DLA RODZICÓW i OPIEKUNÓW (0-3 LAT)

Transkrypt

1 INFORMATOR DLA RODZICÓW POZNAń I POWIAT POZNAŃSKI DLA RODZICÓW i OPIEKUNÓW (0-3 LAT) rodzina na starcie wychowanie to wyzwanie

2 2 INFORMATOR RODZINA NA STARCIE NA STARCIE Wydawca: Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka w Poznaniu Opracowanie informatora: Justyna Żukowska-Zygmunt Izabela Kleczyńska ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Marzena Affeldt Monika Marczak Monika Stachowiak Adam Stepnowski-Said Konsultacja: Andrzej Stankiewicz konsultacja prawna Korekta: Media Rodzina projekt & ilustracje: Ewa Jakóbek ej!dizajn Wydanie pierwsze Zebrane dane, stan prawny na dzień r. Poznań ZASZŁAM W CIĄŻĘ, ZARAZ PORÓD 5 Prowadzenie ciąży 6 Dieta przyszłej mamy 7 Przygotowanie do porodu kondycja na 5! 8 Fundacja Rodzić po ludzku 10 Szpitale i oddziały ginekologiczno-położnicze 11 Rejestracja malucha 12 Wsparcie finansowe dla rodziców 18 Praca z brzuszkiem MOJE DZIECKO TRYSKA ZDROWIEM 21 Pierwsze wizyty u lekarza 23 Szczepienia pierwszy krok do ochrony zdrowia 24 Kiedy stan dziecka Cię niepokoi 26 Do apteki po leki

3 Spis treści 3 27 WRACAM DO PRACY RODACY 28 Urlop macierzyński 29 Urlop tacierzyński 30 Urlop wychowawczy 33 Opieka nad dzieckiem do lat 3 36 ŚWIADOMY RODZIC NA CZASIE 37 Projekt Rodzina na Starcie 38 Pomoc dla całej rodziny 44 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne 46 Gdy twoje dziecko potrzebuje szczególnej troski 48 Gdy jesteś w trudnej sytuacji materialnej 50 ZAŁĄCZNIKI (DLA ZAINTERESOWANYCH)

4 4 INFORMATOR RODZINA NA STARCIE ZASZŁAM W CIĄŻĘ, ZARAZ PORÓD

5 Zaszłam w ciążę, zaraz poród 5 PROWADZENIE CIĄŻY Jeśli planujesz ciążę, koniecznie przyjmuj kwas foliowy. Tak naprawdę najlepiej byłoby, gdybyś zaczęła łykać go kilka miesięcy przed zajściem w ciążę, wtedy Twój organizm zdąży zgromadzić niezbędne zapasy. To ważne! Kwas foliowy sprzyja prawidłowemu rozwojowi dziecka, zapobiega m.in. wadom układu nerwowego. Już teraz odstaw używki, przede wszystkim papierosy i alkohol, zwróć też uwagę, by odżywiać się racjonalnie powinnaś być w dobrej kondycji (zmiana trybu życia na zdrowszy przyda się także przyszłemu tacie!). Porozmawiaj o swoich macierzyńskich planach z lekarzem-ginekologiem, z pewnością zaleci Ci niezbędne badania i doradzi, które warto wykonać dodatkowo. Przed Ważne! Art. 2 ust. 1 pkt 3. ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) stanowi jednoznacznie, że osoby nie posiadające ubezpieczenia, ale posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, które nie ukończyły 18. roku życia lub są w okresie ciąży, porodu i połogu posiadają prawo do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych. Źródło: strona internetowa Ministerstwa Zdrowia, zakładka Matka i dziecko planowaną ciążą warto zrobić badania ogólne moczu, morfologię krwi, zbadać poziom glukozy w surowicy, wykonać badanie na obecność przeciwciał przeciw wirusowi różyczki (ich poziomu), przeciw wirusowi ospy, przeciw wirusowi toksoplazmozy i cytomegalii, wykonać badanie poziomu hormonów tarczycy, cytologię oraz badanie czystości pochwy. Otrzymane wyniki dostarczą lekarzowi informacji na temat stanu Twojego zdrowia i pozwolą na zastosowanie odpowiedniego leczenia jeszcze przed ciążą. Od początku ciąży masz prawo być pod bezpłatną opieką zarówno lekarza ginekologa jak i położnej środowiskowej. Postaraj się, by wizyty lekarskie były regularne, wykonuj zlecone przez lekarza badania kontrolne. Są one niezbędne, byś mogła upewnić się, że Twoja ciąża przebiega prawidłowo, a więc nie obawiaj się ich i nie zwlekaj z ich wykonaniem. Jeśli badania wykażą, że Twoja ciąża wymaga interwencji lekarskiej, szybka diagnoza i odpowiednia opieka mogą w znacznym stopniu zmniejszyć konsekwencje ewentualnych nieprawidłowości. Badania prenatalne Kobiety w ciąży często nie wiedzą, że mają prawo do wykonania badań prenatalnych. Badania takie dają szansę na wczesne zdiagnozowanie wad płodu i podjęcie szybkiego leczenia w celu uratowania zdrowia nienarodzonego dziecka. Skierowanie na badania prenatalne to nie przywilej przysługujący tylko niektórym kobietom, ale prawo do pewnej informacji, które przysługuje wszystkim przyszłym matkom!

