Ocena zachowań żywieniowych kobiet i mężczyzn w zakresie profilaktyki chorób układu krążenia
|
|
- Piotr Kurek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 614 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): Ocena zachowań żywieniowych kobiet i mężczyzn w zakresie profilaktyki chorób układu krążenia Assessment of nutritional behaviors in women and men regarding prevention of cardiovascular diseases Anna Platta, Waldemar Żyngiel Katedra Handlu i Usług, Akademia Morska w Gdyni Wprowadzenie. Realizowanie zasad prawidłowego żywienia w połączeniu z elementami diety śródziemnomorskiej, zmianą stylu życia, unikanie palenia tytoniu i nadużywania alkoholu oraz wysoka aktywność fizyczna stanowią ważny element profilaktyki chorób układu krążenia. Cel badań. Ocena zachowań żywieniowych kobiet i mężczyzn w zakresie profilaktyki chorób układu krążenia. Materiał i metody. Badanie przeprowadzono metodą wywiadu bezpośredniego w grudniu 2012 r. w Gdyni, w grupie 100 osób, które ukończyły 25 rok życia. Wyniki. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono nadwagę i otyłość u 55% respondentów, związaną z niewłaściwym sposobem żywienia. Nadciśnienie tętnicze częściej występowało u osób posiadających wykształcenie wyższe oraz u osób w wieku lat. Wnioski. Kobiety i mężczyźni potrafią wskazać czynniki o korzystnym i niekorzystnym wpływie na układ krążenia oraz posiadają ogólną wiedzę na temat diety śródziemnomorskiej. Częstotliwość spożycia przez respondentów produktów zalecanych w prewencji chorób układu krążenia jest niska. Głównym czynnikiem stanowiącym przeszkodę w zmianie codziennej diety kobiet i mężczyzn, na niskotłuszczową i niskoenergetyczną, stanowią ich nawyki żywieniowe. Słowa kluczowe: choroby układu krążenia, profilaktyka zdrowotna, zachowania żywieniowe Introduction. Implementation of the principles of proper nutrition combined with the elements of the Mediterranean diet, a change of lifestyle, avoiding smoking and alcohol abuse and high physical activity is important in prevention of cardiovascular diseases. Aim. The purpose of this work was to assess dietary behavior of women and men in terms of prevention of cardiovascular disease. Material and methods. A survey study was conducted in December of 2012 on a group of 100 inhabitants of Gdynia, aged over 25 years. Results. The research results revealed overweight and obesity in 55% of the respondents. The results also confirmed that the problem of obesity and overweight was associated with improper diet, irregular hours of meals and with easy access to fast food. High blood pressure occurred in people with higher education and in people aged between 41 and 60 years. Conclusions. The women and men were able to identify the factors of favorable and unfavorable effects on the cardiovascular system and had general knowledge of the Mediterranean diet. However, they rarely consumed the products recommended in prevention of cardiovascular diseases. The main factor which constituted an obstacle to the respondents daily diet change to a low-energy and low-fat one were their eating habits. Key words: cardiovascular disease, health prevention, dietary behavior Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Adres do korespondencji / Address for correspondence Anna Platta Akademia Morska w Gdyni, Katedra Handlu i Usług ul.morska 81-87, Gdynia tel , fax a.platta@wpit.am.gdynia.pl Wprowadzenie Nadciśnienie tętnicze i choroby serca są częstszą przyczyną zgonów na świecie [1]. Stwierdzona nieodpowiednia ilość i struktura spożywanych tłuszczów może mieć wpływ na zaburzenia gospodarki węglowodanowej, tłuszczowej i układu krzepnięcia, a także na stopień występowania nadwagi i nadciśnienia tętniczego w populacji polskiej [2]. Zagrożenie dla zdrowia stanowią głównie izomery trans kwasów tłuszczowych powstające w wyniku przemysłowego przetwarzania żywności [3]. W przyrodzie naturalne izomery trans kwasów tłuszczowych występują w mleku i mięsie zwierząt przeżuwających. W maśle zawartość izomerów trans waha się od 4,0% do 6,1%, w serach od 3,6% do 5,7%, w wołowinie od 2,8% do 9,5%, w baraninie od 4,3% do 9,2%, w wieprzowinie od 0,2% do 2,2%, a w mięsie kurcząt od 0,2% do 1,7% wszystkich kwasów tłuszczowych [4]. Zwiększenie w diecie energii pochodzącej z izomerów trans kwasów tłuszczowych o 2% (to jest 5 g izomerów trans/dzień) podnosi ryzyko choroby wieńcowej serca o ok. 23% [5]. Oszacowane pobranie izomerów trans w diecie ludności 17 państw wynosiło ponad 20 g/dzień, a w diecie Polaków 38 g/dzień [6].
