PR DKO JAZDY SAMOCHODEM A EMISJA SUBSTANCJI SZKODLIWYCH W SPALINACH

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PR DKO JAZDY SAMOCHODEM A EMISJA SUBSTANCJI SZKODLIWYCH W SPALINACH"

Transkrypt

1 PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 98 Transport 2013 Jerzy Merkisz, Marianna Jacyna, Maciej Andrzejewski, Jacek Pielecha, Agnieszka Merkisz-Guranowska Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu PR DKO JAZDY SAMOCHODEM A EMISJA SUBSTANCJI SZKODLIWYCH W SPALINACH R kopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: Celem bada opisanych w artykule by o zweryfikowanie tezy o wp ywie pr dko ci jazdy samochodem na emisj zwi zków szkodliwych w spalinach. Wp yw pr dko ci jazdy na przebiegowe zu ycie paliwa jest do atwo mierzalny i powszechnie mo liwy do okre lenia, natomiast w celu okre lenia emisji substancji szkodliwych nale y pos u y si specjalistyczn aparatur badawcz. Przeprowadzona analiza jest istotna z punktu widzenia ekologii eksploatacji pojazdów samochodowych. W artykule zaprezentowano wyniki bada drogowych samochodu osobowego nap dzanego silnikiem o zap onie samoczynnym. Artyku zawiera wyniki pomiarów st enia podstawowych zwi zków szkodliwych emitowanych ze spalinami przez silnik tego pojazdu. W pomiarach wykorzystano mobiln aparatur do bada toksyczno ci spalin typu PEMS. Badania przeprowadzono w rzeczywistych warunkach ruchu samochodu (jazda autostradowa) na wybranym fragmencie autostrady A2, zlokalizowanym w rejonach Poznania. S owa kluczowe: badania drogowe, emisja spalin, pr dko jazdy 1. WST P Na poruszaj cy si po drodze pojazd dzia a wiele si, w tym ró nego rodzaju si y oporu, czyli wszystkie te si y które przeciwstawiaj si sile nap dowej pojazdu. Si y oporu opory ruchu pojazdu wyst puj w ka dych warunkach eksploatacyjnych. Nie wszystkie one wyst puj jednak jednocze nie. Liczba i rodzaj wyst puj cych si oporu zale y od aktualnych warunków eksploatacyjnych [4]. W przypadku jazdy samochodem z du ymi pr dko ciami dominuj cy udzia w oporach ruchu ma opór aerodynamiczny, który jest wprost proporcjonalny do powierzchni czo owej samochodu oraz do kwadratu pr dko ci jazdy. W artykule rozpatruje si zagadnienie emisji zwi zków gazowych, takich jak: CO, CO 2, HC, NO x w odniesieniu do pojazdów zasilanych silnikami o zap onie samoczynnym w aspekcie kszta towania maksymalnej pr dko ci jazdy samochodem. Du a warto pr dko ci jazdy odpowiada bowiem w znacznym stopniu za wyemitowane zwi zki szkodliwe [1].

2 448 Jerzy Merkisz, Marianna Jacyna, Maciej Andrzejewski, Jacek Pielecha Celem bada by a odpowied na zagadnienia wzrostu emisji zwi zków szkodliwych spalin wraz ze wzrostem pr dko ci jazdy o kilkadziesi t kilometrów na godzin. W efekcie podj tej analizy uzyskano wyniki dotycz ce obci e rodowiskowych dla ró nej pr dko ci jazdy samochodem. 2. METODYKA BADA 2.1. OBIEKT BADA Badaniom w rzeczywistych warunkach eksploatacji poddano pojazd lekki typu PC (Passenger Car samochód osobowy). Obiektem bada by pojazd typu kombi wyposa ony w 4-cylindrowy silnik o zap onie samoczynnym o obj to ci skokowej 1,9 dm 3 (rys. 1). Jednostka nap dowa badanego samochodu by a wyposa ona tylko w utleniaj cy reaktor katalityczny DOC (Diesel Oxidation Catalyst), natomiast nie by zainstalowany filtr cz stek sta ych typu DPF (Diesel Particulate Filter). W sk ad uk adu nap dowego pojazdu wchodzi a równie 5-biegowa skrzynia przek adniowa. Pozosta e, podstawowe dane techniczne obiektu bada s nast puj ce: silnik rodzaj zap onu: ZS, silnik uk ad i liczba cylindrów: R4, obj to skokowa silnika: 1896 cm 3, do adowanie/rodzaj: tak/turbospr arkowe, moc maksymalna: 66/90 kw/km, maksymalny moment obrotowy: 210 N m, system oczyszczania spalin: reaktor katalityczny utleniaj cy DOC, masa w asna pojazdu: 1300 kg, przebieg pojazdu: km, typ: kombi, rok produkcji: Rys.1. Obiekt bada przygotowany do pomiarów drogowych

3 Pr dko jazdy samochodem a emisja substancji szkodliwych w spalinach APARATURA BADAWCZA I WARUNKI PRZEPROWADZANIA POMIARÓW Pomiarów st enia sk adników gazowych spalin badanego samochodu osobowego dokonano z wykorzystaniem mobilnej aparatury typu PEMS (Portable Emission Measurement System). Tego rodzaju aparatura naukowo-badawcza umo liwia wykonanie pomiarów zanieczyszcze w spalinach w warunkach emisji drogowej pomiar emisji CO, CO 2, HC, NO x. Zakresy pomiarowe aparatury umo liwiaj zastosowanie jej w szerokim zakresie. Ponadto charakteryzuje si ona uzyskaniem wyniku pomiaru emisji wszystkich szkodliwych sk adników spalin w sposób natychmiastowy, co pozwala na szybkie wnioskowanie z prowadzonych bada. Obecnie postuluje si wprowadzenie pomiarów systemami PEMS do europejskich dzia a legislacyjnych, szczególnie w zakresie pomiarów emisji sk adników gazowych jednak e zagadnienie to rozpatrywane jest obecnie dla pojazdów ci arowych [2, 5 7]. W przypadku przedmiotowych bada wykorzystano analizator SEMTECH-DS firmy Sensors Inc. (Sensors EMission TECHnology; rys. 2). Elementami sk adowymi opisywanej aparatury badawczej s przede wszystkim odpowiednie dla danych zwi zków chemicznych analizatory: wykorzystuj cy promieniowanie podczerwone NDIR (Non- Dispersive Infrared) i ultrafioletowe NDUV (Non-Dispersive Ultraviolet) oraz analizator p omieniowo-jonizacyjny FID (Flame Ionization Detector). Ponadto do g ównych elementów budowy urz dzenia SEMTECH-DS nale [3, 8]: przep ywomierz spalin, mierz cy wydatek spalin dla zmiennych warunków pracy silnika; o ró nej rednicy, zale nej od obj to ci skokowej jednostki nap dowej pojazdu, modu pozwalaj cy na rejestracj danych z systemu diagnostyki pok adowej pojazdu OBD (On-Board Diagnostics) okre lanie m.in. warunków jazdy i parametrów pracy silnika, modu umo liwiaj cy komunikacj z systemem lokalizacji GPS. Rys. 2. Aparatura pomiarowa typu PEMS w trakcie monta u w poje dzie

