- Chemia w kosmetologii dla liceum - Surowce kosmetyczne -

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "- Chemia w kosmetologii dla liceum - Surowce kosmetyczne -"

Transkrypt

1 Ćwiczenie 1 Temat: Badanie właściwości tłuszczów i wosków kosmetycznych. Bielenie wosku pszczelego i badanie jego właściwości. Cel ćwiczenia: Zapoznanie z właściwościami tłuszczów i wosków jako surowców kosmetycznych. I. Część teoretyczna 1. Tłuszcze kosmetyczne Związki lipidowe, obdarzone działaniem natłuszczającym, mają tendencję do sorpcji na powierzchni skóry i tym sposobem chronią ją przed nadmiernym odtłuszczeniem i przesuszeniem. Do kosmetycznych środków natłuszczających należą zarówno związki syntetyczne, jak i połączenia pochodzenia naturalnego, przy czym nie powinny one dawać niezgodności z kationo- lub anionoaktywnymi surfaktantami. Środki natłuszczające są charakterystycznymi składnikami artykułów kosmetycznych zawierających detergenty lub mających postać roztworów alkoholowo-wodnych. Dokładny mechanizm ich działania nie jest znany. Prawdopodobnie dzięki powinowactwu do keratyny odkładają się one na skórze, zastępując zmywany łój, a jednocześnie osłabiają właściwości odtłuszczające samego preparatu. Na powierzchni ciała łój skórny oraz woda muszą występować w odpowiednich proporcjach, bowiem oba składniki związane są w formę emulsji. Prawidłowy skład płaszcza wodno-lipidowego naskórka oraz jego odczyn ph są istotnymi elementami naturalnej bariery, chroniącej skórę przed patogennymi drobnoustrojami. Ponadto, związanie wody w formie emulsji opóźnia jej odparowanie, co wpływa korzystnie na utrzymanie właściwej wilgotności i elastyczności naskórka. Warstwa lipidowa naskórka chroni higroskopijne składniki przed wymyciem ich wodą. Składa się ona głównie z wydzieliny gruczołów łojowych, tłuszczu, naskórka i potu. Lipidy znajdujące się na powierzchni skóry zawierają około: 28% wolnych kwasów tłuszczowych, 33% triacylogliceroli, 14% wosków, 5% cholesterolu i jego estrów, 5% skwalenu, 1

2 8% węglowodorów parafinowych i 7% związków niezidentyfikowanych. Mieszanina wymienionych lipidów i wody tworzy na powierzchni skóry emulsję, najczęściej typu woda w oleju. Z uwagi na ich właściwości natłuszczające w kosmetyce stosowane są, m. in. z połączeń naturalnych : stałe i ciekłe substancje tłuszczowe pochodzenia roślinnego (oleje, masła, woski) tłuszcze wełny owczej (lanoliny) kazeina, lecytyny, produkty sekrecji gruczołu kuprowego ptaków wodnych, substancje mineralne (pochodne ropy naftowej) z połączeń syntetycznych: kwasy tłuszczowe oraz ich pochodne (estry, amidy), alkohole tłuszczowe i ich estry, oksyalkilowane alkohole tłuszczowe, wełniane i wielowodorotlenowe, a także perhydroskwalen (skwalan). Zestawienie związków chemicznych stosowanych jako substancje natłuszczające w kosmetyce przedstawia schemat. LIPIDY Alkohole tłuszczowe glicerydy woski sterole sfingolipidy Estry syntetyczne monoglicerydy stałe zwierzęce ceramidy triglicerydy ciekłe roślinne 2. Budowa i rodzaje wosków W odróżnieniu od estrów glicerolu i jednokarboksylowych kwasów tłuszczowych nasyconych i nienasyconych nazywanych tłuszczami, estry kwasów tłuszczowych i wyższych alkoholi monohydroksylowych o wzorze ogólnym CH 2 (CH 2 ) n -C(O)O(CH 2 ) m CH 3 nazywa się woskami. Są to substancje zarówno pochodzenia naturalnego (roślinnego, zwierzęcego jak i mineralnego) jak też otrzymywane syntetycznie. Woski naturalne są chemicznie 2

3 niejednorodne. Oprócz typowych estrów w ich skład wchodzą także: kwasy tłuszczowe, nierozgałęzione wyższe alkany, hydroksykwasy, estry alkoholi steroidowych i inne związki. Wszystkie woski to substancje drobnokrystaliczne, stałe, mięknące w stosunkowo niskiej temperaturze. Podstawowe właściwości najważniejszych wosków, stosowanych jako surowce kosmetyczne, zestawiono poniżej. Masło Shea (Karite) (INCI: Butyrospermum Parkii) jest to naturalny tłuszcz z orzechów drzewa rosnącego w Afryce masłosza jadalnego. Jest to miękka substancja o temperaturze topnienia ok. 36 o C. Z uwagi na dużą zawartość wielu aktywnych składników, takich jak: kwasy tłuszczowe, witaminy E i F, prowitamina A, alantoina oraz trójglicerydy jest bardzo cennym surowcem, wykorzystywanym w kremach, balsamach do ciała i włosów, mydłach, błyszczykach. Działa przeciwstarzeniowo, łagodzi podrażnienia, nawilża, zmiękcza blizny, wzmacnia cement międzykomórkowy warstwy rogowej naskórka. Jest też naturalnym filtrem promieni UV. Nie wykazuje działania alergizującego. Masło shea stosuje się także w produkcji czekolady jako tańszy a jednocześnie lepszy zamiennik masła kakaowego. Surowiec ten znany jest pod nazwą handlową Effadiane. Wosk pszczeli (INCI: Beeswax, Cera flava), najważniejszy wosk zwierzęcy. Dominującym składnikiem jest palmitynian mirycylowy. Występują także alkohole woskowe i węglowodory parafinowe. Stosowany jest jako podstawa maści, kremów, sztyftów, czynnik wiążący, regulator konsystencji a także pseudoemulgator w maściach chłodzących. Kwasy wosku pszczelego (INCI: Beeswax acid) są stosowane jako emulgatory O/W. W produkcji kosmetyków duże znaczenie ma także wybielony wosk pszczeli (INCI: Cera Alba). Wosk karnauba (INCI: Cera Carnauba) wosk roślinny z liści kopernicji, rosnącej w Brazylii palmy Copernicca Cerifera. Jest żółty i ma stosunkowo wysoką temperaturę topnienia oraz dobrą mieszalność z większością innych wosków. Jest jednym z najtwardszych wosków naturalnych na rynku kosmetycznym. Ma działanie natłuszczające, zmiękczające i nadające połysk. Stosowany często jako regulator konsystencji, ma również właściwości pielęgnacyjne skórę. Jest alternatywą do wosku pszczelego dla osób, które wolą produkty pochodzenia roślinnego. Jeśli jest stosowany jako substytut wosku pszczelego, w istniejącej recepturze, można zmniejszyć ilość wosku o połowę. Wosk Candelilla (INCI: Candelilla Cera) to także surowiec roślinny, pozyskiwany z liści drzewa Pedilanthes Pavonis, rośliny wywodzącej się z USA i Południowej Ameryki. Z liści tego drzewa otrzymuje się poprzez ekstrakcje wosk, który ma wygląd brązowawej do 3

