Polityka gospodarcza materiały do wykładu Doktryny polityczno -ekonomiczne. Dr hab. Krzysztof Oplustil Katedra Polityki Gospodarczej UJ

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Polityka gospodarcza materiały do wykładu Doktryny polityczno -ekonomiczne. Dr hab. Krzysztof Oplustil Katedra Polityki Gospodarczej UJ"

Transkrypt

1

2 Polityka gospodarcza materiały do wykładu Doktryny polityczno -ekonomiczne Dr hab. Krzysztof Oplustil Katedra Polityki Gospodarczej UJ

3 Merkantylizm XV/XVI w., Hiszpania, Francja, Anglia, Włochy Ideologia tworzącej się burżuazji (mieszczaństwa, kupców, bankierów, przemysłowców) w okresie akumulacji kapitału kapitalizm kupiecki (lac. mercari handlować) wytwór myśli mężów stanu, urzędników, kupców oraz finansowych i gospodarczych przywódców owych czasów Tło historyczne: wzrost znaczenia i wpływów politycznych klasy kupieckiej, rozwój miast kupieckich w Europie Zachodniej, Reformacja rozwój etyki protestanckiej Odkrycia geograficzne i napływ kruszców Rozwój absolutyzmu

4 Założenia doktryny Merkantylizm o bogactwie człowieka i całych narodów decyduje wielkość zgromadzonych zasobów kruszcowych (złota, srebra) bullionizm Prawo Kopernika-Greshama: zły pieniądz wypiera z obrotu pieniądz lepszy (zawierający więcej kruszcu), M. Kopernik Zasady bicia monety, 1526 Napływ kruszcu ilościowa teoria pieniądza (równanie obiegu pieniądza, równanie Fishera, prekursor J. Bodin): M V = P Q, gdzie M ilość pieniądza w obiegu, V prędkość pieniądza, P poziom cen, Q wielkość produkcji

5 Założenia doktryny Merkantylizm Dodatni bilans obrotów z zagranicą przewaga eksportu nad importem w stosunkach z każdym państwem, Modyfikacja: Tomasz Mun ( ) dopuszczał import tanich surowców Zasada autarkii (samowystarczalności) gospodarczej Protekcjonistyczna polityka handlowa (cła), negatywne nastawienie do wolnej konkurencji Interwencjonizm państwowy (m.in. rozwój manufaktur, infrastruktury, gwarantowanie niskich cen żywności, przyznawanie monopoli na handel z określonymi obszarami)

6 Merkantylizm Przedstawiciele i krytycy : Thomas Mun (XV/XVI w.) Bogactwo Anglii w handlu zagranicznym (1621), postulat ograniczenia konsumpcji towarów zagranicznych Jean Bodin (XVI w.) politolog i uczony, zauważył związek pomiędzy ilością pieniądza w gospodarce a rosnącymi cenami dóbr A. de Montchretien (zabójcza zagraniczna konkurencja), J.B. Colbert Krytycy D. Hume (XVIII w. ciągłe utrzymywanie dodatniego bilansu w handlu z zagranicą jest niemożliwe), A. Smith Późniejsi zwolennicy niemiecka szkoła historyczna (XIX w.) J.M. Keynes (XX w.)

7 Fizjokratyzm Miejsce i czas: Francja (także Polska) XVIII/pocz. XIX w. Przedstawiciele: F. Quesnay ( Tablice Ekonomiczne ), R.J. Turgot w Polsce S. Staszic, H. Kołłątaj Tło historyczne liczebność i znaczenie klasy ziemiańskiej Założenia doktryny: Koncepcja porządku naturalnego, którego podstawami są: wolność osobista, własność prywatna i wolność gospodarcza (leseferyzm, fr. Laissez faire, laissez passer ) Koncepcja produktu czystego (produit net) dochodem czystym jest suma dóbr wytworzonych w ciągu roku w rolnictwie, wszystkie inny dziedziny handlu i przemysłu są nieprodukcyjne Fizjokratyczna struktura społeczna klasa produkcyjna i jałowa Koncepcja jednego podatku od ziemi

8 Liberalizm i ekonomia klasyczna Założenia liberalizmu jak nurtu doktrynalnego: Indywidualizm (w aspekcie etycznym, socjologicznym, ekonomicznym) Egalitaryzm (jednakowy system wartości społecznych oraz ten sam system normatywny; równość szans dla wszystkich) Uniwersalizm (istnieją niezmienne i uniwersalne prawa natury, także ekonomiczne) Melioryzm (instytucje społeczne i gospodarcze są samoregulujące się, samonaprawiające się, nie wymagają ingerencji człowieka, sterowania) Prekursorzy: T. Hobbes, D. Hume, J. Locke (liberalizm polityczny)

9 Liberalizm i ekonomia klasyczna Szkoła klasyczna w ekonomii: gospodarka w długim okresie, jeżeli nic nie będzie zakłócać jej funkcjonowania, rozwija się w sposób zrównoważony nierównowaga na rynku wywoływana jest przez przejściowo działające czynniki zewnętrzne działanie niewidzialnej ręki rynku motyw realizacji własnego interesu przez jednostki prowadzi do samoregulacji procesów gospodarczych wolność polityczna i gospodarcza to nierozdzielnie ze sobą związane, komplementarne elementy postulat uelastycznienia stawek płac, zniesienia ograniczeń prawnych pieniądz ma charakter neutralny, wzrost jego podaży prowadzi do wzrostu inflacji

10 Szkoła ekonomii klasycznej Adam Smith - Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów (1776 r.) Indywidualizm, człowiek jako homo oeconomicus, niewidzialna ręka rynku, zasadnicza harmonia interesu indywid. i społ. Człowiek kieruje wytwórczością tak, aby jej produkt posiadał możliwie najwyższą wartość, myśli tylko o swym własnym zarobku, a jednak w tym, jak i w wielu innych przypadkach, jakaś niewidzialna ręka kieruje nim tak, aby zdążał do celu, którego wcale nie zamierzał osiągnąć. Mając na celu swój własny interes człowiek popiera interesy społeczeństwa znacznie lepiej niż wtedy, gdy zamierza służyć im rzeczywiście. Nie od przychylności rzeźnika, piwowara czy piekarza oczekujemy naszego obiadu, lecz od ich dbałości o własny interes. Zwracamy się nie do ich humanitarności, lecz do egoizmu i nie mówimy im o naszych własnych potrzebach, lecz o ich korzyściach.

11 Szkoła ekonomii klasycznej Adam Smith: Znaczenie wolnej konkurencji jako instrumentu przeciwdziałającemu nadużywaniu wolności gospodarczej Praca jako źródło bogactwa jednostki i narodów, teoria wartości opartej na pracy (wartość użytkowa i wartość wymienna, określona przez ilość pracy potrzebnej do wytworzenia i koszt utrzymania pracownika ) Znaczenie przedsiębiorców w akumulacji kapitału produkcyjnego Leseferyzm w handlu wewnętrznym i zewnętrznym ( z wyjątkami) Państwo jako stróż nocny, zadanie państwa ochrona własności prywatnej, bezpieczeństwa, wolnej konkurencji, zapewnienie edukacji powszechnej, infrastruktury publicznej Zasady prawa podatkowego (proporcjonalność, równość, efektywność poboru, pewność kryteriów)

12 Szkoła ekonomii klasycznej J.B. Say ( Traktat o ekonomii politycznej, 1803) prawo Say a ( prawo rynków ): podaż kreuje popyt Produkcja towarów (podaż) przynosi efektywny, tzn. realizowany w wydatkach globalny popyt, wystarczający na zakup całej podaży towarów. Nadprodukcja nie może istnieć cena każdego sprzedanego towaru przynosi innym podmiotom dochód w postaci płac, odsetek, zysku lub renty, wystarczający na zakup tego produktu. Zaburzenia gospodarcze mają charakter przejściowy, składając się na cykl koniunkturalny Teza o neutralności pieniądza, pieniądz jest wozem dla przekazywania wartości produktów Pojęcia przedsiębiorcy jako osoby ponoszącej ryzyko gospodarcze

13 Szkoła ekonomii klasycznej Thomas Malthus ( , Zasady ekonomii politycznej, Rozprawa o prawie ludności ) Prawo ludności: liczba ludności jest ograniczona przez środki utrzymania. I jedno i drugie wzrasta, jednak liczba ludności wzrasta w postępie geometrycznym (szybciej), a podaż środków utrzymania - w postępie arytmetycznym (wolniej). Równowagę przywróci sama nędza jest ona czymś koniecznym, podobnie jak wojny epidemie, itp. Krytyka prawa Say a : wskutek zubożenia i rozmnożenia klas najniższych, których przedstawiciele nie będą mogli skonsumować tego co wyprodukowali

