Systemowej Wonderware idą w stronę ułatwień zarówno dla tworzących aplikacje, jak i ich użytkowników. Poszczególne nowości wpisują się w znaną od dziesięcioleci łatwość używania tych narzędzi, a to jak zawsze przekłada się na lepsze efekty ekonomiczne stosujących je fabryk i producentów. Wojciech Pawełczyk Zamawiam prenumeratę: * elektroniczną drukowaną Prenumerata drukowana jest dostępna tylko dla osób, które wypełnią dane firmy Rodzaj firmy * firma produkcyjna integrator systemów biuro projektowe inna firma usługowa OEM Wypełniony formularz wyślij na fax lub em na adres biuletyn@astor.com.pl firma handlowa uczelnia/szkoła osoba prywatna Formularz można znaleźć na stronie biuletyn.astor.com.pl BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014) Menedżer Produktu Wonderware wojciech.pawelczyk@astor.com.pl Wypełniając niniejszy formularz wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez ASTOR Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie przy ul. Smoleńsk 29, zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 1997, Nr 133, poz. 883 z późniejszymi zmianami). Wiadomo mi, że dane będą przetwarzane wyłącznie dla celów związanych z prowadzoną działalnością ASTOR Sp. z o.o. i podmiotów współpracujących. Jest mi znane prawo dostępu do treści moich danych oraz ich poprawiania. Udostępnione przeze mnie dane będą przetwarzane w zbiorze danych osobowych Baza kontaktów handlowych spółki zarejestrowanym w Biurze GIODO pod nr Jednocześnie oświadczam, że udostępnienie przeze mnie adresu jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na otrzymywanie drogą elektroniczną informacji handlowej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. 11

12 NOWE PRODUKTY Wonderware MES 2014 nowe funkcjonalności systemu zarządzania produkcją Wraz z nową wersją oprogramowania Wonderware MES 2014, firma Wonderware dostarcza użytkownikom szereg nowych funkcjonalności, które będą wyznaczały nowe trendy na rynku oprogramowania dla produkcji. KOMPATYBILNOŚĆ Z PLATFORMĄ SYSTEMOWĄ WONDERWARE 2014 Pojawienie się nowej wersji Wonderware MES 2014 przynosi ze sobą oczekiwaną przez większość użytkowników kompatybilność wszystkich modułów Wonderware MES z Platformą Systemową Wonderware Pełna kompatybilność z oznacza zarówno możliwość współpracy z Platformą, jak i możliwość instalacji MES 2014 na tym samym fizycznym serwerze, na którym pracuje Platforma. WONDERWARE MES WEB PORTAL Jedną z największych widocznych zmian wraz z pojawieniem się wersji 2014 jest nowy klient webowy dedykowany dla modułu Wonderware MES Performance. Aplikacja o nazwie Wonderware MES Web Portal to aplikacja webowa, która pozwala użytkownikom na konfigurację systemu oraz monitorowanie produkcji z wykorzystaniem przeglądarki internetowej. Aplikacja Wonderware MES Web Portal daje użytkownikom (w zależności od rodzaju posiadanych uprawnień) dostęp opcji konfiguracyjnych dla: linii produkcyjnych, zleceń produkcyjnych, jednostek produkcyjnych, stanów maszyn i przyczyn przestojów oraz dostarcza interfejs dla operatorów do realizacji czynności: Zrzut ekranu z aplikacji Wonderware MES Web Portal Wskaźnik OEE ręcznego rejestrowania przestojów, wykonywania transakcji produkcyjnych, zmian statusów poszczególnych zadań i zleceń produkcyjnych. Aplikacja Wonderware MES Web Portal jest wyjściem naprzeciw aktualnym trendom związanym z rozwojem aplikacji webowych opartych o technologię HTML5. Zestaw dotychczasowych aplikacji klienckich takich jak MES Operator czy MES Client pozostaje ciągle dostępny dla użytkowników, a aplikacja MES Web Portal jest bardzo ciekawym uzupełnieniem dla obsługi funkcji moduł MES Performance. W wersji 2014 znikają natomiast aplikacje: MES Manager oraz MES Report Designer. MODELOWANIE I ZARZĄDZANIE LINIĄ PRODUKCYJNĄ Nową funkcją oprogramowania Wonderware MES dostępną z poziomu aplikacji MES Web Portal jest zarządzanie liniami. Zamodelowane w systemie maszyny (zgodnie z nomenklaturą systemów produkcyjnych jednostki produkcyjne ) można grupować w linie. Maszyny zgrupowane w linie mogą występować zarówno w konfiguracji sekwencyjnej, jak i równoległej. Wonderware MES Web Portal dostępne moduły Dzięki funkcji zarządzania linią w nowej wersji oprogramowania, możliwe jest tworzenie zleceń produkcyjnych dla całej linii. Poprzez wykorzystanie tej funkcji tworzone są zadania dla wszystkich jednostek produkcyjnych (maszyn) wchodzących w skład linii. 12 BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014)