4 żółtej masy, twardszej od wosku pszczelego, miększej od wosku Carnauba. Jest to substancja nierozpuszczalna w wodzie, dobrze rozpuszczalna w benzolu i w acetonie. Rozgrzany wosk candelilla zapachem przypomina wosk pszczeli, w stanie zimnym jest bezzapachowy. Ma właściwości natłuszczające, na skórze tworzy ochronny film. Sprawia, że skóra jest miękka, elastyczna i gładka. Stosowany także jako regulator konsystencji i składnik stabilizujący emulsje. W kosmetyce główne zastosowanie znajduje w szminkach. Wosk Candelilla jest stosowany także w wyrobach spożywczych jako czynnik glazurujący (np. w słodyczach), oznaczany jako E 902. Wosk z oleju mineralnego (INCI: Cera Microcristallina) o stosunkowo wysokiej temperaturze topnienia (in. ozokeryt; INCI: Ozokerite) o wysokiej zawartości cerezyny (INCI: Ceresin) i niskiej zawartości n-parafin. Regulator konsystencji preparatów niezawierających wody (środek zagęszczający i wiążący). Przy dużym stężeniu daje efekt okluzyjny, a nawet wykazuje działanie komedogenne. Olbrot to rzadko dzisiaj wykorzystywany wosk, który uzyskiwano kiedyś z jamy głownej waleni Physter monocephalus. Jest to gatunek wielorybów występujący na Oceanie Spokojnym i Indyjskim. W jamie ich czaszek znajduje się olej, z którego przez wymrożenie wykrystalizowuje się do 10% olbrotu. Oczyszczony surowiec jest białą krystaliczną substancją o temp. topnienia około 50 C o. Olbrot zawiera głównie palmitynian cetylu i inne estry cetylowe. Wosk ten był kiedyś stosowany do wyrobu maści i kremów, w tym tak zwanej maści chłodzącej (tzw. Cold Crem). Obecnie jednak surowiec ten jest bardzo trudno dostępny, stąd jest bardzo rzadko stosowany. W przemyśle kosmetycznym zastąpiono go syntetyczną pochodną. Lanolina bezwodna (INCI: Lanolin Alkohol) (Synonimy: Tłuszcz z wełny, Wosk z wełny). Lanolina jest tłuszczem, który uzyskuje się z wełny owczej podczas jej odtłuszczania i oczyszczania (między innym z kwasów tłuszczowych) przy użyciu rozpuszczalników organicznych lub roztworów wodorotlenków potasowych. Uzyskana w ten sposób masa jest poddawana szeregom zabiegów, które mają na celu jej oczyszczenie, wybielenie i odwonienie. Uzyskany w ten sposób surowiec jest jasnobrązową, tłustą masą o charakterystycznym "ostrym" zapachu. Lanolina bezwodna ma skomplikowany skład chemiczny. Zawiera ona bardzo różnorodne połączenia estrowe steroli (głównie cholesterolu) i wyższych alkoholi alifatycznych z kwasami tłuszczowymi. W farmacji lanolina znalazła zastosowania do formulacji różnego rodzaju maści. Nie bez znaczenia 4

5 jest tu fakt, że wosk ten ma własności emulgujące i pozwala na wytworzenie w maściach emulsji woda/olej. Mówiąc prościej, umożliwia ona wprowadzenie w podłoże maści różnych roztworów, które są z niej uwalniane na powierzchni skóry w trakcie wchłaniania maści. Również sama lanolina bardzo dobrze pielęgnuje naskórek, zmiękczając go. Wadą tego tłuszczu jako podłoża do maści może być jego charakterystyczny zapach, który dla niektórych osób nie jest miły. Można go jednak zamaskować poprzez dodatek niewielkich ilości olejków eterycznych. Lanolina jest wrażliwa na utlenianie oraz może zawierać zanieczyszczenia środowiskowe, odpowiedzialne za alergie. Wymienione rodzaje wosków są ważnymi surowcami kosmetycznymi. Poza nimi na rynku znanych jest cały szereg różnorodnych preparatów, które w nazwie zawierają określenie woski ich znaczenie jest jednak zgoła inne, są to najczęściej już gotowe wyroby o różnym przeznaczeniu, np. do depilacji, do masażu, itp. 3. Metody oczyszczania wosku pszczelego Aby wyodrębnione z różnych naturalnych źródeł woski stały się surowcem kosmetycznym, należy je poddać całemu szeregowi procesów, mających na celu odpowiednie przygotowanie surowca. Procesy te służą: rozdziale frakcji zawierających różne grupy związków chemicznych, oczyszczaniu surowca (np. bieleniu), stabilizacji, itp. W przypadku wosku pszczelego, żółtej lub żółtobrązowej substancji, ważne jest jej wybielenie. Metody bielenia wosku zasadniczo można podzielić na dwie kategorie: - fizyczne, - chemiczne. Do metod fizycznych możemy zaliczyć: - promieniowanie UV, - metody sorpcyjne. Zaletami tych metod jest to, że pozostawiają one swoisty zapach wosku pszczelego. Metody chemiczne wymagają zastosowania różnego rodzaju substancji o charakterze utleniającym, takich jak: - nadtlenek wodoru - manganiany (VII) potasu, amonu, srebra, - dichromiany(vi) potasu, sodu, amonu, 5

6 - kwas siarkowy, - kwas ortofosforowy, - kwas szczawiowy i inne związki utleniające. Minusem tej metody jest pozbawienie wosku jego naturalnego zapachu lub też wosk może nabyć obcego zapachu (tzw. chemicznego). 6

7 II. Część doświadczalna Odczynniki: Sprzęt: Nazwa Ilość Nazwa Ilość 1 szt. Wosk pszczeli surowy 5 g probówki 10 szt Perhydrol (nadtlenek wodoru 3 5 cm Pipety pojemności: 30%) - 5 cm 3-1 cm 3 2 szt. Kwas ortofosforowy 5 cm 3 Zlewki 25 cm 3 3 szt. Kwas szczawiowy stały mg Pipety Pasteura 3 szt. Wodorotlenek sodowy (10 % 5 cm 3 roztwór wodny) Lanolina, wazelina, oleje roślinne, Po ok. 1g smalec, parafina, masło karite Rozpuszczalniki: eter etylowy, Po ok. 5 cm 3 alkohol etylowy, glikol etylenowy, olej parafinowy, olej rycynowy, Wykonanie ćwiczenia 1. Bielenie wosku pszczelego: W trzech suchych zlewkach umieścić po ok. 1 g surowego wosku pszczelego. Zlewki umieścić na kuchence elektrycznej a w jednej z nich umieścićc termometr. Włączyć ogrzewanie, stopić wosk i zanotować temperaturę jego topnienia. Następnie w każdej z trzech zlewek przeprowadzić próby bielenia wosku z wykorzystaniem dostępnych odczynników. W tym celu do pierwszej probówki wkraplać roztwór nadtlenku wodoru, ostrożnie mieszając jej zawartość i utrzymywać w stanie łagodnego wrzenia. Obserwować zmiany. Następnie odstawić zlewkę do rozdzielenia obu warstw woskowej i wodnej zawierającą ewentualne zanieczyszczenia. Porównać barwę wosku surowego i poddanego rozjaśnianiu W drugiej probówce przeprowadzić próby bielenia z wykorzystaniem kwasu ortofosforowego (dodawać kroplami ok. 4 5 cm 3 ) a w trzeciej zastosować wodny roztwór kwasu szczawiowego, przygotowany wcześniej przez rozpuszczenie 0,2 0,3 g (COOH) 2 w 10 cm 3 wody. Następnie obie zlewki odstawić do zestalenia wosku. Dokonać obserwacji analogicznie jak pierwszej zlewki. 2. Badanie właściwości fizycznych substancji tłuszczowych: Scharakteryzować właściwości fizyczne dostępnych surowców. Wykonać na grzbiecie dłoni lub na wybranym obszarze przedramienia próby z rozprowadzaniem substancji. Zwrócić uwagę na oddziaływanie na skórę (natłuszczenie, nawilżenie, czas pozostawania na powierzchni skóry, 7

