SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA W KRAJACH BRIICS W LATACH

Transkrypt

1 SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA W KRAJACH BRIICS W LATACH Celem niniejszej analizy jest prezentacja podstawowych tendencji społeczno-gospodarczych w krajach BRIICS w latach Określenie BRIC zostało po raz pierwszy użyte w 2001 r. i dotyczy krajów rozwijających się, które do połowy XXI wieku miały stad się światowymi potęgami. Skrót pochodził od pierwszych liter nazw krajów tj. Brazylii, Rosji, Indii oraz Chin. Do grupy tych krajów w 2011 r. dołączyła Republika Południowej Afryki. W ciągu dwudziestu lat istnienia BRICS przekształciło się we wpływową grupę krajów, która reprezentuje 43 procent ludności ziemi i ponad jedną czwartą gospodarki światowej. Coraz częściej zalicza się do tej grupy również Indonezję dynamicznie rozwijający się kraj Azji Południowej. Mimo, że kraje BRIICS nie stanowią formalnego ugrupowania, charakteryzują się cechami wspólnymi, do których należą: duża liczba ludności, rozległa powierzchnia kraju czy dynamiczny wzrost gospodarczy.

2 S t r o n a 2 BRAZYLIA Wyszczególnienie Jednostka Ludnośd w tys Dynamika produktu krajowego brutto (ceny stałe) rok poprzedni = ,1 105,2 99,7 107,5 102,7 100,9 PKB per capita wg PPP w dolarach międzynarodowych Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) rok poprzedni = ,6 105,7 104,9 105,0 106,6 105,4 Dynamika liczby pracujących a rok poprzedni = ,6 103,4 100,7 103,5 102,1 102,1 Stopa bezrobocia a w % 9,3 7,9 8,1 6,8 6,0 5,5 Stopa bezrobocia osób młodych a w % 21,2 18,0 18,5 16,0 14,5 13,5 Współczynnik aktywności zawodowej a w % 62,6 62,6 62,2 62,5 62,3 62,3 Import cif (ceny bieżące) w mld USD 126,6 182,4 133,7 191,5 236,9 228,4 Eksport fob (ceny bieżące) w mld USD 160,6 197,9 153,0 201,9 256,0 242,6 Saldo obrotów handlu zagranicznego (ceny bieżące) w mld USD 34,0 15,6 19,3 10,4 19,1 14,2 Dynamika produkcji przemysłowej (ceny stałe) rok poprzedni = ,9 103,1 92,6 110,5 100,3 97,4 a Dane dotyczą 6 obszarów metropolitalnych. Brazylia jest piątym co do wielkości paostwem świata. Według WYKRES 1.1. STRUKTURA LUDNOŚCI W 2012 R. WEDŁUG WIEKU szacunków ONZ w 2012 r. liczba ludności w tym kraju wynosiła tys. i w skali roku zwiększyła się o 0,9%, natomiast w ciągu ostatnich pięciu lat wzrosła o 4,6%. W 2012 r. mieszkaocy Brazylii stanowili 2,8% globalnej populacji, co plasowało ich również na piątym miejscu wśród najbardziej zaludnionych krajów na świecie oraz na czwartym miejscu spośród krajów z ugrupowania BRIICS. Prognozy demograficzne wskazują, że w warunkach niskiej dzietności, przy utrzymującej się niskiej śmiertelności, współczynnik 100% 80% 60% 40% 20% 0% 6,5 8,1 25,9 27,4 33,5 32,7 26,5 24,7 7,6 7,1 mężczyźni kobiety obciążenia demograficznego w 2020 r. osiągnie wartośd 43,8% (wobec 54,1% w 2000 r. i 47,9% w 2010 r.). WYKRES 1.2. PKB, SPOŻYCIE PRYWATNE I NAKŁADY BRUTTO NA ŚRODKI TRWAŁE (rok poprzedni=100) 125,0 120,0 115,0 105,0 0-4 lata 5-19 lat lat lat 65+ lat W 2012 r. Brazylia osiągnęła status pierwszej gospodarki Ameryki Łacioskiej oraz siódmej świata pod względem wartości produktu krajowego brutto w cenach bieżących (2,3 mld USD), wyprzedzając m.in. Rosję, Włochy i Indie. Udział tego kraju w tworzeniu globalnego PKB w 2012 r. wyniósł 2,8% (spadek o 0,1 p.proc. w skali roku). Globalny kryzys gospodarczy spowodował przejściowe wyhamowanie kilkuletniego relatywnie wysokiego wzrostu gospodarczego, przy czym już w 2010 r. notowano wyraźną 95,0 90,0 PKB spożycie prywatne nakłady brutto na środki trwałe poprawę kondycji gospodarki brazylijskiej (wzrost o 7,5%). W kolejnych latach tempo wzrostu PKB ulegało stopniowemu obniżeniu z 2,7% w 2011 r. do 0,9% w 2012 r. Według prognoz Międzynarodowego Funduszu Walutowego w najbliższych latach Brazylia będzie rozwijała się w tempie 2,5% rocznie. W 2012 r. produkt krajowy brutto na mieszkaoca według parytetu siły nabywczej wyniósł 11,7 tys. dolarów, co dało gospodarce brazylijskiej drugie miejsce wśród krajów BRIICS.

3 S t r o n a 3 WYKRES 1.3. STRUKTURA WARTOŚCI DODANEJ BRUTTO (w %) ,5 7,2 14,6 5,8 20,6 8,2 38, ,6 5,9 17,0 4,9 19,7 8,6 38,3 Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo Przetwórstwo przemysłowe Handel i naprawy, hotele i restauracje Pozostałe rodzaje działalności Górnictwo; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę Budownictwo Transport, gospodarka magazynowa i łącznośd Wysoki wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w perspektywie historycznej jest charakterystyczny dla Brazylii, jednakże w 2007 r. inflacja w tym kraju należała do najniższych spośród omawianych krajów (wzrost cen o 3,6% w skali roku). W latach ceny rosły odpowiednio o 5,7%, o 4,9% oraz o 5,0%. W kolejnym roku odnotowano przyspieszenie ich dynamiki (wzrost o 6,6% w skali roku). Było to spowodowane głównie wzrostem cen artykułów żywnościowych, jak również cen najmu mieszkao (opłat na rzecz właścicieli). Wysoki, ponad 8%, wzrost cen żywności był efektem niekorzystnych warunków atmosferycznych, zwłaszcza ulewnych deszczów, które miały negatywny wpływ na rolnictwo. W 2012 r. nastąpiło wyhamowanie tempa wzrostu cen ogółem do 5,4% w skali roku. Brazylijski rząd powziął środki, które mają zapobiec ponownemu przyspieszeniu inflacji w kolejnych latach, m.in. stosując ulgi podatkowe na produkty żywnościowe oraz pierwszej potrzeby, a także opracowując plan zmniejszenia rachunków za energię. Według prognoz Międzynarodowego Funduszu Walutowego wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2013 r. wyniesie 6,3%. 113,0 111,0 109,0 107,0 105,0 103,0 WYKRES 1.4. WSKAŹNIK CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (rok poprzedni=100) Ogółem Żywnośd i napoje bezalkoholowe WYKRES 1.5. PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA (rok poprzedni=100) 115,0 105,0 95,0 90,0 Po głębokim spadku produkcji przemysłowej w 2009 r. (o 7,4% w skali roku), w 2010 r. produkcji zwiększyła się o 10,5%, co w znacznej mierze było efektem niskiej bazy roku poprzedniego. Od 2011 r. obserwowano stopniowe wyhamowanie dynamiki przemysłu (wzrost o 0,3% w skali roku wobec spadku o 2,6% w 2012 r.). Sekcją, która ma największy wpływ na kształtowanie się przemysłu ogółem w Brazylii jest przetwórstwo przemysłowe, w tym głównie przemysł włókienniczy, chemiczny, lotniczy i samochodowy. Przemysł ogółem Przetwórstwo przemysłowe Górnictwo i wydobywanie

