Podstawy analizy finansowej przedsiębiorstwa w oparciu o sprawozdanie okresowe

Transkrypt

1 Podstawy analizy finansowej przedsiębiorstwa w oparciu o sprawozdanie okresowe Slide 1

2 Podstawy analizy finansowej przedsiębiorstwa w oparciu o sprawozdanie okresowe Rosnąca ilość spółek notowanych na giełdach papierów wartościowych powoduje, ze nie wszystkie spółki mogą być poddane ocenie analityków natychmiast po publikacji wyników finansowych. Oczywiste jest, ze umiejętność szybkiej, samodzielnej oceny tychże wyników, a tym samym uprzedzenie reakcji rynku, daje możliwość osiągnięcia wyższych stóp zwrotu z inwestycji. Z tego powodu proponujemy przyjrzeć się podstawowym metodom analizy finansowej oraz wyceny przedsiębiorstwa. Slide 2

3 Analiza wskaźnikowa Wskaźniki płynności: bieżący, szybki Płynność, czyli zdolność pokrywania bieżących wydatków to jeden z podstawowych warunków poprawnego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Jej brak może świadczyć o słabej sprawności zarządu, pogarszającej się sytuacji klientów, która objawia się w nieściągalności należności. Niska płynność może skutkować spadkiem produkcji/sprzedaży co w konsekwencji może doprowadzić do problemów z pokryciem kosztów stałych. Nadpłynność natomiast świadczy o słabym zarządzaniu kapitałem i niewykorzystywaniu pełni możliwości rozwoju. Wskaźnik bieżący = aktywa obrotowe/ zobowiązania krótkoterminowe Wskaźnik szybki = aktywa obrotowe zapasy/ zobowiązania krótkoterminowe Bezpieczne wartości wskaźników płynności to (jak podaje literatura): dla wskaźnika bieżącego przynajmniej 1.0 dla wskaźnika szybkiego Poziomy tych wskaźników można odnieść do poziomów z okresów ubiegłych, a ewentualne zmiany traktować jako zmianę sytuacji spółki. Slide 3

4 Analiza wskaźnikowa Wskaźnik rotacji Wskaźnik obrotowości aktywów = przychód ze sprzedaży/ przeciętny stan aktywów Pozwala on uzyskać obraz o stopniu wykorzystania dostępnych środków, co można interpretować jak informację o sprawności zarządzania, wskaźniki tez będą się różnić w zależności od charakteru branży, struktury aktywów, jednak przy bardzo podobnych przedsiębiorstwach można je porównywać. Naturalnie zmiana tego wskaźnika z roku na rok jest także informacją o perspektywach firmy. Wśród wskaźników obrotowości najczęściej analizuje się następujące: Wskaźnik ob. aktywów obrotowych = przychody ze sprzedaży / aktywa obrotowe Wskaźnik ob. aktywów trwałych = przychody ze sprzedaży/ aktywa trwałe Wskaźnik ob. rzeczowych skł. akt. trw.= przychody ze sprzedaży/ rzeczowy skł. akt. trw Wskaźnik ob. należności= przychody ze sprzedaży/ przeciętny stan należności Wskaźnik ob. kapitału pracującego= przychody ze sprzedaży/ aktywa obrotowe zobowiązania bieżące Wskaźnik cz rozl należności= należności z tyt. dostaw, robót i usług * 360 dni/ przychody ze sprzedaży Slide 4

5 Rachunek przepływów pieniężnych Z punktu widzenia oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa to znacznie mniej podatny na manipulacje element w porównaniu do wyniku finansowego. Uważa się również, że cash flow znacznie lepiej spełnia rolę wskaźnika potencjału finansowego niż bilans. Aby jednak ocena wynikająca z analizy przepływów pieniężnych była kompletna, musi być rozpatrywana na tle wniosków wyciągniętych z analizy wskaźnikowej bilansu oraz rachunku zysków i strat. W trakcie tej analizy, badanie wielkości poszczególnych pozycji jest mniej istotne. Wagę przywiązuje się do tego, czy saldo przepływów z danej działalności jest ujemne czy dodatnie. Dla 3 sald ( saldo działalności operacyjnej, saldo działalności inwestycyjnej oraz saldo działalności finansowej) mamy 8 możliwych wariantów. Slide 5

