Stal dupleks w efekcie składu chemicznego

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Stal dupleks w efekcie składu chemicznego"

Transkrypt

1 Stal dupleks i jej spawalność PROF. DR HAB. INŻ. Jerzy Nowacki, ZAKŁAD SPAWALNICTWA, ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE, CZŁONEK RADY NAUKOWEJ CZASOPISMA STAL METALE & NOWE TECHNOLOGIE W artykule przedstawiono rozwój odpornych na korozję stali dupleks, mikrostrukturę, właściwości, zastosowania oraz metalurgiczne podstawy spawalności odpornej na korozję austenityczno-ferrytycznej stali dupleks na tle innych chromowo-niklowych stali nierdzewnych. W oparciu o analizę spawalności stali dupleks i badania eksperymentalne autora sformułowano podstawowe zasady spawania wielkogabarytowych konstrukcji z tej stali. RODZAJ STALI ferrytyczna X6Cr13 austenityczna X2CrNiMo lean dupleks X2CrNiN23 4 standard dupleks X2CrNiMoN superdupleks X2CrNiMoN hyper-dupleks X2CrNiMoN OZNACZENIE UNS S UNS S UNS S UNS S UNS S UNS S UMOWNA GRANICA PLASTYCZNOŚCI Rp 0,2, MPa WYTRZYMAŁOŚĆ NA ROZCIĄGANIE R m, MPa Tab. 1. Właściwości mechaniczne stali dupleks i stali ferrytycznej oraz austenitycznej WYDŁUŻENIE A, % ENERGIA ŁAMANIA KV, J TWARDOŚĆ, HB Stal dupleks w efekcie składu chemicznego i ferrytyczno-austenitycznej mikrostruktury skupia najlepsze właściwości chromowej stali ferrytycznej i austenitycznej, charakteryzując się wysoką granicą plastyczności, wytrzymałością na rozciąganie i ciągliwością oraz odpornością na korozję ogólną, wżerową i naprężeniową. Dzięki stosunkowo małej zawartości niklu jest tańsza od tradycyjnej nierdzewnej stali austenitycznej. Stal dupleks na tle stali odpornych na korozję Rozwój współczesnych stali dupleks jest efektem wzrostu cen wysokoniklowej Duplex steel and its weldability Słowa kluczowe: stal dupleks, spawalność, mikrostruktura złącza spawanego Keywords: duplex steel, weldability, microstructure of the welded joint The paper presents the development of corrosion-resistant duplex steels, their microstructure, properties and applications, as well as the metallurgical basis of weldability of corrosion-resistant austenitic-ferritic duplex steel as compared to other chromium-nickel stainless steels. Based on the analysis of duplex steel and the author s research, basic principles of welding large structures made of this steel have been formulated. stali austenitycznej, potrzeb przemysłu oraz opracowania procesów odwęglania argonowo-tlenowego i odwęglania próżniowo-tlenowego w hutnictwie umożliwiających produkcję stali odpornych na korozję o wysokiej czystości. Stal dupleks dzieli się na cztery grupy: lean dupleks mającą dobrą spawalność, ale najmniejszą odporność korozyjną; standard dupleks najszerzej stosowana dwufazowa stal odporna na korozję; superdupleks o zawartości chromu ok. 25% oraz zwiększonej zawartości molibdenu i azotu, cechująca się wysoką odpornością na korozję; hyper-dupleks wysokostopowa o najwyższej odporności korozyjnej. Miejsce stali dupleks wśród stali odpornych na korozję oraz przykładowe składy chemiczne, właściwości mechaniczne i jej rozwój przedstawiono na rys. 1-3 i w tab. 1. Stal dupleks krystalizuje zgodnie z układem równowagi (rys. 4) w temperaturze ok C utworzeniem ferrytu i podczas dalszego chłodzenia przemiany ferryt w austenit. Prędkość chłodzenia i równowaga składników ferryto- i austenitotwórczych decydują o udziale ferrytu i austenitu oraz o wydzieleniach faz. Prawidłowo dobrany cykl cieplny przemian stali zapewnia uzyskanie optymalnego udziału faz w strukturze 50% ferrytu i 50% austenitu (rys. 5). Większa energia liniowa spawania i mniejsza szybkość chłodzenia po spawaniu powodują większy udział austenitu w spoinie (rys. 6), mniejsza energia liniowa spawania i większa szybkość chłodzenia po spawaniu powodują większy udział ferrytu w spoinie. Rys. 1. Zawartość Cr i Ni w stali dupleks w porównaniu z innymi stalami odpornymi na korozję; stal: 1 austenityczna; 2 ferrytyczno-austenityczna; 3 utwardzana wydzieleniowo; 4 ferrytyczna; 5 martenzytyczna 110 W R Z E S I E Ń- P A Ź D Z I E R N I K 2014