6 6 INFORMATOR RODZINA NA STARCIE Kto kwalifikuje się do programu bezpłatnych badań prenatalnych? Program badań prenatalnych finansowanych przez NFZ realizowany jest przez wiele szpitali, klinik oraz prywatnych placówek medycznych. Jest on kierowany do kobiet, które są w ciąży i mają 35 lub więcej lat oraz do tych, które znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka wad genetycznych płodu. Aby móc skorzystać z prawa do bezpłatnego badania, musisz otrzymać skierowanie od lekarza specjalisty ginekologa, położnika. Placówki realizujące program w ramach umowy z Wielkopolskim OW NFZ: Poznań-Grunwald NZOZ Specjalistyczne Centrum Zdrowia Kobiety ul. Ułańska 21 nr U5 (wejście od strony ul. Grunwaldzkiej) tel NZOZ EUROMEDICUS ul. Wojskowa 1B/15 filia przy ul. Wojskowej 3C lok. 11 tel Poznań-Jeżyce Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu ul. Polna 33 tel , NZOZ Centrum Diagnostyki Ginekologia, Położnictwo, USG Plac Spiski 1 tel (Źródło: DIETA PRZYSZŁEJ MAMY Na stan zdrowia Twojego dziecka wpływa nie tylko sposób odżywiania w czasie ciąży, ale i to, co jesz przed poczęciem malucha. Ważne jest skomponowanie mądrej diety, dającej organizmowi wszystkie elementy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Przez pierwszych 8 tygodni ciąży zarodek czerpie pożywienie z rezerw witaminowo- -mineralnych matki. Ich brak może zaburzyć jego rozwój. Zaleca się spożywanie 5 posiłków dziennie. Powinny one być oparte na produktach zbożowych (makarony, kasze, pieczywo), owocach i warzywach, produktach wysokobiałkowych (ryby, nabiał) i mlecznych oraz ziarnach. Należy wykluczyć słodycze i cukry proste, a zastąpić je węglowodanami złożonymi zawartymi w kaszach i makaronach. Białko warto czerpać z ryb morskich, które są dodatkowo cennym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych Omega-3. Bez większych ograniczeń możesz więc spożywać halibuta, makrelę, łososia, śledzia i sardynki. Należy też pamiętać, że żółte sery i twarogi zawierają znikome ilości wapnia. Dużo więcej jest go w serwatce czy jogurtach. Zamiast cukierków jedz suszone owoce oraz ziarna: pestki słonecznika, dyni, orzechy, migdały. Ogranicz ilość soli i tłuszczu, pij wystarczającą ilość wody (ok. 2-3 litrów). Pamiętaj też, że część witamin rozpuszcza się tylko w tłuszczach

