Sektor publiczny a korupcja

Transkrypt

1 Wykład: Sektor publiczny a korupcja

2 Wydatki publiczne jako % nominalnego PKB Źródło: OECD. Kraj Australia 34,3 33,7 33,1 33,5 33,3 33,1 33,2 34,0 36,8 36,3 35,2 35,7 35,1 36,3 Austria 51,2 50,5 51,3 53,9 50,0 49,1 48,6 49,5 52,8 52,8 50,7 51,7 51,3 52,6 Belgium 49,1 49,8 51,0 49,2 51,9 48,5 48,2 49,8 53,7 52,6 53,6 55,1 54,7 54,3 Canada 41,2 40,4 40,2 39,0 38,4 38,6 38,6 39,2 43,7 43,3 41,9 41,5 41,1 40,4 Czech Republic 43,9 45,6 50,0 43,3 43,0 41,9 41,0 41,2 44,6 43,8 43,2 44,5 42,3 42,9 Denmark 54,2 54,6 55,1 54,6 52,8 51,6 50,8 51,5 58,1 57,7 57,7 59,4 57,2 58,9 Estonia 34,8 35,8 34,8 34,0 33,6 33,6 34,0 39,7 44,7 40,5 37,6 39,5 38,3 37,5 Finland 48,0 49,0 50,3 50,3 50,4 49,2 47,4 49,3 56,2 55,8 55,2 56,7 58,5 59,3 France 51,6 52,8 53,4 53,3 53,6 52,9 52,6 53,3 56,7 56,6 55,9 56,7 57,0 56,7 Germany 47,5 47,9 48,4 47,2 47,0 45,3 43,5 44,1 48,3 48,0 45,2 44,7 44,6 44,9 Greece 45,1 45,0 44,9 45,8 44,6 45,4 47,5 50,6 54,0 51,4 51,9 53,4 58,5 46,6 Hungary 47,6 51,2 49,4 49,1 50,1 51,9 50,4 49,2 51,2 49,8 49,9 48,7 49,7 49,1 Iceland 42,6 44,3 45,6 44,0 42,2 41,6 42,3 57,7 51,0 51,6 47,4 47,4 46,3 46,7 Ireland 33,2 33,5 33,2 33,6 33,9 34,4 36,7 42,8 48,2 65,5 47,1 42,6 42,9 40,8 Israel 51,4 52,8 51,5 48,5 47,1 45,6 43,8 43,1 43,0 42,3 41,9 41,7 40,9 40,6 Italy 47,7 47,1 48,0 47,6 47,9 48,4 47,6 48,6 51,9 50,5 49,7 50,6 50,6 50,6 Japan 38,0 38,2 37,8 36,6 36,4 36,0 35,8 36,9 41,9 40,7 41,9 42,0 43,1 42,3 Korea 24,7 24,4 29,5 26,8 27,3 28,4 29,1 31,0 33,5 31,0 32,3 32,7 33,1 32,9 Luxembourg 38,2 41,6 41,8 42,6 41,5 38,6 36,3 39,1 45,2 43,6 42,6 43,9 43,6 43,8 Netherlands 45,3 46,1 47,0 46,1 44,8 45,5 45,2 46,2 51,4 51,3 49,8 50,4 49,7 50,1 New Zealand 37,6 36,7 37,3 36,9 38,1 39,4 39,3 41,7 42,5 48,5 45,1 43,6 43,2 41,3 Norway 44,1 47,1 48,2 45,1 41,8 40,0 40,3 39,8 46,2 45,2 43,9 43,3 44,7 45,0 Poland 43,8 44,3 44,7 42,6 43,4 43,9 42,2 43,2 44,6 45,4 43,4 42,2 42,0 41,7 Portugal 43,2 43,1 44,7 45,4 46,6 45,2 44,4 44,8 49,8 51,5 49,3 47,4 48,7 48,3 Slovak Republic 44,5 45,1 40,1 37,7 38,0 36,5 34,2 34,9 41,6 39,8 38,9 38,2 38,7 38,9 Slovenia 47,3 46,2 46,2 45,6 45,1 44,3 42,3 44,1 48,7 49,5 49,9 48,4 59,4 49,8 Spain 38,7 38,9 38,4 38,9 38,4 38,4 39,2 41,4 46,2 46,3 45,7 47,8 44,8 42,9 Sweden 54,5 55,6 55,6 54,2 53,9 52,7 50,9 51,8 54,9 52,4 51,5 51,9 52,8 52,4 Switzerland 34,8 36,9 36,3 35,9 35,2 33,2 32,1 32,1 34,1 33,9 33,7 34,1 34,0 33,6 United Kingdom 39,9 40,9 41,8 42,7 43,4 43,6 43,4 47,2 50,8 49,8 48,2 48,2 47,1 46,5 United States 35,1 36,2 36,8 36,5 36,5 36,4 37,1 39,2 43,2 42,8 41,6 40,1 39,0 38,0

