System DOKUMENTY ZASTRZEŻONE

Transkrypt

1 Kampania Informacyjna Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE System DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Ochrona przed wyłudzeniami dokonywanymi przy użyciu kradzionych i zagubionych dokumentów tożsamości Warszawa, marzec 2009 r.

2 1 System DOKUMENTY ZASTRZEŻONE 1.1 Wstęp Jak często zdarzają się oszustwa ze skradzionym lub podrobionym dokumentem? Wg oficjalnych danych Policji w poprzednich latach dokonano następującej ilości przestępstw: Rok Posługiwanie się dokumentem innej osoby Podrabianie dokumentów toŝsamości MoŜna ograniczyć posługiwanie się skradzioną toŝsamością. MoŜna sprawdzić, czy dokument został zastrzeŝony przez właściciela. Jest ogólnopolska baza dokumentów zastrzeŝonych. NajwaŜniejszym systemem przeciwdziałania wyłudzeniom jest ogólnopolski System DOKUMENTY ZA- STRZEśONE (dalej System DZ). Po ponad 10 latach doświadczeń w sektorze finansowym, telekomunikacyjnym i pocztowym naleŝy wskazać na bardzo wysoki poziom jego skuteczności. pozwala zidentyfikować prawie zastrzeŝonych dokumentów, wśród których znajdują się m.in. dowody osobiste, dowody tymczasowe, paszporty polskie, paszporty zagraniczne, karty pobytu, prawa jazdy, ksiąŝeczki wojskowe, ksiąŝeczki marynarskie, karty płatnicze, skradzione blankiety. Średniomiesięczna ilość nowych wpisów do bazy (dokumenty toŝsamości razem z kartami płatniczymi) wynosi ok sztuk. Tylko w roku 2008 dokonano prawie zastrzeŝeń nowych dokumentów toŝsamości. Od początku 2009 roku, do 6 marca, zastrzeŝono juŝ przeszło dokumentów czyli prawie tygodniowo! Liczby te pokazują rozmiary moŝliwych przypadków posłuŝenia się tymi dokumentami przez osoby nieuprawnione. Kradzione dokumenty wykorzystywane bywają np. do: wyłudzenia kredytu, dokonania zakupu telefonu i innych transakcji zawłaszczenia pieniędzy, kradzieŝy wypoŝyczanych przedmiotów, podpisywania umów najmu w celu kradzieŝy dobytku. Chroni przed tym System DZ narzędzie słuŝące do eliminowania zastrzeŝonych dokumentów z obrotu. strona 2/12

3 Zdarzył się np. taki przypadek: Osoba posługująca się podrobionym dokumentem wynajęła samochód i sprzęt narciarski, następnie zawarła umowę najmu mieszkania, z którego niezwłocznie się wyprowadziła po uprzedniej sprzedaŝy sprzętu AGD, kradnąc w ten sposób ok zł. Następnie zgłosiła się do banku, w celu załoŝenia rachunku nie udało się dzięki sprawdzeniu dokumentu w Systemie DZ. Codziennie kilkadziesiąt przypadków róŝnych prób podobnego działania jest blokowanych. To pokazuje z jak powaŝnym problemem mamy do czynienia. Proceder ten dotyka coraz częściej przedsiębiorców: wypoŝyczalnie, biura obrotu nieruchomościami, firmy leasingowe, pośredników kredytowych itd. Obecnie około placówek w całym kraju przyjmuje zastrzeŝenia! Jednak ta lista jest stałe poszerzana. W pierwszej kolejności inicjatywę w tym zakresie podjęły Banki, które wprowadzają usługę przyjmowania zastrze- Ŝeń, takŝe od osób, które nie są ich Klientami. 1.2 Rodzaje zastrzeganych dokumentów W CBD-DZ gromadzone są dane o następujących dokumentach: dowód osobisty (takŝe tymczasowy), paszport polski i zagraniczny, prawo jazdy, ksiąŝeczka wojskowa, ksiąŝeczka marynarska, karta stałego pobytu, oraz karty płatnicze, dowody rejestracyjne. 1.3 Cele i korzyści Celami prowadzenia Systemu DZ są m.in.: ochrona wszystkich obywateli, którzy utracili swoje dokumenty, eliminowanie z obrotu skradzionych i sfałszowanych dokumentów, ograniczanie wykorzystywania cudzej toŝsamości w celu dokonania oszustwa, wyłudzenia, wzmacnianie bezpieczeństwa i rzetelności w obrocie gospodarczym, ograniczanie ryzyka oraz obniŝka kosztów działalności przedsiębiorców korzystających z Systemu, ograniczanie szarej strefy i wyŝszy wzrost gospodarczy, przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, podnoszenie poziomu zaufania w obrocie gospodarczym i cywilnym. 1.4 Charakterystyka Systemu DZ Z Sytemu DOKUMENTY ZASTRZEśONE korzystają praktycznie wszystkie banki w Polsce, które obsługują osoby fizyczne. Pracują z nim takŝe operatorzy telefonii komórkowych czy Poczta Polska. System DZ: pozwala zidentyfikować setki tysięcy zastrzeŝonych dokumentów toŝsamości, którymi posługiwanie się stanowić moŝe zagroŝenie dla osób i całego obrotu gospodarczego, strona 3/12