14 Szkoła ekonomii klasycznej David Ricardo ( , Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania ) Żelazne prawo płac : Na rynku pracy ukształtuje się płaca naturalna na poziomie minimalnym, tj. na poziomie kosztów utrzymania umożliwiającym przeżycie robotnikom. Płaca ta to cena, która jest niezbędna, aby umożliwić ogółowi robotników utrzymanie i zachowanie swego gatunku, nie zwiększając, ani też nie zmniejszając ich liczby Teoria wartości opartej na pracy (jednak: wartość dóbr jest również pochodną ich rzadkości)

15 Szkoła ekonomii klasycznej D. Ricardo - Teoria kosztów komparatywnych: każdy kraj powinien skupić się na produkcji oraz eksporcie tych dóbr, których względne koszty produkcji są mniejsze niż w innych krajach, a uzyskane dzięki temu środki przeznaczyć na import towarów produkowanych taniej za granicą. Specjalizacja i wymiana handlowa mogą być korzystne dla wszystkich krajów biorących w niej udział decydujące znaczenie dla korzyści czerpanych przez obydwu partnerów handlowych z wymiany ma względny stosunek kosztów produkcji dóbr, będących przedmiotem wymiany w krajach partnerów, a nie bezwzględny poziom nakładów jakie w poszczególnych krajach należy ponieść na wytworzenie tych dóbr. O wartości danego dobra w wymianie będzie decydować wartość nakładów, jakie kraj może zaoszczędzić, powstrzymując się od produkcji tego dobra i specjalizując się w produkcji innego dobra

16 Szkoła ekonomii klasycznej Teoria kosztów komparatywnych - przykład: Koszt mierzony w roboczogodzinach (rbg) Niemcy: 1 rbg kosztuje 10 euro; Polska: 1 rbg - kosztuje 10 zl 10 drukarek 10 koszul Niemcy 24 rbg (240 euro) 1 rbg (10 euro) Polska 60 rbg (600 zl) 2 rbg (20 zl) Koszt alternatywny: w Niemczech wyprodukowanie jednej drukarki kosztuje rezygnację z 240 koszul; Polska z 300 koszul. Koszt względny produkcji drukarek jest więc niższy w Niemczech, które powinny się skoncentrować na ich produkcji, a importować koszule z Polski Krytyka: ryzyko nadmiernej specjalizacji, powstanie monokultur gospodarczych (zob. Podręcznik, s. 368 i n.)

17 Krytycy ekonomii klasycznej Niemiecka szkoła historyczna - Negacja istnienia ogólnie obowiązujących praw ekonomicznych, podkreślanie znaczenia indywidualnych warunków gospodarczych Adam Müller koncepcja państwa jako ponadindywidualnego organizmu społecznego, który obejmuje całokształt życia jednostek, znaczenie kapitału duchowego Georg F. List Narodowy system ekonomii politycznej protekcjonizm wychowawczy, teoria stadiów rozwoju

18 Dygresja: instrumenty polityki protekcjonistycznej Cło importowe lub (rzadziej) eksportowe, od wartości (ad valorem) lub określona kwota na jednostkę towaru Kontyngenty ograniczenia ilościowe lub wartościowe importu Bariery pozataryfowe przepisy administracyjne dyskryminujące towary zagraniczne, prowadzące do utrudnienia lub podrożenia importu, jak przepisy w zakresie standardów (np. sanitarnych) Opłaty wyrównawcze w ramach postępowania antydumpingowego Subwencje eksportowe bezpośrednie lub pośrednie Embargo

19 Dygresja: Tendencje liberalizacyjne w handlu międzynarodowym r. wejście w życie Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT), podstawa wielostronnego systemu współpracy handlowej i liberalizacji handlu 1994 r. utworzenie Światowej Organizacji Handlu (WTO), podpisanie umowy o liberalizacji handlu usługami (GATS) - General Agreement on Trade in Services GATS) oraz o ochronie własności intelektualnej (TRIPS) Zasady WTO (zob. podręcznik, s. 378 i n.) zasada równego traktowania towarów krajowych i zagranicznych zasada (klauzula) najwyższego uprzywilejowania zasada wzajemności korzyści i ustępstw zasada uczciwej konkurencji

20 Dygresja: Formy międzynar. współpracy i integracji gospodarczej Bilateralne i multilateralne umowy handlowe i kooperacyjne np., umowy o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji (BIT), o wspólne przedsięwzięcia czy umowy stowarzyszeniowe z blokiem gospodarczym Strefa wolnego handlu zniesienie ograniczeń we wzajemnej wymianie towarowej, przy zachowaniu autonomii każdego z nich w polityce handlowej wobec państw spoza ugrupowania (EFTA, NAFTA, ASEAN) Unia celna oprócz zniesienia ograniczeń we wzajemnej wymianie handlowej, także jednolita polityka celną wobec państw z zewnątrz (np. Mercosur Brazylia, Argentyna, Paragwaj, Urugwaj

21 Dygresja: Formy międzynar. współpracy i integracji gospodarczej Wspólny rynek oprócz swobodnej wewnętrznej wymiany towarowej i jednolitej polityki celnej obejmuje także swobodę przepływu czynników produkcji (pracy, usług, kapitału) między państwami tworzącymi to ugrupowanie gospodarcze (EWG) Unia gospodarcza ścisła koordynacja polityki gospodarczej (przede wszystkim polityki monetarnej, fiskalnej, zatrudnienia) państw członkowskich, co zakłada daleko idącą harmonizację odpowiednich gałęzi prawa i utworzenie wspólnotowych instytucji (UE) Unia walutowa wspólna waluta i jednolita polityka pieniężna Unia polityczna przeniesienie kompetencji decyzyjnych na wspólne instytucje także w zakresie np. polityki zagranicznej czy obronnej

22 Socjalizm Krytycy ekonomii klasycznej utopijny: Saint-Simon, Ch. Fourier, P. J. Proudhon ( własność to złodziejstwo ); R. Owen (spółdzielnie produkcyjne) naukowy marksizm Marksizm materializm dialektyczny (w nawiązaniu do G.W.F. Hegla) założenie, że wszystkie zjawiska świata zewnętrznego cechuje ciągły ruch i współzależność. Teoria bazy (stosunki ekonomiczne) i nadbudowy (instytucje prawne i społeczne), hasło Byt określa świadomość Walka klas jako prawo historyczne, siła napędowa rozwoju, rewolucja jako parowóz dziejów prowadząca do kolejnej formacji społeczno-ekonomicznej dążenie do społeczeństwa bezklasowego, bez własności prywatnej, komunizmu

23 Krytycy ekonomii klasycznej Słabości kapitalizmu wg Marksa: władza reprezentuje interesy klasy ekon. najsilniejszej, jednak: rozwój partii socjalistycznych, związków zawodowych niesprawiedliwy podział dochodu wartość dodatkowa, wytwarzana przez robotników, jest zagarniana przez kapitalistów; jednak: rozwój świadczeń socjalnych ze strony państwa, ubezpieczenia społeczne (bismarckowskie Niemcy 1884, 1887 r., Anglia) podatność systemu kapitalistycznego na kryzysy i bezrobocie, czyli depresje; jednak: rozwój idei państwa opiekuńczego rozwój monopoli, coraz większa koncentracja kapitału w ręku coraz mniejszej liczby, jednak: rozwój ustawodawstwa antymonopolowego Utopijność marksizmu: bankructwo idei społeczeństwa bez państwa, państwo socjalistyczne było w istocie totalitarne; błędne założenie, że gospodarka socj. będzie tak samo wydajna jak kapitalistyczna

24 Krytycy ekonomii klasycznej Instytucjonalizm przekonanie, że ogólnej teorii ekonomicznej nie można oprzeć na koncepcji człowieka ekonomicznego. Motywy, którymi kieruje się człowiek, są bardziej złożone istotną rolę odgrywają tu bodźce moralne, psychologiczne, wpływające na postawy osób prowadzących działalność gospodarczą, na hierarchię uznawanych przez nie wartości i celów. Ekonomia powinna badać również instytucje społeczne, które mają istotne znaczenie dla zachowań ekonomicznych. Te instytucje to np. władze państwowe, związki zawodowe, organizacje finansowe, organizacje społeczno gospodarcze, struktury własnościowe i organizacyjne, nawyki myślowe, powszechnie uznane reguły i zasady postępowania. Instytucje te podlegają ewolucyjnemu rozwojowi.