7 Zaszłam w ciążę, zaraz poród 7 i bez nich są one właściwie nieprzyswajalne. Tłuszcz w Twojej diecie powinien stanowić ok. 20%. Co najmniej 3 miesiące przed planowaną ciążą i w pierwszych trzech miesiącach ciąży zażywaj kwas foliowy w dawce 0,4 mg na dobę. Jedz też bogate w tę witaminę warzywa zielonolistne, brukselkę, brokuły, rośliny strączkowe, kiełki pszenicy, mąkę i jej przetwory. Prawidłowy poziom kwasu foliowego zabezpiecza przed powstawaniem wad cewy nerwowej u płodu (np. rozszczepu kręgosłupa, wodogłowia). Jeżeli jesteś wegetarianką, powinnaś dostarczyć swojemu organizmowi dodatkowej porcji żelaza oraz około 6 gramów białka więcej niż zwykle. Niedobór żelaza może spowodować obniżenie płodności i być przyczyną niedokrwistości w ciąży. Pamiętaj, że żelazo wchłania się lepiej w towarzystwie produktów bogatych w witaminę C, natomiast kofeina (kawa, cola) i teina (czarna herbata) zmniejszają jego przyswajalność. Oczywisty jest, ale wart przypomnienia, absolutny zakaz spożywania alkoholu, palenia tytoniu oraz zażywania jakichkolwiek środków odurzających. Nie jesteś w stanie stwierdzić, jaka ilość alkoholu może zaburzyć rozwój Twojego dziecka, więc po prostu nie pij. Dzieci kobiet palących w czasie ciąży zawsze rodzą się z niższą wagą urodzeniową, co sprzyja niskiej odporności malucha. Alkohol, tytoń i środki odurzające obniżają zdolności intelektualne dziecka, opóźniają jego rozwój psychomotoryczny, mogą też być przyczyną nadpobudliwości. Nie wszyscy wiedzą, że ze względu na zagrożenie toksoplazmozą w czasie ciąży nie należy jeść surowego lub niedogotowanego mięsa (tatara, mięsa na kotlety mielone), a ze względu na listeriozę unikać trzeba niepasteryzowanego mleka, serów pleśniowych i nieprawidłowo przechowywanych lodów. Poza tym bez konsultacji z lekarzem nie zażywaj syntetycznych preparatów mineralno-witaminowych. Ich nadmiar w organizmie czasami prowadzi do uszkodzeń płodu. (Źródło: PRZYGOTOWANIE DO PORODU KONDYCJA NA 5! Czas oczekiwania na dziecko, jego narodziny, a potem pierwsze dni i tygodnie poświęcone na opiekę nad nim to okres niezwykły. Narodziny dziecka to wielka zmiana w trybie życia, w priorytetach i dokonywanych wyborach. W ciąży Twoje ciało zmienia się wraz z powiększającą się masą ciała i rosnącym brzuchem przesuwa się środek ciężkości, pogłębia się krzywizna kręgosłupa, a hormony rozluźniają więzadła stawowe. Dbanie o kondycję fizyczną w tym okresie jest bardzo ważne. WAŻNE! Pamiętaj, by zapytać lekarza, który opiekuje się Tobą i Twoją ciążą czy możesz wykonywać ćwiczenia i z jaką intensywnością. (Źródło:

8 8 INFORMATOR RODZINA NA STARCIE Skorzystaj z propozycji zajęć w szkole rodzenia, przygotowujących do aktywnego porodu i pierwszych tygodni rodzicielstwa oraz ćwiczeń dla kobiet w ciąży. Zapytaj lekarza prowadzącego ciążę lub swoją położną o bezpłatne zajęcia w najbliższej szkole rodzenia. Ćwiczenia w ciąży pomogą Ci zachować dobrą formę, zapobiegną wielu dolegliwościom ciążowym i przygotują ciało do porodu. Ćwicząc, pogłębiasz kontakt ze swoim ciałem, uczysz się dostosowywać oddech do wysiłku, dzięki czemu podczas porodu łatwiej sobie poradzisz. Dzięki tym ćwiczeniom będziesz miała więcej energii, poprawisz krążenie krwi i trawienie, wzmocnisz mięśnie okolic miednicy, narządów rodnych, nauczysz się relaksować i rozluźniać ciało, poprawisz kondycję swojego kręgosłupa, nauczysz się głęboko i spokojnie oddychać, co przyda się podczas porodu. FUNDACJA Rodzić po Ludzku Fundacja Rodzić po Ludzku jest organizacją pozarządową pożytku publicznego, działającą na rzecz kobiet w ciąży i matek małych dzieci. Jej celem jest ułatwienie każdej kobiecie urodzenia dziecka w godnych warunkach, gdy jest otoczona szacunkiem oraz troskliwą i uważną opieką ze strony personelu, przy wsparciu bliskich jej osób. DEKALOG RODZENIA PO LUDZKU 1. Kobieta rodząca ma prawo do pełnej informacji, do życzliwej, serdecznej opieki oraz do szacunku ze strony personelu. Personel nie może traktować rodzącej niegrzecznie, lekceważąco, bezosobowo. Kobieta ma też prawo do pełnej i zrozumiałej dla siebie informacji o postępach porodu, podawanych środkach, zabiegach i ich skutkach, a także o zdrowiu dziecka i ewentualnym jego leczeniu. 2. Kobieta ma prawo wyboru miejsca urodzenia dziecka. Kobieta może zgodnie z prawem wybrać dowolny szpital, a także rodzić w izbie porodowej lub w domu. Jeśli w wybranym przez kobietę szpitalu nie ma miejsc, wtedy personel powinien zatroszczyć się o to, aby trafiła ona tam, gdzie warunki są jak najbardziej zbliżone do oczekiwanych przez nią. 3. Przyszli rodzice powinni mieć możliwość przygotowania się do porodu. Każda kobieta w ciąży powinna mieć dogodny dostęp do szkół prowadzonych przy szpitalach, przychodniach i innych placówkach. Jeżeli najbliższa szkoła jest zbyt odległa, to wszelkich wyjaśnień lub instruktażu powinna udzielić położna lub lekarz prowadzący ciążę. 4. Kobieta ma prawo do swobody podczas porodu. Rodząca powinna mieć swobodę w poruszaniu się i wyborze najdogodniejszej pozycji, a także w jedzeniu i piciu podczas porodu. Personel powinien proponować