3 Saldo finansów publicznych (jako % PKB) Źródło: OECD. Kraj Australia 1,8-0,7-5,0-5,2-3,6-3,3-1,8 Austria -1,0-1,0-4,1-4,5-2,4-2,5-2,3 Belgium -0,1-1,1-5,6-3,9-3,9-4,0-2,6 Canada 1,5-0,3-4,8-5,2-4,0-3,2-2,9 Czech Republic -0,7-2,2-5,8-4,8-3,3-4,4-3,3 Denmark 4,8 3,3-2,8-2,7-2,0-4,1-1,8 Estonia 2,4-2,9-2,0 0,2 1,2-0,3 0,0 Finland 5,3 4,3-2,7-2,8-1,1-2,3-2,3 France -2,7-3,3-7,6-7,1-5,3-4,9-4,0 Germany 0,2-0,1-3,1-4,2-0,8 0,2-0,2 Greece -6,8-9,9-15,6-10,8-9,6-10,0-4,1 Hungary -5,1-3,7-4,5-4,4 4,2-2,0-2,8 Iceland 5,4-13,5-9,9-10,1-5,6-3,4-0,2 Ireland 0,1-7,4-13,9-30,8-13,3-7,5-7,5 Israel -1,6-4,0-6,7-4,8-4,4-5,1-5,7 Italy -1,6-2,7-5,4-4,3-3,7-2,9-3,0 Japan -2,1-1,9-8,8-8,3-8,9-9,9-10,3 Korea 4,7 3,0-1,1 1,3 2,0 2,1 1,4 Luxembourg 3,7 3,2-0,8-0,9-0,2-0,8-0,7 Netherlands 0,2 0,5-5,6-5,0-4,4-4,0-3,7 New Zealand 4,5 0,4-2,7-7,5-5,3-3,9-2,4 Norway 17,3 18,8 10,5 11,1 13,4 13,9 12,3 Poland -1,9-3,7-7,4-7,9-5,0-3,9-3,4 Portugal -3,2-3,7-10,2-9,9-4,4-6,4-6,4 Slovak Republic -1,8-2,1-8,0-7,7-5,1-4,3-2,6 Slovenia -0,0-1,9-6,2-5,9-6,4-4,0-7,8 Spain 1,9-4,5-11,2-9,7-9,4-10,6-6,9 Sweden 3,6 2,2-1,0-0,0 0,0-0,7-1,6 Switzerland 1,0 2,0 0,8 0,3 0,5 0,7 0,7 United Kingdom -2,7-4,9-10,8-10,0-7,9-6,5-7,1 United States -2,9-6,6-11,9-11,4-10,2-8,7-5,4

4 Dług publiczny w USA, U.S. NATIONAL DEBT CLOCK The Outstanding Public Debt as of : $ 17,958,843,792,021 Debt per citizen $56,237. Debt per taxpayer $153,390. Źródło: US Debt Clock