13 NOWE PRODUKTY Zrzut ekranu z aplikacji Wonderware MES Web Portal modelowanie linii WĄSKIE GARDŁA PRODUKCYJNE Modelowanie i zarządzanie liniami w MES Web Portal dostarcza jeszcze jedną ważną nowość. System pozwala na definiowanie jednostek produkcyjnych będących wąskimi gardłami produkcyjnymi. W zależności od rodzaju realizowanej produkcji wąskie gardła produkcyjne mogą zmieniać swoją pozycję na linii. Zależności te mogą zostać zdefiniowane z wykorzystaniem aplikacji Wonderware MES Web Portal. Funkcjonalność ta pozwala na ułatwioną analizę przyczyn obniżających wydajność linii produkcyjnej. Oznaczenie wąskich gardeł produkcyjnych na linii w MES Web Portal Dzięki aplikacji Wonderware MES Web Portal, użytkownicy oprogramowania Wonderware MES 2014 otrzymują dostęp do szeregu nowatorskich funkcji najpopularniejszego na świecie systemu zarządzania produkcją w czasie rzeczywistym. Z kolei przyjazny interfejs stworzony z myślą o operatorach z całą pewnością przyczyni się do jeszcze łatwiejszej i efektywniejszej pracy z systemem MES. Arkadiusz Rodak Specjalista ds. oprogramowania przemysłowego arkadiusz.rodak@astor.com.pl BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014) 13

14 Panel dotykowy 4,3 zestaw startowy producent: Astraada seria: Astraada HMI Panel numer katalogowy: AS44TFT0422-PR PLN ne o % panel dotykowy AS44TFT0422 TFT 4.3, 480 x 272 px, kolorów RS232/422/485, USB 32 MB SDRAM, 8 MB Flash oprogramowanie narzędziowe podręcznik użytkownika kabel do programowania 890 PLN ne o PLN ne o % -27% Przemysłowy switch Ethernet producent: Astraada seria: Astraada Net numer katalogowy: JET-NET-3010G-W-PR24 switch ethernetowy z 7 portami 10/100-TX oraz 3 portami combo 1000 Base -X (RJ-45/SFP) wysoka wydajność wymiany danych, funkcja QoS zabezpieczenie przeciwprzepięciowe Hi-Pot 1.2 kv rezerwowe wejście zasilania VDC solidna aluminiowa obudowa IP31 zakres temperatur pracy: C gwarancja: 54 miesiące Przemiennik częstotliwości o mocy 2.2 kw Producent: Astraada Seria: Astraada DRV Numer katalogowy: AS21DRV22C2-PR moc 2.2 kw zasilanie 1 x 230 VAC wbudowane I/O: 4 DI, 2 DO, 1 AI, 1 AO interfejs RS485 z obsługą Modbus RTU wbudowany, odłączany panel LED sterowanie skalarne zakres temperatur pracy: o C Sklep internetowy z automatyką przemysłową

15 3 400 PLN ne o % 890 PLN ne o % Sterownik PLC zintegrowany z panelem HMI 7 producent: Horner APG seria: XL7e numer katalogowy: HEXT391C112-PR HMI: dotykowy, 7, 800x600 px, 32k kolorów, IP65 PLC: 1 MB pamięci, programowanie na ruchu programowanie w LD, IL, ST, SFC i FBD 12 wejść dyskretnych (24 VDC; 4x HSC 500 khz) 6 wyjść przekaźnikowych (2 A) 4 wejścia analogowe ( ma, VDC) 2x Ethernet, 2x RS, 2x CAN, 2x USB, MicroSD zasilanie VDC, zakres temperatur pracy: o C Ekonomiczny sterownik PLC producent: Astraada seria: Astraada PLC numer katalogowy: HERCC972-PR24 wbudowane sygnały dyskretne: 8x DI (24 VDC), 4x DO (24 VDC) wbudowane sygnały analogowe: 8x AI (0-20 ma, 12 bit), 4x AO (0-20 ma, 12 bit) 128 kb pamięci programu porty: Ethernet, RS232, CAN, slot MicroSD programowanie w LD, IL, ST, SFC oraz FBD programowanie on-line bezpłatne oprogramowanie narzędziowe 499 PLN ne o PLN ne o % -30% E-szkolenie: przemysłowa baza danych Wonderware Historian podstawy analizy danych producent: Akademia ASTOR seria: Szkolenia Techniczne numer katalogowy: US-AST-SZK-E-ESQP-PR kurs internetowy swoboda wyboru czasu i tempa nauki profesjonalne filmy prezentujące zagadnienia krok po kroku certyfikat ukończenia kursu Przemysłowy zasilacz impulsowy producent: Astraada seria: Astraada Power numer katalogowy: AST-PWR PR24 napięcie wejściowe: VAC napięcie wyjściowe: 24 VDC (240 W, 0 10A) zabezpieczenie przeciążeniowe: % zabezpieczenie nadnapięciowe: % przemysłowa obudowa montaż na szynie DIN zakres temperatur pracy: o C Regulamin promocji: Produkty w promocyjnych cenach dostępne są tylko w sklepie internetowym ASTOR24.pl Ilość produktów w promocji jest ograniczona, promocja obowiązuje do wyczerpania stanów magazynowych Podane ceny, są cenami ne o w PLN Copyright: ASTOR Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrzeżone. Właścicielem sklepu internetowego ASTOR24.pl jest firma ASTOR. Więcej informacji o pełnej ofercie firmy ASTOR dostępne jest na stronie

