Europejski System Weryfikacji Technologii Środowiskowych jako narzędzie wspierania eko-innowacji

Transkrypt

1 Europejski System Weryfikacji Technologii Środowiskowych jako narzędzie wspierania eko-innowacji Część 2: Jak to działa? mgr Izabela Ratman-Kłosińska Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Polska Platforma Technologiczna Środowiska Źródła: Prezentacja Pierra Henry, Police Officer, Dyrekcja Środowiska KE Ogólny Protokół Weryfikacji- wersja robocza z grudnia 2010 Forum Polskiej Platformy Technologicznej Środowiska, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 17 grudnia 2010r. Kontakt Dostawca technologii kontaktuje się z Jednostką Weryfikacyjną bezpośrednio lub przez punkt kontaktowy Procedura weryfikacji Aplikacja Dostawca technologii dostarcza posiadane dane nt. sprawności ekologicznej technologii wraz ze wstępną wersją deklaracji Zdefiniowanie deklaracji i sprawdzenie danych Jednostka Weryfikacyjna sprawdza deklarację wraz z dostarczonymi danymi oraz ustala czy konieczne są dodatkowe testy Jeśli dalsze testy są konieczne Testowanie Opracowanie planu testów Przeprowadzenie testów Raport z testów Ocena Końcowa ocena danych Opracowanie raportu końcowego Publikacja Przyjęcie i publikacja raportu końcowego z weryfikacji i Świadectwa Weryfikacji 1

2 Etapy procedury ETV (1/2( 1/2) Przygotowanie i złożenie wniosku Kontakt z jednostką weryfikacyjną akredytowaną dla danego obszaru technologicznego, Sprawdzenie technologii pod kątem dopuszczalności technologii do weryfikacji Opracowanie wniosku i jego wstępne sprawdzenie Sporządzenie i zawarcie umowy na przeprowadzenie weryfikacji Opracowanie Szczegółowego Protokołu Weryfikacji Dokładne zdefiniowanie parametrów sprawności Określenie wymagań odnośnie do planu testów i jakości danych Ocena istniejących danych Przeprowadzenie testów (jeśli dodatkowe testy są konieczne) Wybór miejsca wykonania testów i opracowanie planu testów Raport z testów Ocena wszystkich danych i weryfikacja Ocena danych i sprawdzenie procedury przeprowadzenia testów Ocena informacji/danych dodatkowych Etapy procedury ETV (2/2( 2/2) Sporządzenie i publikacja raportu Sporządzenie raportu z weryfikacji oraz Świadectwa Weryfikacji Publikacja raportu i Świadectwa Weryfikacji 2

3 Przygotowanie i złożenie wniosku Co zawiera wniosek (1/2) Dane kontaktowe wytwórcy lub wnioskodawcy (jeśli inny niż wytwórca) Dokumentację techniczną, która ma umożliwić: zrozumienie sposobu działania technologii sprawdzenie deklarowanej sprawności ocenę zgodności projektu technologicznego z deklarowaną sprawnością, czyli: ogólny opis technologii projekt koncepcyjny, schematy komponentów/podzespołów, obiegi, szkice techniczne itp. opisami umożliwiającymi zrozumienie ww dokumentów i zasad działania technologii tam gdzie konieczne standardy lub specyfikacje techniczne wyniki obliczeń projektowych, badań, itp, raporty z wykonanych testów 3

4 Inne istotne parametry Co zawiera wniosek (1/3) wynikające np. z zapotrzebowania rynku czy zainteresowania odbiorców końcowych, które nie są weryfikowane (np. koszty operacyjne, energochłonność, podręcznik/łatwość obsługi, itp.) Wstępną deklarację sprawności zawierającą: specyfikację parametrów sprawności odnoszących się wyłącznie do technologii a nie np. do systemu zarządzania środowiskowego w firmie parametry te muszą być weryfikowalne pod względem ilościowym dokładne określenie warunków w jakich deklarowana sprawność jest osiągana wraz z odpowiednimi założeniami Co zawiera wniosek (2/3) Charakterystyka zamierzonego zastosowania technologii określona jako: Matryca Rodzaj materiału u dla jakiego technologia ma zastosowanie np. gleba, woda do spożycia,, wody podziemne, zasadowa kąpiel k odtłuszczaj uszczająca ca itp. Celowość Mierzalna właściwow ciwość,, na którą oddziałuje produkt/technologia oraz sposób b w jaki na nią oddziałuje np. redukcja stęż ężenia azotanu, separacja LZO, redukcja zużycia energii (MW/kg) itp Można określi lić więcej niż jeden cel Technologia Praktyczne zastosowanie zasad technicznych lub naukowych technologii ogii odnoszących się do środowiska dla uzyskania określonego celu Określenie technologia jest bardzo szerokie i obejmuje produkty, procesy, urządzenia i usługi ugi np. skruber,, urządzenie do monitoringu jakości wody itp, 4