5 Dług publiczny (jako % PKB) Źródło: OECD. Kraj Australia 14,6 13,9 19,5 23,6 27,1 32,4 33,7 Austria 63,5 68,7 74,1 78,1 80,0 84,9 86,8 Belgium 87,9 92,7 99,8 99,5 101,9 104,1 104,7 Canada 65,0 69,2 81,5 83,0 83,4 85,5 85,2 Czech Republic 31,0 34,4 40,8 45,2 48,2 55,9 59,3 Denmark 34,3 41,4 49,3 53,1 59,9 58,9 58,6 Estonia 7,3 8,5 13,1 12,9 10,4 14,2 15,5 Finland 41,4 40,3 51,8 57,9 57,9 63,3 66,2 France 73,0 79,3 91,3 95,6 99,5 109,7 113,5 Germany 65,6 69,9 77,5 86,1 86,3 89,2 87,9 Greece 119,3 122,4 138,3 156,9 178,9 165,6 183,7 Hungary 73,3 77,1 86,4 87,3 85,9 89,0 88,9 Iceland 53,3 102,2 119,8 125,1 133,8 131,8 128,6 Ireland 28,6 49,7 70,5 98,0 112,2 123,3 129,3 Israel 78,5 77,1 79,5 76,0 73,9 72,9 73,0 Italy 114,4 116,9 130,1 128,9 122,0 140,2 143,6 Japan 162,4 171,1 188,7 193,3 210,6 219,1 228,4 Korea 28,8 30,4 33,5 34,3 36,2 35,1 35,0 Luxembourg 11,4 19,3 19,1 25,8 25,9 28,4 30,4 Netherlands 51,5 64,8 67,6 71,6 75,9 82,6 84,2 New Zealand 25,5 28,7 34,2 37,9 41,6 44,3 46,3 Norway 56,6 55,2 49,0 49,2 34,1 34,6 41,3 Poland 51,7 54,4 58,4 62,4 63,1 62,6 64,7 Portugal 75,5 80,8 94,0 105,5 121,6 138,8 142,8 Slovak Republic 33,5 32,2 40,4 45,9 48,2 56,6 58,8 Slovenia 29,5 28,8 43,1 47,3 51,1 61,0 70,7 Spain 42,4 47,8 62,9 67,8 77,1 90,5 97,8 Sweden 49,8 50,0 52,2 49,3 49,4 48,7 52,6 Switzerland 51,5 47,0 46,4 45,2 44,6 43,8 43,1 United Kingdom 47,0 57,5 72,0 85,6 100,4 103,9 109,1 United States 66,3 75,3 88,8 97,9 102,3 106,3 109,1

6 Dług publiczny w Polsce, ,018,399,881,453 PLN Źródło: dlugpubliczny.org.pl Dług w przeliczeniu na mieszkańca 27,389 PLN. Źródło: Ministerstwo Finansów, Strategia zarządzania długiem

7 Koszty utrzymywania deficytów oraz wzrostu długu publicznego Utrzymywanie deficytów oraz powiększanie długu (wzrost kosztów jego obsługi) absorbuje prywatne oszczędności brakuje funduszy na inwestycje (efekt wypierania). Nawet finansowanie deficytu przez zagranicznych inwestorów niesie ze sobą szereg ryzyk: nagłe zmniejszenie zakupu obligacji może doprowadzić do spadku wartości waluty, wzrostu stóp procentowych, wzrostu inflacji oraz recesji. Przy dużym zadłużeniu może pojawić się problem braku odpowiednich środków na finansowanie ważnych dóbr publicznych.

8 Dług publiczny a wzrost gospodarczy - wybrane rozwinięte gospodarki, Źródło: Reinhart i Rogoff, Growth in a time of debt, 2010.

9 Koszty obsługi długu Skarbu Państwa w mld zł, Źródło: Ministerstwo Finansów, Strategia zarządzania długiem

10 Potrzeby pożyczkowe brutto budżetu państwa,

11 Pojęcie korupcji Pojęcie korupcji wywodzi się z języka łacińskiego - corruptio oznacza zepsucie, przekupstwo, sprzedajność. Wg definicji Transparency International korupcja jest nadużyciem powierzonej władzy dla uzyskania prywatnej korzyści. Bank Światowy definiuje korupcję jako wykorzystywanie zajmowanego urzędu lub stanowiska do uzyskania nienależnych korzyści. Korupcja - takie zachowania, w których ludzie wykorzystują możliwości stwarzane przez pełnione role społeczne i zajmowane pozycje dla osiągania nieakceptowanych społecznie korzyści własnych. Krzysztof Kiciński Korupcja - branie (sprzedajność) i dawanie łapówek (przekupstwo), występujące w związku z pełnieniem czynności przez funkcjonariusza publicznego lub osobę powołaną do pełnienia funkcji publicznej. Mała Encyklopedia Prawa