25 Krytycy ekonomii klasycznej Instytucjonalizm przedstawiciele: Thorstein Veblen 1899 r. Teoria klasy próżniaczej krytyka klas posiadających, nowobogackich kapitalistów, krytyka konsumpcji na pokaz, ostentacyjnego bogactwa i pogardy dla pracy, zjawiska rywalizacji w konsumpcji J.K. Galbraith koncepcja tzw. społeczeństwa obfitości, w którym producenci, poprzez reklamę wywołuję pragnienie posiadania ich produktów ( fabrykowanie nowych potrzeb ); terror reklamy, obezwładniający konsumenta, oraz terror środowisk, w których ludzie oceniają siebie według ilości i jakości posiadanych dóbr. Teoria sił równoważących rozstrzyganie konfliktów społ. na zasadzie kompromisu i konsensusu ; państwo jako korporacja

26 Krytycy ekonomii klasycznej Społeczna nauka Kościoła katolickiego : Leon XIII encyklika Rerum Novarum (1891 r.), krytyka socjalizmu Pius XI encyklika Quadragesimo Anno (1931 r., w czterdziestolecie Rerum Novarum ), zasada subsydiarnej (pomocniczej) roli państwa Jan XXIII inicjator odnowy Kościoła, Soboru Watykańskiego Drugiego (1962/63). Encykliki Mater et Magistra, Pacem in Terris, Postulat ochrony prawa własności jako prawa naturalnego i upowszechnienia tego prawa. Jan Paweł II, encykliki Laborem exercens (1981), Centesimus Annus (1991), w których papież zawarł krytykę zarówno kolektywnego socjalizmu, jak i liberalnego kapitalizmu oraz społeczeństwa konsumpcyjnego. podkreślenie społecznej roli pracy Benedykt XVI : Caritas in veritate - wyzwania, jakie stawia kryzys gosp.

27 Krytycy ekonomii klasycznej - Keynes Doktryna J.M. Keynesa: dzieło Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, 1936 wady kapitalistycznej gospodarki mogą być usunięte w ramach ustroju rynkowego, dzięki umiejętnemu kierowaniu procesami ekonomicznymi w skali makro, gospodarka rynkowa jest z istoty niestabilna i wymaga aktywnej polityki gospodarczej państwa możliwe jest zaistnienie ogólnej i długotrwałej równowagi ekonomicznej przy niepełnym zatrudnieniu; przyczyną jest niedostateczny popyt globalny zerwanie z prawem Say a: możliwa jest nadprodukcja, gdyż ceny i płace nie są w pełni elastyczne, tzn. nie dostosowują się natychmiast do zmieniających się okoliczności ( lepkość cen).

28 Krytycy ekonomii klasycznej - Keynes Odwrócenie prawa Say a to nie podaż tworzy popyt, lecz popyt stymuluje podaż. Funkcję stymulatora popytu może i powinno pełnić państwo. aktywna polityka fiskalna: zwiększenie wydatków inwestycyjnych poprzez wydatki z budżetu w celu zwiększenia zagregowanego popytu obniżka stóp procentowych co ma skłaniać przedsiębiorstwa i konsumentów do zaciągania kredytów inwestycyjnych i konsumpcyjnych (jednak polityka monetarna ma charakter drugorzędny w stosunku do polityki fiskalnej) działanie automatycznych stabilizatorów (np. progresywny system podatkowy)

29 Krytycy ekonomii klasycznej - Keynes polityka redystrybucji dochodu progresywne opodatkowanie wysokich dochodów, ulgi dla inwestorów, zasiłki dla bezrobotnych umiarkowany protekcjonizm, np. ograniczenie importu, zapewnienie dodatniego bilansu handlowego wszelkie posunięcia polityki stymulujące popyt na inwestycje w ostatecznym rachunku doprowadzą do wzrostu produkcji, i do wzrostu konsumpcji (efekt mnożnikowy) Mnożnik keynesowski (m) jest to stosunek zmiany produkcji do powodującej ją zmiany w wydatkach autonomicznych m = dpkb/dw

30 Krytycy ekonomii klasycznej - Keynes Mnożnik (m) stanowi również odwrotność krańcowej skłonności do oszczędzania (k.s.o.); m = 1/k.s.o. (im mniejsza k.s.o., tzn. im mniej przeznaczamy na oszczędności, a więcej wydajemy na konsumpcje lub inwestycje tym mnożnik jest wyższy) Prowadzenie polityki antycyklicznej, zwalczanie recesji w krótkim okresie, dostrajanie koniunktury. Postulat interwencjonizmu państwowego w celu realizacji stabilizacyjnej funkcji państwa i zwalczania bezrobocia

31 Krytycy ekonomii klasycznej - Keynes Interwencjonizm może być finansowany poprzez zaciąganie kredytów przez państwo i powstanie deficytu budżetowego. Deficyt budżetowy i dług publiczny nie są zjawiskiem jednoznacznie niekorzystnym tak długo, jak istnieje bezrobocie, a oszczędności przekraczają inwestycje Roboty publiczne nawet jeżeli mogą się wydawać bezużyteczne, zwiększają popyt inwestycyjny, przy czym dzięki mechanizmom mnożnikowym ich efekt może być relatywnie duży (USA: polityka New Deal prezydenta Roosvelta, lata 30-te XX w.). Jednak: należy unikać efektu wypychania inwestycji prywatnych przez inwestycje publiczne (zob. niżej).

32 Dygresja: deficyt budżetowy i dług publiczny Deficyt budżetowy (państwowy) jest stanem budżetu (rocznego planu finansowego państwa), w którym suma wydatków budżetu państwa jest wyższa od możliwych do uzyskania w danym roku dochodów państwowych. Deficyt budżetowy jest wyrazem nadmiernych wydatków publicznych nadmiernych nie w stosunku do potrzeb, lecz do realnych możliwości danego państwa Dług publiczny - suma pozostających do spłaty finansowych zobowiązań państwa, wynikających przede wszystkim z kredytów i pożyczek, zaciągniętych w krajowych i zagranicznych instytucjach w latach ubiegłych, oraz wyemitowanych już papierów wartościowych, pozostających do wykupienia.

33 Dygresja: deficyt budżetowy i dług publiczny (Teoretyczne) sposoby pokrycia luki budżetowej: podwyżka podatków i innych danin publicznych na rzecz Skarbu Państwa świadczenia nieodpłatne pochodzące z zagranicy (np. pomoc finansowa ze strony innych państw lub instytucji, MFW, UE, Banku Światowego) dodrukowanie pustego pieniądza poprzez bank centralny, pozostający pod wpływem rządu sprzedaż rezerw dewizowych i przeznaczenie uzyskanych sum wyrażonych w walucie krajowej na sfinansowanie wydatków zadłużenie się w kraju i za granicą, bądź w postaci kredytów i pożyczek sensu stricto (w sensie prawnym), bądź poprzez emisję skarbowych papierów wartościowych (obligacji, bonów), podlegających wykupowi (wraz z odsetkami) w przyszłych okresach.

34 Dygresja: deficyt budżetowy i dług publiczny Negatywne skutki wzrostu długu publicznego: wzrost kosztów obsługi zadłużenia oraz zapłaty coraz wyższych odsetek za nowo zaciągane kredyty (tzw. efekt śniegowej kuli), w skrajnym przypadku - bankructwo państwa międzypokoleniowy transfer zasobów spłata długu obciąża przyszłe pokolenia Efekt wypychania - dodatkowy popyt na kredyt, zgłaszany przez państwo, prowadzi do obniżenia możliwości kredytowych banków komercyjnych oraz do wzrostu stóp procentowych, będących ceną tego kredytu, spadek aktywności sektora prywatnego w dłuższym okresie - wzrost podatków i danin publicznych, zahamowanie wzrostu gospodarczego

35 Dygresja: deficyt budżetowy i dług publiczny Konstytucyjne i ustawowe regulacje chroniące przed nadmiernym wzrostem deficytu i długu: Sejm nie może ustalić wyższego poziomu deficytu budżetowego od tego, który zaproponował rząd w przedłożonym Sejmowi projekcie ustawy budżetowej (art. 220 ust. 1 Konstytucji). inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy o zaciąganiu długu publicznego oraz ustawy o udzielaniu gwarancji finansowych przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów (art. 221 Konstytucji).

36 Dygresja: deficyt budżetowy i dług publiczny ustawa budżetowa nie może przewidywać pokrywania deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązania w centralnym banku państwa (art. 220 ust. 2 Konstytucji). NBP nie może więc udzielać Skarbowi Państwa pożyczek skierowanych na finansowanie wydatków budżetowych zakaz zaciągania pożyczek lub udzielania gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczyłby 3/5 wartości rocznego PKB (art. 216 Konstytucji) ustawa o finansach publicznych z r. przewiduje procedury ostrożnościowe i sanacyjne w przypadku, gdy dług publiczny zbliża się do określone relacji do PKB (50%, 55% i 60%).

37 Dygresja: deficyt budżetowy i dług publiczny UE: Pakt stabilności i wzrostu (Stability and Growth Pact) z 1997 r. zbiorcza nazwa dwóch rozporządzeń unijnych: pakt zobowiązuje kraje Unii Gospodarczej i Walutowej do utrzymywania równowagi budżetowej w średnim okresie państwa nie powinny przekraczać wartości progowej deficytu (3% PKB), a w okresie wzrostu gospodarczego dążyć do generowania nadwyżki budżetowej. w rzeczywistości kryteria te nie były przestrzegane przez państwa członkowskie i pomimo ich notorycznego naruszania nigdy nie doszło do zastosowania kar przewidzianych przez Pakt.