4 S t r o n a 4 Od 2010 r. w Brazylii utrzymuje się tendencja spadkowa stopy bezrobocia. W 2012 r. wyniosła 5,5% i była niższa o 0,5 p.proc. od notowanej przed rokiem, a w porównaniu z 2007 r. wskaźnik ten zmniejszył się o 3,8 p.proc. Na rynku pracy w gorszej sytuacji znajdowały się kobiety, dla których stopa bezrobocia w 2012 r. wynosiła 6,8% wobec 4,4% dla mężczyzn, ale dysproporcje stopniowo ulegają zmniejszeniu. Tendencję spadkową obserwowano również w przypadku stopy bezrobocia osób młodych. Wskaźnik ten wyniósł w 2012 r. 13,5%, tj. obniżył się o 1,0 p.proc. w porównaniu z 2011 r. i o 7,7 p.proc. w stosunku do 2007 r. Współczynnik aktywności zawodowej w Brazylii w 2012 r. utrzymał się na poziomie z 2011 r. i wyniósł 62,3% (wobec 62,6% w 2007 r.). Liczba osób pracujących w 2012 r. wzrosła o 2,1% w porównaniu z rokiem poprzednim oraz o 12,3% w stosunku do 2007 r. 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 WYKRES 1.6. STOPA BEZROBOCIA (w %) Ogółem Kobiety Mężczyźni W 2012 r. eksport Brazylii wyniósł 242,6 mld USD i zmniejszył się o 5,3% w porównaniu z rokiem poprzednim, natomiast import osiągnął wartośd 228,4 mld USD (spadek o 3,6% w skali roku). Dodatnie saldo obrotów handlowych z zagranicą wyniosło 14,2 mld USD i było o 4,9 mld USD niższe od notowanego w 2011 r. W odniesieniu do 2007 r. eksport Brazylii wzrósł o 51,0%, a import o 80,3%. W strukturze wymiany według klasyfikacji SITC największy udział w eksporcie miały sekcje SITC 2+4 oraz SITC 0+1 (odpowiednio 27,1% i 23,6%), natomiast z zagranicy najczęściej sprowadzano towary z sekcji SITC 7, której udział w imporcie wyniósł 38,4%. Najważniejszym kierunkiem eksportowym Brazylii były Chiny, gdzie w 2012 r. sprzedano towary o łącznej wartości 41,2 mld USD, co stanowiło 16,9% eksportu ogółem. Podobnie jak w latach poprzednich, drugim odbiorcą brazylijskich towarów były Stany Zjednoczone z udziałem na poziomie 11,1% (tj. 26,8 mld USD). Znaczącym rynkiem eksportowym Brazylii była również Argentyna (7,4%) oraz Holandia (6,2%), a wartośd towarów wyeksportowanych do tych krajów wyniosła w 2012 r. odpowiednio 18,0 mld USD oraz 15,0 mld USD. Kolejne miejsca zajmowały Wenezuela, Indie, Niemcy oraz Japonia udział tych krajów w całkowitym eksporcie Brazylii oscylował w granicach od 2,1% do 3,3%. Podobnie jak w przypadku eksportu, również po stronie importu Chiny były najważniejszym partnerem Brazylii, a ich udział stanowił 15,3% importu ogółem. Do ważniejszych krajów, z których Brazylia sprowadzała towary należały ponadto Stany Zjednoczone (14,6%), Argentyna (7,4%), Niemcy (6,4%) oraz Korea Południowa (3,6%). WYKRES 1.7. STRUKTURA OBROTÓW HANDLU ZAGRANICZNEGO W 2012 R. (w %) 0,0 Import 4,2 2,6 18,0 18,9 11,3 38,4 6,6 2,0 Eksport 23,6 27,1 10,9 6,2 11,0 15,8 3,4 SITC "Żywnośd i zwierzęta żywe", " Napoje i tytoo" SITC 3 - "Paliwa mineralne, smary i materiały pochodne" SITC 6 - "Towary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowca" SITC 8 - "Różne wyroby przemysłowe" SITC "Surowce niejadalne z wyjątkiem paliw", "Oleje, tłuszcze i woski zwierzęce i roślinne" SITC 5 - "Chemikalia i produkty pokrewne" SITC 7 - "Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy" SITC 9 - "Towary i transakcje niesklasyfikowane w SITC"

5 S t r o n a 5 ROSJA Wyszczególnienie Jednostka Ludnośd w tys Dynamika produktu krajowego brutto (ceny stałe) rok poprzedni = ,5 105,2 92,2 104,5 104,3 103,4 PKB per capita wg PPP w dolarach międzynarodowych Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) rok poprzedni = ,0 114,1 111,7 106,9 108,4 105,1 Dynamika liczby pracujących rok poprzedni = ,5 100,6 97,7 100,7 101,3 100,9 Stopa bezrobocia w % 6,1 6,3 8,5 7,5 6,6 5,6 Stopa bezrobocia osób młodych w % 14,5 14,1 18,7 17,2 15,5 15,0 Współczynnik aktywności zawodowej w % 67,1 67,7 67,8 67,7 68,3 68,6 Import cif (ceny bieżące) w mld USD 199,8 267,1 167,4 229,7 305,6 314,2 Eksport fob (ceny bieżące) w mld USD 351,9 467,6 301,7 397,7 516,5 525,4 Saldo obrotów handlu zagranicznego (ceny bieżące) w mld USD 152,2 200,5 134,2 168,0 210,9 211,2 Dynamika produkcji przemysłowej (ceny stałe) rok poprzedni = ,8 100,6 90,7 108,2 104,7 102,6 Rosja jest największym terytorialnie i dziewiątym pod względem WYKRES 2.1. STRUKTURA LUDNOŚCI W 2012 R. WEDŁUG WIEKU liczby mieszkaoców paostwem świata. W 2012 r. populacja tego kraju wyniosła tys., co stanowiło 2,0% ludności całego globu. Rosja jest jedynym spośród krajów BRIICS, w którym liczba ludności systematycznie spada (o 0,2% w skali roku i o 0,3% w stosunku do 2007 r.). Wraz ze spadkiem liczby mieszkaoców zmniejsza się także udział tego kraju w globalnej populacji (o 0,1 p.proc. w odniesieniu do 2007 r.). Zmiany demograficzne obserwowane w Rosji, w szczególności niski wskaźnik dzietności oraz spadek liczby ludności (głównie w wieku produkcyjnym), w istotny sposób zmniejszają potencjał demograficzny kraju, który jest czynnikiem silnie warunkującym gospodarkę. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 8,9 16,5 33,6 34,9 34,4 29,7 16,7 13,6 6,4 5,2 mężczyźni kobiety 0-4 lata 5-19 lat lat lat 65+ lat WYKRES 2.2. PKB, SPOŻYCIE PRYWATNE I NAKŁADY BRUTTO NA ŚRODKI TRWAŁE (rok poprzedni=100) W 2012 r. Rosja zajmowała ósmą pozycję na świecie pod względem 125,0 120,0 115,0 105,0 95,0 90,0 85,0 PKB spożycie prywatne nakłady brutto na środki trwałe wartości produktu krajowego brutto w cenach bieżących (2,0 mld USD), a jej udział w tworzeniu światowego PKB wyniósł 3,0% (spadek o 0,1 p.proc. w porównaniu do 2007 r.). Tempo wzrostu produktu krajowego brutto w Rosji w 2012 r. wyniosło 3,4% i nie odbiegało znacząco od wyników osiągniętych w 2011 r. i 2010 r. (wzrost odpowiednio o 4,3% i 4,5%). W porównaniu do okresu sprzed kryzysu, dane wskazują jednak na znaczne spowolnienie tempa wzrostu gospodarki rosyjskiej (w latach wzrost PKB oscylował w granicach 6,4%-8,5% w skali roku), a prognozy Międzynarodowego Funduszu Walutowego przewidują jego dalsze osłabienie. Produkt krajowy brutto per capita według parytetu siły nabywczej wyniósł w 2012 r. 17,5 tys. dolarów, co dało Rosji pierwsze miejsce wśród krajów grupy BRIICS.

