Wskazówki dla pracodawców

Transkrypt

1 Wskazówki dla pracodawców 1. Oficjalne zatrudnienie cudzoziemca w Polsce : 1.1. Jak zaprosić cudzoziemca do pracy w Polsce. Adresy urzędów pracy (i innych organów, zajmujących się legalizacją pracy cudzoziemców) Zezwolenie na pracę: kto potrzebuje, terminy i zasady Wiza pracownicza: Zaproszenie cudzoziemca do pracy w Polsce. Jak długo trzeba czekać na wizę? Co wybrać: wizę pracowniczą czy kartę pobytu? ca 2. Oficjalny kontrakt i wynagrodzenie: typ umowy, podatki. Rozwiązanie umowy. 3. Opieka zdrowotna i ubezpieczenie na życie. 4. Emerytura. 5. Zameldowanie, zakwaterowanie. 6.Kontakty ambasada i organizacje niepubliczne, zajmujące się pomocą dla obywateli Ukrainy, Białorusi, Rosji i Mołdawii w Polsce 7. Kontakty prawników i inne.

2 Wiza Wiza stanowi pisemne pozwolenie wydane obcokrajowcowi przez władze polskie lub organ, którego właściwość w tej sprawie wynika z postanowień umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską lub organ państw obszaru Schengen, uprawniających go do wjazdu na terytorium RP lub innych państw obszaru Schengen, przejazdu przez to terytorium i pobytu na nim w czasie, w celu i na warunkach w nim określonych. W podstawowym trybie wizę wydaje polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub konsularne, w szczególnych przypadkach można uzyskać ją na przejściach granicznych w placówkach Straży Granicznej. Wiza ma zazwyczaj postać naklejki umieszczonej w paszporcie lub innym dokumencie podróży, a w wyjątkowych sytuacjach na osobnym blankiecie. Wiza wydawana jest na okres od jednego dnia do jednego roku. Aby obywatel innego państwa, z którym Polska nie ma podpisanej umowy o obowiązku zniesienia wiz, mógł wjechać na terytorium RP musi posiadać wizę wjazdową oraz ważny dokument podróży (np. paszport). Polska Straż Graniczna ma prawo zażądać od cudzoziemca dowodu na posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego na okres pobytu w Polsce (np. wydruk ZUS RMUA, lub zaświadczenie od pracodawcy), a także posiadanie wystarczających środków utrzymania na czas pobytu i powrót do kraju pochodzenia (np. zaświadczenie o zatrudnieniu i wysokości zarobków, czek podróżny lub zaświadczenie o wysokości limitu na karcie kredytowej). Jeżeli cudzoziemiec nie zamierza przedłużać pobytu na terytorium Polski, powinien wyjechać wraz z upływem ważności posiadanej wizy. W sytuacji gdy wyraża chęć pozostania w Polsce przez okres dłuższy niż określony w wizie, powinien wystąpić o zezwolenie na pobyt czasowy, w wyniku którego może otrzymać kartę pobytu. Wiza krajowa oznaczana jest symbolem D i uprawnia do wjazdu oraz pobytu w Polsce przez okres dłuższy niż trzy miesiące i nieprzekraczający roku. Na podstawie wizy krajowej dopuszczalne są podróże w celach turystycznych po pozostałych krajach strefy Schengen. Podróże te nie mogą przekroczyć trzech miesięcy w ciągu kolejnych sześciu. Okres, na który wydawana jest wiza krajowa zależy od celu pobytu deklarowanego we wniosku o jej wydanie, stąd na przykład w przypadku zatrudniania cudzoziemca w oparciu o oświadczenie o zamiarze powierzania pracy okres ważności wizy (de facto okres pobytu cudzoziemca na terytorium RP) może wynosić do 6 miesięcy w ciągu roku, nigdy jednak nie przekroczy ustawowych 12 miesięcy. Wiza Schengen oznaczana jest symbolem C i wydawana jest w celu tranzytu przez określone państwo należące do strefy Schengen lub krótkoterminowego pobytu na jej terytorium, tj. nieprzekraczającego dziewięćdziesięciu dniu w ciągu stu osiemdziesięciu, licząc od dnia pierwszego wjazdu na terytorium któregokolwiek państwa obszaru Schengen. Do wiz Schengen zaliczane są tranzytowe wizy lotniskowe oznaczone symbolem A, które uprawniają do tranzytu przez międzynarodową strefę tranzytową jednego lub kilku portów lotniczych państw obszaru Schengen. Wiza w celu wykonywania pracy może zostać wydana jako wiza Schengen lub wiza krajowa. Określone zostały trzy podstawy ubiegania się o wydanie wizy w celu wykonywania pracy. Pierwsza z nich to wykonywanie pracy na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy zarejestrowanego w Powiatowym Urzędzie

