Ranking najbardziej dynamicznie rozwijających się gospodarek na świecie 2012

Transkrypt

1 Ranking najbardziej dynamicznie rozwijających się gospodarek na świecie 2012 Marek Łangalis Październik 2012

2 Wstęp Dobór wskaźników Wyniki w poszczególnych kategoriach Zmiana PKB Bezrobocie Inflacja Deficyt / nadwyżka budżetowa Wartość eksportu Wartość importu Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych Ranking Pozycja Polski w latach Źródła

3 Wstęp W 2011 roku, z którego zostały pobrane wszystkie dane do obecnej edycji rankingu, wiele państw zanotowało dużo lepsze wyniki niż rok wcześniej. Wbrew pozorom gospodarka miała się dobrze, a obraz medialny wywołany głównie sytuacją w jednym peryferyjnym kraju (Grecja) zaciemniał dość pozytywną całość. W poprzedniej edycji 44 spośród 50 zanotowało wzrost gospodarczy, w obecnej o 3 więcej. Tylko Grecja (po raz kolejny) oraz Japonia i Portugalia miały spadek PKB. W stosunku do 2010 r. większość wskaźników uległa znacznej poprawie. PKB na osobę zwiększyło z USD do poziomu Średnie bezrobocie spadło z 8,8% do 8,4% (w Polsce niestety wzrosło). Więcej osób pracujących o wyższych dochodach wpłynęło na polepszenie się sytuacji budżetów państw. Średni deficyt sfery publicznej spadł aż z 4,6% do 2,8%. Jest to rewelacyjny wynik, notowany wcześniej przed wybuchem kryzysu gospodarczego w 2008 roku. To mogłoby oznaczać, że świat odbudowuje się po recesji. Tym bardziej, że jeden z podstawowych wskaźników koniunktury (czyli handel zagraniczny) wzrósł łącznie o ok. 4,5 biliona dolarów. Również zwiększyły się bezpośrednie inwestycje zagraniczne, rok wcześniej było to średnio 11,5 miliarda dolarów na państwo, w 2011 z kolei 13,3 miliarda dolarów. Jedyny wskaźnik, który był gorszy od poprzedniego roku to inflacja przyspieszyła o 0,2 punktu procentowego. Niestety dla Polski, nie można jej już nazywać zieloną wyspą na tle czerwonej Europy. Już 5 państw zanotowało szybszy wzrost gospodarczy od nas, a wynik Turcji (+8,5%) oraz Estonii (+7,6%) musi robić wrażenie. W Europie właściwie tylko Grecja i Portugalia były czerwonymi latarniami, reszta jakoś sobie radziła. Szybszy wzrost gospodarczy (dla niektórych państw trochę zaskakujący) pozwolił na poprawienie pozostałych wskaźników, ze szczególnym uwzględnieniem stabilizacji budżetów państwowych. Niektóre kraje zanotowały nawet spektakularne nadwyżki (np. Węgry z nadwyżką na poziomie 4,2% w stosunku do Produktu Krajowego Brutto jest to jednak działanie raczej jednorazowe wynikające z włączenia funduszy emerytalnych do budżetu państwa). Ranking najbardziej dynamicznie rozwijających się gospodarek na świecie 2012 przygotowany przez Instytut Globalizacji obejmuje swoim zakresem 50 państw, w tym również Polskę, mających największy wpływ na gospodarcze wydarzenia na świecie. Tym, co go odróżnia od innych tego typu rankingów to całkowite oparcie się o obiektywne i mierzalne wskaźniki gospodarcze. 3

4 1. Dobór wskaźników Ranking najbardziej dynamicznie rozwijających się gospodarek na świecie 2011 został oparty na 8 podstawowych, obiektywnie mierzalnych, wskaźnikach mających wpływ na życie gospodarze w danym kraju: - roczna zmiana Produktu Krajowego Brutto, - wielkość Produktu Krajowego Brutto na osobę, - wielkość bezrobocia na koniec danego roku, - całoroczną inflację, - zrównoważenie dochodów i wydatków centralnego budżetu krajowego w danym roku, - całoroczną wartość eksportu towarów, - całoroczną wartość importu towarów, - napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Żadnemu z tych 8 wskaźników nie przypisano większej wagi kosztem pozostałych. Dobór wskaźników, o czym świadczą wyniki, nie premiuje ani dużych ani małych państw. Wszystkie 8 wskaźników ma istotny wpływ na kondycję gospodarczą poszczególnych państw. Zmiana PKB odpowiada za przyrost lub spadek wartości dodanej w całej gospodarce. Wielkość PKB na osobę oddaje zamożność społeczeństwa danego kraju. Dzięki mierzeniu PKB na osobę według parytetu siły nabywczej (Purchaising-Power Parity) wyniki w poszczególnych państwach można ze sobą porównywać. Kolejny wskaźnik bezrobocie oddaje wykorzystanie potencjału ludzkiego do powiększania swojego dochodu. Za dużym bezrobociem, oprócz pojawienia się luki PKB, kryje się również wiele problemów społecznych, które mogą znaleźć swoje ujście w następnych latach. Uwzględnienie inflacji konsumenckiej (Consumer Price Index) pokazuje stabilność waluty oraz przewidywalność prowadzenia działalności zarobkowej w danym państwie (stałe ceny). Z kolei równowaga budżetowa pozwala na ocenę dalekowzrocznej polityki fiskalnej władz centralnych. Nierównowaga budżetowa w dłuższym okresie może prowadzić do trudności z dostępem do kredytu dla przedsiębiorców i osób fizycznych (tzw. efekt wypierania), nałożenia wyższych podatków na obywateli (celem spłacenia długów publicznych), nieefektywnej alokacji inwestycji państwowych oraz problemów demograficznych (nadmierny fiskalizm młodego pokolenia). Kolejną kategorią jest eksport dóbr, która pokazuje jak wielką popularnością cieszą się na świecie produkty z danego państwa. Z kolei import dóbr oddaje w pewnym 4