6 S t r o n a 6 WYKRES 2.3. STRUKTURA WARTOŚCI DODANEJ BRUTTO (w %) ,3 14,5 16,0 6,5 20,0 8,9 29, ,4 13,1 17,6 5,7 21,2 9,7 28,3 Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo Przetwórstwo przemysłowe Handel i naprawy, hotele i restauracje Pozostałe rodzaje działalności Górnictwo; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę Budownictwo Transport, gospodarka magazynowa i łącznośd W latach wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w Rosji wyniósł odpowiednio 14,1% oraz 11,7% (wobec 9,0% w poprzedzającym kryzys 2007 r.), co spowodowane było głównie wysokim wzrostem cen żywności i napojów bezalkoholowych (odpowiednio o 20,9% oraz 11,9%) oraz opłat za użytkowanie mieszkania oraz nośniki energii. Po wyhamowaniu tempa wzrostu cen w 2010 r. do 6,9%, w 2011 r. obserwowano ponowne przyspieszenie dynamiki do poziomu 8,4% w skali roku (głównie w wyniku wzrostu cen żywności i napojów bezalkoholowych o 10,3%). Znaczny wzrost cen spowodowany był niekorzystną sytuacją w rolnictwie i zmniejszeniem plonów w następstwie upalnego lata, klęski suszy i pożarów w roku poprzednim. W 2012 r. wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w Rosji osiągnął wartośd najniższą od 2007 r., kształtując się na poziomie 5,1%, co w głównej mierze było wynikiem stosunkowo niskiej dynamiki cen żywności (wzrost o 4,5%). Według prognoz Międzynarodowego Funduszu Walutowego wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2013 r. w Rosji wyniesie 6,7%. 122,0 120,0 118,0 116,0 114,0 112,0 108,0 106,0 104,0 WYKRES 2.4. WSKAŹNIK CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (rok poprzedni=100) Ogółem Żywnośd i napoje bezalkoholowe WYKRES 2.5. PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA (rok poprzedni=100) 112,0 108,0 104,0 96,0 92,0 88,0 84,0 Przemysł ogółem Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorąca wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Po głębokim spadku produkcji przemysłowej Rosji w 2009 r. (o 9,3% wobec wzrostu o 0,6% w roku poprzednim), w 2010 r. odnotowano wzrost o 8,2%. W kolejnych dwóch latach obserwowano spowolnienie dynamiki produkcji ogółem (wzrost odpowiednio o 4,7% i o 2,6%). Najwyższą dynamiką spośród sekcji przemysłu w latach charakteryzowało się przetwórstwo przemysłowe, gdzie produkcja w kolejnych latach rosła w skali roku odpowiednio o 11,8% i 6,5% oraz 4,1%, wobec znacznego spadku w 2009 r. (o 15,2% w skali roku). W stosunku do 2007 r. najwyższą dynamiką odznaczała się sekcja górnictwo i wydobywanie (wzrost o 6,5%). Rosja cechuje się szerokim wachlarzem produkcji przemysłowej od wydobycia i produkcji gazu, ropy, węgla, poprzez przemysł chemiczny i metalurgiczny aż do produkcji pojazdów kosmicznych.

7 S t r o n a 7 WYKRES 2.6. STOPA BEZROBOCIA (w %) 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Ogółem Kobiety Mężczyźni W Rosji od 2010 r. obserwowane są pozytywne tendencje na rynku pracy stopa bezrobocia systematycznie obniża się i w 2012 r. wyniosła 5,6% (spadek o 1,0 p.proc. w porównaniu z 2011 r. i o 0,5 p.proc. w porównaniu z 2007 r.). Rosja należy do nielicznych krajów, gdzie stopa bezrobocia mężczyzn jest wyższa niż kobiet w 2012 r. wyniosła ona odpowiednio 6,0% i 5,2%. Wśród osób młodych odnotowano stopę bezrobocia na poziomie 15,0% (wobec 15,5% w 2011 r. i 14,5% w 2007 r.). Na wysokim poziomie utrzymuje się w Rosji współczynnik aktywności zawodowej. W 2012 r. wyniósł on 68,6% i był wyższy o 0,3 p.proc. w porównaniu z 2011 r. i o 1,5 p.proc. w porównaniu z 2007 r. Jednocześnie obserwowany jest wzrost liczby osób pracujących (o 0,9% w porównaniu do roku poprzedniego oraz o 1,2% w stosunku do 2007 r.) W 2012 r. eksport Rosji wyniósł 525,4 mld USD i zwiększył się o 1,7% w porównaniu z rokiem poprzednim, natomiast import osiągnął wartośd 314,2 mld USD (wzrost o 2,8% w skali roku). Dodatnie saldo obrotów handlowych z zagranicą wyniosło 211,2 mld USD i było o 0,4 mld USD wyższe od notowanego w 2011 r. W stosunku do 2007 r. eksport Rosji wzrósł o 49,3%, a import o 57,3%. Po stronie eksportu największy wpływ na obroty handlu zagranicznego miały towary z sekcji SITC 3, której udział w eksporcie wyniósł 70,3%. Natomiast z zagranicy najczęściej sprowadzano towary z sekcji SITC 7 (31,5% wartości importu ogółem). W strukturze geograficznej obrotów handlu zagranicznego największym odbiorcą rosyjskich towarów była Holandia (udział 14,4% wobec 12,8% w 2011 r.), gdzie w 2012 r. sprzedano towary o łącznej wartości 75,5 mld USD. Kolejną pozycję zajmowały Chiny, których udział w rosyjskim eksporcie wyniósł 6,4% (wobec 7,3% w 2011 r.). Ważnym kierunkiem eksportowym Rosji w 2012 r. była także Białoruś, Niemcy i Włochy z udziałem na poziomie 4,0%-5,3%, a wartośd towarów wyeksportowanych przez Rosję do tych krajów wahała się w granicach od 20,8 mld USD do 27,9 mld USD. W 2012 r., podobnie jak w latach poprzednich, do ważnych odbiorców rosyjskich towarów należała także Polska, przy czym jej udział uległ zmniejszeniu do 3,7% (wobec 4,4% w 2011 r.). Towary importowane przez Rosję pochodziły głównie z Chin (15,5% całego importu), Niemiec (9,5%) oraz Ukrainy (5,5%). WYKRES 2.7. STRUKTURA OBROTÓW HANDLU ZAGRANICZNEGO W 2012 R. (w %) 1,3 Import 11,5 2,7 12,1 12,8 31,5 11,3 16,7 0,6 Eksport 2,7 2,8 70,3 4,7 9,5 2,7 6,6 SITC "Żywnośd i zwierzęta żywe", " Napoje i tytoo" SITC 3 - "Paliwa mineralne, smary i materiały pochodne" SITC 6 - "Towary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowca" SITC 8 - "Różne wyroby przemysłowe" SITC "Surowce niejadalne z wyjątkiem paliw", "Oleje, tłuszcze i woski zwierzęce i roślinne" SITC 5 - "Chemikalia i produkty pokrewne" SITC 7 - "Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy" SITC 9 - "Towary i transakcje niesklasyfikowane w SITC"