4 450 Jerzy Merkisz, Marianna Jacyna, Maciej Andrzejewski, Jacek Pielecha Opisywana mobilna aparatura pomiarowa typu PEMS, oprócz pomiaru st enia poszczególnych gazowych substancji szkodliwych w spalinach, umo liwia równie pomiar masowego nat enia przep ywu spalin (przep ywomierz), co jest niezb dne do obliczania emisji tych zwi zków np. emisji drogowej. Warto ci st e poszczególnych szkodliwych gazowych sk adników w spalinach uzyskano w efekcie wykonania bada w rzeczywistych warunkach ruchu podczas przejazdów w rejonie Poznania. Przebieg trasy badawczej, b d cej fragmentem p atnej autostrady A2, zaprezentowano na rysunku 3. Jej d ugo wynosi a w przybli eniu 10 km. Nale y tutaj zaznaczy, i pomiary w rzeczywistych warunkach eksploatacji rozpoczynano, kiedy jednostka nap dowa samochodu badawczego osi gn a w a ciw temperatur pracy. Przejazdy testowe realizowano w porze popo udniowej, przy wyst powaniu do du ego nat enia ruchu na odcinku pomiarowym. W celu przeprowadzenia przedmiotowej analizy uzyskiwano samochodem badawczym pr dko wynosz c kolejno 70, 90 i 100 km/h. 2 1 Rys. 3. Odcinek testowy fragment autostrady A2 w rejonach Poznania (opracowano na podstawie serwisu Mapy Google) 3. WYNIKI POMIARÓW I ICH ANALIZA Na podstawie otrzymanej, w wyniku wcze niejszych oblicze, skumulowanej emisji poszczególnych substancji szkodliwych w spalinach masy ca kowitej obliczono w dalszej kolejno ci emisj drogow tych substancji, okre lan w g/km. Emisj drogow obliczono dla ka dego przejazdu z pr dko ci 70, 90 i 100 km/h (rys. 4). Przejazdy trasy badawczej w zakresie zmienno ci pr dko ci jazdy samochodem cechuj si wyra nie odmienn specyfik emisji szkodliwych sk adników spalin w postaci CO, CO 2, HC i NO x. Widoczny nieco odmienny trend w zmianach warto ci emisji drogowej tlenku w gla,

5 Pr dko jazdy samochodem a emisja substancji szkodliwych w spalinach 451 w zale no ci od pr dko ci jazdy, mo e wynika z b du pomiaru (rys. 4a). W przypadku poruszania si obiektu badawczego z pr dko ci 100 km/h, obserwowane stosunkowo du e warto ci emisji wszystkich substancji szkodliwych wynikaj ze znacznie zwi kszaj cego si oddzia ywania oporu aerodynamicznego na jad cy pojazd po przekroczeniu (przyj tej powszechnie jako tzw. ekonomicznej ) pr dko ci 90 km/h. Obserwuj c warto ci emisji drogowej analizowanych zwi zków spalin mo na zauwa y, i wzrost pr dko ci jazdy o zaledwie 10 km/h skutkuje zwi kszeniem si tej emisji nawet a o blisko 50% jak w przypadku emisji w glowodorów (rys. 4c). a) b) c) d) Rys. 4. Warto ci emisji drogowej uzyskane dla poszczególnej pr dko ci jazdy: a) tlenku w gla, b) dwutlenku w gla, c) w glowodorów, d) tlenków azotu W celu wykazania dok adnych ró nic w emisji drogowej tlenku i dwutlenku w gla, w glowodorów oraz tlenków azotu obliczono wzgl dn ró nic procentow emisji wobec stosowanej porównawczej, spo ród trzech analizowanych, pr dko ci jazdy 90 km/h. W formie zbiorczej zaprezentowano to na rysunku 5. Z zestawienia wynika, e najbardziej zauwa alna, w przypadku jazdy z pr dko ci 70 km/h, jest redukcja zawarto ci CO 2 w spalinach (spadek warto ci emisji o ponad 40%) oraz redukcja emisji NO x zmniejszenie o prawie 60%. Natomiast w przypadku V = 100 km/h najwyra niej uwidoczniony jest wzrost warto ci emisji drogowej w glowodorów. Jak ju wspomniano zwi kszenie emisji w glowodorów wynosi wtedy oko o 50%.

6 452 Jerzy Merkisz, Marianna Jacyna, Maciej Andrzejewski, Jacek Pielecha Rys. 5. Procentowa ró nica w emisji substancji szkodliwych w wyniku zastosowania ró nej pr dko ci jazdy (wzgl dem 90 km/h) 4. WNIOSKI Wykonane badania drogowe samochodu osobowego w rzeczywistych warunkach jego eksploatacji uwidoczni y znacz cy wp yw osi ganej pr dko ci jazdy na emisj gazowych substancji w spalinach. Nale y wskaza na znacz co mniejsz emisj drogow tych zwi zków w przypadku jazdy z V = 70 km/h (wobec pr dko ci 90 km/h) oraz znacz cy wzrost warto ci emisji przy samochodzie poruszaj cym si z V = 100 km/h. Na drogach do cz sto mo na zaobserwowa stosowanie przez kierowców nadmiernej pr dko ci jazdy. Maj c na uwadze wnioski wyci gni te z przeprowadzonych bada warto podkre li, e mo e to w du ym stopniu wp ywa na rodowisko naturalne i cz owieka. Warto wi c racjonalnie podchodzi do kwestii sposobu eksploatacji (pr dko jazdy) wszelkich pojazdów. Wykonane badania by y badaniami wst pnymi. Aby pe niej okre li wp yw pr dko ci jazdy samochodem na w a ciwo ci ekologiczne pojazdu nale y poszerzy badania. Kierunkiem dalszych prac b dzie mi dzy innymi przeprowadzenie bada toksyczno ci spalin wi kszej liczby pojazdów (równie z silnikami o zap onie iskrowym i zasilanych ró nymi paliwami: LPG oraz CNG), w tym pojazdów innych kategorii homologacyjnych typu: LDV (Light Duty Vehicle lekki pojazd u ytkowy) i HDV (Heavy Duty Vehicle pojazd ci arowy). Badania zosta y sfinansowane ze rodków Narodowego Centrum Nauki projekt badawczy promotorski (umowa nr 5623/B/T02/2011/40).