4 umoŝliwia sprawdzenie i potwierdzenie czy dokumenty toŝsamości, którymi legitymuje się Kontrahent, nie zostały zgłoszone przez ich właścicieli, jako zagubione czy skradzione, wzmacnia ochronę przed wyłudzeniem i oszustwem za pomocą skradzionych dokumentów. System DZ ogranicza moŝliwość realizacji transakcji oszukańczej. To jedyna w Polsce ogólnodostępna baza danych identyfikujących zastrzeŝone (m.in. utracone i skradzione) dokumenty toŝsamości. Centralna Baza Danych Systemu DZ pracuje w trybie on-line. Z uwagi na tryb pracy i liczbę dziennych transakcji zasoby informacyjne aktualizowane są niemalŝe w czasie rzeczywistym. ZBP jest właścicielem Systemu DZ, posiada wszelkie prawa do koncepcji, oprogramowania i zarządzania CBD-DZ oraz jest administratorem danych w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych. Ogólnokrajowy charakter Systemu uzyskiwany jest dzięki szerokiemu zasięgowi przyjmowania zastrzeŝeń w sieci tysięcy placówek bankowych oraz punktów obsługi klienta Uczestników Systemu. 1.5 Uczestnicy Systemu System chroni wszystkich obywateli. Wykorzystywany jest szczególnie przez te podmioty i instytucje, które identyfikują osoby na podstawie dokumentów potwierdzających toŝsamość. Korzystają z niego głównie Banki. Dzięki uniwersalności dostępu mogą z nim pracować m.in. takŝe: agencje rozliczeniowe, operatorzy telewizji kablowej, agencje pośredniczące w wynajmie lokali i operatorzy telefonii stacjonarnej i komórkowej, mieszkań, placówki partnerskie Banków, dostawcy internetu, pośrednicy finansowi, firmy leasingowe, przedsiębiorcy udzielający kredytów kupieckich, firmy kurierskie, fundusze poŝyczkowe i poręczeniowe, SKOK-i, hotele, sklepy internetowe, kancelarie prawne i notarialne, wypoŝyczalnie (np. samochodów), operatorzy pocztowi, związki producentów rolnych. 2 Kampania Informacyjna Systemu DZ Celem Kampanii jest poszerzenie w społeczeństwie wiedzy o moŝliwościach oraz potrzebie zastrzegania utraconych dokumentów toŝsamości. Ogólna wiedza w tym zakresie jest jeszcze bardzo ograniczona. Kampania przekazuje informacje o korzyściach i bezpieczeństwie osób, które utraciły dokumenty toŝsamości. Inicjatywa ma informować społeczeństwo o tym, Ŝe istnieje moŝliwość uniknięcia szeregu przykrych konsekwencji mogących powstać w wyniku utraty dokumentów. Z tą informacją naleŝy dotrzeć do kaŝdej osoby pełnoletniej. Sukces Kampanii informacyjnej jest wprost proporcjonalny do jej powszechnego charakteru, czyli w duŝej mierze zaleŝy od tego, które z instytucji obsługujących obywateli udostępnią swoje placówki do kolportaŝu informacji w postaci plakatów, ulotek, itp. W tym zakresie udało się rozpocząć współpracę z Policją oraz z MSWiA. Partnerem jest takŝe jeden z najpopularniejszych polskich portali: nasza-klasa.pl. strona 4/12

5 Główne hasła i symbol Kampanii: Utraciłeś dokumenty? Nie ryzykuj! ZastrzeŜ je w Banku! Chroń najcenniejszy skarb swoją toŝsamość! Formy promocji: plakaty, ulotki, naklejki, konferencje prasowe, artykuły prasowe, artykuły na portalach internetowych, informacje w czasopismach i gazetkach bankowych, strona internetowa informacje i linki na stronach internetowych partnerów Kampanii, informacje dla Klientów Banków (komunikaty, wyciągi bankowe itp), wparcie medialne: Miesięcznik Bank, Nowoczesny Bank Spółdzielczy, Kurier Finansowy, portal nasza-klasa.pl. 3 Partnerzy Kampanii Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji Patronat Honorowy nad Kampanią Systemu DOKUMENTY ZASTRZEśONE objęło Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji Policja W ramach współpracy przy Kampanii, w jednostkach terenowych Policji znajdują się plakaty, ulotki i naklejki informujące o Systemie DZ. Materiały są na bieŝąco dystrybuowane przez Komendy Powiatowe, które w ramach własnej sieci dystrybucji przekazują je do podległych jednostek terenowych. Jednocześnie na stronach internetowych poszczególnych komend znajdują się informacje o Systemie, linki i banery odsyłające na portal Kampanii. Rzecznik Prasowy Głównej Komendy Policji uczestniczył równieŝ w inauguracyjnej konferencji prasowej, zachęcając do dalszego wykorzystywania i rozwoju Systemu: Powinniśmy głośno mówić o konieczności zgłaszania faktu kradzieŝy dokumentów. Najlepiej, aby zgłaszać to zarówno w banku, jak i na policji. To z pewnością pozwoli na wyeliminowanie wielu prób wyłudzeń i oszustw, uchroni teŝ nas przed wymiernymi stratami. Mariusz Sokołowski strona 5/12