2 Platta A i wsp. Ocena zachowań żywieniowych kobiet i mężczyzn w zakresie profilaktyki chorób układu krążenia 615 Jednym ze wskaźników jakości diety, zmniejszającej ilość cholesterolu, jest poziom spożycia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych grupy omega-3 i jego proporcja do spożycia kwasów grupy omega-6 [7, 8]. W przeciętnym sposobie żywienia Polaków proporcja ta znacznie odbiega od prawidłowej z powodu zbyt wysokiego spożycia tłuszczów nasyconych oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6 wraz z tłuszczami roślinnymi i zarazem zbyt niskiego spożycia kwasów omega-3 (EPA i DHA) [9, 10], które między innymi mają wpływ na hamowanie rozwoju schorzeń układu krążenia, zakrzepów naczyniowych, obniżenie poziomu triglicerydów i podwyższenie korzystnej frakcji HDL cholesterolu w surowicy krwi [11, 12]. W celu zwiększenia podaży wielonienasyconych kwasów tłuszczowych należy zwiększyć ilość spożywanych ryb morskich, a także produktów wzbogacanych dodatkiem wysokiej jakości nieuwodornionego oleju rybiego [7]. Zgodnie z zaleceniami International Society for the Study of Fatty Acids and Lipids w profilaktyce chorób układu krążenia spożycie DHA i EPA powinno wynosić co najmniej 500 mg/dzień [9]. W Polsce spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z przeciętną dietą, szacowane na podstawie analizy spożycia produktów spożywczych wg danych GUS, wynosi średnio w przypadku kwasów omega-3 ok. 1,5g ALA i zaledwie 0,15g EPA i DHA dziennie, to jest odpowiednio ok. 0,5% i 0,05% dostarczanej energii ogółem, a kwasów tłuszczowych omega-6 (LA i ALA) 15 g, to jest ok. 4,5% energii ogółem [13]. Wykazano, że w grupie osób stosujących dietę śródziemnomorską i prowadzących zdrowy tryb życia odnotowano ponad 64% i 60% spadek śmiertelności z powodu choroby niedokrwiennej serca i nowotworów [14]. Cel pracy Ocena zachowań żywieniowych kobiet i mężczyzn w zakresie profilaktyki chorób układu krążenia. Materiał i metody Badanie przeprowadzono metodą wywiadu bezpośredniego w grudniu 2012 r. w grupie 100 osób, które ukończyły 25 rok życia. Kobiety stanowiły 57%, a mężczyźni 43% ogółu badanych. Badania przeprowadzono w oparciu o autorski kwestionariusz ankiety, w którym zawarto pytania typu zamkniętego, w jednym z Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w Gdyni. Zakres pracy obejmował ocenę BMI, częstotliwości występowania nadciśnienia tętniczego, znajomości zasad żywienia w prewencji chorób układu krążenia w grupie respondentów. Wyniki i omówienie Masę ciała badanych osób oceniono na podstawie wskaźnika BMI. Stwierdzono nadwagę i otyłość u 55% respondentów (tab. I) związaną z niewłaściwym sposobem żywienia, nieregularną konsumpcją posiłków oraz łatwym dostępem do żywności typu fast food. Za kryteria rozpoznawania nadciśnienia tętniczego przyjęto wartości ciśnienia skurczowego 140 mm Hg lub ciśnienia rozkurczowego 90 mm Hg. Optymalne wartości ciśnienia tętniczego stwierdzono Tabela I. Ocena BMI, ciśnienia tętniczego i wiedzy respondentów na temat czynników sprzyjających rozwojowi nadciśnienia tętniczego (%) Table I. Evaluation of respondents BMI, blood pressure level and knowledge on factors conducive to hypertension development (%) Oceniany parametr /Examined criterion Klasa BMI* /BMI category BMI 18,5-24, BMI 25-29, BMI 30-34, BMI 35-39, Brak odpowiedzi /Lack of answer Ciśnienie tętnicze /Blood pressure <140/ >140/ Brak odpowiedzi, Lack of answer Czynniki sprzyjające rozwojowi nadciśnienia tętniczego /Factors conducive to the development of hypertension Spożycie dużej ilości soli /Excessive salt intake Nadwaga/otyłość /Overweight/obesity Palenie papierosów /Cigarette smoking Wysoka zawartość tłuszczów w diecie /High content of saturated fats in diet Nadmierne spożycie alkoholu /Excessive alcohol consumption Stres /Stress Niska aktywność fizyczna /Low physical activity *BMI źródło WHO, 1998/ BMI surce WHO; Płeć: K kobiety, M mężczyźni/ Gender: K - female, M male; Wykształcenie: P - podstawowe, Z zawodowe, Ś średnie, W wyższe/ Education: P primary, Z vocational, Ś secondary, W higher
3 616 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): u 59% respondentów (25% mężczyzn, 34% kobiet), a nadciśnienie tętnicze u 23% (11% mężczyzn, 12% kobiet) (tab. I). Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u osób posiadających wykształcenie wyższe, w wieku od 41 do 60 lat (tab. I). Według badań POL-MONI- CA (1993) częstotliwość występowania nadciśnienia tętniczego wśród mieszkańców Warszawy wyniosła 41%. Według badań NATPOL III PLUS (2002) średnia częstotliwość nadciśnienia tętniczego w Polsce wynosiła 29%, a według badań WOBASZ ok. 36% [15]. 78% respondentów do głównych czynników ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego zaliczyło nadwagę/otyłość, 72% stres i wysokie spożycie soli, 65% palenie papierosów, 62% niską aktywność fizyczną, 61% wysoką zawartość tłuszczów w diecie oraz 47% nadmierne spożycie alkoholu (tab. I). 