8 itp.) Sprawdzić rozpuszczalność dostępnych w ćwiczeniu substancji tłuszczowych w wodzie oraz podanych rozpuszczalnikach. Substancje stałe stopić i określić temperaturę topnienia. Podczas prób roztwarzania tłuszczów w wodzie sprawdzić jak zachowują się po dodaniu kilku kropli wodorotlenku sodowego. III. Sprawozdanie Scharakteryzować surowy wosk pszczeli oraz pozostałe substancje tłuszczowe barwa, zapach, konsystencja, temperatura topnienia, rozpuszczalność. Opisać przeprowadzone procesy bielenia wosku podać obserwacje oraz wyjaśnić zachodzące zmiany. Scharakteryzować otrzymany rozjaśniony produkt (konsystencja, barwa, zapach). Wskazać najdogodniejszy odczynnik do rozjaśniania wosku. IV. Wymagania teoretyczne Związki tłuszczowe: budowa, podział i właściwości. Woski: występowanie w przyrodzie, właściwości i zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Metody oczyszczania wosku pszczelego. V. Utylizacja Po zakończeniu ćwiczenia roztwory zlać do pojemnika oznaczonego literą O. Otrzymany wybielony wosk zabezpieczyć do następnego ćwiczenia. VI. Zalecana literatura 1. W. Malinka, Zarys chemii kosmetycznej, Volumed, Wrocław, M. Dziankowski, Chemia surowców kosmetycznych, Zakład Wydawnictw CZSP, Warszawa A. Marzec, Chemia kosmetyków surowce, półprodukty, preparatyka wyrobów, Dom organizatora, Toruń Chemia nowoczesnych kosmetyków substancje aktywne w preparatach i zabiegach kosmetycznych, Toruń R. Glinka, Receptura kosmetyczna, Oficyna Wydawnicza MA, Łódź R. Glinka, W. Brud, Technologia kosmetyków, Oficyna Wydawnicza MA, Łódź A. Jabłońska Trypuć, R. Czerpak, Surowce kosmetyczne i ich składniki, Wyższa Szkoła Kosmetologii i Ochrony Zdrowia w Białymstoku, Białystok VII. Opracowanie ćwiczenia i instrukcji: Danuta Kroczewska (grudzień 2008; modyfikacja czerwiec 2012) 8

Zagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii. studia I stopnia. Kierunek: Chemia kosmetyczna

Zagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii. studia I stopnia. Kierunek: Chemia kosmetyczna Zagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii studia I stopnia Kierunek: Chemia kosmetyczna rok akademicki 2018/2019 1. Proszę podać jakie przepisy i akty prawne regulują kwestie stosowania związków

Bardziej szczegółowo

V. Węglowodory. Hydroksylowe pochodne węglowodorów alkohole i fenole

V. Węglowodory. Hydroksylowe pochodne węglowodorów alkohole i fenole V. Węglowodory. Hydroksylowe pochodne węglowodorów alkohole i fenole V-1. Otrzymywanie węglowodorów nienasyconych i badanie ich właściwości (palność; reakcje z wodą bromową i KMnO 4 ) a) acetylenu (POKAZ)

Bardziej szczegółowo

Chemia i technologia kosmetyków / ElŜbieta Sikora, Marta Olszańska, Jan Ogonowski. Kraków, Spis treści

Chemia i technologia kosmetyków / ElŜbieta Sikora, Marta Olszańska, Jan Ogonowski. Kraków, Spis treści Chemia i technologia kosmetyków / ElŜbieta Sikora, Marta Olszańska, Jan Ogonowski. Kraków, 2012 Spis treści I. Wstęp 11 II. Zarys budowy i fizjologii skóry 14 II.1. Naskórek 14 II.2. Skóra właściwa 19

Bardziej szczegółowo

Budowa tłuszczów // // H 2 C O H HO C R 1 H 2 C O C R 1 // // HC O H + HO C R 2 HC - O C R 2 + 3H 2 O

Budowa tłuszczów // // H 2 C O H HO C R 1 H 2 C O C R 1 // // HC O H + HO C R 2 HC - O C R 2 + 3H 2 O Tłuszcze (glicerydy) - Budowa i podział tłuszczów, - Wyższe kwasy tłuszczowe, - Hydroliza (zmydlanie) tłuszczów - Utwardzanie tłuszczów -Próba akroleinowa -Liczba zmydlania, liczba jodowa Budowa tłuszczów

Bardziej szczegółowo

TŁUSZCZE. Technologia gastronomiczna. Zespół Szkół Gospodarczych im Spytka Ligęzy w Rzeszowie

TŁUSZCZE. Technologia gastronomiczna. Zespół Szkół Gospodarczych im Spytka Ligęzy w Rzeszowie TŁUSZCZE Technologia gastronomiczna Zespół Szkół Gospodarczych im Spytka Ligęzy w Rzeszowie Materiały przygotowali: mgr inŝ. Krzysztof Matłosz mgr Sabina Walat RZESZÓW 2005 Tłuszcze to estry gliceryny

Bardziej szczegółowo

BIOTECHNOLOGIA W KOSMETOLOGII SŁAWOMIR WIERZBA

BIOTECHNOLOGIA W KOSMETOLOGII SŁAWOMIR WIERZBA BIOTECHNOLOGIA W KOSMETOLOGII SŁAWOMIR WIERZBA TREŚĆ WYKŁADÓW Budowa i biologia skóry. Typy skóry. Funkcje skóry. Układ odpornościowy skóry. Starzenie się skóry. Przenikanie przez skórę. Absorpcja skórna.