7 Pr dko jazdy samochodem a emisja substancji szkodliwych w spalinach 453 Bibliografia 1. Daham B., Li H., Andrews G. E., Ropkins K., Tate J. E., Bell M. C.: Comparison of real world emissions in urban driving for Euro 1 4 vehicles using a PEMS. SAE Technical Paper Series Engeljehringer K.: Automotive emission testing and certification. Past, present and future. 2nd International Exhaust Emissions Symposium, Bielsko-Bia a Merkisz J., Pielecha J., Radzimirski S.: Emisja zanieczyszcze motoryzacyjnych w wietle nowych przepisów Unii Europejskiej. Wydawnictwa Komunikacji i czno ci, Warszawa Piechna J.: Podstawy aerodynamiki pojazdów. Wydawnictwa Komunikacji i czno ci, Warszawa Toy E.: The distribution of vehicle mass in the on-road fleet of passenger vehicles. SAE Technical Paper Series Vermeulen R.J.: The effects of a range of measures to reduce the tail pipe emissions and/or the fuel consumption of modern passenger cars on petrol and diesel. TNO report, IS-RPT-033-DTS Walsh M.: Global trends in motor vehicle pollution control: a 2011 update. Part 3. Combustion Engines/Silniki Spalinowe, No. 4/2011 (147), pp THE VEHICLE SPEED AND EMISSIONS OF HARMFUL SUBSTANCES IN EXHAUST GASES Summary: The aim of the studies described in this article was to verify the thesis about the influence of driving speed on emissions of harmful substances in the exhaust gases. The influence of speed on fuel consumption is quite easily measurable and generally possible to identify, while in order to determine the emissions of harmful substances should be used a specialized research equipment. The analysis is important from the point of view of vehicle exploitation. The paper presents the results of the road tests of a car driven by diesel engine. It contains the results of measurements of the concentration of harmful substances emitted in the exhaust. In the measurements a mobile equipment for testing the toxicity of exhaust gases was used (PEMS type). The study was conducted in real traffic conditions (motorway driving) on a selected portion of the A2 motorway, located in the regions of Poznan. Keywords: road tests, exhaust emissions, vehicle speed

EMISJA SPALIN Z WOZÓW BOJOWYCH ROSOMAK W WARUNKACH POLIGONOWYCH

EMISJA SPALIN Z WOZÓW BOJOWYCH ROSOMAK W WARUNKACH POLIGONOWYCH ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LII NR 1 (184) 211 Jerzy Merkisz Ireneusz Pielecha Jacek Pielecha Politechnika Poznań ska Maciej Szukalski Wyż sza Szkoł a Oficerska Wojsk Lą dowych EMISJA

Bardziej szczegółowo

Wpływ prędkości obrotowej silnika na emisję zanieczyszczeń przez samochód dostawczy

Wpływ prędkości obrotowej silnika na emisję zanieczyszczeń przez samochód dostawczy MERKISZ Jerzy 1 ANDRZEJEWSKI Maciej 2 NOWAK Mateusz 3 Wpływ prędkości obrotowej silnika na emisję zanieczyszczeń przez samochód dostawczy WSTĘP Obecnie na całym świecie panuje trend zmniejszania zużycia

Bardziej szczegółowo

The impact of the selected gear ratio on carbon dioxide emissions by vehicle during its acceleration

The impact of the selected gear ratio on carbon dioxide emissions by vehicle during its acceleration Article citation info: MERKISZ, J., ANDRZEJEWSKI, M., PIELECHA, J. The impact of the selected gear ratio on carbon dioxide emissions by vehicle during its acceleration. Combustion Engines. 213, 154(3),

Bardziej szczegółowo

BADANIA EMISJI SPALIN POJAZDÓW O RÓ NEJ KLASIE EMISYJNEJ ZASILANYCH GAZEM ZIEMNYM

BADANIA EMISJI SPALIN POJAZDÓW O RÓ NEJ KLASIE EMISYJNEJ ZASILANYCH GAZEM ZIEMNYM PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 98 Transport 2013 Jerzy Merkisz, Jacek Pielecha, Krystian ab d Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu Arkadiusz Stojecki Instytut

Bardziej szczegółowo

The effect of CI engine speed on the emission of toxic compounds in the exhaust gases

The effect of CI engine speed on the emission of toxic compounds in the exhaust gases Article citation info: ANDRZEJEWSKI M., MERKISZ J., NOWAK M. The effect of CI engine speed on the emission of toxic compounds in the exhaust gases. Combustion Engines. 2015, 162(3), 456-460. ISSN 2300-9896.

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH We współczesnych samochodach osobowych są stosowane wyłącznie rozruszniki elektryczne składające się z trzech zasadniczych podzespołów: silnika elektrycznego; mechanizmu

Bardziej szczegółowo

Rozpędzanie pojazdu dostawczego a emisja gazowych składników

Rozpędzanie pojazdu dostawczego a emisja gazowych składników Jerzy Merkisz 1, Maciej Andrzejewski 2, Jacek Pielecha 3 Instytut Silników Spalinowych i Transportu, Politechnika Poznańska Rozpędzanie pojazdu dostawczego a emisja gazowych składników 1. WPROWADZENIE

Bardziej szczegółowo

Samochody osobowe i vany

Samochody osobowe i vany Poradnik na potrzeby zielonych zamówień publicznych Samochody osobowe i vany Aktualizacja: Maj 2016 Courtesy of: autogastechnik.eu Dlaczego warto stosować kryteria Topten? Topten.info.pl Pro (www.topten.info.pl)

Bardziej szczegółowo

WPŁYW STYLU JAZDY KIEROWCY NA EKOLOGICZNOŚĆ POJAZDU

WPŁYW STYLU JAZDY KIEROWCY NA EKOLOGICZNOŚĆ POJAZDU LOGITRANS - VII KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA LOGISTYKA, SYSTEMY TRANSPORTOWE, BEZPIECZEŃSTWO W TRANSPORCIE Jerzy MERKISZ 1 Jacek PIELECHA 2 Ireneusz PIELECHA 3 emisja spalin, testy drogowe, rzeczywiste

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DOWNSIZINGU NA ZUśYCIE PALIWA I EMISJĘ SUBSTANCJI SZKODLIWYCH W SPALINACH

WPŁYW DOWNSIZINGU NA ZUśYCIE PALIWA I EMISJĘ SUBSTANCJI SZKODLIWYCH W SPALINACH Jerzy MERKISZ 1 Jacek PIELECHA 2 Maciej ANDRZEJEWSKI 3 emisja spalin, testy drogowe, downsizing, zuŝycie paliwa WPŁYW DOWNSIZINGU NA ZUśYCIE PALIWA I EMISJĘ SUBSTANCJI SZKODLIWYCH W SPALINACH Artykuł zawiera

Bardziej szczegółowo

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Transport Studia I stopnia

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Transport Studia I stopnia Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Transport Studia I stopnia Przedmiot: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Rok: IV Semestr: 7 Forma studiów: Rodzaj zajęć i liczba godzin 45 w semestrze: Wykład 30 Laboratorium

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Monitoring zanieczyszczenia wód i powietrza w obrębie zabudowy mieszkaniowej w km 286+370 autostrady A2 po stronie południowej w Złotogórskim Obszarze Chronionego Krajobrazu

Bardziej szczegółowo

The influence of the acceleration style of the truck on carbon dioxide emissions

The influence of the acceleration style of the truck on carbon dioxide emissions Article citation info: MERKISZ, J., KOZAK, M., ANDRZEJEWSKI, M. The influence of the acceleration style of the truck on carbon dioxide emissions. Combustion Engines. 213, 154(3), 453-458. ISSN 138-346.