12 Rodzaje korupcji Według kodeksu karnego przestępstwami ściśle korupcyjnymi są: - łapownictwo bierne przyjmowanie, żądanie, uzależnianie wykonania od wręczenia korzyści, sprzedajność (art. 228 kk); - łapownictwo czynne przekupstwo, wręczenie korzyści (art. 229 kk); - płatna protekcja podjęcie się pośrednictwa (art. 230 kk); - przekupstwo pośrednika (art. 231 kk); - nadużycie władzy przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków na szkodę interesu publicznego lub prywatnego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej (art. 231 kk); - korupcja wyborcza (art. 250 kk); - korupcja gospodarcza (art. 296a kk); - korupcja sportowa (art. 296b kk uchylony przez art. 64 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz. 857). Źródło: CBA.

13 Sfery życia publicznego najbardziej zagrożone korupcją 1) prywatyzacja (brak wycen prywatyzowanego majątku oraz nadzoru nad wyborem i postępowaniem firm doradczych); 2) gospodarowanie majątkiem publicznym (brak nadzoru właścicielskiego i kontroli nad inwestowaniem majątku w przedsięwzięcia z udziałem kapitału prywatnego); 3) działalność funduszy celowych i agencji (niejasne kryteria dysponowania środkami publicznymi i brak kontroli nad nimi); 4) udzielanie zamówień publicznych z naruszeniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych, zwłaszcza przez jednostki samorządu terytorialnego; 5) ustanawianie kontyngentów i udzielanie koncesji według nieprzejrzystych kryteriów; 6) działalność administracji skarbowej (udzielanie według uznania różnorakich ulg skarbowych); 7) działalność służb celnych (nieprawidłowe przeprowadzanie odpraw celnych ułatwiające przemyt na wielką skalę). Źródło: CBA.

14 Obszary działalności publicznej, w których ujawniono działania korupcyjne - służba zdrowia (wydawanie fikcyjnych zwolnień lekarskich, przyznawanie fikcyjnych grup inwalidzkich, przyjmowanie za łapówkę do szpitali i na zabiegi); - ubezpieczenia społeczne (fałszowanie i antydatowanie polis ubezpieczeniowych, wystawianie polis na fikcyjne pojazdy); - banki (przyjmowanie łapówek w zamian za udzielenie kredytu lub gwarancji bankowej); - administracja przedsiębiorstw państwowych (fałszowanie dokumentów, nieprzestrzeganie procedur, przyjmowanie łapówek od petentów); - aparat kontroli skarbowej (nieujawnianie wykrytych nieprawidłowości, wyłączanie spod kontroli pewnych osób i działań, udostępnianie osobom nieuprawnionym informacji uzyskanych w wyniku kontroli, nieformalne świadczenie doradztwa podatkowego); - administracja celna (przyjmowanie łapówek, niedopełnianie obowiązku kontroli, zaniżanie należności celnych, fałszowanie dokumentów przewozowych, wystawianie dokumentów poświadczających nieprawdę, umożliwianie nielegalnego przekraczania granicy); - organy samorządu (dokonywanie oszustw w trakcie przetargów, niezgodne z prawem dysponowanie powierzonymi lokalami). Źródło: CBA.

15 Odsetek respondentów wyrażających opinię, że korupcja jest problemem raczej dużym lub bardzo dużym Źródło: CBOS.

16 Możliwość załatwienia za pieniądze * odsetek odpowiedzi bardzo łatwo i raczej łatwo Źródło: Siemaszko i inni, Społeczna percepcja zagrożeń korupcyjnych w Polsce.

17 Możliwość załatwienia za pieniądze (c.d.)

18 Andrzej Pęczak afera korupcyjna Na początku lat 90' pracował w kolejnych spółkach "uwłaszczeniowych" zakładanych przez byłą nomenklaturę PZPR: m.in. Elpol S.A., OŁ Interster S.A., Profis sp. z o.o. W 1994 roku, po wyborczej wygranej koalicji SdRP-PSL, został wojewodą łódzkim. W 1997 r. został posłem z listy SLD. W tym samym roku mianowano go sekretarzem stanu w Ministerstwie Skarbu. W 1998 r. Pęczak został przewodniczącym Rady Wojewódzkiej SLD w Łodzi, z rekomendacji Leszka Millera. W 2001 r. ponownie wybrany do Sejmu, do listopada 2004 przewodniczył Komisji Kontroli Skarbowej. Po ujawnieniu afery w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska (defraudacja 42 mln zł) w maju 2004 r. oraz kilka miesięcy później sprawy płatnej protekcji i przyjęcia łapówki od Marka Dochnala, stracił w listopadzie 2004 roku immunitet poselski, a następnie został aresztowany. Został też wykluczony z SLD. Na wolność wyszedł na początku stycznia 2007 r. po dwóch latach aresztu, wpłaciwszy 400 tys. zł poręczenia majątkowego.