Bardziej szczegółowo

FESTIWAL NAUKI PYTANIA Z CHEMII ORGANICZNEJ

FESTIWAL NAUKI PYTANIA Z CHEMII ORGANICZNEJ FESTIWAL NAUKI PYTANIA Z CHEMII ORGANICZNEJ Agata Ołownia-Sarna 1. Chemia organiczna to chemia związków: a) Węgla, b) Tlenu, c) Azotu. 2. Do związków organicznych zaliczamy: a) Metan, b) Kwas węglowy,

Bardziej szczegółowo

wyjaśnienie na przykładzie działania rozdzielacza i chromatografii podziałowej

wyjaśnienie na przykładzie działania rozdzielacza i chromatografii podziałowej Tłuszcze Lipidy grupa związków pochodzenia naturalnego, które są słabo rozpuszczalne w H 2 O, a dobrze rozpuszczalne w rozpuszczalnikach niepolarnych, takich jak: np. eter, chloroform wyjaśnienie na przykładzie

Bardziej szczegółowo

Substancje powierzchniowo czynne 24.10.2013

Substancje powierzchniowo czynne 24.10.2013 Substancje powierzchniowo czynne 24.10.2013 Budowa spc (surfaktant, tensyd) - są to cząsteczki amfifilowe ogon część hydrofobowa zwykle długi łańcuch alifatyczny (węglowodorowy) głowa część hydrofilowa

Bardziej szczegółowo

G-VI. Węgiel i jego związki z wodorem. Pochodne węglowodorów

G-VI. Węgiel i jego związki z wodorem. Pochodne węglowodorów G-VI. Węgiel i jego związki z wodorem. Pochodne węglowodorów Odczynnik Postać Piktogram GHS Hasło Zwroty H Mg wiórki NIEBEZPIECZEŃSTWO H228, H252, H261 etanol UWAGA H226 heksan NIEBEZPIECZEŃSTWO H225,

Bardziej szczegółowo

KREMY DO RĄK Produkty Mariza

KREMY DO RĄK Produkty Mariza KREMY DO RĄK Produkty Mariza Skóra dłoni jest delikatna, ponieważ ma mało gruczołów łojowych. Wytwarzana przez te gruczoły tłuszczowa ochrona znika po każdym myciu rąk wodą z mydłem i potrzebuje aż kilku

Bardziej szczegółowo

STRUKTURA A WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE I FIZYCZNE PIERWIASTKÓW I ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH

STRUKTURA A WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE I FIZYCZNE PIERWIASTKÓW I ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH 11 STRUKTURA A WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE I FIZYCZNE PIERWIASTKÓW I ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH CEL ĆWICZENIA Zapoznanie z właściwościami chemicznymi i fizycznymi substancji chemicznych w zależności od ich formy krystalicznej

Bardziej szczegółowo

WĘGLOWODORY. Uczeń: Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń:

WĘGLOWODORY. Uczeń: Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń: WĘGLOWODORY Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów nasyconych; zna pojęcie: szereg homologiczny; zna ogólny

Bardziej szczegółowo

[18] Receptura Kosmetyczna

[18] Receptura Kosmetyczna 1. Ogólne informacje o module Sylabus z modułu [18] Receptura Kosmetyczna Nazwa modułu RECEPTURA KOSMETYCZNA Kod modułu 18 Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil

Bardziej szczegółowo

CHEMIA PIĘKNA W Y D A W N I C T W O N A U K O W E P W N i

CHEMIA PIĘKNA W Y D A W N I C T W O N A U K O W E P W N i CHEMIA PIĘKNA W Y D A W N I C T W O N A U K O W E P W N i M arcin J! lifcl CHEMIA PIĘKNA WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN WARSZAWA 2012 Spis treści Przedmowa... IX 1. RYS HISTORYCZNY... 1 2. CHEMIA OGÓLNA... 4

Bardziej szczegółowo

OTRZYMYWANIE EMULSJI I BADANIE ICH WŁAŚCIWOŚCI

OTRZYMYWANIE EMULSJI I BADANIE ICH WŁAŚCIWOŚCI OTRZYMYWANIE EMULSJI I BADANIE ICH WŁAŚCIWOŚCI Odczynniki: wosk pszczeli (4 g) olej parafinowy (9 cm 3 i 6 cm 3 ) oliwa z oliwek (5,5 cm 3 ) boraks (Na 2 B 4 O 7 10H 2 O) (0,2 g) olejek zapachowy (lawendowy

Bardziej szczegółowo

PL B1. Preparat o właściwościach przeciwutleniających oraz sposób otrzymywania tego preparatu. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL

PL B1. Preparat o właściwościach przeciwutleniających oraz sposób otrzymywania tego preparatu. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL PL 217050 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217050 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 388203 (22) Data zgłoszenia: 08.06.2009 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny w klasie III

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny w klasie III Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny w klasie III rozumie pojęcia: chemia nieorganiczna, chemia organiczna; pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów zna pojęcie: szereg

Bardziej szczegółowo

Chemia związków węgla

Chemia związków węgla strona 1/7 hemia związków węgla Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Węgiel i jego związki. Proste węglowodory nasycone i nienasycone, alkohole, kwasy karboksylowe,

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów.

Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów. Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów. Wprowadzenie teoretyczne Cel ćwiczeń: Poznanie metod otrzymywania oraz badania właściwości węglowodorów alifatycznych

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 12 Lipidy - tłuszcze nasycone i nienasycone. Liczba jodowa, metoda Hanusa ilościowego oznaczania stopnia nienasycenia tłuszczu

Ćwiczenie nr 12 Lipidy - tłuszcze nasycone i nienasycone. Liczba jodowa, metoda Hanusa ilościowego oznaczania stopnia nienasycenia tłuszczu Ćwiczenie nr 12 Lipidy - tłuszcze nasycone i nienasycone. Liczba jodowa, metoda Hanusa ilościowego oznaczania stopnia nienasycenia tłuszczu Celem ćwiczenia jest: wykrywanie nienasyconych kwasów tłuszczowych

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA

SCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA SCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA Temat lekcji Jak można otrzymać mydło? Na podstawie pracy uczniów pod opieką Anny Suwińskiej.

Bardziej szczegółowo

Temat: Tłuszcze i ich właściwości. (lekcja dwugodzinna)

Temat: Tłuszcze i ich właściwości. (lekcja dwugodzinna) Iwona Grabowska-Broda Konspekt lekcji z chemii, klasa III gimnazjum Temat: Tłuszcze i ich właściwości. (lekcja dwugodzinna) Zagadnienia dotyczące tłuszczy będą realizowane na dwóch godzinach lekcyjnych.

