PODYPLOMOWE STUDIA ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ SPOŁECZNĄ. usług społecznych (II)

Transkrypt

1 PODYPLOMOWE STUDIA ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ SPOŁECZNĄ Analiza rynku usług społecznych (II)

2 Agenda Konstytucyjne uwarunkowania realizacji usług społecznych Prawne uwarunkowania usług społecznych Obiektywne i subiektywne warunki realizacji usług Sposób realizacji usług Usługi społeczne a kierunki rozwoju ekonomii społecznej

3 Konstytucyjne zasady realizacji usług społecznych ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz nazasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot. (Preambuła); Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną cześć zadań publicznychsamorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność (Art. 16 ust. 2); samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych (art. 163); zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne(art. 166, ust. 1); jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych (art. 166, ust. 2);

4 Konstytucyjne zasady realizacji usług społecznych Zadanie publiczneto każde działanie administracji, które realizuje ona na podstawie ustaw. Adresatami takich zadań mogą być osoby fizyczne - obywatele, ich wspólnoty, osoby prawne oraz jednostki nie posiadające osobowości prawnej. W zależności od sposobu działania administracji podczas realizacji konkretnego zadania, można rozróżnić trzy podstawowe grupy zadań publicznych: świadczenie lub zapewnienie wykonania usług na rzecz mieszkańców i innych podmiotów wydawanie decyzji administracyjnych. tworzenie przepisów, norm i standardów, w ramach ustawowo przewidzianych upoważnień. Ponadto administracja publiczna może podejmować również działania niewładcze, polegające na inspirowaniu, koordynacji (ale nie przymusowej) określonych przedsięwzięć.

5 Konstytucyjne zasady realizacji usług społecznych Zadania publiczne Zadania własne Zadania zlecone obowiązkowe fakultatywne Dochody własne Budżet państwa

6 Uwarunkowania prawne realizacji usług społecznych Samorząd terytorialny w zakresie realizacji usług w ramach zadań publicznych, postrzegany jest w dwojakiej roli: organizatorów usług, podmiotów stymulujących rozwój usług społecznych na swoim terenie. Zgodnie z ustawodawstwem, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o: 1) wyborze sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej, w tym możliwości zlecenia usług; 2) wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego.

7 Uwarunkowania prawne realizacji usług społecznych Pojęcie użyteczności publicznej Gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej,których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych (ustawa o gospodarce komunalnej) Zadaniami użyteczności publicznej, w rozumieniu ustawy, są zadania własne gminy, określone w art. 7 ust. 1,których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych (ustawa o samorządzie gminnym).

8 Uwarunkowania prawne realizacji usług społecznych Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

9 Uwarunkowania prawne realizacji usług społecznych Zadania własne gminy obejmują zadania cd. lokalnego transportu zbiorowego, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych, gminnego budownictwa mieszkaniowego, edukacji publicznej, kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, targowisk i hal targowych, zieleni gminnej i zadrzewień, cmentarzy gminnych,

10 Uwarunkowania prawne realizacji usług społecznych Zadania własne gminy obejmują zadania cd. porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego, utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej, wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej, promocji gminy, współpracy z organizacjami pozarządowymi, współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

11 Uwarunkowania prawne realizacji usług społecznych Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie: edukacji publicznej, promocji i ochrony zdrowia, pomocy społecznej, polityki prorodzinnej, wspierania osób niepełnosprawnych, transportu zbiorowego i dróg publicznych, kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, kultury fizycznej i turystyki, geodezji, kartografii i katastru, gospodarki nieruchomościami, administracji architektoniczno-budowlanej,

12 Uwarunkowania prawne realizacji usług społecznych Zadania powiatu cd. gospodarki wodnej, ochrony środowiska i przyrody, rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, ochrony przeciwpowodziowej, (..), przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy, ochrony praw konsumenta, utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, obronności, promocji powiatu, współpracy z organizacjami pozarządowymi.