5 stopniu otwartość gospodarczą na świat oraz zamożność społeczeństwa. Ostatnia kategoria napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych, jest obrazem atrakcyjności inwestycyjnej kraju dla zagranicznych inwestorów. Ocenianie z osobna każdego ze wskaźników może wypaczyć obraz kraju. Niektóre państwa wyspecjalizowały się w osiągnięciu dobrego wyniku w kilku kategoriach. Jednak obiektywna ocena wszystkich 8 razem wziętych wskaźników pozwala dostrzec, które państwa na świecie posiadają obecnie oraz w najbliższej przyszłości największy potencjał rozwoju gospodarczego. Okres przeprowadzonego badania (początek października 2012) powoduje, że w późniejszym czasie może następować korekta niektórych danych statystycznych (urzędy statystyczne potrafią nawet robić korekty do danych publikowanych 3 lata wstecz), dlatego też nie należy tych danych traktować jako raz danych, tylko należy je porównywać z aktualnie publikowanymi danymi. 5

6 2. Wyniki w poszczególnych kategoriach 2.1 Zmiana PKB Średnia zmiana Produktu Krajowego Brutto w państwach przyjętych do rankingu wyniosła + 3,0%, co jest nieznacznym spadkiem w stosunku do zeszłego roku (+3,6%). Podobnie jak w zeszłym roku liderem są Chiny (wzrost na poziomie 9,0%), zaskakująca może być druga pozycja Argentyny (+8,9%) oraz trzecia Turcji (+8,5%). Turcy pokazują, że nie trzeba być w Unii Europejskiej, żeby szybko się rozwijać. Znów na ścieżkę szybkiego rozwoju powróciły kraje nadbałtyckie (Estonia +7,6%; Litwa +5,9%; Łotwa + 5,5%) należy mieć nadzieję, że jest to długotrwały trend, a nie jednorazowe odbicie. Polska zajęła solidne 13 miejsce (w zeszłym roku 21) ze stabilnym wzrostem na poziomie 4,3%. Niestety w następnym roku prawdopodobnie nie uda się powtórzyć tak dobrego wyniku. Również dość solidnie wypadły bogate państwa europejskie po reformach: Szwedzi ze wzrostem na poziomie 4% oraz Niemcy z 3,1%. To pokazuje, że nawet bogate państwa, gdy przyjmą odpowiednią strategię (zrównoważony budżet, obniżka podatków) mogą liczyć na sukces. Podobnie jak w zeszłym roku, na ostatnim miejscu znalazła się Grecja, której gospodarka znów skurczyła się, tym razem aż o 6,9% (rok wcześniej było to 4,5%). Wydaje się, że dalsza próba podtrzymywania greckiego trupa na powierzchni (zamiast pozwolić zbankrutować i zacząć od nowa) nie przynosi zamierzonych skutków, powodując straty zarówno dla nowych wierzycieli Grecji jak i samych Greków. rankingu Państwo Zmiana PKB 1 Chiny 9,2% 2 Argentyna 8,9% 3 Turcja 8,5% 4 Estonia 7,6% 5 Indie 6,8% 6 Indonezja 6,5% 7 Chile 5,9% 8 Litwa 5,9% 9 Łotwa 5,5% 10 Ukraina 5,2% 11 Hongkong 5,0% 12 Singapur 4,9% 13 Polska 4,3% 14 Rosja 4,3% 15 Wenezuela 4,2% 16 Tajwan 4,0% 17 Szwecja 4,0% 18 Meksyk 3,9% 19 Filipiny 3,9% 20 Korea Południowa 3,6% 21 Słowacja 3,3% 22 RPA 3,1% 23 Niemcy 3,1% 24 Pakistan 3,0% 25 Finlandia 2,7% 26 Brazylia 2,7% 27 Austria 2,7% 28 Rumunia 2,5% 29 Kanada 2,4% 30 Australia 2,1% 31 Iran 2,0% 32 Szwajcaria 1,9% 33 Stany Zjednoczone 1,8% 34 Belgia 1,8% 35 Węgry 1,7% 36 Francja 1,7% 37 Bułgaria 1,7% 38 Czechy 1,7% 39 Norwegia 1,5% 40 Irlandia 1,4% 41 Nowa Zelandia 1,3% 42 Holandia 1,1% 43 Dania 0,8% 44 Wielka Brytania 0,8% 45 Włochy 0,4% 46 Hiszpania 0,4% 47 Tajlandia 0,1% 48 Japonia -0,8% 49 Portugalia -1,7% 50 Grecja -6,9% Średnia 3,0% 6