3 Pracy. Wizę na podstawie tego dokumentu uzyskać mogą jedynie obywatele Republiki Białorusi, Gruzji, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy. Wiza taka otrzymujeoznaczenie 05 i może być wydana na okres do 365 dni, przy czym liczba dni pobytu na terytorium Polski wynosi maksymalnie 180 dni. Cudzoziemiec otrzymując tenwizy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Polski w okresie sześciu miesięcy w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy. Jest to obecnie najbardziej powszechnie przyznawana wiza z prawem do wykonywania pracy, biorąc pod uwagę jej popularność wśród cudzoziemców zatrudnianych przez pracodawców w Polsce. Kolejną podstawą do uzyskania wizy w celu wykonywania pracy jest posiadanie zezwolenia na pracę. W takim przypadku wiza będzie oznaczona numerem 07 i może zostać wydana na okres, na który zostało wydane zezwolenie na pracę, nie dłuższy jednak niż na rok. Ostatnim przypadkiem, kiedy cudzoziemiec ma prawo ubiegać się o wydanie wizy na pracę, jest wykonywanie przez niego pracy kierowcy wykonującego międzynarodowy transport drogowy. Wiza wydana w takim celu zostanie oznaczona numerem 06 i jej ważność również nie może przekroczyć roku. W ostatnim z wymienionych przypadków cudzoziemiec wykonujący pracę kierowcy międzynarodowego musi posiadać zezwolenie na pracę, które okazuje podczas procedury wydania wizy. Wniosek o wydanie wizy w celu wykonywania pracy składa się do konsula właściwego ze względu na państwo stałego zamieszkania obcokrajowca. Do wniosku o wydanie tej wizy załączyć należy zezwolenie na pracę lub oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy. Wizę Schengen i krajową w celu wykonywania pracy wydaje się na okresy określone w dokumentach, na podstawie których są wydawane nie dłuższy jednak niż dopuszczalny okres danej wizy. Procedura wydawania wiz Cudzoziemiec zamierzający podjąć zatrudnienie w Polsce oraz posiadający dokumenty uprawniające go do tego, tj. ważne zezwolenie na pracę wydane przez wojewodę lub oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy może ubiegać się o wydanie wizy Schengen lub krajowej. Zarówno wiza Schengen jak i krajowa wydawane są na okres pobytu określonego w zezwoleniu na pracę lub oświadczeniu zarejestrowanym w urzędzie pracy dozwolonym dla danego typu wizy. Jeżeli obcokrajowiec zamierza wykonywać pracę przez okres przekraczający trzy miesiące, korzystniejsze dla niego jest uzyskanie wizy krajowej, która daje mu prawo pobyt nawet przez okres roku. Wnioskodawcą w procedurze ubiegania się o uzyskanie wizy wjazdowej na terytorium Polski jest cudzoziemiec. Pierwszym krokiem jaki należy wykonać, aby uzyskać wizę w celu wykonywania pracy w Polsce jest uzyskanie zezwolenia na pracę lub w przypadku obywateli Republiki Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy. Procedurę uzyskania wizy należy rozpocząć odpowiednio wcześnie, lecz nie wcześniej niż trzy miesiące przed datą planowanego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek o wydanie wizy w celu wykonywania pracy składa się w konsulacie właściwym do państwa pochodzenia obcokrajowca ubiegającego się o wizę lub w sytuacji, gdy cudzoziemiec przebywa legalnie na terytorium któregoś z państw członkowskich UE, EFTA lub Konfederacji Szwajcarskiej, wizę może wydać inny konsul.

4 Od 2011 roku obowiązuje przymus elektronicznej rejestracji wniosku wizowego przez cudzoziemców. Przed wizytą w konsulacie mającą na celu złożenie wniosku należydokonać rejestracji online na platformie internetowej e-konsulat, dzięki której cudzoziemiec może określić wolne terminy złożenia aplikacji wizowej. Podczas wizyty w wirtualnym konsulacie należy wypełnić wniosek, wydrukować go, a następnie udać się z nim do urzędu w wybranym podczas rejestracji online terminie. Po wejściu na stronę internetową należy dokonać następujących czynności: wybrać wersję językową (prawy górny róg), w menu po lewej stronie wybrać rodzaj wnioskowanej wizy wiza krajowa zarejestruj formularz lub wiza Schengen zarejestruj formularz, wypełnić pole z kodem obrazkowym w dolnej części ekranu i po naciśnięciu przycisku dalej: przejść do kolejnego etapu, wybrać właściwy konsulat, tj. kraj, placówkę, rodzaj usługi, lokalizację i zarezerwować termin złożenia wniosku w konsulacie, wypełnić wniosek wizowy i potwierdzić go naciskając przycisk dalej" (po wypełnieniu wszystkich pól wymaganych) maksymalny czas na wypełnienie wniosku jest ograniczony i wynosi 60 minut, po wypełnieniu wniosek o wydanie wizy należy wydrukować i złożyć na nim własnoręczny podpis, wydrukowany wniosek wraz z pozostałymi wymaganymi dokumentami należy złożyć w konsulacie w wybranym przez siebie terminie (podany na ostatniej stronie wydrukowanego wniosku). Wniosek wypełnia się alfabetem łacińskim, dane osobowe cudzoziemca należy wypełnić zgodnie z transkrypcją łacińską zawartą w paszporcie zagranicznym wnioskodawcy. Aplikacja wizowa zawiera dane osobowe, adres zamieszkania cudzoziemca, informacje na temat celu zamierzonego pobytu na terytorium RP lub innych krajów strefy Schengen, poprzednio posiadanych wiz oraz pobytów zagranicznych cudzoziemca, adres oraz dane kontaktowe pracodawcy, informacje o ubezpieczeniu zdrowotnym. Do wniosku wizowego załączyć należy: paszport spełniający podane kryteria: okres ważności dłuższy o co najmniej trzy miesiące w stosunku do okresu ważności wnioskowanej wizy, zawierający co najmniej dwie puste strony, wydany w ciągu ostatnich dziesięciu lat (oryginał należy okazać do wglądu, kopia pozostaje w konsulacie), biometryczne zdjęcie wnioskodawcy wykonane według następujących kryteriów: kolorowe o wymiarach 35 x 45 mm, wykonane w ciągu ostatnich 6 miesięcy na jednolitym jasnym tle, mające dobrą ostrość oraz pokazujące wyraźnie oczy i twarz od wierzchołka głowy do górnej części barków, tak, aby twarz zajmowała 70-80% fotografii; fotografia ma przedstawiać osobę bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami, patrzącą na wprost z otwartymi