8 S t r o n a 8 INDIE Wyszczególnienie Jednostka Ludnośd w tys Dynamika produktu krajowego brutto (ceny stałe) rok poprzedni = ,1 106,2 105,0 111,2 107,7 103,8 PKB per capita wg PPP w tys. dolarów międzynarodowych Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych rok poprzedni = ,4 108,3 110,9 112,0 108,9 109,3 Dynamika liczby pracujących rok poprzedni = Stopa bezrobocia w % Stopa bezrobocia osób młodych w %... 9,3.. Współczynnik aktywności zawodowej w % Import a cif (ceny bieżące) w mld USD 229,3 321,0 257,2 350,2 464,5 488,5 Eksport a fob(ceny bieżące) w mld USD 150,2 194,8 164,9 226,3 302,9 295,5 Saldo obrotów handlu zagranicznego a (ceny bieżące) w mld USD -79,2-126,2-92,3-123,9-161,6-193,0 Dynamika produkcji przemysłowej (ceny stałe) rok poprzedni = ,5 102,5 105,3 108,2 102,9 101,0 a Z wyłączeniem obrotów towarami związanymi z uzbrojeniem, materiałami rozszczepialnymi, bunkrem, statkami oraz samolotami. Według szacunków ONZ, Indie w 2012 r. były drugim pod względem ludności paostwem na świecie, a mln mieszkaoców stanowiło WYKRES 3.1. STRUKTURA LUDNOŚCI W 2012 R. WEDŁUG WIEKU 17,5% światowej populacji (wzrost o 0,1 p.proc. w stosunku do 2007 r.). W Indiach notowano stosunkowo duży przyrost liczby mieszkaoców zarówno w skali roku (o 1,3%), jak również w stosunku do 2007 r. (o 6,7%). Prognozy demograficzne na najbliższe lata przewidują spadek dzietności, jednak stale utrzymujący się wzrost populacji gwarantuje Indiom bardzo korzystną sytuację demograficzną przez kolejne dekady oraz zapewni przed 2030 r. pierwsze miejsce pod względem liczby ludności na świecie. WYKRES 3.2. PKB, SPOŻYCIE PRYWATNE I NAKŁADY BRUTTO NA ŚRODKI TRWAŁE (rok poprzedni=100) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 4,7 5,8 23,0 23,5 32,7 32,4 29,7 28,7 9,9 9,6 mężczyźni kobiety 0-4 lata 5-19 lat lat lat 65+ lat 118,0 116,0 114,0 112,0 108,0 106,0 104,0 102,0 98,0 PKB spożycie prywatne nakłady brutto na środki trwałe W 2012 r. Indie były dziesiątą gospodarką świata pod względem wielkości produktu krajowego brutto w cenach bieżących z wynikiem 1,8 mld USD (wobec 1,2 mld USD w 2007 r.). Kraj ten sukcesywnie zyskuje coraz większy wpływ na kształtowanie się światowej koniunktury (wzrost udziału z 4,7% w 2007 r. do 5,7% w 2012 r.). Po wysokiej dynamice PKB notowanej w latach (wzrost w granicach 11,2%-7,7%), w 2012 r. obserwowano znaczne wyhamowanie tempa wzrostu PKB (do 3,8%), jednak prognozy MFW wskazują na stopniową poprawę kondycji gospodarki indyjskiej w najbliższych latach. Wśród krajów grupy BRIICS, Indie charakteryzują się najniższą wartością PKB per capita według parytetu siły nabywczej 1,4 tys. dolarów w 2012 r.

9 S t r o n a 9 WYKRES 3.3. STRUKTURA WARTOŚCI DODANEJ BRUTTO (w %) ,2 4,4 13,9 8,1 17,7 7,4 31, ,1 4,6 16,1 8,4 16,9 8,0 27,8 Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo Przetwórstwo przemysłowe Handel i naprawy, hotele i restauracje Pozostałe rodzaje działalności Górnictwo; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę Budownictwo Transport, gospodarka magazynowa i łącznośd W latach w Indiach obserwowano sukcesywny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych (odpowiednio o 8,3% oraz 10,9% w skali roku do poziomu 12,0% w 2010 r., co spowodowane było głównie zbyt niską podażą żywności w stosunku do popytu, a także jej nieprawidłową dystrybucją. W Indiach wysokie ceny podstawowych artykułów żywnościowych przyczyniają się do eskalacji ubóstwa oraz zadłużenia, gdyż wydatki na żywnośd stanowią ponad połowę udziału procentowego wydatków gospodarstw domowych w tym kraju. W 2011 r. notowano obniżenie tempa wzrostu cen konsumpcyjnych do 8,9% w skali roku, jednak w 2012 r. obserwowano ich kolejne przyspieszenie (wzrost o 9,3%), co ponownie spowodowane było drożejącą żywnością (zwłaszcza zbożami i warzywami, które są podstawą diety ludności Indii) oraz wzrostem cen paliw. Indie są krajem, w którym w okresie trzech ostatnich lat obserwuje się najwyższy wśród krajów grupy BRIICS poziom inflacji. Analitycy Międzynarodowego Funduszu Walutowego przewidują, że w 2013 r. poziom inflacji w tym kraju nadal będzie rósł i osiągnie wartośd 10,9%. 112,0 111,0 109,0 108,0 107,0 106,0 WYKRES 3.4. WSKAŹNIK CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (rok poprzedni=100) Ogółem WYKRES 3.5. PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA (rok poprzedni=100) 120,0 115,0 105,0 95,0 Przemysł ogółem Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną Pomimo osłabienia koniunktury gospodarczej na świecie w latach produkcja przemysłowa Indii w 2009 r. zwiększyła się o 5,3% (wobec wzrostu o 2,5% w roku poprzednim). W 2010 r. odnotowano przyspieszenie dynamiki w przemyśle (wzrost o 8,2%), natomiast w kolejnych latach nastąpiło jej spowolnienie (wzrost o 2,9% w 2011 r. oraz 1,0% w 2012 r.). W porównaniu z 2007 r. znacznie poprawiła się dynamika produkcji w sekcji wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną (wzrost o 29,5%) oraz przetwórstwo przemysłowe (wzrost o 22,0%). Do istotnych działów przetwórstwa zalicza się w Indiach przemysł wydobywczy, włókienniczy, chemiczny, farmaceutyczny, a także produkcję maszyn i oprogramowania informatycznego.

10 S t r o n a 10 W 2012 r. eksport Indii wyniósł 295,5 mld USD i zmniejszył się o 2,4% w skali roku, natomiast import osiągnął wartośd 488,5 mld USD (wzrost o 5,2% w porównaniu z rokiem poprzednim). Ujemne saldo obrotów handlowych z zagranicą wyniosło minus 193,0 mld USD i zwiększyło się o 31,4 mld USD w skali roku. W odniesieniu do 2007 r. eksport Indii wzrósł o 96,8%, a import o 113,0%. Największy udział w eksporcie, wynoszący 23,2%, miała sekcja SITC 6. Z zagranicy najczęściej sprowadzano towary z sekcji SITC 3, której udział w imporcie wyniósł 38,0%. W 2012 r. najważniejszym partnerem handlowym Indii były Stany Zjednoczone, których udział w całkowitym eksporcie Indii zwiększył się do 12,8% (wobec 10,7% w 2011 r.), poprawiając tym samym swoją pozycję o jedno miejsce w porównaniu z rokiem poprzednim. Na drugim miejscu znalazły się Zjednoczone Emiraty Arabskie, gdzie w 2012 r. wartośd towarów z Indii wynosiła 35,8 mld USD, co stanowiło 12,3% eksportu ogółem. Podobnie jak w latach poprzednich, do krajów o stosunkowo dużym udziale w indyjskim eksporcie należały Chiny (5,1%), Singapur (4,7%), Specjalny Region Administracyjny Hongkong (4,1%), a także Wielka Brytania, Arabia Saudyjska i Holandia (udział w granicach 2,8%-3,3%). Największa cześd towarów sprowadzanych do Indii pochodziła z Chin (10,7%), a także ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich (7,8%), Arabii Saudyjskiej (6,8%), Szwajcarii (6,2%) oraz Stanów Zjednoczonych (5,1%). WYKRES 3.6. STRUKTURA OBROTÓW HANDLU ZAGRANICZNEGO W 2012 R. (w %) 1,3 Import 7,5 38,0 9,1 11,0 16,2 3,7 13,2 0,9 Eksport 9,7 6,9 18,8 11,9 23,2 13,7 14,9 SITC "Żywnośd i zwierzęta żywe", " Napoje i tytoo" SITC 3 - "Paliwa mineralne, smary i materiały pochodne" SITC 6 - "Towary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowca" SITC 8 - "Różne wyroby przemysłowe" SITC "Surowce niejadalne z wyjątkiem paliw", "Oleje, tłuszcze i woski zwierzęce i roślinne" SITC 5 - "Chemikalia i produkty pokrewne" SITC 7 - "Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy" SITC 9 - "Towary i transakcje niesklasyfikowane w SITC"