Bardziej szczegółowo

KLASA III Dział 9. WĘGLOWODORY

KLASA III Dział 9. WĘGLOWODORY KLASA III Dział 9. WĘGLOWODORY rozumie pojęcia: chemia nieorganiczna/chemia organiczna; pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech pierwszych węglowodorów nasyconych; zna pojęcie szereg homologiczny zna

Bardziej szczegółowo

Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI

Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI Kuratorium Oświaty w Lublinie.. Imię i nazwisko ucznia Pełna nazwa szkoły Liczba punktów ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI Instrukcja dla ucznia

Bardziej szczegółowo

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/AT01/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/AT01/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 206658 (21) Numer zgłoszenia: 355294 (22) Data zgłoszenia: 05.10.2001 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego:

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z CHEMII 2013/2014

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z CHEMII 2013/2014 Uczeń klasy I: WYMAGANIA EDUKACYJNE Z CHEMII 2013/2014 -rozróżnia i nazywa podstawowy sprzęt laboratoryjny -wie co to jest pierwiastek, a co to jest związek chemiczny -wyszukuje w układzie okresowym nazwy

Bardziej szczegółowo

D O U G L A S N A T U R A L S 1 0 0 % N A T U R A L N O Ś C I

D O U G L A S N A T U R A L S 1 0 0 % N A T U R A L N O Ś C I D O U G L A S N A T U R A L S 1 0 0 % N A T U R A L N O Ś C I D O U G L A S N A T U R A L S Z N A C Z N I E W I Ę C E J N I Ż S K U T E C Z N A P I E L Ę G N A C J A Douglas Naturals to naturalna linia

Bardziej szczegółowo

(19) PL (11) (13)B1

(19) PL (11) (13)B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (21) Numer zgłoszenia: 324710 (22) Data zgłoszenia: 05.02.1998 (19) PL (11)189348 (13)B1 (51) IntCl7 C08L 23/06 C08J

Bardziej szczegółowo

G-VII. Substancje o znaczeniu biologicznym

G-VII. Substancje o znaczeniu biologicznym G-VII. Substancje o znaczeniu biologicznym Odczynnik Postać Piktogram GHS Hasło Zwroty H HCl roztwór 5% UWAGA H315, H319, H335 HNO 3 H 2 SO 4 stężony stężony NaOH roztwór 5% H314, EUH071 H314 H314 CuSO

Bardziej szczegółowo

Substancje o Znaczeniu Biologicznym

Substancje o Znaczeniu Biologicznym Substancje o Znaczeniu Biologicznym Tłuszcze Jadalne są to tłuszcze, które może spożywać człowiek. Stanowią ważny, wysokoenergetyczny składnik diety. Z chemicznego punktu widzenia głównym składnikiem tłuszczów

Bardziej szczegółowo

XXII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2014/2015

XXII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2014/2015 IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 23 maja 2015 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Sensoryka i środki zapachowe Kod przedmiotu K-2-2,kt Status przedmiotu Obowiązkowy Wydział / Instytut Instytut

Bardziej szczegółowo

2. Procenty i stężenia procentowe

2. Procenty i stężenia procentowe 2. PROCENTY I STĘŻENIA PROCENTOWE 11 2. Procenty i stężenia procentowe 2.1. Oblicz 15 % od liczb: a. 360, b. 2,8 10 5, c. 0.024, d. 1,8 10 6, e. 10 Odp. a. 54, b. 4,2 10 4, c. 3,6 10 3, d. 2,7 10 7, e.

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW.

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. Zagadnienia: Zjawisko dysocjacji: stała i stopień dysocjacji Elektrolity słabe i mocne Efekt wspólnego jonu Reakcje strącania osadów Iloczyn rozpuszczalności Odczynnik

Bardziej szczegółowo

UWAGA NA WRZĄCY OLEJ!!!!

UWAGA NA WRZĄCY OLEJ!!!! ĆWICZENIE 4 Lipidy Wykazanie obecności glicerolu próba akroleinowa 0,5 ml oleju 0,5ml glicerolu kilka kryształów bezwodnego CuSO 4 2x pipetka plastikowa kuchenka elektryczna 1x chwytak do probówek Przygotuj

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia. Kosmetologia Poziom i forma studiów studia I stopnia stacjonarne

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia. Kosmetologia Poziom i forma studiów studia I stopnia stacjonarne Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia Nazwa programu (kierunku) Kosmetologia Poziom i forma studiów studia I stopnia stacjonarne Specjalność: Ścieżka dyplomowania: Nazwa

Bardziej szczegółowo

Zadanie: 2 (4 pkt) Napisz, uzgodnij i opisz równania reakcji, które zaszły w probówkach:

Zadanie: 2 (4 pkt) Napisz, uzgodnij i opisz równania reakcji, które zaszły w probówkach: Zadanie: 1 (1 pkt) Aby otrzymać ester o wzorze CH 3 CH 2 COOCH 3 należy jako substratów użyć: a) Kwasu etanowego i metanolu b) Kwasu etanowego i etanolu c) Kwasu metanowego i etanolu d) Kwasu propanowego

Bardziej szczegółowo

Chemia kosmetyczna. Dr inż. Beata Orlińska. Katedra Technologii Chemicznej Organicznej i Petrochemii

Chemia kosmetyczna. Dr inż. Beata Orlińska. Katedra Technologii Chemicznej Organicznej i Petrochemii Chemia kosmetyczna Dr inż. Beata Orlińska Katedra Technologii Chemicznej Organicznej i Petrochemii Cel ćwiczenia W ramach ćwiczenia omówiona zostanie budowa, właściwości i zastosowanie związków powierzchniowo

Bardziej szczegółowo

MECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH

MECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Ćwiczenie 2 semestr 2 MECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Obowiązujące zagadnienia: Związki organiczne klasyfikacja, grupy funkcyjne, reakcje

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5. Badanie właściwości chemicznych aldehydów, ketonów i kwasów karboksylowych. Synteza kwasu sulfanilowego.

Ćwiczenie 5. Badanie właściwości chemicznych aldehydów, ketonów i kwasów karboksylowych. Synteza kwasu sulfanilowego. Ćwiczenie 5. Badanie właściwości chemicznych aldehydów, ketonów i kwasów karboksylowych. Synteza kwasu sulfanilowego. Wprowadzenie teoretyczne Cel ćwiczeń: Zapoznanie studentów z właściwościami chemicznymi

Bardziej szczegółowo

Plan dydaktyczny z chemii klasa: 2TRA 1 godzina tygodniowo- zakres podstawowy. Dział Zakres treści

Plan dydaktyczny z chemii klasa: 2TRA 1 godzina tygodniowo- zakres podstawowy. Dział Zakres treści Anna Kulaszewicz Plan dydaktyczny z chemii klasa: 2TRA 1 godzina tygodniowo- zakres podstawowy lp. Dział Temat Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania i wymaganiami edukacyjnymi z

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałZdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Kierunek studiów: Kosmetologia

Bardziej szczegółowo

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: 20.10.2000, PCT/US00/28979 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: 20.10.2000, PCT/US00/28979 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 203084 (21) Numer zgłoszenia: 349173 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 20.10.2000 (86) Data i numer zgłoszenia

Bardziej szczegółowo

Pochodne węglowodorów

Pochodne węglowodorów Literka.pl Pochodne węglowodorów Data dodania: 2010-01-12 15:53:16 Autor: Janina Tofel-Bykowa Sprawdzian wiadomości i umiejętności z chemii organicznej w kl. III gimnazjum. I Dokończ zdanie: 1. Nazwa grupy

Bardziej szczegółowo

Zadanie: 1 (1 pkt) Czy piorąc w wodzie miękkiej i twardej zużywa się jednakowe ilości mydła?