73% badanych zadeklarowało spożycie soli na dozwolonym poziomie 5 g/dzień (tab. II), jednak nie posiadali oni dostatecznych informacji na temat zawartości soli w konsumowanych, gotowych posiłkach i kupowanych produktach. Wykazano, że respondenci posiadający wykształcenie wyższe (13%) spożywali 10g soli/dzień i była to ilość znacząco większa niż spożywana przez osoby z wykształceniem zawodowym i średnim (tab. II). Udział w diecie respondentów produktów wywierających korzystny wpływ na układ krążenia, takich jak: miód, orzechy, oliwa z oliwek, cebula i czosnek, był niewystarczający (tab. IV). Stwierdzono niską częstotliwość spożycia warzyw, owoców, ryb morskich, margaryny oraz wysokie spożycie masła i produktów zbożowych (tab. III). Respondenci uwzględniali w diecie warzywa i owoce zazwyczaj raz dziennie (58% i 46%), ryby morskie raz w tygodniu (41%), margarynę 2-3 razy dziennie (21%), produkty zbożowe i masło 2-3 razy dziennie (62% i 36%) (tab. III). Bogacka i wsp. Tabela II. Ocena zachowań żywieniowych kobiet i mężczyzn Table II. The evaluation of dietary behaviour of women and men (%) Zachowania żywieniowe /Dietary behaviors Ilość posiłków spożywanych w ciągu dnia /Number of meals consumed during the day Dwa /Two Trzy /Three Cztery /Four Pięć /Five Więcej /More Ilość spożywanej soli /Salt intake 5 g g g Techniki przygotowania posiłków /Techniques of meal preparation Gotowanie /boiling Smażenie /Frying Pieczenie /Baking Duszenie /Stewing Grillowanie /Grilling Miejsce konsumpcji obiadu/ obiadokolacji /Place of consumption of dinner/ lunch Dom /House Zakład żywienia zbiorowego /Catering establishment Częstotliwość konsumpcji posiłków w zakładach żywienia zbiorowego /Frequency of meal consumption in catering establishments Raz w tygodniu /Once a week Kilka razy w tygodniu /A few times a week Raz w miesiącu /Once a month Kilka razy w miesiącu /A few times a month Kilka razy w roku /A few times a year Nie jadam /no consumption in catering establishments Rodzaj spożywanych posiłków /Kind of consumed meals Potrawy kuchni polskiej /Traditional Polish cuisine dishes Potrawy tłuste /Greasy foods Potrawy kuchni chińskiej /Chinese dishes Potrawy kuchni włoskiej /Italian cuisine Potrawy kuchni śródziemnomorskiej /Mediterranean cuisine Inne potrawy /Other foods Płeć: K kobiety, M mężczyźni/ Gender: K female, M male; Wykształcenie: P podstawowe, Z zawodowe, Ś średnie, W wyższe/ Education: P primary, Z vocational, Ś secondary, W higher
4 Platta A i wsp. Ocena zachowań żywieniowych kobiet i mężczyzn w zakresie profilaktyki chorób układu krążenia 617 Tabela III. Częstotliwość spożycia wybranych produktów spożywczych (%) Table III. Frequency of consumption of selected food products (%) Produkty spożywcze /Food products Płeć /Gender Raz dziennie /Once a day Kilka razy dziennie /Several times a day Częstotliwość spożycia /Frequency of consumption Raz w tygodniu /Once a week Kilka razy w tygodniu /A few times a week Razy w miesiącu /Once a month Warzywa /Vegetables K Rzadziej /More rarely M Ogółem /Total Owoce /Fruit K M Ogółem /Total Ryby morskie /Fish K M Ogółem /Total Produkty zbożowe /Cereal products Produkty mleczarskich /Dairy products K M Ogółem /Total K M Ogółem /Total Masło /Butter K M Ogółem /Total Margaryna /Margarine K M Ogółem /Total Płeć: K kobiety, M mężczyźni /Gender: K female, M male Tabela IV. Ocena spożycia produktów spożywczych rekomendowanych w chorobach układu krążenia (%) Table IV. Evaluation of consumption of food products recommended in cardiovascular diseases (%) Produkty spożywcze /Food products Ogółem /Total Mięso /Meat Drób /Poultry Wieprzowina /Pork Wołowina /Beef Ryby /Fish Śledź /Herring Dorsz /Cod Makrela /Mackerel Tuńczyk /Tuna Łosoś /Salmon Pstrąg /Trout Miód /Honey Orzechy /Nuts Oliwa z oliwek /Olive oil Czosnek/Cebula /Garlic/Onion Płeć: K kobiety, M mężczyźni/ Gender: K female, M male; Wykształcenie: P podstawowe, Z zawodowe, Ś średnie, W wyższe /Education: P primary, Z vocational, Ś secondary, W higher stwierdziła, że 52% kobiet i 59% mężczyzn wybierało masło, jako tłuszcz do smarowania pieczywa, a tylko 34,6% osób spożywało co najmniej 3 porcje owoców i 4 porcje warzyw dziennie [16]. Według danych statystycznych przeciętny Polak zjada rocznie ok. 71 kg mięsa, w tym 40 kg wieprzowiny, 5,5 kg wołowiny, 20,5 kg mięsa drobiowego i tylko ok. 6,5 kg ryb [17]. Stwierdzono, że kobiety i mężczyźni chętnie konsumowali mięso drobiowe (82% ogółu badanych), śledzie (68% ogółu badanych), makrelę (62% ogółu badanych), dorsza (47% ogółu badanych), pstrąga (36% ogółu badanych), tuńczyka (35% ogółu badanych), mięso wieprzowe (33% ogółu badanych) i łososia (29% ogółu badanych) (tab. IV). Według Bogackiej i wsp. do najczęściej stosowanych technik kulinarnych wykorzystywanych przez kobiety i mężczyzn do przygotowywania posiłków należało gotowanie 84%, duszenie 74%, smażenie 40%, sporadycznie pieczenie i grillowanie 10%