11 S t r o n a 11 INDONEZJA Wyszczególnienie Jednostka Ludnośd w tys Dynamika produktu krajowego brutto (ceny stałe) rok poprzedni = ,3 106,0 104,6 106,2 106,5 106,2 PKB per capita wg PPP w dolarach międzynarodowych Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) rok poprzedni = ,4 110,2 104,4 105,1 105,4 104,3 Dynamika liczby pracujących rok poprzedni = ,6 103,6 102,3 103,0 102,5 101,2 Stopa bezrobocia w % 9,4 8,4 8,0 7,3 6,7 6,2 Stopa bezrobocia osób młodych w %... 20,7 21,9 19,3 Współczynnik aktywności zawodowej w % 66,8 67,3 67,4 67,8 69,1 68,8 Import cif (ceny bieżące) w mld USD 93,1 127,5 93,8 135,3 176,9 191,0 Eksport fob (ceny bieżące) w mld USD 118,0 139,6 119,6 158,1 200,6 188,5 Saldo obrotów handlu zagranicznego (ceny bieżące) w mld USD 24,9 12,1 25,9 22,8 23,7-2,5 Dynamika produkcji przemysłowej a (ceny stałe) rok poprzedni = ,6 103,0 101,2 104,6 105,6. a Przetwórstwo przemysłowe. WYKRES 4.1. STRUKTURA LUDNOŚCI W 2012 R. WEDŁUG WIEKU Liczba ludności w Indonezji w 2012 r. wyniosła tys., co uplasowało ją na czwartym miejscu na świecie i trzecim wśród krajów BRIICS. W 2012 r. notowano w Indonezji najwyższy spośród omawianych krajów wzrost liczby mieszkaoców, zarówno w stosunku do 2007 r. (o 6,9%), jak również w porównaniu do roku poprzedniego (podobnie jak w Indiach o 1,3%). Mimo stale rosnącej liczby mieszkaoców, udział w globalnej populacji w ciągu ostatnich pięciu lat nie uległ zmianie i we wszystkich latach okresu kształtował się na poziomie 3,5%. Korzystne prognozy demograficzne, w szczególności znaczny odsetek osób młodych 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 4,6 5,7 24,6 24,7 32,1 32,4 28,6 27,4 10,2 9,8 mężczyźni kobiety 0-4 lata 5-19 lat lat lat 65+ lat (46,0% poniżej 25 r.ż. w 2012 r.), gwarantują w przyszłości wysoką podaż pracy oraz duży rynek konsumentów, zapewniając wzrost gospodarczy. WYKRES 4.2. PKB, SPOŻYCIE PRYWATNE I NAKŁADY BRUTTO NA ŚRODKI TRWAŁE (rok poprzedni=100) 112,0 W 2012 r. Indonezja była szesnastą gospodarką świata oraz piątą w Azji Południowo-Wschodniej pod względem wielkości produktu krajowego brutto w cenach bieżących (878,5 mld USD) z udziałem w tworzeniu globalnego PKB na poziomie 1,4%. Tempo wzrostu produktu krajowego brutto Indonezji w 2012 r. wyniosło 6,2% i było nieznacznie niższe niż w roku poprzednim (o 0,3 p.proc). Spośród 108,0 106,0 104,0 102,0 PKB spożycie prywatne nakłady brutto na środki trwałe krajów BRIICS wyższą dynamikę PKB obserwowano tylko w Chinach. W latach średnie roczne tempo wzrostu PKB w Indonezji wyniosło 5,9%. Pogorszenie koniunktury w gospodarce światowej nie wywarło większego wpływu na gospodarkę Indonezji, która w 2009 r. była jednym z niewielu krajów na świecie, w którym odnotowano wzrost gospodarczy (o 4,6%). Zgodnie z prognozami MFW dynamika PKB w kolejnych dwóch latach nieznacznie się obniży do 5,3%-5,5% w skali roku. Produkt krajowy brutto per capita według parytetu siły nabywczej wyniósł w 2012 r. 4,9 tys. dolarów, co dało Indonezji przedostatnie miejsce wśród krajów BRIICS.

12 S t r o n a 12 WYKRES 4.3. STRUKTURA WARTOŚCI DODANEJ BRUTTO (w %) ,7 12,7 24,3 10,2 13,8 6,6 17, ,7 12,0 27,0 7,7 15,0 6,7 17,8 Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo Przetwórstwo przemysłowe Handel i naprawy, hotele i restauracje Pozostałe rodzaje działalności Górnictwo; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę Budownictwo Transport, gospodarka magazynowa i łącznośd WYKRES 4.4. WSKAŹNIK CEN TOWARÓW I USŁUG W 2008 r. wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w Indonezji przekroczył 10% (wobec wzrostu o 6,4% w roku poprzednim), na co podstawowy wpływ miał wysoki (o 17,0%) wzrost cen żywności. W 2009 r. ceny ogółem rosły znacznie wolniej (4,4% w skali roku), jednak w kolejnych dwóch latach ich dynamika przekroczyła poziom 5% (wzrost odpowiednio o 5,1% w 2010 r. oraz o 5,4% w 2011 r.). W 2012 r. ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły w Indonezji o 4,3% i był to najniższy wzrost notowany w okresie pięciu ostatnich lat, co w głównej mierze było efektem znacznie wolniejszego niż w latach poprzednich wzrostu cen żywności. Według prognoz Międzynarodowego Funduszu Walutowego w 2013 r. wskaźnik cen konsumpcyjnych w Indonezji ukształtuje się na poziomie 7,3%. 118,0 116,0 114,0 112,0 108,0 106,0 104,0 KONSUMPCYJNYCH (rok poprzedni=100) Ogółem Żywnośd i napoje bezalkoholowe WYKRES 4.5. PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA (rok poprzedni=100) 132,0 128,0 124,0 120,0 116,0 112,0 108,0 104,0 96,0 92, Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Po osłabieniu koniunktury gospodarczej na świecie w 2009 r. w Indonezji zaobserwowano spadek produkcji w sekcji górnictwo i wydobywanie (o 6,6% wobec wzrostu o 15,3% w roku poprzednim), natomiast w sekcji przetwórstwo przemysłowe nastąpił wzrost produkcji (o 1,2% wobec wzrostu o 3,0% w roku poprzednim). W kolejnych dwóch latach wysokim wzrostem charakteryzowała się sekcja górnictwo i wydobywanie (odpowiednio o 30,2% i 23,7%). W sekcji przetwórstwo przemysłowe w omawianym okresie zaobserwowano przyspieszenie dynamiki (wzrost o 4,6% oraz 5,6%). Na tle 2007 r. odnotowano poprawę produkcji przemysłowej w sekcji górnictwo i wydobywanie (o 73,5%) oraz w przetwórstwie przemysłowym (o 15,1%). Wydobycie gazu i ropy naftowej, a także m.in. przemysł włókienniczy, samochodowy oraz produkcja urządzeo medycznych należały do ważniejszych działów przemysłu w Indonezji.