2 Wzrost udziału austenitu w strukturze zwiększa ciągliwość i udarność oraz odporność na działanie korozji stali dupleks, a wzrost udziału ferrytu zwiększa jej wytrzymałość na rozciąganie, granicę plastyczności i twardość (rys. 7). Udarność stali ferrytyczno-austenitycznej w temperaturze pokojowej jest porównywalna do stali austenitycznej, jednak wraz z obniżaniem temperatury maleje. Temperatura przejścia w stan kruchy stali dupleks wynosi ok. -50 C (rys. 8). W trakcie krystalizacji i chłodzenia po spawaniu stali dupleks mogą zachodzić liczne procesy wydzieleniowe prowadzące do powstania strukturalnie zróżnicowanych faz (tab. 2). Tylko dwie pierwsze fazy wymienione w tab. 2 ferryt i austenit są pożądane w strukturze stali dupleks. Pozostałe mają niekorzystny wpływ na jej właściwości mechaniczne lub odporność korozyjną. Spawalność stali dupleks Podczas wielościegowego spawania blach o dużej grubości największe znaczenie ma wpływ parametrów spawalniczego cyklu cieplnego na strukturę i właściwości złącza. W warunkach złożonego cyklu cieplnego spawania uprzednio wykonane ściegi spoiny i strefa wpływu ciepła podlegają bowiem wielokrotnym i złożonym przemianom struktury. Dlatego warunki cieplne spawania stali dupleks muszą być tak zaplanowane, aby stosunek austenitu do ferrytu były bliski 50:50 oraz by w strukturze złącza nieobecne były wymienione w tab. 2 fazy wtórne. Wpływ składników stopowych ferrytotwórczych i austenitotwórczch na równowagę ferrytu i austenitu wyraża się w postaci równoważników zawartości chromu i niklu. Równoważnik zawartości chromu Cr jest równy sumie zawartości chromu oraz innych składników ferrytotwórczych pomnożonej przez wskaźniki ich wpływu na udział ferrytu w strukturze. Równoważnik zawartości chromu Ni jest równy sumie zawartości niklu oraz innych składników austenitotwórczych pomnożonej przez wskaźniki ich wpływu na udział austenitu w strukturze. Równoważnik (ekwiwalent) zawartości chromu i niklu według Schaefflera (rys. 9) oblicza się z zależności: Rys. 2. Charakterystyka stali dupleks w porównaniu z innymi stalami odpornymi na korozję Rys. 3. Rozwój stali dupleks na przestrzeni lat według wskaźnika odporności na korozję wżerową (Pitting Resistance Equivalent Number, PREN = 1xCr% + 3,3xMo% + 16xN%). Podano nazwę handlową oraz oznaczenia zgodnie z UNS oraz numer stali wg EN Cr eq = %Cr + %Mo + l,5 x %Si + 0,5 x %Nb, = %Ni + 30 x %C + 0,5 x %Mn. Wpływ azotu na zawartość ferrytu i austenitu w złączu określa wykres DeLonga (rys. 10), w którym równoważnik niklu obliczany jest według zależności: = %Ni + 30 x %N + 30 x %C. Wpływ miedzi na zawartość ferrytu i austenitu w złączu określa wykres WRC (rys. 11), opracowany przez Welding Research Council. Równoważnik zawartości chromu i niklu obliczany jest w tym przypadku z zależności: Cr eq = Cr + Mo + 0,7 Nb, = Ni + 35 C + 20 N + 0,25 Cu. W R Z E S I E Ń- P A Ź D Z I E R N I K

3 Rys. 5. Obraz mikrostruktury stali dupleks X2CrNiN23 4 o zawartości ferrytu 50% trawiono odczynnikiem Murakami (KOH 10 g; K 3 Fe(CN) 6 10 g; H 2 O 100 ml) Rys. 6. Obraz mikrostruktury stali dupleks X2CrNiN23 4 o zawartości ferrytu 44%, trawiono Murakami Rys. 4. Układ równowagi fazowej stopów Fe-Cr-Ni przy stężeniu 70% Fe Podczas spawania wielościegowego w wyniku wielokrotnego nagrzewania i chłodzenia w przedziale temperatury C wytworzonych już ściegów i strefy wpływu ciepła zachodzą powtarzające się przemiany i, których efektem jest zmiana udziału ferrytu i austenitu w strukturze. Po zakończeniu procesu krystalizacji spoiny podczas chłodzenia lub w czasie kolejnego cyklu cieplnego w spawaniu wielościegowym lub wyżarzaniu w przedziale temperatury C w stalach dupleks mogą zachodzić przemiany struktury, których efektem jest pojawienie się faz wtórnych (tab. 2), powodujących zmniejszenie udarności i odporności na korozję złączy spawanych stali dupleks. Decydujący wpływ na właściwości złącza mają trzy typy faz wtórnych: austenit wtórny 2 ; faza ; azotki chromu Cr 2 N i CrN. Stale dupleks wykazują wyższą odporność na tworzenie pęknięć krystalizacyjnych w porównaniu do stali austenitycznych. Skłonność stali do tworzenia tych pęknięć jest zależna od stosunku równoważnika chromu do równoważnika niklu Cr ek. Przy małym Cr ek fazą, która pierwsza krystalizuje, jest austenit i skłonność do tworzenia pęknięć krystalizacyjnych wzrasta. Powyżej pewnej granicznej wartości stosunku Cr ek fazą, która rozpoczyna krystalizację, jest ferryt, co powoduje zmniejszenie skłonności do tworzenia się pęknięć krystalizacyjnych. Rys. 7. Wpływ udziału ferrytu %F na właściwości mechaniczne stali dupleks zawierającej 23% Cr, 3% Mo, 0,05% C Rys. 8. Zależność pracy łamania KV w funkcji temperatury badania T stali odpornych na korozję Pęknięcia zwłoczne występujące po procesie spawania wywołane są sztywnością całej konstrukcji i naprężeniami w złączu. Zapobiegać im można poprzez zmiany konstrukcyjne lub poprzez dobór materiału dodatkowego do spawania o odpowiednio wysokiej granicy plastyczności. Spawanie stali dupleks Złącza spawane stali dupleks w odpowiedzialnych konstrukcjach muszą wypełnić wymagania stawiane przepisami odbiorowymi. Dobór parametrów spawania stali dupleks jest kompromisem między wydajnością spawania a jakością złącza. Musi on uwzględniać konieczność optymalnego udziału ferrytu i austenitu w całym złączu oraz zabezpieczenie przed kruchością spowodowaną wydzieleniami faz międzymetalicznych i kruchością 475 spowodowaną zbyt wolnym 112 W R Z E S I E Ń- P A Ź D Z I E R N I K 2014

