Wprowadzenie do problemu

Transkrypt

1 Wprowadzenie do problemu

2 Jak zdefiniować mediacje? Mediacja to sytuacja, w której dwie strony mają konflikt, którego nie potrafią same rozwiązać, więc proszą o pomoc neutralną i bezstronną osobę z zewnątrz. Osoba ta nie ma władzy narzucania decyzji, ale pomaga stronom we wzajemnym zrozumieniu swoich potrzeb i interesów i osiągnięciu porozumienia

3 NIE JEST SĘDZIĄ NIE ROZSTRZYGA SPORU NIE JEST TERAPEUTĄ NIE PROWADZI PSYCHOTERAPII NIE JEST PRAWNIKIEM NIE UDZIELA PORAD PRAWNYCH

4 mieć polskie obywatelstwo mieć ukończone 26 lat korzystać w pełni z praw cywilnych i obywatelskich biegle władać językiem polskim nie być karanym za przestępstwo umyślne mieć umiejętność likwidowania konfliktów oraz wystarczającą wiedzę w szczególności z prawa, psychologii, pedagogiki, socjologii lub resocjalizacji dawać rękojmię należytego wykonania obowiązków być wpisanym na listę mediatorów w sądzie okręgowym

5 mieć ukończone 26 lat korzystać w pełni z praw cywilnych i publicznych biegle władać językiem polskim (w mowie i piśmie) mieć umiejętność rozwiązywania konfliktów i nawiązywania kontaktów międzyludzkich mieć wykształcenie z zakresu prawa, psychologii, pedagogiki, socjologii lub resocjalizacji i doświadczenie w wychowaniu lub resocjalizacji młodzieży dawać rękojmię należytego wykonania obowiązków ukończyć szkolenie dla mediatorów być wpisanym na listę mediatorów w sądzie okręgowym

6 Mediatorem w sprawach nieletnich NIE MOŻE BYĆ czynny zawodowo: sędzia, prokurator, asesor i aplikant sądowy osoba zatrudniona w organach ścigania, prokuraturze i sądzie adwokat i aplikant adwokacki, radca prawny, aplikant radcowski, notariusz, asesor i aplikant notarialny komornik, aplikant komorniczy, pracownik kancelarii komorniczej funkcjonariusz i pracownik służby więziennej pracownik placówki opiekuńczo-wychowawczej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich ławnik sądowy w trakcie trwania kadencji społeczny kurator sądowy pracownik instytucji lub członek organizacji zajmującej się pomocą ofiarom przestępstw

7 Cele mediacji Celem mediacji nie jest osądzenie kto ma rację i zmuszenie drugiej strony do podporządkowania się, jak ma to miejsce w wyniku wyroku sądowego Celem mediacji jest odszukanie interesów i potrzeb stron i wypracowanie takiego rozwiązania, które będzie akceptowalne dla wszystkich stron konfliktu i które zrealizuje ich niezaspokojone potrzeby

8 Reguły mediacji DOBROWOLNOŚĆ każda ze stron decyduje samodzielnie, czy chce uczestniczyć w mediacjach. Dobrowolność oznacza również prawo do zrezygnowania (wycofania się) z mediacji w każdym momencie jej trwania POUFNOŚĆ wszystkie informacje, które zostaną ujawnione na posiedzeniu mediacyjnym są poufne żadna ze stron nie powinna przekazywać ich dalej. Ta sama zasada dotyczy mediatora. Z zasady poufności mogą mediatora zwolnić strony, ale tylko w mediacjach cywilnych (przy czym zgodę na ujawnienie informacji muszą wyrazić obie strony, inaczej zasada poufności obowiązuje nadal

9 cd. BEZSTRONNOŚĆ mediator nie wspiera żadnej ze stron w trakcie mediacji, nie jest niczyim adwokatem. Jego celem jest osiągnięcia porozumienia dobrego dla obu stron AKCEPTOWALNOŚĆ strony postępowania akceptują osobę mediatora i warunki mediacji Strony mają prawo poprosić o zmianę mediatora w każdym momencie mediacji

10 cd. NEUTRALNOŚĆ mediator jest neutralny, nie jest osobą zaangażowana w konflikt, nie powinien mieć żadnych związków, z którąkolwiek ze stron (np. wspólnych interesów, pokrewieństwa) FACHOWOŚĆ mediator jest profesjonalistą w tym co robi, ma odpowiednie wykształcenie w kierunku mediacji i dąży nieprzerwanie do poszerzania swojej wiedzy i kompetencji