6 Komenda Główna Policji ( Informacje na stronie internetowej KGP: Zastrzeganie utraconych dokumentów łatwiejsze Związek Banków Polskich przy wsparciu Policji rozpoczyna dziś kampanię edukacyjną dotyczącą moŝliwości zastrzegania utraconych dokumentów toŝsamości w bankach. Dziś kaŝdy moŝe poinformować o zagubionych bądź skradzionych dokumentach juŝ nie tylko będąc klientem konkretnego banku. Coraz więcej banków umoŝliwia zastrzeganie dokumentów takŝe tym, którzy na co dzień nie korzystają z ich usług. Oznacza to, Ŝe wejście do oddziału banku staje się najpewniejszym sposobem przed uchronieniem się od konsekwencji związanych z utraceniem dokumentów. Według danych Policji w poprzednich latach dokonywano rocznie kilkudziesięciu tysięcy przestępstw związanych z dokumentami toŝsamości. Dziennie notuje się nawet kilkadziesiąt prób posłuŝenia się cudzym lub podrobionym dokumentem! Wykorzystywane są m.in. do wyłudzenia poŝyczki, wynajęcia mieszkania lub pokoju hotelowego w celu kradzieŝy wyposaŝenia czy unikania opłat, kradzieŝy wypoŝyczonego samochodu lub innych przedmiotów, zakładania fikcyjnych firm do wyłudzania kredytów, zwrotu podatków. Wszystko to w imieniu osoby, której dokumentem się posłuŝono. Dlatego zastrzeŝenie dokumentu, który utraciliśmy staje się niezwykle waŝne. Pozwala to uniknąć wielu problemów oraz strat finansowych. W przypadku, kiedy utrata dokumentów nastąpiła w wyniku kradzieŝy, powinniśmy takŝe powiadomić policję. - Liczba przestępstw z wykorzystaniem cudzego bądź fałszywego dokutemu toŝsamości spada w ostatnich latach, jednak nie powinno to być powodem do bagatelizowania problemu. Powinniśmy głośno mówić o konieczności zgłaszania faktu kradzieŝy dokumentów. Najlepiej, aby zgłaszać to zarówno w banku, jak i na policji. To z pewnością pozwoli na wyeliminowanie wielu prób wyłudzeń i oszustw, uchroni teŝ nas przez wymiernymi stratami mówi Mariusz Sokołowski, Rzecznik Prasowy Komendanta Głównego Policji. Kiedy tylko zorientujemy się, Ŝe straciliśmy dokumenty powinniśmy jak najszybciej zastrzec je w banku. Jeśli nie korzystamy z usług banków, moŝemy udać się do takiego banku, który zdecydował się na zastrzeganie dokumentów wszystkich obywateli. Listę tych instytucji moŝna znaleźć na stronie - podkreśla Grzegorz Kondek ze Związku Banków Polskich. NajwaŜniejsze dokumenty, które powinniśmy zastrzegać po utraceniu, to: dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, ksiąŝeczka wojskowa i marynarska, dowód rejestracyjny, karta stałego pobytu. Zastrzegana powinna być takŝe karta kredytowa. Poprzez system DOKUMENTY ZASTRZEśONE informacja trafi do banków i firm, które identyfikują obsługiwane osoby na podstawie dokumentów toŝsamości i uczestniczą w Systemie. System DZ to jedyna ogólnokrajowa, powszechnie dostępna baza danych o zastrzeŝonych dokumentach toŝsamości w Polsce. Informacje o dokumentach są przekazywane wszystkim Bankom uczestniczącym w Systemie, korzystają z niego takŝe operatorzy telefonii komórkowych, Poczta Polska i szereg innych Uczestników. Dokumenty mogą sprawdzać takŝe notariusze, hotele, wypoŝyczalnie czy agencje pośrednictwa wynajmu nieruchomości. O systemie DOKUMENTY ZASTRZEśONE działa od 1997 roku. Pozwala zidentyfikować ponad zastrzeŝonych dokumentów, wśród których znajdują się m.in. dowody osobiste, dowody tymczasowe i paszporty polskie i zagraniczne. Po 11 latach doświadczeń w sektorze finansowym, telekomunikacyjnym, pocztowym i innych obszarach gospodarki naleŝy wskazać na bardzo wysoki poziom skuteczności Systemu. Tylko w roku 2007 dokonano ponad 110 tys. zastrzeŝeń nowych dokumentów toŝsamości. Liczba ta pokazuje rozmiary moŝliwych przypadków posłuŝenia się tymi dokumentami przez osoby nieuprawnione. Ogółem w okresie funkcjonowania Systemu DZ, który został uruchomiony w trosce o bezpieczeństwo Klientów banków - udało się uniknąć zjawiska "zniknięcia" z obrotu kilkuset milionów zł. z tyt. m.in. transakcji oszukańczych, pralniczych, ubezpieczeniowych oraz podejmowanych prób nieuprawnionego przewłaszczenia środków pienięŝnych. Systemu DZ to system ogólnokrajowy o bardzo duŝym zasięgu działania. ZastrzeŜenia są przyjmowane w sieci kilkudziesięciu tysięcy placówek i punktów obsługi klienta. Dane są wykorzystywane przez te placówki do weryfikacji na bieŝąco tj. przy kaŝdej operacji zw. z obsługą osób fizycznych. Stale poszerzana jest lista punktów przyjmowania zastrzeŝeń. Pierwotnie System DZ był przeznaczony dla Banków. Szybko jednak okazało się, Ŝe to rozwiązanie sprawdza się takŝe w innych sektorach. System jest przeznaczony dla wszystkich podmiotów, które w ramach prowadzonej działalności identyfikują osoby na podstawie przedkładanych dokumentów umoŝliwiających stwierdzenie toŝsamości. Codziennie kilkadziesiąt przypadków róŝnych prób dokonania wyłudzenia jest blokowanych. To pokazuje z jak powaŝnym problemem mamy do czynienia. Proceder ten oprócz Konsumentów i Banków coraz częściej dotyka takŝe Przedsiębiorców: wypoŝyczalnie, biura obrotu nieruchomościami, firmy leasingowe, pośredników kredytowych itd Wybrane jednostki terenowe Policji informujące o Kampanii na stronach internetowych strona 6/12

