Dodatki paszowe stosowane w żywieniu trzody chlewnej

Transkrypt

1 Mgr inż. Kamila Stachyra Katedra Biochemii i Toksykologii Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Dodatki paszowe stosowane w żywieniu trzody chlewnej 1. Racjonalne żywienie trzody chlewnej Potrzeby pokarmowe świń zależą od wieku, masy ciała, stanu fizjologicznego i kierunku użytkowanie. Oprócz znajomości zapotrzebowania zwierząt niezbędna jest prawidłowa ocena wartości pokarmowej paszy. Nadmiar lub niedobór energii albo chociażby jednego składnika pokarmowego, zmniejsza produkcyjność zwierząt, pogarsza wykorzystanie paszy. Bardzo często, wskutek błędów żywieniowych, dochodzi do spadku wydajności u trzody chlewnej, a co za tym idzie wystąpienia u nich schorzeń lub chorób, którym często towarzyszy biegunka. Aby uniknąć takowych problemów, producenci pasz dodawali do mieszanek paszowych antybiotyki, jako stymulatory wzrostu. Niestety stosowanie antybiotyków w paszy powodowało uodparnianie się na nie drobnoustrojów patogennych oraz stanowiło poważne zagrożenie dla zwierząt i człowieka. Od stycznia 2006 roku Komisja Europejska zabroniła stosowania w paszach wszelkich antybiotyków. W związku z tym od kilku lat przeprowadzane są badania nad wykorzystaniem innych nie-antybiotykowych stymulatorów wzrostu. Do takowych stymulatorów należą m.in.: prebiotyki. Racjonalne żywienie świń powinno uwzględnić, m.in. nowoczesne systemy oceniania pasz i określenie potrzeb pokarmowych w postaci norm [Grela, 2007]. Normy żywienia [1993] starannie określają, jaka ilość składników paszy zabezpieczy potrzeby pokarmowe zwierząt, a tym samym pozwoli zmniejszyć poziom białka w paszy. Ograniczenie zawartości białka w paszy dla trzody chlewnej powoduje jednocześnie pełne zapotrzebowanie na niezbędne aminokwasy egzogenne. Dobrze zbilansowane mieszanki żywieniowe zapewniają zdrowie zwierząt jak również wysoko wydajną produkcję. Racjonalne żywienie zwierząt polega również na wprowadzaniu do mieszanek dodatków paszowych. Celem wprowadzania komponentów paszowych jest m.in. poprawa efektów produkcyjnych, zmniejszenie śmiertelności zwierząt, lepsze przyrosty masy ciała przy zmniejszeniu wykorzystania paszy. Aby podnieść produkcyjność, wydłużenie okresu

2 użytkowania i poprawę stanu zdrowia zwierząt, do mieszanek paszowych dodawano antybiotykowe stymulatory wzrostu. 2. Antybiotykowe stymulatory wzrostu Pierwotnie słowo antybiotyk" określało jakikolwiek produkt wytwarzany przez drobnoustroje, który nawet w bardzo małych stężeniach hamował wzrost lub zabijał pewne mikroorganizmy. Obecnie termin ten jest zwykle stosowany w szerszym znaczeniu i dodatkowo obejmuje wszelkie półsyntetyczne lub nawet całkowicie syntetyczne substancje mające takie właściwości [Singleton, 2000]. Pierwszy antybiotyk został odkryty w 1929 r. przez Aleksandra Fleminga, który zaobserwował hamujący wpływ grzyba Penicillium notatum na bakterie gatunku Staphylococcus. W połowie XX wieku zaczęto dodawać do pasz antybiotyki. Badania prowadzone w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii udowodniły sens i cel podawania antybiotyków zwierzętom. Badania wykazały lepsze przyrosty masy ciała jak również poprawę ogólnej zdrowotności zwierząt, zapobieganie wielu dokuczliwym chorobom i poprawę wykorzystania paszy. Efekty