38 Dygresja: deficyt budżetowy i dług publiczny Pakt fiskalny z 2012 r. odpowiedź na kryzys zadłużenia w UE, umowa pomiędzy 25 krajami UE: wprowadzenie do prawa krajowego reguły fiskalnej, która zobowiązuje państwa do utrzymywania zrównoważonych finansów publicznych (deficyt strukturalny nie wyższy niż 0,5% PKB) zadłużenie nie więcej niż 60% PKB Sankcje za nieprzestrzeganie muszą być określone w konstytucjach państw, czuwa nad tym Trybunał Sprawiedliwości UE większa kontrola Rady Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej nad stanem finansów publicznych państw (prewencyjna kontrola budżetów narodowych) przestrzeganie Paktu jest warunkiem skorzystania z pomocy z Europejski Mechanizm Stabilności

39 Krytycy ekonomii klasycznej - Keynes Inflacja ma charakter bardziej popytowy niż monetarny; występuje w sytuacji, gdy konsumenci zgłaszają większy popyt globalny, niż gospodarka jest w stanie zaspokoić ( przegrzanie gospodarki ) wywierając nacisk prowadzący do wzrostu poziomu cen Ograniczona skuteczność polityki pieniężnej, tj. dalszej obniżki stóp procentowych przez bank centralny przy już istniejących niskich stopach pułapka płynności : ludzie trzymają gotówkę w oczekiwaniu wyższych stóp założenie, że (przynajmniej w krótkim okresie) między inflacją a bezrobociem istnieje wymienność, można obniżać bezrobocie kosztem wzrostu inflacji krzywa Philipsa (następny slajd). Głównym zadaniem państwa ma być walka z bezrobociem, nawet kosztem wysokiej inflacji

40 Krytycy ekonomii klasycznej Keynes krzywa Philipsa

41 Krytycy ekonomii klasycznej - Keynes Kryzys keynesizmu: lata 70-te, nowe czynniki inflacjogenne, wzrost cen ropy, spirala cen i płac, nacisk płac na koszty i ceny; próba zamrożenia płac za Nixona nie dała rezultatu. Próby keynesowskiego pobudzania gospodarki powodowały jedynie wzrost inflacji przy niezmienionym bezrobociu i stagnacji gospodarczej stagflacja (połączenie inflacji i stagnacji), a nawet slumpflacja (połączenie recesji i inflacji). Koncepcje Keynesa nie ingerowały bowiem w sferę cen i płac, ograniczały się do sfery makroekonomii. Metody keynesistów odnosiły się do okresu gdy problemem było bezrobocie i deflacja, tj. spadające ceny, a nie inflacja.

42 Neoliberalizm Wiara w system prywatnej przedsiębiorczości i wolny, konkurencyjny rynek oraz niechęć do rozszerzania ekonomicznych funkcji państwa. Koncepcja państwa-minimum, ograniczającego się do tworzenia i podtrzymywania ładu instytucjonalno prawnego chroniącego gospodarkę rynkową oraz walczącego z inflacją. Antyetatyzm, krytyczny stosunek do państwowych instytucji regulujących gospodarkę, rosnących wydatków publicznych i podatków, Niewiara w skuteczność postulowanych przez keynesistów metod regulowania koniunktury i oddziaływania na gospodarkę. Polityka ta zakłóca grę sił rynkowych i przynosi z reguły skutki odmienne od zamierzonych.

43 Neoliberalizm Krytyka aktywnej polityki fiskalnej ze względu na opóźnienia w reakcji systemu gospodarczego na bodźce fiskalne. Opóźnienia te występują na etapie: diagnozy, tj. rozpoznania i oceny zmian zachodzących w gospodarce (trudności w dokładnym ustaleniu, w jakiej fazie cyklu koniunkturalnego ona się znajduje), podejmowania i wdrażania określonych instrumentów oddziaływania, co wiąże się z reguły z koniecznością zastosowania przewlekłych procedur legislacyjnych i administracyjnych, reakcji uczestników życia gospodarczego na zastosowane instrumenty polityki fiskalnej.

44 Neoliberalizm monetaryzm Monetaryzm Milton Friedman ( , Nobel w 1976 r.), E. Phelps (Nobel 2006) : Głównym zadaniem państwa jest walka z inflacją, przede wszystkim środkami polityki monetarnej, gdyż inflacja jest zjawiskiem wyłącznie pieniężnym. Podaż (ilość) pieniądza w obiegu ma rosnąć stopniowo, w tym samym tempie co produkcja (PKB). Polityka monetarna powinna być prowadzona przez bank centralny, niezależny od rządu. Krytyka państwa opiekuńczego, krytyka związków zawodowych, postulat nieaktywistycznej polityki fiskalnej Tzw. iluzja pieniądza (tj. nierozróżnianie między płacami nominalnymi a realnymi) może występować najwyżej w krótkim okresie (inaczej Keynesiści).

45 Neoliberalizm monetaryzm W długim okresie zamienność między inflacją a bezrobociem nie występuje, a krzywa Philipsa ma kształt pionowy (rośnie inflacja, a bezrobocie wraca do pierwotnej wysokości) Naturalna stopa bezrobocia - poziom bezrobocia występujący w gospodarce gdy rynek znajduje się w stanie równowagi; suma bezrobocia: frykcyjnego (związane z poszukiwaniem innej pracy lub zmianą miejsca zamieszkania) oraz strukturalnego (wynika z rozbieżności między popytem na pracę i podażą pracy).

46 Neoliberalizm ekonomia podaży przeciwstawianie się popytowym ujęciom keynesizmu, postulat reorientacji kierunków oddziaływania państwa: oddziaływanie na stronę podażową przedsiębiorców (supply side economics), stwarzanie sprzyjających warunków do rozwoju produkcji, inwestowania, obniżania kosztów działalności gospod., zmniejszanie obciążeń podatkowych, stymulacja postępu technicznego i innowacyjnego, ochrona wolnej konkurencji. ważniejsze od zarządzania popytem jest stworzenie przez państwo bodźców do oszczędzania i inwestowania, poprzez obniżenie podatków, kosztów pracy i deregulację

47 Neoliberalizm ekonomia podaży Wzrost oszczędności oznacza wzrost stanu depozytów bankowych, co prowadzić będzie do potanienia kredytu, zachęcając przedsiębiorców do inwestycji Polityka gospodarcza powinna być stała, przewidywalna, długoterminowa. USA, lata 80-te XX w. Reaganomika (za kadencji prezydenta Reagana), liberalna polityka oparta na walce z inflacją Prezydent USA R. Reagan: Government is not the solution to our problem; government is the problem. Alfred Laffer krzywa Laffera : przy pewnym poziomie obciążenia podatkowego, wpływy budżetowe z tytułu podatków maleją,

48 Krzywa Laffera

49 Neoliberalizm teoria racjonalnych oczekiwań Kwestionowanie sensu prowadzenia polityki gospodarczej poza stabilizacyjnymi działaniami rządu i banku centralnego Polityka makroekonomiczna, mająca służyć zwalczaniu bezrobocia, prowadzi jedynie do wzrostu inflacji. Zachowanie uczestników życia gospodarczego dostosowuje się bowiem do zmian w polityce gospodarczej i neutralizuje te zmiany. Ludzie analizują politykę gospodarczą nie dają się systematycznie oszukiwać rządzącym. Np. w razie ekspansywnej polityki fiskalnej, tj. zadłużania się państwa, przedsiębiorcy antycypować będą wzrost stóp procentowych i ograniczą inwestycje.

50 Neoliberalizm szkoła austriacka Ludwig von Mises, F.A. von Hayek ( , Droga do zniewolenia, Konstytucja wolności ): założenie, iż nie można panować nad życiem społecznym, nad procesami społecznymi i gospodarczymi koncepcja katalaksji tworzącego się spontanicznie ładu społecznego, na który składają się najbardziej podstawowe struktury społeczne, polityczne i gospodarcze (takie jak np. rodzina, własność). Krytyka modeli opartych na planowaniu, krytyka inżynierii społecznej, scjentyzmu - poglądu filozoficznego, który upatruje w nauce remedium na wszelkie problemy społeczne.