5 oczami, nieprzesłoniętymi włosami, z naturalnym wyrazem twarzy i zamkniętymi ustami, ubezpieczenie zdrowotne na cały okres planowanego pobytu oraz obowiązujące na terytorium państw należących do strefy Schengen, dokument potwierdzający cel pobytu, tj. zezwolenie na pracę lub oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy w pracy (oryginał oraz kopia), opłatę wizową, w niektórych konsulatach dodatkowo wymagane jest pismo pracodawcy potwierdzające chęć zatrudnienia danego obcokrajowca oraz dokumenty potwierdzające kwalifikacje i wykształcenie wymagane do pracy na stanowisku wskazanym w zezwoleniu na pracę. Konsul może zażądać okazania dodatkowych dokumentów, na przykład potwierdzających legalne zatrudnienie na podstawie poprzednich wydawanych cudzoziemcowi wiz z prawem do pracy. Podczas wizyty w konsulacie wraz z wnioskiem należy złożyć komplet wymaganych załączników. W przypadku braku jednego z dokumentów pracownik konsulatu może odmówić przyjęcia aplikacji. Po przyjęciu wniosku wizowego konsul wstawia w paszporcie wnioskodawcy pieczęć potwierdzającą złożenie aplikacji. Procedura rozpatrzenia aplikacji wizowej w celu wykonywania pracy trwa 5 dni roboczych z możliwością przedłużenia do 30 dni. Wydanie lub odmowa wydania wizy następuje w formie decyzji, ponadto do paszportu na stronie, na której widnieje pieczątka potwierdzająca złożenie wniosku, wklejana jest naklejka wizowa. Po wklejeniu wizy do paszportu cudzoziemiec uprawniony jest do wjazdu na terytorium Polski oraz wraz z zezwoleniem na pracę lub oświadczeniem o zamiarze powierzenia wykonywania pracy do podjęcia zatrudnienia na rzecz pracodawcy, który wystąpił o wydanie tegoż zezwolenia lub oświadczenia dla niego. Przedłużenie wizy W sytuacji, kiedy zajdą okoliczności uniemożliwiające wyjazd cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy Schengen lub krajowej przed upływem jej ważności istnieje możliwość przedłużenia wizy na terytorium Polski. Okres ważności wizy krajowej przedłuża się, jeśli występują wszystkie z wymienionych poniżej okoliczności: przemawia za tym ważny interes zawodowy lub osobisty cudzoziemca albo względy humanitarne, zdarzenia, które są przyczyną ubiegania się o przedłużenie wizy wystąpiły niezależnie od woli cudzoziemca i nie były możliwe do przewidzenia w dniu składania wniosku o wydanie wizy krajowej, okoliczności sprawy nie wskazują, że cel pobytu cudzoziemca będzie inny niż deklarowany,

6 t nie zachodzą okoliczności, z powodu których odmawia się wydania wizy krajowej. Obligatoryjne przedłużenie wizy Schengen następuje w sytuacjach, w których naskutek siły wyższej lub ze względów humanitarnych nie jest możliwe opuszczenie terytorium państw członkowskich przed upływem terminu wizy lub przed końcem objętego wizą dozwolonego okresu pobytu. Przedłużenie jest natomiast fakultatywne, jeżeli posiadacz wizy przedstawił dowód na istnienie ważnych powodów osobistych uzasadniających przedłużenie okresu ważności wizy lub okresu pobytu. Organem uprawnionym do przedłużenia wizy jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. Wniosek o przedłużenie wizy Schengen lub krajowej należy złożyć co najmniej trzy dni przed upływem okresu pobytu oznaczonego w wizie. Złożenie wniosku po terminie skutkuje nierozpatrzeniem podania. Do przedmiotowego wniosku należy załączyć: aktualną kolorową fotografię nieuszkodzoną, wyraźną, o wymiarach 4,5 x 3,5 cm, przedstawiającą osobę bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami patrzącą na wprost, z otwartymi oczami, nieprzesłoniętymi włosami, z naturalnym wyrazem twarzy i zamkniętymi ustami, z zachowaniem równomiernego oświetlenia twarzy osoba z wadą narządu wzroku, nosząca okulary z ciemnymi szkłami może dołączyć fotografie przedstawiające ją w okularach z ciemnymi szkłami, a osoba nosząca nakrycie głowy zgodnie z zasadami swojego wyznania fotografie przedstawiające ją z nakryciem głowy, ale nakrycie to nie może uniemożliwiać identyfikacji osoby, kopię oraz oryginał ważnego paszportu do wglądu, dokumenty potwierdzające cel pobytu i konieczność przedłużenia wizy, ubezpieczenie zdrowotne na kwotę minimum euro, ważne co najmniej przez okres planowanego pobytu na terytorium Polski przy przedłużeniu wizy krajowej. podróżne ubezpieczenie medyczne (przy przedłużeniu wizy Schengen), opłatę w wysokości 406 zł za przedłużenie wizy krajowej oraz 30 euro przy fakultatywnym przedłużaniu wizy Schengen (obligatoryjne przedłużenie wizy Schengen jest nieodpłatne). Czas realizacji wniosku o przedłużenie wizy wynosi minimum 3 dni od daty jego wpływu. Jeżeli wniosek o przedłużenie wizy został złożony w terminie, do paszportu wnioskodawcy wstawiany jest stempel potwierdzający jego złożenie. W wyniku pozytywnie rozpatrzonej aplikacji do paszportu wkleja się naklejkę przedłużonej wizy. Przedłużona wiza daje takie same uprawnienia jak wiza wydana w standardowym trybie. Karta pobytu Karta pobytu jest z kolei dokumentem, który w okresie jej ważności potwierdza tożsamość cudzoziemca i uprawnia go wraz z ważnym paszportem do wielokrotnego przekraczania granicy oraz pobytu na terytorium Polski bez konieczności posiadania wizy. Karta pobytu wydawana jest obcokrajowcowi, który uzyskał jeden z rodzajów zezwoleń wydawanych na terytorium Polski, tj. zezwolenie na pobyt czasowy, zgodę na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub który uzyskał status uchodźcy, zgodę na pobyt ze względów humanitarnych, lub ochronę