16 REFERENCJE System identyfikacji w produkcji gazomierzy w przedsiębiorstwie APATOR METRIX S.A. APATOR METRIX S.A. to firma z 60-letnim stażem na rynku aparatury pomiarowej, oferująca gazomierze miechowe domowe i przemysłowe oraz systemy pomiarowe zdalnego odczytu. Produkcja skupia się na dziewięciu podstawowych wielkościach gazomierzy miechowych, od gazomierzy domowych typu G1,6 do przemysłowych typu G65, z różnym rozstawem króćców. Spółka posiada wymagane branżowe zatwierdzenia typu i certyfikaty wydane w Polsce, Niemczech (EEC Type Approval zatwierdzenie typu ważne we wszystkich krajach Unii Europejskiej), Rosji, na Ukrainie, w Gruzji, w Serbii, a także w innych krajach. APATOR METRIX S.A. we własnym zakresie wytwarza niemal wszystkie elementy składowe swoich urządzeń oraz oferuje ekspertyzy, naprawy i legalizację gazomierzy miechowych produkcji własnej oraz wszystkich znanych firm. Firma w dalszym ciągu ulepsza swoje wyroby, z powodzeniem podejmując wyzwania nowych czasów i konkurencji. Dziś Apator Metrix S.A. to marka o ugruntowanej pozycji w Europie z aspiracjami na dalszy wzrost. WYZWANIA Jako cele wdrożenia firma postawiła sobie: stworzenie jednolitego systemu monitorującego produkcję, zbieranie oraz przechowywanie szczegółowych informacji o komponentach, z których wykonany jest gazomierz, identyfikacja pracowników lub zespołów pracowników, biorących udział w wytworzeniu konkretnego detalu/gazomierza, nadzorowanie online procesu monitorowanie, czy gazomierz produkowany jest z odpowiednim komponentem/detalem, obsługa zleceń procesowych (receptur) na stanowisku KTL możliwość wysyłania do maszyny wybranych informacji przez Kierownika Ochrony Środowiska, integracja z nadrzędnym systemem ERP obowiązującym w zakładzie. REALIZACJA 1. Wdrożenie systemu klasy MES: Firma APATOR Metrix zdecydowała się na wdrożenie systemu klasy MES ze względu na potrzebę automatycznego zbierania szczegółowych informacji o komponentach i parametrach procesów, z których wykonany jest gazomierz oraz dostępu do nich online. W ramach systemu identyfikacji przygotowanych zostało 14 stanowisk produkcyjno - kontrolnych. Część z nich to stanowiska ręcznego montażu, inne to stanowiska zautomatyzowane. Każde stanowisko zostało wyposażone w panel operatorski oraz czytnik kodów kreskowych. Operatorzy logują się przy użyciu swoich kart dostępowych na stanowiskach, a następnie wykonują zlecone zadania. Na poszczególnych etapach produkcji gazomierza operatorzy wprowadzają dane niezbędne dla Systemu Identyfikacji. Stanowiska montażu gazomierzy można podzielić na 2 rodzaje wprowadzanych parametrów: stanowisko montujące komponenty o unikatowych numerach seryjnych, stanowiska montujące komponenty o zbiorczych numerach produktów (np. numer szarży dostawcy). Dzięki przeglądarce WWW i systemowi raportowemu online, pracownicy uczestniczący w udoskonalaniu procesu produkcyjnego i administracyjni mają możliwość kontrolowania w trybie online: parametrów jakościowych, parametrów legalizacyjnych gazomierzy, identyfikacji przyczyn wadliwości gazomierzy, parametrów procesów. 2. System zarządzania recepturami W ramach systemu identyfikacji zrealizowana została funkcjonalność obsługi zle- 16 BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014)

17 REFERENCJE Użytkownik systemu: APATOR METRIX S.A. Integrator systemu: APISystems Sp. z o.o. Wykorzystane produkty: Platforma Systemowa Wonderware Wonderware MES Operations Software Raport globalny ceń procesowych (receptur) na stanowisku kataforezy. Na komputerze Inżyniera Procesu zainstalowana została wizualizacja wyświetlająca parametry chemiczne procesu kataforezy zachodzącego w maszynie KTL. Kierownik ma możliwość kontrolowania online wszystkich niezbędnych współczynników chemicznych: temperatury, odczynu ph, przewodności, napięcia, innych, a następnie wysłania na panel operatora przy maszynie zaleceń/receptur do realizacji. Operator po wykonaniu zaleceń Kierownika Ochrony Środowiska potwierdza ich wykonanie poprzez zeskanowanie swojej karty pracownika. Dzięki temu otrzymywana jest dokładna informacja o czasie realizacji receptur. Przeglądanie historii wydawania i realizacji zleceń procesowych możliwe jest przy użyciu przeglądarki WWW oraz aplikacji Wonderware Historian Client. 