Zadanie: 1 (1 pkt) Czy piorąc w wodzie miękkiej i twardej zużywa się jednakowe ilości mydła? Zadanie: 1 (1 pkt) Czy piorąc w wodzie miękkiej i twardej zużywa się jednakowe ilości mydła? Zadanie: 2 (1 pkt) Woda twarda powoduje tworzenie się kamienia kotłowego. Uzasadnij, pisząc odpowiednie równania

Bardziej szczegółowo

WYBRANE METODY MODYFIKACJI ASFALTÓW. Prof. dr hab. inż. Irena Gaweł emerytowany prof. Politechniki Wrocławskiej

WYBRANE METODY MODYFIKACJI ASFALTÓW. Prof. dr hab. inż. Irena Gaweł emerytowany prof. Politechniki Wrocławskiej WYBRANE METODY MODYFIKACJI ASFALTÓW Prof. dr hab. inż. Irena Gaweł emerytowany prof. Politechniki Wrocławskiej Modyfikacja asfaltów gumą Modyfikacja asfaltów siarką Modyfikacja asfaltów produktami pochodzenia

Bardziej szczegółowo

I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO. Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty

I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO. Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO XV Konkurs Chemii Organicznej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1 (9 pkt) Ciekłą mieszaninę,

Bardziej szczegółowo

BIOLAVEN polskie kosmetyki naturalne

BIOLAVEN polskie kosmetyki naturalne BIOLAVEN polskie kosmetyki naturalne Lawenda znana jest od tysięcy lat jako roślina o działaniu odprężającym, antyseptycznym i łagodzącym. Aromatyczna esencja olejku, pozyskiwana z kwiatów lawendy lekarskiej,

Bardziej szczegółowo

Wskaż probówkę, w której nastapi odbarwienie roztworu wody bromowej lub manganianu (VII) potasu.

Wskaż probówkę, w której nastapi odbarwienie roztworu wody bromowej lub manganianu (VII) potasu. Zadanie: 1 (1 pkt) Margaryna powstaje z tłuszczów roślinnych przez: a) Katalityczne przyłączenie wodoru b) Łagodne utlenianie kwasów tłuszczowych c) Ochładzanie tłuszczów roślinnych d) Polimeryzację kwasów

Bardziej szczegółowo

Beata Mendak fakultety z chemii II tura PYTANIA Z KLASY PIERWSZEJ

Beata Mendak fakultety z chemii II tura PYTANIA Z KLASY PIERWSZEJ Beata Mendak fakultety z chemii II tura Test rozwiązywany na zajęciach wymaga powtórzenia stężenia procentowego i rozpuszczalności. Podaję również pytania do naszej zaplanowanej wcześniej MEGA POWTÓRKI

Bardziej szczegółowo

Zapisz równanie zachodzącej reakcji. Wskaż pierwiastki, związki chemiczne, substraty i produkty reakcji.

Zapisz równanie zachodzącej reakcji. Wskaż pierwiastki, związki chemiczne, substraty i produkty reakcji. test nr 2 Termin zaliczenia zadań: IIIa - 29 października 2015 III b - 28 października 2015 zad.1 Reakcja rozkładu tlenku rtęci(ii) 1. Narysuj schemat doświadczenia, sporządź spis użytych odczynników,

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe Zadanie

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi.

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. ĆWICZENIE I - BIAŁKA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. Odczynniki: - wodny 1% roztwór siarczanu(vi) miedzi(ii), - 10% wodny

Bardziej szczegółowo

Temat: Środki do pielęgnacji skóry.

Temat: Środki do pielęgnacji skóry. Temat: Środki do pielęgnacji skóry. 1. Rola środków kosmetycznych do pielęgnacji skóry. 2. Budowa skóry. 3. Składniki środków do pielęgnacji skóry. 4. Podział środków do pielęgnacji skóry. 5. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne. niezbędne do uzyskania poszczególnych. śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych. z chemii

Wymagania edukacyjne. niezbędne do uzyskania poszczególnych. śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych. z chemii Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii klasa III,,Program nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery Teresa Kulawik, Maria

Bardziej szczegółowo

3b Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano. 2. Zaznacz poprawną odpowiedź.

3b Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano. 2. Zaznacz poprawną odpowiedź. 3b 1 PAWEŁ ZYCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano roztworu manganianu(vii) potasu. Napisz, jakich obserwacji można

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta

Bardziej szczegółowo

- przygotuje skórę pod aplikację innych kosmetyków - produkt zgodny z innymi produktami z oferty (działanie synergiczne) - szybki i wygodny sposób na

- przygotuje skórę pod aplikację innych kosmetyków - produkt zgodny z innymi produktami z oferty (działanie synergiczne) - szybki i wygodny sposób na - przygotuje skórę pod aplikację innych kosmetyków - produkt zgodny z innymi produktami z oferty (działanie synergiczne) - szybki i wygodny sposób na oczyszczenie skóry przy braku dostępu do bieżącej wody

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałLekarski i Nauk o Zdrowiu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Kierunek studiów: Kosmetologia

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Tytuł: Reakcja kwasu i wodorotlenku. Powstawanie soli dobrze rozpuszczalnej. Roztwory: HCl, NaOH; fenoloftaleina Probówka, łapa drewniana, palnik, pipeta Do probówki nalewamy ok. 3cm 3 wodorotlenku sodu

Bardziej szczegółowo

Dział 9. Węglowodory. Wymagania na ocenę. dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą. Przykłady wymagań nadobowiązkowych

Dział 9. Węglowodory. Wymagania na ocenę. dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą. Przykłady wymagań nadobowiązkowych Dział 9. Węglowodory rozumie pojęcia: chemia nieorganiczna, chemia organiczna; wie, w jakich postaciach występuje węgiel w przyrodzie; pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWE ZADANIA KWASY

PRZYKŁADOWE ZADANIA KWASY PRZYKŁADOWE ZADANIA KWASY Zadanie 1014 (3 pkt) Pr.XII/2004 A2 Określ typ podanych niżej reakcji: I. C 17 H 33 COOH + Br 2 C 17 H 33 Br 2 COOH Al 2O 3, temp II. C 2 H 5 OH C 2 H 4 + H 2 O hγ III. CH 4 +

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji w technikum z działu Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów ( 1 godz.) Temat: Estry pachnąca chemia.

Scenariusz lekcji w technikum z działu Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów ( 1 godz.) Temat: Estry pachnąca chemia. Scenariusz lekcji w technikum z działu Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów ( 1 godz.) Temat: Estry pachnąca chemia. Cele dydaktyczno- wychowawcze: Wyjaśnienie mechanizmu reakcji estryfikacji Poznanie

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie II Roztwory Buforowe

Ćwiczenie II Roztwory Buforowe Ćwiczenie wykonać w parach lub trójkach. Ćwiczenie II Roztwory Buforowe A. Sporządzić roztwór buforu octanowego lub amonowego o określonym ph (podaje prowadzący ćwiczenia) Bufor Octanowy 1. Do zlewki wlej

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe kryteria oceniania po pierwszym półroczu klasy III:

Szczegółowe kryteria oceniania po pierwszym półroczu klasy III: Chemia Szczegółowe kryteria oceniania po pierwszym półroczu klasy III: Dopuszczający: Ocenę otrzymuje uczeń/ uczennica, który: rozumie pojęcia: chemia nieorganiczna, chemia organiczna; wie, w jakich postaciach

Bardziej szczegółowo

1. SACHARYDY W ŻYWNOŚCI - BUDOWA I PRZEKSZTAŁCENIA

1. SACHARYDY W ŻYWNOŚCI - BUDOWA I PRZEKSZTAŁCENIA Chemia żywności : praca zbiorowa. T. 2, Sacharydy, lipidy i białka / pod red. Zdzisława E. Sikorskiego ; aut. Bronisław Drozdowski [et al.]. wyd. 6, dodr. 2. Warszawa, 2014 Spis treści PRZEDMOWA 11 1.