5 Co zawiera wniosek (3/3) Opis warunkw arunków technicznych: Parametry działania ania : Mierzalne parametry, które określaj lają warunki stosowania oraz warunki weryfikacji i testowania np. wielkość produkcji, maksymalna temperatura, stęż ężenia substancji w matrycy itp. Parametry dodatkowe: Inne skutki uznane jako drugorzędowe dowe np. koszty operacyjne ( np,, zużycie energii lub substancji chemicznych ), bezpieczeństwo środowiskowe i BHP, jakość podręcznika obsługi Inna ważna grupa parametrów w wynikać może e z oddziaływania technologii w aspekcie LCA ( zużycie surowców, w, recykling odpadów, utylizacja) Quick scann Sprawdzenie wniosku Ocena czy technologia nadaje się do weryfikacji:? Czy mieści się w obszarach technologicznych programu?? Czy jest gotowa do komercjalizacji ( tzn. technicznie dojrzała lub przynajmniej w takiej fazie rozwoju, w której nie są przewidywane już przed komercjalizacją żadne zasadnicze zmiany mające wpływ na jej działanie - np. instalacje w skali przemysłowej lub instalacje pilotażowe o precyzyjnych instrukcjach rozbudowy do skali przemysłowej)? Czy jest na nią zapotrzebowanie i czy działa zgodnie z odpowiednimi regulacjami prawnymi?? Czy wykazuje odpowiedni poziom innowacyjności? Orientacyjna ocena zakresu i kosztów weryfikacji 5

6 Szybki przegląd (Quick Scann) Opis technologii wraz z deklarowanymi, wyjściowymi wymiernymi parametrami sprawności Opis/zasady działania jasne: Tak/ Nie Zadeklarowane parametry sprawności opisane: Tak/Nie Technologia innowacyjna: Tak/Nie Gotowa do komercjalizacji : Tak/Nie Prototyp w zaawansowanej fazie rozwoju: Tak/Nie Opis wykonanych testów i dostępne dane Szybki przegląd (Quick Scann) Wykonane testy technologii Tak/Nie Laboratorium testujące posiada odpowiednie kwalifikacje Tak/Nie Plan testów dostępny Tak/Nie Plan testów właściwy Tak/Nie Metody testowania (standardy) dostępne Tak/Nie Metody testowania dostępne Tak/Nie Metody testowania odpowiednie Tak/Nie Metody testowania powtarzalne Tak/Nie Precyzja metod testowania Tak/Nie Wyniki testów dostępne Tak/Nie Wyniki testów odpowiadają deklaracji Tak/Nie Wyniki testów odpowiednie do zatwierdzenia testów Tak/Nie 6

7 Proces dwustopniowy Umowa o wykonanie weryfikacji Umowa na wstępną część weryfikacji (kontakt, wniosek i sprawdzenie dopuszczalności technologii do weryfikacji) zalecana opłata stała Umowa standardowa, której zakres oraz koszt realizacji wynika z opracowania protokołu szczegółowego weryfikacji i zróżnicowanych dalszych czynności weryfikacyjnych. Umowa ta musi regulować m. in. kwestie: własności intelektualnej/poufności zasad korzystania z raportu ETV, Świadectwa Weryfikacji i loga ETV sprawozdawania/raportowania przez wnioskodawcę rezultatów uzyskanych dzięki weryfikacji reżimu prawnego umowy określenia organów kompetentnych do rozstrzygania sporów Opracowanie Szczegółowego Protokołu Weryfikacji i ocena istniejących danych 7