3. System pakowni, system magazynowy Dodatkowymi funkcjonalnościami powstałymi na etapie wdrożenia były: nowy system pakowni i system magazynowy, w pełni zintegrowane z Systemem Identyfikacji. W oparciu o bezprzewodowe terminale Motorola realizowane są podstawowe zadania na pakowni i w magazynie. Następnie dane trafiają do Systemu Identyfikacji, gdzie powiązane są z istniejącymi parametrami tworzącymi genealogię. Dzięki temu możliwe jest sprawdzenie, pod jakim numerem zamówienia zostały przypisane gazomierze z konkretnej dostawy wybranego dostawcy. 4. Integracja z systemem ERP W każdym prężnie prosperującym przedsiębiorstwie standardem jest nadrzędny system ERP wspierający zarządzanie zasobami i przepływ informacji. Nie inaczej jest w APATOR METRIX S.A. System Identyfikacji dostarcza część danych do systemu, udostępniając dane związane ze wspieraniem realizacji zamówień. OSIĄGNIĘTE WYNIKI Wdrożony System Identyfikacji odpowiada za zbieranie, zapisywanie szczegółowych i precyzyjnych informacji dotyczących: gazomierza i detali, z których jest wykonany, pracy maszyn, czasów pracy, taktowaniem maszyn oraz łatwą analizę tych danych i przeglądanie specjalistycznych raportów przy użyciu narzędzia raportowego opublikowanego w portalu internetowym WWW. Portal raportowy jest dostępny na każdym komputerze dostępnym w sieci zakładowej APATOR METRIX. KORZYŚCI: Dzięki wdrożeniu Systemu Identyfikacji mamy wygodny dostęp do informacji. Umożliwia nam to łatwiejszą analizę procesu, powiązania komponentów, dostawców, klientów w stosunku do konkretnego produktu. Jest to niezbędne dla wymagających klientów głównie z Europy Zachodniej, którzy stanowią 80% naszej sprzedaży. Wykres kołowy przedstawiający procentowy udział nieszczelności zewnętrznej Karol Kozłowski Kierownik Rozwoju Produktu, APATOR METRIX S.A. Maciej Ramlo Dyrektor ds. Rozwoju, APISystems Sp. z o.o. BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014) 17

18 REFERENCJE Zrobotyzowane stanowisko do paletyzacji na Wydziale Logistyki Politechniki Rzeszowskiej Uczelnie wyższe w Polsce w ostatnich latach bardzo mocno postawiły na innowacyjność i doposażanie swoich laboratoriów. Nie inaczej stało się na największej uczelni wyższej w województwie podkarpackim Politechnice Rzeszowskiej. Od pewnego czasu działa tam w pełni funkcjonalne produkcyjnie stanowisko do paletyzacji oparte na robocie Kawasaki. WYZWANIE Z założenia każda uczelnia wyższa chciałaby mieć w swych szeregach absolwentów, którzy z dumą powiedzą w przyszłości, że taki a nie inny wybór uczelni i kierunku kształcenia dał solidne podstawy do dalszego rozwoju. Czynnikiem mającym na to wpływ jest niewątpliwie kadra dydaktyczna, która przekazuje tę wiedzę. Dodatkowo ważnym aspektem w nauce jest zaplecze laboratoryjne, dzięki któremu student nabywa umiejętności na praktycznych zajęciach. Politechnika Rzeszowska nieustannie i zgodnie z trendami w przemyśle powiększa swoje zaplecze, niejednokrotnie z pomocą nowatorskich rozwiązań czego przykładem jest zrobotyzowane stanowisko z robotem Kawasaki, które dostarczyła firma ASTOR. Zaawansowane stanowisko, którego sercem jest robot Kawasaki RS010N wraz z dwoma systemami wizyjnymi działa na Wydziale Logistyki. Zostało zaprojektowane z myślą o przyszłych pracownikach logistyki. Analizowane grafy oraz wskaźniki omawiane na wykładach i podczas ćwiczeń będzie można jeszcze dodatkowo zweryfikować, a przede wszystkim przetestować na fizycznym stanowisku. Możliwości konfiguracyjne stanowiska są na tyle rozbudowane, że istnieje możliwość zaprogramowania ponad 70 scenariuszy, w jaki sposób i jaki produkt ma być układany, czy też depaletyzowany. REALIZACJA Stanowiskiem zarządza nadrzędny sterownik PLC z wbudowanym panelem marki Horner APG Xl7e. Sterownik ten komunikuje się z robotem oraz podrzędnymi Użytkownik systemu: Politechnika Rzeszowska Wykorzystane produkty: Robot Kawasaki RS010N z kontrolerem E71; Oprogramowanie do symulacji pracy stanowiska K-Roset; Falownik Astraada DRV-21 o mocy 0.75 kw; Zintegrowany panel operatorski z PLC Horner