5 618 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): [16]. Stwierdzono, że niezależnie od wieku najbardziej preferowaną techniką obróbki termicznej było gotowanie surowców w wodzie (80% ogółu badanych), a następnie smażenie (38% ogółu badanych) (tab. II). Według Czernyszewicz w placówkach żywienia zbiorowego posiłki spożywała ponad połowa (58,4%) ankietowanych mieszkańców Lublina [18]. Stwierdzono, że tylko 4% respondentów w wieku od 25 do 40 lat, z wykształceniem wyższym, spożywało główny posiłek w porze lunchu lub obiadu w zakładach żywienia zbiorowego kilka razy w tygodniu, a 33% respondentów korzystało z usług zakładów gastronomicznych tylko kilka razy w roku (tab. II). 99% respondentów przygotowywało posiłki charakterystyczne dla kuchni polskiej, a tylko 3% stosowało kuchnię śródziemnomorską. Ponadto twierdzono, że aż 43% respondentów spożywało tylko 3 posiłki dziennie (tab. II). Wnioski 1. Kobiety i mężczyźni potrafią wskazać czynniki o korzystnym i niekorzystnym wpływie na układ krążenia oraz posiadają ogólną wiedzę na temat diety śródziemnomorskiej. 2. Częstotliwość spożycia przez respondentów produktów zalecanych w prewencji chorób układu krążenia jest niska. 3. Głównym czynnikiem stanowiącym przeszkodę w zmianie codziennej diety kobiet i mężczyzn, na niskotłuszczową i niskoenergetyczną, stanowią ich nawyki żywieniowe. Piśmiennictwo / References 1. Europejskie wytyczne zapobiegania chorobom sercowonaczyniowym w praktyce klinicznej. Med Prakt 2007, 12: Kozłowska-Wojciechowska M. Rola kwasów tłuszczowych, steroli i stanoli roślinnych oraz błonnika w zapobieganiu miażdżycy. Kardiol Zapobieg 2003, 3: Archremowicz B, Szary- Sworst K. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe czynnikiem poprawy stanu zdrowia człowieka. Żywn Nauk Technol Jakość 2005, 3(44): Achremowicz B, Korus J. Potrzeba regulacji zawartości izomerów trans kwasów tłuszczowych w żywności. Żywn Nauk Technol Jakość 2007, 3(52): Mozaffarian D, et al. Trans fatty acids and cardiovascular disease. New Engl J Med 2006, 354(15): Stender S, et al. A trans world journey. Atherosclerosis 2006, Suppl. 7: Simopoulos AP. The importance of the radio of omega-6/ omega-3 essential fatty AIDS. Biomed Pharmacother 2002, 56: Simopoulos AP, Leaf A, Salem N. Essentiality of and recommended dieatry intakes for omeha-6 and omega-3 fatty acids. Ann Nurt Metab 1999, 43: Sanders TAB. Polyunsaturated fatty AIDS in the food chain in Europe. Am J Clin Nutr 2000, 71: Grabowski ML. Jakość i poziom spożycia soli kuchennej jodowanej jako podstawa profilaktyki jodowej w Polsce. Zdr Publ 2005, 115(1): Stanowisko Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Stosowanie produktów o ograniczonej zawartości sodu. Nadciśn Tętn 2007, 11(1): McCann JC, Ames BN. In docosahexaenoic acid, an n-3 longchain polyunsaturated fatty acid, reqired for development of normal brain function? An overview of evidence from cognitive and behavioral test in humans and animals. Am J Clin Nutr 2005, 82: Kolanowski W, Uchman Ż, Świderski F. Oszacowanie poziomu długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie dorosłych mieszkańców Warszawy. Bromat Chem Toksykol 2004, 37: Ciechocka A. Dieta śródziemnomorska w profilaktyce pierwotnej choroby niedokrwiennej serca. Endokrynol Otył Zaburz Przem 2005, 3: Kawecka-Jaszcz K, Pośnik-Urbańska A, Jankowski P. Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego w zależności od płci w świetle badań epidemiologicznych w Polsce. Nadciśn Tętn 2007, 11(5): Bogacka A i wsp. Ocena znajomości i przestrzegania zasad diety śródziemnomorskiej u pacjentów przychodni kardiologicznych. Żywn Nauk Technol Jakość 2008, 2(57): Migdał W. Spożycie mięsa a choroby cywilizacyjne. Żywn Nauk Technol Jakość 2007, 6(55): Czernyszewicz E. Niektóre aspekty spożycia owoców i warzyw w placówkach żywienie zbiorowego w Lublinie. Rocz Nauk 2003, 3(7):
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowo... Dzienniczek Badań. Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010
... Dzienniczek Badań Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010 ... lekarz prowadzący imię nazwisko wiek adres MASA CIAŁ A Masę ciała można ocenić na podstawie wskaźnika BMI
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoWartośćodżywcza wybranych gatunków ryb na polskim rynku
Wartośćodżywcza wybranych gatunków ryb na polskim rynku dr inż. Joanna Szlinder-Richert Morski Instytut Rybacki-Państwowy Instytut Badawczy w Gdyni Gdańsk, 24 maj 2013 Dlaczego zaleca sięjedzenie ryb Strawne
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowozbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)
HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoOCENA POSTAW I ZACHOWAŃ ŻYWIENIOWYCH WYBRANEJ GRUPY DZIECI W WIEKU WCZESNOSZKOLNYM
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 610 614 Anna Platta, Anna Suszek OCENA POSTAW I ZACHOWAŃ ŻYWIENIOWYCH WYBRANEJ GRUPY DZIECI W WIEKU WCZESNOSZKOLNYM Katedra Handlu i Usług, Akademia Morska w
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoAgnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 2008, 4, str. 987 991 Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska WARTOŚĆ ENERGETYCZNA ORAZ ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH
Bardziej szczegółowoANALIZA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH PACJENTEK SANATORIUM WOJSKOWEGO W KRYNICY-ZDROJU
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 376 382 Ewa Mędrela Kuder, Katarzyna Zwolińska-Mirek ANALIZA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH PACJENTEK SANATORIUM WOJSKOWEGO W KRYNICY-ZDROJU Zakład Higieny i Wychowania