51 Neoliberalizm szkoła austriacka Państwo nie jest w stanie zastąpić rynku jako mechanizmu alokacji zasobów ponieważ nie dysponuje i nie może dysponować niezbędnym zasobem informacji. Informacja jest rozproszona wśród uczestników rynku, którzy podejmują w decyzje gospodarcze w oparciu o posiadaną wiedzę i racjonalne oczekiwania. Podkreślenie komplementarnego charakteru wolności politycznej i ekonomicznej U podstaw systemów totalitarnych leży centralne planowanie, i podporządkowanie wolności jednostki celom państwa na drodze przymusu. Krytyka Keynesa: Recesja jest efektem przeinwestowania, boom gospodarczy i obniżenie stóp procentowych skłaniają do nieprzemyślanych inwestycji

Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne

Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne Dr hab. Krzysztof Oplustil, prof. UJ Katedra Polityki Gospodarczej UJ Merkantylizm XV/XVI w., Hiszpania, Francja, Anglia,

Bardziej szczegółowo

Zarys historii myśli ekonomicznej

Zarys historii myśli ekonomicznej Zarys historii myśli ekonomicznej Ekonomia Rok akademicki 2009/2010 Literatura H. Landreth, D.C. Colander, Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, cz. I: rozdz. 3; cz. II:

Bardziej szczegółowo

- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów,

- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów, WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT: Podstawy ekonomii KLASA: I TH NUMER PROGRAMU NAUCZANIA: 2305/T-5 T-3,SP/MEN/1997.07.16 L.p. Dział programu 1. Człowiek - konsument -potrafi omówić podstawy ekonomii, - zna

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach

Bardziej szczegółowo

Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne

Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne Dr hab. Krzysztof Oplustil, prof. UJ Katedra Polityki Gospodarczej UJ Merkantylizm XV/XVI w., Hiszpania, Francja, Anglia,

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA. STRONA POPYTOWA (ZAGREGOWANY POPYT P a ): OGÓLNA RÓWNOWAGA RYNKU. STRONA PODAŻOWA (ZAGREGOWANA PODAŻ S a )

ZAŁOŻENIA. STRONA POPYTOWA (ZAGREGOWANY POPYT P a ): OGÓLNA RÓWNOWAGA RYNKU. STRONA PODAŻOWA (ZAGREGOWANA PODAŻ S a ) przeciętny poziom cen MODEL ZAGREGOWANEGO POPYTU I ZAGREGOWANEJ PODAŻY ZAŁOŻENIA Dochód narodowy (Y) jest równy produktowi krajowemu brutto (PKB). Y = K + I + G Neoklasycyzm a keynesizm Badamy zależność

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11 Makro- i mikroekonomia : podstawowe problemy współczesności / red. nauk. Stefan Marciniak ; zespół aut.: Lidia Białoń [et al.]. Wyd. 5 zm. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp (S. Marciniak) 11 Część I. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne

Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne Dr hab. Krzysztof Oplustil, prof. UJ Katedra Polityki Gospodarczej UJ Merkantylizm XV/XVI w., Hiszpania, Francja, Anglia,

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII

Spis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Spis treści Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Wstępne określenie przedmiotu ekonomii 7 Ekonomia a inne nauki 9 Potrzeby ludzkie, produkcja i praca, środki produkcji i środki konsumpcji,

Bardziej szczegółowo

I = O s KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA WNIOSKI STOPA RÓWNOWAGI STOPA RÓWNOWAGI TEORIA REALNEJ STOPY PROCENTOWEJ

I = O s KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA WNIOSKI STOPA RÓWNOWAGI STOPA RÓWNOWAGI TEORIA REALNEJ STOPY PROCENTOWEJ realna stopa procentowa KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA koszty produkcji ponoszone przez producentów są jednocześnie wynagrodzeniem za czynniki produkcji (płaca, zysk, renta), a tym

Bardziej szczegółowo

Przykładowe pytania na egzamin ustny

Przykładowe pytania na egzamin ustny Przykładowe pytania na egzamin ustny 1. Mnożnikowe mechanizmy wzrostu gospodarczego 2. Popytowe i podażowe czynniki wzrostu gospodarczego 3. Ekstensywne i intensywne czynniki wzrostu gospodarczego 4. Cykl

Bardziej szczegółowo

Determinanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa

Determinanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa Determinanty dochodu narodowego Analiza krótkookresowa Produkcja potencjalna i faktyczna Produkcja potencjalna to produkcja, która może być wytworzona w gospodarce przy racjonalnym wykorzystaniu wszystkich

Bardziej szczegółowo

Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne

Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne Polityka gospodarcza materiały do wykładu Cz. II Doktryny polityczno -ekonomiczne Dr hab. Krzysztof Oplustil, prof. UJ Katedra Polityki Gospodarczej UJ Merkantylizm XV/XVI w., Hiszpania, Francja, Anglia,

Bardziej szczegółowo

Cykl koniunkturalny. Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej

Cykl koniunkturalny. Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej Cykl koniunkturalny Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej Cykl koniunkturalny - definicja Cykl koniunkturalny to powtarzające się okresowo

Bardziej szczegółowo

T. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii

T. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii Teresa Łuczka Godziny konsultacji: 12 13.30 poniedziałek 15 16 wtorek p. 306 Strzelecka T. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii WYKŁAD 1 (26.02)

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia David Begg, Stanley Fisher, Gianluigi Vernasca, Rudiger Dornbusch

Makroekonomia David Begg, Stanley Fisher, Gianluigi Vernasca, Rudiger Dornbusch Makroekonomia David Begg, Stanley Fisher, Gianluigi Vernasca, Rudiger Dornbusch Makroekonomia jest najczęściej używanym podręcznikiem na pierwszych latach studiów ekonomicznych w większości polskich uczelni.

Bardziej szczegółowo

HISTORIA EKONOMII WYKŁAD 4A MERKANTYLIZM

HISTORIA EKONOMII WYKŁAD 4A MERKANTYLIZM HISTORIA EKONOMII WYKŁAD 4A MERKANTYLIZM Tomasz MUN Antoyne de Montchrétien de Vateville WNE UW Semestr zimowy 2012/13 Wczesny okres przedklasyczny VIII w p.n.e. XV w n.e. Era przedklasyczna XV w n.e.

Bardziej szczegółowo

Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk

Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk https://flic.kr/p/b6mlmh Plan 1. Definicja polityki fiskalnej 2. Instrumentarium polityki fiskalnej 3. Budżet państwa - deficyt budżetowy - dług

Bardziej szczegółowo

Współczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop Spis treści

Współczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop Spis treści Współczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop. 2017 Spis treści Przedmowa 9 Wprowadzenie 10 Część I. Główne kierunki ekonomii a teoria dynamicznej gospodarki 25

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z podstaw przedsiębiorczości klasa 3LO. Wymagania edukacyjne. Uczeń:

Wymagania edukacyjne z podstaw przedsiębiorczości klasa 3LO. Wymagania edukacyjne. Uczeń: Wymagania edukacyjne z podstaw przedsiębiorczości klasa 3LO Wymagania edukacyjne podstawowe ponadpodstawowe Dział I. Człowiek istota przedsiębiorcza zna pojęcie osobowości człowieka; wymienia mechanizmy

Bardziej szczegółowo

Ekonomia wykład 03. dr Adam Salomon

Ekonomia wykład 03. dr Adam Salomon Ekonomia wykład 03 dr Adam Salomon Ekonomia: GOSPODARKA RYNKOWA. MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 2 Rynki makroekonomiczne

Bardziej szczegółowo

Autorzy książki są pracownikami Katedry Polityki Gospodarczej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Autorzy książki są pracownikami Katedry Polityki Gospodarczej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Publikacja prezentuje podstawy ekonomii i polityki gospodarczej przy wykorzystaniu metody instytucjonalnej analizy gospodarki. Zawiera zestaw najważniejszych informacji z historii myśli ekonomicznej, ekonomii

Bardziej szczegółowo

Podstawy ekonomii wykład 03. dr Adam Salomon

Podstawy ekonomii wykład 03. dr Adam Salomon Podstawy ekonomii wykład 03 dr Adam Salomon Ekonomia: GOSPODARKA RYNKOWA. MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 2 Rynki

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: Pod red. Romana Milewskiego - Elementarne zagadnienia ekonomii. Spis treści

Księgarnia PWN: Pod red. Romana Milewskiego - Elementarne zagadnienia ekonomii. Spis treści Księgarnia PWN: Pod red. Romana Milewskiego - Elementarne zagadnienia ekonomii Spis treści Od autorów....................................... 13 Rozdział I. Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii..............