Xl7e. napędami, a także uzyskuje informacje z dwóch kamer wizyjnych. Do sterownika możemy podłączyć kartę SD lub pendrive USB celem wgrania wytycznych mixingu produktów, poprzez przyporządkowanie kodu kreskowego do miejsca odkładczego (na którą paletę, czy też miejsce nie zakwalifikowane, tzw. odpad). Transporter taśmowy wprowadzający detale do paletyzacji Do zrealizowania różnych scenariuszy wyposażono stanowisko w następujące elementy: 1. Transporter taśmowy wprowadzający detale do paletyzacji (prostopadłościany lub elementy okrągłe). Robot odnajduje je poprzez system wizyjny lokalizujący element do pobrania, lub poprzez pneumatyczny zderzak pozycjonujący. 2. Stanowisko ze stołem obrotowym oraz kamerą do wyszukiwania kodów 1D lub 2D. Informacje z kamery pozwalają na odpowiednie sortowanie produktów. 3. Stanowiska rozładowcze 2 niezależne stanowiska do odkładania detali. Możliwość konfiguracji pełnej palety lub pół palety. 18 BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014)

19 REFERENCJE 4. Przekładki kartonowe możliwość zaprogramowania stanowiska do układania elementów wraz z przekładkami kartonowymi (niezależnie od palety). 5. Miejsce buforowe dla mixingu produktu. W przypadku, gdy niemożliwe jest zakończenie układania detali na palecie z powodu różnej wielkości pudełek, robot odkłada detal na miejsce buforowe, celem odbierania produktów cały czas dostarczanych do stanowiska. Gdy tylko staje się możliwe umieszczenie zaległego elementu, robot Kawasaki niezwłocznie przenosi buforowany detal na właściwe miejsce. Stanowisko ze stołem obrotowym oraz kamerą do wyszukiwania kodow 1D lub 2D KORZYŚCI Stanowisko zrobotyzowane umieszczone zostało w wygrodzonej celi, w której znalazło się wiele podzespołów, dzięki którym można realizować różne scenariusze pracy stanowiska. Ich różnorodność pozwala na wykonaniu wielu unikatowych ćwiczeń praktycznych. Daje to szeroki zakres możliwości prowadzenia zadań dydaktycznych i zróżnicowanych wyników do opracowania dla poszczególnych grup studenckich. Współczesna logistyka wykorzystuje nowoczesne systemy, które ułatwiają i przyśpieszają proces załadunku. Jednym z przykładów takiego urządzenia jest robot, którego celem jest automatyczna paletyzacja i depaletyzacja, oraz sortowanie różnych produktów wychodzących z produkcji firmy. Ma to pokazać jak wygląda ten proces, jaki jest szybki, jak jest wydajny i najważniejsza cecha że system jest bezbłędny podczas sortowania. opowiada w pełnym przekonaniu dr hab. inż. Mirosław Śmieszek z Katedry Metod Ilościowych. Dla studentów będzie to na pewno doskonały przykład zastosowania środków automatyzacji w pracach logistycznych dodaje. Krzysztof Barszczewski BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014) 19

20 REFERENCJE System sterowania instalacjami pozablokowymi w ENERGA Elektrownie Ostrołęka SA ENERGA Elektrownie Ostrołęka SA jest największym producentem energii elektrycznej w północno-wschodniej Polsce oraz jedyną elektrownią systemową w tym regionie, zapewniającą bezpieczeństwo energetyczne kraju. Pozycję tę osiągnięto stale zwiększając niezawodność i efektywność pracy, stosując najlepsze metody zarządzania, nowoczesne technologie oraz automatyzację. Sercem elektrowni jest nastawnia blokowa, z której kontrolowany jest przebieg produkcji energii elektrycznej. Jako paliwo wykorzystuje się węgiel kamienny, przywożony koleją bezpośrednio na wywrotnicę, gdzie składy są opróżniane oraz biomasę głównie pochodzenia roślinnego. Odstępstwa od tej reguły występują zimą, kiedy niskie temperatury utrudniają wysypywanie węgla wtedy wagony kieruje się najpierw do rozmrażalni, a dopiero potem na wywrotnicę, skąd surowiec dostarczany jest taśmociągiem do budynku elektrowni. Węgiel podawany jest taśmociągami z placu, na którym jest składowany, do zasobników i do młynów, które zamieniają grudki w pył węglowy, trafiający prosto do kotłów. Poprzez spalanie takiej mieszanki uzyskuje się temperaturę sięgającą nawet 1300 o C. Pod wpływem ciepła podgrzewana jest woda płynąca w rurach kotła, która zamienia się w parę wodną i uruchamia turbinę oraz generator, wytwarzający energię elektryczną. Ostatnie siedem lat to okres intensywnego rozwoju przedsiębiorstwa, które na rynku istnieje od 1956 roku. WYZWANIE