te zaobserwowano w opasie i odchowie cieląt oraz prosiąt [Dibner i Richards, 2005]. W Polsce antybiotyki zaczęto stosować w latach 70 XX wieku. Na początku dodawano substancje, które były produktami ubocznymi (grzybnie z kadzi fermentacyjnych nasycone antybiotykiem), powstającymi podczas produkcji antybiotyków dla ludzi [Różański i Drymel, 2009]. Jukes i in. [1950] w trakcie prowadzonego doświadczenia zauważyli szybsze przyrosty masy ciała, poprawę ogólnej zdrowotności zwierząt, lepsze wykorzystanie paszy podczas odchowu prosiąt. Sposób działania antybiotyki na wzrost masy ciała. Antybiotyki oddziałują na procesu biochemiczne zachodzące w komórkach somatycznych jak również wpływają na układ hormonalny. Dzięki właściwościom bakteriostatycznym i (lub) bakteriobójczym antybiotyki oddziałują na stosunki ilościowe oraz skład jakościowy mikroflory przewodu pokarmowego, przez co modyfikują procesy trawienia i wchłaniania składników pokarmowych. Antybiotyki zmieniają stopień wchłaniania niektórych składników pokarmowych. Dotychczasowe badania udowodniły, że tetracykliny hamują wchłanianie kwasów tłuszczowych z jelit do krwi. Zmieniają przemiany tłuszczów i związków azotowych, wpływają na stopień wykorzystania włókna. Spośród 130 rodzajów antybiotyków zastosowanie w żywieniu zwierząt jako antybiotyki paszowe znalazło około 20. Antybiotyki stosowane jako stymulatory wzrostu wpływały na rozwój bakterii z grupy Clostridium, Lactobacillus i Streptococcus oraz

3 metabolizm bakterii przewodu pokarmowego. Podawane antybiotyki eliminowały dobroczynne bakterie flory jelitowej, przez co zwiększał się udział bakterii chorobotwórczych, prowadziło to do biegunek. Niestety antybiotyki używane w produkcji zwierzęcej były często identyczne z używanymi w lecznictwie ludzi. Pochodzące od zwierząt antybiotykoodporne drobnoustroje, oprócz wywoływania zakażeń u człowieka, stanowią źródło przekazywanych patogennym dla ludzi bakteriom genów, kodujących ich antybiotykoodporność [Pejsak i Truszczyński, 2006]. W związku z tym, iż stosowanie antybiotyków w tym ASW mogło przyczyniać się do wzrostu antybiotykoodpornych bakterii człowieka, Unia Europejska wprowadziła obowiązujący od 1 stycznia 2006 r. zakaz stosowania antybiotykowych stymulatorów wzrostu u zwierząt rzeźnych, w tym u świń, we wszystkich krajach członkowskich. Konsekwencje wprowadzenia zakaz stosowania antybiotykowych stymulatorów wzrostu (ASW) w żywieniu trzody chlewnej: w zakresie efektów produkcyjnych zmniejszenie przyrostów dziennych, zwiększenie zużycia paszy na 1 kg przyrostu masy ciała rosnących świń, pogorszenie jakości tusz oraz zwiększona śmiertelność, odnośnie warunków zoohigienicznych i środowiskowych zwiększenie produkcji gazów kloacznych (amoniaku i siarkowodoru) i innych szkodliwych metabolitów bakteryjnych (np. toksycznych amin), zwiększenie produkcji kału i moczu, występowanie powikłań i schorzeń układu pokarmowego - zwiększona aktywność patogenów (czerpanie ze składników odżywczych żywiciela, a w zamian dostarczanie mu toksyn), zmniejszona produkcja kwasów organicznych, biegunki, rozrostowe zapalenie jelit, spirochetoza, dyzenteria i inne [Grela i Czech, 2005]. W wyniku wycofania antybiotyków zaczęto szukać skutecznej alternatywy dla ASW. W grupie tej znalazły się naturalne dodatki paszowe, które wywołują podobne efekty produkcyjne co ASW. Do tej grupy należą m.in.: zakwaszacze (kwasy organiczne i nieorganiczne, sole tych kwasów), susze zielarskie i wyciągi roślinne, enzymy i proenzymy, probiotyki oraz prebiotyki. 