6 Rachunek przepływów pieniężnych Wariant Saldo działalności Operacyjnej Inwestycyjnej Finansowej Slide 6

7 Rachunek przepływów pieniężnych Wariant I Charakteryzuje przedsiębiorstwo o bardzo wysokiej płynności finansowej. Jest on rzadko spotykany w praktyce. Sytuacja taka dotyczy z reguły przedsiębiorstw przygotowujących się do podjęcia inwestycji lub dokonania przejęcia innego podmiotu. Wariant II Występuje w przedsiębiorstwach dojrzałych, o wysokiej rentowności, które finansują działalność inwestycyjną oraz regulują zobowiązania z wypracowanej przez siebie nadwyżki finansowej. Wariant III Jak w (1) lecz, może świadczyć o sytuacji, w której wpływy z bieżącej działalności nie wystarczają na pokrycie zobowiązań, przedsiębiorstwo upłynnia więc aktywa trwałe pozyskując tym samym nowe środki. Wariant IV Jest typowy dla przedsiębiorstw rozwijających się, które nie są w stanie pokryć wydatków na rozwój z wypracowanych zysków, dlatego też pozyskują zewnętrzne źródła finansowania. Wariant ten uznawany jest za najbardziej pożądany, świadczący o dobrych perspektywach przedsiębiorstwa. Slide 7

8 Rachunek przepływów pieniężnych Wariant V Dotyczy przedsiębiorstw przechodzących tymczasowe kłopoty i niegenerujących dodatnich przepływów z działalności operacyjnej. Jednostki te, chcąc utrzymać płynność finansową, posiłkują się zewnętrznymi źródłami finansowania. Fakt, iż mogą je pozyskać, jest dobrym symptomem, informującym o tym, że przewidywana jest poprawa wyniku przedsiębiorstwa. Wariant VI Przepływy z działalności operacyjnej i inwestycyjnej są ujemne, a źródłem gotówki na pokrycie niedoborów są kredyty i kapitał właścicielski, jest charakterystyczny dla młodych, rozwijających się firm o dobrych perspektywach, w które wierzyciele nie obawiają się inwestować. Wariant VII Występuje w przedsiębiorstwach przeżywających trudności finansowe. Utrzymują one płynność poprzez wyprzedaż majątku trwałego. Wariant VIII Może zdarzyć się w podmiotach, które w poprzednich okresach zgromadziły duże zasoby finansowe, z których to obecnie realizują swoje wydatki inwestycyjne. Jest to jednak sytuacja ryzykowna, mogąca skończyć się bankructwem przedsiębiorstwa. Slide 8

9 Analiza porównawcza C/WK (P/BV Price to book value) C WK Cena_ rynkowa_ Wartosc _ ksiegowa_ na_ jednej_ akcji jedna_ akcje_ zwykla C/Z = cena rynkowa jednej akcji/ zysk netto na jedną akcje C Z Cena_ rynkowa_ Zysk _ netto _ na_ jednej_ akcji jedną _ akcje Slide 9

10 Analiza porównawcza Są to wskaźniki wyceny rynkowej mówiące nam odpowiednio ile pieniędzy musimy zapłacić za odpowiednio złotówkę wartości księgowej oraz złotówkę rocznego zysku. Wskaźniki te powinniśmy porównać ze średnia lub medianą wskaźników innych firm z branży, ewentualnie ze średnim wskaźnikiem dla indeksu. Warto zapamiętać, ze średni wskaźnik C/Z dla głównych indeksów jest ściśle powiązany z inflacja, przy czym wzrost inflacji powoduje spadek średniego C/Z. Trzeba pamiętać, ze w przypadku przyspieszenia inflacji najbardziej narażone na przecenę są spółki o wysokim wskaźniku, a potencjalna paniczna wyprzedaż może doprowadzić do spadku kursu poniżej racjonalnego ich poziomu. Slide 10

11 Analiza porównawcza Relatywnie niska wartość tych wskaźników świadczy o dwóch możliwych sytuacjach: - rynek myli się w ocenie firmy, jest ona niedowartościowana i zalecane jest kupno jej papierów. Taka sytuacja może się zdarzyć w przypadku, gdy rynek zapomina o spółce w sytuacjach braku publikacji informacji na temat nowych inwestycji, szczególnie gdy na rynku jest wiele spółek, do których rynek podchodzi z większym entuzjazmem. Może się tu pojawić podaż, której z braku pozytywnych informacji nie zrównoważy popyt. W takiej sytuacji zaleca się wyczekanie na moment odwrócenia trendu, po wcześniejszym dokładnym zapoznaniu z sytuacją fundamentalną. - rynek nie myli się i dostrzega problemy firmy, słabą pozycje na rynku lub kiepskie perspektywy rozwoju. Slide 11

12 Analiza porównawcza Relatywnie wysoka wartość tych wskaźników świadczy o: - zbyt pozytywnej ocenie sytuacji przez rynek - faktycznie dobrej sytuacji spółki i perspektywach rozwoju trzeba zauważyć, ze firmy rozpoczynające działalność ze szczególnym zwróceniem uwagi na firmy oferujące innowacyjne produkty finansują się głownie z kapitału obcego, a ich zyski w początkowych okresach są małe, mogą one jednak zaoferować wysoka dynamikę zysków o ile zaakceptuje się ponadprzeciętne ryzyko Slide 12