Zdecydowano się na modernizację wielu instalacji, które mają decydujący wpływ na kluczowe procesy produkcyjne oraz zbudowanie systemów, opartych na innowacyjnych rozwiązaniach. ENERGA Elektrownie Ostrołęka SA Pierwszy projekt dotyczył podawania biomasy do młynów i jej dokładnego dozowania na taśmociąg. Drugi: wywrotnicy zmodernizowano maszynę wyładowującą węgiel z wagonów. Podczas kolejnego etapu prac unowocześniono rozdzielnię, z której zasilane są taśmociągi nawęglania oraz przeniesiono sterowanie tymi taśmociągami do systemu sterowania i wprowadzono podciągarki wagonów z węglem wcześniej każdy z nich był osobno wpychany na wywrotnicę przez lokomotywę. Obecnie lokomotywa podstawia we wskazane miejsce określoną ilość wagonów. Dzięki automatycznemu sterowaniu podciągarka przejmuje je i kieruje na wywrotnicę, gdzie węgiel jest rozładowywany. Analogiczna sytuacja ma miejsce, kiedy wagony zostają opróżnione. To duże udogodnienie: wcześniej lokomotywa musiała nieustannie być w ruchu: teraz jedynie odbiera puste składy z placu manewrowego. Nie tylko ograniczono w ten sposób koszty, ale także usprawniono proces i ułatwiono pracę obsłudze, która nie musi już ręcznie ustawiać wózków wszystko przejęły precyzyjne układy automatyki. Ze względu na zmianę polityki energetycznej i troskę o bezpieczeństwo załogi, 20 BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014)

21 REFERENCJE Użytkownik systemu: ENERGA Elektrownie Ostrołęka SA Integrator systemu: J.T.C. S.A., APP Sp. z o.o. oraz APS Automatyka Przemysłowa Sterowanie S.A. Wykorzystane produkty: PAC Systems High Availability Kontrolery GE PACSystems RX3i Wonderware InTouch Wonderware Historian Wonderware Information Server GE QuickPanel View Switche Astraada 5010G Switche Astraada 5428G/DC i AC Synoptyka wizualizacji instalacji podawania biomasy zdecydowano się na budowę dodatkowej infrastruktury do spalania biomasy, aby równolegle mogły działać dwie instalacje: starsza gdzie surowce trafiają najpierw do młyna oraz nowa podająca paliwo bezpośrednio do kotła. Korzyścią ze stosowania drugiej instalacji jest ograniczenie zagrożenia wybuchem, jakie niesie ze sobą proces mielenia węgla z surowcem pochodzenia roślinnego. Przy bezpośrednim podawaniu biomasy do kotła młyny węglowe nie są też poddawane nadmiernej eksploatacji. Ostatnią fazą unowocześnień była modyfikacja rozmrażalni wagonów niezbędnej, jeśli węgiel przyjeżdża zmrożony. kotłów, a tym samym produkcja energii. Podobnie w przypadku instalacji dodawania biomasy bez skrupulatnego nadzoru systemu automatyki, niemożliwe byłoby wypełnienie stawianych zadań, co niosłoby ze sobą konsekwencje techniczne i finansowe. W związku z tym część z kontrolerów RX3i działa w redundancji, aby zapewnić nieprzerwaną pracę w razie jakiejkolwiek awarii. Wizualizacja procesów jest wykonana na bazie systemu Wonderware InTouch oraz na panelach operatorskich QuickPanel View, udostępniając użytkownikom dane bezpośrednio z systemów sterowania i produkcji. Wszystkie komponenty systemu dostarczyła firma ASTOR, która wspierała także pracowników ENERGA Elektrownie Ostrołęka SA prowadząc konsultacje i liczne szkolenia techniczne w ramach Akademii ASTOR. Taka kompilacja produktów oraz usług dała załodze komfort i pewność, że samodzielnie będą w stanie admini- REALIZACJA Wymienione systemy zostały oparte o kontrolery PACSystems RX3i od GE Intelligent Platforms, które umożliwiają szybkie przetwarzanie dużych ilości danych, jednoczesną komunikację z wieloma urządzeniami w różnych sieciach i protokołach oraz przeznaczone są do kontrolowania i zarządzania pracą autonomicznych i rozproszonych systemów. Procesy, za które odpowiadają w elektrowni, mają bezpośredni wpływ na prawidłowe funkcjonowanie zakładu: jeśli nawęglanie zostałoby zaburzone, przerwane będzie podawanie paliwa do Instalacje starej (prawa strona) i nowej (lewa strona) biomasy BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014) 21