4 Fazy pierwotne powstające w wyniku krystalizacji i chłodzenia po krystalizacji RODZAJ FAZY Fazy wtórne powstające w wyniku oddziaływań cieplnych poniżej temperatury przemiany ferryt austenit Ferryt Austenit Tab. 2. Składniki fazowe w stalach dupleks X2CrNiMoN TEMPERATURY TRWAŁOŚCI, C od temperatur ujemnych do ok C od temperatur ujemnych do ok C STĘŻENIE MASOWE PIERWIASTKÓW, % Fe Cr Ni Mo INNE 54,5 27,9 8,4 2,9 N: 0,05 55,5 27,0 10 3,6 N: 0,54 Austenit wtórny ,8 25,3 11,2 2,4 N: 0,19 Ferryt wys. chromowy Si: 3 Azotek chromu Cr 2 N ,6 85,5 4,8 V: 5,2; N Azotek chromu CrN ,8 83,1 9,3 Mn: 1,8; N Azotek Fe 7 Mo 13 N ,4 34,9 2,6 34 N Węglik M 23 C C Węglik M 7 C FeCr Fe 36 Cr 12 Mo ,2 26,7 3,1 22 bogata w Cu Cu G Si: 14 R Fe 28 Cr 13 Mo ,8 25,4-28 Co: 1,8 Fe-Cr-Mo ,4 23,9 5,7 23 Mn: 4 Lavesa Fe 2 Mo chłodzeniem w przedziale temperatur C. Dobór parametrów spawania ma na celu zapewnienie nie tylko wysokich właściwości eksploatacyjnych złącza, ale także małe zużycie spoiwa oraz powtarzalność jakości spoin (tab. 3). Podsumowanie Zastosowanie stali dupleks na konstrukcje spawane jest powodem zainteresowania jej spawalnością. Stale dupleks uważa się za stosunkowo łatwo spawalne, jednak stwarzające trudności podczas spawania konstrukcji o dużych rozmiarach prowadzące do strat finansowych wynikających z konieczności napraw i dodatkowych badań złączy spawanych. Trudności w spawaniu dużych konstrukcji powodowane są: małą tolerancją stali dupleks na odstępstwa od optymal- reklama W R Z E S I E Ń- P A Ź D Z I E R N I K