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 613 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 613 SECTIO D 2005 Wydział Lekarski, Oddział Pielęgniarstwa Akademii Medycznej w Gdańsku Samodzielna Pracownia Pielęgniarstwa
Bardziej szczegółowoOCENA ZNAJOMOŚCI ZASAD PROFILAKTYKI MIAŻDŻYCY WŚRÓD MIESZKAŃCÓW LUBELSZCZYZNY
ROCZN. PZH 2009, 60, Nr 1, 79-83 OCENA ZNAJOMOŚCI ZASAD PROFILAKTYKI MIAŻDŻYCY WŚRÓD MIESZKAŃCÓW LUBELSZCZYZNY EVALUATION OF THE KNOWLEDGE OF ATHEROSCLEROSIS PREVENTION AMONG THE INHABITANTS OF THE LUBLIN
Bardziej szczegółowoZachowania żywieniowe studentów wybranych uczelni wrocławskich a wiedza na temat skutków zdrowotnych nieprawidłowego żywienia
prace ORYGINALNE Piel. Zdr. Publ. 2012, 2, 2, 113 123 ISSN 2082-9876 Copyright by Wroclaw Medical University Mariola Seń, Agnieszka Zacharczuk, Agnieszka Lintowska Zachowania żywieniowe studentów wybranych
Bardziej szczegółowoKwasy tłuszczowe nasycone, a choroba układu krążenia
Kwasy tłuszczowe nasycone, a choroba układu krążenia Broszura informacyjna IDF (Factsheet) kwiecień 2016 Uwaga krajowa: tłumaczenie na język polski zostało sfinansowane ze środków FUNDUSZU PROMOCJI MLEKA
Bardziej szczegółowoRACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r.
RACJONALNE ŻYWIENIE Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Polega na systematycznym dostarczaniu do organizmu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w ilościach i proporcjach
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska
Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane
Bardziej szczegółowoŻywność pierwszym lekiem
Żywność pierwszym lekiem Krzysztof Krygier Wydział Nauk o Żywności SGGW w Warszawie Rada ds. Diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia przy Ministrze Zdrowia Długość życia Polaków krótsza od średniej UE: mężczyźni
Bardziej szczegółowoKompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.
Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego. Konferencja otwierająca realizację projektu. Wieruszów, 28.04.2015 DLACZEGO PROFILAKTYKA?
Bardziej szczegółowoWiedza a wybrane zachowania żywieniowe pacjentów z otyłością w zależności od poziomu ich wykształcenia
802 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(4): 802-806 Wiedza a wybrane zachowania żywieniowe pacjentów z otyłością w zależności od poziomu ich wykształcenia Knowledge and selected dietary behaviors of obese patients
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 240-244 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA SPOŻYCIA TŁUSZCZÓW PRZEZ PACJENTÓW PODEJMUJĄCYCH REHABILITACJĘ PO PRZEBYTYM ZAWALE MIĘŚNIA SERCOWEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 678 682 Ewa Mędrela-Kuder CHARAKTERYSTYKA SPOŻYCIA TŁUSZCZÓW PRZEZ PACJENTÓW PODEJMUJĄCYCH REHABILITACJĘ PO PRZEBYTYM ZAWALE MIĘŚNIA SERCOWEGO Zakład Higieny
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ ODŻYWCZA DIETY KOBIET W WIEKU ROZRODCZYM ZAMIESZKAŁYCH NA TERENIE POLSKI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 252-256 Anna Waśkiewicz, Elżbieta Sygnowska WARTOŚĆ ODŻYWCZA DIETY KOBIET W WIEKU ROZRODCZYM ZAMIESZKAŁYCH NA TERENIE POLSKI Zakład Epidemiologii, Prewencji
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowoKWESTIONARIUSZ OCENY SPOSOBU ŻYWIENIA
KWESTIONARIUSZ OCENY SPOSOBU ŻYWIENIA Proszę uzupełnić poniższe dane: Data badania... Wiek (lata)... Masa ciała (kg)... Wzrost (cm)... 2. Liczba posiłków w ciągu dnia: 1-2 posiłki 3-4 posiłki 5 i więcej
Bardziej szczegółowoEwa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 2, str. 131 135 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski JAKOŚCIOWA I ILOŚCIOWA OCENA ŻYWIENIA STUDENTÓW UCZELNI SPORTOWEJ Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowoStan zdrowia i zachowania zdrowotne podopiecznych podstawowej opieki zdrowotnej warszawskiej dzielnicy Praga Północ
766 Probl Hig Epidemiol 2012, 93(4): 766-770 Stan zdrowia i zachowania zdrowotne podopiecznych podstawowej opieki zdrowotnej warszawskiej dzielnicy Praga Północ Health condition and health behaviours of
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM (Instytutu Żywności i Żywienia 2009) 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny
Bardziej szczegółowoEdukacja zdrowotna dorosłych i młodzieży województwa kujawsko-pomorskiego
Polasik Probl Hig I i Epidemiol wsp. Edukacja 2013, zdrowotna 94(2): 233-238 dorosłych i młodzieży województwa kujawsko-pomorskiego 233 Edukacja zdrowotna dorosłych i młodzieży województwa kujawsko-pomorskiego
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Bardziej szczegółowoWywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna
Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna Wybrane odpowiedzi proszę podkreślić. IMIĘ I NAZWISKO:... 1. Data wypełniania formularza - 2. Płeć A. kobieta B. mężczyzna 3. Wiek - 4. Wzrost - Aktualna masa ciała
Bardziej szczegółowoAterogenność diety a profil lipidowy u pacjentów poradni kardiologicznej w Szczecinie
Bogacka Probl Hig A Epidemiol i wsp. Aterogenność 2018, 99(2): diety 155-161 a profil lipidowy u pacjentów poradni kardiologicznej w Szczecinie 155 Aterogenność diety a profil lipidowy u pacjentów poradni