7 uzupełniającą. Cudzoziemiec, któremu wydano zezwolenie na pobyt czasowy dostaje kartę pobytu na taki okres, na jaki wydane zostało to zezwolenie, nie dłuższy jednak niż trzy lata. Po upływie tego okresu powinien wystąpić o wydanie nowego zezwolenia. Jeżeli obcokrajowiec uzyskał zezwolenie na osiedlenie się lub pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, czyli dokumenty uprawniające do stałego pobytu na terytorium Polski, karta pobytu w przypadku osiedlenia się wydawana jest na 10 lat, natomiast w przypadku rezydenta na 5 lat. Po upływie tych okresów należy dokonać wymiany karty. Wyszczególnienie Wiza Karta pobytu Typ dokumentu Okres ważności Organ wydający dokument Miejsce aplikowania o dokument Podmiot aplikujący o dokument Pozwolenie na pobyt Nie więcej niż rok Placówki konsularne, placówki Straży Granicznej Poza terytorium RP Cudzoziemiec Dokument pobytowy, wydany w oparciu o zezwolenie na pobyt czasowy Do 3 lat (w szczególnych przypadkach nawet do 10lat) Urząd Wojewódzki (od ) Tylko terytorium RP Cudzoziemiec Legalizacja pobytu w oparciu o zezwolenie na pobyt czasowy odbywa się w wydziale ds. cudzoziemców urzędu wojewódzkiego właściwego dla województwa, w którym zamieszkuje cudzoziemiec. Cudzoziemiec powinien złożyć odpowiedni wniosek osobiście. Przesłanką do uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy może być: Podjęcie lub kontynuacja pracy na terytorium Polski Wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji Wykonywanie pracy przez cudzoziemca delegowanego przez pracodawcę zagranicznego do Polski Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce Podjęcie lub kontynuacja studiów w Polsce Odbycie kursu przygotowawczego do podjęcia nauki na studiach licencjackich, magisterskich, albo doktoranckich w języku polskim Prowadzenie badań naukowych w Polsce Przyjazd do członków rodziny obywatela Polski lub członka rodziny cudzoziemca Bycie ofiarą handlu ludźmi, która przebywa w Polsce, podejmuje współpracę z organami prowadzącymi postępowanie w sprawie zwalczania handlu ludźmi oraz, która zerwała kontakty z osobami podejrzanymi o handel ludźmi Zamiar dołączenia członka rodziny do obywatela państwa członkowskiego UE, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub Konfederacji Szwajcarskiej zamieszkującego w Polsce

8 Bycie niepełnoletnim dzieckiem cudzoziemca, który przebywa w Polsce na podstawie wizy krajowej lub zezwolenia na pobyt czasowy, jeżeli dziecko urodziło się w okresie ważności tej wizy krajowej lub zezwolenia na pobyt czasowy Bycie niepełnoletnim dzieckiem cudzoziemca, który przebywa w Polsce na podstawie wizy krajowej lub zezwolenia na pobyt czasowy, jeżeli dziecko urodziło się w okresie ważności tej wizy krajowej lub zezwolenia na pobyt czasowy Bycie małoletnim dzieckiem cudzoziemca będącym małżonkiem obywatela Polski i posiadającego zezwolenie na pobyt czasowy wydane dla członka rodziny obywatela Polski Inne, ważne okoliczności, których istnienie zostanie udowodnione Dokumenty, które należy złożyć w ramach tej procedury uwzględniają: wypełniony wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w 4 egz ważny dokument podróży oryginał do wglądu oraz 3 kopie 4 fotografie nieuszkodzone, wyraźne, o wymiarach 4,5 x 3,5 cm, przedstawiające osobę bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami patrzącą na wprost, z otwartymi oczami, nieprzesłoniętymi włosami, z naturalnym wyrazem twarzy i zamkniętymi ustami, z zachowaniem równomiernego oświetlenia twarzy osoba z wadą narządu wzroku, nosząca okulary z ciemnymi szkłami może dołączyć fotografie przedstawiające ją w okularach z ciemnymi szkłami, a osoba nosząca nakrycie głowy zgodnie z zasadami swojego wyznania fotografie przedstawiające ją z nakryciem głowy, ale nakrycie to nie może uniemożliwiać identyfikacji osoby, pisemna zgoda osób, które sprawują władzę rodzicielską nad małoletnim cudzoziemcem, ubiegającym się o udzielenie zezwolenia dokumenty potwierdzające cel pobytu cudzoziemca w Polsce dokumenty potwierdzające dane podane we wniosku Urząd Wojewódzki może ponadto wnioskować o uzupełnienie dokumentacji potwierdzającej cel pobytu cudzoziemca. Procedura trwa zwykle około 1 miesiąca, w przypadkach szczególnych może się jednak wydłużyć do 2 miesięcy. Pisemne odwołania od decyzji wojewody (np. w przypadku negatywnego rozpatrzenia wniosku) należy składać w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji. Dodatkowo możliwe jest zgłoszenie zaskarżające decyzję do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od otrzymania decyzji. Opłata skarbowa za rozpatrzenie sprawy wniosku wynosi 340 PLN (podlega zwrotowi w przypadku decyzji negatywnej), kwota jest o 100 PLN wyższa w przypadku sprawy udzielenia zezwolenia napobyt i pracę (jedna procedura uzyskania ). Wydanie karty pobytu na podstawie zezwolenia kosztuje dodatkowo 50 PLN.