11 cd. BEZINTERESOWNOŚĆ mediator nie ma żadnego interesu w osiągnięciu porozumienia. Nie otrzymuje żadnych korzyści w wyniku wypracowania określonego SZACUNEK zarówno mediator, jak i strony mają prawo do bycia traktowanymi z szacunkiem porozumienia

12 MEDIACJA: strony uwikłane w konflikt proszą bezstronnego, neutralnego mediatora o pomoc przy rozwiązaniu ich problemu ARBITRAŻ/ SĄD POLUBOWNY: Strony uwikłane w konflikt decydują się oddać konfliktową sprawę do rozpatrzenia przez arbitra lub sąd arbitrażowy NEGOCJACJE: strony uwikłane w konflikt próbują same rozwiązać go, poprzez dyskusję, poszukiwanie rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez wszystkie strony konfliktu

13 Konflikt stron, z którym nie potrafią sobie same poradzić Decyzja o rozwiązaniu konfliktu metodami kooperacyjnymi (bez odwoływania się do przemocy) Decyzja o zaangażowaniu w rozwiązanie konfliktu tzw. trzeciej strony czyli osoby lub instytucji, która nie jest stroną konfliktu i która nie ma żadnych interesów w osiągnięciu określonego rozwiązania Trzecia strona nie wspiera żadnej ze stron konfliktu jest bezstronna, neutralna, zajmuje się jedynie przedstawioną sprawą Strony konfliktu wyrażają wolę zaakceptowania rozwiązania, które powstanie w wyniku interwencji trzeciej strony Strony konfliktu mają wpływ na wybór trzeciej strony, która pomoże im go rozwiązać

14 Arbitraż/sąd polubowny Wyrok jest wiążący. Strony muszą wdrożyć w życie Rozwiązanie zaproponowane przez arbitra lub sąd 2. Wyrok jest narzucany stronom przez sąd polubowny lub arbitra. Strony nie mają żadnego wpływu na treść wyroku sąd polubowny lub arbiter wydaje go według własnego uznania, po zapoznaniu się z materiałami dowodowymi 3. Wyrok jest najczęściej ostateczny 4. Wyrok nie zawsze zaspakaja interesy stron któraś z nich zazwyczaj pozostaje niezadowolona i czuje się pokrzywdzona. Konflikt pozostaje, a czasami nawet rozwija się jeszcze bardzie Mediacje Nie ma wyroku, jest porozumienie końcowe ugoda. Strony wyrażają wolę wdrożenia takiego rozwiązania, ale nie są do tego zobligowane Strony same ustalają reguły porozumienia, które zawrą. Mają pełny wpływ na jego treść Osiągnięte porozumienie nie jest ostateczne w razie potrzeby może być modyfikowane za zgodą stron Porozumienie zaspokaja interesy stron i tym samym rozwiązuje konflikt

15 Negocjacje strony próbują same znaleźć rozwiązanie konfliktu, rozmawiając ze sobą o sposobach zakończenia go face) (najczęściej w trakcie rozmów face to wymagają dużych umiejętności negocjacyjnych łatwo zgodzić się na rozwiązanie, które tylko początkowo wydaje się dobre. Negocjacje są sztuką wygrywania celem negocjacji jest zrealizowanie jak największej części swoich interesów za Zgodą drugiej strony Mediacje strony konfliktu mają świadomość, że nie potrafią sobie same poradzić jego rozwiązaniem. Dlatego też decydują się na zatrudnienie mediatora niezależnej trzeciej strony, która Pomoże im znaleźć najlepsze rozwiązanie mediator dba o zachowanie równowagi sił, wiedzy, statusu strony traktowane są tak samo, w razie potrzeby mediator wzmacnia lub dowartościowuje słabszą stronę. Jest strażnikiem dobrego rozwiązania celem mediacji jest znalezienie rozwiązania, które usatysfakcjonuje obie strony i zrealizuje ich interesy