3.Kwasy organiczne i nieorganiczne stosowane w żywieniu trzody chlewnej Do zakwaszania paszy mogą być wykorzystywane krótkołańcuchowe kwasy organiczne, do których należą m.in.: kwas mlekowy, fumarowy, propionowy, cytrynowy, sorbowy, octowy, jabłkowy i winowy [Świątkiewicz i Świątkiewicz, 2009]. Kwasy organiczne dodawane do paszy i wody obniżają ph treści przewodu pokarmowego,

4 zmieniają proces fermentacji, co ogranicza niekorzystną florę bakteryjną oraz produkowane przez nią toksyny [Grela, 2001]. Niskie ph w przewodzie pokarmowym niszczy ściany komórkowe bakterii grammujemnych i zapobiega replikacji kwasu dezoksyrybonukleinowego [Castro, 2005]. W żołądku środki zakwaszające wspomagają działanie kwasu solnego, aktywują pepsynogen (który jest zymogenem) do aktywnej formy enzymu pepsyny [Świątkiewicz i Świątkiewicz, 2009]. Dodatkowym efektem stosowania kwasów organicznych jest większa przyswajalność wapnia (Ca2+) i żelaza (Fe3+) z racji tego, iż tworzy on rozpuszczalne sole wapnia i żelaza. Kwasy organiczne są całkowicie przyswajalne i metabolizowane w organizmie zwierząt. Dodatek zakwaszaczy do pasz poprawia ich smak, co wpływa na ich chętne przyjmowanie przez zwierzęta. Bardzo ważne jest stosowanie kwasów organicznych w żywieniu prosiąt, ponieważ w pierwszych dniach po odstawieniu. Przyjęcie nadmiernej ilość paszy powoduje niewielkie zakwaszenie żołądka. W konsekwencji ph w treści przewodu pokarmowego podnosi się, co powoduje osłabienie funkcji ochronnej bariery żołądka i namnażanie się chorobotwórczych bakterii [Hansen i wsp., 2007]. Kwasy organiczne są dostępne w postaci preparatów stałych i płynnych. W żywieniu trzody chlewnej stosujemy kwas mlekowy w postaci 1% roztworu, jako dodatek do pasz suchych. Roztwór 1% uzyskujemy po zmieszaniu 1 kg kwasu mlekowego 50% z 50 litrami wody. Przy podawaniu z wodą do picia stosujemy roztwór 0,5% (0,5 kg kwasu mlekowego 50% na 50 litrów wody). Dla trzody chlewnej możemy również podawać kwas mlekowy z mlekiem w ilości 0,5 do 1,0 kg na 50 litrów mleka. Kwas mlekowy 50 % może być z powodzeniem stosowany do szybkiego i skutecznego kiszenia pasz [Grela, 2001]. Ważną zaleta kwasu mlekowego jest optymalizowanie bilansu witaminowego w jelitach [Konieczna,1995]. Badacze amerykańscy przypuszczają, że Acidophillus, którego zalicza się do bakterii kwasu mlekowego, w biosyntezie jelitowej uczestniczy w tworzeniu witaminy B12. Witamina ta ma znaczący wpływ na powstawanie czerwonych ciałek krwi, skąd można wnioskować, że Acidophyllus jest bardzo pomocny w leczeniu niedokrwistości oraz skutecznie wspomaga walkę ze złośliwą anemią [Ciechanowska, 1988]. W zapobieganiu i leczeniu zaburzeń przewodu pokarmowego należy wykorzystać antyseptyczne właściwości kwasu mlekowego, zakwaszając nim wodę podawaną do picia. Przy występowaniu objawów biegunki, braku apetytu lub innych zaburzeniach przewodu pokarmowego, których przyczyną jest zmiana paszy, należy przez trzy dni podawać ptakom do picia 0,2% roztwór kwasu mlekowego. Stwierdzono, że takie zakwaszenie