13 Uwarunkowania prawne realizacji usług społecznych Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego; Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii; Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie; Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym; Ustawa z dnia 29 grudnia 2005 roku o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania. Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej Ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie; Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty; Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej; Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

14 Obiektywne i subiektywne warunki realizacji usług Czynniki obiektywne (oczekiwania społeczne) Polityka publiczna krajowa (programy, regulacje) Polityka publiczna lokalna (działania) Demografia Zdrowotność społeczeństwa Czynniki subiektywne (zobowiązania państwa)

15 Dochody gmin 2010 DOCHODY WŁASNE ,6 podatek dochodowy od osób prawnych ,9 podatek dochodowy od osób fizycznych ,9 podatek rolny ,3 podatek od nieruchomości ,5 podatek leśny ,2 podatek od środków transportowych ,8 podatek od dział. gosp. osób fizycznych opłacany w formie karty podatkowej ,1 podatek od spadków i darowizn ,2 podatek od czynności cywilnoprawnych ,1 wpływy z opłaty skarbowej ,3 wpływy z opłaty eksploatacyjnej ,3 wpływy z opłaty targowej ,2 dochody z majątku ,6 pozostałe dochody ,2 DOTACJE OGÓŁEM ,0 Dotacje na zadania z zakresu administracji rządowej ,9 Dotacje na zadania własne ,7 Dotacje realizowane na podstawie porozumień z organami administracji rządowej ,1 Dotacje przekazane w ramach programów finansowanych z ,3 udziałem środków europejskich SUBWENCJA OGÓLNA ,4 część oświatowa ,8 OGÓŁEM ,0

16 Wydatki gmin 2010

17 Wydatki gmin 2010 Ogółem wynagrodzenia Materiały i usługi Dotacje Wydatki ogółem Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia Pomoc społeczna Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej Edukacyjna opieka wychowawcza Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Kultura fizyczna i sport Świadczenia na rzecz osób fizycznych 12,044 mld.

18 Prognozy demograficzne Ludność według ekonomicznych grup wieku w wybranych latach (GUS)

19 Prognozy demograficzne Udział deklarujących niechęć i niepewność posiadania dzieci (DSRK)

20 Zdrowotność Ludność oceniająca swoje zdrowie poniżej oceny dobrej 2004 i 2009 (GUS)

21 Zdrowotność Częstość występowania niepełnosprawności (GUS)

22 III Sposób realizacji usług społecznych

23 Sposób realizacji usług społecznych W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie. Formy prowadzenia gospodarki gminnej, w tym wykonywania przez gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej, określa odrębna ustawa. (Ustawa o samorządzie gminnym)

24 Sposób realizacji usług społecznych Powierzanie wykonywania zadań z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, odbywa się z uwzględnieniem przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. ustawy o finansach publicznych, realizowane jest w trybie: ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi, ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym albo na zasadach ogólnych.

25 Sposób realizacji usług społecznych Art Ustawy o finansach publicznych 1. Podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje celowe na cele publiczne, związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych zadań. 2. Zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej ustawie na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem, o którym mowa w ust Tryb postępowania o udzielenie dotacji na inne zadania niż określone w ustawie, o której mowa w ust. 2, sposób jej rozliczania oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania określa, w drodze uchwały, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, mając na uwadze zapewnienie jawności postępowania o udzielenie dotacji i jej rozliczenia.

26 Sposób realizacji usług społecznych Poza sferą użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące warunki: istnieją nie zaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym, występujące w gminie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej, a zastosowanie innych działań i wynikających z obowiązujących przepisów środków prawnych nie doprowadziło do aktywizacji gospodarczej, a w szczególności do znacznego ożywienia rynku lokalnego lub trwałego ograniczenia bezrobocia. (ustawa o gospodarce komunalnej)

27 Sposób realizacji usług społecznych Poza sferą użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich również wówczas, jeżeli zbycie składnika mienia komunalnego mogącego stanowić wkład niepieniężny gminy do spółki albo też rozporządzenie nim w inny sposób, spowoduje dla gminy poważną stratę majątkową Ograniczenia, dotyczące tworzenia spółek prawa handlowego i przystępowania przez gminę do nich, o których mowa w ust. 1 i 2, nie mają zastosowania do posiadania przez gminę akcji lub udziałów spółek zajmujących się czynnościami bankowymi, ubezpieczeniowymi oraz działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą na rzecz samorządu terytorialnego, a także innych spółek ważnych dla rozwoju gminy (ustawa o gospodarce komunalnej).