Bardziej szczegółowo

Polityka pieniężna i fiskalna

Polityka pieniężna i fiskalna Polityka pieniężna i fiskalna Spis treści: 1. Ekspansywna i restrykcyjna polityka gospodarcza...2 2. Bank centralny i jego polityka: operacje otwartego rynku, zmiany stopy dyskontowej, zmiany stopy rezerw

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: Praca zbiorowa pod red. Romana Milewskiego Elementarne zagadnienia ekonomii

Księgarnia PWN: Praca zbiorowa pod red. Romana Milewskiego Elementarne zagadnienia ekonomii Księgarnia PWN: Praca zbiorowa pod red. Romana Milewskiego Elementarne zagadnienia ekonomii Od autorów Rozdział I. Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii 1. Czym się zajmuje ekonomia? 2. Potrzeby ludzkie,

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 dla MSEMen. Gabriela Grotkowska

Makroekonomia 1 dla MSEMen. Gabriela Grotkowska Makroekonomia dla MSEMen Gabriela Grotkowska Plan wykładu 5 Model Keynesa: wprowadzenie i założenia Wydatki zagregowane i równowaga w modelu Mnożnik i jego interpretacja Warunek równowagi graficznie i

Bardziej szczegółowo

Spis treêci. www.wsip.com.pl

Spis treêci. www.wsip.com.pl Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 2. Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne

WYKŁAD 2. Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne WYKŁAD 2 Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne PLAN WYKŁADU Przedmiot makroekonomii Wzrost gospodarczy stagnacja wahania koniunktury Inflacja bezrobocie Krzywa Phillipsa (inflacja a bezrobocie)

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1. Modele graficzne

Makroekonomia 1. Modele graficzne Makroekonomia 1 Modele graficzne Obieg okrężny $ Gospodarstwa domowe $ $ $ $ $ Rynek zasobów $ Rynek finansowy $ $ Rząd $ $ $ $ $ $ $ Rynek dóbr i usług $ Firmy $ Model AD - AS Popyt zagregowany (AD) Popyt

Bardziej szczegółowo

Budżet państwa. Polityka budżetowa Dr Gabriela Przesławska

Budżet państwa. Polityka budżetowa Dr Gabriela Przesławska Budżet państwa. Polityka budżetowa Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Budżet państwa W teorii finansów publicznych przyjmuje się, że budżet państwa, to wpływy (czyli

Bardziej szczegółowo

MODEL AS-AD. Dotąd zakładaliśmy (w modelu IS-LM oraz w krzyżu keynesowskim), że ceny w gospodarce są stałe. Model AS-AD uchyla to założenie.

MODEL AS-AD. Dotąd zakładaliśmy (w modelu IS-LM oraz w krzyżu keynesowskim), że ceny w gospodarce są stałe. Model AS-AD uchyla to założenie. MODEL AS-AD Dotąd zakładaliśmy (w modelu IS-LM oraz w krzyżu keynesowskim), że ceny w gospodarce są stałe. Model AS-AD uchyla to założenie. KRZYWA AD Krzywą AD wyprowadza się z modelu IS-LM Każdy punkt

Bardziej szczegółowo

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy prof. dr hab. Piotr Banaszyk, prof. zw. UEP Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Gospodarki Międzynarodowej Agenda 1. Przyczyny globalnego

Bardziej szczegółowo

Wykaz skrótów. Słowo wstępne

Wykaz skrótów. Słowo wstępne Wykaz skrótów Słowo wstępne Rozdział pierwszy Pojęcia 1.Początki ekonomii (Marcin Smaga) 2.Definicja ekonomii (Tadeusz Włudyka, Marcin Smaga) 3.Prawidłowości i prawa ekonomiczne (Tadeusz Włudyka, Marcin

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia: rewolucja Keynesowska

Makroekonomia: rewolucja Keynesowska Makroekonomia: rewolucja Keynesowska Brak dużego zainteresowania makroekonomią (wzrostem gospodarczym, cyklami koniunktury, inflacją itp.) w okresie ca 1870- ca 1930. Trwało to do czasów wielkiego kryzysu

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Wahania koniunktury gospodarczej Ożywienie i recesja w gospodarce Dr Joanna Czech-Rogosz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 16.04.2012 1. Co to jest koniunktura gospodarcza?

Bardziej szczegółowo

Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP Katedra Makroekonomii i Historii Myśli Ekonomicznej

Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP Katedra Makroekonomii i Historii Myśli Ekonomicznej Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP Katedra Makroekonomii i Historii Myśli Ekonomicznej Terminy konsultacji: E-mail: magdalena.knapinska@ue.poznan.pl Inne przedmioty: Makroekonomia (wykłady i

Bardziej szczegółowo

WPŁYW POLITYKI STABILIZACYJNEJ NA PRZEDSIĘBIORSTWA. Ryszard Rapacki

WPŁYW POLITYKI STABILIZACYJNEJ NA PRZEDSIĘBIORSTWA. Ryszard Rapacki WPŁYW POLITYKI STABILIZACYJNEJ NA PRZEDSIĘBIORSTWA Wpływ polityki stabilizacyjnej na przedsiębiorstwa ZAŁOŻENIA: 1. Mała gospodarka, analizowana w dwóch wariantach: Gospodarka zamknięta, Gospodarka otwarta.

Bardziej szczegółowo

11. Emisja bonów skarbowych oznacza pożyczkę zaciągniętą przez: a) gospodarstwo domowe b) bank komercyjny c) sektor publiczny d) firmę prywatną

11. Emisja bonów skarbowych oznacza pożyczkę zaciągniętą przez: a) gospodarstwo domowe b) bank komercyjny c) sektor publiczny d) firmę prywatną Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. 1. Baza monetarna to: a) łączna ilość banknotów i bilonu, znajdujących się w obiegu

Bardziej szczegółowo

Międzynarodowe stosunki gospodarcze Wykład XII. Bilans płatniczy

Międzynarodowe stosunki gospodarcze Wykład XII. Bilans płatniczy Międzynarodowe stosunki gospodarcze Wykład XII Bilans płatniczy Tomasz Białowąs bialowas@hektor.umcs.lublin.pl Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej http://msg.umcs.lublin.pl/ Pojęcie

Bardziej szczegółowo

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia Blok III. Budżet państwa Polityka fiskalna

Makroekonomia Blok III. Budżet państwa Polityka fiskalna Makroekonomia Blok III Budżet państwa Polityka fiskalna Budżet a rola państwa w gospodarce Neoklasycy contra Keynesiści Efektywność rynku i efektywność sfery publicznej O co ten hałas? Czyli jaki jest

Bardziej szczegółowo

WYZWANIA DLA KRAJÓW I WSPÓŁCZESNEJ EKONOMII ORAZ MOŻLIWOŚCI ICH REALIZACJI W SYSTEMACH GOSPODARCZYCH OPARTYCH NA DOKTRYNIE NEOLIBERALIZMU

WYZWANIA DLA KRAJÓW I WSPÓŁCZESNEJ EKONOMII ORAZ MOŻLIWOŚCI ICH REALIZACJI W SYSTEMACH GOSPODARCZYCH OPARTYCH NA DOKTRYNIE NEOLIBERALIZMU Spis treści WSTĘP... 9 Rozdział I WYZWANIA DLA KRAJÓW I WSPÓŁCZESNEJ EKONOMII ORAZ MOŻLIWOŚCI ICH REALIZACJI W SYSTEMACH GOSPODARCZYCH OPARTYCH NA DOKTRYNIE NEOLIBERALIZMU... 13 1. Wyzwania stojące przed

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia blok VII. Inflacja

Makroekonomia blok VII. Inflacja Makroekonomia blok VII Inflacja Definicja inflacji INFLACJA proces wzrostu ogólnego (średniego) poziomu cen Obliczanie inflacji konstruowany jest wskaźnik cen stanowiący procentową miarę zmian wydatków

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY

AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY WAHANIA KONIUNKTURY GOSPODARCZEJ OŻYWIENIE I RECESJA W GOSPODARCE DR JAROSŁAW CZAJA Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 17 października 2016 r. KONIUNKTURA GOSPODARCZA DEFINICJA

Bardziej szczegółowo

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. 1. Merkantylizm to doktryna głosząca potrzebę: a) silnego zaangażowania się państwa

Bardziej szczegółowo

Typy systemów gospodarczych

Typy systemów gospodarczych Typy systemów gospodarczych socjalizm gospodarka centralnie gospodarka sterowana wolna Typy systemów gospodarczych kapitalizm sterowany wolny Dwa główne spojrzenia na rolę państwa w gospodarce LIBERAŁOWIE,

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty ABC eknomii Prof. Agnieszka Poczta-Wajda Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 18 kwietnia 2019 r. Czym zajmuje się ekonomia? zasoby potrzeby ludzkie problem rzadkości naturalne

Bardziej szczegółowo

7. Zastosowanie wybranych modeli nieliniowych w badaniach ekonomicznych. 14. Decyzje produkcyjne i cenowe na rynku konkurencji doskonałej i monopolu

7. Zastosowanie wybranych modeli nieliniowych w badaniach ekonomicznych. 14. Decyzje produkcyjne i cenowe na rynku konkurencji doskonałej i monopolu Zagadnienia na egzamin magisterski na kierunku Ekonomia 1. Znaczenie wnioskowania statystycznego w weryfikacji hipotez 2. Organizacja doboru próby do badań 3. Rozkłady zmiennej losowej 4. Zasady analizy

Bardziej szczegółowo

Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski

Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski Załącznik do uchwały nr 548 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych prowadzonych na Wydziale Ekonomii i Zarządzania Studia podyplomowe Mechanizmy

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych według nowej podstawy programowej Przedmiot: PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Bardziej szczegółowo

Budżet państwa. Dr Gabriela Przesławska. Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych. Zakład Polityki Gospodarczej