5 wody nie tylko nie wywiera ujemnego wpływu na zwierzęta, ale i gwarantuje ich większą zdrowotność [Napierała, 1996]. Zastosowanie kwasów organicznych zarówno w żywieniu drobiu jak i trzody chlewnej nie wywiera ujemnego wpływu na te organizmy. Sprzyja natomiast rozwojowi korzystnej mikroflory jelitowej, zwiększa przyrosty masy mięsnej poprzez aktywowanie enzymów trawiennych, zmniejsza zużycie paszy i śmiertelność zwierząt oraz wpływa na ogólną sprawność młodych zwierząt [Partanen i wsp., 2007]. 4.Zioła stosowane w żywieniu trzody chlewnej Preparaty ziołowe znajdują duże zastosowanie jako składniki mieszanek paszowych dla trzody chlewnej. Do przygotowania dodatków ziołowych stosuje się różne części roślin: podziemne kłącza i korzenie oraz naziemne kora, łodygi, liście, kwiaty, owoce i nasiona. Rośliny zbierane są w fazie, gdy zawierają odpowiednią ilość substancji czynnych. Po zbiorze powinny być dobrze wysuszone oraz przechowywane w odpowiednich warunkach temperatury, wilgotności i oświetlenia. W żywieniu trzody chlewnej można stosować pojedyncze zioła bądź ich mieszanki, zarówno w postaci suszu albo w formie wywaru. Zawarte w ziołach substancje biologicznie czynne wpływają na poprawę smakowitości paszy, pobudzają również apetyt zwierząt, zwielokrotniają pobranie paszy, regulują procesy trawienia i przemianę materii. Zioła są bogatym źródłem witamin, związków mineralnych jak również kwasów organicznych. Szereg ziół stosowanych w żywieniu świń ma działanie przeciwzapalne oraz antybakteryjne co wykazało doświadczenie prowadzone przez Perisa i Asensio (2002). Mieszanki ziołowe stymulują układ hormonalny i odpornościowy, przez co mogą być stosowane w leczeniu infekcji bakteryjnych i wirusowych. Zioła i ich wyciągi działają przeciwbiegunkowo [Kołacz i in., 1997]. Dzięki swym pozytywnym aspektom zioła mogą być dopuszczone jako naturalne stymulatory, które mogą zastąpić antybiotykowe stymulatory wzrostu. Do ziół najczęściej stosowanych w żywieniu zwierząt należą: czosnek, lebiodka, mięta, rumianek, kora wierzby, pokrzywa, dziurawiec, kozieradka, krwawnik, szałwia, tymianek. Wybrane zioła mogą wpływać na efekty reprodukcyjne zwierząt. W ostatnich latach przeprowadzono liczne badania dotyczące wpływu surowców zielarskich w paszy na użytkowość rozpłodową loch. Uzyskane wyniki badań dowodzą o pozytywnym wpływie ziół na efekty reprodukcyjne świń. Wykorzystywanie mieszanek ziołowych z dodatkiem pokrzywy jak również kopru włoskiego przyczyniło się do zminimalizowania czasu trwania porodu i przyśpieszenia odejścia łożyska [Paschma i Wawrzyński, 2003].

6 Flawonoidy zawarte w rumianku, jako dodatku do paszy dla macior korzystnie wpływają na przebieg porodu i zdrowotność nowo urodzonych prosiąt. Doświadczenie prowadzone przez Kołacza i wsp. (1997) dowiodło, iż po zastosowaniu mieszanki z dodatkiem takich ziół jak: koper, rumianek, nagietek, bazylia i kozieradka, nastąpiło podwyższenie przyrostów masy ciała prosiąt po odsadzeniu. Kuhn i in. (2005) po wprowadzeniu wyciągu z jeżówki lochom ciężarnym i karmiącym wywołało podwyższenie stężenia immunoglobulin IgG i IgA u prosiąt. 