7 2.2 PKB na osobę Produkt Krajowy Brutto na osobę mierzony parytetem siły nabywczej zwiększył się w stosunku do średniej z poprzedniego rankingu aż o 1254 USD. Czołówkę, jak zawsze, stanowią praktycznie najbogatsze państwa świata z Singapurem, Norwegią i Hongkongiem na czele, który wyprzedził w stosunku do zeszłego roku Stany Zjednoczone. Na samym dole, też podobnie jak w zeszłym roku, znalazły się cztery te same państwa azjatyckie, których obywatele należą do najbiedniejszych (Indonezja, Filipiny, Indie, Pakistan). Polska z USD na mieszkańca znalazła się na 29, o jednym niżej niż w zeszłym roku (wyprzedziła nas Estonia), pomimo wzrostu o 1248 USD. Spośród państw europejskich najlepszym wynikiem mogą pochwalić się kraje nie będące członkami Unii Europejskiej, a więc Norwegia i Szwajcaria. Społeczeństwa tych dwóch państw konsekwentnie odrzucają możliwość wstąpienia do Unii Europejskiej, nie chcąc dzielić się owocami swojej pracy z brukselskimi urzędnikami. Gdyby Polsce udało się utrzymać dynamikę wzrostu przez jeszcze około 3 lat (a będzie to niezwykle trudne), to mogłaby przegonić najbiedniejsze państwa tzw. starej Unii Europejskiej, a więc Portugalię i Grecję. rankingu Państwo PKB na osobę (PPP) USD 1 Singapur Norwegia Hongkong Stany Zjednoczone Szwajcaria Holandia Austria Australia Irlandia Szwecja Kanada Niemcy Belgia Tajwan Dania Wielka Brytania Finlandia Francja Japonia Korea Południowa Hiszpania Włochy Nowa Zelandia Czechy Grecja Portugalia Słowacja Estonia Polska Węgry Litwa Argentyna Chile Łotwa Rosja Meksyk Turcja Bułgaria Iran Wenezuela Rumunia Brazylia RPA Tajlandia Chiny Ukraina Indonezja Filipiny Indie Pakistan Średnia

8 2.3 Bezrobocie Pomimo wolniejszego wzrostu PKB w stosunku do zeszłego roku, bezrobocie spadło dość dynamicznie (z 8,8% do 8,4%). Problem braku możliwości podjęcia pracy jest widoczny głównie w państwach europejskich, gdzie wysokie koszty pozapłacowe utrudniają wielu grupom (szczególnie młodzieży) wejście na rynek pracy. Aż 8 państw spośród dziesięciu z największym bezrobociem to członkowie Unii Europejskiej (Hiszpania, Grecja, Łotwa, Litwa, Irlandia, Słowacja, Portugalia i Estonia). Z kolei wśród dziesięciu państw o najniższym bezrobociu pochodzących z Unii Europejskiej są tylko dwa (Austria i Holandia). Najniższe bezrobocie notuje trzeci rok z rzędu Tajlandia. Biorąc pod uwagę stosunkowo mały PKB na mieszkańca (ok. 9,4 tys USD) kraj ten charakteryzuje się jeszcze ciągle małą wydajnością pracy. Jednak na drugim, trzecim i czwartym miejscu o najniższym bezrobociu znajdują się najbogatsze państwa na świecie (mierzone PKB na mieszkańca), czyli Singapur, Szwajcaria i Norwegia, co tylko potwierdza hipotezę, że bogactwo bierze się z pracy, a nie np. z dotacji unijnych. Polska odnotowała spadek w rankingu w stosunku do zeszłego roku (z 34 na 36 pozycję), z ciągle wyższym bezrobociem od średniej. Należy odnotować, że jeszcze trzy lata temu Stany Zjednoczone miały 5,8% bezrobocia, podczas gdy dzisiaj jest to 9,0%. Jest to chyba wystarczający dowód na to, że reformy pobudzania tamtejszego rynku pracy, pomimo wpompowania ogromnych pieniędzy podatników, poniosły całkowite fiasko. rankingu Państwo Bezrobocie 1 Tajlandia 0,7% 2 Singapur 2,0% 3 Szwajcaria 2,8% 4 Norwegia 3,3% 5 Hongkong 3,4% 6 Korea Południowa 3,4% 7 Chiny 4,1% 8 Austria 4,2% 9 Tajwan 4,4% 10 Holandia 4,4% 11 Japonia 4,6% 12 Australia 5,1% 13 Meksyk 5,2% 14 Pakistan 6,0% 15 Brazylia 6,0% 16 Niemcy 6,0% 17 Dania 6,1% 18 Rosja 6,5% 19 Nowa Zelandia 6,5% 20 Indonezja 6,6% 21 Czechy 6,7% 22 Filipiny 7,0% 23 Chile 7,1% 24 Argentyna 7,2% 25 Belgia 7,2% 26 Rumunia 7,4% 27 Kanada 7,5% 28 Szwecja 7,5% 29 Finlandia 7,8% 30 Ukraina 7,9% 31 Wielka Brytania 8,0% 32 Wenezuela 8,1% 33 Włochy 8,4% 34 Stany Zjednoczone 9,0% 35 Francja 9,6% 36 Polska 9,6% 37 Turcja 9,8% 38 Indie 9,8% 39 Węgry 11,0% 40 Bułgaria 11,3% 41 Iran 12,3% 42 Estonia 12,5% 43 Portugalia 12,7% 44 Słowacja 13,5% 45 Irlandia 14,4% 46 Litwa 15,4% 47 Łotwa 16,2% 48 Grecja 17,3% 49 Hiszpania 21,7% 50 RPA 23,9% Średnia 8,4% 8