9 Zaszłam w ciążę, zaraz poród 9 niefarmakologiczne metody wspierania porodu i zachęcać do korzystania z nich. Ograniczenie swobody usprawiedliwiają wyłącznie przyczyny medyczne, a nie wygoda personelu. 5. Kobieta musi wyrazić zgodę na środki i zabiegi stosowane podczas porodu. Kobieta powinna być pytana o zgodę na zastosowanie jakichkolwiek interwencji medycznych w czasie porodu. Rutynowe stosowanie środków i zabiegów, takich jak indukcja porodu, przebicie pęcherza płodowego, nacięcie krocza czy znieczulenie petydyną (dolarganem), powinno zostać ograniczone zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia. Medyczne interwencje powinny być uzasadnione indywidualną sytuacją rodzącej i jej dziecka. 6. Poród jest wydarzeniem intymnym. Rodząca ma prawo domagać się, aby poród odbywał się w miejscu i w sposób gwarantujący poszanowanie jej godności oraz poczucia intymności. To samo tyczy się wszystkich badań i zabiegów. Każda kobieta powinna być pytana o zgodę na obecność przy badaniach i porodzie studentek położnictwa, studentów medycyny. 7. Poród to wydarzenie rodzinne. Kobieta ma prawo do tego, by towarzyszył jej ktoś bliski. Może to być mąż lub partner życiowy, matka, siostra lub inna osoba, wspierająca rodzącą i dająca jej poczucie bezpieczeństwa. Szpital nie może w tej kwestii stawiać ograniczeń formalnych i finansowych. 8. Od pierwszych chwil po porodzie zdrowy noworodek powinien przebywać z matką. Dziecko ma prawo do kontaktu z matką ciało do ciała i pozostania z nią aż do zakończenia pierwszego karmienia. Badanie dziecka i inne czynności wokół niego powinny odbywać się po pierwszym karmieniu. Na oddziale położniczym matka powinna mieć możliwość przebywania bez ograniczeń z dzieckiem w tzw. systemie rooming-in (sale dla matek z dziećmi). Nie zwalnia to jednak personelu z obowiązku opieki nad dzieckiem, wspierania matki w karmieniu piersią, uczenia pielęgnacji. Matki powinny być otoczone uwagą i troskliwością personelu. 9. Kobieta i dziecko mają prawo do kontaktu z rodziną. Szpital nie powinien, bez uzasadnionego powodu, zabraniać lub utrudniać matce i dziecku kontaktu z rodziną. Odwiedziny powinny być tak zorganizowane, aby nie zakłócały pracy oddziału i nie naruszały intymności innych kobiet. 10. Rodzenie po ludzku powinno być dostępne w ramach ubezpieczenia. Zapewnienie każdej kobiecie dostępu do wyżej opisanego standardu nie może być tylko indywidualną sprawą lekarzy, położnych czy też pojedynczych placówek, ale jest obowiązkiem władz publicznych. Władze publiczne powinny stać na straży równego dostępu do świadczeń opieki okołoporodowej, przestrzegania praw pacjenta oraz praktyki położniczej opartej na dowodach naukowych.