28 Sposób realizacji usług społecznych Realizacja zadań publicznych jednostki samorządu terytorialnego Strategia rozwiązywania problemów społecznych Zamówienie publiczne Zamówienie publiczne Zlecenie zadania publicznego Wykonawstwo zadania publicznego Podmioty komercyjne Profesjonalizm ale Chęć osiągnięcia zysku kosztem jakości; wyłącznie wykonawstwo Podmioty ekonomii społecznej profesjonalizm; uznanie celów społecznych połączenie realizacji zadań publicznych z działaniami integracyjnymi Jednostki organizacyjne JST Profesjonalizm ale Schematyczne podejście; Związanie procedurami biurokratycznymi; Utrudniona samodzielna inicjatywa

29 Sposób realizacji usług społecznych - producent Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne aktywne w 2008 r. według formy prawnej Źródło: Badanie SOF-1 (2009); opracowanie: Karolina Goś-Wójcicka (Dep. Badań Społecznych GUS)

30 Struktura organizacji pozarządowych na 10 tys. mieszkańców Sposób realizacji usług społecznych - producent Źródło: Badanie SOF-1 (2009); opracowanie: Karolina Goś-Wójcicka (Dep. Badań Społecznych GUS)

31 Sposób realizacji usług społecznych - producent Główne kierunki działalności organizacji pozarządowych, grudzień 2008 r. Źródło: Badanie SOF-1 (2009); opracowanie: Karolina Goś-Wójcicka (Dep. Badań Społecznych GUS)

32 Sposób realizacji usług społecznych - producent Struktura organizacji pozarządowych z uwagi na zatrudnienie, grudzień 2008 r.

33 Sposób realizacji usług społecznych - producent Struktura przychodów w organizacjach 2005 i 2008

34 IV Usługi społeczne a kierunki rozwoju ekonomii społecznej

35 Krajowy program rozwoju ekonomii społecznej projekt

36 Priorytet IV Ekonomia społeczna na społecznie odpowiedzialnym terytorium Rozwój sektora ekonomii społecznej powinien opierać się na działaniach zakorzenionych w społeczności lokalnej, nastawieniu na kwestie społeczne, aktywność lokalną i lokalny rynek wewnętrzny. Oznacza to, że produkty i usługi oferowane przez przedsiębiorstwa społeczne i podmioty ekonomii społecznej muszą odpowiadać potrzebom odbiorców we wspólnocie lokalnej. Działanie to, może i powinno być zbieżne z konstytucyjnymi obowiązkami wspólnoty samorządowej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia powszechnie dostępnych usług użyteczności publicznej. Istotą tych usług jest sposób ich realizacji, oparty nie na zysku, adresowanie ich do ogółu obywateli, przy zapewnieniu dostosowania do zróżnicowanych potrzeb. Ich kluczowym celem jest zapewnienie podstawowych praw i ochrony osób najbardziej podatnych na zagrożenia.