9 2.4 Inflacja Inflacja konsumencka, wzrosła w stosunku do zeszłego roku o 0,2 punktu procentowego. Tradycyjnie tylko Japonia zanotowała spadek cen, pozostałe państwa widziały tylko wzrost. Pomimo wielu prób kreacji dodatkowego kredytu, inflacja ciągle wydaje się być pod kontrolą. Spośród państw Unii Europejskiej tylko Rumunia i Estonia zanotowały wzrost cen powyżej 5%. W zeszłym roku prognozowaliśmy, że skutki ekspansji kredytowej i kreacji pieniądza uwidocznią się dopiero w perspektywie 2-3 lat, należy zatem poczekać do przyszłego roku na to, czy ciągle udaje się w miarę trzymać ceny w ryzach. W Polsce niestety inflacja znacząco wzrosła, z 3,1% do 4,3%, co spowodowało spadek w tej kategorii aż o 7 pozycji. Należy zwrócić uwagę, na to co robią azjatyckie tygrysy, a więc Singapur, Hongkong i Chiny wszystkie te państwa miały stosunkowo wysoką inflację. Czyżby wzrost gospodarczy w tych państwach był stymulowany przez politykę pieniężną. Jeżeli tak jest to może się okazać, że korekta przyjdzie dość szybko. rankingu Państwo Inflacja CPI 1 Japonia -0,3% 2 Szwajcaria 0,2% 3 Irlandia 1,2% 4 Norwegia 1,3% 5 Tajwan 1,4% 6 Czechy 1,9% 7 Francja 2,1% 8 Holandia 2,5% 9 Niemcy 2,5% 10 Dania 2,8% 11 Kanada 2,9% 12 Włochy 2,9% 13 Szwecja 3,0% 14 Hiszpania 3,1% 15 Stany Zjednoczone 3,1% 16 Finlandia 3,3% 17 Grecja 3,3% 18 Chile 3,3% 19 Australia 3,4% 20 Bułgaria 3,4% 21 Meksyk 3,4% 22 Belgia 3,5% 23 Austria 3,6% 24 Portugalia 3,6% 25 Tajlandia 3,8% 26 Węgry 3,9% 27 Korea Południowa 4,0% 28 Nowa Zelandia 4,0% 29 Słowacja 4,1% 30 Litwa 4,1% 31 Łotwa 4,2% 32 Polska 4,3% 33 Wielka Brytania 4,5% 34 Filipiny 4,7% 35 RPA 5,0% 36 Estonia 5,1% 37 Singapur 5,2% 38 Hongkong 5,3% 39 Indonezja 5,4% 40 Chiny 5,4% 41 Rumunia 5,8% 42 Turcja 6,5% 43 Brazylia 6,6% 44 Ukraina 8,0% 45 Rosja 8,4% 46 Indie 8,9% 47 Argentyna 9,8% 48 Pakistan 13,7% 49 Iran 21,5% 50 Wenezuela 26,1% Średnia 5,0% 9