10 10 INFORMATOR RODZINA NA STARCIE SZPITALE i ODDZIAŁY GINEKOLOGICZNO- -POŁOŻNICZE Poznań-Grunwald Specjalistyczny ZOZ nad Matką i Dzieckiem w Poznaniu Szpital Świętej Rodziny - Oddział Ginekologiczno-Położniczy - Oddział Patologii Ciąży - Oddział Neonatologiczny ul. Jarochowskiego Poznań tel Poznań-Jeżyce Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu ul. Polna Poznań tel Szpital im. F. Raszei - oddział Ginekologiczno-Położniczy z Patologią Ciąży - Oddział Noworodkowy ul. Mickiewicza Poznań tel Poznań-Stare Miasto Szpital Wojewódzki w Poznaniu Lutycka - oddział Położniczo-Ginekologiczny z Pododdziałem Ginekologicznym, Pododdziałem Porodowym, Pododdziałem Położnictwa, Perinatologii i Rozrodczości - oddział Noworodkowy z Pododdziałem Intensywnej Opieki Neonatologicznej ul. Juraszów 7/ Poznań tel , , Ważne! Komunikat Ministerstwa Zdrowia w sprawie nakłaniania do korzystania z urlopu macierzyńskiego przed porodem. W związku z kierowanymi do Departamentu Matki i Dziecka prośbami o wyjaśnienie sytuacji, w której hospitalizowane kobiety w ciąży oczekujące na rozpoczęcie porodu nie uzyskują z tego tytułu zwolnień lekarskich i muszą korzystać z urlopu macierzyńskiego informujemy iż art ustawy z 26 czerwca 1974 Kodeks Pracy (Dz. U r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) stanowi, że Co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu. Nie oznacza to obowiązku kobiet do korzystania z tego prawa, a jedynie taką możliwość. Hospitalizowane kobiety w ciąży oczekujące na poród powinny otrzymać zaświadczenie o niezdolności do pracy a szpital zobowiązany jest takie zaświadczenie wystawić. Szpital nie ma prawa oczekiwać, żeby kobieta ciężarna w okresie hospitalizacji korzystała z urlopu macierzyńskiego. Źródło: strona internetowa Ministerstwa Zdrowia, zakładka Matka i dziecko

11 Zaszłam w ciążę, zaraz poród 11 REJESTRACJA MALUCHA W szpitalu, w którym urodziłaś dziecko, otrzymasz informator, w którym podany jest termin stawiennictwa w USC, dokumenty konieczne do zarejestrowania dziecka i dotyczące wypłaty świadczenia tzw. becikowego. Zaświadczenie o przyjściu maleństwa na świat tzw. zgłoszenie urodzenia jest dostarczane przez szpital do właściwego USC. W przypadku urodzenia dziecka w Poznaniu, właściwy jest Urząd Stanu Cywilnego w Poznaniu przy ul. Libelta, sala 140 operacyjna. Dziecku możecie nadać maksymalnie dwa imiona. Trzy pierwsze odpisy aktu urodzenia wydawane są bez dodatkowych opłat. Pamiętaj! Zgłoszenie urodzenia zastępuje zameldowanie dziecka. Urząd Stanu Cywilnego dokonuje zameldowania dziecka, niekoniecznie w Poznaniu. USC automatycznie przesyła informację o pojawieniu się nowego obywatela do właściwej ewidencji ludności, gdzie od 2 do 6 tygodni trwa procedura nadania dziecku numeru PESEL. Numer PESEL odbiera się w dziale Ewidencji Ludności w miejscu zameldowania dziecka. Urodzenie dziecka zgłasza: ojciec albo matka dziecka, lekarz albo położna obecna przy porodzie, zakład opieki zdrowotnej, jeśli urodzenie nastąpiło w takim zakładzie, pełnomocnik pełnomocnictwo musi być dokonane na piśmie i zawierać imię, jakie ma być nadane dziecku. Oprócz wymaganych dokumentów pełnomocnik musi mieć dowód osobisty swój i osoby, której jest pełnomocnikiem. W zależności od stanu cywilnego matki do rejestracji noworodka wymagane są różne dokumenty. Jeśli w chwili urodzenia dziecka byliście małżeństwem, rejestracji malucha może dokonać sam ojciec dziecka, bez obecności matki. Pamiętaj jednak, aby przedstawić w urzędzie odpis aktu małżeństwa. Może oczywiście to uczynić również matka. Jeżeli w chwili urodzenia dziecka nie byliście małżeństwem, a ojciec dziecka chce uznać ojcostwo wobec dziecka, musicie oboje udać się do kierownika USC, gdzie ojciec i matka złożą oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa. W obu przypadkach rejestracji należy pamiętać o posiadaniu ważnych dowodów osobistych. Jeżeli matka dziecka urodziła się poza Poznaniem, przedstawia dodatkowo odpis skrócony aktu urodzenia. Bardzo ważne! Jeżeli stan cywilny matki dziecka jest inny niż panna, to wymagane jest przedstawienie odpisu aktu małżeństwa wraz z adnotacją o rozwodzie (dotyczy matek rozwiedzionych, które zawierały związek małżeński poza Poznaniem) lub odpisu aktu zgonu współmałżonka (jeżeli zgon współmałżonka został zarejestrowany w innym USC).