8 Opracowanie protokołu szczegółowego Opracowany wspólnie przez jednostkę weryfikacyjną i wnioskodawcę Zawiera opis technologii obejmujący matrycę, celowość warunki itp. Ściśle powiązany z parametrami sprawności podanymi technologii w deklaracji Uzgadnianie parametrów sprawności odbywa się pod nadzorem jednostki weryfikacyjnej Parametry dobierane są indywidualnie do każdej weryfikacji żeby odzwierciedlić zróżnicowane wymagania różnych zastosowań i technologii. Zawiera projekt testów wraz z opisem Określa procedury QM/QA Parametry sprawności : Definiowanie parametrów sprawności muszą być zdefiniowane w taki sposób aby ich testowanie i deklarowany zakres dostarczał informacji istotnych dla nabywców uwzględniały wymagania prawne uwzględniały główne czynniki środowiskowe uwzględniały parametry sprawności odpowiednich najnowszych technologii uwzględniały wymagania Protokołu Ogólnego Weryfikacji ETV, wytyczne Grup Technicznych, ewentualnie inne szczegółowe protokoły weryfikacji uwzględniały odpowie standardy techniczne lub dokumenty referencyjne odpowiednie dla danej grupy technologicznej uwzględniały zalecenia Forum Doradców 8

9 Sytuacja wyjściowa: Uzgadnianie parametrów sprawności Głównym celem działania Technologii T jest cel A, wyrażony poprzez ilościowy parametr a Inne parametry istotne dla zmierzenia sprawności to b i c Warunki działania technologii określa parametr W Uwarunkowania prawne: np. norma wymaga aby parametr b< lub=0 Wstępna deklaracja: Technologia T, działająca w warunkach W, osiąga następującą sprawność: a> lub=0 b< 0 c< lub=0 Uzgadnianie parametrów sprawności Weryfikacja definicji deklaracji: Główne aspekty środowiskowe (wynikające z LCA) wskazują na to, że dla technologii T, aby scharakteryzować prawidłowo jej skutki środowiskowe istotny jest dodatkowo parametr d Ponadto, aby nabywca mógł dokonać w pełni świadomego wyboru, konieczne jest podanie dodatkowego parametru e, mimo, że nie jest on przedmiotem weryfikacji Na podstawie danych o porównywalnych technologiach oraz uwzględniając potrzeby użytkownika wiadomo, że parametr e można lepiej wyrazić w zmodyfikowanej postaci parametru c Należy też uściślić warunki W w jakich technologia osiąga deklarowaną sprawność W Zmodyfikowana deklaracja po zweryfikowaniu przez jednostkę weryfikacyjną a> lub=a0 b< b0 c < lub=c 0 d< lub=d 0 Ponadto dostawca technologii zaznacza, że e< lub=e0 jednak ten parametr nie jest weryfikowalny i dlatego nie stanowi elementu podlegającego weryfikacji w danej deklaracji 9

10 Ocena istniejących/dostarczonych danych : Niezależne laboratorium ( akredytowane, np. będące pod nadzorem organu kontroli) potwierdza, że parametr b<b0. Na podstawie pomiarów własnych wykonanych pod nadzorem niezależnego laboratorium uzyskano odpowiedniej jakości dane potwierdzające, że parametr a> lub=a0 Brak dostatecznej ilości danych potwierdzających spełnienie deklaracji dla parametrów c i d Konieczne są uzupełniające testy Uzgadnianie parametrów sprawności Faza dodatkowych testów : Uzgadnianie parametrów sprawności Dane uzyskane z niezależnych jednostek testujących (i/lub laboratoriów analitycznych, gdy konieczne) potwierdzają, że: parametr c < lub = c1 ( a nie jak zakładano c0) parametr d < lub = d0 Konieczne wyrażenie zgodny ze strony wnioskodawcy, że w deklaracji zamiast c 0 parametr ten będzie miał wartość c 1 10