10 2.5 Deficyt / nadwyżka budżetowa Równowaga budżetowa ma istotne znaczenie dla rozwoju gospodarczego w państwie. Permanentna nierównowaga budżetowa połączona z rosnącymi zobowiązaniami społecznymi może doprowadzić do bardzo niekorzystnych zjawisk w przyszłości w postaci załamania obecnych systemów emerytalnych. W 2011 roku wiele państw zanotowało w tej dziedzinie znaczną poprawę. Jeszcze w poprzedniej edycji tylko 7 państw potrafiło mniej wydać niż ściągnęło ze swoich obywateli. W tej takich państw było już 10. A średni deficyt spadł z 4,6% do 2,8% w stosunku do PKB. Również Polska w tej materii się poprawiła (awans o 4 pozycje), ale ciągle możemy uchodzić za kraj z ogromnym deficytem. Biorąc pod uwagę dość stabilny wzrost gospodarczy nasz deficyt jest zaskakująco wysoki, co niestety składnia ku konkluzji, że wzrost napędzany jest kredytami rządowymi, które poprawiają statystykę. Na samym dnie, jeżeli chodzi o wydatki państwowe w stosunku do wpływów znajdują się Irlandia oraz Stany Zjednoczone. Ich wydatki rosną w zastraszającym tempie. Oby jednak w Polsce nie powielano wzorców irlandzkich w tej tylko jednej materii. Tradycyjnie od lat na czele tego rankingu znajduje się Norwegia, która dysponuje gigantycznymi wpływami ze sprzedaży gazu i które to wpływy przeznacza na przyszłe zobowiązania emerytalne. rankingu Państwo Deficyt/nadwyżka budżetowa do PKB 1 Norwegia 13,7% 2 Singapur 7,3% 3 Węgry 4,2% 4 Hongkong 4,1% 5 Korea Południowa 1,8% 6 Rosja 1,6% 7 Chile 1,4% 8 Estonia 1,0% 9 Szwajcaria 0,4% 10 Szwecja 0,1% 11 Iran -0,2% 12 Turcja -0,2% 13 Filipiny -0,8% 14 Finlandia -0,8% 15 Indonezja -0,8% 16 Niemcy -0,8% 17 Chiny -1,2% 18 Tajlandia -1,6% 19 Dania -1,9% 20 Bułgaria -2,0% 21 Austria -2,6% 22 Brazylia -2,6% 23 Ukraina -2,7% 24 Argentyna -3,0% 25 Czechy -3,1% 26 Łotwa -3,1% 27 Meksyk -3,4% 28 Tajwan -3,6% 29 Włochy -3,8% 30 Belgia -3,9% 31 Rumunia -4,1% 32 Portugalia -4,2% 33 Australia -4,4% 34 Kanada -4,4% 35 RPA -4,6% 36 Holandia -4,7% 37 Słowacja -4,8% 38 Polska -5,1% 39 Francja -5,2% 40 Nowa Zelandia -5,4% 41 Wenezuela -5,4% 42 Litwa -5,6% 43 Pakistan -6,4% 44 Wielka Brytania -8,5% 45 Hiszpania -8,9% 46 Indie -9,0% 47 Grecja -9,1% 48 Japonia -9,8% 49 Stany Zjednoczone -10,1% 50 Irlandia -12,8% Średnia -2,8% 10

11 2.6 Wartość eksportu W poprzednim roku udało się zauważyć wzrost obrotów handlowych. Jest o tyle pocieszające, że ten wzrost zawsze poprzedza ogólne poprawienie koniunktury gospodarczej. Czyżby zatem miał nadejść koniec kryzysu? Po raz trzeci z rzędu największym eksporterem na świecie zostały Chiny, z wynikiem wyższym o 327 miliardy USD (w ciągu dwóch lat Chiny zwiększyły swój eksport o 701 miliardów USD). Drugie miejsce udało się utrzymać Stanom Zjednoczonym, przed Niemcami. Niemcy, które jeszcze trzy lata wcześniej były liderem rankingu dziś są na trzecim miejscu, pomimo zwiększenia eksportu o 150 mld USD. Co cieszy Polska również zanotowała wzrost eksportu i to aż o ok. 38 mld USD, co pozwoliło jednak na awans tylko o jedną pozycję w rankingu. Najsłabiej w konkurencji międzynarodowej radziły sobie małe państwa bałtyckie (Łotwa i Estonia) oraz Pakistan, Bułgaria i Grecja. Wysoki eksport dóbr nie jest domeną tylko dużych państw, szesnastomilionowa Holandia jest na 7 miejscu, siedmiomilionowy Hongkong na 12, a czteroipółmilionowy Singapur na 13. Państwa te posiadają jedne z największych portów morskich na świecie i są to również państwa z jednym z największych PKB na osobę. Co ciekawe pomimo dość niskiej produkcji w tych krajach udaje się uzyskiwać rewelacyjne wyniki z handlu zagranicznego. Singapur obsługuje Malezję, Hongkong Chiny, a Holandia część Europy. rankingu Państwo Wartość Eksportu w mld USD 1 Chiny 1 904,0 2 Stany Zjednoczone 1 497,0 3 Niemcy 1 408,0 4 Japonia 788,0 5 Francja 587,1 6 Korea Południowa 556,5 7 Holandia 551,8 8 Włochy 523,9 9 Rosja 520,9 10 Wielka Brytania 479,7 11 Kanada 462,4 12 Hongkong 427,9 13 Singapur 414,8 14 Meksyk 349,7 15 Belgia 344,9 16 Szwajcaria 312,5 17 Tajwan 307,1 18 Hiszpania 303,6 19 Indie 299,4 20 Australia 272,1 21 Brazylia 256,0 22 Tajlandia 221,6 23 Indonezja 201,5 24 Polska 193,9 25 Szwecja 192,9 26 Austria 173,6 27 Norwegia 162,4 28 Turcja 143,5 29 Czechy 138,5 30 Iran 131,8 31 Irlandia 118,7 32 Dania 111,7 33 RPA 104,5 34 Węgry 103,1 35 Wenezuela 92,6 36 Słowacja 86,7 37 Argentyna 84,3 38 Chile 81,7 39 Finlandia 78,8 40 Ukraina 69,4 41 Rumunia 62,7 42 Portugalia 55,8 43 Filipiny 47,2 44 Nowa Zelandia 37,5 45 Litwa 28,7 46 Grecja 28,2 47 Bułgaria 28,1 48 Pakistan 25,4 49 Estonia 16,8 50 Łotwa 12,0 Średnia 308,0 11