13 Analiza porównawcza EV/EBITDA Wartość przedsiębiorstwa/ Zysk operacyjny przed opodatkowaniem i odjęciem kosztów nie będących wydatkami EV EBITDA Wartosc _ rynkowa Zobowiazania Gotowka Zysk _ operacyjny Koszty _ niebedace_ wydatkami Ten wskaźnik daje nam możliwość porównywania spółek o różnym stopniu zadłużenia oraz przy uwzględnieniu amortyzacji, która w przypadku młodych firm może być znaczącym składnikiem. Jest on też mniej wrażliwy na operacje jednorazowe. Tak jak przy poprzednich wskaźnikach niski poziom to potencjalnie wyższa atrakcyjność inwestycyjna. Slide 13

14 Analiza porównawcza marża EBIT ( EBIT margin ) marża EBITDA ( EBITDA margin ) Wskaźniki rentowności działalności operacyjnej marza _ EBIT zysk _ operacyjny( EBIT) *100% przychody_ ze _ sprzedazy marza _ EBITDA EBIT koszty_ niebedace_ wydatkami*100% przychody_ ze _ sprzedazy Są to podstawowe wskaźnik, określające rentowność przedsiębiorstwa w obszarze działalności podstawowej, a więc dla której prowadzenia zostało ono utworzone. Rentowność tej działalności zależy od efektywności podstawowych działań realizowanych w przedsiębiorstwie (procesów produkcji, sprzedaży, itp.), a więc powinna być ona szczególnie dogłębnie analizowana i oceniana. Takie podejście jest tym bardziej uzasadnione, że zysk przedsiębiorstwa powstały w pozostałych obszarach jego działalności, np. finansowej czy nadzwyczajnej, może mieć charakter jednorazowy, incydentalny. Slide 14

15 Analiza porównawcza ROA ( Return on Assets ) Wskaźnik rentowności aktywów ROA Zysk _ netto*100% Kapital _ wlasny _ ogolem Ten wskaźnik świadczy o zdolności do generowania zysku i perspektywach rozwoju. Wysoka wartość jest ceniona przez instytucje finansujące i przekłada się na łatwiejszy dostęp do kapitału obcego, co może przełożyć się na szybszy rozwój i większe zyski Slide 15

16 ROE ROA * financial _ leverage Analiza porównawcza ROE ( Return on Equity ) Wskaźnik rentowności kapitału własnego ROE Zysk _ netto*100% Kapital _ wlasny _ ogolem Wskaźnik ten należy analizować porównując go do wartości ubiegłorocznej, ewentualnie dłuższego okresu. Należy przy tym pamiętać, aby dany wynik zysku skorygować o stopę inflacji, aby uzyskać jego realną wartość. Tylko fakt wzrostu skorygowanej wartości wskaźnika należy odbierać pozytywnie. Bardzo istotnym elementem jest też tu też udział kapitału własnego w finansowaniu aktywów - trzeba zauważyć, że można uzyskać wzrost wskaźnika ROE bez wzrostu zysku netto, a jedynie poprzez zmniejszenie mianownika, co jest jedynie objawem zadłużania się firmy. Warto rozważyć sytuację, gdy całość aktywów jest finansowana z kapitału własnego - wtedy wskaźnik ROE byłby równy wskaźnikowi ROA. W każdym innym przypadku: ROE= ROA * financial leverage Financial leverage dźwignia finansowa Wynika z tego naturalna zasada, że można uzyskać pozytywny efekt wzrostu rentowności poprzez finansowanie się kapitałem obcym. Slide 16

17 Analiza porównawcza Dynamika: przychodów; zysków: EPS, EBIT, EBITDA; marż: EBIT, EBITDA; Wskaźniki dynamiki poszczególnych wielkości, czyli procentowe ich zmiany z okresu na okres, są bardzo intuicyjne i równie istotne w kategoriach oceny atrakcyjności. Warto porównać je ze wskaźnikami indeksu oraz sektora. Dynamika zysku jest często podawana w analizach jako dynamika EPS: Earnings per share czyli Zysku netto na jedna akcje zwykłą. Warto zwrócić uwagę na zmianę poziomu zapasów połączoną ze zmianą przychodów ze sprzedaży. Wzrost zapasów w przypadku spadku przychodów sugeruje zmniejszenie popytu na produkty spółki, czy to ze względu na zmniejszenie zapotrzebowania na rynku i brak reakcji, którą powinno być ograniczenie produkcji, czy też ze względu na słabnącą atrakcyjność produktu w porównaniu do produktów konkurencyjnych. Jeśli asortyment produktów jest niewielki - ryzyko spadku rentowności spółki jest wysokie. Slide 17