12 12 INFORMATOR RODZINA NA STARCIE WSPARCIE FINANSOWE DLA RODZICÓW Becikowe jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka Tzw. becikowe w wysokości 1000 zł na dziecko, przysługuje wszystkim, niezależnie od uprawnień do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz od dochodu rodziny. Wprowadzone ustawą z 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 12, poz. 67). Becikowe jest świadczeniem rodzinnym. Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) w art. 21 ust. 1 pkt 8 stanowi, iż świadczenia rodzinne są wolne od podatku dochodowego. ÎÎZałączniki przykładowy wzór zaświadczenia, który może być stosowany do 31 grudnia 2011 r. Pisemny wniosek o becikowe można złożyć w urzędzie gminy lub w ośrodku pomocy społecznej (w miejscu, gdzie wypłacane są świadczenia rodzinne) w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin Ważne! Komunikat Ministerstwa Zdrowia w sprawie nowelizacji ustawy zmieniającej zasady wypłaty jednorazowego dodatku do zasiłku rodzinnego (tzw. becikowe ) z tytułu urodzenia dziecka oraz jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka W związku z wejściem w życie ustawy z 5 marca 2010 r. o zmianie ustawy świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 50, poz. 301) zmieniły się zasady wypłacania zasiłku i zapomogi z tytułu urodzenia dziecka tzw. becikowego. Przedmiotową ustawą dokonano zmiany art. 9 ust. 8 ustawy o świadczeniach rodzinnych, dopuszczając możliwość wystawiania zaświadczeń potwierdzających pozostawanie kobiety w ciąży pod opieką medyczną także przez położną. Ta zmiana spowoduje konieczność wydania nowego rozporządzenia, które zastąpi rozporządzenie Ministra Zdrowia z 18 września 2009 r. w sprawie formy opieki medycznej nad kobietą w ciąży (Dz. U. Nr 163, poz. 1305). Przedmiotowa nowelizacja zawiesza do 31 grudnia 2011 r. obowiązek dołączania do wniosku o wypłatę becikowego lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka zaświadczenia, które potwierdzałoby, że kobieta pozostawała pod opieką medyczną w okresie od 10 tygodnia ciąży do porodu. Zgodnie z art. 3 ustawy z 5 marca 2010 r. o zmianie ustawy świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wystarczy potwierdzenie co najmniej jednego badania, wykonanego przez ginekologa lub położną. Obecnie wzór takiego zaświadczenia nie jest określony przepisami prawa, w związku z tym podmioty wypłacające świadczenie powinny honorować każdy rodzaj zaświadczenia, pod warunkiem, że umożliwia identyfikację osoby wystawiającej to zaświadczenie. Źródło: strona internetowa Ministerstwa Zdrowia, zakładka Matka i dziecko