37 Priorytet IV Ekonomia społeczna na społecznie odpowiedzialnym terytorium Rozwój ekonomii społecznej pojawiać się będzie tam, gdzie występować będzie partnerstwo i zaufanie, jako element wzajemnych relacji obywateli, instytucji i podmiotów we wspólnocie samorządowej, a w szczególności relacji publiczno-społecznych. Tym samym realny rozwój ekonomii społecznej zależny jest od ukształtowania partycypacyjnej, świadomej polityki wspólnoty samorządowej, łączącej solidarność i przedsiębiorczość. Priorytet ten realizowany będzie poprzez następujące kierunki interwencji publicznej (działania)

38 Priorytet IV Ekonomia społeczna na społecznie odpowiedzialnym terytorium Działanie IV.1. Wspieranie partycypacyjnych modeli badania potrzeb społecznych i planowania lokalnego nowej roli Działanie IV.2. Wspieranie lokalnej samoorganizacji i aktywności obywatelskiej Działanie IV.3. Wspieranie rozwoju usług użyteczności publicznej poprzez ekonomię społeczną Działanie IV.4. Wspieranie rozwoju usług aktywnej integracji poprzez ekonomię społeczną Działanie IV.5. Wspieranie rozwoju działań na rzecz zrównoważonego rozwoju poprzez ekonomię społeczną Działanie IV.6. Wspieranie rozwoju działań na rzecz solidarności pokoleń poprzez ekonomię społeczną;

39 Działanie IV.1. Wspieranie partycypacyjnych modeli badania potrzeb społecznych i planowania lokalnego Istotą społecznie odpowiedzialnego terytorium, i rozwoju usług użyteczności publicznej zgodnej z potrzebami społecznymi jest tworzenie dynamicznej diagnozy lokalnej oraz planowania lokalnego. Dynamizm oznacza zarówno cykliczność prowadzenia diagnozy, jak też udział społeczności lokalnej w jej tworzeniu. Wymaga to zapewnienia dostępuj do informacji, jak również aktywnej dyskusji lokalnej. Dlatego też wspierane będą następujące zadania: 1) przygotowanie i wdrożenie zmian prawnych, zmierzających do uporządkowania programowania strategicznego samorządu lokalnego, oraz trybu i sposób przeprowadzania konsultacji społecznych i dialogu społecznego i obywatelskiego umożliwiając planowe i efektywne kreowanie rozwoju usług społecznych; 2) wsparcie rozwoju portalu moja polis.pl i podobnych narzędzi dostarczającego dane porównawcze o rozwoju społeczności lokalnych 3) przygotowanie i wdrożenie środków komunikacji elektronicznej w szczególności narzędzia do konsultacji on-line, nowego interaktywnego modułu wspomagającego proces konsultacji i jednocześnie pełniącego zadania Biuletynu Informacji Publicznej (BiP) 4) wsparcie rozwoju i popularyzacji elastycznych narzędzi dialogu obywatelskiego (stałe konferencje, sondaże deliberatywne, panele obywatelskie); 5) przygotowanie i wdrożenie modelu działania gminnych i powiatowych rad działalności pożytku publicznego wraz ze szkoleniem członków rad w zakresie partycypacyjnych metod planowania lokalnego;

40 Działanie IV.2. Wspieranie lokalnej samoorganizacji i aktywności obywatelskiej Rozwój ekonomii społecznej nie jest możliwy bez rozwoju inicjatyw i organizacji obywatelskich na poziomie lokalnym, które następnie profesjonalizują swoje działania w zakresie udziału w społeczności lokalnej. Dlatego też wspierane będą następujące zadania: 1) przygotowanie i wdrożenie zmian prawnych ułatwiających zrzeszanie i aktywność obywateli poprzez: zmniejszenie wymogów liczby osób niezbędnych do założenia stowarzyszenia rejestrowanego, nadanie stowarzyszeniom zwykłym praw ułomnej osoby prawnej umożliwiając działania finansowe, wprowadzenie możliwości uproszczonej rachunkowości dla małych organizacji pozarządowych; 2) wspieranie rozwoju instytucjonalnego i planowania, młodych organizacji pozarządowych działających lub rozpoczynających działalność w sferze usług użyteczności publicznej, poprzez: regionalne konkursy FIO wspierające instytucjonalnie nowe podmioty mikrograntami rozwojowymi; systemowe szkolenia dla animatorów i liderów lokalnych działających w sferze społecznej, gospodarczej i kulturowej; 3) wspieranie rozwoju instytucji inicjatywy lokalnej jako istotnego elementu rozwoju aktywności lokalnej na rzecz usług użyteczności publicznej poprzez specjalne konkursy wspierające najlepsze praktyki samorządów lokalnych; 4) wspieranie innowacji społecznych, animowania i prowadzenia współpracy społecznej, gospodarczej i kulturowej na poziomie lokalnym