Bardziej szczegółowo

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 7 grudnia 2007 r.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 7 grudnia 2007 r. 1765 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 7 grudnia 2007 r. w sprawie wymagaƒ, którym powinny odpowiadaç analizatory spalin samochodowych, oraz szczegó owego zakresu sprawdzeƒ wykonywanych podczas

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013 ZESZYTY NAUKOWE INSTYTU POJAZDÓW 1(92)/213 Zdzisław Chłopek 1, Jacek Biedrzycki 2, Jakub Lasocki 3, Piotr Wójcik 4 EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ Z SILNIKA SAMOCHODU W TESTACH JEZDNYCH SYMULUJĄCYCH RZECZYWISTE

Bardziej szczegółowo

MO LIWO CI OCENY WP YWU ZMIANY INFRASTRUKTURY DROGOWEJ NA EMISJ ZWI ZKÓW SZKODLIWYCH SPALIN POJAZDÓW

MO LIWO CI OCENY WP YWU ZMIANY INFRASTRUKTURY DROGOWEJ NA EMISJ ZWI ZKÓW SZKODLIWYCH SPALIN POJAZDÓW PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 98 Transport 2013 Jerzy Merkisz, Mateusz Nowak, Jacek Pielecha Pawe Fu, Agnieszka Merkisz-Guranowska Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu

Bardziej szczegółowo

Wentylacja wybranych obiektów podziemnych

Wentylacja wybranych obiektów podziemnych Wentylacja wybranych obiektów podziemnych Wykład 5 Projektowanie wentylacji Prof. dr hab. inż. Stanisław Nawrat Mgr inż. Sebastian Napieraj Mgr inż. Natalia Schmidt - Polończyk rok akademicki: 2015/2016,

Bardziej szczegółowo

OBCIĄŻENIE SILNIKA PILARKI SPALINOWEJ A ILOŚĆ SKŁADNIKÓW TOKSYCZNYCH W SPALINACH

OBCIĄŻENIE SILNIKA PILARKI SPALINOWEJ A ILOŚĆ SKŁADNIKÓW TOKSYCZNYCH W SPALINACH Inżynieria Rolnicza 1(99)/8 OBCIĄŻENIE SILNIKA PILARKI SPALINOWEJ A ILOŚĆ SKŁADNIKÓW TOKSYCZNYCH W SPALINACH Adam Maciak, Arkadiusz Gendek Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych, Szkoła Główna Gospodarstwa

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"

Ćwiczenie: Ruch harmoniczny i fale Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Analiza emisyjności pojazdu ciężkiego spełniającego normę Euro VI w warunkach rzeczywistej eksploatacji

Analiza emisyjności pojazdu ciężkiego spełniającego normę Euro VI w warunkach rzeczywistej eksploatacji BAJERLEIN MACIEJ 1 MERKISZ Jerzy 2 DOBRZYŃSKI Michał 3 RYMANIAK Łukasz 4 ZIÓŁKOWSKI Andrzej 5 Analiza emisyjności pojazdu ciężkiego spełniającego normę Euro VI w warunkach rzeczywistej eksploatacji WSTĘP

Bardziej szczegółowo

Załącznik Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia na CZĘŚĆ II

Załącznik Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia na CZĘŚĆ II Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia na CZĘŚĆ II wyposażenie wraz z montażem i uruchomieniem stanowisk demonstracyjnych w Zespole Szkół Mechanicznych Załącznik Lp. Nazwa przedmiotu zamówienia ilość Istotne

Bardziej szczegółowo

Dobór nastaw PID regulatorów LB-760A i LB-762

Dobór nastaw PID regulatorów LB-760A i LB-762 1 z 5 Dobór nastaw PID regulatorów LB-760A i LB-762 Strojenie regulatorów LB-760A i LB-762 Nastawy regulatora PID Regulatory PID (rolnicze np.: LB-760A - poczynając od wersji 7.1 programu ładowalnego,

Bardziej szczegółowo

WP YW ZASTOSOWANIA RODZAJU SILNIKA W POJAZDACH HDV NA EMISJ CO 2, CO ORAZ ZU YCIE PALIWA

WP YW ZASTOSOWANIA RODZAJU SILNIKA W POJAZDACH HDV NA EMISJ CO 2, CO ORAZ ZU YCIE PALIWA PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 98 Transport 2013 Jerzy Merkisz, Pawe Fu, Piotr Lijewski, Andrzej Zió kowski, ukasz Rymaniak Politechnika Pozna ska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu

Bardziej szczegółowo

THE ANALYSIS OF THE EMISSION FROM SUV VEHICLE FITTED WITH CI ENGINE AND START-STOP SYSTEM

THE ANALYSIS OF THE EMISSION FROM SUV VEHICLE FITTED WITH CI ENGINE AND START-STOP SYSTEM Journal of KONBiN 2(22)2012 ISSN 1895-8281 DOI 10.2478/jok-2013-0032 THE ANALYSIS OF THE EMISSION FROM SUV VEHICLE FITTED WITH CI ENGINE AND START-STOP SYSTEM ANALIZA EMISYJNOŚCI POJAZDU KATEGORII SUV

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 17 18 kwiecień 2012r.

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 17 18 kwiecień 2012r. SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 17 18 kwiecień 2012r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych przeprowadzonych

Bardziej szczegółowo

Świat fizyki powtórzenie

Świat fizyki powtórzenie Przygotowano za pomocą programu Ciekawa fizyka. Bank zadań Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 strona 1 Imię i nazwisko ucznia Data...... Klasa... Zadanie 1. Masz

Bardziej szczegółowo

The influence of the driving speed on the exhaust emissions

The influence of the driving speed on the exhaust emissions Article citation info: MERKISZ, J., et al. The influence of the driving speed on the exhaust emissions. Combustion Engines. 2014, 156(1), 41-47. ISSN 2300-9896. Jerzy MERKISZ Marianna JACYNA Maciej ANDRZEJEWSKI

Bardziej szczegółowo

ZAPYTANIE OFERTOWE PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA: DOSTAWA UŻYWANEGO SAMOCHODU DOSTAWCZEGO DLA ZAKŁADU WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI W PACZKOWIE

ZAPYTANIE OFERTOWE PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA: DOSTAWA UŻYWANEGO SAMOCHODU DOSTAWCZEGO DLA ZAKŁADU WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI W PACZKOWIE ZAPYTANIE OFERTOWE PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA: DOSTAWA UŻYWANEGO SAMOCHODU DOSTAWCZEGO DLA ZAKŁADU WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI W PACZKOWIE PACZKÓW DNIA 24 PAŻDZIERNIKA 2013 1 Nazwa oraz adres Zamawiającego Zakład

Bardziej szczegółowo

Automatyka. Etymologicznie automatyka pochodzi od grec.