5 Rys. 10. Wykres DeLonga umożliwiający ocenę składu fazowego złączy spawanych ze stali austenityczno-ferrytycznej z azotem Rys. 9. Wykres Schaeflera zależności struktury spoiny stali austenityczno-ferrytycznej od składu chemicznego wyrażonego za pomocą równoważników niklu i chromu Rys. 12. Obraz prawidłowej mikrostruktury spoiny stali dupleks X2CrNiN23 4 o zawartości ferrytu 40%, trawiono Murakami Rys. 13. Obraz prawidłowej mikrostruktury strefy wpływu ciepła spawanym złączu stali dupleks X2CrNiN23 4 o zawartości ferrytu 41%, trawiono Murakami Rys. 11. Wykres WRC-92 pozwalający na oceną udziału ferrytu w złączach spawanych ze stali austenityczno-ferrytycznej z dodatkiem miedzi ETAP SPAWANIA REKOMENDACJA OGÓLNA SMAW, SAW, GTAW, GMAW, FCAW; najczęściej 136 (FCAW) drutem rdzeniowym, 121 (SAW) drutem pełnym pod topnikiem i 111 metoda spawania (SMAW) elektrodą otuloną (ponad 80% prac spawalniczych konstrukcji dużych wymiarów wykonywanych jest metodą FCAW) w celu uzyskania równowagi udziału ferryt austenit, właściwości mechanicznych i odporności korozyjnej dobierane są elektrody o większej zawartości składników stopowych (głównie Cr, Ni, N) niż materiał rodzimy w zależności od gatunku stali i metody spawania stosowane są gazy ochronne: argon, argon z dodatkiem 10-20% materiał dodatkowy helu i 1-2% azotu i 1-25% dwutlenku węgla w celu ochrony grani złącza spawanego w rurociągach ze stali dupleks jako gaz formujący stosuje się czysty argon i azot lub ich mieszanki najczęściej stosowanymi podkładkami w spawaniu stali dupleks metodą FCAW są glinokrzemianowe kształtki spiekane nieco większy odstęp progowy i kąt ukosowania niż dla stali nierdzewnej ferrytycznej i austenitycznej zapewnienie wysokiej czy- przygotowanie do spawania stości krawędzi mechaniczne czyszczenie szczotkami ze stali nierdzewnej brak podgrzewania wstępnego dokładne suszenie elektrod i krawędzi blachy przed spawaniem energia liniowa spawania: 0,5-2,5 kj/mm temperatura międzyściegowa: ºC szybkość chłodzenia zapewniająca równo- warunki spawania wagę ferrytu i austenitu i brak wydzieleń faz wtórnych zabiegi dokładne mechaniczne czyszczenie szczotkami ze stali nierdzewnej brak obróbki cieplnej po spawaniu trawienie złącza po spawaniu Tab. 3. Podstawowe postulaty spawania wielkogabarytowych konstrukcji ze stali dupleks nych warunków spawania; wrażliwością na dużą sztywność konstrukcji; wysokimi wymaganiami odbioru. Jako podstawowe zasady spawania konstrukcji ze stali dupleks należy przyjąć: gruntowną kontrolę materiałów spawalniczych; minimalizację zanieczyszczeń rowka spawalniczego; minimalizację naprężeń w wyniku przestrzegania kolejności montażu; minimalizację wad i niezgodności spawalniczych w wyniku przestrzegania standardów technologicznych: obróbki brzegów, sczepiania i żłobienia, czystości spawanych krawędzi, działań korygujących i spawania; utrzymanie wysokiej sprawności sprzętu spawalniczego; stosowanie automatyzacji i mechanizacji spawania; unikanie rutyny nabytej w spawaniu innych stali. Piśmiennictwo 1. Brytan Z.: Struktura i własności odpornych na korozję stali ferrytyczno-austenitycznych spiekanych z chłodzeniem konwekcyjnym. Praca doktorska, Politechnika Śląska, Gliwice Kawiak M., Nowacki J.: Właściwości mechaniczne połączeń spawanych stali duplex. Inżynieria Materiałowa, nr 6/2003, s Łabanowski J., Krzysztofowicz K., Ossowska A.: Naprężeniowe pękanie korozyjne symulowanych stref wpływu ciepła złączy spawanych stali dupleks. Inżynieria Materiałowa, nr 6/2003, s Łukojć A., Nowacki J.: Przemiany strefy wpływu ciepła w czasie wielościegowego spawania stali duplex. Przegląd Spawalnictwa, nr 4/2004, s Nowacki J.: Stal dupleks w konstrukcjach spawanych. Wydawnictwo WNT, Warszawa W R Z E S I E Ń- P A Ź D Z I E R N I K 2014

Stale niestopowe jakościowe Stale niestopowe specjalne

Stale niestopowe jakościowe Stale niestopowe specjalne Ćwiczenie 5 1. Wstęp. Do stali specjalnych zaliczane są m.in. stale o szczególnych własnościach fizycznych i chemicznych. Są to stale odporne na różne typy korozji: chemiczną, elektrochemiczną, gazową

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI: Przedmowa Spawalność stali Definicja spawalności stali Wpływ składników stopowych na spawalność stali 19

SPIS TREŚCI: Przedmowa Spawalność stali Definicja spawalności stali Wpływ składników stopowych na spawalność stali 19 SPIS TREŚCI: Przedmowa 11 1. Spawalność stali 13 1.1. Definicja spawalności stali 13 1.2. Wpływ składników stopowych na spawalność stali 19 2. Pękanie połączeń spawanych 23 2.1. Pęknięcia gorące 23 2.1.1.

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: MIM IS-s Punkty ECTS: 5. Kierunek: Inżynieria Materiałowa Specjalność: Inżynieria spajania

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: MIM IS-s Punkty ECTS: 5. Kierunek: Inżynieria Materiałowa Specjalność: Inżynieria spajania Nazwa modułu: Spawalność stali Rok akademicki: 2013/2014 Kod: MIM-2-202-IS-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Kierunek: Inżynieria Materiałowa Specjalność: Inżynieria

Bardziej szczegółowo

Co to jest stal nierdzewna? Fe Cr > 10,5% C < 1,2%

Co to jest stal nierdzewna? Fe Cr > 10,5% C < 1,2% Cr > 10,5% C < 1,2% Co to jest stal nierdzewna? Stop żelaza zawierający 10,5% chromu i 1,2% węgla - pierwiastki, przyczyniające się do powstania warstwy wierzchniej (pasywnej) o skłonności do samoczynnego

Bardziej szczegółowo

7 czerwca 2008

7 czerwca 2008 www.puds.pl 7 czerwca 2008 INSTYTUT SPAWALNICTWA w Gliwicach Osobliwości spawania ferrytycznych stali nierdzewnych oraz stali typu duplex dr inż.. Jerzy Niagaj Klasyfikacja stali nierdzewnych Austenityczne

Bardziej szczegółowo

Austenityczne stale nierdzewne

Austenityczne stale nierdzewne Stowarzyszenie Stal Nierdzewna ul. Ligocka 103 40-568 Katowice e-mail: ssn@stalenierdzewne.pl www.stalenierdzewne.pl Austenityczne stale nierdzewne Strona 1 z 7 Skład chemiczny austenitycznych stali odpornych

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne stale bainityczne

Nowoczesne stale bainityczne Nowoczesne stale bainityczne Klasyfikacja, projektowanie, mikrostruktura, właściwości oraz przykłady zastosowania Wykład opracował: dr hab. inż. Zdzisław Ławrynowicz, prof. nadzw. UTP Zakład Inżynierii

Bardziej szczegółowo

... Definicja procesu spawania łukowego ręcznego elektrodą otuloną (MMA):... Definicja - spawalniczy łuk elektryczny:...