Bardziej szczegółowo

MAN. zalecany do codziennego stosowania. Rozmiar: 250ml Rozmiar: 100ml

MAN. zalecany do codziennego stosowania. Rozmiar: 250ml Rozmiar: 100ml MAN FREE YOURSELF PŁYN DO MYCIA BRODY zalecany do codziennego stosowania NA WRAŻLIWEJ SKÓRZE Rozmiar: 250ml Rozmiar: 100ml Zawiera delikatne środki powierzchniowo-czynne pochodzenia naturalnego, myje i

Bardziej szczegółowo

Lipidy (tłuszczowce)

Lipidy (tłuszczowce) Lipidy (tłuszczowce) Miejsce lipidów wśród innych składników chemicznych Lipidy To niejednorodna grupa związków, tak pod względem składu chemicznego, jak i roli, jaką odrywają w organizmach. W ich skład

Bardziej szczegółowo

Biopaliwo do silników z zapłonem samoczynnym i sposób otrzymywania biopaliwa do silników z zapłonem samoczynnym. (74) Pełnomocnik:

Biopaliwo do silników z zapłonem samoczynnym i sposób otrzymywania biopaliwa do silników z zapłonem samoczynnym. (74) Pełnomocnik: RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 197375 (21) Numer zgłoszenia: 356573 (22) Data zgłoszenia: 10.10.2002 (13) B1 (51) Int.Cl. C10L 1/14 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Zależność szybkości reakcji chemicznych od stężenia reagujących substancji.

Ćwiczenie 1. Zależność szybkości reakcji chemicznych od stężenia reagujących substancji. VIII. Kinetyka i statyka reakcji chemicznych Zagadnienia Czynniki wpływające na szybkość reakcji Rzędowość i cząsteczkowość reakcji Stała szybkości reakcji Teoria zderzeń Teoria stanu przejściowego Reakcje

Bardziej szczegółowo

Zadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt)

Zadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt) Zadanie: 1 (1pkt) Stężenie procentowe nasyconego roztworu azotanu (V) ołowiu (II) Pb(NO 3 ) 2 w temperaturze 20 0 C wynosi 37,5%. Rozpuszczalność tej soli w podanych warunkach określa wartość: a) 60g b)

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne

Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne Pierwiastki, nazewnictwo i symbole. Budowa atomu, izotopy. Przemiany promieniotwórcze, okres półtrwania. Układ okresowy. Właściwości pierwiastków a ich położenie w

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO kod Uzyskane punkty..... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie

Bardziej szczegółowo

Rodzaj odpadu Ilość Proces R/D Sposób i miejsce magazynowania Odpady niebezpieczne Barwniki i pigmenty zawierające substancje 500,00 R12/R13.

Rodzaj odpadu Ilość Proces R/D Sposób i miejsce magazynowania Odpady niebezpieczne Barwniki i pigmenty zawierające substancje 500,00 R12/R13. Załącznik nr 5 do decyzji Marszałka Województwa Wielkopolskiego znak: DSR-II-2.7222.48.2015 z dnia 11.07.2016 r. Rodzaje i ilości odpadów dopuszczonych do przetwarzania w instalacji do przetwarzania emulsji

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5 Izolacja tłuszczów z surowców naturalnych

Ćwiczenie 5 Izolacja tłuszczów z surowców naturalnych Ćwiczenie 5 Izolacja tłuszczów z surowców naturalnych Zagadnienia teoretyczne Lipidy podział, budowa, charakterystyka, zastosowanie w farmacji (przykłady) Ekstrakcja ciągła Kwasy tłuszczowe - podział,

Bardziej szczegółowo

III-B. Chemia w kuchni

III-B. Chemia w kuchni III-B. Chemia w kuchni III-B.1. POKAZ: Właściwości napoju typu coca-cola. III-B.2. Wykrywanie białek: a) POKAZ: reakcja ksantoproteinowa, b) reakcja biuretowa III-B.3 Badanie składu pierwiastkowego białka

Bardziej szczegółowo

Substancje ropo-pochodne SLS / SLES

Substancje ropo-pochodne SLS / SLES - przygotuje skórę pod aplikację innych kosmetyków - produkt zgodny z innymi produktami z oferty (działanie synergiczne) - szybki i wygodny sposób na oczyszczenie skóry przy braku dostępu do bieżącej wody

Bardziej szczegółowo

Power Duo Koktajl nawilżająco-lipidowy

Power Duo Koktajl nawilżająco-lipidowy Power Duo Koktajl nawilżająco-lipidowy Prosty i czysty powrót do źródeł pielęgnacji! Nowoczesny koktajl pielęgnacyjny bogaty w cenne witaminy i składniki odżywcze. Gruntowna pielęgnacja oparta na podstawowych

Bardziej szczegółowo

I. Węgiel i jego związki z wodorem

I. Węgiel i jego związki z wodorem NaCoBeZU z chemii dla klasy 3 I. Węgiel i jego związki z wodorem 1. Poznajemy naturalne źródła węglowodorów wymieniam kryteria podziału chemii na organiczną i nieorganiczną wyjaśniam, czym zajmuje się

Bardziej szczegółowo

Pierwiastki bloku d. Zadanie 1.

Pierwiastki bloku d. Zadanie 1. Zadanie 1. Zapisz równania reakcji tlenków chromu (II), (III), (VI) z kwasem solnym i zasadą sodową lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi. Określ charakter chemiczny tlenków. Charakter chemiczny tlenków:

Bardziej szczegółowo

REAKCJE W CHEMII ORGANICZNEJ

REAKCJE W CHEMII ORGANICZNEJ Katedra Biochemii ul. Akademicka 12, 20-033 Lublin tel. 081 445 66 08 www.biochwet.up.lublin.pl REAKCJE W CHEMII ORGANICZNEJ I. Reakcje utleniania na przykładzie różnych związków organicznych. 1. Utlenienie

Bardziej szczegółowo

KONKURS CHEMICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 5 marca 2010 r. zawody III stopnia (wojewódzkie)

KONKURS CHEMICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 5 marca 2010 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) KONKURS CHEMICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 5 marca 2010 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Witamy Cię na trzecim etapie Konkursu Chemicznego. Przed przystąpieniem do rozwiązywania