Automatyka. Etymologicznie automatyka pochodzi od grec. Automatyka Etymologicznie automatyka pochodzi od grec. : samoczynny. Automatyka to: dyscyplina naukowa zajmująca się podstawami teoretycznymi, dział techniki zajmujący się praktyczną realizacją urządzeń

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM DIAGNOSTYKI UKŁADÓW PODWOZIA SAMOCHODU Instrukcje do ćwiczeń

LABORATORIUM DIAGNOSTYKI UKŁADÓW PODWOZIA SAMOCHODU Instrukcje do ćwiczeń LABORATORIUM DIAGNOSTYKI UKŁADÓW PODWOZIA SAMOCHODU Instrukcje do ćwiczeń Ćwiczenie nr 7 Temat ćwiczenia nr 7: Diagnostyczna ocena układu napędowego metodą prób drogowych 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczeń

Bardziej szczegółowo

Kancelaria Radcy Prawnego

Kancelaria Radcy Prawnego Białystok, dnia 30.03.2007 r. OPINIA PRAWNA sporządzona na zlecenie Stowarzyszenia Forum Recyklingu Samochodów w Warszawie I. Pytania: 1. Czy zakaz ponownego użycia przedmiotów wyposażenia i części, ujętych

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 24/2010 Wójta Gminy Pawonków z dnia 30 kwietnia 2010r.

ZARZĄDZENIE NR 24/2010 Wójta Gminy Pawonków z dnia 30 kwietnia 2010r. ZARZĄDZENIE NR 24/2010 Wójta Gminy Pawonków z dnia 30 kwietnia 2010r. w sprawie: wprowadzenia norm zużycia paliw płynnych pojazdów samochodowych i sprzętu silnikowego eksploatowanych w jednostkach ochotniczych

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY. z dnia 25 stycznia 2002 r. (Dz. U. z dnia 8 lutego 2002 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY. z dnia 25 stycznia 2002 r. (Dz. U. z dnia 8 lutego 2002 r.) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 25 stycznia 2002 r. w sprawie wysokości opłat za przeprowadzenie badań technicznych pojazdów. (Dz. U. z dnia 8 lutego 2002 r.) Na podstawie art. 84a ust. 1

Bardziej szczegółowo

Wpływ sposobu rozpędzania samochodu ciężarowego na emisję toksycznych składników spalin

Wpływ sposobu rozpędzania samochodu ciężarowego na emisję toksycznych składników spalin Jerzy Merkisz 1, Paweł Fuć 2, Piotr Lijewski 3, Jacek Pielecha 4 Politechnika Poznańska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu Maciej Andrzejewski 5 Instytut Pojazdów Szynowych TABOR Andrzej Ziółkowski

Bardziej szczegółowo

BILANS CIEPLNY AGREGATU GRZEWCZEGO

BILANS CIEPLNY AGREGATU GRZEWCZEGO Wydział Mechaniczno-Energetyczny BILANS CIEPLNY AGREGATU GRZEWCZEGO Opracował: Dr inż. Krzysztof Kubas Dr inż. Elżbieta Wróblewska Wrocław 2015 1. WSTĘP Nagrzewnica powietrza jest to agregat grzewczy służący

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE SST - 05.03.11 RECYKLING

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE SST - 05.03.11 RECYKLING SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE SST - 05.03.11 RECYKLING Jednostka opracowująca: SPIS SPECYFIKACJI SST - 05.03.11 RECYKLING FREZOWANIE NAWIERZCHNI ASFALTOWYCH NA ZIMNO SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE

Bardziej szczegółowo

Olej rzepakowy, jako paliwo do silników z zapłonem samoczynnym

Olej rzepakowy, jako paliwo do silników z zapłonem samoczynnym Coraz częściej jako paliwo stosuje się biokomponenty powstałe z roślin oleistych. Nie mniej jednak właściwości fizykochemiczne oleju napędowego i oleju powstałego z roślin znacząco różnią się miedzy sobą.

Bardziej szczegółowo

1.2. Zakres stosowania z podaniem ograniczeń Badaniu nośności można poddać każdy pal, który spełnia wymogi normy PN-83/B- 02482.

1.2. Zakres stosowania z podaniem ograniczeń Badaniu nośności można poddać każdy pal, który spełnia wymogi normy PN-83/B- 02482. Akredytacja PCA nr AB 425 na wykonywanie badań nośności pali. Krótki opis PROCEDURY BADAWCZEJ Postanowienia ogólne 1.1. Określenie badanej cechy Nośność pala - jest to zdolność pala do przenoszenia obciążeń.

Bardziej szczegółowo

Pojazd podstawowy AT. łączników w automatycznych. Wymaganie to nie dotyczy następuj. łączników. w: - od akumulatora do układu zimnego startu i wyłą

Pojazd podstawowy AT. łączników w automatycznych. Wymaganie to nie dotyczy następuj. łączników. w: - od akumulatora do układu zimnego startu i wyłą POJAZD AT Średnice przewodów w powinny być na tyle duże, aby nie dochodziło o do ich przegrzewania. Przewody powinny być należycie izolowane. Wszystkie obwody elektryczne powinny być zabezpieczone za pomocą

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013 ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013 Piotr Szczęsny 1 WPŁYW WYBRANYCH PARAMETRÓW EKSPLOATACYJNYCH NA TOKSYCZNOŚĆ SPALIN POJAZDÓW Z SILNIKAMI O ZAPŁONIE ISKROWYM 1. Wprowadzenie Praca przedstawia

Bardziej szczegółowo

1 Postanowienia ogólne

1 Postanowienia ogólne Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXXV/494/2014 Rady Miejskiej w Miechowie z dnia 19 lutego 2014 r. Regulamin określający zasady udzielania dotacji celowych z budżetu Gminy i Miasta Miechów do inwestycji służących

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+

Strategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+ Strategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+ Projekt: wersja β do konsultacji społecznych Opracowanie: Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi Ul. Piotrkowska 175 90-447 Łódź Spis treści

Bardziej szczegółowo

3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ

3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ 1.Wprowadzenie 3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ Sprężarka jest podstawowym przykładem otwartego układu termodynamicznego. Jej zadaniem jest między innymi podwyższenie ciśnienia gazu w celu: uzyskanie

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA SERWISOWA. Wprowadzenie nowego filtra paliwa PN 874060 w silnikach ROTAX typ 912 is oraz 912 is Sport OPCJONALNY

INSTRUKCJA SERWISOWA. Wprowadzenie nowego filtra paliwa PN 874060 w silnikach ROTAX typ 912 is oraz 912 is Sport OPCJONALNY Wprowadzenie nowego filtra paliwa PN 874060 w silnikach ROTAX typ 912 is oraz 912 is Sport ATA System: Układ paliwowy OPCJONALNY 1) Zastosowanie Aby osiągnąć zadowalające efekty, procedury zawarte w niniejszym

Bardziej szczegółowo

Poznań: Dostawa samochodów dla Straży Miejskiej Numer ogłoszenia: 18617-2016; data zamieszczenia: 24.02.2016 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy

Poznań: Dostawa samochodów dla Straży Miejskiej Numer ogłoszenia: 18617-2016; data zamieszczenia: 24.02.2016 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy z 6 2016-02-24 14:38 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: bip.poznan.pl Poznań: Dostawa samochodów dla Straży Miejskiej Numer ogłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Akademia Górniczo-Hutnicza. im.stanisława Staszica w Krakowie. Katedra Mechaniki i Wibroakustyki