... Definicja procesu spawania łukowego ręcznego elektrodą otuloną (MMA):... Definicja - spawalniczy łuk elektryczny:... KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ SPRAWOZDANIE ĆWICZENIE SP-2 LABORATORIUM SPAJALNICTWA Temat ćwiczenia: Spawanie łukowe ręczne elektrodą otuloną Student: Grupa lab.: Prowadzący: Data wykonania ćwicz.: Ocena:

Bardziej szczegółowo

Skład chemiczny i wybrane własności mechaniczne stali nierdzewnych przeznaczonych na elementy złączne.

Skład chemiczny i wybrane własności mechaniczne stali nierdzewnych przeznaczonych na elementy złączne. www.stalenierdzewne.pl Strona 1 z 5 Skład chemiczny i wybrane własności mechaniczne nierdzewnych przeznaczonych na elementy złączne. Elementy złączne ze nierdzewnych (śruby, wkręty, nakrętki, podkładki,

Bardziej szczegółowo

Stal - definicja Stal

Stal - definicja Stal \ Stal - definicja Stal stop żelaza z węglem,plastycznie obrobiony i obrabialny cieplnie o zawartości węgla nieprzekraczającej 2,11% co odpowiada granicznej rozpuszczalności węgla w żelazie (dla stali

Bardziej szczegółowo

... Definicja procesu spawania gazowego:... Definicja procesu napawania:... C D

... Definicja procesu spawania gazowego:... Definicja procesu napawania:... C D KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ SPRAWOZDANIE ĆWICZENIE SP-1.1 LABORATORIUM SPAJALNICTWA Temat ćwiczenia: Spawanie gazowe (acetylenowo-tlenowe) Student: Grupa lab.: Prowadzący: Data wykonania ćwicz.: Ocena:

Bardziej szczegółowo

STALE ODPORNE NA KOROZJĘ

STALE ODPORNE NA KOROZJĘ STALE ODPORNE NA KOROZJĘ STALE ODPORNE NA KOROZJĘ stale zawierające co najmniej 10,5% chromu i max. 1,20% węgla (EN 100881:2007) Podział ze względu właściwości użytkowych stale nierdzewne stale żaroodporne

Bardziej szczegółowo

Stale lean duplex: własności i osobliwości spawania

Stale lean duplex: własności i osobliwości spawania INSTYTUT SPAWALNICTWA w Gliwicach Stale lean duplex: własności i osobliwości spawania dr inŝ. Jerzy Niagaj Klasyfikacja stali nierdzewnych Austenityczne - stale chromowo-niklowe lub chromowomanganowe,

Bardziej szczegółowo

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 185228

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 185228 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 185228 (21) Numer zgłoszenia: 331212 ( 13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 04.07.1997 (86) Data i numer zgłoszenia

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE ĆWICZENIE NR SP

SPRAWOZDANIE ĆWICZENIE NR SP SPRAWOZDANIE ĆWICZENIE NR SP-1 Student: Grupa lab.: Data wykonania ćwicz.: KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ LABORATORIUM SPAJALNICTWA Temat ćwiczenia: Spawanie gazowe acetylenowo-tlenowe i cięcie tlenowe

Bardziej szczegółowo

Zakres tematyczny. Podział stali specjalnych, ze względu na warunki pracy:

Zakres tematyczny. Podział stali specjalnych, ze względu na warunki pracy: STAL O SPECJALNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH FIZYCZNYCH I CHEMICZNYCH Zakres tematyczny 1 Podział stali specjalnych, ze względu na warunki pracy: - odporne na korozję, - do pracy w obniżonej temperaturze, - do pracy

Bardziej szczegółowo

The project "TEMPUS - MMATENG"

The project TEMPUS - MMATENG The project "TEMPUS - MMATENG" MAT SPAW PROGRAM WSPOMAGAJĄCY ANALIZĘ SPAWALNOŚCI STALI I OPRACOWANIE TECHNOLOGII SPAWANIA Janusz Mikuła, Dr.-eng. Hab., Professor, Director of Institute Material Engineering

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Nr 8. Laboratorium InŜynierii Materiałowej. Opracowali: dr inŝ. Krzysztof Pałka dr Hanna Stupnicka

ĆWICZENIE Nr 8. Laboratorium InŜynierii Materiałowej. Opracowali: dr inŝ. Krzysztof Pałka dr Hanna Stupnicka Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. inŝ. A. Weroński POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INśYNIERII MATERIAŁOWEJ Laboratorium InŜynierii Materiałowej ĆWICZENIE Nr 8 Opracowali: dr