12 2.7 Wartość importu Import dóbr pokazuje jak bardzo kraj jest otwarty na produkty innych państw. W historii znane jest wiele przypadków zamykania granic dla towarów zza granicy (co często prowadziło później do konfliktów zbrojnych). Deficyt w handlu zagranicznym powoduje obniżenie Produktu Krajowego Brutto, więc może się czasem wydawać, że import może mieć szkodliwe skutki dla gospodarki, a ograniczenie importu może ratować miejsca pracy. Jednak zgodnie z teorią przewagi komparatywnej zlecenie produkcji w innym państwie może stanowić bardzo pozytywne zjawisko dla kraju importera: siła robocza może znaleźć pracę przy bardziej złożonych technologicznie projektach, dzięki czemu zwiększa się dobrobyt kraju (pomimo negatywnego oddziaływania na sam poziom PKB). Stany Zjednoczone, które mają największy deficyt w handlu zagranicznym (ok. 740 mld USD) i są największym światowym importerem dóbr mogą pochwalić się bardzo wysokim PKB na mieszkańca. Największymi importerami są również duzi eksporterzy (Chiny i Niemcy). Chiny, pomimo wielu barier dla importu, po raz drugi znalazły się na drugim miejscu. Dalszy rozwój tego kraju może doprowadzić w przeciągu 3-4 lat do zdobycia pozycji lidera. Polska z importem na poziomie 208 miliardów USD zajęła 23 miejsce, podobnie jak w eksporcie awansując o jedną pozycję. Najmniejszymi importerami są tradycyjnie kraje nadbałtyckie: Litwa, Łotwa i Estonia, których chłonność rynku oraz siła nabywcza są po prostu bardzo małe. Jednak inne małe państwa jak Hongkong czy Singapur są odpowiednio na 10 i 13 miejscu. rankingu Państwo Wartość Importu w mld USD 1 Stany Zjednoczone 2 236,0 2 Chiny 1 743,0 3 Niemcy 1 198,0 4 Japonia 808,4 5 Francja 688,5 6 Wielka Brytania 639,5 7 Włochy 556,4 8 Korea Południowa 524,4 9 Holandia 493,1 10 Hongkong 482,6 11 Indie 461,4 12 Kanada 461,0 13 Singapur 366,3 14 Hiszpania 363,1 15 Belgia 355,1 16 Meksyk 350,8 17 Rosja 322,5 18 Szwajcaria 294,1 19 Tajwan 279,4 20 Australia 243,4 21 Turcja 232,9 22 Brazylia 219,6 23 Polska 208,0 24 Tajlandia 196,3 25 Austria 183,3 26 Szwecja 179,6 27 Indonezja 166,1 28 Czechy 133,2 29 RPA 102,6 30 Dania 102,1 31 Węgry 93,9 32 Norwegia 88,5 33 Ukraina 83,2 34 Finlandia 80,4 35 Portugalia 77,3 36 Iran 76,1 37 Rumunia 73,1 38 Słowacja 72,0 39 Chile 70,9 40 Argentyna 70,7 41 Irlandia 68,0 42 Grecja 66,0 43 Filipiny 62,7 44 Wenezuela 46,4 45 Pakistan 35,8 46 Nowa Zelandia 35,5 47 Bułgaria 30,9 48 Litwa 30,8 49 Estonia 17,1 50 Łotwa 14,8 Średnia 315,7 12