5.Probiotyki stosowane w żywieniu trzody chlewnej Za probiotyki uważa się zarówno preparaty zawierające żywe i/lub martwe mikroorganizmy, jak również dostarczane przez nie metabolity, które przyczyniają się do stabilizacji równowagi populacji mikroorganizmów i aktywności enzymatycznej w przewodzie pokarmowym, wywierając tym samym dodatni wpływ na wzrost i rozwój zwierząt. W skład preparatu probiotycznego może wchodzić odpowiednio wyselekcjonowany pojedynczy, naturalny szczep bakterii jelitowych lub mieszanina mikroorganizmów oraz ich metabolitów. Probiotyki dla trzody chlewnej powinny być przygotowane w oparciu o mikroorganizmy izolowane ze światła przewodu pokarmowego świń. Wynika to z tego, iż bardzo często probiotyki skuteczne u jednego gatunku zwierząt są zupełnie nieprzydatne u innych gatunków. Większość używanych probiotyków jest produkowana z bakterii kwasu mlekowego. Do produkcji probiotyków wykorzystuje się następujące szczepy: Lactobacillus acidophilus, L. casei, L. plantarum, L. actis, Bifidobacterium bifidum, Pediococcus acidilacti, Enterococcus faecium, Bacillus subtilis, B. toyoi [Holzapfel i wsp., 2001] Głównym zadaniem bakterii probiotycznych jest utrzymanie równowagi mikrobiologicznej (ilościowej i jakościowej) przewodu pokarmowego. Bakterie te powinny się charakteryzować: bardzo dobrą adhezją, tj. przyleganiem do powierzchni nabłonka przewodu pokarmowego, zdolnością do szybkiego namnażania się i do zasiedlania przewodu pokarmowego, odpornością na niskie ph, konkurencyjnością o pożywienie w stosunku do mikroflory patogennej, brakiem właściwości patogennych lub toksycznych dla organizmu gospodarza, wywieraniem korzystnego wpływu na jego organizm, efektywnością działania, tj. szybkim obniżeniem i utrzymaniem właściwego ph oraz aktywności enzymatycznej. Korzystne oddziaływanie probiotyków na organizm zwierzęcia polega na:

7 obniżaniu ph treści jelit poprzez wytwarzanie przez bakterie probiotyczne kwasów organicznych (mlekowego, octowego, propionowego, masłowego), stabilizacji pożytecznej mikroflory przewodu pokarmowego i zapobieganiu rozwojowi mikroflory chorobotwórczej, poprawie trawienia i przyswajania składników pokarmowych, obniżaniu poziomu toksycznych produktów metabolizmu w przewodzie pokarmowym i krwi, co sprzyja ograniczeniu występowania biegunek, zwiększeniu odporności na infekcje bakteryjne i poprawie zdrowotności, zwiększeniu aktywności niektórych enzymów jelitowych - laktazy, sacharazy, maltazy, a w konsekwencji wzrostu strawności pobieranej paszy, stymulowaniu odporności ogólnej organizmu oraz odporności miejscowej w obrębie błon śluzowych przewodu pokarmowego, obniżaniu poziomu trójglicerydów i cholesterolu we krwi oraz tkankach [Dziuba i Tokarska, 2001]. Zastosowanie opracowanych preparatów probiotycznych w hodowli zwierząt powoduje zmniejszenie zużycia paszy oraz poprawę zdrowotności zwierząt, co również wpływa na obniżenie kosztów produkcji. 6.Prebiotyki stosowane w żywieniu trzody chlewnej Prebiotyki są dodatkiem paszowym nie zawierającym mikroorganizmów. Zawierają natomiast substancje odżywcze, stymulujące rozwój i wzrost naturalnej, pożytecznej mikroflory jelitowej zasiedlającej przewód pokarmowy zwierząt oraz tłumiące potencjalnie szkodliwe bakterie. Do grupy prebiotyków należą niestrawne substancje, które mają wpływ na mikroflorę jelitową poprzez zwiększenie ilości bakterii kwasu mlekowego i zmniejszenie ilości patogenów. Najczęściej stosowanymi prebiotykami są poli- i oligosacharydy, do których