11 Końcowa faza oceny danych: Uzgadnianie parametrów sprawności Pełna ocena danych wymaganych dla potwierdzenia parametru a wykazuje, że statystyczny zakres ufności wymagany dla tego parametru w danym obszarze technologicznym ETV ( np. 95% pewności) można uzyskać jedynie gdy parametr a>lub = a1 ( a nie jak pierwotnie zakładano a0) Konieczne wyrażenie zgodny ze strony wnioskodawcy, że w deklaracji zamiast a0 parametr ten będzie miał wartość a1 Innym rozwiązaniem jest wykonanie dodatkowych testów dla zapewnienia statystycznego zakresu pewności dla wartości a0. Uzgadnianie ostatecznej deklaracji Ostateczna (publikowana) deklaracja : Technologia T, działająca w warunkach W, osiąga następującą sprawność ekologiczną: a> lub=a1 b< b0 c < lub=c1 d< lub=d0 Przy statystycznym zakresie ufności wymaganym standardami QM/QA ustalonymi dla systemu ETV, za wyjątkiem parametru b, zweryfikowanego na podstawie obowiązujących regulacji prawnych. Ponadto dostawca deklaruje na własną odpowiedzialność, że: parametr e< lub=e0 11

12 Przykładowa deklaracja Przy instalacji oraz obsłudze zgodnej ze standardowymi warunkami oraz specyfikacją użytkowania określonymi przez producenta, system EcoLibra oczyszcza ścieki o wartościach charakterystycznych nie wyższych niż wymienione poniżej w punkcie A-Parametry wcieku pozwalając na uzyskanie oczyszczonej wody, osadu oraz odcieku o wartościach parametrów charakterystycznych niższych niż wymienione w punkcie B: Parametery ścieków po oczyszczeniu; C- Paramtery osadu, D- wyniki wymywania metali ciężkich ( z wyłączeniem temperatury i ph) przy poziomie ufności pomiarów wynoszącej 95%. Parametry jakości oczyszczonych ścieków i osadu uzyskano w przypadku zastosowania systemu EcoLibra w warunkach wysokiej, średniej i niskiej temperatury ( o C). W procesach oczyszczania ścieków system EcoLibra nie stosuje się chloru lub jego związków. Szczegółowy Protokół Weryfikacji: opis testów Stanowi integralną część Szczegółowego Protokołu Weryfikacji Stanowi podstawę do opracowania planu testów jeśli konieczne Zawiera wytyczne donośnie do jakości danych Opis obejmuje w szczególności: Ogólny projekt testów pod kątem zadeklarowanych parametrów Określenie skali (pilotażowa i/lub testy polowe) Parametry sprawności będące przedmiotem pomiarów Metody referencyjne analiz ( jeśli konieczne), np. dot. poboru prób, pomiarów, metod kalkulacji itp., Procedury QA/QM Specyfikację treści raportu z testów 12

13 Opis testów przykładowe wymagania Techniki monitoringu : testy powinny dotyczyć parametrów określających odpowiedni poziom wykrywalności, zakres zastosowań, precyzję (powtarzalność i odtwarzalność), prawdziwość pomiarów, solidność. Jeśli konieczne, można odnieść się do metod konwencjonalnych Materiały: testy powinny dotyczyć wszystkich odpowiednich cech materiału włącznie z oddziaływaniem na zdrowie i środowisko oraz okresem życia materiału. Jeśli konieczne, można odnieść się do metod konwencjonalnych Dodatkowe testy 13

14 Dodatkowe testy? Decyzję o konieczności wykonania dodatkowych testów podejmuje jednostka weryfikacyjna w oparciu o: porównanie istniejących danych z parametrami, metodami oraz wartościami docelowymi ustalonymi do zweryfikowania, spełnienie wymagań odnośnie do jakości danych testowych O wyborze jednostki testującej decyduje wnioskodawca w uzgodnieniu z jednostką weryfikacyjną Możliwe jest też przeprowadzenie testów własnych przez wnioskodawcę (konieczny nadzór niezależnej jednostki testującej) Dodatkowe testy prowadzone są w oparciu o szczegółowy plan testów opracowany indywidualnie dla każdej weryfikowanej technologii Wynikiem jest raport z testów Końcowa ocena danych i opracowanie i publikacja raportu z weryfikacji oraz świadectwa weryfikacji 14