7 Inaugurująca konferencja prasowa 16 lipca 2008 roku w Klubie Bankowca odbyła się konferencja prasowa poświęcona problematyce zastrzegania dokumentów. W konferencji udział wziął Prezes Związku Banków Polskich Pan Krzysztof Pietraszkiewicz, Pan Marcin Idzik Pentor SA, Rzecznik Prasowy Komendanta Głównego Policji Pan Mariusz Sokołowski oraz Doradca Prezesa ZBP Pani ElŜbieta Piórkowska. Konferencja prasowa oficjalnie otworzyła społeczną Kampanię Informacyjną Systemu DOKUMENTY ZASTRZEśONE: 4.1 Materiały merytoryczne i poligrafia Naklejka strona 7/12

8 4.1.2 Informator strona 8/12

9 4.1.3 Plakat główny strona 9/12

10 4.1.4 Ulotka 1/3 A4 dla Policji Banery internetowe strona 10/12

11 odsłon w pierwszych dwóch tygodniach Kampanii strona 11/12

12 5 Związek Banków Polskich Związek Banków Polskich jest dobrowolną, samorządową organizacją banków. Celem ZBP jest reprezentowanie i ochrona wspólnych interesów członków oraz podejmowanie i wspieranie działań na rzecz rozwoju polskiej gospodarki, w tym organizowanie współpracy w zakresie budowy baz danych i systemów zapewniających dostęp do zasobów informacyjnych zwiększających bezpieczeństwo instytucji finansowych oraz współpracujących partnerów gospodarczych. Szczegóły na: 6 Centrum Prawa Bankowego i Informacji Sp. z o.o. 7 Kontakt Grzegorz Kondek Dyrektor ds. Marketingu grzegorz.kondek@cpb.pl tel.: (+48 22) tel. kom.: (+48) Agnieszka Szmidt Specjalista ds. marketingu agnieszka.szmidt@cpb.pl tel.: (+48 22) adres: www: Centrum Prawa Bankowego i Informacji, w imieniu Związku Banków Polskich prowadzi Systemy Wymiany Informacji od samego początku ich powstania. Obecnie realizuje takŝe Kampanię Informacyjną Systemu DOKUMENTY ZASTRZEśONE Centrum Prawa Bankowego i Informacji Sp. z o.o. ul. Kruczkowskiego 8; Warszawa oraz strona 12/12