9 Legalizacja pracy Obywatele 6 państw Ukrainy, Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Federacji Rosyjskiej mogą podejmować pracę w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę przez okres nie przekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcom. Pozostali cudzoziemcy, a także obywatele państw wymienionych powyżej, którzy w ciągu kolejnych 12 miesięcy podejmowali pracę w oparciu o oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy przez okres 6 miesięcy, są zobowiązani do uzyskania jednego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, lub jeśli przebywają na terytorium Polski i posiadają już zezwolenie pobytowe samego zezwolenia na pracę. Osoby posiadające zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE nie potrzebują posiadać dodatkowych dokumentów legalizujących ich pracę. Oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy Oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy obywatelowi Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy jest wypełniane przez pracodawcę, zarejestrować je może pracodawca lub podmiot posiadający pełnomocnictwo pracodawcy (np. pracownik lub pośrednik jak np. agencja pośrednictwa pracy). Według aktualnych przepisów dokument musi zawierać szczegółowe informacje dotyczące pracodawcy oraz pracy wykonywanej przez cudzoziemca. Są to w szczególności: dane teleadresowe pracodawcy, w tym: nazwa, siedziba firmy, numer telefonu/fax; dane dotyczące rodzaju prowadzonej działalności, dane rejestrowe, w tym NIP, PESEL, REGON, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności; dane identyfikujące zatrudnianego cudzoziemca, w tym imię i nazwisko, numer paszportu, narodowość oraz miejsce zamieszkania w kraju ojczystym; zawód w jakim cudzoziemiec ma zostać zatrudniony przez pracodawcę, również według wykazu sekcji PKD; okres, na który cudzoziemiec ma zostać zatrudniony wraz z datą rozpoczęcia pracy; miejsce, w którym cudzoziemiec ma wykonywać pracę; rodzaj umowy stanowiącej podstawę zatrudnienia cudzoziemca; wysokość wynagrodzenia otrzymywanego przez cudzoziemca w ramach umowy z pracodawcą (kwota brutto). Cudzoziemiec objęty tą procedurą do pracy w Polsce nie musi posiadać zezwolenia na pracę. Zrezygnowano z różnych typów zezwoleń na rzecz jednego dokumentu stanowiącego przesłankę do uzyskania wizy pracowniczej przez pracownika, którego dane oświadczenie dotyczy. Również sam proces legalizacji pobytu i pracy jest dużo krótszy w przypadku procedury uproszczonej, w zależności od liczby wniosków wizowych realizowanych przez polskie konsulaty w państwach objętych procedurą,

10 może on zostać zrealizowany nawet poniżej dwóch tygodni. Aby zatrudnić obcokrajowca w oparciu o oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy pracodawca musi przede wszystkim wypełnić sam wniosek. Wniosek (czyli Oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy obywatelowi Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy ) może być wypełniony odręcznie bądź elektronicznie za pośrednictwem formularza na stronie internetowej danego urzędu pracy, następnie wydrukowany. Wypełniony wniosek pracodawca powinien złożyć z powiatowym urzędzie pracy właściwym dla miejsca, w którym pracodawca został zarejestrowany. Rejestracja oświadczenia w powiatowym urzędzie pracy jest bezpłatna. Podczas składania wniosku pracodawca musi pamiętać o złożeniu podpisanego pouczenia prawnego, stanowiącego załącznik do oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy. Pouczenie prawne zawiera informacje na temat przepisów dotyczących pracy i pobytu cudzoziemców na terytorium RP, w tym kwestii odpowiedzialności za dyskryminację pracowników ze względu na narodowość lub obywatelstwo, a także kwestię sprawiedliwego wynagradzania. Zgodnie z obecnymi przepisami prawa pracy, polski przedsiębiorca zatrudniający obcokrajowca powinien przyznawać cudzoziemcowi wynagrodzenie adekwatne do polskiego pracownika na tym samym stanowisku, powinien również przestrzegać przepisów o czasie pracy oraz przepisów o bhp. Uzupełnieniem składanych w urzędzie dokumentów (oświadczenia i pouczenia) jest dokument rejestrowy potwierdzający prowadzenie działalności przez pracodawcę. W przypadku spółki może to być aktualny odpis z KRS, w przypadku osoby prawnej zaś będzie do wpis do EDG. Osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej wystarczy, że okażą dowód tożsamości w postaci dowodu osobistego. W przypadku osób prowadzących działalność rolniczą możliwe jest ponadto poświadczenie w postaci dowodu posiadania gospodarstwa rolnego (np. dowód ubezpieczenia KRUS). Do 2011 r. oświadczenia były zwykle rejestrowane tego samego dnia, którego zostały złożone w powiatowym urzędzie pracy. W związku z wprowadzeniem Elektronicznego Systemu Rejestracji Oświadczeń od początku 2012 r. czas oczekiwania na zarejestrowanie i wydanie oświadczenia w niektórych urzędach uległ wydłużeniu nawet o kilka dni. Warunkiem podjęcia przez cudzoziemca pracy przy tej procedurze jest posiadanie ważnej wizy zezwalającej na wykonywanie pracy lub odpowiedniego zezwolenia pobytowego i wydanej na jego podstawie karty pobytu. Zarejestrowane oświadczenie pracodawca powinien zatem przekazać pracownikowi w celu podpisania z nim umowy, na podstawie której ma być wykonywana praca. Może to nastąpić natychmiastowo, jeżeli cudzoziemiec przebywa obecnie legalnie na terytorium Polski lub niezbędne jest uruchomienie procedury legalizacyjnej, w sytuacji gdy pracownik przebywa poza granicami RP i nie posiada ważnej wizy. Oświadczenie należy wówczas wysłać drogą pocztową do cudzoziemca, który z kolei powinien zgłosić się z nim do najbliższego konsulatu RP w celu otrzymania wizy pobytowej. Procedura wizowa trwa zwykle od tygodnia (Rosja, Ukraina) do nawet 3 tygodni, po jej zakończeniu i uzyskaniu wizy cudzoziemiec może w pełni legalnie przyjechać do pracy w Polsce i podpisać umowę z pracodawcą. Zgodnie z przepisami prawa pracy niepotwierdzenie zawartej umowy na