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE DZIECI W WIEKU PONIEMOWLĘCYM Z TRÓJMIASTA I OKOLIC
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVIII, 2015, 3, str. 412 417 Witold Kozirok, Beata Mroczkowska ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU PONIEMOWLĘCYM Z TRÓJMIASTA I OKOLIC I. CZĘSTOŚĆ SPOŻYCIA WYBRANYCH PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH
Bardziej szczegółowoPiramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowoKinga Janik-Koncewicz
Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych
Bardziej szczegółowoZachowania żywieniowe osób uzależnionych od alkoholu biorących udział w terapii uzależnień doniesienie wstępne
Rutkowska Probl Hig Epidemiol J i wsp. Zachowania 2013, 94(3): żywieniowe 661-665 osób uzależnionych od alkoholu biorących udział w terapii uzależnień... 661 Zachowania żywieniowe osób uzależnionych od
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoodżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I
Niedźwiedzka-Stadnik Probl Hig Epidemiol 2013, M i wsp. 94(4): Zawartość 773-779składników odżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I 773 Zawartość składników odżywczych w dietach wybranej
Bardziej szczegółowoOCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH NA TEMAT DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1055 1059 Aneta Kościołek 1, Magdalena Hartman 2, Katarzyna Spiołek 1, Justyna Kania 1, Katarzyna Pawłowska-Góral 1 OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH
Bardziej szczegółowoWymienniki dietetyczne w cukrzycy. Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.2012 Zalecenia szczegółowe - węglowodany: 40 50% wartości energetycznej
Bardziej szczegółowoOCENA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH MŁODYCH KONSUMENTÓW Z WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO
Natalia Wachowiak, Izabela Steinka Akademia Morska w Gdyni OCENA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH MŁODYCH KONSUMENTÓW Z WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO Nawyki żywieniowe stanowią o stanie zdrowia, samopoczuciu, kondycji fizycznej
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 59 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 59 SECTIO D 2005 Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Epidemiologii AM w Lublinie Students Scientific Association
Bardziej szczegółowoMiejsce mięsa w diecie
Miejsce mięsa w diecie Walory zdrowotne mięsa od dawna są przedmiotem kontrowersyjnych poglądów wśród ludzi. Jedni widzą w mięsie znakomite źródło niezbędnych składników odżywczych, inni natomiast przypisują
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 2, 173 179 OCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW EVALUATION OF FATTY ACIDS AND CHOLESTEROL INTAKE BY A GROUP OF STUDENTS Agata Wawrzyniak,
Bardziej szczegółowoZWYCZAJE ŻYWIENIOWE STUDENTEK UMB W ZALEŻNOŚCI OD SYTUACJI EKONOMICZNO-SPOŁECZNEJ
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 1, 59-63 ZWYCZAJE ŻYWIENIOWE STUDENTEK UMB W ZALEŻNOŚCI OD SYTUACJI EKONOMICZNO-SPOŁECZNEJ NUTRITIONAL HABITS OF FEMALE STUDENTS OF THE MEDICAL UNIVERSITY OF BIALYSTOK DEPENDING
Bardziej szczegółowo10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Potrawy typu fast food a żywność przygotowywana w domu. Cele: uświadomienie różnic pomiędzy daniami typu fast food a żywnością przygotowywaną
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Zdrowe żywienie w cukrzycy Dieta dla osób dieta 1200 kcal chorujących na dieta 1500 kcal cukrzycę typu 2* dieta 1800 kcal *bez mikroalbuminurii Zaproponowana
Bardziej szczegółowoKatedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu KWESTIONARIUSZ ANKIETY SPOSÓB ŻYWIENIA I AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA OSÓB STOSUJĄCYCH KĄPIELE ZIMOWE Zwracamy się do Państwa
Bardziej szczegółowodr inż. Marta Jeruszka-Bielak Wszechnica żywieniowa Warszawa, 21 października 2015 r.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia dotyczące żywienia w stołówkach i asortymentu w sklepikach szkolnych szansą na poprawę sposobu żywienia i stanu zdrowia dzieci i młodzieży. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak
Bardziej szczegółowoSposób żywienia a ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych
618 Probl Hig Epidemiol, 91(4): 618-622 Sposób żywienia a ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych Mode of nutrition and risk of cancer diseases Dorota Dydjow-Bendek, Jan Ejsmont Zakład Higieny i Epidemiologii,
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne związane z żywieniem osób dorosłych i starszych
44 Artykuły oryginalne Hygeia Public / original Health 2010, 45(1): papers 44-48 Zachowania zdrowotne związane z żywieniem osób dorosłych i starszych Health behaviours related to the nutrition of adults
Bardziej szczegółowoZachowania żywieniowe grupy osób starszych zamieszkałych w Polsce i Niemczech
Probl Gacek Hig M. Epidemiol Zachowania 2008, żywieniowe 89(3): 401-406 grupy osób starszych zamieszkałych w Polsce i Niemczech 401 Zachowania żywieniowe grupy osób starszych zamieszkałych w Polsce i Niemczech
Bardziej szczegółowoCo z kwasami tłuszczowymi nasyconymi? Ograniczać czy nie?