13 2.8 Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych Wreszcie ruszyły zagraniczne inwestycje. Po dwóch latach z rzędu spadku tej pozycji, mamy średni wzrost o ok. 1,8 miliarda USD. Po raz drugi z rzędu liderem w przyciąganiu inwestycji były Chiny, a na kolejnych miejscach znalazły się Brazylia i Indie. Niegdysiejszy lider, Stany Zjednoczone, dopiero na czwartej pozycji. To pokazuje, że w wyniku działań rozszerzania rynku na cały świat, niedługo dziesiątki milionów osób będzie mogło poprawić swój byt (Chińczycy, Brazylijczycy i Hindusi). Odwrót od tradycyjnych miejsc inwestycji (Stany Zjednoczone, Francja) wynika z przyjętego modelu rozwoju przez te państwa, polegającego na rozszerzaniu zdobyczy socjalnych, co nie jest specjalnie lubiane przez inwestorów zagranicznych (zwiększenie kosztów). Polska przyciągnęła o 2,4 miliarda USD inwestycji zagranicznych więcej niż rok wcześniej, co również dało awans o jedną pozycję. Najmniej inwestycji przyciągnęła Wenezuela, co nie powinno dziwić biorąc pod uwagę ogólny klimat polityczny panujący w tym kraju. rankingu Państwo Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w mld USD 1 Chiny 100,7 2 Brazylia 62,9 3 Indie 58,3 4 Stany Zjednoczone 57,3 5 Wielka Brytania 36,1 6 Kanada 27,2 7 Indonezja 24,0 8 Rosja 22,5 9 Singapur 20,4 10 Meksyk 18,6 11 Rumunia 16,2 12 Niemcy 15,3 13 Chile 13,8 14 Polska 12,6 15 Argentyna 12,4 16 RPA 12,4 17 Australia 12,1 18 Hiszpania 11,3 19 Francja 10,6 20 Turcja 10,3 21 Litwa 7,3 22 Hongkong 7,0 23 Irlandia 7,0 24 Korea Południowa 7,0 25 Japonia 6,1 26 Słowacja 5,7 27 Holandia 5,6 28 Włochy 5,6 29 Bułgaria 5,3 30 Czechy 4,9 31 Tajwan 4,4 32 Tajlandia 4,1 33 Austria 4,1 34 Węgry 3,2 35 Belgia 3,1 36 Ukraina 3,1 37 Szwecja 3,1 38 Filipiny 2,9 39 Szwajcaria 2,7 40 Pakistan 2,4 41 Grecja 2,4 42 Finlandia 2,2 43 Nowa Zelandia 2,0 44 Iran 1,8 45 Portugalia 1,7 46 Estonia 0,9 47 Norwegia 0,8 48 Dania 0,8 49 Łotwa 0,7 50 Wenezuela 0,6 Średnia 13,3 13

14 3. Ranking 2012 Podliczenie wyników w poszczególnych kategoriach złożyło się na obraz całego rankingu. Punkty w rankingu odpowiadają średniej liczbie punktów zdobywanych w poszczególnych kategoriach. Maksymalna liczba punktów do zdobycia wynosiła 50, a minimalna 1 punkt. Obok miejsca rankingu znajduje się progres lub regresja w stosunku do zeszłego roku. Najbardziej dynamicznie rozwijającym się gospodarczo państwem na świecie za 2011 rok okazały się Niemcy, wyprzedzając nieznacznie (0,25 punktu) zeszłorocznego lidera Singapur. Trzecie miejsce, podobnie jak przed rokiem zajął Hongkong. Zmiany nie było też na czwartym miejscu (Chiny). Niemcy poprawiały swoją pozycję w rankingu od lat (4 miejsce w 2009 roku, 5 miejsce rok później, 2 w 2011). Jest to skutek dość rozsądnych ewolucyjnych reform, dyscypliny budżetowej oraz tradycyjne trzymanie inflacji w ryzach. Niemiecka gospodarka nie realizuje eksperymentów gospodarczych wypracowanych w innych państwach (np. zwiększanie budżetu federalnego w USA), tylko z konsekwencją pracuje na swój sukces. To pokazuje jaki potencjał tkwi w naszym sąsiedzie. Po przeciwległej stronie znów znajduje się Grecja. Gdy inne gospodarki odbijają się od dna, Grecja upada tak nisko, że już niżej się nie da. W pierwszej dziesiątce znajduje się pięć państw azjatyckich, trzy europejskie. Niestety w ostatniej dziesiątce reprezentantów Europy jest aż 5. Polska zanotowało awans o 2 pozycje, co jest wynikiem stabilnego wzrostu rankingu gospodarczego oraz niezłych wyników handlu zagranicznego. Państwo RANKING punkty 1 (+1) Niemcy 40,13 2 (-1) Singapur 39,88 3 (0) Hongkong 37,75 4 (0) Chiny 36,88 4 (+2) Korea Południowa 36,88 6 (+2) Szwajcaria 35,50 7 (+7) Tajwan 33,63 8 (+2) Kanada 33,50 9 (-2) Stany Zjednoczone 33,38 10 (-5) Holandia 32,88 11 (+9) Rosja 32,13 12 (+3) Meksyk 31,88 13 (+6) Norwegia 31,50 14 (-5) Australia 31,13 15 (-4) Japonia 31,00 16 (+1) Francja 30,63 17 (-1) Szwecja 30,50 18 (+3) Austria 30,00 19 (+7) Chile 29,00 20 (+4) Indonezja 28,25 20 (-7) Włochy 28,25 22 (0) Belgia 27,63 23 (0) Wielka Brytania 27,50 24 (-6) Brazylia 27,25 25 (0) Czechy 26,25 26(+1) Turcja 26,13 27 (+2) Polska 25,00 28 (-16) Tajlandia 24,38 29 (-1) Dania 24,25 30 (+1) Finlandia 24,13 31 (-2) Indie 24,00 32 (+1) Argentyna 23,25 33 (-1) Hiszpania 23,00 34 (+2) Węgry 22,00 35 (+2) Irlandia 20,63 36 (-7) Rumunia 19,00 37 (-2) Słowacja 18,75 38 (-4) Filipiny 18,63 39 (-1) RPA 18,25 39 (+2) Ukraina 18,25 39 (+3) Estonia 18,25 42 (+6) Litwa 17,38 43 (+2) Bułgaria 16,63 44 (-1) Iran 15,88 45 (-5) Nowa Zelandia 15,75 46 (-7) Portugalia 14,13 46 (+3) Łotwa 14,13 48 (-1) Wenezuela 12,75 49 (-3) Pakistan 12,00 50 (0) Grecja 11,63 14