11 piśmie, lub zawarcie umowy cywilnoprawnej w warunkach, w których powinna być zawarta umowa o pracę stanowi złamanie prawa i podlega karze grzywny. Zgodnie z literą prawa oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy nie stanowi potwierdzenia zatrudnienia u danego podmiotu. Pracodawca musi zatem pamiętać o tym, że pisemne niepotwierdzenie umowy cywilnoprawnej z cudzoziemcem jest kwalifikowane jako nielegalne zatrudnienie, na co wskazuje art. 120 ust. 1 ustawy z o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Aby proces zatrudnienia był w pełni legalny, pracodawca musi także pamiętać o dopełnieniu formalności związanych ze zgłoszeniem pracownika do urzędu skarbowego i ubezpieczeniem go w ZUS. Oświadczenie nie jest dokumentem stanowiącym wyłączne potwierdzenie legalizacji pracy u pracodawcy, poświadcza natomiast, że dana osoba ma prawo być zatrudniona u danego pracodawcy. Wykonywanie pracy jest możliwe wyłącznie od momentu podpisania z pracodawcą umowy na piśmie. Zezwolenie na pracę Zezwolenie na pracę to podstawowy dokument umożliwiający podjęcie przez cudzoziemca legalnie pracy w Polsce. Uzyskanie zezwolenia na pracę jest możliwe wyłącznie w przypadku osób posiadających odpowiedni dokument pobytowy (wizę z prawem do pracy lub zezwolenie na pobyt czasowy i wydaną na jego podstawie kartę pobytu). W odróżnieniu od wprowadzonego 1 maja 2014 roku jednego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, w przypadku zezwolenia na pracę stroną ubiegającą się wydanie dokumentu jest nie cudzoziemiec, a pracodawca go zatrudniający. Pracodawca zatrudniający cudzoziemca w oparciu o zezwolenie na pracę powinien pamiętać o wymogu zgodności charakteru pracy opisanego w dokumencie zezwolenia z faktycznie wykonywaną przez cudzoziemca pracą. W przypadku niektórych zmian charakteru wykonywanej pracy, pracodawca powinien poinformować w ciągu 30 dni urząd wojewódzki, który dane zezwolenie wydał, o zmianach takich jak przejęcie zakładu pracy przez innego pracodawcę, zmiana osoby reprezentującej pracodawcę, zmiana siedziby lub formy prawej pracodawcy lub zmiana stanowiska na okres nieprzekraczający 30 dni w ciągu roku. W przypadku innych zmian niezbędne jest uzyskanie nowego zezwolenia na pracę. Tryb i zasady składania wniosku o wydanie zezwolenia na pracę w Polsce dla cudzoziemca regulowane są przez ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, rozporządzeniach MPiPS oraz w uchwałach przez poszczególnych wojewodów. W myśl tych przepisów procedura uzyskania zezwolenia na pracę jest jednakowa w każdym z województw, jednak zauważalne różnice pojawiają się w zakresie wymaganych dokumentów, zawodów i rodzajów prac, do których wydanie zezwolenia na pracę nie wymaga uwzględnienia informacji starosty. W związku z tymi różnicami pierwszym krokiem, jaki powinien wykonać pracodawca zamierzający zatrudnić obcokrajowca, jest zasięgnięcie informacji we właściwym urzędzie wojewódzkim na temat procedury uzyskania zezwolenia na terenie danego województwa. Procedury te określają wymagane dokumenty oraz czy na proponowane stanowisko do wniosku należy załączyć opinię starosty. Gdy opinia taka jest konieczna, powinno nastąpić zgłoszenie krajowej oferty pracy dotyczącej stanowiska, na