Akademia Górniczo-Hutnicza. im.stanisława Staszica w Krakowie. Katedra Mechaniki i Wibroakustyki Akademia Górniczo-Hutnicza im.stanisława Staszica w Krakowie Wydział InŜynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Mechaniki i Wibroakustyki 30-059 KRAKÓW, Al.Mickiewicza 30, tel. (012) 617 30 64, fax (012)

Bardziej szczegółowo

Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych. Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych

Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych. Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych Wydajność przenośnika Wydajnością przenośnika określa się objętość lub masę nosiwa przemieszczanego

Bardziej szczegółowo

Badania skuteczności działania filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem węgla aktywowanego w przydomowych oczyszczalniach ścieków

Badania skuteczności działania filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem węgla aktywowanego w przydomowych oczyszczalniach ścieków Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołł łłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej K r z y s z t o f C h m i e l o w s k i Badania skuteczności

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr W.0050.1.15.2013 Wójta Gminy Łapsze Niżne z dnia 28 marca 2013 roku

ZARZĄDZENIE Nr W.0050.1.15.2013 Wójta Gminy Łapsze Niżne z dnia 28 marca 2013 roku WÓJT GMINY ŁAPSZE NIŻNE (Pieczątka organu) ZARZĄDZENIE Nr W.0050.1.15.2013 Wójta Gminy Łapsze Niżne z dnia 28 marca 2013 roku w sprawie: norm zużycia paliw płynnych dla pojazdów pożarniczych i urządzeń

Bardziej szczegółowo

ZAKRES OBOWIĄZKÓW I UPRAWNIEŃ PRACODAWCY, PRACOWNIKÓW ORAZ POSZCZEGÓLNYCH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ZAKŁADU PRACY

ZAKRES OBOWIĄZKÓW I UPRAWNIEŃ PRACODAWCY, PRACOWNIKÓW ORAZ POSZCZEGÓLNYCH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ZAKŁADU PRACY ZAKRES OBOWIĄZKÓW I UPRAWNIEŃ PRACODAWCY, PRACOWNIKÓW ORAZ POSZCZEGÓLNYCH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ZAKŁADU PRACY Szkolenia bhp w firmie szkolenie wstępne ogólne 8 Obowiązki pracodawcy Podstawowy obowiązek

Bardziej szczegółowo

Studenckie Koło Naukowe Drogowiec

Studenckie Koło Naukowe Drogowiec Pomiary natężenia ruchu drogowego na ulicy Warszawskiej w Białymstoku Członkowie Studenckiego Koła Naukowego Drogowiec przeprowadzili pomiary natężenia ruchu drogowego na ulicy Warszawskiej w Białymstoku,

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO

LABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO LABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO 2 1. Cel ćwiczenia : Dokonać pomiaru zuŝycia tulei cylindrowej (cylindra) W wyniku opanowania treści ćwiczenia student

Bardziej szczegółowo

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W PILE INSTYTUT POLITECHNICZNY. Zakład Budowy i Eksploatacji Maszyn PRACOWNIA TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ INSTRUKCJA

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W PILE INSTYTUT POLITECHNICZNY. Zakład Budowy i Eksploatacji Maszyn PRACOWNIA TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ INSTRUKCJA PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W PILE INSTYTUT POLITECHNICZNY Zakład Budowy i Eksploatacji Maszyn PRACOWNIA TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ INSTRUKCJA Temat ćwiczenia: POMIAR CIŚNIENIA SPRĘŻANIA SILNIKA SPALINOWEGO.

Bardziej szczegółowo

Karta informacyjna dla przedsięwzięcia. Przygotowanie informacji dla realizacji przedsięwzięcia w aspekcie środowiskowym

Karta informacyjna dla przedsięwzięcia. Przygotowanie informacji dla realizacji przedsięwzięcia w aspekcie środowiskowym Karta informacyjna dla przedsięwzięcia Przygotowanie informacji dla realizacji przedsięwzięcia w aspekcie środowiskowym Zawartość karty informacyjnej Karta informacyjna przedsięwzięcia to dokument, składany

Bardziej szczegółowo

Analiza emisji spalin z pojazdów wyposażonych w system start-stop

Analiza emisji spalin z pojazdów wyposażonych w system start-stop Jerzy Merkisz 1, Paweł Fuć 2, Piotr Lijewski 3, Andrzej Ziółkowski 4 Politechnika Poznańska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu Analiza emisji spalin z pojazdów wyposażonych w system start-stop

Bardziej szczegółowo

Warszawskie Badanie Ruchu 2015

Warszawskie Badanie Ruchu 2015 Seminarium: Rola mobilności w rozwoju Warszawy Warszawskie Badanie Ruchu 2015 dr hab. inż. Andrzej Szarata, prof. PK Warszawa, 28 czerwca 2016 r. Czym jest mobilność? Mobilność w szerokim ujęciu (socjologicznym):

Bardziej szczegółowo

Badanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM)

Badanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM) Badanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM) Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z budową, zasadą działania oraz sterowaniem bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami

Bardziej szczegółowo

tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 NIP 7343246017 Regon 120493751

tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 NIP 7343246017 Regon 120493751 Zespół Placówek Kształcenia Zawodowego 33-300 Nowy Sącz ul. Zamenhoffa 1 tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 http://zpkz.nowysacz.pl e-mail biuro@ckp-ns.edu.pl NIP 7343246017 Regon 120493751 Wskazówki

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WARUNKÓW PRACY SILNIKÓW POJAZDÓW BOJOWYCH NA EMISJĘ SKŁADNIKÓW SZKODLIWYCH SPALIN I ZUŻYCIE PALIWA

WPŁYW WARUNKÓW PRACY SILNIKÓW POJAZDÓW BOJOWYCH NA EMISJĘ SKŁADNIKÓW SZKODLIWYCH SPALIN I ZUŻYCIE PALIWA Jerzy Merkisz, Ireneusz Pielecha, Jacek Pielecha Politechnika Poznańska Maciej Szukalski Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych we Wrocławiu WPŁYW WARUNKÓW PRACY SILNIKÓW POJAZDÓW BOJOWYCH NA EMISJĘ SKŁADNIKÓW

Bardziej szczegółowo

Biuro Ruchu Drogowego

Biuro Ruchu Drogowego KOMENDA GŁÓWNA G POLICJI Biuro Ruchu Drogowego Kampania pod hasłem ODBLASKI ŻYCIA W okresie od stycznia do października 2008 roku miało miejsce: 40 725 wypadków drogowych, w wyniku których 51 987 osób

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 33/2015 WÓJTA GMINY POKRZYWNICA. z dnia 13 sierpnia 2015 r.