16 KOSZTY mediacje są tańsze od postępowania przed sądem CZAS mediacje mogą zakończyć się już po pierwszym spotkaniu mediacyjnym, jeżeli strony osiągną ugodę. Zazwyczaj nie trwają dłużej niż kilka miesięcy. Na rozstrzygnięcie sądowe trzeba czekać latami STRONY SAME DECYDUJĄ o tym, jak będzie wyglądało porozumienie. One wiedzą najlepiej, jakie potrzeby nie zostały zrealizowane i co chciałyby osiągnąć. W postępowaniu sądowym decyduje sąd i prawnicy, a decyzja ma charakter narzuconej decyzji POUFNOŚĆ mediacje, w przeciwieństwie do postępowania sądowego są całkowicie poufne. Strony mogą na własne życzenie zrezygnować z poufności (w mediacjach cywilnych). W sądzie postępowania są w większości jawne

17 NAUKA KOMUNIKACJI mediator pomaga stronom nauczyć się nazywać swoje potrzeby i jasno je artykułować. W trakcie mediacji strony uczą się rozmawiać ze sobą, mówiąc o swoich priorytetach, potrzebach i interesach. Jest to ważna nauka w sytuacjach, kiedy strony są w Przyszłości skazane na siebie np. rozwodzący się małżonkowie, wychowujący wspólnie dziecko, sąsiedzi, kontrahenci EMOCJE mediacja radzi sobie z negatywnymi emocjami, które noszą w sobie strony konfliktu. Emocje stron są uwzględniane w dochodzeniu do porozumienia. NAJLEPSZE ROZWIĄZANIE - Wyrok sądowy rozstrzyga konflikt ściśle według litery prawa, nie zważając na okoliczności. Mediacja pozwala uwzględnić wszystkie okoliczności sprawy i znaleźć najlepsze rozwiązania POSTĘPOWANIE DOWODOWE w mediacjach właściwie nie istnieje. W sądzie aby cokolwiek Udowodnić wymaga się wielu dokumentów i zaświadczeń

18 SATYSFAKCJA Z ROZWIĄZANIA w mediacjach bardzo duża strony same ustalają warunki swojego porozumienia. W sądzie zawsze ktoś wygrywa i zawsze ktoś przegrywa, a zdarza się że obie strony przegrywają, bo wyrok nie zabezpiecza ich interesów MEDIACJA ROZWIĄZUJEKONFLIKT docierając do jego przyczyn, wyrok sądowy konflikt odsuwa w czasie, a niekiedy go wręcz podsyca ATMOSFERA SPRZYJAJĄCAROZMOWOM strony nie spotykają się w sądzie, ale na neutralnym gruncie, w pomieszczeniu przystosowanym do mediacji, gdzie łatwiej o dobrą atmosferę rozmów. Żadna ze stron nie czuje się pod presją, ani nie ma poczucia, że przyszła o coś walczyć REGUŁY strony same ustalają reguły jakie będą obowiązywały w trakcie mediacji, co pozwala czuć im się swobodnie i sprawia, że reguły te są przestrzegane

19 ROZWIĄZANIEKONFLIKTU mediacje nie zawsze Gwarantują rozwiązanie konfliktu jeżeli strony nie wypracują porozumienia, wówczas nikt nie jest władny im go narzucić. DOBRA WOLA STRON i ich elastyczność decydują o sukcesie mediacji. Jeżeli strony nie będą chciały się dogadać lub będą nieustępliwe w swoich żądaniach, wówczas mediacje nie przyniosą rezultatu.

20 Rodzajów mediacji cywilnych jest tyle, ile dziedzin, w których prawo cywilne znajduje swoje zastosowanie. Najczęściej wyróżnia się mediacje: Rodzinne (sprawy rozwodowe, sprawy opieki nad dzieckiem) Gospodarcze (związane z biznesem płatność faktur, niewłaściwe wykonanie umowy, problemy ze współpracą między firmami) Odszkodowawcze (dotyczące wypłaty odszkodowania np. za błędy lekarskie) Pracownicze (związane ze stosunkiem pracy sprawy o mobbing, wypłatę wynagrodzenia, spory między pracownikami) Społeczne (między społecznością a administracją państwową, samorządową) Akademickie / szkolne (związane z uczelniami i szkołami, sprawy między uczelnią lub szkołą a studentami lub uczniami, ich rodzicami, a także między studentami i między uczniami

21 BEZPOŚREDNIE kiedy mediator spotyka się na bezpośredniej rozmowie ze wszystkimi stronami sporu POŚREDNIE strony sporu nie kontaktują się ze sobą (z różnych powodów, mogą to być np. zbyt gwałtowne uczucia lub dzieląca je odległość) - mediator spełnia rolę posłańca przekazując informacje między stronami