13 S t r o n a 13 Obserwowany od pierwszych lat XXI wieku trend spadkowy bezrobocia w Indonezji utrzymał się do 2012 r., gdy wskaźnik stopy bezrobocia wyniósł 6,2% (spadek o 0,5 p.proc. w porównaniu z 2011 r. i o 3,2 p.proc. w porównaniu z 2007 r.). Stopa bezrobocia osób młodych w 2012 r. wyniosła 19,3% i była niższa o 2,6 p.proc. niż w poprzednim roku. Współczynnik aktywności zawodowej w 2012 r., pomimo niewielkiego spadku w stosunku do roku poprzedniego (o 0,3 p.proc.), utrzymał się na wysokim poziomie 68,8% (wobec 66,8% w 2007 r.). Było to rezultatem m.in. wolniejszego niż w poprzednich latach przyrostu liczby pracujących (wzrost o 1,2% w skali roku oraz o 13,2% w stosunku do 2007 r.). WYKRES 4.6. STOPA BEZROBOCIA (w %) W 2012 r. eksport Indonezji wyniósł 188,5 mld USD i zmniejszył się o 6,0% w porównaniu z rokiem poprzednim, natomiast import osiągnął wartośd 191,0 mld USD (wzrost o 8,0% w skali roku). W wyniku zmniejszenia się wartości eksportu oraz utrzymującej się relatywnie wysokiej dynamice importu notowano deficyt w obrotach towarowych z zagranicą wynoszący minus 2,5 mld USD (w porównaniu z 23,7 mld USD nadwyżki w 2011 r.). W odniesieniu do 2007 r. eksport Indonezji wzrósł o 59,7%, a import o 105,1%. Na zwiększenie importu najbardziej wpłynęły towary z sekcji SITC 7 oraz SITC 3. Udział wartości towarów z tych sekcji w wartości towarów sprowadzanych z zagranicy ogółem wyniósł odpowiednio 33,1% i 22,3%. Eksportowano najczęściej towary z sekcji SITC 3 i SITC 2+4 (odpowiednio 33,3% i 21,3% eksportu ogółem). W strukturze geograficznej handlu zagranicznego Indonezji głównymi partnerami w eksporcie są kraje Azji. W 2012 r. największym odbiorcą towarów pochodzących z Indonezji była Japonia, której udział w eksporcie ogółem wyniósł 15,8%. Kolejne miejsca pod względem udziału w całkowitym eksporcie tego kraju, podobnie jak w latach poprzednich, zajmowały Chiny (11,4%), Singapur (9,0%) oraz Korea Południowa (7,9%). Podobnie jak eksport, również import Indonezji związany jest z rynkami azjatyckimi. Najwięcej towarów importowanych pochodziło z Chin (15,3%), Singapuru (13,6%), Japonii (11,9%), a także Malezji, Korei Południowej, Stanów Zjednoczonych oraz Tajlandii (w granicach 6,4%-6,0%). WYKRES 4.7. STRUKTURA OBROTÓW HANDLU ZAGRANICZNEGO W 2012 R. (w %) 1,2 Import 7,4 4,8 22,3 12,3 15,6 33,1 3,3 1,1 Eksport 6,1 21,3 33,3 5,6 11,9 12,0 8,7 SITC "Żywnośd i zwierzęta żywe", " Napoje i tytoo" SITC 3 - "Paliwa mineralne, smary i materiały pochodne" SITC 6 - "Towary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowca" SITC 8 - "Różne wyroby przemysłowe" SITC "Surowce niejadalne z wyjątkiem paliw", "Oleje, tłuszcze i woski zwierzęce i roślinne" SITC 5 - "Chemikalia i produkty pokrewne" SITC 7 - "Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy" SITC 9 - "Towary i transakcje niesklasyfikowane w SITC"

14 S t r o n a 14 CHINY Wyszczególnienie Jednostka Ludnośd w tys Dynamika produktu krajowego brutto (ceny stałe) rok poprzedni = ,2 109,6 109,2 110,4 109,4 107,8 PKB per capita wg PPP w dolarach międzynarodowych Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) rok poprzedni = ,8 105,9 99,3 103,3 105,4 102,6 Dynamika liczby pracujących rok poprzedni = ,5 100,3 100,3 100,4 100,4 100,4 Stopa bezrobocia a w % 4,0 4,2 4,3 4,1 4,1 4,1 Stopa bezrobocia osób młodych w % Współczynnik aktywności zawodowej w % 59,5 59,5 59,7... Import cif (ceny bieżące) w mld USD 956,2 1131,6 1004,2 1396,2 1742,9 1817,8 Eksport fob (ceny bieżące) w mld USD 1217,8 1428,7 1201,8 1578,3 1899,2 2048,9 Saldo obrotów handlu zagranicznego (ceny bieżące) w mld USD 261,6 297,0 197,6 182,1 156,3 231,2 Wartości dodana brutto w przetwórstwie przemysłowym w % 16,5 11,7 10,7 13,3 9,7. a Bezrobocie rejestrowane; w obszarach miejskich. Chiny są trzecim pod względem powierzchni i pierwszym pod względem zaludnienia krajem świata. Według szacunków ONZ w 2012 r. terytorium Paostwa Środka zamieszkiwało ponad mln ludzi, tj. 19,4% ludności całego globu. Chociaż liczba mieszkaoców Chin zwiększyła się o 3,2% w porównaniu do 2007 r. (wobec wzrostu o 0,6% w skali roku), to udział w globalnej populacji zmniejszył się w tym okresie o 0,5 p.proc. Rosnąca populacja była przez lata najmocniejszym filarem chioskiej gospodarki, jednak aktualne prognozy demograficzne przewidują niekorzystne zmiany. Według ONZ w przeciągu kilkunastu lat (do 2028 r.) Chiny utracą przewagę liczebną na rzecz Indii. Ponadto Chioczycy będą musieli zmierzyd się z konsekwencjami wprowadzenia w 1977 r. polityki WYKRES 5.1. STRUKTURA LUDNOŚCI W 2012 R. WEDŁUG WIEKU 100% 90% 8,1 9,3 80% 70% 33,5 34,0 60% 50% 40% 32,5 32,7 30% 20% 10% 19,1 17,8 0% 6,7 6,2 mężczyźni kobiety 0-4 lata 5-19 lat lat lat 65+ lat jednego dziecka, czyli znacznym obniżeniem współczynnika dzietności, starzeniem się społeczeostwa oraz zmniejszeniem populacji ludzi młodych, co skutkuje spadkiem liczby ludności w wieku produkcyjnym. WYKRES 5.2. PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (rok poprzedni=100) Produkt krajowy brutto Chin w 2012 r. ukształtował się na poziomie 8,2 mld USD (w cenach bieżących), co dało chioskiej gospodarce drugą pozycję (po Stanach Zjednoczonych) pod względem światowego PKB. Chiny sukcesywnie zyskują coraz 116,0 114,0 112,0 108,0 106,0 104,0 102,0 większy wpływ na tworzenie światowego produktu krajowego brutto (wzrost udziału z 10,8% w 2007 r. do 14,7% w 2012 r.). Spośród krajów BRIICS, w 2012 r. w Chinach notowano najwyższe tempo wzrostu PKB 7,8% (wobec 9,4% w 2011 r.), przy czym było ono jednocześnie najniższe od 2000 r. Zgodnie z prognozami MFW dynamika PKB w najbliższych latach ulegnie dalszemu obniżeniu (do 7,3% w 2014 r.). Produkt krajowy brutto na 1 mieszkaoca według parytetu siły nabywczej w 2012 r. wyniósł 9,1 tys. dolarów.