13 Zaszłam w ciążę, zaraz poród 13 dziecka (zmiana wprowadzona w czerwcu 2007 r., wcześniej obowiązywał termin 3 miesięcy). Wniosek złożony po terminie będzie pozostawiony bez rozpoznania. W przypadku rodziców zameldowanych na terenie miasta Poznania wniosek o wypłatę świadczenia można złożyć jednocześnie z rejestracją dziecka. Wypłaty świadczenia dokonuje Poznańskie Centrum Świadczeń (PCŚ) w 3 formach: przelew na konto osobiste wskazane przez klienta, przekaz pocztowy, przekaz na konto, jeżeli rodzic jest świadczeniobiorcą PCŚ. Jednostka prowadząca: Poznańskie Centrum Świadczeń. Wymagane dokumenty: uwierzytelniona kopia dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby ubiegającej się o jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się dziecka, skrócony odpis aktu urodzenia dziecka albo odpis zupełny aktu urodzenia w przypadku, gdy ojciec dziecka jest nieznany, lub inny urzędowy dokument potwierdzający wiek dziecka, zaświadczenie lekarskie potwierdzające pozostawanie pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu (pobierz druk zaświadczenia). W toku postępowania administracyjnego Poznańskie Centrum Świadczeń ma prawo żądać dostarczenia innych dokumentów niezbędnych do prawidłowego rozpatrzenia sprawy. Miejsce złożenia dokumentów Pełnej informacji na temat zasad przyznawania i wypłacania jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka, a także druki wniosków o ustalenie prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka można uzyskać w Punkcie Obsługi Klienta Poznańskiego Centrum Świadczeń z siedzibą w Poznaniu przy ul. Wszystkich Świętych 1 w godzinach: poniedziałek wtorek, środa, czwartek piątek Informacje udzielane są także drogą telefoniczną tel Opłaty: rozpatrzenie wniosku i wydanie decyzji administracyjnej nie podlega żadnym opłatom. Termin i sposób załatwienia: postępowanie w sprawie ustalenia prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka kończy się wydaniem decyzji administracyjnej w terminie 30 dni od daty złożenia kompletu dokumentów. Od decyzji w sprawie ustalenia prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka służy stronie prawo wniesienia odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu w terminie 14 dni od daty jej otrzymania. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem Poznańskiego Centrum Świadczeń. Inne informacje: Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje: niezależnie od wysokości dochodu, w kwocie 1000 zł jednorazowo, matce lub ojcu, albo opiekunowi prawnemu lub faktycznemu dziecka, jeżeli wniosek o jej wypłatę zostanie złożony w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka,

14 14 INFORMATOR RODZINA NA STARCIE jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną potwierdzoną zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym przez położną (z wyłączeniem osób będących prawnymi lub faktycznymi opiekunami dziecka) w przypadku dziecka objętego opieką faktyczną lub opieką prawną a także w przypadku dziecka przysposobionego jeżeli wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka zostanie złożony w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką lub od dnia przysposobienia nie później niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. WAŻNE! Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka nie przysługuje, jeżeli wniosek o jej wypłatę zostanie złożony po upływie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka. Wniosek złożony po terminie pozostawia się bez rozpatrzenia. Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka przysługuje jednorazowo w wysokości 1000 zł. Jest to tak zwany drugi tysiąc becikowego przysługujący najbiedniejszym rodzinom. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód netto rodziny z roku poprzedzającego okres zasiłkowy, w przeliczeniu na osobę, nie przekracza kwoty 504 zł, a w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne 583 zł. Do ustalenia dochodu rodziny niezbędnym dokumentem jest zaświadczenie z urzędu skarbowego. Dla kogo dodatek? Jak stanowi art. 9 ustawy o świadczeniach rodzinnych, dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje: matce, ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka. W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko. Należy pamiętać, że ustawa o świadczeniach rodzinnych podaje następującą definicję opiekuna faktycznego jest to osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem, która wystąpiła do sądu rodzinnego z wnioskiem o przysposobienie tego dziecka. Nie jest zatem opiekunem faktycznym babcia dziecka pozostawionego pod jej opieką przez rodziców, którzy np. wyjechali za granicę do pracy sezonowej. W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko. Zatem rodzina z bliźniakami otrzyma dwa dodatki na każde z dzieci po 1000 zł. Wniosek o dodatek z tytułu urodzenia dziecka składa się do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje w wysokości 170 zł miesięcznie

15 Zaszłam w ciążę, zaraz poród 15 na dziecko, nie więcej jednak niż 340 zł na wszystkie dzieci. W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160 zł na wszystkie dzieci. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ: drugi z rodziców dziecka nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany, powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone. Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie. Dodatek przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka) albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres: 24 miesięcy kalendarzowych, 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu, 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności. W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub opiekunów prawnych dziecka przysługuje jeden dodatek. Dodatek nie przysługuje, jeżeli osoba ubiegająca się o dodatek: bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy, podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego, oraz gdy dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem dziecka przebywającego w zakładzie opieki zdrowotnej, w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego do okresu zatrudnienia wymaganego do nabycia prawa do dodatku zalicza się okres zatrudnienia na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