należą inulina, fruktooligosacharydy (FOS), są one zawarte w roślinach (m.in. cykoria, szpinak, karczochy), mannanooligosacharydy MOS produkty otrzymywane ze ścian komórkowych drożdży (Saccharomyces cerevisiae). Ponadto do prebiotyków zalicza laktuloza (polimer fruktozo-glukozowy, powstający podczas przemian laktozy). Fruktooligosacharydy po raz pierwszy wykorzystano w Japonii w celu poprawy zdrowia oraz wyników produkcyjnych zwierząt [Hirayama, 2002]. Efektem stosowania tego oligosacharydu był wzrost w przewodzie pokarmowym populacji bakterii korzystnych dla organizmu, takich jak szczepy rodzajów Bifidobacterium i Lactobacillus. Jednak w związku z tym, że wyniki

8 stosowania fruktooligosacharydów nie były powtarzalne ich wykorzystanie było ograniczone. Prebiotyczne sacharydy są fermentowane w okrężnicy do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, z przewagą octowego i mlekowego, które są absorbowane przez nabłonek jelita i metabolizowane. W produkcji zwierzęcej, a nawet u ludzi, przyjęły się mannanooligosacharydy. Prebiotyki te produkowane są z zewnętrznych ścian komórkowych określonego szczepu drożdży, Saccharomyces cerevisiae. Wspomniane związki wykazują zdolność ograniczania kolonizacji jelit cienkich i grubych chorobotwórczymi drobnoustrojami charakteryzującymi się obecnością fimbrii typu 1. Fimbrie te umożliwiają adhezję chorobotwórczych bakterii (E. coli, Salmonella spp.) do mannozozależnych receptorów enterocytów nabłonka ściany jelit [Truszczyński, Pejsak, 2007]. Mannanooligosacharydy mogą przyczyniać się do poprawy przyrostu masy ciała poprzez dwa sposoby działania. Pierwszy sposób to przyłączanie się mannanoligosacharydów do ściany komórkowej bakterii. Uniemożliwia to przyleganie chorobotwórczych drobnoustrojów do komórek nabłonkowych jelita [Spring i wsp., 2000]. Ponadto, MOS może wzmacniają układ odpornościowy poprzez wywołanie bezpośredniej reakcji przeciwciała [Newman i Newman, 2001]. Od wielu lat prowadzone są badania dotyczące wpływu mannan oligosacharydów w hodowli zwierząt. Dvorak i Jacques [1998] w prowadzonym przez siebie doświadczeniu udowodnili, iż 0,2% dodatek Bio-MOSu do paszy dla prosiąt wpływa pozytywnie na przyrosty masy ciała. Podobne wyniki uzyskali Davis i in. [2002]. Wykazali oni, iż suplementacja 0,2% Bio- MOSu do paszy wpływa dodatnio na wzrost prosiąt w okresie od urodzenia do 38 dnia życia. W grupie doświadczalnej odnotowano przyrostu masy ciała na poziomie 427 g, z kolei w grupie kontrolnej 402 g. Zaobserwowano nieznaczne zwiększenie zużycia paszy w grupie z dodatkiem Bio-MOSu (617 g) w porównaniu do grupy kontrolnej (611 g). Kolejne badania prowadzone przez Davisa i in. [2004] polegały na wprowadzeniu do paszy dla prosiąt (od urodzenia do 21 dnia życia) 0,3% dodatku prebiotyku (mannan oligosacharydu). W tym doświadczeniu również zaobserwowano zwiększenie dziennych przyrostów masy ciała, jak również zwiększenie pobierania paszy. Dzienne przyrosty masy ciała w grupie z dodatkiem Bio-MOSu wynosiły średnio 311 g, podczas gdy w grupie kontrolnej 231 g. Zużycie paszy w grupie doświadczalnej wynosiło 392 g, a w grupie kontrolnej 357 g. Ponadto Newman i Newnam [2001] poinformowali, że prosięta loch otrzymujących dodatek Bio-MOSu w okresie dni przed porodem szybciej przybierały na wadze.