12 którym zatrudniony ma zostać cudzoziemiec do powiatowego urzędu pracy właściwego pod względem siedziby, miejsca zamieszkania lub zameldowania pracodawcy. Na postawie zgłoszonej oferty urząd pracy wydaje informację o możliwości lub braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy na lokalnym rynku pracy. Aby zatem móc poczynić dalsze kroki w celu uzyskania zezwolenia na pracę dla cudzoziemca, opinia ta powinna zawierać informację, że na proponowane stanowisko nie ma kandydata posiadającego obywatelstwo polskie. W przeciwnym razie na tym etapie procedury pracodawca traci możliwość uzyskania zezwolenia na pracę. Dopiero po otrzymaniu zezwolenia pracodawca ma prawo podpisać z pracownikiem umowę. Jak zostało to wcześniej podane, umowa ta powinna być zawarta na warunkach wskazanych w zezwoleniu. Niedopuszczalne jest zatem zatrudnienie pracownika na warunkach innych/gorszych niż te wskazane w dokumencie zezwolenia, na przykład zawarcie umowy- zlecenia bądź umowy o dzieło zamiast umowy o pracę, zatrudnienie pracownika na mniejszą część etatu lub za wynagrodzeniem niższym niż wskazane w zezwoleniu. Etapy rejestracji zezwolenia na pracę 1. Wypełnienie wniosku o wydanie opinii starosty (gdy jest konieczna) 2. Udział w teście rynku pracy (tzw. giełdzie pracy) 3. Wydanie opinii o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o lokalny rynek pracy 4. Przygotowanie dokumentacji do wniosku i złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę 5. Uzyskanie zezwolenia na pracę 6. Przekazanie cudzoziemcowi zezwolenia na pracę, rozpoczęcie procedury legalizacji pobytu (jeśli konieczne) i podpisanie w oparciu o zezwolenie umowy. Wysokość opłat pobieranych za wydanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca reguluje rozporządzenie MPiPS w sprawie wysokości wpłaty dokonywanej w związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca. Przepis ten ma zastosowanie na terenie całej Polski i w przypadku wniosku o wydanie zezwolenia na pracę określa następujące wysokości opłat: 50 zł, jeżeli pracodawca zamierza powierzyć obcokrajowcowi pracę na okres krótszy niż trzy miesiące, 100 zł, jeżeli pracodawca zamierza powierzyć pracę na okres powyżej trzech miesięcy, 200 zł, jeżeli pracodawca zamierza delegować cudzoziemca do pracy na terytorium Polski w ramach realizacji usługi eksportowej, tj. zezwolenia na pracę typu D. Wnioskując o przedłużenie zezwolenia na pracę pracodawca uiszcza opłaty o połowę niższe w stosunku do wymienionych powyżej. Wyróżnić można 5 typów zezwoleń na pracę. Zezwolenie na pracę typu A to najczęściej wydawany spośród 5 typów rodzaj

13 zezwoleń na pracę dla cudzoziemców. Zezwolenie typu A odnosi się do obcokrajowca, który, wykonuje pracę w Polsce na podstawie kontraktu z pracodawcą mającym siedzibę, oddział, zakład lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zezwolenie na pracę typu A jest wydawane na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata i może być przedłużane, jednak zwyczajowo czas przez który zachowuje ono ważność wynosi 1 rok z przedłużeniem na 2 lata. Zezwolenie na pracę typu B dotyczy obcokrajowca pełniącego funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji przez okres przekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Wojewoda wydaje zezwolenie typu B, jeżeli podmiot, którego członkiem zarządu ma być cudzoziemiec w roku poprzedzającym złożenie wniosku o wydanie zezwolenia osiągnął dochód nie niższy niż 12-krotność przeciętnego wynagrodzenia w województwie w trzecim kwartale roku poprzedzającego złożenie wniosku ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Drugim kryterium, które powinien wypełnić podmiot, którego członkiem zarządu jest obcokrajowiec, jest zatrudnianie na czas nieokreślony i w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej rok poprzedzający złożenie wniosku co najmniej dwóch osób mogących wykonywać pracę bez zezwolenia na pracę. Zezwolenie na pracę typu B jest wydawane na czas określony i może być przedłużane. Maksymalny okres na jaki można otrzymać zezwolenie typu B to pięć lat. Aby wojewoda miał podstawę do wydania cudzoziemcowi pełniącemu funkcję członka zarządu zezwolenie na pięć lat, podmiot ubiegający się o wydanie tego zezwolenia, na dzień złożenia wniosku powinien zatrudniać co najmniej 25 pracowników. Zezwolenie na pracę typu C to dokument dotyczący cudzoziemca wykonującego pracę na rzecz pracodawcy zagranicznego, delegowanego do pracy na terytorium Polski na okres przekraczający 30 dni w ciągu roku do podmiotu powiązanego z zagranicznym na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zezwolenie na pracę typu C jest wydawane na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata i może być przedłużane. Zezwolenie na pracę typu D, czyli tzw. usługa eksportowa, dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę na rzecz pracodawcy zagranicznego nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy działalności na terytorium Polski w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym. Jest to również kolejny typ zezwolenia dotyczący pracowników-cudzoziemców, oddelegowywanych do pracy na terytorium RP przez podmioty zagraniczne. W przypadku zatrudnienia cudzoziemca na podstawie tego rodzaju zezwolenia, podobnie jak w przypadku zezwolenia typu C, umowa zawierana jest pomiędzy pracownikiem a podmiotem zagranicznym. Kwestia ta dotyczy również wynagrodzenia, które wypłacane jest przez pracodawcę zagranicznego. W przypadku zezwolenia typu D, podobnie jak C, wynagrodzenie za wykonywanie pracy przez cudzoziemca nie może być niższe o więcej niż 30% przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego przez Prezesa GUS w województwie, w którym składany jest wniosek. Zezwolenie na pracę typu D jest wydawane na okres nie dłuższy niż trzy lata i może być przedłużane na okres delegowania cudzoziemca do pracy na terytorium RP. Zezwolenie na pracę typu E dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę na rzecz pracodawcy zagranicznego delegowanego do pracy na terytorium Polski na okres przekraczający 3 miesiące w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż wskazany w