19 Andrzej Pęczak afera korupcyjna c.d. Prokuratura zarzuca Pęczakowi, że w 2004 roku jako poseł przyjął od Dochnala i jego asystenta 820 tys. zł i prawo użytkowania luksusowego mercedesa za 275 tys. zł. Lobbysta wręczył też baronowi SLD złoty zegarek firmy Franc Miller warty około 66 tys. zł. Za łapówki Pęczak miał informować Dochnala o prywatyzacjach firm państwowych branży energetycznej. Grozi mu kara do 12 lat więzienia. W procesie karnym dotyczącym działalności WFOŚiGW Andrzej Pęczak w styczniu 2009 został w pierwszej instancji skazany na karę 4 lat pozbawienia wolności. W styczniu 2011 Sąd Apelacyjny zmniejszył tę karę do 3 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności.

20 Andrzej Machnacz, szef Centrum Projektów Informatycznych MSWiA W 2003 roku zrobił doktorat z informatyki na Politechnice Warszawskiej, ale jeszcze jako student w Poznaniu zaczął pracę w krajowym oddziale Interpolu. Potem był najpierw ekspertem, a potem szefem Biura Łączności i Informatyki Komendy Głównej Policji. Odpowiadał za wdrożenie całego Systemu Informacyjnego Schengen w 2007 roku. Jako szef Centrum Projektów Informatycznych w MSWiA zarabiał około 8 tysięcy złotych, a dodatkowo, jako naukowiec oddelegowany z policji, miał zgodę zwierzchników na pracę zarobkową jako ekspert.

21 Andrzej Machnacz, szef CPI MSWiA, c.d. Największa jednorazowa łapówka w gotówce, jaką przyjął M., to 730 tys. złotych. Pieniądze miał dostać w walizce od wiceprezesa Netline Janusza J. Umawiali się przy jednej ze stacji metra na warszawskim Ursynowie. Andrzej M. jechał na miejsce motorem bmw - który dostał od dużego koncernu informatycznego, za nim samochodem podążał Janusz J. Zatrzymywali się dopiero w miejscu, gdzie nie było już kamer. Zdaniem prokuratorów, Andrzej M. za ustawienie przetargów wartych ponad 1,2 miliarda złotych wziął łapówki o łącznej wartości 5 milionów.

22 Corruption Perception Index 2013

23 Corruption Perception Index 2013 Źródło: Transparency International.

24 Corruption Perception Index 2013 Źródło: Transparency International.

25 Sylvio Berlusconi premier Włoch , , W 2013 r. Sąd Kasacyjny w Rzymie potwierdził karę więzienia dla byłego premiera, skazanego za oszustwa podatkowe w jego telewizji Mediaset. Sąd rozpatrywał odwołanie od orzeczenia sądów dwóch poprzednich instancji. Jest to pierwsze prawomocne skazanie Berlusconiego, choć wytoczono mu już 30 spraw sądowych. Mimo ostatecznego zatwierdzenia wyroku czterech lat pozbawienia wolności przez Sąd Kasacyjny, na mocy amnestii z 2006 roku Berlusconiemu pozostał do odbycia tylko rok pozbawienia wolności, który może odbyć w areszcie domowym ze względu na swój zaawansowany wiek były premier ma 76 lat.

26 Willy Claes sekretarz generalny NATO W październiku 1994 został sekretarzem generalnym NATO; rok później został zmuszony do ustąpienia, ponieważ udowodniono mu aferę korupcyjną związaną z włoskimi śmigłowcami. Sędziowie belgijskiego Trybunału Kasacyjnego skazali go na karę trzech lat pozbawienia wolności w zawieszeniu. Sąd uznał, że Claes - sprawujący wówczas urząd wicepremiera odpowiedzialnego za gospodarkę - wiedział o opłaceniu jego partii reprezentującej flamandzkich socjalistów przez firmy (włoską i francuską) w zamian za podpisanie z nimi kontraktów na dozbrojenie belgijskiej armii. Kara, jaką wymierzono Claesowi, jest najwyższą z przewidzianych w podobnych wypadkach.