Budżet państwa. Dr Gabriela Przesławska. Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych. Zakład Polityki Gospodarczej Budżet państwa Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych. Zakład Polityki Gospodarczej Budżet państwa W teorii finansów publicznych przyjmuje się, że budżet państwa, to

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa WPROWADZENIE

Spis treści. Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa WPROWADZENIE Spis treści Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa xiii xv WPROWADZENIE l Rozdział l. Ekonomiczne opisanie świata 3 1.1. Stany Zjednoczone 4 1.2. Unia Europejska 10 1.3. Chiny 15 1.4. Spojrzenie na inne

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 1. Model AD/AS - powtórzenie. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 1. Model AD/AS - powtórzenie. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 1. Model AD/AS - powtórzenie Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak Plan wykładu 1. Krótkookresowe wahania koniunktury Dynamiczny model zagregowanego popytu i podaży: skutki

Bardziej szczegółowo

Wykład 9. Model ISLM

Wykład 9. Model ISLM Makroekonomia 1 Wykład 9 Model ISLM Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Nasza mapa drogowa Krzyż keynesowski Teoria preferencji płynności Krzywa IS Krzywa LM Model ISLM

Bardziej szczegółowo

Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska

Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki Gospodarczej Sytuacja gospodarcza Polski w 1989 r. W 1989

Bardziej szczegółowo

Handel międzynarodowy. Bilans płatniczy. Kurs walutowy

Handel międzynarodowy. Bilans płatniczy. Kurs walutowy Handel międzynarodowy. Bilans płatniczy. Kurs walutowy Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki Gospodarczej Przyczyny wymiany handlowej. Free trade is

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ

Bardziej szczegółowo

Budżet państwa. Polityka fiskalna

Budżet państwa. Polityka fiskalna Budżet państwa. Polityka fiskalna Budżet państwa Budżet państwa jest to plan finansowy zawierający dochody i wydatki państwa związane z realizacją przyjętej polityki społecznej, gospodarczej i obronnej.

Bardziej szczegółowo

POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI

POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI Wykład: POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI 13 milionów Amerykanów traci pracę Wielka depresja w USA, 1929-1933 Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza (1936) John Maynard Keynes

Bardziej szczegółowo

Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego

Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego dr Grzegorz Tchorek Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Narodowy Bank Polski Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania Poglądy wyrażone przez autora nie stanowią

Bardziej szczegółowo

Zakres treści 1 Moduł dział - temat Program nauczania dla przedmiotu. Przedmiotowy system oceniania. 2 Organizacja pracy w roku szkolnym

Zakres treści 1 Moduł dział - temat Program nauczania dla przedmiotu. Przedmiotowy system oceniania. 2 Organizacja pracy w roku szkolnym ZAKRES TREŚCI Z PRZEDMIOTU PODSTAWY ORGAMIZACJI PRZEDSIĘBIORSTWA TRANSPORTOWO- SPEDYCYJNEGO KL 1 TLS ROK SZKOLNY 2015/2016 L.p. Zakres treści 1 Moduł dział - temat Program nauczania dla przedmiotu. Przedmiotowy

Bardziej szczegółowo

Rozdział XIII KAPITAŁ FINANSOWY 1. Podaż kapitału finansowego 2. Popyt na kapitał finansowy

Rozdział XIII KAPITAŁ FINANSOWY 1. Podaż kapitału finansowego 2. Popyt na kapitał finansowy Spis treści WSTĘP Rozdział I WYZWANIA DLA KRAJÓW I WSPÓŁCZESNEJ EKONOMII ORAZ MOŻLIWOŚCI ICH REALIZACJI W SYSTEMACH GOSPODARCZYCH OPARTYCH NA DOKTRYNIE NEOLIBERALIZMU 1. Wyzwania stojące przed krajami

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA WYKŁAD XIII WYDATKI RZĄDOWE I ICH FINANSOWANIE Budżet rządu: niektóre fakty i liczby Wydatki rządowe, podatki i makroekonomia Deficyt budżetowy i długu publiczny

Bardziej szczegółowo

Ekonomia rozwoju wykład 7 Rola instytucji w rozwoju ekonomicznym. Prawa własności, ryzyka ekonomiczne, polityczne i

Ekonomia rozwoju wykład 7 Rola instytucji w rozwoju ekonomicznym. Prawa własności, ryzyka ekonomiczne, polityczne i Ekonomia rozwoju wykład 7 Rola instytucji w rozwoju ekonomicznym. Prawa własności, ryzyka ekonomiczne, polityczne i prawne. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I http://www.e-sgh.pl/piotr_bialowolski/er

Bardziej szczegółowo

Część pierwsza. PODSTAWY TEORII FINANSÓW PUBLICZNYCH

Część pierwsza. PODSTAWY TEORII FINANSÓW PUBLICZNYCH Stanisław Owsiak, Finanse publiczne teoria i praktyka. Spis treści: Wstęp Część pierwsza. PODSTAWY TEORII FINANSÓW PUBLICZNYCH Rozdział 1. Przedmiot nauki o finansach publicznych Pojęcie nauki o finansach

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWY EGZAMIN Z MAKROEKONOMII I

PRZYKŁADOWY EGZAMIN Z MAKROEKONOMII I PRZYKŁADOWY EGZAMIN Z MAKROEKONOMII I... Imię i nazwisko, nr albumu Egzamin składa się z dwóch części. W pierwszej części składającej się z 20 zamkniętych pytań testowych należy wybrać jedną z pięciu podanych

Bardziej szczegółowo

Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP

Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP Prof. Anna Zielińska-Głębocka Uniwersytet Gdański Rada Polityki Pieniężnej 1.Dynamika wzrostu gospodarczego spowolnienie

Bardziej szczegółowo

Finanse publiczne. Wykład Polityka fiskalna i budżetowa państwa, część 2 Michał Możdżeń

Finanse publiczne. Wykład Polityka fiskalna i budżetowa państwa, część 2 Michał Możdżeń Finanse publiczne Wykład Polityka fiskalna i budżetowa państwa, część 2 Michał Możdżeń michal.mozdzen@uek.krakow.pl Polityka fiskalna a cykl koniunkturalny Jest kilka kanałów wpływu polityki fiskalnej

Bardziej szczegółowo

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Spis treści: Wykaz skrótów Wprowadzenie Część I USTRÓJ WALUTOWY I FINANSE UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział I Ustrój walutowy Unii 1. Pojęcie i zakres oraz podstawy

Bardziej szczegółowo

Historia ekonomii. Mgr Robert Mróz. Makroekonomia w XX wieku

Historia ekonomii. Mgr Robert Mróz. Makroekonomia w XX wieku Historia ekonomii Mgr Robert Mróz Makroekonomia w XX wieku 17.01.2017 Keynes To od jego Ogólnej teorii możemy mówić o nowoczesnej makroekonomii Sprzeciw wobec twierdzenia poprzednich ekonomistów, że rynki

Bardziej szczegółowo

Zagraniczna polityka handlowa. Tomasz Białowąs msg.umcs.lublin.pl/bialowas.htm bialowas@hektor.umcs.lublin.pl

Zagraniczna polityka handlowa. Tomasz Białowąs msg.umcs.lublin.pl/bialowas.htm bialowas@hektor.umcs.lublin.pl Zagraniczna polityka handlowa Tomasz Białowąs msg.umcs.lublin.pl/bialowas.htm bialowas@hektor.umcs.lublin.pl Podstawowe definicje Zagraniczna polityka gospodarcza oddziaływanie państwa na stosunki wymiany

Bardziej szczegółowo

D Huto. UTtt. rozsieneoia o Somne

D Huto. UTtt. rozsieneoia o Somne D Huto UTtt rozsieneoia o Somne Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 2007 Wstęp 9 ROZDZIAŁ I Zarys teoretycznych podstaw unii monetarnej 15 1. Główne koncepcje i poglądy teoretyczne 15 1.1. Unia monetarna

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej)

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej) Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego PKB jako miara dobrobytu Produkcja w gospodarce

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część I Dane makroekonomiczne

Spis treści. Część I Dane makroekonomiczne Podręcznik obejmuje wykład makroekonomii i należy do najczęściej wykorzystywanych na uczelniach europejskich i amerykańskich. Autorzy przedstawili: wprowadzenie do makroekonomii (w tym rachunek dochodu

Bardziej szczegółowo

Warunkiem uzyskania zaliczenia ćwiczeń jest zdobycie minimum 51% punktów możliwych do uzyskania w semestrze. Punkty studenci mogą zdobyć za:

Warunkiem uzyskania zaliczenia ćwiczeń jest zdobycie minimum 51% punktów możliwych do uzyskania w semestrze. Punkty studenci mogą zdobyć za: Ćwiczenia: Makroekonomia I Prowadzący: Łukasz Goczek WWW: http://coin.wne.uw.edu.pl/lgoczek E-mail: lgoczek@wne.uw.edu.pl Dyżur: poniedziałek 14:00-14:55, sala 409-10 I. Cel zajęć Celem ćwiczeń prowadzonych

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia. Podsumowanie

Makroekonomia. Podsumowanie Makroekonomia Podsumowanie Podstawowe doktryny ekonomiczne nt. roli państwa w gospodarce PEŁNA WOLNOŚĆ PEŁNA KONTROLA Liberalizm Interwencjonizm Socjalizm Libertarianizm (keynesizm) Komunizm Anarchokapitalizm

Bardziej szczegółowo

Polityka handlowa i protekcjonizm w handlu zagranicznym

Polityka handlowa i protekcjonizm w handlu zagranicznym 215-6-9 Tematyka wykładu Polityka handlowa i protekcjonizm w handlu zagranicznym Handel Zagraniczny Wykłady Narzędzia polityki handlowej taryfowe i pozataryfowe. Ekonomiczne skutki polityki handlowej.