22 Zakontraktowane Mediacje zakontraktowane to inna nazwa mediacji prowadzonych przez profesjonalnego mediatora osobę z zewnątrz, niezaangażowaną w spór, której kontakt ze stronami trwa zazwyczaj tyle, ile trwa mediacja Spontaniczne Mediacje spontaniczne to np. mediacje wewnętrzne w firmie, w sytuacji, kiedy mediatorem zostaje menedżer(lub inna osoba znająca strony i konflikt Przed rozpoczęciem postępowania). Mediator taki najczęściej współpracuje ze stronami zarówno przed, jak i po zakończeniu procesu mediacji

23 Sądowe SĄDOWE mediacje sądowe to mediacje rozpoczynające się w wyniku skierowania przez sąd sprawy do mediacji. Strony muszą wyrazić zgodę na wzięcie udziału w mediacji Umowne strony zawierają umowę z mediatorem, na mocy której decydują się na wszczęcie procesu mediacyjnego. Umowa taka może zostad zawarta już po powstaniu konfliktu, ale również i przed jego powstaniem (kiedy np. w umowie współpracy strony zapiszą, że wszystkie spory powstałe w wyniku jej realizacji będą rozwiązywane w drodze mediacji). Taką zgodę można w każdej chwili cofną

24

25 Strony konfliktu, które wyrażają zgodę na mediację. Stron może być więcej niż dwie Każdą ze stron może reprezentować więcej niż jedna osoba (np. rodzice) W przypadku mediacji z osobą niepełnoletnią udział w spotkaniu bierze jej opiekun prawny Pełnomocnicy i adwokaci stron mogą brać udział w postępowaniu mediacyjnym za zgodą stron Mediator jeden lub dwóch

26 1. Po otrzymaniu z sądu zlecenia przeprowadzenia mediacji lub po zgłoszeniu się stron, mediator spotyka się z każdą ze stron na osobnym spotkaniu wstępnym, na którym przedstawia zasady mediacji, odbiera zgodę strony na mediację i wysłuchuje jej wersji wydarzeń (zbiera informacje o konflikcie). W niektórych sprawach (np. gospodarczych, które dotyczą kwestii technicznych i nie ma w nich problemu radzenia sobie z negatywnym emocjami) takie spotkania nie są praktykowane

27 Strony umawiają się z mediatorem na spotkanie wspólne. Rozpoczyna je tzw. dekalog mediatora przedstawienie stronom zasad mediacji, poinformowanie o prawach i obowiązkach, odebranie zgody na mediacje i osobę mediatora. Mediacje mogą być również prowadzone pośrednio bez spotkań wspólnych. Mediator spotyka się wtedy ze stronami na osobności, przekazując im wzajemne propozycje i komunikaty

28 3. Strony są proszone kolejno o przedstawienie swojej wersji wydarzeń i opowiedzenie o sytuacji konfliktowej. Druga strona nie komentuje i nie przerywa, mediator słucha i notuje najważniejsze fakty

29 4. Mediator pomaga zdefiniować potrzeby i interesy stronom i ustalić priorytety. Pomaga również w komunikacji między stronami podkreślając najważniejsze fakty, potrzeby stron, podsumowując przebieg rozmów. Mediator zachęca strony do poszukiwania wspólnego rozwiązania. Jest ono oparte na potrzebach, które wyrażają strony i które w wyniku konfliktu nie zostały zaspokojone. Strony uzgadniają w trakcie spotkań mediacyjnych, dochodząc do porozumienia

30 5. Zakończenie mediacji Mediator spisuje wraz ze stronami warunki porozumienia w formie ugody mediacyjnej. Powstaje również protokół z mediacji

31 Czas trwania mediacji zależy od stopnia skomplikowania konfliktu, czasu i elastyczności stron to strony decydują jak często chcą się spotykać Strony mogą się porozumieć w trakcie jednego spotkania mediacyjnego, wtedy mediacja trwa np. godzinę Strony mogą potrzebować więcej czasu na rozwiązanie swoich problemów wtedy konieczna jest większa ilość spotkań wtedy mediacja trwa ok. 2-3 miesięcy Najdłużej trwa mediacja pośrednia i mediacja w sytuacjach, kiedy jedna ze stron ma poważne ograniczenia czasowe lub geograficzne (np. pracuje na stałe za granicą i nie może się stawić co tydzień na spotkaniu) takie mediacje trwają zazwyczaj do kilku miesięcy W sprawach kierowanych do mediacji z sądu, sąd wyznacza miesiąc czasu na przeprowadzenie mediacji. Termin ten może zostać wydłużony