27 Top 100 contractors USA, 2012 Global Vendor Name Wartość kontraktów (w mld USD) Lockheed Martin Corporation 36,9 The Boeing Company 29,4 Raytheon Company 15,1 General Dynamics Corporation 15,0 Northrop Grumman Corporation 10,4 United Technologies Corporation 8,3 Huntington Ingalls Industries Inc. 7,4 Saic Inc. 7,4 L-3 Communications Holdings Inc. 7,0 Bae Systems Plc 6,2 Mckesson Corporation 4,7 TOP 100 (RAZEM) 284,7

28 Lockheed Martin Corporation - kontrakty federalne 36,9 mld USD (2012) F117 Night Hawk 122 mln USD / sztuka F22 Raptor na badania, rozwój i testowanie wydano 28 mld dolarów

29 Sposoby walki z korupcją (% wskazań) Źródło: CBA.

30 Polski model walki z korupcją Źródło: CBA.

31 Korupcja a kodeks karny Źródło: KGP.

32 Korupcja a kodeks karny c.d. Źródło: KGP.

33 Liczba stwierdzonych przestępstw korupcyjnych Źródło: MSWiA.

34 Postępowania policji w sprawach o przestępstwa korupcyjne, 2013 Źródło: MSWiA.

35 Liczba podejrzanych o przestępstwa korupcyjne Źródło: MSWiA.

36 Czynności procesowe realizowane przez CBA, 2013 Źródło: CBA.

37 Obszary tematyczne postępowań przygotowawczych prowadzonych przez CBA administracja samorządowa 25% (w roku 2012: 26%), sektor gospodarczy 13% (16%), służba zdrowia i farmacja 8% (6%), administracja centralna 7% (8%), terenowa administracja rządowa 6% (10%), programy unijne 6% (7%), organa ścigania i wymiar sprawiedliwości 5% (6%), wojsko 5% (5%), administracja celna i skarbowa 5% (4%), sport 5% (3%), inne 15% (9%). Źródło: CBA.

38 Prawomocnie skazani za przestępstwa korupcyjne, 2010

39 Prawomocnie skazani za przestępstwa korupcyjne, 2013 Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości.

40 Ograniczanie dostępu do informacji przez polityków Z punktu widzenia polityków istnieje jeszcze inny powód zabiegania o brak jawności: ograniczenie jawności jest równoznaczne ze sztucznie wykreowaną rzadkością informacji i pozwala, jak większość sztucznie stworzonych sytuacji, w których jakieś dobro staje się rzadkie, osiągać rentę, która w niektórych krajach jest zdobywana na drodze nieskrywanej korupcji (poprzez sprzedaż informacji). W innych sytuacjach renta może stać się częścią wymiany podarunków, jak w przypadku dziennikarzy, którzy oferują laurki i zniekształcone relacje w zamian za uprzywilejowany dostęp do informacji. Źródło: J.Stiglitz, Informacja i zmiana paradygmatu w ekonomii, 2004.

41 Transparentność stanowienia prawa Grupa Kraje (wskaźnik transparentności systemu) Grupa I. Najbardziej transparentne Grupa II. Średnio transparentne Grupa III. Najmniej transparentne Nowa Zelandia (6,0), Szwecja (5,8), Szwajcaria (5,8), Finlandia (5,6), Dania (5,6), Kanada (5,5), Norwegia (5,4), Niemcy (5,4) Holandia (5,3), Austria (5,3), Australia (5,2), Irlandia (5,1), Francja (4,9), Wielka Brytania (4,9), USA (4,7), Japonia (4,6) Belgia (4,3), Portugalia (4,3), Hiszpania (4,3), Izrael (4,1), Grecja (4,1), Korea Płd. (3,8), Włochy (3,7) Polska 3,7 How easy is it for businesses in your country to obtain information about changes in government policies and regulations affecting their activities? [1 = impossible; 7 = extremely easy] Źródło: WEF, 2012.