15 3.1 Pozycja Polski w latach Edycja rankingu Porównywana dziedzina PKB 4,8% 1,7% 3,8% 4,3% PKB/capita (w USD) Bezrobocie 9,5% 9,1% 9,0% 9,6% Inflacja 4,2% 3,5% 3,1% 4,3% Deficyt (% do PKB) -3,9% -7,1% -7,9% -5,1% Eksport (w mld USD) 177,4 136,7 155,9 193,9 Import (w mld USD) 201,8 149,6 173,8 208,0 BDI (w mld USD) 16,5 11, ,6 Pozycja w rankingu W ciągu ostatnich czterech edycji rankingu, Polska pozycja jest dosyć stabilna w drugiej połówce stawki. W tych czterech latach PKB na głowę stale systematycznie rośnie, inflacja krąży wokół 4%, wzrost gospodarczy waha się w podobnym przedziale. Niestety, co niepokojące, zaczęło rosnąć bezrobocie, co może świadczyć o złych rozwiązaniach systemowych (zwiększenie podatków, które może się bardziej uwidocznić w przyszłorocznej edycji rankingu). Wreszcie udało się spowolnić wzrost deficytu budżetowego, na razie był to wynik obcięcia przepływu środków do Otwartych Funduszy Emerytalnych, ale miejmy nadzieję na jakiś dłuższy trend w tym zakresie. Po spadku eksportu w 2009 roku, można zauważyć silne odbicie, co tylko świadczy o tym, że polskie produkty znajdują coraz więcej nabywców za granicą. Odwrócił się też niekorzystny trend spadku bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Ciągle trzeba jednak powtarzać, że Polska nie wykorzystuje swojego potencjału, kraju który mógłby podążać drogą choćby Korei Południowej (5 miejsce w rankingu). Stawiając na inwestycje tylko państwowe można stracić właściwy kontekst gospodarowania. Inwestycje będą podlegać decyzjom politycznym, a nie rynkowym. Zwiększanie podatków i kosztów pracy (wzrost składki rentowej) doprowadzi raczej do zwiększenia bezrobocia, niż załatania dziury budżetowej. Tym bardziej, że nieadekwatne jest ciągle mówienie o zielonej wyspie. Nasi sąsiedzi również rozwijają się w niezłym tempie, a kraje bałtyckie nawet znacznie szybciej. Oby nie doszło do takiej sytuacji, że kolejnym rankingu Polska będzie najwolniej rozwijającym się państwem w regionie, bo po wielkich projektach finansowanych również z Unii Europejskiej oraz EURO 2012 może przyjść wielkie rozczarowanie, wynikające z braku potrzeb ludności do korzystania z tych drogich obiektów. 15

16 4. Źródła OECD Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, WTO Światowa Organizacja Handlu, IMF Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Eurostat Europejski Urząd Statystyczny, CIA Centralna Agencja Wywiadowcza, GUS Główny Urząd Statystyczny, United Nations Organizacja Narodów Zjednoczonych, UNCTAD Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju Grupo de Monitoreo Macroeconomico Grupa Monitoringu Makroekonomicznego z siedzibą w Urugwaju, Australian Bureau of Statistics Australijski Urząd Statystyczny, Instituto Brasiliero de Geografia e Estatistica Brazylijski Instytut Geografii i Statystyki, China National Bureau of Statistics Chiński Urząd Statystyczny, Instituto Nacional de Estadisticas de Chile Urząd Statystyczny Chile, Instituto Nacional de Estadistica y censos de la Republica Argentina Urząd Statystyczny Argentyny, National Statistics Office Urząd Statystyczny Filipin, India Statistics Urząd Statystyczny Indii 16