15 S t r o n a 15 WYKRES 5.3. STRUKTURA WARTOŚCI DODANEJ BRUTTO (w %) ,1 7,8 32,2 6,8 11,2 4,6 27, ,8 8,7 32,9 5,8 10,0 5,5 26,4 Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo Przetwórstwo przemysłowe Handel i naprawy, hotele i restauracje Pozostałe rodzaje działalności Górnictwo; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę Budownictwo Transport, gospodarka magazynowa i łącznośd W 2007 r. Chiny charakteryzowały się jednym z najniższych w grupie krajów BRIICS (po Brazylii) wskaźnikiem inflacji (4,8%). W 2008 r. obserwowano przyspieszenie dynamiki cen towarów i usług konsumpcyjnych do poziomu 5,9% w skali roku, natomiast w 2009 r. szczytowym roku kryzysu, po raz pierwszy od sześciu lat obserwowano w Paostwie Środka niekorzystną dla wzrostu gospodarczego deflację. Spadek cen wyniósł 0,7% i związany był głównie z obniżeniem opłat za użytkowanie mieszkania i nośniki energii, transport i komunikację, rekreację i kulturę oraz odzież. W 2010 r. notowano wzrost cen do poziomu 3,3% w skali roku. W 2011 r. na przekraczający 5% wzrost wskaźnika wpływ miały rosnące ceny żywności będące rezultatem m.in. suszy w środkowych Chinach oraz wysokie ceny ropy na rynkach światowych. W 2012 r. znacznie wolniejszy wzrost cen artykułów żywnościowych wpłynął na obniżenie wskaźnika CPI ogółem do poziomu 2,6%. Według prognoz Międzynarodowego Funduszu Walutowego w 2013 r. tempo wzrostu cen konsumpcyjnych w Chinach przyspieszy nieznacznie i wyniesie 2,7% w skali roku. 115,0 113,0 111,0 109,0 107,0 105,0 103,0 101,0 WYKRES 5.4. WSAŹNIK CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (rok poprzedni=100) 99,0 Ogółem Żywnośd i napoje bezalkoholowe WYKRES 5.5. WARTOŚD DODANA BRUTTO W PRZETWÓRSTWIE PRZEMYSŁOWYM (W %) Po pogorszeniu sytuacji gospodarczej na świecie, w Chinach w 2009 r. odnotowano wzrost wartości dodanej brutto w przetwórstwie przemysłowym w porównaniu do roku poprzedniego o 10,7%. W 2010 r. wartośd dodana brutto w przetwórstwie przemysłowym wzrosła (o 13,3%), natomiast w 2011 r. zaobserwowano osłabienie tempa wzrostu (do 9,7%). Chiny są światowym liderem pod względem wartości dodanej brutto produkcji przemysłowej. Przemysł tego kraju jest bardzo zróżnicowany. Dużą rolę odgrywa wydobywanie rud metali (m.in. żelaza i aluminium), węgla i ropy oraz ich przetwarzania (m.in. produkcja stali). Przetwórstwo przemysłowe Chin było w największym stopniu skoncentrowane na produkcji włókienniczo-odzieżowej, chemicznej, a także produkcji maszyn (w tym specjalnego użytku), części i akcesoriów samochodowych oraz elektronice.

16 S t r o n a 16 WYKRES 5.6. STRUKTURA WIEKOWA PRACUJĄCYCH Stopa bezrobocia w Chinach utrzymywała się w 2012 r. na stosunkowo niskim poziomie i wyniosła 4,1% (pozostała na poziomie sprzed roku, a w stosunku do 2007 r. nieznacznie wzrosła o 0,1 p.proc.). W Chinach obserwowano niewielki wzrost liczby pracujących, w 2012 r. wyniósł on 0,4% w porównaniu z 2011 r. i 1,8% w porównaniu z 2007 r. W Chinach, w analizowanym okresie, obserwowano wzrost zarówno importu jak i eksportu (odpowiednio o 4,3% i o 7,9%). Dodatnie saldo obrotów handlowych z zagranicą zwiększyło się o 74,8 mld USD osiągając wartośd 231,2 mld USD. W odniesieniu do 2007 r. eksport Chin wzrósł o 68,3%, a import o 90,1%. Po stronie eksportu największy wpływ na obroty handlu zagranicznego miały towary z sekcji SITC 7 oraz SITC 8, których udział w eksporcie wyniósł odpowiednio 47,1% i 26,1%. Z zagranicy najczęściej sprowadzano towary z sekcji SITC 7 (35,9% wartości importu ogółem). Głównymi odbiorcami chioskich towarów były Stany Zjednoczone oraz Specjalny Region Administracyjny Hongkong (odpowiednio 17,2% i 15,7% wartości eksportu ogółem). Głównym odbiorcą chioskich towarów w 2012 r., podobnie jak w latach poprzednich, były Stany Zjednoczone (352,4 mld USD, co stanowiło 17,2% eksportu Chin ogółem). Na drugim miejscu znalazł się Specjalny Region Administracyjny Hongkong (wzrost udziału z 14,1% w 2011 r. do 15,8% w 2012 r.). Ważnym partnerem eksportowym Chin pozostaje także Japonia, chociaż w 2012 r. notowano nieznaczny spadek jej udziału w eksporcie ogółem (o 0,4 p.proc.) w porównaniu z rokiem poprzednim (7,8%). Kolejne pozycje zajmowały Rosja, Wielka Brytania, Indie, Holandia, Niemcy oraz Korea Południowa, a udział tych krajów w całkowitym eksporcie oscylował w granicach 2,2%-4,3%. Po stronie importu do najważniejszych partnerów Chin należały Japonia (9,8% całego importu), Korea Południowa (9,2%), Stany Zjednoczone (7,1%), a także Niemcy (5,1%) i Australia (4,3%). WYKRES 5.7. STRUKTURA OBROTÓW HANDLU ZAGRANICZNEGO W 2012 R. (w %) 2,2 Import 15,6 17,2 9,8 8,0 35,9 7,5 3,8 2,7 1,5 0,1 Eksport 5,5 16,3 47,1 26,1 0,7 SITC "Żywnośd i zwierzęta żywe", " Napoje i tytoo" SITC 3 - "Paliwa mineralne, smary i materiały pochodne" SITC 6 - "Towary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowca" SITC 8 - "Różne wyroby przemysłowe" SITC "Surowce niejadalne z wyjątkiem paliw", "Oleje, tłuszcze i woski zwierzęce i roślinne" SITC 5 - "Chemikalia i produkty pokrewne" SITC 7 - "Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy" SITC 9 - "Towary i transakcje niesklasyfikowane w SITC"

17 S t r o n a 17 REPUBLIKA POŁUDNIOWEJ AFRYKI Wyszczególnienie Jednostka Ludnośd w tys Dynamika produktu krajowego brutto (ceny stałe) rok poprzedni = ,5 103,6 98,5 103,1 103,5 102,5 PKB per capita wg PPP w dolarach międzynarodowych Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) rok poprzedni = ,2 107,2 104,1 105,0 105,7 Dynamika liczby pracujących rok poprzedni = ,4 103,0 97,0 97,1 101,6 101,9 Stopa bezrobocia w % 22,3 22,8 23,9 24,9 24,7 25,1 Stopa bezrobocia osób młodych w % 46,5 45,5 48,1 50,5 49,8 51,5 Współczynnik aktywności zawodowej a w % 57,2 58,0 56,1 54,3 54,2 54,8 Import cif (ceny bieżące) w mld USD 79,9 94,9 64,4 80,1 99,7 101,4 Eksport a fob (ceny bieżące) w mld USD 69,8 84,5 62,6 81,8 96,9 87,4 Saldo obrotów handlu zagranicznego (ceny bieżące) w mld USD -10,1-10,4-1,8 1,7-2,8-14,0 Dynamika produkcji przemysłowej b (ceny stałe) rok poprzedni = ,2 99,6 86,2 104,6 102,8 102,5 a Włączając eksport złota. b Przetwórstwo przemysłowe. Liczba mieszkaoców RPA w 2012 r. wyniosła tys., tj. WYKRES 6.1. STRUKTURA LUDNOŚCI W 2012 R. WEDŁUG WIEKU o 0,8% więcej niż przed rokiem oraz o 5,6% więcej niż w 2007 r. Mieszkaocy tego kraju stanowili 0,7% globalnej populacji, będąc jednocześnie najmniej zaludnionym i terytorialnie najmniejszym spośród krajów BRIICS. Według prognoz ONZ RPA ma wyjątkowo korzystny rozkład ludności ze względu na wiek (w 2012 r. 48,6% poniżej 25 r. ż.). WYKRES 6.2. PKB, SPOŻYCIE PRYWATNE I NAKŁADY BRUTTO NA ŚRODKI TRWAŁE (rok poprzedni=100) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 4,1 6,7 20,1 22,9 35,7 32,8 29,1 27,4 11,0 10,2 mężczyźni kobiety 0-4 lata 5-19 lat lat lat 65+ lat 116,0 114,0 112,0 108,0 106,0 104,0 102,0 98,0 96,0 94,0 PKB spożycie prywatne nakłady brutto na środki trwałe Spośród krajów grupy BRIICS Republika Południowej Afryki charakteryzuje się najniższą wartością produktu krajowego brutto w cenach bieżących, który w 2012 r. kształtował się na poziomie 384,3 mld USD (wobec 285,8 mld USD w 2007 r.). Udział RPA w tworzeniu światowego PKB jest niewielki, i w 2012 r., podobnie jak w latach poprzednich, wyniósł 0,7%. Po względnie stabilnym tempie wzrostu gospodarczego w latach , w roku kolejnym obserwowano osłabienie dynamiki produktu krajowego brutto (wzrost o 2,5%). Republika Południowej Afryki należy do najzamożniejszych krajów na kontynencie afrykaoskim w 2012 r. PKB per capita według parytetu siły nabywczej wyniósł 11,4 tys. dolarów.