Bardziej szczegółowo

WYBRANE ASPEKTY TECHNOLOGICZNE SPAWANIA STALI DWUFAZOWYCH ODPORNYCH NA KOROZJĘ

WYBRANE ASPEKTY TECHNOLOGICZNE SPAWANIA STALI DWUFAZOWYCH ODPORNYCH NA KOROZJĘ Daniel Medaj, Andrzej Skibicki 1) WYBRANE ASPEKTY TECHNOLOGICZNE SPAWANIA STALI DWUFAZOWYCH ODPORNYCH NA KOROZJĘ Streszczenie: Artykuł opisuje problematykę spawalności stali dwufazowych w aspekcie spawania

Bardziej szczegółowo

STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Ważniejsze grupy stali: stale spawalne o podwyższonej

Bardziej szczegółowo

OK Tigrod 308L (OK Tigrod 16.10)*

OK Tigrod 308L (OK Tigrod 16.10)* OK Tigrod 308L (OK Tigrod 16.10)* SFA/AWS A 5.9: ER 308L EN ISO 14343-A: W 19 9 L Spoiwo austenityczne o bardzo niskiej zawartości węgla, do spawania stali odpornych na korozję, zawierających ok. 18% Cr

Bardziej szczegółowo

www.puds.pl Praktyka obróbki stali nierdzewnych 12 czerwca 2007 INSTYTUT SPAWALNICTWA w Gliwicach Metody spawania stali nierdzewnych i ich wpływ na jakość spoin i powierzchni złączy spawanych dr inż..

Bardziej szczegółowo

Shield-Bright 308L (OK TUBROD 14.20)*

Shield-Bright 308L (OK TUBROD 14.20)* Shield-Bright 308L (OK TUBROD 14.20)* SFA/AWS A 5.22: E308LT1-1 E308LT1-4 EN ISO 17633-A: T 19 9 L P C 2 T 19 9 L P M 2 Rutylowy drut rdzeniowy do spawania we wszystkich pozycjach stali austenitycznych

Bardziej szczegółowo

... Definicja procesu spawania łukowego elektrodą topliwą w osłonie gazu obojętnego (MIG), aktywnego (MAG):...

... Definicja procesu spawania łukowego elektrodą topliwą w osłonie gazu obojętnego (MIG), aktywnego (MAG):... Student: KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ SPRAWOZDANIE ĆWICZENIE SP-3 LABORATORIUM SPAJALNICTWA Grupa lab.: Prowadzący: Temat ćwiczenia: Spawanie łukowe elektrodą topliwą w osłonach gazowych, GMAW Data

Bardziej szczegółowo

Materiały konstrukcyjne

Materiały konstrukcyjne Materiały konstrukcyjne 2 Stal Stal jest to materiał zawierający (masowo): więcej żelaza niż jakiegokolwiek innego pierwiastka; o zawartości węgla w zasadzie mniej niż 2%; zawierający również inne pierwiastki.

Bardziej szczegółowo

MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA

MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA WYKŁAD 3 Stopy żelazo - węgiel dr inż. Michał Szociński Spis zagadnień Ogólna charakterystyka żelaza Alotropowe odmiany żelaza Układ równowagi fazowej Fe Fe 3 C Przemiany podczas

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Nr 7. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż.

ĆWICZENIE Nr 7. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż. POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska Laboratorium Inżynierii Materiałowej ĆWICZENIE Nr 7 Opracował: dr inż.

Bardziej szczegółowo

7 czerwca 2008

7 czerwca 2008 www.puds.pl 7 czerwca 2008 www.outokumpu.com Stale Duplex Grupa wysoko wytrzymałych ych gatunków stali nierdzewnych www.outokumpu.com Spis treści Wprowadzenie Skład chemiczny, własności korozyjne oraz

Bardziej szczegółowo

... Definicja procesu spawania łukowego w osłonie gazu obojętnego elektrodą nietopliwą (TIG):...

... Definicja procesu spawania łukowego w osłonie gazu obojętnego elektrodą nietopliwą (TIG):... KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ SPRAWOZDANIE ĆWICZENIE SP-5.1 LABORATORIUM SPAJALNICTWA Student: Grupa lab.: Prowadzący: Temat ćwiczenia: Spawanie łukowe w osłonie gazu obojętnego elektrodą nietopliwą,

Bardziej szczegółowo

OK SFA/AWS A5.4: E308L-16 EN 1600: E 19 9 L R 1 1. rutylowa. Otulina:

OK SFA/AWS A5.4: E308L-16 EN 1600: E 19 9 L R 1 1. rutylowa. Otulina: OK 61.20 SFA/AWS A5.4: E308L-16 EN 1600: E 19 9 L R 1 1 Rutylowa elektroda do spawania stali typu 19%r 10%Ni. Odpowiednia także do spawania stali stabilizowanych o podobnym składzie chemicznym, z wyjątkiem

Bardziej szczegółowo

OZNACZENIE EGZAMINU KWALIFIKACYJNEGO SPAWACZA WEDŁUG PN-EN I PN-EN ISO

OZNACZENIE EGZAMINU KWALIFIKACYJNEGO SPAWACZA WEDŁUG PN-EN I PN-EN ISO OZNACZENIE EGZAMINU KWALIFIKACYJNEGO SPAWACZA WEDŁUG PN-EN 287-1 I PN-EN ISO 9606-2 Przykład : PN-EN 287-1 135 P FW 3.3 S t8.0 PB sl 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 1. NUMER NORMY : PN-EN 287-1 - Egzamin kwalifikacyjny