9 Miguel i in. [2004] prowadzili doświadczenie w którym 21 i 28 dniowym prosiętom podawano dodatek 0,2% i 0,4% Bio-MOSu. W uzyskanych wynikach zauważono, iż 0,2% dodatek Bio-MOSu do paszy dla prosiąt spowodował większe przyrosty masy ciała aniżeli w grupie kontrolnej. Odnotowano ponadto obniżenie zużycia paszy o ponad 7% w stosunku do grupy kontrolnej. Dodatek 0,4% Bio-MOSu również wywołał lepsze przyrosty masy ciała w porównaniu do grupy kontrolnej. Nie zaobserwowano zmniejszenia zużycia paszy. Keegan i in. [2005] przeprowadzili doświadczenie na prosiętach, w okresie od urodzenia do 27 dnia życia, które polegało na badaniu oddziaływania m.in. probiotyków oraz prebiotyków (w postaci Bio-MOS) na przyrosty masy ciała i zużycie paszy u prosiąt. W doświadczeniu zaobserwowano, że dodatek 0,3% Bio-MOSu wpływa pozytywnie na przyrosty masy ciała. Odnotowano, że w grupie prosiąt otrzymującej dodatek Bio-MOS, dzienne przyrosty masy ciała wynosiły średnio 318 g, podczas gdy w grupie kontrolnej, nie otrzymującej prebiotyku, przyrosty wynosiły 313 g. W grupie doświadczalnej zaobserwowano również obniżenie zużycia paszy (395 g) w porównaniu do grupy kontrolnej (404 g). Stockland [1999] przeprowadzał doświadczenia na prosiętach w wieku 21 dni. Przez 30 dni zwierzętom były podawane dodatki Bio-MOSu od 0,1% do 0,4% do paszy. We wszystkich grupach odnotowano większe dzienne przyrosty masy ciała prosiąt aniżeli w grupie kontrolnej bez dodatku prebiotyku. Z kolei zużycie paszy przeważnie było większe w grupie z dodatkiem Bio-MOSu niż w grupie kontrolnej. Stockland stwierdził, iż dodatek 0,3% Bio-MOS do paszy jest najbardziej optymalne i daje najlepsze efekty produkcyjne. W grupie otrzymującej 0,3% prebiotyku dzienne przyrosty masy ciała wynosiły 213 g, podczas gdy w grupie kontrolnej 166 g. Maxwell i in. [1999] potwierdził, iż dodatek 0,3% Bio-MOS do paszy wywiera lepsze efekty produkcyjne w porównaniu z suplementacją 0,2% prebiotyku. Badania prowadzone przez Brendemuhl i Harvey [1999] wskazują stosowne dodawanie do paszy 0,2% prebiotyku aniżeli 0,1% Bio-MOS. Dodatek 0,2% Bio-MOSu spowodował większe przyrosty masy ciała (649 g) w porównaniu z grupą kontrolną (639 g). Zaobserwowano również zmniejszenie zużycia paszy w grupie doświadczalnej (1102 g). W grupie kontrolnej zużycie paszy wynosiło (1120 g). Doświadczenie Davisa i in. [2002] prowadzone było na trzodzie chlewnej uwzględniając poszczególne grupy wiekowe. Pierwsza z nich startet od kg masy ciała, druga grower do uzyskania 68 kg i trzecia grupa (finisher) do 106 kg masy ciała (do uboju). Wszystkie grupy otrzymywały ten sam dodatek w postaci prebiotyku Bio- MOS w ilości

10 0,2%. W grupie pierwszej (od 20 do 32 kg) odnotowano większe dzienne przyrosty masy ciała (583 g) w porównaniu z grupą kontrolną bez dodatku prebiotyku (578 g). Dzienne zużycie paszy było mniejsze w grupie z dodatkiem Bio-MOSu (1348 g). W grupie kontrolnej zużycie paszy wynosiło (1370 g). W kolejnej grupie wiekowe, grower (32-68 kg m.c.), u zwierząt otrzymujących prebiotyk do paszy odnotowano wyższe przyrosty masy ciała. Wynosiły one 922 g, podczas gdy w kontroli wynosiły 903 g. Zużycie paszy w grupie z Bio-MOS kształtowało się na poziomie 2304 g a w kontroli 2295 g. W ostatniej grupie wiekowej (finisher) zauważono wyższe przyrosty masy ciała u zwierząt otrzymujących prebiotyki (1067 g), a niżeli w grupie kontrolnej (1001 g). W grupie z dodatkiem Bio-MOS odnotowano większe zużycie paszy (3244 g). W grupie kontrolnej zużycie paszy wynosiło 3060 g. Literatura dostępna u Autora