ZARZĄDZENIE NR 33/2015 WÓJTA GMINY POKRZYWNICA. z dnia 13 sierpnia 2015 r. ZARZĄDZENIE NR 33/2015 A GMINY POKRZYWNICA w sprawie powołania komisji do ustalenia norm zużycia paliwa w samochodzie strażackim marki Renault Midliner S160 będącego w dyspozycji Ochotniczej Straży Pożarnej

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH

POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH Ludwik Synoradzki Jerzy Wisialski EKONOMIKA Zasada opłacalności Na początku każdego

Bardziej szczegółowo

14P2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM PODSTAWOWY

14P2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM PODSTAWOWY 14P2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM PODSTAWOWY Ruch jednostajny po okręgu Pole grawitacyjne Rozwiązania zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania

Bardziej szczegółowo

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik górnictwa podziemnego 311[15] Zadanie egzaminacyjne 1

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik górnictwa podziemnego 311[15] Zadanie egzaminacyjne 1 Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik górnictwa podziemnego 311[15] Zadanie egzaminacyjne 1 Uwaga! Zdający rozwiązywał jedno z dwóch zadań. 1 2 3 4 5 6 Zadanie egzaminacyjne

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DOŁADOWANIA SILNIKA O ZAPŁONIE ISKROWYM NA EMISJĘ ZWIĄZKÓW SZKODLIWYCH SPALIN Z POJAZDU W WARUNKACH RZECZYWISTEJ EKSPLOATACJI

WPŁYW DOŁADOWANIA SILNIKA O ZAPŁONIE ISKROWYM NA EMISJĘ ZWIĄZKÓW SZKODLIWYCH SPALIN Z POJAZDU W WARUNKACH RZECZYWISTEJ EKSPLOATACJI Jerzy Merkisz Politechnika Poznańska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu Jacek Pielecha Politechnika Poznańska, Instytut Silników Spalinowych i Transportu Jarosław Markowski Politechnika Poznańska,

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA MONTAśU. Tunelu rozsączającego (PP) 300 litrów

INSTRUKCJA MONTAśU. Tunelu rozsączającego (PP) 300 litrów INSTRUKCJA MONTAśU Tunelu rozsączającego (PP) 300 litrów 1. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU Tunel rozsączający 300 l został specjalnie zaprojektowany do zastosowań w systemach rozsączania i częściowego retencjonowania

Bardziej szczegółowo

Wyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego cieczy za pomocą kalorymetru z grzejnikiem elektrycznym

Wyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego cieczy za pomocą kalorymetru z grzejnikiem elektrycznym Nr. Ćwiczenia: 215 Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. Termin: 20 IV 2009 Temat Ćwiczenia: Wyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE PRZYSPIESZENIA ZIEMSKIEGO ZA POMOCĄ WAHADŁA REWERSYJNEGO I MATEMATYCZNEGO

WYZNACZANIE PRZYSPIESZENIA ZIEMSKIEGO ZA POMOCĄ WAHADŁA REWERSYJNEGO I MATEMATYCZNEGO Nr ćwiczenia: 101 Prowadzący: Data 21.10.2009 Sprawozdanie z laboratorium Imię i nazwisko: Wydział: Joanna Skotarczyk Informatyki i Zarządzania Semestr: III Grupa: I5.1 Nr lab.: 1 Przygotowanie: Wykonanie:

Bardziej szczegółowo

TYTUŁ IPS P przyrząd do badania imisji wg nowej metody pomiaru

TYTUŁ IPS P przyrząd do badania imisji wg nowej metody pomiaru KAMIKA Instruments PUBLIKACJE TYTUŁ IPS P przyrząd do badania imisji wg nowej metody pomiaru AUTORZY Dorota Kamińska, Stanisław Kamiński, KAMIKA Instruments DZIEDZINA Ochrona atmosfery, ochrona środowiska

Bardziej szczegółowo

Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych

Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych by Antoni Jeżowski, 2013 W celu kalkulacji kosztów realizacji zadania (poszczególnych działań i czynności) konieczne jest przeprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów Ćwiczenie 63 Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów 63.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu określa się współczynnik sprężystości pojedynczych sprężyn i ich układów, mierząc wydłużenie

Bardziej szczegółowo

Kategoria środka technicznego

Kategoria środka technicznego ZRSMiU (P) Automobilklub Nowy Świat Sp. z o.o. o/ Poznań 61-625 Poznań, ul. Naramowicka 68 tel. (061) 826 57 69, faks (061) 826 57 69 Rzeczoznawca: Zbigniew Rychter UWAGA: Ze względu na przeznaczenie dokumentu

Bardziej szczegółowo

Wyszczególnienie. Wyszczególnienie

Wyszczególnienie. Wyszczególnienie TARYFY DLA ZBIOROWEGO ZAOPATRZENIA W WODĘ I ZBIOROWEGO ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW obowiązujące na terenie Gminy Miasta Tarnowa w roku taryfowym 2009 (od 1 marca 2009 r. do 28 lutego 2010 r.) Niniejsze taryfy

Bardziej szczegółowo

NAJWAŻNIEJSZE ZALETY LAMP DIODOWYCH

NAJWAŻNIEJSZE ZALETY LAMP DIODOWYCH NAJWAŻNIEJSZE ZALETY LAMP DIODOWYCH Pozwalają zaoszczędzić do 80% energii elektrycznej i więcej! Strumień światła zachowuje 100% jakości w okresie eksploatacji nawet do 50.000 do 70.000 h tj. w okresie

Bardziej szczegółowo

Kategoria środka technicznego

Kategoria środka technicznego DEKRA Polska - Centrala tel. (022) 577 36 13, faks (022) 577 36 36 Rzeczoznawca: Wiesław Kleczkowski UWAGA: Ze względu na przeznaczenie dokumentu usunięto w nim wszelkie informacje dotyczące wartości pojazdu,

Bardziej szczegółowo

Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina

Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina Załącznik Nr 1 Do zarządzenia Nr 92/2012 Prezydenta Miasta Konina z dnia 18.10.2012 r. Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina Jednostką dominującą jest Miasto Konin (Gmina Miejska

Bardziej szczegółowo

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie

Bardziej szczegółowo

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm. Rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskujących przychody ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku oraz z innych źródeł Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH. z dnia 23 stycznia 2015 r.

UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH. z dnia 23 stycznia 2015 r. UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH z dnia 23 stycznia 2015 r. w sprawie przyjęcia regulaminu dofinansowania zadań z zakresu usuwania, transportu i utylizacji wyrobów zawierających azbest z terenu

Bardziej szczegółowo

Komentarz Sesja letnia 2012 zawód: technik eksploatacji portów i terminali 342[03] 1. Treść zadania egzaminacyjnego wraz z załączoną dokumentacją

Komentarz Sesja letnia 2012 zawód: technik eksploatacji portów i terminali 342[03] 1. Treść zadania egzaminacyjnego wraz z załączoną dokumentacją Komentarz Sesja letnia 2012 zawód: technik eksploatacji portów i terminali 342[03] 1. Treść zadania egzaminacyjnego wraz z załączoną dokumentacją 1 2 3 4 Oceniane elementy zadania egzaminacyjnego: I. Tytuł

Bardziej szczegółowo

Poznań, dnia 3 listopada 2015 r. Poz. 6260 UCHWAŁA NR IX/90/2015 RADY MIEJSKIEJ W PLESZEWIE. z dnia 29 października 2015 r.

Poznań, dnia 3 listopada 2015 r. Poz. 6260 UCHWAŁA NR IX/90/2015 RADY MIEJSKIEJ W PLESZEWIE. z dnia 29 października 2015 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO Poznań, dnia 3 listopada 2015 r. Poz. 6260 UCHWAŁA NR IX/90/2015 RADY MIEJSKIEJ W PLESZEWIE z dnia 29 października 2015 r. w sprawie zasad udzielania dotacji

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR IV/27/15 RADY GMINY SANTOK. z dnia 29 stycznia 2015 r.

UCHWAŁA NR IV/27/15 RADY GMINY SANTOK. z dnia 29 stycznia 2015 r. UCHWAŁA NR IV/27/15 RADY GMINY SANTOK z dnia 29 stycznia 2015 r. w sprawie uchwalenia wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy Santok na lata 2015-2019. Na podstawie art. 18 ust.

Bardziej szczegółowo

10 % Opracowanie: SPH Credo, tel./fax: 067 214 22 88, www.sphcredo.pl ZESTAW 11

10 % Opracowanie: SPH Credo, tel./fax: 067 214 22 88, www.sphcredo.pl ZESTAW 11 ZESTAW 11 Widząc ten znak kierujący samochodem ciężarowym jest ostrzegany o: A - zbliżaniu się do mostu zwodzonego, B - znacznym wzniesieniu drogi, C - nisko przelatujących samolotach. A - przejeżdża przed

Bardziej szczegółowo

Lublin, dnia 16 lutego 2016 r. Poz. 775 UCHWAŁA NR XIV/120/16 RADY GMINY MIĘDZYRZEC PODLASKI. z dnia 29 stycznia 2016 r.

Lublin, dnia 16 lutego 2016 r. Poz. 775 UCHWAŁA NR XIV/120/16 RADY GMINY MIĘDZYRZEC PODLASKI. z dnia 29 stycznia 2016 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 16 lutego 2016 r. Poz. 775 UCHWAŁA NR XIV/120/16 RADY GMINY MIĘDZYRZEC PODLASKI z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie przyjęcia Wieloletniego programu

Bardziej szczegółowo

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku

Bardziej szczegółowo

URZĄD GMINY RUDA MALENIECKA

URZĄD GMINY RUDA MALENIECKA Załącznik nr 1 Formularz ofertowy OFERTA CENOWA wykonania dokumentacji technicznej dla zadania Projekt budowlano wykonawczy rozbudowy budynku strażnicy OSP w Lipie. STRONA ZAMAWIAJĄCA URZĄD GMINY RUDA

Bardziej szczegółowo

w sprawie zawarcia porozumienia międzygminnego z Miastem Konstantynów Łódzki. uchwala, co następuje:

w sprawie zawarcia porozumienia międzygminnego z Miastem Konstantynów Łódzki. uchwala, co następuje: Druk Nr Projekt z dnia UCHWAŁA Nr RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia w sprawie zawarcia porozumienia międzygminnego z Miastem Konstantynów Łódzki. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 12 oraz art. 74 ustawy z dnia

Bardziej szczegółowo

parkingów P + R w rejonie głównych wlotów drogowych do Warszawy

parkingów P + R w rejonie głównych wlotów drogowych do Warszawy Analiza możliwości lokalizacji parkingów P + R w rejonie głównych wlotów drogowych do Warszawy BPRW S.A. 1 ZAKRES OPRACOWANIA Przedstawiono: układ komunikacyjny Warszawy w roku 2012 zapotrzebowanie na

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr XXVII/543/13 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 29 maja 2013 r.

Uchwała Nr XXVII/543/13 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 29 maja 2013 r. dotycząca przyjęcia planu aglomeracji Orzysz. Uchwała Nr XXVII/543/13 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 29 maja 2013 r. Na podstawie art. 18 pkt 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie

Bardziej szczegółowo

Dynamika wzrostu cen nośników energetycznych

Dynamika wzrostu cen nośników energetycznych AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE Część 13 Dynamika wzrostu cen nośników energetycznych W 880.13 2/24 SPIS TREŚCI 13.1

Bardziej szczegółowo

Opinia do ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska. (druk nr 1035)

Opinia do ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska. (druk nr 1035) Warszawa, dnia 6 sierpnia 2015 r. Opinia do ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska (druk nr 1035) I. Cel i przedmiot ustawy Zasadniczym celem omawianej nowelizacji jest wprowadzenie zmian w ustawie

Bardziej szczegółowo

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik hotelarstwa powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik hotelarstwa powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: Technik hotelarstwa 422402 1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik hotelarstwa powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) prowadzenia

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa

Politechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa Zamawiający: Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75 Przedmiot zamówienia: Produkcja Interaktywnej gry matematycznej Nr postępowania: WMiNI-39/44/AM/13

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012 ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/12 Stanisław W. Kruczyński 1, Marcin K. Wojs 2, Piotr Orliński 3 OCENA PRZEMIAN TLENKÓW AZOTU W UTLENIAJĄCYCH REAKTORACH KATALITYCZNYCH SYSTEMU FILTRÓW CZĄSTEK

Bardziej szczegółowo

DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA)

DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA) DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA) ZASILACZ SIECIOWY TYPU ZL-24-08 WARSZAWA, KWIECIEŃ 2008. APLISENS S.A.,

Bardziej szczegółowo

Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Uniwersytet Warszawski

Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Uniwersytet Warszawski Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Uniwersytet Warszawski, tel: +(48 22) 8222123, fax: +(48 22) 6592714 e-mail: slcj@slcj.uw.edu.pl http://www.slcj.uw.edu.pl Warszawa,24.02.2016 r. OGŁOSZENIE O WSZCZĘCIU

Bardziej szczegółowo

W tym elemencie większość zdających nie zapisywała za pomocą równania reakcji procesu zobojętniania tlenku sodu mianowanym roztworem kwasu solnego.

W tym elemencie większość zdających nie zapisywała za pomocą równania reakcji procesu zobojętniania tlenku sodu mianowanym roztworem kwasu solnego. W tym elemencie większość zdających nie zapisywała za pomocą równania reakcji procesu zobojętniania tlenku sodu mianowanym roztworem kwasu solnego. Ad. IV. Wykaz prac według kolejności ich wykonania. Ten

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA OBSŁUGI WD2250A. WATOMIERZ 0.3W-2250W firmy MCP

INSTRUKCJA OBSŁUGI WD2250A. WATOMIERZ 0.3W-2250W firmy MCP INSTRUKCJA OBSŁUGI WD2250A WATOMIERZ 0.3W-2250W firmy MCP 1. CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA Zakresy prądowe: 0,1A, 0,5A, 1A, 5A. Zakresy napięciowe: 3V, 15V, 30V, 240V, 450V. Pomiar mocy: nominalnie od 0.3

Bardziej szczegółowo