Bardziej szczegółowo

Materiałoznawstwo i obróbka cieplna w spawalnictwie Material science and heat treatment in welding. Liczba godzin/tydzień: 2W E, 2L,1C

Materiałoznawstwo i obróbka cieplna w spawalnictwie Material science and heat treatment in welding. Liczba godzin/tydzień: 2W E, 2L,1C Nazwa przedmiotu: Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy na specjalności: Spawalnictwo Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium, ćwiczenia I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK

Bardziej szczegółowo

Zawsze właściwa jakość. Zestawienie Gazów Osłonowych. Linde Gas

Zawsze właściwa jakość. Zestawienie Gazów Osłonowych. Linde Gas Zawsze właściwa jakość. Zestawienie Gazów Osłonowych Linde Gas Gazy osłonowe do spawania stali wysokostopowych Struktura Austenityczna MAG Drut pełny CRONIGON 2 CRONIGON S2 CRONIGON He20 CRONIGON He50

Bardziej szczegółowo

Metody łączenia metali. rozłączne nierozłączne:

Metody łączenia metali. rozłączne nierozłączne: Metody łączenia metali rozłączne nierozłączne: Lutowanie: łączenie części metalowych za pomocą stopów, zwanych lutami, które mają niższą od lutowanych metali temperaturę topnienia. - lutowanie miękkie

Bardziej szczegółowo

Badania wpływu cyklu cieplnego oraz technologii spawania na właściwości i strukturę złącz ze stali duplex

Badania wpływu cyklu cieplnego oraz technologii spawania na właściwości i strukturę złącz ze stali duplex Badania wpływu cyklu cieplnego oraz technologii spawania na właściwości i strukturę złącz ze stali duplex WSTĘP Obecny etap rozwoju inżynierii materiałowej charakteryzuje się poszukiwaniem ilościowych

Bardziej szczegółowo

PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Stal stopowa stop żelaza z węglem, zawierający do ok. 2% węgla i pierwiastki

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Nr 8. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Opracowali: dr inż. Krzysztof Pałka dr Hanna Stupnicka

ĆWICZENIE Nr 8. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Opracowali: dr inż. Krzysztof Pałka dr Hanna Stupnicka Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Laboratorium Inżynierii Materiałowej ĆWICZENIE Nr 8 Opracowali: dr inż.

Bardziej szczegółowo

Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu. Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach

Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu. Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotów Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Wpływ róŝnych rodzajów

Bardziej szczegółowo

PL 178509 B1 (13) B1. (51) IntCl6: C23C 8/26. (54) Sposób obróbki cieplno-chemicznej części ze stali nierdzewnej

PL 178509 B1 (13) B1. (51) IntCl6: C23C 8/26. (54) Sposób obróbki cieplno-chemicznej części ze stali nierdzewnej RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 178509 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 305287 (22) Data zgłoszenia: 03.10.1994 (51) IntCl6: C23C 8/26 (54)

Bardziej szczegółowo

Naprężenia i odkształcenia spawalnicze

Naprężenia i odkształcenia spawalnicze Naprężenia i odkształcenia spawalnicze Cieplno-mechaniczne właściwości metali i stopów Parametrami, które określają stan mechaniczny metalu w różnych temperaturach, są: - moduł sprężystości podłużnej E,

Bardziej szczegółowo

7 czerwca

7 czerwca www.puds.pl 7 czerwca 2008 LDX 2101 i 2304 Wysoko opłacalne stale Duplex, jako alternatywa dla austenitycznych gatunków w stali nierdzewnych www.outokumpu.com Zagadnienia Omawiane gatunki stali Korozja

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE ĆWICZENIE SP-1. LABORATORIUM SPAJALNICTWA Temat ćwiczenia: Spawanie gazowe (acetylenowo-tlenowe) i cięcie tlenowe. I.

SPRAWOZDANIE ĆWICZENIE SP-1. LABORATORIUM SPAJALNICTWA Temat ćwiczenia: Spawanie gazowe (acetylenowo-tlenowe) i cięcie tlenowe. I. SPRAWOZDANIE ĆWICZENIE SP-1 Student: Grupa lab.: Data wykonania ćwicz.: KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ LABORATORIUM SPAJALNICTWA Prowadzący: Temat ćwiczenia: Spawanie gazowe (acetylenowo-tlenowe) i cięcie

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Politechnika Łódzka Wydział Mechaniczny Instytut Inżynierii Materiałowej LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Ćwiczenie nr 5 Temat: Stale stopowe, konstrukcyjne, narzędziowe i specjalne. Łódź 2010 1 S t r

Bardziej szczegółowo

Emisja substancji o działaniu rakotwórczym przy spawaniu niskoenergetycznymi metodami łukowymi stali odpornych na korozję

Emisja substancji o działaniu rakotwórczym przy spawaniu niskoenergetycznymi metodami łukowymi stali odpornych na korozję Emisja substancji o działaniu rakotwórczym przy spawaniu niskoenergetycznymi metodami łukowymi stali odpornych na korozję dr inż. Jolanta Matusiak mgr inż. Joanna Wyciślik Chrom występuje w pyle powstającym

Bardziej szczegółowo

Wpływ warunków spawania na właściwości złączy różnoimiennych stali odpornych na korozję