42 Transparentność a Grupa Efektywność systemu prawnego Skuteczność prawa antymonopolowego Ochrona mniejszościowych udziałowców Grupa I. Najbardziej transparentne 5,6 5,4 5,5 Grupa II. Średnio transparentne 5,0 5,3 4,9 Grupa III. Najmniej transparentne 3,4 4,4 4,4 Polska [3,1; 4,3; 4,5] Źródło: WEF, 2012.

43 Transparentność a Grupa Corruption Perceptions Index (TI) Kontrola korupcji (WGI) Nieregularne płatności i łapówki (WEF) Grupa I. Najbardziej transparentne 9,0 2,1 6,4 Grupa II. Średnio transparentne 7,9 1,6 5,9 Grupa III. Najmniej transparentne 5,5 0,6 4,9 Polska [5,5; 0,4; 4,9] Źródło: TI, WGI, WEF.

44 Korupcja a wyniki gospodarcze Grupa Kraje (wskaźnik Corruption Perception Index 2011) Grupa I. Najmniej skorumpowane Grupa II. Średnio skorumpowane Grupa III. Najbardziej skorumpowane Nowa Zelandia (9,5), Dania (9,4), Finlandia (9,4), Szwecja (9,3), Norwegia (9,0), Holandia (8,9), Szwajcaria (8,8), Australia (8,8), Kanada (8,7) Niemcy (8,0), Japonia (8,0), Austria (7,8), Wielka Brytania (7,8), Belgia (7,5), Irlandia (7,5), USA (7,1), Francja (7,0) Hiszpania (6,2), Portugalia (6,1), Izrael (5,8), Korea Płd. (5,4), Włochy (3,9), Grecja (3,4) Polska 5,5 Źródło: Transparency International, 2011.

45 Korupcja a PKB per capita w tys. USD (PPP), 2011 Grupa państw PKB per capita (w tys. USD, PPP) Nieskorumpowani 42,0 Średnio skorumpowani 39,5 Skorumpowani 29,3 Polska [20,3] Korupcja a mediana rocznych dochodów dyspozycyjnych gospodarstw domowych, 2007 (w tys. USD) Grupa państw Mediana rocznych dochodów dyspozycyjnych gospodarstw domowych (w tys. USD) Nieskorumpowani 24,6 Średnio skorumpowani 23,4 Skorumpowani 16,2 Polska [9,1]

46 Korupcja a stopa zatrudnienia (średnia z lat ) Grupa państw Stopa zatrudnienia (w %) Nieskorumpowani 73,9 Średnio skorumpowani 67,7 Skorumpowani 61,6 Polska [59,3] Korupcja a stopa bezrobocia (średnia z lat ) Grupa państw Stopa bezrobocia (w %) Ogółem Osoby w wieku do 25 lat Nieskorumpowani 5,5 12,1 Średnio skorumpowani 6,8 14,1 Skorumpowani 8,4 19,9 Polska [13,3; 29,3]

47 . Korupcja a saldo finansów publicznych (w % PKB, średnia z lat ) Grupa państw Saldo finansów publicznych (w % PKB) Nieskorumpowani 1,8 Średnio skorumpowani -3,7 Skorumpowani -3,5 Polska [-5,0] Korupcja a dług publiczny % PKB (2010) Grupa państw Dług publiczny (w % PKB) Nieskorumpowani 52,4 Średnio skorumpowani 104,8 Skorumpowani 92,2 Polska [62,4]

48 Korupcja a konkurencyjność gospodarek, Global Competitiveness Index Grupa państw Global Competitiveness Index (w pkt.) Nieskorumpowani 5,3 Średnio skorumpowani 5,2 Skorumpowani 4,5 Grupa państw Polska [4,5] Korupcja a konkurencyjność międzynarodowa mierzona saldem na rachunku bieżącym w relacji do PKB (średnia z lat ) Saldo na rachunku bieżącym (w % PKB) Nieskorumpowani 4,1 Średnio skorumpowani 0,3 Skorumpowani -4,0 Polska [-4,7]