32 MEDIACJE CYWILNE skierowane do mediatora z sądu koszty określa prawo, koszty pokrywają strony: w sprawach majątkowych, gdy można określić wartość sporu (np. nieruchomość) 1% wartości sporu (min. 30zł, max. 1000zł) w sprawach majątkowych, gdy nie można określić wartość sporu (np. kontakty z dzieckiem) 60zł za pierwsze spotkanie mediacyjne, 25zł za każde następne W obu powyższych sytuacjach mediatorowi przysługuje zwrot kosztów, które musiał ponieść w wyniku prowadzenia mediacji (np. koszty dojazdu) MEDIACJE CYWILNE strony same się zgłaszają koszty pokrywają strony. Koszty są ustalane przez strony i mediatora przed rozpoczęciem mediacji

33 W obu przypadkach koszty pokrywają strony. Jeżeli w umowie o mediację nie zostanie zapisane inaczej, strony pokrywają koszty solidarnie czyli każda ze stron po połowie

34 Mediacje karne skierowane do mediatora z sądu koszty pokrywa skarb państwa strony same się zgłaszają koszty pokrywają strony. Koszty są ustalane przez strony i mediatora przed rozpoczęciem mediacji skierowane do mediatora z sądu jak w sprawach cywilnych strony same się zgłaszają koszty pokrywają strony. Koszty są ustalone w cennikach poszczególnych stowarzyszeń i ośrodków mediacyjnych. W niektórych ośrodkach są bezpłatne

35 UGODA: Zawiera szczegółowe zobowiązania stron By mogła mieć moc prawną ugody zawartej przed sądem podlega zatwierdzeniu przez sąd na wniosek strony lub stron Sąd odmawia zatwierdzenia ugody jeśli jest sprzeczna z prawem, dąży do obejścia przepisów prawa lub gdy jest niezrozumiała i wewnętrznie sprzeczna Ugodę w sądzie składa mediator Jeżeli żadna ze stron nie wystąpi o zatwierdzenie ugody przez sąd jest ona nadal obowiązująca, z tym, że ma mocy umowy zawartej między stronami Niewykonanie ugody skutkuje powrotem sprawy do rozpatrzenia przez sąd

36 PO KAŻDEJ MEDIACJI POWSTAJE RÓWNIEŻ PROTOKÓŁ. MEDIATOR MA OBOWIĄZEK PRZESŁAĆ PROTOKÓŁ DO SĄDU. PROTOKÓŁ JEST PRZECHOWYWANY RÓWNIEŻ PRZEZ MEDIATORA W JEGO DOKUMENTACH, W NIEKTÓRYCH SYTUACJACH JEST PRZESYŁANY RÓWNIEŻ STRONOM

37 PROTOKÓŁ jest ogólną informacją o postępowaniu mediacyjnym, potwierdzeniem, że mediacja się odbyła. Zawiera: Informacje o stronach mediacji (imię, nazwisko, adres) Dane mediatora, który prowadził mediację Miejsce i czas prowadzenia mediacji (ilość spotkań, ich daty, gdzie się odbywały) Wynik mediacji pozytywny lub nie (ogólna informacja postanowienia szczegółowe zawiera ugoda)

38 WNIOSEK O MEDIACJĘ NIE JEST PISMEM PROCESOWYM NIE MUSI SPEŁNIAD WYMAGAO FORMALNYCH PRZEWIDZIANYCH DLA TAKICH PISM

39 KTO? Oznaczenie stron mediacji - informacja kto zwraca się o przeprowadzenie mediacji i kto jest drugą stroną postępowania CO? Informację -czego strony żądają (przeprowadzenia postępowania mediacyjnego) DLACZEGO? Informację o okolicznościach co sprawia że strony tego żądają?

40 KTO? Oznaczenie stron mediacji - informacja kto zwraca się o przeprowadzenie mediacji i kto jest drugą stroną postępowania CO? Informację -czego strony żądają (przeprowadzenia postępowania mediacyjnego) DLACZEGO? Informację o okolicznościach co sprawia że strony tego żądają?