Co z kwasami tłuszczowymi nasyconymi? Ograniczać czy nie? Dorota Szostak-Węgierek Zakład Dietetyki Klinicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny Zalecenia dla osób dorosłych, które mogą odnieść korzyść z
Bardziej szczegółowoW WIEKU PRZEDSZKOLNYM
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 1.Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2.Bądź codziennie aktywny fizycznie ruch korzystnie wpływa na sprawność
Bardziej szczegółowoTalerz Zdrowia - skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania
Talerz Zdrowia - skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania Krzysztof Krygier Wydział Nauk o Żywności SGGW w Warszawie Rada ds. Diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia przy Ministrze Zdrowia Długość życia Polaków
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoPoziom wiedzy pacjentów kierowanych na koronarografię na temat prewencji wtórnej choroby wieńcowej
Kobuszewska Probl Hig Epidemiol L i wsp. 2014, Poziom 95(1): wiedzy 165-169 pacjentów kierowanych na koronarografię na temat prewencji wtórnej... 165 Poziom wiedzy pacjentów kierowanych na koronarografię
Bardziej szczegółowoWarsztaty nauczycieli Zespołu Szkół Zawodowych im. Króla Jana III Sobieskiego w Przeworsku w szkole partnerskiej Universita dei Sapori 10 14 marzec
Warsztaty nauczycieli Zespołu Szkół Zawodowych im. Króla Jana III Sobieskiego w Przeworsku w szkole partnerskiej Universita dei Sapori 10 14 marzec 2014 r. Realizacja komponentu ponadnarodowego W dniach
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoOcena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem aplikacji internetowej Nutri-Day
Pac Probl A, Hig Sochacka-Tatara Epidemiol 2010, E, Majewska 91(3): 419-424 R. Ocena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem aplikacji internetowej... 419 Ocena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem
Bardziej szczegółowoPRODUKTY MLECZNE JAKO ŹRÓDŁO JODU W DIECIE DZIECI PRZEDSZKOLNYCH Z POZNANIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 252 256 Katarzyna Waszkowiak, Krystyna Szymandera-Buszka PRODUKTY MLECZNE JAKO ŹRÓDŁO JODU W DIECIE DZIECI PRZEDSZKOLNYCH Z POZNANIA Katedra Technologii Żywienia
Bardziej szczegółowoSPOSÓB ODŻYWIANIA OSÓB POCHODZĄCYCH Z RÓŻNYCH ŚRODOWISK, Z UWZGLĘDNIENIEM SPOŻYCIA MIĘSA I RYB ORAZ ICH PRZETWORÓW
UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY IM. JANA I JĘDRZEJA ŚNIADECKICH W BYDGOSZCZY ZESZYTY NAUKOWE NR 252 ZOOTECHNIKA 37 (2009) 49-59 SPOSÓB ODŻYWIANIA OSÓB POCHODZĄCYCH Z RÓŻNYCH ŚRODOWISK, Z UWZGLĘDNIENIEM
Bardziej szczegółowoOSZACOWANIE SPOŻYCIA TŁUSZCZÓW OGÓŁEM ORAZ KWASÓW TŁUSZCZOWYCH PRZEZ MŁODZIEŻ WIEJSKĄ BESKIDU ŻYWIECKIEGO
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 5 (66), 119 131 ANNA STACHURA, PAWEŁ M. PISULEWSKI, ANETA KOPEĆ, TERESA LESZCZYŃSKA, RENATA BIEŻANOWSKA-KOPEĆ OSZACOWANIE SPOŻYCIA TŁUSZCZÓW OGÓŁEM ORAZ KWASÓW
Bardziej szczegółowoKomentarz Dietetyk 322[20] Czerwiec 2012. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży KOMENTARZ DO PRAC EGZAMINACYJNYCH. w zawodzie: Dietetyk 322[20]
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży KOMENTARZ DO PRAC EGZAMINACYJNYCH w zawodzie: Dietetyk 322[20] ETAP PRAKTYCZNY SESJA LETNIA 2012 Łomża, lipiec 2012 r. Strona 1 z 35 1. Treść zadania z załącznikami:
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH STUDENTÓW UCZELNI MEDYCZNEJ W LATACH 2003/2004 I 2008/2009
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 723 727 Danuta Czapska, Lucyna Ostrowska, Ewa Stefańska, Jan Karczewski OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH
Bardziej szczegółowoWYBRANE ZACHOWANIA ZDROWOTNE STUDENTÓW WYŻSZEJ SZKOŁY WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I TURYSTYKI - ZACHOWANIA ŻYWIENIOWE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 409-414 Robert Szczerbiński 1), Jan Karczewski, Joanna Maksymowicz-Jaroszuk WYBRANE ZACHOWANIA ZDROWOTNE STUDENTÓW WYŻSZEJ SZKOŁY WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I TURYSTYKI
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoRola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
Bardziej szczegółowoOCENA JAKOŚCI DIETY STUDENTÓW W ZALEŻNOŚCI OD ICH PŁCI I WIEDZY ŻYWIENIOWEJ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 474 478 Grzegorz Galiński, Jolanta Czarnocińska, Katarzyna Zaborowicz OCENA JAKOŚCI DIETY STUDENTÓW W ZALEŻNOŚCI OD ICH PŁCI I WIEDZY ŻYWIENIOWEJ Katedra Higieny
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 277 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 277 SECTIO D 2003 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego Wydziału Pielęgniarstwa