18 S t r o n a 18 WYKRES 6.3. STRUKTURA WARTOŚCI DODANEJ BRUTTO (w %) ,4 12,7 13,4 4,5 14,5 8,2 44, ,0 11,1 17,0 3,2 13,3 9,2 43,2 Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo Przetwórstwo przemysłowe Handel i naprawy, hotele i restauracje Pozostałe rodzaje działalności Górnictwo; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę Budownictwo Transport, gospodarka magazynowa i łącznośd Dynamiczny wzrost gospodarczy RPA w latach oparty na eksploatacji surowców został wyhamowany w 2008 r. przez kryzys na rynkach światowych. Skutkiem tych zmian był wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych o 10,0% w skali roku (wobec 6,2% w 2007 r.). W 2009 r. ceny rosły wolniej i wzrost wyniósł 7,2%. W 2010 r. wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych osiągnął wartośd najniższą w omawianym okresie i wyniósł 4,1%, na co głównie wpłynęło znaczne wyhamowanie tempa wzrostu cen żywności. W 2011 r. obserwowano wzrost cen do poziomu 5,0% w skali roku, a w 2012 r. o kolejne 0,7 p.proc. Na 2013 r. prognozowany jest dalszy, chod nieznaczny (o 0,2 p.proc.) wzrost inflacji związany m.in. podwyżką cen paliw oraz ponownym przyspieszeniem tempa wzrostu cen żywności. 115,0 113,0 111,0 109,0 107,0 105,0 103,0 101,0 WYKRES 6.4. WSKAŹNIK CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (rok poprzedni=100) Ogółem Żywnośd i napoje bezalkoholowe WYKRES 6.5. PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA (rok poprzedni=100) 106,0 103,0 97,0 94,0 91,0 88,0 85,0 Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną W efekcie osłabienia koniunktury na świecie, a tym samym ograniczonego popytu na surowce nastąpiło zmniejszenie produkcji przemysłowej w Republice Południowej Afryki. W 2009 r. w sekcji górnictwo i wydobywanie notowano spadek produkcji o 6,6%, w przetwórstwie przemysłowym o 13,8% oraz w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną o 3,4%. Kolejny rok przyniósł poprawę w tym zakresie, jednak wynikała ona w dużej mierze z niskiej bazy roku poprzedniego. W latach 2011 i 2012 w sekcji górnictwo i wydobywanie notowano pogłębiające się osłabienie dynamiki produkcji (spadek odpowiednio o 0,8% i 3,2%). Jedyną sekcją, w której obserwowano wzrost produkcji w omawianym okresie było przetwórstwo przemysłowe (wzrost o 2,8% oraz o 2,5%). W stosunku do 2007 r. poprawę dynamiki notowano jedynie w sekcji wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną (wzrost o 1,5%).

19 S t r o n a 19 W Republice Południowej Afryki stopa bezrobocia w 2012 r. utrzymywała się na wysokim poziomie i wyniosła 25,1% (wobec 24,7% w 2011 r. i 22,3% wobec 2007 r.). Wśród osób młodych w 2012 r. notowano stopę bezrobocia na poziomie 51,5% (wzrost o 1,7 p.proc. w porównaniu z rokiem poprzednim i o 5,0 p.proc. w porównaniu z 2007 r.). WYKRES 6.6. STOPA BEZROBOCIA (w %) Współczynnik aktywności zawodowej kształtował się w 2012 r. na poziomie 54,8% (wobec 54,2% w 2011 r. i 57,2% w 2007 r.). W Republice Południowej Afryki obserwowano wzrost liczby pracujących w 2012 r. o 1,9% w porównaniu z rokiem poprzednim oraz nieznaczny w stosunku do 2007 r. 0,4%. W 2012 r. w Republice Południowej Afryki obserwowano relatywnie wysoki spadek wartości eksportu w skali roku wynoszący 9,9%. Jednocześnie wartośd towarów sprowadzanych z zagranicy zwiększyła się o 1,7%, skutkiem czego pogłębieniu uległ deficyt salda obrotów towarowych osiągając poziom minus 14,0 mld USD (wobec minus 2,8 mld USD w 2011 r.). W odniesieniu do 2007 r. eksport Republiki Południowej Afryki wzrósł o 25,2%, a import o 27,0%. Znaczny udział w imporcie miały towary z sekcji SITC 7 oraz SITC 3 (odpowiednio 34,3% i 22,5%). Eksport obejmował głównie produkty z sekcji SITC 6, SITC 2+4 oraz SITC 7 (odpowiednio 24,6%, 18,9% i 18,4%). Najważniejszym kierunkiem eksportowym Republiki Południowej Afryki były Chiny, gdzie w 2012 r. sprzedano towary o łącznej wartości 10,1 mld USD, i stanowiło to 11,6% eksportu ogółem. W pierwszej trójce odbiorców towarów z RPA znalazły się także Stany Zjednoczone oraz Japonia, których udział w całkowitym eksporcie tego kraju wyniósł odpowiednio 8,7% oraz 6,2% (wobec 8,9% i 8,2% w 2011 r.). Do ważnych kierunków eksportowych RPA należały również Niemcy (udział 4,8%) i Indie (4,2%), które w 2012 r. w stosunku do roku poprzedniego wyprzedziły Wielką Brytanię (3,9%). Wśród krajów afrykaoskich do najważniejszych odbiorców towarów z Republiki Południowej Afryki należały Zambia i Zimbabwe z udziałem na poziomie 2,8% i 3,1%. Również po stronie importu najważniejszym partnerem handlowym RPA były Chiny (14,4% importu tego kraju). Znaczna częśd towarów pochodziła z Niemiec (10,1%), Arabii Saudyjskiej (7,7%), ze Stanów Zjednoczonych (7,4%), Japonii oraz Indii (odpowiednio 4,6% i 4,5%). WYKRES 6.7. STRUKTURA OBROTÓW HANDLU ZAGRANICZNEGO W 2012 R. (w %) Import 5,3 3,1 22,5 10,3 10,2 34,3 8,2 6,2 2,0 Eksport 7,2 18,9 11,3 7,1 24,6 18,4 10,4 SITC "Żywnośd i zwierzęta żywe", " Napoje i tytoo" SITC 3 - "Paliwa mineralne, smary i materiały pochodne" SITC 6 - "Towary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowca" SITC 8 - "Różne wyroby przemysłowe" SITC "Surowce niejadalne z wyjątkiem paliw", "Oleje, tłuszcze i woski zwierzęce i roślinne" SITC 5 - "Chemikalia i produkty pokrewne" SITC 7 - "Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy" SITC 9 - "Towary i transakcje niesklasyfikowane w SITC"

20 S t r o n a 20 Dane pobrano z baz w okresie r. ŹRÓDŁA: World Population Prospects the 2012Revision Database of OECD World Economic Outlook Database - IMF, ILOSTAT Database National Accounts Main Aggregates Database Monthly Bulletin of Statistics Online, UN, United Nations Commodity Trade Statistics Database, "BRICS Joint Statistical Publication 2013",