18 Wycena akcji Metoda DCF Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych to obecnie najbardziej popularne narzędzie wyceny przedsiębiorstw. Przy założeniu, ze rynek jest efektywny i posługuje się głównie tą metodą, przyjmując podobne do naszych założenia, można wnioskować, ze nasza wycena będzie miała odzwierciedlenie w jego reakcji. Do przeprowadzenia całego procesu wyceny potrzebujemy: Okresu prognozy Prognozy wolnych przepływów pieniężnych do firmy na każdy rok prognozy ( FCFF Free Cash flow to Firm ) Średniego ważonego kosztu kapitału ( WACC Weighted average capital cost ) Wartości przedsiębiorstwa w ostatnim roku prognozy tzn. wartości rezydualnej/końcowej ( ReV residual value / TV terminal value ) Slide 18

19 Wycena akcji Okres prognozy W zależności od wielkości i charakteru przedsiębiorstwa oraz branży, w jakiej działa można przyjmować dłuższe lub krótsze okresy szybkiego rozwoju. Oczywiste jest jednak, że wpływ czynników nieprzewidywalnych rośnie z czasem i zakłóca prognozę. Slide 19

20 Wycena akcji Prognoza FCFF Wolne przepływy pieniężne dla wszystkich akcjonariuszy = ( przychody koszty operacyjne)( 1- stopa podatku) zmiana w kapitale pracującym Inwestycje FCFF= NOPAT NCWC CAPEX, gdzie: NOPAT- Net operating profit after tax ( Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu) NCWC- Net change in working capital ( Zmiana w kapitale pracującym, czyli Δ (Aktywa obrotowe Zobowiązania krótkoterminowe )) CAPEX Capital expenditures ( Wydatki kapitałowe Inwestycje ) Slide 20

21 Wycena akcji Prognoza FCFF Prognoza kolejnych składników jest najtrudniejszym elementem analizyuzależniona jest od czynników makroekonomicznych, losowych i umiejętności zarządzających. W przypadku przychodów rozsądnym będzie powiązanie z szacunkowym wzrostem sektora przy uwzględnieniu zmian udziału w rynku, przy czym trzeba pamiętać o efekcie skali, czyli o zmniejszeniu dynamiki przychodów wraz ze wzrostem przedsiębiorstwa. Ciężko udzielić uniwersalnych porad dotyczących kosztów operacyjnych, inwestycji czy zmian w kapitale pracującym. W przypadku braku szczegółowych informacji można ją uzależnić od przychodów na podstawie okresów ubiegłych. Uzyskane w ten sposób FCFF należy przemnożyć przez czynnik dyskontujący, którym jest 1/(1+WACC)^t, gdzie t jest numerem okresu odpowiadającego danemu przepływowi. Slide 21

22 Wycena akcji Obliczanie WACC WACC to średnia ważona z kosztów kapitału, przy czym dla kapitału obcego koszt ten będzie mniejszy o podatek, gdyż np. odsetki od kredytu są dla firmy kosztami. Mamy więc: WACC = Udział kapitału własnego * koszt kapitału własnego + Udział kapitału obcego * koszt kapitału obcego * ( 1- Stopa podatku ) Oczywiście w przypadku wielu sposobów finansowania kapitałem obcym pojawi nam się kilka składników. Kosztem kapitału własnego jest wymagana stopa zwrotu z inwestycji, która jest równa stopie zysku wolnej od ryzyka ( np. oprocentowanie obligacji ) + premii za ryzyko dla danego rynku, sektora. Do wyznaczenia premii za ryzyko wykorzystuje się model CAPM czyli Capital Asset Pricing Model- jest to skomplikowane zagadnienie i doradzamy przyjąć taki koszt kapitału własnego, aby odpowiadał on stopie zwrotu z inwestycji o podobnym ryzyku, np. w fundusz inwestycyjny. Slide 22

23 Wycena akcji Obliczanie ReV Wartość rezydualna, można obliczyć korzystając ze wzoru na wartość wieczystej renty, który w przypadku FCFF można sprowadzić do postaci: ReV gdzie m jest ostatnim okresem prognozy. NOPAT WACC m m 1 Slide 23

24 Wycena akcji Wartość firmy: Aby obliczyć wartość firmy należy zsumować zdyskontowane przepływy pieniężne we wszystkich okresach prognozy wraz z wartością rezydualna: W DCF t m 1 i m 1 (1 FCFF t WACC i ) i m 1 (1 ReV m WACC i ) Slide 24