Bardziej szczegółowoZalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2
Zalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2 Zalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2 Odżywiaj się zdrowo Podstawowym zaleceniem zdrowotnym dla osób chorych na cukrzycę jest jedz zdrowo. Osoba
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,
Bardziej szczegółowoZaawansowana konsultacja z zakresu medycyny żywienia kwestionariusz dietetyczny
Zaawansowana konsultacja z zakresu medycyny żywienia kwestionariusz dietetyczny Instrukcje: Proszę opisać w poniższym kwestionariuszu Pana/Pani przeciętną dietę. Proszę opisać 2 przykładowe dni tygodnia
Bardziej szczegółowoPOSTAWY I ZACHOWANIA KONSUMENTÓW WOBEC ŻYWNOŚCI PROZDROWOTNEJ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1030 1034 Witold Kozirok, Anna Baumgart, Ewa Babicz Zielińska POSTAWY I ZACHOWANIA KONSUMENTÓW WOBEC ŻYWNOŚCI PROZDROWOTNEJ Katedra Handlu i Usług Akademia Morska
Bardziej szczegółowoPURE ARCTIC OIL. Olej omega-3 z bogatych wód Arktyki w 100% naturalny
PURE ARCTIC OIL Olej omega-3 z bogatych wód Arktyki w 100% naturalny 01 JESTEŚMY CORAZ BARDZIEJ ŚWIADOMI KORZYŚCI, JAKIE DAJE ZBILANSOWANA DIETA, AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA I CODZIENNA PIELĘGNACJA Jak to zatem
Bardziej szczegółowoMaria E. Pyzik, Joanna Rodziewicz-Gruhn Nawyki żywieniowe kobiet w różnych grupach wiekowych
Maria E. Pyzik, Joanna Rodziewicz-Gruhn Nawyki żywieniowe kobiet w różnych grupach wiekowych Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna 6, 185-191 2005 PRACE NAUKOWE Akademii
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia
Bardziej szczegółowoLiofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać
Bardziej szczegółowoANALIZA WYBRANYCH ZWYCZAJÓW ŻYWIENIOWYCH STUDENTÓW ŁÓDZKICH UCZELNI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVI, 2013, 2, str. 186 193 Agnieszka Szczodrowska, Wiesława Krysiak 1) ANALIZA WYBRANYCH ZWYCZAJÓW ŻYWIENIOWYCH STUDENTÓW ŁÓDZKICH UCZELNI Zespół Analityki Żywności i Środowiska,
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego WPiNoZ Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoPREFERENCJE KONSUMENTÓW W ZAKRESIE WYBORU OPAKOWAŃ DO TŁUSZCZÓW ROŚLINNYCH
Joanna Białek, Elżbieta Kondratowicz-Pietruszka Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie PREFERENCJE KONSUMENTÓW W ZAKRESIE WYBORU OPAKOWAŃ DO TŁUSZCZÓW ROŚLINNYCH Polski rynek produktów tłuszczowych należy
Bardziej szczegółowoŻywność, żywienie, zdrowie
Żywność, żywienie, zdrowie est modus in rebus Roman Cichon CM UMK 2013 ŻYWNOŚĆ BEZPIECZNA pod względem higienicznym, UMOŻLIWIAJĄCA dostarczanie potrzebnych składników odżywczych, UMOŻLIWIAJĄCA prawidłowe
Bardziej szczegółowoŚWIADOMOŚĆ ŻYWIENIOWA SPOŻYWANIA RYB I PRZETWORÓW WŚRÓD MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVII, 2014, 1, str. 49 56 Ewa Cieślik, Agnieszka Siembida, Iwona Cieślik 1), Katarzyna Zaglaniczna ŚWIADOMOŚĆ ŻYWIENIOWA SPOŻYWANIA RYB I PRZETWORÓW WŚRÓD MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA
Bardziej szczegółowoDIETA PRZY CHOROBACH SERCA
ZALECENIA OGÓLNE Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (należy dbać o urozmaicenie posiłków). W skład produktów spożywczych wchodzą niezbędne składniki odżywcze zawarte w różnych ilościach i
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoPrezentacja materiałów przygotowanych. programu edukacyjnego Trzymaj formę!
Prezentacja materiałów przygotowanych do realizacji V edycji programu edukacyjnego Trzymaj formę! KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA REALIZACJĘ IV EDYCJI PROGRAMU EDUKACYJNEGO PT. TRZYMAJ FORMĘ! ZAKOPANE, 6 8 PAŹDZIERNIKA
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 393 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 393 SECTIO D 200 Klinika Kardiochirurgii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie Cardiac Surgery Department of Pomeranin
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Celem głównym Materiał i metody
STRESZCZENIE Choroby układu krążenia od lat pozostają jedną z głównych przyczyn śmierci w Europie. W licznych badaniach opisano czynniki ryzyka, które predysponują do rozwoju miażdżycy i wystąpienia choroby
Bardziej szczegółowoMateriałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoAnaliza zachowań żywieniowych predysponujących do rozwoju chorób żywieniowozależnych u osób po 40. roku życia
Angelika Śmidowicz, Julita Reguła Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Zakład Dietetyki, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Analiza zachowań żywieniowych predysponujących do rozwoju chorób żywieniowozależnych
Bardziej szczegółowo