22 REFERENCJE KIEROWNIK NA A RX3i ZW WI-FI ZW Wi-Fi Switch Astraada 5010G Switch Astraada 5010G Switch Astraada 5428G Switch Astraada 5428G RX3i RX3i RX3i RX3i STACJA OPERATORSKA Z POM. PRZYG. Switch Astraada 5428G/AC Switch Astraada 5010G Switch Astraada 5010G Switch Astraada 5428G/DC Switch Astraada 5428G/DC Switch Astraada 5010G Switch Astraada 5010G 5428G/AC 5428G/AC Switch STARA BIOMASA WYWROT RX3i WÓZ RX3i POD RX3i RX3i ROZMRA RX3i STACJA OP. 1 RX3i NiU Switch Switch STACJA OP. 2 SERWER ROZMR ALNIA STACJA OP. 2 NA NiU NiU NiU NiU T WYWRO WY A NASTAWNIA NA Schemat ideowy instalacji gospodarki pomocniczej w ENERGA Elektrownie Ostrołęka strować i utrzymywać system. Skomplikowanego wdrożenia aż trzech instalacji montowanych jednocześnie podjęły się spółki: J.T.C. S.A., APP Sp. z o.o. oraz APS Automatyka Przemysłowa Sterowanie S.A. Największym wyzwaniem był drugi system spalania biomasy, ze względu na prototypowy charakter rozwiązania, gdzie instalacje biomasy: młynowa i pozamłynowa zapewniająca możliwość ciągłego podawania biomasy w łącznej ilości 60 t/h pracują równolegle. KORZYŚCI Postęp prac i ich finalny efekt oceniano według zgodności ze specyfikacją przetargowa, jednak rezultaty implementacji nowych systemów zaopiniować można dopiero z perspektywy czasu. Przede wszystkim usprawniono cały proces, a dzięki automatycznemu sterowaniu, poprawiono jego wydajność, niezawodność i bezpieczeństwo. Operatorzy mając ciągły i łatwy dostęp do zawsze aktualnych danych, są w stanie błyskawicznie zauważyć usterki czy nieprawidłowości. Na podstawie trendów zbieranych automatycznie można optymalizować proces, obserwując działanie poszczególnych instalacji. To z kolei przekłada się na koszty im krótsze awarie i bardziej wiarygodne informacje, tym mniejsza potencjalna strata nie tylko czasu, ale i funduszy. Dodatkowo, poprzez ustawienie blokad w systemie taśmociągów na instalacji nawęglania, poprawiono pracę sekwencyjną taśm. Jeśli chodzi o minimalizowanie ryzyka w pracy, automatyzacja pozwoliła na wyeliminowanie konieczności przebywania załogi w miejscach zapylonych, a zmieniając technologię podawania biomasy i węgla, zmniejszono niebezpieczeństwo wybuchu. Warto też wspomnieć, że uwarunkowania prawne, dotyczące rynku energetycznego, promowały i promują przedsiębiorstwa produkujące zieloną energię, czyli wykorzystujące biomasę, która w ENERGA Elektrownie Ostrołęka SA stanowi do 30% paliwa. Pamiętać także trzeba, że dzięki unowocześnieniu produkcji i wykorzystywaniu odnawialnych źródeł energii, przedsiębiorstwo otrzymało Zielone Certyfikaty, które wiązały się z konkretnymi dopłatami do produkowanej energii, dzięki czemu zakład ciągle ma szansę się rozwijać, inwestując w sprawdzone nowoczesne rozwiązania. Ale jakość i niezawodność to nie tylko podstawowe wyróżniki nowoczesnych systemów automatyki przemysłowej. To również warunek konieczny bycia najlepszym. A taki właśnie cel ma ENERGA Elektrownie Ostrołęka SA: zostać czołowym producentem zielonej energii wśród elektrowni systemowych. tekst pod redakcją Małgorzaty Hadwiczak BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014)

23 REFERENCJE 7 od 27 lat wspiera podnoszenie BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014) 23

24 TECHNOLOGIE, PRODUKTY, ZASTOSOWANIA Konfigurowanie najnowszej wersji układów wysokiej dostępności RX3i High Availability W poprzednich numerach Biuletynu Automatyki zwracaliśmy uwagę na istotne cechy układu gorącej rezerwacji z punktu widzenia użytkownika systemu. Tym razem chcielibyśmy zwrócić uwagę na udogodnienia dla programistów przygotowujących i uruchamiających układy gorącej rezerwacji. KONFIGUROWANIE UKŁADU GORĄCEJ REZERWACJI W OPARCIU O KOMUNIKACJĘ PROFINET Proces konfigurowania obejmuje określenie kilku parametrów: zdefiniowanie listy zmiennych procesowych, które będą samoczynnie uwspólniane pomiędzy nadrzędnymi jednostkami, utworzenie konfiguracji jednostki Secondary na podstawie Primary, dodanie układów wejść/wyjść rozproszonych, jakie mają pracować na sieci Profinet, skopiowanie ich konfiguracji z jednostki Primary do Secondary, podłączenie komputera do sieci Profinet i nadanie nazw układom wejść/wyjść rozproszonych. ZRÓB TO SZYBCIEJ POMOGĄ CI W TYM WIZARDY W przypadku układów wysokiej dostępności opartych o sieć Profinet, pomocne są gotowce w oprogramowaniu narzędziowym (tzw. wizardy). Przyspieszają prace programistyczne polegające na: utworzeniu konfiguracji dla układu wysokiej dostępności, przygotowaniu konfiguracji drugiej jednostki na podstawie jednostki pierwszej. Konfiguracja redundancji w