15 Końcowa ocena danych Dokonywana jest przez jednostkę weryfikacyjną Obejmuje ocenę: Kompletności danych istniejących i uzyskanych z dodatkowych testów Spełnienie wymagań dot. jakości Procedur uzyskania danych w trakcie testów Inne dodatkowe, istotne parametry, które nie podlegały weryfikacji np.: Informacja nt. warunków działania technologii (np. limit temperatury, wilgotność powietrza, maksymalna trwałość technologii ) Informacja nt. oddziaływań środowiskowych nie wynikających bezpośrednio z działania technologii (np. źródła surowców, odniesienia do kompletnej analizy cyklu życia, wymagania odnośnie do dostawców, instrukcje dot. ponownego wykorzystania lub recyklingu materiałów, itp) Raport z weryfikacji Sporządzany przez jednostkę weryfikacyjną Oparty o szczegółowy protokół weryfikacji i plan testów Opracowany według określonego schematu Obejmuje wszystkie działania oraz procedury QM/QS Załącznikami są quick scann, wniosek, szczegółowy protokół weryfikacji, plan testów, raport testów, itp Raport jest własnością wnioskodawcy, z zachowaniem zasad poufności może być jednak udostępniany na prośbę innych jednostek weryfikacyjnych, krajowych jednostek akredytacyjnych oraz członkom Grup Technicznych 15

16 Max 4strony Świadectwo Weryfikacji (Verification Statement) Publikowany przez służby KE Zawiera: Zweryfikowaną deklarację sprawności, zawierającą opis zastosowania, warunków oraz założeń w jakich technologia osiąga parametry podane w deklaracji Skrótowy opis procedur zastosowanych przez jednostki weryfikacyjne i jednostki testujące w celu zweryfikowania deklaracji Wszelkie inne dane niezbędne do zrozumienia i wykorzystania deklaracji, w tym informacji nie podlegających weryfikacji ETV jeśli zachodzi taka konieczność, musi to być jednak wyraźnie zaznaczone Swiadectwo Weryfikacji (Verification statement) Do wykorzystania w relacjach B2B Uznawana we wszystkich krajach członkowskich UE (wyeliminowanie konieczności przechodzenia przez procedury krajowe) a docelowo na świecie Verified once accepted everywhere! Może służyć jako wsparcie dla zielonych zamówień publicznych oraz procedur dopuszczenia w określonych przypadkach W pre-etv nie ma terminu ważności, jest tylko data wystawienia 16

17 Kontrola i zarządzanie jakością Jednostka Weryfikacyjna Kontrola i zapewnienie jakości Ocena Wyniki Jednostka Testująca Kontrola i zapewnienie jakości Jednostka akredytacyjna Wyniki Laboratorium analityczne Ocena Czym nie jest ETV Czym nie jest ETV :!! nie jest systemem certyfikacji (certyfikacja stwierdza czy produkt spełnien nieniaia określone normy i standardy)!! nie stanowi podstawy do bezpośredniego porównania technologii!! nie jest narzędziem oceny technologii pod kątem k dopuszczenia do obrotu, uzyskania aprobaty itp. ale może e te standardy uwzględnia dniać!! nie stanowi systemu konkurencyjnego do obszarów prawnie uregulowanych (BAT/ BAT/BREF, BREF, normy i standardy) oraz dla eko-etykietowania etykietowania (B2C)!! Nie jest systemem kontroli procesu produkcyjnego 17

18 Czym jest ETV Czym jest ETV i kiedy ma zastosowanie: jest systemem dobrowolnym jest niezależną,, wiarygodną i opartą na solidnych podstawach naukowych informacją na temat sprawności technologii pod kątem jej oddziaływania na środowisko wykonaną przez autoryzowane organizacje w oparciu o predefiniowane i ustalone z grupami interesu protokoły y weryfikacji ma zastosowanie wówczas, w wczas, gdy nie ma innej możliwo liwości stwierdzenia deklaracji dostawcy/producenta (np.brak standardu) dotyczy relacji B2B a nie B2C zasadniczo stosowana na kluczowym etapie rozwoju technologii/produktu przed wejściem na rynek Dziękuję za uwagę Izabela Ratman-Kłosi osińska ska Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Katowice, ul Kossutha 6 tel wew. 243 fax rat@ietu ietu.katowice.pl 18