14 zezwoleniach typu B (pełnienie funkcji w zarządzie osoby prawnej), C (delegowania na okres powyżej 30 dni), D (świadczenia pracy w ramach usługi eksportowej). Zezwolenie na pracę tego typu jest wydawane przez wojewodę właściwego ze względu na główne miejsce wykonywania pracy na terytorium Polski. Pełną listę dokumentacji niezbędnej do rejestracji wniosku o zezwolenie na pracę znaleźć można na stronach internetowych odpowiednich dla miejsca zamieszkania/siedziby pracodawcy urzędów wzezwolenie na pobyt czasowy i pracę Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę jest nową formą legalizacji pracy i pobytu w Polsce cudzoziemców, wprowadzoną wraz z nową ustawą o cudzoziemcach (ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, Dz.U nr 0 poz. 1650). Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę jest dokumentem legalizacyjnym uprawniającym cudzoziemca do podejmowania pracy i pobytu i wydawane na maksymalnie 3 lata, jednak okres ważności zezwolenia może być krótszy, zależny od przedstawionych przez cudzoziemca dokumentów, takich jak umowa z pracodawcą (czas trwania umowy stanowi wówczas czynnik określający ważność dokumentu zezwolenia). Cudzoziemiec nie musi uzyskiwać wcześniej zezwolenia na pracę, dokumenty które są natomiast niezbędne we wniosku to: Wypełniony zgodnie z pouczeniem formularz wniosku oraz jedna kserokopia wypełnionego wniosku; Cztery fotografie nieuszkodzone, wyraźne, o wymiarach 4,5 x 3,5 cm, przedstawiające osobę bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami patrzącą na wprost, z otwartymi oczami, nieprzesłoniętymi włosami, z naturalnym wyrazem twarzy i zamkniętymi ustami, z zachowaniem równomiernego oświetlenia twarzy osoba z wadą narządu wzroku, nosząca okulary z ciemnymi szkłami może dołączyć fotografie przedstawiające ją w okularach z ciemnymi szkłami, a osoba nosząca nakrycie głowy zgodnie z zasadami swojego wyznania fotografie przedstawiające ją z nakryciem głowy, ale nakrycie to nie może uniemożliwiać identyfikacji osoby; Kserokopia ważnego dokumentu podróży (oryginał do wglądu); Informacja starosty właściwego ze względu na główne miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy (dokument stanowi efekt przeprowadzonych przez pracodawcę testów rynku pracy). W określonych sytuacjach możliwe jest pominięcie tego dokumentu, jeśli zawód wykonywany przez cudzoziemca znajduje się w wykazie zawodów deficytowych (w art. 10 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy), cudzoziemiec wykonywał wcześniej u danego pracodawcy pracę na tym samym stanowisku, cudzoziemiec był zatrudniony przez co najmniej 3 miesiące u danego pracodawcy w oparciu o oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy, cudzoziemiec jest zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, lub będzie wykonywał prace pielęgnacyjno-opiekuńcze lub jako pomoc domowa dla osób fizycznych. W podanych przypadkach niezbędne jest przedstawienie dokumentów to potwierdzających; Dokument potwierdzający posiadanie zapewnionego miejsca zamieszkania; Podpisana z pracodawcą umowa - umowę o pracę, umowa zlecenie wraz z

15 rachunkami z trzech ostatnich miesięcy (w przypadku gdy strona już wykonuje pracę), lub umowę o dzieło; Świadectwo pracy od ostatniego pracodawcy (w przypadku gdy cudzoziemiec wykonywał wcześniej prace u innego pracodawcy); Dokument poświadczający źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na utrzymaniu (dla osoby samotnie gospodarującej zł netto miesięcznie, dla osoby w rodzinie - w wysokości 456 zł netto miesięcznie), np. zeznanie PIT lub zaświadczenie z ZUS; Dokumenty potwierdzające posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego (np. zaświadczenie z ZUS); Zaświadczenie o niezaleganiu z podatkami. Jeżeli cudzoziemiec planuje podjąć pracę u innego pracodawcy, lub na innych warunkach niż określone w decyzji o wydaniu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca może na wniosek cudzoziemca dokonać zmiany zezwolenia na pobyt i pracę. Nie jest natomiast konieczne wydanie nowego zezwolenia nastąpiła wyłącznie zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej pracodawcy. Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę może zostać cofnięte jeżeli stanowisko określone w zezwoleniu uległo zmianie, lub warunki zatrudnienia (w tym wynagrodzenie) uległy zmianie. Zdrowie i leczenie Każda osoba zatrudniona w Polsce legalnie (np. w oparciu o umowę o pracę, umowę zlecenie etc.) ma prawo do korzystania z publicznej (nieodpłatnej) służby zdrowia (szpitale i przychodnie lekarskie). Jeśli cudzoziemiec chce skorzystać z opieki medycznej, to w szpitalu lub przychodni lekarskiej musi przedstawić dokument ZUS RMUA z ostatniego miesiąca. Dokument ZUS RMUA jest wystawiany przez pracodawcę i jest potwierdzeniem opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne. Ubezpieczeniem zdrowotnym mogą być również objęci: dzieci pracownika małżonek pracownika Pracownik musi jednak poinformować swojego pracodawcę, że chce żeby jego dzieci i/lub małżonek również byli objęci ubezpieczeniem zdrowotnym. PAMIĘTAJ, ŻE CO MIESIĄC MASZ PRAWO OTRZYMAĆ ZUS RMUA OD SWOJEGO PRACODAWCY. ALE ZA KAŻDYM RAZEM MUSISZ O TEN DOKUMENT POPROSIĆ. NATOMIAST RAZ W ROKU (DO 28 LUTEGO) PRACODAWCA MUSI CI WYDAĆ ZUS RMUA ZA MINIONY ROK.

16 Ambasady: