INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie miasta Białystok

Transkrypt

1 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel./fax e mail: sekretariat@wios.bialystok.pl INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie miasta Białystok WIOŚ BIAŁYSTOK, sierpień 2010

2

3 spis treści WSTĘP...5 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE...5 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA...6 POWIETRZE...7 PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA...7 STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA...8 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA...9 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD...12 STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH...13 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA...14 WODY PODZIEMNE PRESJE...17 STAN OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH...17 GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE...18 STAN...20 PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH...22 HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY PRESJE ŹRÓDŁA HAŁASU...27 STAN POMIARY HAŁASU...27 PRZECIWDZIAŁANIA...28 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE PRESJE ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO...32 STAN POMIARY MONITORINGOWE...32 OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH...33 TRANSPORT...33 OBOWIĄZKI SAMORZĄDÓW W ZAKRESIE SPRAW ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA ORGANY SAMORZĄDU POWIATOWEGO...35 ORGANY SAMORZĄDU GMINNEGO

4 spis treści 4

5 WSTĘP PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE Położenie Powiat grodzki Białystok jest położony na Nizinie Podlaskiej, w makroregionie Wysoczyzny Białostockiej, nad rzeką Białą lewym dopływem Supraśli, w centrum Województwa Podlaskiego. Białystok jest stolicą województwa. Z przyległymi gminami tworzy aglomerację białostocką. Pełni funkcję administracyjnego, gospodarczego, naukowego i kulturalnego centrum regionu. W 2009 roku był gospodarzem Światowego Kongresu Esperanto. Kandyduje do miana Europejskiej Stolicy Kultury roku Struktura administracyjna i ludność Białystok jest zamieszkiwany przez ponad 292 tys. osób (stan: 31.XII.2009 r.) Wśród miast wojewódzkich Polski, jest drugim pod względem gęstości zaludnienia (2886 osoby/km 2 ), jedenastym pod względem ludności i trzynastym pod względem powierzchni (102,3 km 2 ). Gospodarka Białystok jest największym ośrodkiem przemysłowym województwa. Dominuje przemysł: spożywczy (produkcja napoi i żywności), elektromaszynowy (elektroniczny, maszynowy i metalowy), drzewny, materiałów budowlanych, włókienniczy. W Białymstoku pod koniec 2009 roku zarejestrowanych było podmiotów gospodarczych, w tym prawie 98% należy do prywatnego sektora własności. Miasto jest ośrodkiem handlu głównie ze wschodem, który w ostatnich latach dynamicznie się rozwija. Działa tu Centrum Promocji Rynku Wschodniego. Organizowane są międzynarodowe Targi Tekstylno Odzieżowe, Żywności i Przetwórstwa, Konsumpcyjne, Rolno Spożywcze. Sieć handlową miasta tworzy kilkanaście hipermarketów, supermarketów i galerii handlowych. Walory przyrodnicze Około 32% powierzchni miasta zajmują tereny zielone. W obrębie Białegostoku znajdują się dwa rezerwaty przyrody (Las Zwierzyniecki i Antoniuk) o powierzchni łącznej 105 ha. Aglomeracja bialostocka sąsiaduje z kompleksem leśnym Puszczy Knyszyńskiej i obszarami Narwiańskiego Parku Narodowego. Ze względu na te walory w 1993 r. Białystok jako pierwszy w Polsce został przyjęty do międzynarodowego projektu Sieci Zdrowych Miast, prowadzonego przez Światową Organizację Zdrowia. Mając na uwadze ochronę środowiska, szczególnie cenne obszary są objęte siecią Natura 2000, za które uznawane są tereny najważniejsze dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, mających znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych Europy. W sąsiedztwie powiatu (od północnej strony) sieć Natura 2000 tworzą: obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) Puszcza Knyszyńska ( ha) oraz Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO) Ostoja Knyszyńska ( ha). 5

6 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązek: kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Cele działalności inspekcyjno kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz propozycji zgłaszanych przez organy samorządowe. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na jednostkach organizacyjnych podejmowania działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie ich negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami może zastosować różnego rodzaju środki dyscyplinujące, między innymi: wydać zarządzenia pokontrolne, wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia, a także znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, wydać decyzję wstrzymującą działalność zakładu, wymierzyć karę pieniężną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością, zastosować karę grzywny (mandat karny), skierować wniosek do sądu i organów ścigania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na możliwości prawnych działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. Kompetencje samorządów powiatowych i gminnych zamieszczono na końcu niniejszego opracowania. W niniejszej informacji o stanie środowiska na terenie powiatu w okresie od II połowy 2009 do końca I połowy 2010 r., przeprowadzono łącznie 177 kontroli w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. W wyniku przeprowadzonych kontroli, w przypadkach stwierdzanych przekroczeń warunków dopuszczalnych korzystania ze środowiska określanych w decyzjach, wymierzono kary pieniężne za ich naruszenie. MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej, główny zakres prac prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy. Zadania PMŚ realizowane są głównie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Stanowią one również wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska: monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, monitoring wód podziemnych, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych, 6

7 monitoring odpadów niebezpiecznych. W każdym podsystemie na potrzeby wykonywanych ocen wyszczególniono 3 elementy: presje, stan i przeciwdziałanie. Aktualne wyniki kontroli i badań stanu środowiska na terenie powiatu przedstawiono poniżej. POWIETRZE PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu miasta Białystok są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głównie na drogach nr 8, 19 i 65 oraz innych trasach wojewódzkich przebiegających przez aglomerację białostocką. Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: tlenki azotu (NO NO 2 ), dwutlenek siarki (SO 2 ), tlenek węgla (CO) i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NO NO 2 ) i benzen (C 6 H 6 ). Emisja zanieczyszczeń powietrza pochodzi także z energetyki cieplnej oraz innych dużych zakładów zlokalizowanych na terenie powiatu. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2009 r. emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem z terenu powiatu m. Białystok wyniosła 188 ton. W latach odnotowano wzrost emisji a w następnych latach nastąpił jej wyraźny spadek Emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem (t/r) Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem w 2009 r. wynosiła ton. Od 2003 roku notuje się niewielki spadek emisji, choć nadal utrzymuje się ona na wysokim poziomie. Emisję z powiatu na tle województwa przedstawiono w tabeli Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem (t/r)

8 EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH J. m Emisja zanieczyszczeń pyłowych woj. podlaskie ogółem t/r powiat m. Białystok ogółem t/r ze spalania paliw t/r węglowo-grafitowe, sadza t/r Emisja zanieczyszczeń gazowych woj. podlaskie ogółem t/r powiat m. Białystok ogółem t/r ogółem (bez CO2) t/r dwutlenek siarki t/r tlenki azotu t/r tlenek węgla t/r dwutlenek węgla t/r ZANIECZYSZCZENIA ZATRZYMANE LUB ZNEUTRALIZOWANE W URZĄDZENIACH DO REDUKCJI woj. podlaskie pyłowe t/r powiat m. Białystok pyłowe t/r dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstających w atmosferze (imisja). Na terenie aglomeracji białostockiej oceny jakości powietrza dokonano na podstawie pomiarów wykonywanych na stacjach pomiarowych zlokalizowanych na terenie strefy oraz szacowania emisji z bazy opłatowej Urzędu Marszałkowskiego. Zgodnie z przepisami aglomeracja jako strefa wymaga dokładniejszego, poszerzonego zakresu pomiarowego i z godnie z tym w mieście Białystok pracują dwie stacje obsługiwane przez WIOŚ i jedna należąca do WSSE (pomiary zakończono w XII.2009 r.). Wykonywana corocznie (zgodnie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska) Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego w 2009 roku nie wykazała przekroczeń norm dopuszczalnych zanieczyszczenia powietrza w aglomeracji białostockiej. Ponadto do oceny jakości powietrza na terenie całego województwa służą pomiary prowadzone na stacji tła wiejskiego, która znajduje się w nadleśnictwie Borsukowizna (gm. Szudziałowo). Wykonywany jest tam pomiar automatyczny dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. W 2009 r. stwierdzono przekroczenia poziomów celów długoterminowych dla ozonu zarówno dla kryterium ochrony zdrowia, co potwierdzają wyniki badań prowadzone w latach poprzednich (od 2004 r.). Należy podkreślić, że zakres badań jakości powietrza, w związku z wejściem w życie Dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy, uległ poszerzeniu m.in. o pomiary pyłu PM2,5. W związku z tym Inspektorat wdrożył pomiary pyłu PM2,5. Zgodnie z wykonaną wstępną oceną dla tego zanieczyszczenia, w województwie podlaskim uruchomiono pomiary pyłu PM2,5 w strefach: aglomeracja białostocka oraz strefie podlaskiej, która obejmuje wszystkie pozostałe powiaty województwa podlaskiego. 8

9 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Wyniki kontroli obiektów z terenu powiatu m. Białystok w okresie od II połowy 2009 do I połowy 2010 roku przedstawiono poniżej. Elektrociepłownia Białystok S.A. w Białymstoku (kontrola: listopad 2009 r.) Głównym źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza jest zespół kotłów (wodnych i parowych) o łącznej mocy ok. 579 MWt oraz urządzenia pomocnicze. Podmiot posiada pozwolenie zintegrowane na eksploatację instalacji energetycznego spalania paliw o mocy cieplnej nominalnej > 50 MW wraz z urządzeniami pomocniczymi. Zakład wywiązuje się z obowiązku prowadzenia ciągłych pomiarów emisji zanieczyszczeń z eksploatowanych kotłów i przesyłania wyników pomiarów do WIOŚ. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: październik /listopad 2009 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest 5 kotłów o łącznej mocy ok. 183 MWt. Zakład posiada pozwolenie zintegrowane na prowadzenie instalacji w przemyśle energetycznym do spalania paliw o mocy nominalnej ponad 50 MWt (dotyczy Ciepłowni Zachód ). Kontrolowana jednostka wywiązuje się z obowiązku prowadzenia, co najmniej dwukrotnie w ciągu roku kalendarzowego, pomiarów stężeń substancji zanieczyszczających w gazach odlotowych z eksploatowanych w Ciepłowni Zachód kotłów. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Selgros Sp. z o.o. w Białymstoku. (kontrola: lipiec 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są dwa kotły o łącznej mocy 1,26 MW. Moc nominalna kotłów pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza lecz podlega obowiązkowi zgłoszenia. Kontrola wykazała nieprawidłowości w postaci braku zgłoszenia instalacji energetycznej o mocy cieplnej od 1 MW do 15 MW. Konrys K. i K. Świerzbińscy S.J. w Białymstoku (kontrola: lipiec 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są dwa kotły o łącznej mocy 355 kw oraz kabina lakiernicza. Moc nominalna kotłów pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Kontrola wykazała nieprawidłowości w postaci braku zgłoszenia z uwagi na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Wędzarnia Tradycyjna A.Urban w Białymstoku (kontrola: lipiec 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń jest eksploatowana komora wędzarnicza tradycyjna. Kontrola wykazała nieprawidłowości w postaci braku decyzji określającej ilości i rodzaje zanieczyszczeń dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza z prowadzonych procesów technologicznych. Dodatkowo procesy wędzenia odbywają się w budynku do tego celu nieprzystosowanym (zakład nie posiada decyzji zmieniającej przeznaczenie budynku garażowego, w którym prowadzona jest obecnie działalność produkcyjna). Chemiczna Spółdzielnia Pracy BETESCA w Białymstoku (kontrola: lipiec/sierpień 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są cztery kotły o łącznej mocy 944 kw. Urząd Miejski w Białymstoku przyjął zgłoszenie i nie wniósł sprzeciwu do eksploatowania przedmiotowej instalacji. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. AGROVITA BIAŁYSTOK Sp. z o.o. (kontrola: sierpień 2009 r., czerwiec 2010 r.). Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są dwa kotły: o wydajności 5 t/h i wydajności cieplnej 3,016 MW. Moc nominalna kotłów pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. W zbiornikach na terenie zakładu znajduje się ciężki olej opałowy. Od czasu ostatniej kontroli olej opałowy nie był stosowany. Stanowi on paliwo rezerwowe w zakładzie. Ze względu na powyższe nie dokonano kontrolnego poboru prób oleju. Przeprowadzone kontrole nie wykazały nieprawidłowości. NORDFISH Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: sierpień/wrzesień 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza jest kocioł o mocy nominalnej 200 kw oraz procesy technologiczne (komory wędzarniczo parzelnicze). Ze względu na moc kotła, zakład zwolniony jest z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej dla kotłowni, posiada natomiast decyzję na wprowadzenie do powietrza z zanieczyszczeń z procesów technologicznych. W czasie kontroli dokonano pomiarów emisji zanieczyszczeń z procesów technologicznych. Pomiary nie wykazały przekroczeń. Na terenie zakładu znajduje się również wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Fabryka Mebli FORTE S.A. w Ostrowi Mazowieckiej, Oddział w Białymstoku (kontrola: wrzesień 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza jest kocioł o mocy 3,67 MWt oraz system 9

10 wyciągu i transportu trocin z hal produkcyjnych do zbiornika trocin. Eksploatowany kocioł posiada zgłoszenie natomiast system wyciągu i transportu trocin posiada pozwolenie na wprowadzanie pyłów lub gazów z instalacji odpylania i transportu pyłów z produkcji mebli i ich elementów do kotłowni. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. BIACOMEX S.A. w Białymstoku (kontrola: wrzesień 2009 r.) Źródłami zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza jest pięć kotłów o łącznej mocy 471 kw oraz procesy technologiczne (lakiernia). Kontrola wykazała nieprawidłowości w postaci braku decyzji w zakresie emisji do powietrza. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. K. Dłuskiego w Białymstoku (kontrola: październik 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są trzy kotły o łącznej mocy 3,5 MW oraz spalarnia odpadów medycznych. Szpital posiada decyzję, ustalającą rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza z eksploatowanych kotłów oraz spalarni odpadów medycznych. W czasie kontroli, instalacja termicznego unieszkodliwiania odpadów nie była eksploatowana w związku z czym nie było możliwości przeprowadzenie pomiarów emisji zanieczyszczeń Kontrola wykazała nieprawidłowości w postaci braku prowadzenia pomiarów emisji do powietrza z instalacji spalania odpadów. Ostatnie pomiary okresowe zostały wykonane w maju 2005 r. P.P.H.U. AUTO KALINOWSKI A.Kalinowski w Białymstoku (kontrola: październik 2009 r.) Źródłami zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są procesy malowania samochodów, a także prace przygotowawcze do procesów lakierowania. Wprowadzanie gazów lub pyłów z instalacji lakierowania lub malowania nie wymaga pozwolenia. Kontrola wykazała nieprawidłowości w postaci braku zgłoszenia tej instalacji z uwagi na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. SaMASZ A. Stolarski w Białymstoku (kontrola: listopad 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są trzy kotły o łącznej mocy 136 kw oraz procesy technologiczne (malowanie i suszenie elementów oraz obróbka skrawania). Moc nominalna kotłów pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Kontrola wykazała nieprawidłowości w postaci braku decyzji ustalającej rodzaje i ilości substancji dopuszczalnych do wprowadzenia do powietrza z prowadzonych procesów technologicznych. Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe POPULARNA w Białymstoku (kontrola: listopad 2009 r.) Na terenie zakładu znajduje się wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. AC S.A. w Białymstoku (kontrola: listopad/grudzień 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są cztery kotły o łącznej mocy 1 MW oraz procesy technologiczne. Urząd Miejski w Białymstoku przyjął zgłoszenie instalacji technologicznej i nie wniósł sprzeciwu do eksploatowania przedmiotowej instalacji. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. ENERGO TECH Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: grudzień 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są 3 kotły o łącznej mocy 49,8 MWt. Spółka posiada pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Kontrola wykazała nieprawidłowości w postaci braku prowadzenia, dwukrotnie w ciągu roku pomiarów stężeń substancji zanieczyszczających w gazach odlotowych z eksploatowanych kotłów. ARCTOS S.C. w Białymstoku (kontrola: styczeń 2010 r.) Na terenie zakładu znajduje się wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Podlaskie Przedsiębiorstwo Miesne Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: styczeń/luty 2010 r.) Brak źródeł zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza. Budynek jest ogrzewany centralnie. Na wyposażeniu zakładu znajduje się rezerwowy kocioł o mocy 48 kw. Piece piekarnicze używane w przedsiębiorstwie posiadają zasilanie elektryczne. Na terenie zakładu znajduje się wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. BIACOLOR Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: luty/marzec 2010 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są kabiny lakierniczo suszarnicze. Firma posiada pozwolenie na wprowadzanie pyłów lub gazów do powietrza z instalacji lakierowania zlokalizowanej w zakładzie produkcyjnym. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. PILKINGTON IGP Sp. z o.o. Sandomierz; Oddział METAL w Białymstoku. (kontrola: marzec 2010 r.). Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza jest kocioł o mocy 56 KW oraz proces malowania elementów metalowych. W zakładzie pracuje 7 aparatów spawalniczych oraz 18 promienników ciepła 10

11 o mocach: 37 KW, 25 KW, 17 KW. Zakład posiada decyzję na wprowadzenie na wprowadzenie gazów i pyłów do powietrza z instalacji malowania. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Termitech A.T Jaroszewicz Sp. J. w Białymstoku (kontrola: kwiecień 2010 r.) Na terenie zakładu znajduje się wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola wykazała nieprawidłowości w postaci braku ewidencji substancji kontrolowanych (która powinna być przekazana do Biura Warstwy Ozonowej przy Instytucie Chemii Przemysłowej w Warszawie). Ponadto stwierdzono brak świadectwa kwalifikacji w zakresie substancji kontrolowanych. Nakazano uregulowanie tego stanu, a do tego momentu wydano zakaz wykonywania napraw i obsługi technicznej instalacji chłodniczej zawierającej substancje kontrolowane. Klimart S.C. w Białymstoku. (kontrola: maj 2010 r.) Na terenie zakładu znajduje się wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola wykazała nieprawidłowości w postaci niezrealizowania obowiązku przekazania ewidencji substancji kontrolowanych do Biura Warstwy Ozonowej przy Instytucie Chemii Przemysłowej w Warszawie. PROMOTECH Sp. z o.o. w Białymstoku. (kontrola: marzec 2010 r.). Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są dwa kotły o łącznej mocy 416 kw, spawalnia, malarnia proszkowa oraz hartownia. Moc nominalna kotłów pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Zakład natomiast posiada decyzję dla procesów technologicznych. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Blacharstwo Lakiernictwo Pojazdowe S. Wynimko w Białymstoku. (kontrola: kwiecień 2010 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń jest eksploatowana na potrzeby technologiczne strefa przygotowawcza (wykonuje się tu wszystkie czynności przygotowawcze przed lakierowaniem) znajdująca się w wydzielonej części zakładu oraz wolnostojąca kabina lakierniczo susząca. Kontrola wykazała nieprawidłowości w postaci braku decyzji o emisji dopuszczalnej z prowadzonych procesów technologicznych. Ponadto eksploatacja strefy przygotowawczej odbywała się bez zainstalowanych filtrów sufitowych. Białostocka Wykończalnia Tkanin Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: maj/czerwiec 2010 r.). Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są procesy technologiczne. Zakład posiada pozwolenie zintegrowane na eksploatację instalacji do wykończania tkanin wraz z urządzeniami pomocniczymi. Zgodnie z obowiązującym pozwoleniem zakład ma obowiązek wykonywania pomiarów emisji substancji gazowych i pyłowych raz na 5 lat. Do dnia zakończenia kontroli przedmiotowe pomiary automonitoringowe nie zostały wykonane. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Pozostałe podmioty (wymienione poniżej) posiadały źródła emisji o mocach zwolnionych z obowiązku ustawowego posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, a przeprowadzone w nich kontrole nie wykazały nieprawidłowości. Kontrolami objęto: Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Białymstoku (kontrola: lipiec 2009 r.) Brak źródeł zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza. Budynek jest ogrzewany centralnie poprzez ciepło pobierane z sieci miejskiej. Przedsiębiorstwo TOOLCO K. Mitroszewski w Białymstoku (kontrola: sierpień 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są dwa kotły o łącznej mocy 175 kw. Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Białymstoku (kontrola: sierpień 2009 r.) Brak źródeł zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza. Budynek jest ogrzewany centralnie poprzez ciepło pobierane z sieci miejskiej. FERROX Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: październik 2009 r.) Brak źródeł zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza. Budynek jest ogrzewany centralnie. MISPOL GROUP TRADE Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: listopad 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji do powietrza są dwa kotły parowe o łącznej mocy ok. 2 MW oraz urządzenia chłodnicze. Zakład Piekarniczo Cukierniczy R. Tomczyk w Białymstoku. (kontrola: październik/listopad 2009 r.) Brak źródeł zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza. Pomieszczenia są ogrzewane elektrycznie. Centrum Medyczne Damiana MEDYCYNA Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: grudzień 2009 r.) Brak źródeł zorganizowanej emisji zanieczyszczeń. Ogrzewanie centralne i ciepła woda użytkowa pochodzi z sieci miejskiej. Firma DENMAR w Białymstoku. (kontrola: grudzień 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są dwa piece o łącznej mocy 84 kw. Kotły nie pracują razem, lecz jeden stanowi rezerwę na wypadek awarii drugiego. 11

12 Przedsiębiorstwo Usługowo Handlowe GRAFIX K. Łukaszewski w Białymstoku (kontrola: grudzień 2009 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza jest kocioł o mocy ok. 64 kw. Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowe MARK BUD Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: marzec/kwiecień 2010 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń jest kocioł grzewczy o mocy 71 kw. JAZON Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: kwiecień 2010 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza jest kocioł o moc 75 kw. Przedsiębiorstwo Instalacji Sanitarnych RZOŃCA w Białymstoku (kontrola: czerwiec 2010 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza jest kocioł o mocy 20 kw. Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe HYDRO DIESEL S.J. A.A. Pawelscy w Białymstoku. (kontrola marzec 2010 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza jest kocioł o mocy 24 kw. WIMEX PETRO Sp. z o.o. w Białymstoku. (kontrola: marzec 2010 r.) Na terenie stacji paliw nie występują źródła zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza. Źródłem energii cieplnej do ogrzewania budynku jest energia elektryczna. Bożena Cylwik w Białymstoku (kontrola: kwiecień 2010 r.) Budynek ogrzewany jest przy pomocy gazowego pieca akumulacyjnego oraz pieca elektrycznego. Sklep Wielobranżowy RABATKA R. Rynkowski w Białymstoku. (kontrola: kwiecień 2010 r.) Obiekt ogrzewany jest przy pomocy grzejnika zasilanego energią elektryczną. Białostockie Zakłady Graficzne S.A. w Białymstoku (kontrola: kwiecień/maj 2010 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są prowadzone procesy technologiczne tj. druk offsetowy. PKN Orlen S.A w Płocku, Stacja Paliw Płynnych nr 1419 w Białymstoku (kontrola: maj 2010 r.) Brak źródeł zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza. Do celów grzewczych budynków stacji paliw zastosowano urządzenia zasilane energią elektryczną. Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe MAPOLL Cz.J. Marek w Białymstoku (kontrola: czerwiec 2010 r.) Ogrzewanie przy pomocy kotła wykorzystywane jest jedynie w budynku biurowym (ul. Długa 46). STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposażenia w infrastrukturę obsługującą gospodarkę wodnościekową. Aktualnie ponad 97% ludności powiatu korzysta z sieci wodociągowej. Długość czynnej sieci wodociągowej w 2009 roku wynosiła 457,1 km. Zmiany tego wskaźnika w poprzednich latach zaprezentowano w tabeli poniżej. Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna Powiat m. Białystok 96,8 96,8 96,9 97,0 97,0 97,1 97,1 97,1 dane: GUS Ponad 95% ludności powiatu korzysta z sieci kanalizacyjnej. Jej długość w 2009 roku wynosiła 343 km. Zmiany tego wskaźnika w poprzednich latach zaprezentowano w tabeli poniżej. Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna Powiat m. Białystok 93,8 93,8 94,0 94,2 94,2 94,3 95,2 95,3 dane: GUS Na terenie powiatu funkcjonowały 3 oczyszczalnie ścieków. Oczyszczalnia miejska wyposażona była w system podwyższanego usuwania biogenów. Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków ogółem ilość obiektów Jednostka terytorialna Powiat m. Białystok komunalne oczyszczalnie przemysłowe oczyszczalnie dane: GUS 12

13 W 2009 roku ponad 96% mieszkańców miasta korzystało z oczyszczalni ścieków. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności Jednostka terytorialna Powiat m. Białystok 97,98 99,69 99,71 99,89 99,10 96,57 96,42 96,58 Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków dane GUS Jednostka terytorialna Powiat m. Białystok dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Zasady monitoringu wód objętych systemem Państwowego Monitoringu Środowiska, polegają na ich badaniu i ocenie jakości w sposób odpowiedni do celów jej użytkowania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania obejmują: monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania stężeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. monitoring jakości wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków w warunkach naturalnych, monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spożycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych, monitoring jakości wód granicznych. KLASYFIKACJE WÓD Ogólna ocena jakości wód stan wód 1. Punkty monitoringowe zlokalizowane są na zamknięciach zlewni tzw. jednolitych części wód (JCW). Monitoring prowadzi się w sposób umożliwiający ocenę ich stanu oraz ilościowe ujęcie czasowej i przestrzennej zmienności parametrów biologicznych, hydromorfologicznych, fizykochemicznych i chemicznych. Stan wód dla wód naturalnych określa się, porównując wyniki klasyfikacji cząstkowych tj.: oceny stanu ekologicznego z wynikami stanu chemicznego. Stan wód sztucznych i silnie zmienionych określa się, porównując wyniki klasyfikacji cząstkowych tj.: ocenę potencjału ekologicznego z wynikami stanu chemicznego. W zależności od stanu ekologicznego/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego stan wód naturalnych, sztucznych i silnie zmienionych może być: dobry lub zły. Ocena przydatności do bytowania ryb. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455). Ocena przydatności wody do spożycia. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204 poz. 1728). Ocena wrażliwości wód na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych i podatności na eutrofizację. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241 poz. 2093). 1 Podstawą oceny jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Rozporządzenie określa sposób klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych i przybrzeżnych oraz sztucznych jednolitych części wód powierzchniowych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych. 13

14 OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ RZEK Na terenie powiatu m. Białystok programem monitoring rzek jest objęta rzeka Biała. Biała jest lewobrzeżnym dopływem Supraśli o długości 29,9 km i powierzchni zlewni 119 km 2. Bierze swój początek w okolicy m. Protasy i uchodzi do Supraśli poniżej m. Nowe Aleksandrowo. Płynie w kierunku północno zachodnim. Przeciętny spadek koryta wynosi 2,1. W zlewni znajduje się cała aglomeracja białostocka, a sama rzeka przepływa przez Białystok i jest odbiornikiem oczyszczonych ścieków komunalnych oraz wód opadowych z terenu miasta. Stan czystości rzeki jest kontrolowany systematycznie (corocznie) w profilu ujściowym w m. Nowe Aleksandrowo. Ocena jakości wód rzeki Białej w 2009 roku ujście w m. Nowe Aleksandrowo Ocena potencjału ekologicznego. Wyniki badań biologicznych (MIR) wskazały na IV klasę słaby stan wód, co potwierdziły wyniki badań fizykochemicznych. Wskaźnikiem kwalifikującym było zbyt niskie stężenie tlenu rozpuszczonego. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody nie spełniają kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: BZT 5, azot ogólny, azotyny i fosfor ogólny. Ocena podatności na eutrofizację wykazała przekroczeń wartości granicznych stężeń: fosforu ogólnego, azotanów oraz azotu ogólnego, powyżej których występuje eutrofizacja. PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Poniżej omówiono rezultaty kontroli podmiotów z zakresu gospodarki wodno ściekowej przeprowadzone w okresie od lipca 2009 do czerwca Większość z nich odprowadza ścieki do kanalizacji miejskiej, obsługiwanej przez oczyszczalnię miejską (wyniki ostatniej kontroli oczyszczalni przedstawiono w poprzedniej informacji). Do rzeki Białej odprowadzane są ścieki po oczyszczeniu na własnych oczyszczalniach z podmiotów: PPH U EKTO oraz Elektrociepłowni Białystok S.A. Fabryka Przyrządów i Uchwytów BISON BIAL S.A. (kontrola: listopad 2009 r.). Woda na potrzeby zakładów przy ulicach: Łąkowej i Gen. W. Andersa pobierana jest z miejskiej sieci wodociągowej. Ze wspólnej sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej korzysta również Zakład Pralniczy EKO CHEM Polkowski i inni s.j. Woda przeznaczana jest do celów socjalno bytowych oraz technologicznych. Ilość pobieranej wody ustalana jest za pomocą wodomierzy. Ścieki socjalno bytowe i przemysłowe odprowadzane są do kanalizacji miejskiej. W toku kontroli stwierdzono nieprawidłowości polegające na braku, wymaganych warunkami pozwolenia wodnoprawnego, badań węglowodorów ropopochodnych i tetrachloroetylenu w ściekach odprowadzanych z obydwu zakładów produkcyjnych. Wydano zarządzenie pokontrolne obligujące firmę do wykonywnia badań. Elektrociepłownia Białystok S.A. (kontrola: listopad 2009 r.). Woda na cele technologiczne pobierana jest z własnych ujęć głębinowych oraz z wodociągu miejskiego i doprowadzana do 2 zbiorników, skąd kierowana jest do hydroforni obsługującej sieć wodociągową zakładu oraz do przepompowni technologicznej. Na terenie zakładu powstają ścieki przemysłowe, socjalno bytowe oraz zawierające wody opadowe. Ścieki przemysłowe i opadowe są oczyszczane w oczyszczalni zakładowej, następnie trafiają do rzeki Białej. Ścieki socjalno bytowe i część ścieków przemysłowych jest kierowana bezpośrednio do kanalizacji miejskiej. Podmiot posiada pozwolenie wodnoprawne na pobór wody z własnego ujęcia oraz odprowadzanie oczyszczonych ścieków do rzeki Białej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodnościekowej. Przedsiębiorstwo POLMOS Białystok S.A. (kontrola: listopad 2009 r.). Woda na cele technologiczne pobierana jest z ujęcia wód podziemnych, natomiast na cele socjalno bytowe z wodociągu miejskiego. Ujęcie posiada wyznaczoną strefę ochrony bezpośredniej i ogrodzenie. Woda z ujęcia jest uzdatniana w zakładowej stacji uzdatniania. Ilość pobranej wody jest kontrolowana za pomocą wodomierzy. Na terenie zakładu powstają ścieki przemysłowe. Największa ilość ścieków z procesów produkcji wytwarzana jest w trakcie mycia butelek roztworem ługu. Ścieki przed odprowadzeniem do kanalizacji miejskiej są poddawane procesowi neutralizacji (z zastosowaniem dwutlenku węgla). Stan formalno prawny w zakresie gospodarki wodno ściekowej jest uregulowany. Przedsiębiorstwo posiada umowę na odprowadzanie ścieków 14

15 zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego do kanalizacji miejskiej. Ścieki zawierające wody opadowe z terenu zakładu, po oczyszczeniu w separatorach, są odprowadzane do miejskiej kanalizacji deszczowej, a następnie do rzeki Horodnianki. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno ściekowej. PODLASKIE PRZEDSIĘBIORSTWO MIĘSNE Sp. z o.o., (kontrola: styczeń luty 2010 r.). Woda jest zużywana na cele produkcyjne, porządkowe (do mycia pomieszczeń) oraz na potrzeby bytowe pracowników. W zakładzie powstają ścieki socjalno bytowe i technologiczne, które są odprowadzane do miejskiej sieci kanalizacyjnej. Na terenie warsztatu samochodowego eksploatowana jest przemysłowa myjnia ręczna, działająca z wykorzystaniem obiegu zamkniętego ścieków. Ścieki zawierające wody opadowe odprowadzane są poprzez system zakładowej kanalizacji deszczowej, do miejskiej sieci kanalizacji deszczowej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno ściekowej. Fabryka Dywanów Agnella S.A. (kontrola: luty 2010 r.). Woda pobierana jest z własnego ujęcia oraz z wodociągu miejskiego. Stan formalno prawny w zakresie poboru wody z własnego ujęcia jest uregulowany. Na terenie zakładu wytwarzane są ścieki socjalno bytowe i przemysłowe, które są odprowadzane do kanalizacji miejskiej. Ścieki przemysłowe przed odprowadzeniem do kanalizacji miejskiej są podczyszczane. Stan formalno prawny w zakresie wprowadzania ścieków przemysłowych, zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, do urządzeń kanalizacyjnych jest uregulowany. Zakład posiada pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych ścieków przemysłowych z farbiarni. Wody opadowe z terenu zakładu są odprowadzane poprzez system kanalizacji deszczowej do rzeki Białej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno ściekowej. Białostocka Wykończalnia Tkanin Sp. z o.o. (kontrola: maj czerwiec 2010 r.). Pobór wody na cele technologiczne i ppoż. odbywa się w drodze zakupu od podmiotu Energo Tech Sp. z o.o. w Białymstoku. Woda do celów socjalno bytowych dostarczana jest z miejskiej sieci wodociągowej. Powstające w zakładzie ścieki kierowane są do zakładowej oczyszczalni ścieków, gdzie poddawane są procesom uśredniania i neutralizacji, a następnie odprowadzane do miejskiej sieci kanalizacyjnej. Stan formalno prawny w zakresie gospodarki wodno ściekowej jest uregulowany. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno ściekowej. Komunalne Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o. w Białymstoku (kontrola: lipiec 2009 r.). Woda pobierana jest z wodociągu miejskiego oraz z własnego ujęcia. Stan formalno prawny w zakresie poboru wody z własnego ujęcia jest uregulowany. Na terenie kontrolowanego obiektu wytwarzane są ścieki socjalno bytowe i przemysłowe. Ścieki socjalno bytowe odprowadzane są do urządzeń kanalizacji miejskiej. Ścieki technologiczne są podczyszczane, przed odprowadzenie do kanalizacji miejskiej. Wody opadowe z terenu zakładu są odprowadzane do miejskiej kanalizacji deszczowej. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości polegające na niewykonaniu badań substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego w ściekach przemysłowych, do czego podmiot był zobligowany warunkami pozwolenia wodnoprawnego. W wyniku kontroli firma zleciła wykonanie badań akredytowanemu laboratorium. NORDFISH Sp. z o.o. (kontrola: sierpień 2009 r.). Woda na potrzeby działalności zakładu pobierana jest z wodociągu miejskiego. W zakładzie powstają ścieki socjalno bytowe i technologiczne, które po podczyszczeniu w wielokomorowym osadniku są odprowadzane do kanalizacji miejskiej. Ścieki zawierające wody opadowe odprowadzane są do kanalizacji deszczowej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno ściekowej. ZPHU KROMET Wiesław Kropiewnicki (kontrola: sierpień 2009 r.). W zakładzie powstają ścieki technologiczne o zróżnicowanym składzie chemicznym zawierające substancje szczególnie szkodliwe. Są one podczyszczone w zakładowej oczyszczalni, a następnie odprowadzane do kanalizacji miejskiej. W wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono nieprawidłowości w postaci braku pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzanie ścieków oczyszczonych do kanalizacji. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. K. Dłuskiego, ul. Żurawia 14 (kontrola: wrzesień 2009 r.). Szpital posiada własne ujęcie wody, stanowiące podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę przeznaczoną na cele socjalno bytowe i gospodarcze. Stan formalno prawny w zakresie poboru wody z ujęcia jest uregulowany. Dodatkowym źródłem zaopatrzenia jest woda pobierana z wodociągu miejskiego. Ścieki odprowadzane są do kanalizacji miejskiej. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości w postaci przedawnienia terminu ważności legalizacji wodomierza. BIACOMEX S.A. (kontrola: wrzesień 2009 r.). Woda do celów technologicznych i socjalno bytowych pobierana jest z wodociągu miejskiego (podmiot posiada własne ujęcie wody podziemnej, które obecnie nie jest wykorzystywane. Stan formalno prawny ujęcia jest uregulowany. Wytwarzane ścieki socjalno 15

16 bytowe odprowadzane są bezpośrednio do kanalizacji miejskiej, natomiast ścieki z myjni oraz z mycia posadzek w hali warsztatowej, przed odprowadzeniem do kanalizacji, są kierowane na separator. Ścieki zawierające wody opadowe z połaci dachowych oraz utwardzonych terenów odprowadzane są bez oczyszczania do wewnętrznej kanalizacji deszczowej, a następnie do miejskiej kanalizacji deszczowej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno ściekowej. AC S.A. (kontrola: listopad 2009 r.). Woda na potrzeby zakładu pobierana jest z wodociągu miejskiego i zużywana na cele technologiczne i socjalno bytowe pracowników. Podmiot wytwarza ścieki socjalnobytowe i technologiczne, które są odprowadzane do kanalizacji miejskiej. Wody opadowe z terenu utwardzonego są odprowadzane do rzeki Dolistówki bez podczyszczania. Zakład planuje przebudowę końcowego odcinka istniejącej lokalnej sieci kanalizacji deszczowej oraz zamontowanie urządzenia podczyszczającego w postaci separatora koalescencyjnego substancji ropopochodnych ze zintegrowanym osadnikiem zawiesin. Podmiot posiada decyzję udzielającą pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie wylotu kanału deszczowego odprowadzającego wody opadowe do rzeki Dolistówki. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno ściekowej. PILKINGTON IGP Sp. z o.o., Oddział METAL w Białymstoku (kontrola: marzec kwiecień 2010 r.). Woda na potrzeby zakładu jest pobierana z wodociągu miejskiego i zużywana na potrzeby socjalno bytowe pracowników oraz na cele produkcyjne (mycie szyb w myjce w obiegu zamkniętym). Woda wykorzystywana do celów technologicznych jest demineralizowana w procesie podwójnej osmozy na stacji demineralizacji. Ścieki z myjki są odprowadzane do zbiornika bezodpływowego. Wymiana wody następuje zazwyczaj raz na dobę. Wytworzone w zakładzie ścieki są gromadzone w szczelnym zbiorniku bezodpływowym i wywożone w miarę potrzeb. Wody opadowe z utwardzonego terenu zakładu odprowadzane są systemem kanalizacji deszczowej do miejskiej sieci kanalizacji deszczowej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno ściekowej. Przedsiębiorstwo Usługowo Handlowe HYDRO DIESEL Sp.J. A.A. Pawelscy (kontrola: marzec 2010 r.). Woda na potrzeby zakładu pobierana jest ze studni kopanej (o głębokości około 20 m) i zużywana na potrzeby socjalno bytowe i porządkowe. Woda do picia jest kupowana. W wyniku działalności podmiotu wytwarzane są ścieki socjalno bytowe, które są odprowadzane do kanalizacji miejskiej poprzez przyłącze firmy BIACOMEX S.A. Ścieki zawierające wody opadowe z terenu utwardzonego zakładu są odprowadzane bez oczyszczania do rowu zbierającego wody opadowe z obiektów i placów położonych przy ul. Elewatorskiej. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości polegające na braku uregulowanego stanu formalno prawnego w zakresie odprowadzania wód opadowych. Wydano zarządzenie pokontrolne obligujące zakład do jego uregulowania. PPH U EKTO Sp. z o.o. (kontrola: kwiecień 2010 r.). Woda na potrzeby socjalno bytowe oraz do celów porządkowych i uzupełnienia wody kotłowej pobierana jest z miejskiej sieci wodociągowej. Ścieki socjalnobytowe odprowadzane są do mechaniczno biologicznej oczyszczalni ścieków. Ścieki zawierające wody opadowe z terenu zakładu są podczyszczane, a następnie odprowadzone do rzeki Horodnianki. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno ściekowej. Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Białymstoku (kontrola: lipiec sierpień 2009 r.). Podmiot korzysta z wodociągu miejskiego. Woda jest zużywana na potrzeby socjalno bytowe pracowników oraz na potrzeby prowadzonej działalności laboratoryjnej. Ścieki odprowadzane są do miejskiej sieci kanalizacyjnej. Wody opadowe z terenu nieruchomości odprowadzane są do miejskiego systemu kanalizacji deszczowej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno ściekowej. Darmet Sp. z o.o. (kontrola: sierpień 2009 r.). Woda na potrzeby działalności zakładu pobierana jest z własnego ujęcia, natomiast woda do picia jest dowożona w butlach. Ścieki odprowadzane są do szczelnego zbiornika bezodpływowego, skąd w miarę potrzeb są odbierane przez firmę asenizacyjną. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości w postaci braku pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód. Wydano zarządzenie obligujące zakład do jego uzyskania. Przedsiębiorstwo TOOLCO (kontrola: sierpień 2009 r.). Firma zajmuje się produkcją drobnych elementów z blachy i z drutu. Woda na potrzeby zakładu pobierana jest z własnego ujęcia. Stan formalno prawny w zakresie poboru wody jest uregulowany. Ścieki odprowadzane są do kanalizacji miejskiej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno ściekowej. Pozostałe skontrolowane zakłady, pobierające wodę z wodociągu miejskiego i odprowadzające ścieki do kanalizacji miejskiej, w których nie stwierdzono nieprawidłowości to: Selgros sp. z o.o. (kontrola: lipiec 2009 r.), Konrys Sp. j. (kontrola: lipiec 2009 r.), Chemiczna Spółdzielnia Pracy BETESCA (kontrola: lipiec 2009 r.), Za 16

17 kład Piekarniczo Cukierniczy ROMUALD TOMCZYK (kontrola: październik listopad 2009 r.), FERROX Sp. z o.o. (kontrola: październik 2009 r.), Centrum Medyczne Damiana MEDYCYNA Sp. z o.o. (kontrola: grudzień 2009 r.), DEMAR D. Przeworska (kontrola: grudzień 2009 r.), Rabet Ratyński, Borkowski, Żuk Sp. j. (kontrola: listopad grudzień 2009 r.), Biacolor sp. z o.o. (kontrola: lutu marzec 2010 r.), Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowe MARK BUD Sp. z o.o. (kontrola: marzec 2010 r.), PROMOTECH Sp. z o. o. (kontrola: kwiecień 2010 r.), Bożena Cylwik obiekt handlowy środków ochrony roślin (kontrola: marzec kwiecień 2010 r.), CENTRUM NORAUTO (kontrola: kwiecień 2010 r.), WIMEX PETRO Sp. z o.o. (kontrola: marzec 2010 r.), Sklep Wielobranżowy RABATKA Ryszard Rynkowski (kontrola: kwiecień 2009 r.), JAZON Sp. z o.o. (kontrola: kwiecień maj 2009r.), Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe MAPOLL Marek Czesław Janusz (kontrola: czerwiec 2010 r.), Przedsiębiorstwo Instalacji Sanitarnych RZOŃCA (kontrola: czerwiec 2010 r.). WODY PODZIEMNE PRESJE Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagrożone są zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyż są to zasoby nieodnawialne. W szczególności niezbędna jest ochrona znacznych obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni naszego kraju. Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi substancjami chemicznymi, najczęściej są to: azotany, fosforany, substancje ropopochodne, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych wysypisk odpadów, z baz paliwowych i stacji sprzedaży paliw do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia siarczanami występują przede wszystkim na terenach uprzemysłowionych, azotanami i fosforanami na terenach rolniczych (są one także przyczyną degradacji zbiorników wodnych). STAN OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć następujących klas jakości wód podziemnych: Klasa I wody bardzo dobrej jakości, w których: a) wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla badanych wód podziemnych ( tła hydrogeochemicznego) b)wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka Klasa II wody dobrej jakości, w których: a) wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby Klasa III wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka Klasa IV wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka Klasa V wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka Na terenie powiatu m. Białystok badania wód podziemnych prowadzono w 3 studniach należących do krajowej sieci monitoringu wód podziemnych, które były opomiarowane przez Państwowy Instytut Geologiczny. 17

18 Od 2008 roku w wyniku przeprowadzonych prac nad modernizacją sieci zoptymalizowano liczbę badanych studni. Stąd od 2008 roku zaniechano badań na obszarze powiatu m. Białystok. Wyniki badań wykonanych w latach przedstawiono poniżej. Jakość wód podziemnych w latach Nr Miejscowość / Gmina Białystok/ Białystok [sk] Białystok Jurowce 6c/ Białystok [sw.6c] Białystok/ Białystok [p] Głębokość stropu (m) Użytkowanie terenu Wody 2,4 7 G 4,8 5 G 3,3 7 G Klasa wód / przekroczone wskaźniki III/ HPO 4 Ib/ bp Ib/ bp Ib/ bp III/ N NO2 Ib/ bp Ib/ bp III/ N NO2, Ib/ bp II/ ChZT Ia/ ChZT III/ Mn Ia/ bp II/ bp III/ Mn II/ bp III/ Mn II/ bp IV/ N NO2 II/ bp źródło:pig OBJAŚNIENIA DO TABELI Rodzaj studni: [sw] studnia wiercona [sk] studnia kopana [p] piezometr Rodzaj wód: G gruntowe wody płytkiego krążenia o swobodnym zwierciadle wody Użytkowanie terenu dominujący sposób użytkowania w promieniu 500 m 5 nieużytki naturalne 7 obszary zabudowane bp brak przekroczeń wskaźników nie prowadzono badań. Jakość wód w studni nr 735 odpowiadała w 1999 r. wodom zadowalającej jakości, a w 2000 i 2001r. wodom bardzo dobrej jakości. Od 2002 r. PIG zaprzestał wykonywania badań w tej studni. Jakość wód w studni nr 736 (ujęcie w Jurowcach studnia 6c) należy uznać za niską (w 2007r. wody niezadowalającej jakości). Stwierdzono przekroczenia norm azotynów (2000, 2001, 2007), co świadczy o przeniknięciu do warstwy wodonośnej zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Jakość wód w studni nr 738 odpowiadała od 2004 roku wodom dobrej jakości (we wcześniejszych latach jakość wody była bardzo dobrej jakości). Należy podkreślić, że przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanieczyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE ODPADY PRZEMYSŁOWE Według danych uzyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie Białegostoku w 2009 r. wyniosła 122,2 tys. Mg co stanowiło 16% odpadów wytworzonych na terenie całego województwa podlaskiego. 18

19 Odpady wytworzone (z wyłączeniem odpadów komunalnych) w ciągu roku Jednostka terytorialna [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] powiat m. Białystok 164,2 157,3 165,4 136,3 149,0 161,9 167,4 177,2 122,2 woj. podlaskie 744,6 807,1 927,5 887,4 927,9 957,4 1057,2 838,3 737,9 źródło: GUS Korzystnym zjawiskiem jest ilość odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) poddawanych procesom odzysku, która bliska jest ilości odpadów wytwarzanych. Udział odpadów poddanych odzyskowi w ilości odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych) w ciągu roku Jednostka terytorialna [%] [%] [%] [%] [%] [%] [%] [%] [%] powiat m. Białystok źródło: GUS ODPADY KOMUNALNE Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe, obiekty handlowo usługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. Ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie powiatu w latach źródło: GUS W latach roczna ilość zebranych odpadów komunalnych na terenie miasta uległa wyraźnemu zmniejszeniu. W 2009r. zebrano ,23 Mg odpadów, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosło 267,93 kg/mieszkańca/rok 2. Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe, obiekty handlowo usługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich składowanie na składowiskach. Problem zmniejszenia ilości odpadów komunalnych trafiających na składowiska w Polsce, wynika m.in. z niedoskonałości systemu pobierania opłat za ich wywóz z gospodarstw domowych. W budownictwie wielorodzinnym, opłaty są pobierane nie od ilości wytwarzanych odpadów, ale od ilości osób w nim mieszkających. Jeszcze gorsze rozwiązania funkcjonują w wyliczeniach opłat w budownictwie indywidualnym, gdzie mieszkańcy samodzielnie deklarują wielkość pojemników na odpady i częstotliwość ich wywożenia. Taka polityka nie wpływa korzystnie na zmniejszenie masy odpadów faktycznie wytwarzanych. Ich ilość mogłaby być także dużo mniejsza, gdyby większy nacisk położono na ich bezpośrednie zagospodarowanie (segregacja na potrzeby recyklingu czy kompostowanie na nawóz). 2 Masa odpadów w przeliczeniu na mieszkańca zależy od poziomu życia, struktury zabudowy, poziomu obsługi oraz sposobu ogrzewania budynków 19

20 STAN Na terenie Białymstoku, istniejące systemy gromadzenia odpadów komunalnych podzielono na 3 grupy 3 : tradycyjnego gromadzenia odpadów (zbierane do pojemników na zmieszane odpady komunalne), selektywnego gromadzenia odpadów, gromadzenie odpadów wielkogabarytowych i poremontowych, Do największych podmiotów gospodarczych zajmujących się odbiorem odpadów działających na terenie miasta można zaliczyć Przedsiębiorstwo Usługowo Handlowe MPO sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Usługowo Asenizacyjne ASTWA sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Przemysłowo Usługowo Handlowe CZYŚCIOCH sp. z o.o., Spółdzielnia Mieszkaniowa ZACHĘTA. Od początku 2008 r. działają dwie nowe firmy EKOPARTNER i Mobilna Obsługa Przedsiębiorstw sp. k. Selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest przez przedsiębiorstwa: PUH MPO sp. z o.o., PUA ASTWA sp. z o.o., PPUH Czyścioch sp. z o.o., Spółdzielnia Mieszkaniowa Zachęta, Kółko rolnicze i Melior s. c.. Łączna ilość zebranych w latach odpadów stanowiła zaledwie ok. 2 % masy zebranych zmieszanych odpadów komunalnych. Zebrane w sposób selektywny odpady przekazywane są firmom posiadającym stosowne zezwolenia w zakresie zagospodarowania odpadami (odzysku). Przedsiębiorstwo MPO sp. z o.o. posiada własną linię do segregacji surowców wtórnych, wobec czego selektywnie zebrane odpady są poddawane wtórnej segregacji, po czym po otrzymaniu partii wysyłkowej przekazywane finalnym odbiorcom prowadzącym działalność w zakresie odzysku odpadów. Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach posiada własną sortownię, na której oddzielane są odpady opakowaniowe ze strumienia odpadów komunalnych. Odpady wielkogabarytowe z terenu miasta odbierane są przez firmy wywozowe świadczące usługi odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Odpady z terenu miasta kierowane są do Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach k/białegostoku. Jest to jeden z największych tego typu zakładów w Polsce. Trafiają tu zmieszane odpady komunalne oraz odpady przemysłowe inne niż niebezpieczne. Zakład koncentruje się na segregacji i przekazywaniu do dalszej utylizacji poszczególnych grup odpadów oraz produkcji kompostu. Zakład wyposażony jest w nowoczesna sortownię, kompostownię i system zbierania odcieków. Trafia na nie około 120 tys. Mg odpadów balastowych i innych rocznie. ODPADY NIEBEZPIECZNE Informacje o odpadach niebezpiecznych pochodzą z ankiet przesyłanych do zakładów przez WIOŚ w Białymstoku. Z terenu powiatu m. Białystok dane uzyskano od 141 podmiotów. Łączna ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych w 2009 roku wyniosła 2 296,001 Mg w tym 367,304 Mg zostało przekazane do odzysku, 1 704,487 Mg unieszkodliwiono poza składowaniem, 210,842 Mg unieszkodliwiono przez składowanie. Tymczasowo zmagazynowano u wytwórcy 54,930 Mg. Sposób postępowania z odpadami niebezpiecznymi na terenie miasta Białystok w 2009 r. 9% 2% 16 % odzysk źródło: WIOŚ 73 % unieszkodliwiane poza składowaniem unieszkodliwiane przez składowanie magazynowane 3 źródło: Aktualizacja PGO dla miasta Białegostoku na lata