systemie RX3i HA ZRÓB RAZ A DOBRZE KONFIGUROWANIE UKŁADÓW WEJŚĆ/WYJŚĆ ROZPROSZONYCH W zakresie przyspieszenia prac i oszczędzania czasu programisty, zaletą programowania układu gorącej rezerwacji opartego o sieć Profinet jest jednokrotne konfigurowanie układów wejść/wyjść rozproszonych tylko na poziomie kontrolerów nadrzędnych. W porównaniu z poprzednią wersją układu wysokiej dostępności, który oparty był o sieć Ethernet, nie ma potrzeby określania wymienianych zasobów zarówno po stronie jednostek nadrzędnych, jak i układów wejść/wyjść rozproszonych. Przykład układu wysokiej dostępności zbudowanego w oparciu o sieć Profinet Konfigurując układ wysokiej dostępności z użyciem układów wejść/wyjść rozproszonych pracujących na sieci Profinet, programista pracuje na projekcie zawierającym dwie definicje konfiguracji: jednostki Primary oraz Secondary. Jednostki te funkcjonują w układzie gorącej rezerwacji i powinny mieć jednakową konfigurację komunikacji z układami wejść/wyjść rozproszonych. Aby programista nie musiał wprowadzać dwa razy tej samej konfiguracji układów wejść/wyjść rozproszonych, oprogramowanie przewiduje jej automatyczne kopiowanie podczas kompilowania projektu lub na ręcznie wydawaną komendę polecenie Mirror Redundant Profinet IO Devices. PROGRAMOWANIE UKŁADU WYSOKIEJ DOSTĘPNOŚCI Pisanie programu na układ wysokiej dostępności w zasadzie wygląda tak samo jak w przypadku programowania zwykłego, tzn. pojedynczego kontrolera. Nie ma żadnych utrudnień wynikających np. z konieczności budowania programu w specyficzny sposób, wykonywania pewnych operacji w określonej kolejności, itp. 24 BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014)

25 TECHNOLOGIE, PRODUKTY, ZASTOSOWANIA STANDARYZOWANE NARZĘDZIE DO KONFIGUROWANIA URZĄDZEŃ PROFINET (PROFINET DCP) Nowe urządzenia przeznaczone do pracy na sieci Profinet powinny zostać najpierw tak przygotowane, aby możliwe było ich rozróżnianie. Odbywa się to poprzez nadanie im unikalnych nazw. Do zidentyfikowania urządzeń na sieci Profinet i nadania im nazw używa się narzędzia Profinet DCP, dostępnego w pakiecie programistycznym Proficy Machine Edition. Narzędzie może być używane nie tylko do skonfigurowania urządzeń produkcji GE Intelligent Platforms, lecz może być z powodzeniem używane również do konfigurowania skanerów Profinet innych producentów. DIAGNOSTYKA PRACY SIECI PROFINET W zakresie diagnostyki sprawności komunikacji pomiędzy kontrolerami nadrzędnymi a układami wejść/wyjść rozproszonych przewidziane są takie mechanizmy, jak komunikaty wpisywane do tablicy błędów. Utrata lub odzyskanie komunikacji z węzłem lub modułem wejść/wyjść sygnalizowane są w tablicy błędów kontrolerów nadrzędnych. Podgląd tablicy błędów I/O Oprócz tego programista może weryfikować programowo łączność z wybranym węzłem, a także sprawdzać, która z jednostek aktualnie nim steruje. Do tego celu przewidziany jest blok PNIO_DEV_COMM. Konfiguracja układów I/O na sieci Profinet w systemach wysokiej dostępności NARZĘDZIA DO OPTYMALIZACJI RUCHU NA SIECI PROFINET W miarę postępów prac przy konfigurowaniu układu wysokiej dostępności, mogą się zmieniać parametry komunikacji Profinet. Do zarządzania komunikacją z układami wejść/wyjść rozproszonych w sieci Profinet na etapie jej konfigurowania, programista ma do dyspozycji raport bieżących ustawień urządzenia Profinet, a także narzędzie ułatwiające obserwację wpływu zmian parametrów konfiguracyjnych na ruch danych w sieci Profinet. Bloki diagnostyczne w programie drabinkowym Jeszcze innym mechanizmem umożliwiającym sprawdzanie stanu układu wysokiej dostępności są bity statusowe urządzeń pokazujące stan portów, co pozwala na określenie, czy i który kabel komunikacyjny Profinet został przerwany. JEDNO KLIKNIĘCIE I KONTROLER SIECI PROFINET OBSŁUGUJE PRACĘ W PIERŚCIENIU Kontroler sieci Profinet będzie obsługiwał redundancję medium połączeniowego po wybraniu opcji Manager dla parametru Media redundancy. Odtąd, układ wysokiej dostępności będzie odporny na przerwanie kabla komunikacyjnego Profinet w dowolnym miejscu. Grzegorz Faracik Raport bieżących ustawień urządzenia i narzędzie do zmiany parametrów komunikacji Profinet Specjalista ds. systemów sterowania grzegorz.faracik@astor.com.pl BIULETYN AUTOMATYKI 82 (4/2014) 25