16 16 INFORMATOR RODZINA NA STARCIE Dodatek przysługujący za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej wynosi 80 zł miesięcznie. Dodatek przysługuje na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka) albo opiekunowi prawnemu dziecka. Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego wynosi miesięcznie: 60 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia, 80 zł na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 24 roku życia. Dodatek przysługuje: matce lub ojcu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka) albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony) na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku: do ukończenia 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności, powyżej 16. roku życia do ukończenia 24. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności. Ulga na dziecko Kto odliczy ulgę? Prawo do ulgi przysługuje podatnikowi podatku dochodowego od osób fizycznych, uzyskującemu dochody opodatkowane na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej. Ulga prorodzinna polega na odliczeniu stosownej kwoty na każde dziecko od podatku dochodowego po dokonaniu odliczeń z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne. Ulga przysługuje na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym podatnik: wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

17 Zaszłam w ciążę, zaraz poród 17 Kwota odliczenia Kwota odliczenia wynosi 92,67 zł miesięcznie na każde dziecko, jeżeli w każdym miesiącu status prawny dziecka spełnia podstawowe wymogi małoletność, pozostawanie pod opieką itp. Nawet gdy trwa to jeden dzień (dziecko urodziło się 31. albo 2. osiągnęło pełnoletność), to ulga przysługuje w pełnej kwocie miesięcznej. Jeżeli w tym samym miesiącu w stosunku do dziecka wykonywana była władza rodzicielska, pełniona funkcja opiekuna prawnego lub rodziny zastępczej, to za ten miesiąc każdy z podatników może odliczyć 1/30 kwoty 92,67 zł za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem. Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Na powyższych zasadach z odliczenia może również skorzystać podatnik, który w związku z wykonywaniem ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej utrzymywał w roku podatkowym pełnoletnie dziecko: które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywało zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkole, o której mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskało dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej. Krajowa Informacja Podatkowa czynna do poniedziałku do piątku w godzinach od 7.00 do Infolinia: z tel. stac.: z tel. kom.:

18 18 INFORMATOR RODZINA NA STARCIE PRACA Z BRZUSZKIEM Praca zawodowa nie szkodzi prawidłowo rozwijającej się ciąży, pod warunkiem że wiesz, w jaki sposób zadbać o siebie i nienarodzone dziecko. Polskie prawo dobrze Cię chroni do chwili porodu. Potem wszystko zależy wyłącznie od woli pracodawcy. Jeżeli nie pracujesz, a chciałabyś podnieść swoje kwalifikacje, skontaktuj się ze swoim Urzędem Miasta/Gminy i zapytaj o projekty skierowane dla kobiet w ciąży lub przebywających na urlopie wychowawczym/ macierzyńskim. Zdarza się, że organizowanych jest wiele warsztatów, które są bezpłatne ze względu na dofinansowanie. Urzędy miejskie i gminne to źródło informacji, dotyczących działań w Twojej okolicy. Na stronach internetowych ogłaszane są nabory do realizowanych projektów. Sprawdź, co się dzieje w Twoim mieście! POZNAŃ Urząd Miasta Poznań Pl. Kolegiacki Poznań Tel POWIAT POZNAŃSKI Urząd Miasta i Gminy Buk ul. Ratuszowa Buk tel Urząd Gminy Czerwonak ul. Źródlana Czerwonak tel Urząd Gminy Dopiewo ul. Leśna Dopiewo tel Urząd Gminy Kleszczewo ul. Poznańska Kleszczewo tel Urząd Gminy Komorniki ul. Stawna Komorniki tel Urząd Miasta i Gminy Kostrzyn ul. Dworcowa Kostrzyn tel Urząd Miasta i Gminy Kórnik Pl. Niepodległości Kórnik tel Urząd Miasta Luboń Pl. E. Bojanowskiego Luboń tel Urząd Miasta Mosina Pl. 20 Października Mosina tel Urząd Miasta i Gminy Murowana Goślina ul. Poznańska Murowana Goślina tel

19 Zaszłam w ciążę, zaraz poród 19 Sprawdź, co się dzieje w Twoim mieście! Urząd Miasta i Gminy Pobiedziska ul. Kościuszki Pobiedziska tel Urząd Gminy Tarnowo Podgórne ul. Poznańska Tarnowo Podgórne tel Urząd Miasta Puszczykowo ul. Podleśna Puszczykowo tel Urząd Gminy Rokietnica ul. Golęcińska Rokietnica tel Urząd Miasta i Gminy Stęszew ul. Poznańska Stęszew tel Urząd Gminy Suchy Las ul. Szkolna Suchy Las tel Urząd Miasta i Gminy Swarzędz ul. Rynek Swarzędz tel

20 20 INFORMATOR RODZINA NA STARCIE Moje dziecko tryska zdrowiem