41 Działanie IV.3. Wspieranie rozwoju usług użyteczności publicznej poprzez ekonomię społeczną Wzajemne relacje sektora ekonomii społecznej, z samorządem gminnym i powiatowym, wymagają zintegrowanych działań, na rzecz aktywnego włączenia się w realizację lokalnych usług użyteczności publicznej. W debacie europejskiej wskazuje się w szczególności, na rozwój usług uzupełniających i wspierających rolę rodziny, w tym: opieki nad dziećmi, usług w zakresie opieki nad osobami starszymi i niesamodzielnymi, oraz osób niepełnosprawnych. Dotyczy to zarówno działań o charakterze prawnym, organizacyjnym jak i edukacyjnym. Dlatego też, wspierane będą następujące zadania: 1) przygotowanie i wdrożenie zmian prawnych i rozwoju przejrzystych zapisów określających zasady i tryb współpracy przy zlecaniu zadań użyteczności publicznej, wzmacniając w znacznym stopniu rolę powierzania zadań publicznych; 2) przygotowanie i wdrożenie zapisów opierających powierzanie zadań publicznych lub zakupu usług na minimalnych standardach jakości, które powinny zostać określone w drodze publicznej dyskusji jako cześć lokalnych dokumentów planistycznych i rozwoju; 3) sfinansowanie edukacyjnych kampanii społecznych na rzecz zmiany sposobu realizacji zadań użyteczności publicznych poprzez włączenie sektora ekonomii społecznej; 4) wdrożenie w gminach i powiatach klauzul społecznych w zamówieniach publicznych jako trwałego elementu realizacji usług użyteczności publicznej poprzez działania o charakterze edukacyjnym, szkoleniowym.

42 Działanie IV.4. Wspieranie rozwoju działań na rzecz zrównoważonego rozwoju poprzez ekonomię społeczną Głównym elementem polityki zrównoważonego rozwoju jest dialog pomiędzy wszystkimi uczestnikami życia społecznego, a więc pomiędzy, obywatelami, stowarzyszeniami, przedsiębiorcami, społecznościami lokalnymi. Wszystkimi tymi, którzy starają się pogodzić rozwój gospodarczy z ochroną środowiska i sprawiedliwością (równością) społeczną. Tym samym kwestia zrównoważonego rozwoju obejmuje zarówno ochronę i racjonalne wykorzystanie posiadanego dziedzictwa kulturowoprzyrodniczego, uznanie więzi społecznych za podstawę stosunków społecznych i gospodarczych,ścisłe sprzężenie struktur władzy społecznej z organizacjami gospodarczymi i pozarządowymi oraz szerokie kontakty systemów lokalnych, które opierają się na wzajemnej kooperacji z odległymi rynkami zewnętrznymi. Nie ulega wątpliwości, że obszar ten stanowi istotne wyzwanie dla sektora ekonomii społecznej, która w swojej idei wprost nawiązuje do zrównoważonego rozwoju. Dlatego też wspierane będą następujące zadania:

43 Działanie IV.4. Wspieranie rozwoju działań na rzecz zrównoważonego rozwoju poprzez ekonomię społeczną 1) wspierania rozwoju organizacji edukacji ekologicznej obywateli, w tym prawa do informacji o stanie środowiska i zagrożeniach, jak również edukacji związanej z działaniami kryzysowymi 2) po wejściu w życie ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, podjęte zostaną preferencyjnie działania wspierające rozwój firm społecznych w zakresie selektywnego zbierania odpadów, recyklingu, uznając, że część rynku niezagospodarowana przez firmy komercyjne, może stać się znakomitym elementem rozwoju sektora ekonomii społecznej jako wykonawcy, kooperanta i podwykonawcy działań; 3) wspierany będzie rozwój przedsiębiorstw społecznych realizujących zadania w zakresie melioracji wodnych szczegółowych, umożliwiając tworzenie lokalnych miejsc pracy połączonych z zdaniami wynikającymi z regulacji wodnych; Obszar ten zaniedbany przez lata staje się jednym z istotnych elementów lokalnej gospodarki; 4) wspierany będzie rozwój podmiotów ekonomii społecznej i przedsiębiorstw społecznych działających n rzecz rozwoju i promocji społeczności lokalnej, tożsamości i edukacji kulturowej, poprzez kreowanie rozwiązań prawnych oraz finansowanie projektów rozwijających lokalną turystykę społeczną; finansowanie działań rozwijających lokalne projekty kulturalne, łączące tworzenie trwałych miejsc pracy z animacją społeczną wykorzystującą lokalny potencjał kulturowy;

44 Działanie IV.5. Wspieranie rozwoju działań na rzecz solidarności pokoleń poprzez ekonomię społeczną Ważnym elementem proponowanych kierunków rozwoju ekonomii społecznej jest włączenie się w działania związane z programami solidarności pokoleń adresowanymi do osób najbardziej zagrożonych i niewykorzystanych na polskim rynku pracy czyli młodzieży oraz osób starszych. Dlatego też, wspierane będą następujące zadania: 1) wdrożenie i rozwój programów stażu i zatrudnienia absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i wyższych w przedsiębiorstwach społecznych przygotowując młodych ludzi do stworzenia własnych miejsc pracy w społeczności lokalnej jako alternatywa dla migracji. 2) rozwój systemu organizacji praktyk absolwenckich w podmiotach ekonomii społecznej 3) wspieranie zatrudnienia starszych pracowników w przedsiębiorstwach społecznych wykorzystując ich doświadczenie i kompetencje zawodowe; 4) wspieranie projektów przedsiębiorstw społecznych adresujących swoje działania gospodarcze wobec starszych konsumentów, realizujących ich oczekiwania i potrzeby w zakresie realizacji m.in. usług społecznych, edukacyjnych i czasu wolnego

45 Działanie IV.6. Wspieranie rozwoju usług aktywnej integracji poprzez ekonomię społeczną Ekonomia społeczna w nowej perspektywie programowej 2020 roku wskazywana jest jako jeden istotnych elementów działań w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Od 2004 roku ten aspekt rozwoju ekonomii społecznej jest również wykorzystywany w krajowej polityce społecznej. Nowa perspektywa wymaga zintensyfikowania dotychczasowych działań, na podstawie doświadczeń zdobytych w ich praktycznej realizacji. Dlatego też, wspierane będą następujące zadania: 1) przygotowanie i wdrożenie zmian prawnych umożliwiających przebudowę systemu pomocy społecznej na rzecz rozwoju usług społecznych realizowanych w partnerstwie publiczno społecznym kosztem bezpośrednich świadczeń pieniężnych oraz wprowadzenie nowych możliwości działań o charakterze środowiskowym, organizacji społeczności lokalnej i animacji społecznej; 2) przygotowanie, wdrożenie i wspieranie systemu zatrudniania monitorowanego połączonego z programem społecznym, w przedsiębiorstwach społecznych osób wykluczonych bądź zagrożonych wykluczeniem społecznym jako elementu ścieżki integracji i reintegracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; 3) przeniesienie działań w zakresie prac społecznie użytecznych z obszaru instrumentów rynku pracy na rzecz działań w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej, które powinny być realizowane przez podmioty ekonomii społecznej na rzecz społeczności lokalnej; 4) wdrożenie i rozwój systemowych działań przedsiębiorstw społecznych jako formy zatrudnienia przejściowego dla osób wychodzących z warsztatów terapii zajęciowej, centrów integracji społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych i innych tego typu placówek.

46 Co jeszcze?