Rachunek kosztów. Sem. 8 Komputerowe Systemy Elektroniczne, 2009/2010. Alicja Konczakowska 1

Transkrypt

1 Rachunek kosztów Sem. 8 Komputerowe Systemy Elektroniczne, 2009/2010 Alicja Konczakowska 1

2 Rachunek kosztów Na decyzję klienta o zakupie wyrobu wpływa koszt nabycia (cena wyrobu ) oraz oczekiwany koszt posiadania (koszt uŝytkowania i ewentualnych napraw) Wytwórcy starają się optymalizować koszt nabycia i koszt posiadania Proces optymalizacji kosztów powinien rozpoczynać się w okresie projektowania wyrobu. Projektanci powinni przewidywać wszystkie koszty jaki pojawią się w ciągu Ŝycia wyrobu. Norma dotycząca szacowania kosztów Ŝycia - PN-IEC kwiecień 2001, jest przeznaczona dla klientów oraz wytwórców i dostawców wyrobu Koszt cyklu Ŝycia Life Cycle Cost (LCC) 2

3 W normie zdefiniowano pojęcia: Cykl Ŝycia przedział czasu od powstania koncepcji wyrobu do jego likwidacji (uszkodzenia) Koszt cyklu Ŝycia łączny koszt ponoszony w cyklu Ŝycia wyrobu Szacowanie kosztu cyklu Ŝycia proces analizy ekonomicznej mającej na celu ocenę kosztu poniesionego w cyklu Ŝycia wyrobu lub w części tego cyklu Koszt dominujący element kosztu mający największy wpływ na koszt Ŝycia wyrobu Profil kosztu graficzne lub tabelaryczne przedstawienie wskazujące rozkład kosztów w całym (lub w części) cyklu Ŝycia wyrobu Struktura kosztu cyklu Ŝycia uporządkowany podział elementów kosztu umoŝliwiający uzyskanie całkowitego kosztu cyklu Ŝycia wyrobu 3

4 Cel szacowania kosztu cyklu Ŝycia Podstawowym celem szacowania kosztów cyklu Ŝycia wyrobu jest wyznaczenie i/lub optymalizacja kosztu cyklu Ŝycia wyrobu spełniającego określone wymagania dotyczące osiągów, bezpieczeństwa, nieuszkadzalności, obsługiwalności oraz innych. Producent musi zgromadzić dane wejściowe do podejmowania decyzji we wszystkich fazach (a szczególnie we wczesnych fazach) Ŝycia wyrobu 4

5 Dane wejściowe gromadzone są w wyniku: - oceny i porównywania róŝnorodnych sposobów podejścia do projektowania, - oceny ekonomicznej opłacalności przedsięwzięć i wyrobu, - identyfikacji kosztów dominujących i efektywnych kosztowo ulepszeń wyrobów, - oceny i porównania wariantowych strategii uŝytkowania wyrobu, jego badania, kontroli, obsługiwalności, itp., - oceny i porównania róŝnych sposobów do wymiany, odnowy, wydłuŝenia czasu Ŝycia lub usuwania czynników sprzyjających starzeniu, - podziału dostępnych funduszy między konkurujące między sobą priorytety w działaniach na rzecz rozwoju, poprawy wyrobu, - oceny kryteriów zapewnienia niezawodności wyrobu za pomocą testów weryfikacyjnych i analiz rozwiązań kompromisowych, - sporządzania długoterminowych planów finansowych. 5

6 Fazy cyklu Ŝycia wyrobu: 1. Koncepcja i definiowanie 2. Projektowanie i rozwój 3. Produkcja 4. Instalowanie 5. UŜytkowanie i obsługiwanie 6. Likwidacja NaleŜy prześledzić dokładnie wszystkie fazy cyklu Ŝycia, aby zrozumieć zaleŝności między decyzjami podejmowanymi w cyklach, a osiągami wyrobu, bezpieczeństwem, nieuszkadzalnością, obsługiwalnością i innymi charakterystykami wyrobu 6

7 Łączne koszty ponoszone w 6 głównych fazach cyklu Ŝycia moŝna podzielić na: koszty nabycia, koszty posiadania. Koszty nabycia, to koszty ponoszone głównie w czterech pierwszych fazach cyklu Ŝycia Istotne dla wytwórcy (dostawcy) i dla klienta Koszty posiadania, to koszty ponoszone w 3 ostatnich fazach Istotne głównie dla klienta Wytwórca powinien być nimi zainteresowany, poniewaŝ ponosi koszty okresu gwarancyjnego 7

8 Koszty nabycia są oczywiste Koszty posiadania??? Nie zawsze są widoczne, czasem są trudne do oszacowania przez nabywcę Koszty minimalne w zaleŝności od funkcji niezawodności moŝna oszacować w sposób bardzo uproszczony 8

9 Koszty Całkowity koszt Koszty minimalne Koszty nabycia Koszty posiadania Koszt uŝytkowania Nieuszkadzalność 9

10 Relacje między niezawodnością a kosztami cyklu Ŝycia WyŜsze koszty początkowe = koszty posiadania zwykle wpływają korzystnie na niezawodność Zastosowanie droŝszych, ale i lepszych elementów, podzespołów zapewnia lepszą jakość wyrobu, ale przy wyŝszej cenie Koszty posiadania, związane z bezpieczeństwem wyrobu, nieuszkadzalnością, łatwą obsługą, itp. powinny uwzględniać: - koszty niegotowości, łącznie z kosztami związanymi z utratą zdolności wyrobu do funkcjonowania, - koszty gwarancji i koszty wynikające z rodzaju umowy gwarancyjnej. 10

11 Koszty niegotowości to: - koszty obsługi naprawczej, - koszty obsługi profilaktycznej, - koszty spowodowane utratą przez wyrób zdolności do spełniania funkcji w czasie jego niegotowości (wyroby zastępcze). NaleŜy tu zaliczyć teŝ utratę dobrej opinii, prestiŝu firmy, w efekcie utrata klientów, spadek popytu na wyrób. Firma musi walczyć o klienta, wiąŝe się z tym koszt marketingu, konieczność podniesienia jakości, niezawodności. 11

12 Koszty gwarancji to: przewidziane przez producenta deklaracje napraw, dotyczą one zwykle uszkodzeń wczesnych. Gwarancja jest na określony czas i obwarowana licznymi warunkami Koszty gwarancji obejmują równieŝ koszty utrzymania dobrych punktów serwisowych Uszkodzenia powstające po gwarancji są opłacane przez klienta, mogą przynosić zysk, ale tylko wtedy, gdy wytwórca jest monopolistą. Naprawy, przy ostrej konkurencji przynoszą tylko straty Szczególnie uszkodzenia nowego wyrobu są trudne do zaakceptowania przez klienta. 12

13 Norma PN-IEC kwiecień 2001 zawiera takŝe opis modelowania kosztów cyklu Ŝycia Typowa metoda modelowania to: InŜynierska metoda szacowania kosztu cyklu Ŝycia Inne metody: Metoda szacowania kosztu przez analogię, Parametryczna metoda szacowania cyklu kosztu Ŝycia 13