49 Korupcja a alokacja zasobów Grupa państw Marnotrawstwo publicznych pieniędzy* Jakość infrastruktury** Jakość systemu edukacyjnego*** Nieskorumpowani 4,6 5,9 5,4 Średnio skorumpowani 3,5 5,8 4,9 Skorumpowani 2,8 5,2 3,4 Polska [3,1; 3,8; 3,8] *skala 7-punktowa, na której 1 oznacza znaczące ekstremalne marnotrawstwo, a 7sektor publiczny wyjątkowo efektywny w dostarczaniu dóbr publicznych; **skala 7-punktowa, na której 1 oznacza wyjątkowo słabo rozwiniętą infrastrukturę, a 7 dobrze rozwiniętą i wysoce efektywną infrastrukturę; ***skala 7-punktowa, na której 1 oznacza system edukacyjny, który nie spełnia wymogów konkurencyjnej gospodarki, a 7 system edukacyjny bardzo dobrze dostosowany do wymogów konkurencyjnej gospodarki.

50 Korupcja a przestępczość Grupa państw Koszty przestępczości pospolitej dla biznesu* Koszty przestępczości zorganizowanej dla biznesu* Nieskorumpowani 5,8 6,4 Średnio skorumpowani 5,5 6,0 Skorumpowani 5,0 5,3 Polska [5,3; 5,7] *skala 7-punktowa na której 1 oznacza znaczące koszty, a 7 brak kosztów

51 Korupcja, przestępczość i wyniki gospodarcze Grecji Wskaźnik Corruption Perception Index 2011 (miejsce w rankingu TI) Wskaźnik zabójstw na 100 tys. mieszkańców (2011) Koszty przestępczości dla biznesu (miejsce w rankingu WEF) Przestępczość zorganizowana (miejsce w rankingu WEF) Niezależność sądownictwa (miejsce w rankingu WEF) Zaufanie do policji (miejsce w rankingu WEF) Zaufanie do polityków (miejsce w rankingu WEF) Grecja 3,4 (80 m.) 1,6 4,7 pkt. (68 m.) 5,4 pkt. (56 m.) 3,4 pkt. (84 m.) 4,0 pkt. (77 m.) 1,9 pkt. (138 m.) Corruption Perception Index 2013 (80. miejsce Grecji w rankingu TI) Źródło: TI, UNODC, WEF.

52 Wyniki gospodarcze Grecji (2) PKB per capita, 2011 Wskaźnik Saldo finansów publicznych (miejsce w rankingu WEF) Dług publiczny (miejsce w rankingu WEF) Stopa bezrobocia (w %, IX 2013) Stopa bezrobocia wśród młodzieży (w %) Eksport jako % PKB (miejsce w rankingu WEF) Jakość infrastruktury (miejsce w rankingu WEF) Grecja USD -6,4% PKB (130 m.) 158,5% PKB (147 m.) 27,6% 57,3% 27,5% (109 m.) 4,5 pkt. (60 m.) Źródło: UNODC, WEF, Eurostat.

53 Koniunktura w Grecji Wskaźnik Wzrost PKB (w %) 5,2 4,3 1,0-2,0-4,5 Stopa bezrobocia (w %) 9,0 8,4 7,8 9,6 12,7 Stopa zatrudnienia (w %) 61,0 61,4 61,9 61,2 59,6 Stopa inflacji (w %) 3,3 3,0 4,2 1,3 4,7 Saldo budżetu (% PKB) -6,0-6,7-9,8-15,6-10,4 Dług publiczny (% PKB) 115,6 112,9 116,1 131,6 147,3 Tempo wzrostu inwestycji (w %) 20,4 5,4-6,7-15,2-15,0

54 Rentowność 10-letnich obligacji w krajach PIIGS Źródło: NBP, Raport o inflacji, listopad 2014.

55 Wydatki na obronę narodową w Grecji Grecja na obronę narodową wydaje ok. 4% PKB, średnia dla krajów UE wynosi 1,7% PKB.

56 Antonios Kantas, zastępca dyrektora ds. uzbrojenia w Ministerstwie Obrony Narodowej Grecji, Antonios Kantas, przyjął łapówki w kwocie 8 milionów euro w zamian za zakup broni przez Grecję. Wśród zakupów z udziałem Kantasa są m.in. niemieckie czołgi Leopard 2, francuskie pociski Exocet dla myśliwców Mirage, niemiecka haubicoarmata PzH 2000, szwedzki radar rozpoznania artyleryjskiego "ARTHUR. Zgodziłem się przyjąć łapówkę tyle razy, że nie potrafię przypomnieć sobie każdej z nich.