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia II Polityka fiskalna

Makroekonomia II Polityka fiskalna Makroekonomia II Polityka fiskalna D R A D A M C Z E R N I A K S Z K O Ł A G Ł Ó W N A H A N D L O W A W W A R S Z A W I E K A T E D R A E K O N O M I I I I 2 MIERNIKI RÓWNOWAGI FISKALNEJ wykład I Co składa

Bardziej szczegółowo

Przykładowe pytania z zakresu tzw. wiedzy ogólnoekonomicznej

Przykładowe pytania z zakresu tzw. wiedzy ogólnoekonomicznej Przykładowe pytania z zakresu tzw. wiedzy ogólnoekonomicznej 1. Kryzys na rynku kredytów hipotecznych w USA określany jest mianem: a. kryzysu subprimes debts, b. kryzysu collateral debts, c. kryzysu senior

Bardziej szczegółowo

POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI

POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI Wykład: POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI Co zdarzyło się w czasie Wielkiej Depresji w USA? Rok Stopa bezrobocia (w %) Realny PNB (w mld USD z 1958 r.) Konsumpcja (w mld USD z 1958 r.)

Bardziej szczegółowo

Z-0008z Makroekonomia Macroeconomics. Zarządzanie i Inżynieria Produkcji I stopień Ogólnoakademicki. Podstawowy Obowiązkowy Polski Semestr drugi

Z-0008z Makroekonomia Macroeconomics. Zarządzanie i Inżynieria Produkcji I stopień Ogólnoakademicki. Podstawowy Obowiązkowy Polski Semestr drugi KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Z-0008z Makroekonomia Macroeconomics Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013 A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY. Ekorozwojem WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY. Ekorozwojem WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Rodzaj przedmiotu MAKROEKONOMIA BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej)

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej) Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Produkcja w gospodarce Mierzyć już umiemy, teraz: wyjaśniamy!!

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia Gregory N. Mankiw, Mark P. Taylor

Makroekonomia Gregory N. Mankiw, Mark P. Taylor Makroekonomia Gregory N. Mankiw, Mark P. Taylor Popularny w USA i Europie Zachodniej podręcznik przeznaczony do studiowania makroekonomii na pierwszych latach studiów. Obejmuje takie zagadnienia, jak rachunek

Bardziej szczegółowo

A. Z zakresu przedmiotów kształcenia ogólnego. I. Gospodarka regionalna

A. Z zakresu przedmiotów kształcenia ogólnego. I. Gospodarka regionalna TEMATY, KTÓRE STUDENCI WYDZIAŁU ZAMIEJSCOWEGO W ŻYRARDOWIE STAROPOLSKIEJ SZKOŁY WYŻSZEJ POWINNI UMIEĆ OMÓWIĆ W TRAKCIE OBRONY PRAC DYPLOMOWYCH (LICENCJACKICH) A. Z zakresu przedmiotów kształcenia ogólnego

Bardziej szczegółowo

Nazwa modułu w języku angielskim Macroeconomics Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014

Nazwa modułu w języku angielskim Macroeconomics Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Z-ZIPN1-015 Nazwa modułu Makroekonomia Nazwa modułu w języku angielskim Macroeconomics Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA PODATKOWA UNII EUROPEJSKIEJ

KONKURENCJA PODATKOWA UNII EUROPEJSKIEJ Leokadia Oręziak KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW w ramach UNII EUROPEJSKIEJ Implikacje dla Polski Warszawa 2007 SPIS TREŚCI Wstęp...........................................................

Bardziej szczegółowo

WZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO ROZWÓJ GOSPODARCZY. wewnętrzne: zewnętrzne:

WZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO ROZWÓJ GOSPODARCZY. wewnętrzne: zewnętrzne: DEFINICJE WZROST GOSPODARCZY ROZWÓJ GOSPODARCZY 1. Wzrost gospodarczy zmiany ilościowe: powiększanie się z okresu na okres podstawowych wielkości makroekonomicznych takich jak czy konsumpcja, inwestycje

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 10: Polityka gospodarcza w modelu ISLM

Makroekonomia 1 Wykład 10: Polityka gospodarcza w modelu ISLM Makroekonomia 1 Wykład 10: Polityka gospodarcza w modelu ISLM Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Plan wykładu Skuteczność polityki makroekonomicznej Polityka fiskalna

Bardziej szczegółowo

Część I. Funkcje polityki gospodarczej

Część I. Funkcje polityki gospodarczej Wstęp Bolesław Winiarski Część I. Funkcje polityki gospodarczej ROZDZIAŁ 1. Pojęcia podstawowe Bolesław Winiarski 1.1. Polityka gospodarcza (ekonomiczna) i jej podmioty 1.2. Nauka polityki ekonomicznej

Bardziej szczegółowo

2. Zadania Tryb podejmowania decyzji i organizacja pracy... 57

2. Zadania Tryb podejmowania decyzji i organizacja pracy... 57 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Wykaz orzeczeń... XIX Przedmowa... XXIII Przedmowa do 5. wydania... XXIV Z przedmowy do 1. wydania... XXV Część 1. Zagadnienia wprowadzające... 1

Bardziej szczegółowo

Polityka monetarna. Wykład 11 WNE UW Jerzy Wilkin. J. Wilkin - Ekonomia

Polityka monetarna. Wykład 11 WNE UW Jerzy Wilkin. J. Wilkin - Ekonomia Polityka monetarna Wykład 11 WNE UW Jerzy Wilkin Pieniądz i jego funkcje Pieniądz powszechny ekwiwalent towarów i usług. Kategoria ekonomiczna, w której możemy wyrazić wartość wszelkich towarów i usług.

Bardziej szczegółowo

TEST WIEDZY EKONOMICZNEJ nr 3

TEST WIEDZY EKONOMICZNEJ nr 3 TEST WIEDZY EKONOMICZNEJ nr 3 TEST WYBORU (1 pkt za prawidłową odpowiedź) Przeczytaj uważnie pytania, wybierz jedną poprawną odpowiedź spośród podanych i zakreśl ją znakiem X. Czas pracy 30 minut. 1. Państwem

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW. w ramach UNII EUROPEJSKIEJ. Implikacje dla Polski B 365094

KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW. w ramach UNII EUROPEJSKIEJ. Implikacje dla Polski B 365094 KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW w ramach UNII EUROPEJSKIEJ Implikacje dla Polski B 365094 SPIS TREŚCI Wstęp 9 ROZDZIAŁ I. PODATKI JAKO CZYNNIK WPŁYWAJĄCY NA MIĘDZY- NARODOWĄ POZYCJĘ GOSPODARKI

Bardziej szczegółowo

[2]Pytania kontrolne[1] 89 [1]ROZDZIAŁ 5. Polityka ekonomiczna a planowanie gospodarcze Bolesław 90

[2]Pytania kontrolne[1] 89 [1]ROZDZIAŁ 5. Polityka ekonomiczna a planowanie gospodarcze Bolesław 90 [0]Wstęp Bolesław Winiarski[1] 13 [0]Część I. Funkcje polityki gospodarczej[1] 17 [1]ROZDZIAŁ 1. Pojęcia podstawowe Bolesław Winiarski[1] 17 [2]1.1. Polityka gospodarcza (ekonomiczna) i jej podmioty[1]

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający

Wymagania edukacyjne przedmiot Podstawy ekonomii Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. wyróżnić potrzeby ekonomiczne, wymienić podstawowe rodzaje środków zaspokajających potrzeby, rozróżnić podstawowe zasoby

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 5. przedsiębiorstwa a bezpieczeństwo biznesu. Ryzyko

Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 5. przedsiębiorstwa a bezpieczeństwo biznesu. Ryzyko Wykład 5. Otoczenie krajowe ekonomiczne. przedsiębiorstwa a bezpieczeństwo biznesu. Ryzyko Ryzyko w działaniu przedsiębiorstwa ze względu na zewnętrzne i wewnętrzne warunki działania.ryzyko ekonomiczne.

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana

Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana Leszek Wincenciak Wydział Nauk Ekonomicznych UW 2/26 Plan wykładu: Prosty model keynesowski

Bardziej szczegółowo