Bardziej szczegółowo

l. at C Wzór sumaryczny pół strukturalny Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa 1 HCOOH

l. at C Wzór sumaryczny pół strukturalny Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa 1 HCOOH KWASY KARBOKSYLOWE Temat: Szereg homologiczny kwasów karboksylowych 1) Występowanie kwasów karboksylowych 2) Podział kwasów karboksylowych 3) Wzory i nazwy kwasów karboksylowych Ad.1 - kwas octowy - kwas

Bardziej szczegółowo

XXV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW

XXV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW IMIĘ I NZWISKO PUNKTCJ SZKOŁ KLS NZWISKO NUCZYCIEL CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTŁCĄCE Inowrocław 12 maja 2018 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁW XXV KONKURS CHEMICZNY DL GIMNZJLISTÓW ROK SZKOLNY 2017/2018 ZDNIE

Bardziej szczegółowo

Rozwiązania. dla produktu MN dla M = 3 dla N = 1. Stałą równowagi obliczamy z następującego wzoru:

Rozwiązania. dla produktu MN dla M = 3 dla N = 1. Stałą równowagi obliczamy z następującego wzoru: Rozwiązania Zadanie 1 Efekt cieplny rozpuszczania 272 g Ca SO 4 wynosi: 136 g Ca SO 4 to masa 1 mola 272 g Ca SO 4 to 2 mole. Odpowiedź: Ciepło rozpuszczania odnosi się do 1 mola substancji, stąd 2x(-20,2

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie III GIMNAZJUM Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2016/2017

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2016/2017 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałZdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2016/2017 Kierunek studiów: Kosmetologia

Bardziej szczegółowo

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA PAWŁA II W DOBRONIU. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny CHEMIA KLASA 3 GIMNAZJUM

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA PAWŁA II W DOBRONIU. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny CHEMIA KLASA 3 GIMNAZJUM SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA PAWŁA II W DOBRONIU Dział 9. Węglowodory Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny CHEMIA KLASA 3 GIMNAZJUM rozumie pojęcia: chemia nieorganiczna, chemia organiczna; wie, w

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Ćwiczenie Temat: Podstawowe reakcje nieorganiczne. Obliczenia stechiometryczne.

Ćwiczenie 1. Ćwiczenie Temat: Podstawowe reakcje nieorganiczne. Obliczenia stechiometryczne. PROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR LETNI) OCHRONA ŚRODOWISKA Literatura zalecana 1. P. Szlachcic, J. Szymońska, B. Jarosz, E. Drozdek, O. Michalski, A. Wisła-Świder, Chemia I: Skrypt do

Bardziej szczegółowo

złuszczającym, nawilżającym i przeciwstarzeniowym. W naturze kwas ten występuje

złuszczającym, nawilżającym i przeciwstarzeniowym. W naturze kwas ten występuje Nowy zabieg na bazie kwasu mlekowego i Vit C Co to jest kwas mlekowy? Kwas mlekowy należy do grupy kwasów alfa-hydroksylowych (AHA), o działaniu złuszczającym, nawilżającym i przeciwstarzeniowym. W naturze

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE CHEMIA KLASA 3 GIMNAZJUM

WYMAGANIA EDUKACYJNE CHEMIA KLASA 3 GIMNAZJUM WYMAGANIA EDUKACYJNE CHEMIA KLASA 3 GIMNAZJUM Dział 9. WĘGLOWODORY Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą rozumie pojęcia: chemia nieorganiczna, chemia organiczna; wie, w jakich

Bardziej szczegółowo

Program nauczania CHEMIA KLASA 8

Program nauczania CHEMIA KLASA 8 Program nauczania CHEMIA KLASA 8 DZIAŁ VII. Kwasy (12 godzin lekcyjnych) Wzory i nazwy kwasów Kwasy beztlenowe Kwas siarkowy(vi), kwas siarkowy(iv) tlenowe kwasy siarki Przykłady innych kwasów tlenowych

Bardziej szczegółowo

Chemia. 3. Która z wymienionych substancji jest pierwiastkiem? A Powietrze. B Dwutlenek węgla. C Tlen. D Tlenek magnezu.

Chemia. 3. Która z wymienionych substancji jest pierwiastkiem? A Powietrze. B Dwutlenek węgla. C Tlen. D Tlenek magnezu. Chemia Zestaw I 1. Na lekcjach chemii badano właściwości: żelaza, węgla, cukru, miedzi i magnezu. Który z zestawów badanych substancji zawiera tylko niemetale? A Węgiel, siarka, tlen. B Węgiel, magnez,

Bardziej szczegółowo

Rodzaj odpadu Ilość Proces R/D Sposób i miejsce magazynowania Odpady niebezpieczne Kwas siarkowy i siarkawy

Rodzaj odpadu Ilość Proces R/D Sposób i miejsce magazynowania Odpady niebezpieczne Kwas siarkowy i siarkawy Załącznik nr 4 do decyzji Marszałka Województwa Wielkopolskiego znak: DSR-II-2.7222.48.2015 z dnia 11.07.2016 r. Rodzaje i ilości odpadów dopuszczonych do przetwarzania w instalacji do przetwarzania uwodnionych

Bardziej szczegółowo

OPUNTIA OIL & MANGO 1

OPUNTIA OIL & MANGO 1 1 nowa seria stworzona specjalnie dla włosów zniszczonych i bardzo zniszczonych, pozbawionych gładkości i blasku, zapewniająca im lipidową odbudowę. 2 Kompleks LipidFX powstał z połączenia trzech składników

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2012/2013

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2012/2013 Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2012/2013 KOD UCZNIA Etap: Data: Czas pracy: wojewódzki 13 marca 2013 r. 90 minut Informacje dla ucznia

Bardziej szczegółowo

Dermokosmetyki Emoleum czwartek, 11 kwietnia :13. Skóra atopowa

Dermokosmetyki Emoleum czwartek, 11 kwietnia :13. Skóra atopowa Skóra atopowa To skóra sucha, bardzo sucha i skłonna do podrażnień. Występuje aż u 20% populacji. Czynnikiem mającym wpływ na powstanie AZS jest nieprawidłowa odnowa warstwy lipidowej naskórka oraz nadmierna

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z chemii dla klasy 3b. Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu. na rok szkolny 2015/2016

Wymagania edukacyjne z chemii dla klasy 3b. Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu. na rok szkolny 2015/2016 Wymagania edukacyjne z chemii dla klasy 3b Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu na rok szkolny 2015/2016 Nauczyciel: mgr Joanna Szasta Węgiel i jego związki z wodorem definiuje pojęcia: chemia

Bardziej szczegółowo

REAKCJE PROBÓWKOWE 4 Kwasy karboksylowe. Tłuszcze.

REAKCJE PROBÓWKOWE 4 Kwasy karboksylowe. Tłuszcze. REAKCJE PROBÓWKOWE 4 Kwasy karboksylowe. Tłuszcze. imię i nazwisko data nr str. Rubryki oznaczone po prawej stronie ciemnym prostokątem należy wypełniać przed zajęciami. W reakcjach obowiązują wzory strukturalne

Bardziej szczegółowo