Wpływ warunków spawania na właściwości złączy różnoimiennych stali odpornych na korozję Wydział Mechaniczny Krzysztof Samson Dyscyplina naukowa: Inżynieria Materiałowa ROZPRAWA DOKTORSKA Wpływ warunków spawania na właściwości złączy różnoimiennych stali odpornych na korozję The influence

Bardziej szczegółowo

KONTROLA STALIWA GXCrNi72-32 METODĄ ATD

KONTROLA STALIWA GXCrNi72-32 METODĄ ATD 54/14 Archives of Foundry, Year 2004, Volume 4, 14 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2004, Rocznik 4, Nr 14 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 KONTROLA STALIWA GXCrNi72-32 METODĄ ATD S. PIETROWSKI 1, G. GUMIENNY 2

Bardziej szczegółowo

Ocena spawalności stali konstrukcyjnych

Ocena spawalności stali konstrukcyjnych Ocena spawalności stali konstrukcyjnych Piotr Kozioł, Piotr Organek, doktoranci I roku Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej Opiekun naukowy: prof. dr hab. inż. Bronisław Gosowski,

Bardziej szczegółowo

NIEKTÓRE WŁASNOŚCI SPAWANYCH ZŁĄCZY MIESZANYCH STALI P91 ZE STALĄ 13HMF W STANIE NOWYM I PO DŁUGOTRWAŁEJ EKSPLOATACJI

NIEKTÓRE WŁASNOŚCI SPAWANYCH ZŁĄCZY MIESZANYCH STALI P91 ZE STALĄ 13HMF W STANIE NOWYM I PO DŁUGOTRWAŁEJ EKSPLOATACJI PL0000383 NEKTÓRE WŁASNOŚC SWANYCH ZŁĄCZY MESZANYCH STAL P91 ZE STALĄ W STANE NOWYM PO DŁUGOTRWAŁEJ EKSPLOATACJ MROSŁAW ŁOMOZK nstytut Spawalnictwa, Zakład Badań Spawalności i Konstrukcji Spawanych, Gliwice

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Samochodowych

Zespół Szkół Samochodowych Zespół Szkół Samochodowych Podstawy Konstrukcji Maszyn Materiały Konstrukcyjne i Eksploatacyjne Temat: CHARAKTERYSTYKA I OZNACZENIE STALIW. 2016-01-24 1 1. Staliwo powtórzenie. 2. Właściwości staliw. 3.

Bardziej szczegółowo

STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE

STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Podział stali stopowych ze względu na zastosowanie: stale konstrukcyjne stale narzędziowe stale o szczególnych właściwościach STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Ważniejsze grupy stali:

Bardziej szczegółowo

Newsletter nr 6/01/2005

Newsletter nr 6/01/2005 Newsletter nr 6/01/2005 Dlaczego stal nierdzewna jest odporna na korozję? (część II) Stalami nazywamy techniczne stopy żelaza z węglem i z innymi pierwiastkami, zawierające do 2 % węgla (symbol chemiczny

Bardziej szczegółowo

Stal duplex - rozwój mikrostruktury, własności mechaniczne, odporność korozyjna 2 METALFORUM 2010

Stal duplex - rozwój mikrostruktury, własności mechaniczne, odporność korozyjna 2 METALFORUM 2010 Gatunki, normy i zamienniki, obróbka cieplna oraz podstawowe własności. Politechnika Śląska w Gliwicach Wydział Mechaniczny-Technologiczny Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych 2 Plan prezentacji

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WŁASNOŚCI STRUKTURALNYCH I MECHANICZNYCH POŁĄCZEŃ SPAWANYCH W OBIEKTACH WIELKOGABARYTOWYCH ZE STALI SUPERDUPLEKS

ANALIZA WŁASNOŚCI STRUKTURALNYCH I MECHANICZNYCH POŁĄCZEŃ SPAWANYCH W OBIEKTACH WIELKOGABARYTOWYCH ZE STALI SUPERDUPLEKS UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY IM. JANA I JĘDRZEJA ŚNIADECKICH W BYDGOSZCZY WYDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Chudziński ANALIZA WŁASNOŚCI STRUKTURALNYCH I MECHANICZNYCH

Bardziej szczegółowo

STABILNOŚĆ STRUKTURALNA STALI P92 W KSZTAŁTOWANYCH PLASTYCZNIE ELEMENTACH RUROCIĄGÓW KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH ANDRZEJ TOKARZ, WŁADYSŁAW ZALECKI

STABILNOŚĆ STRUKTURALNA STALI P92 W KSZTAŁTOWANYCH PLASTYCZNIE ELEMENTACH RUROCIĄGÓW KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH ANDRZEJ TOKARZ, WŁADYSŁAW ZALECKI PL0400058 STABILNOŚĆ STRUKTURALNA STALI P92 W KSZTAŁTOWANYCH PLASTYCZNIE ELEMENTACH RUROCIĄGÓW KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH ANDRZEJ TOKARZ, WŁADYSŁAW ZALECKI Instytut Metalurgii Żelaza im. S. Staszica, Gliwice

Bardziej szczegółowo

PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH

PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH Stal stopowa - stop żelaza z węglem, zawierający do ok. 2 % węgla i pierwiastki (dodatki stopowe) wprowadzone celowo dla nadania stali wymaganych właściwości, otrzymany w

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE SP-2. Laboratorium Spajalnictwa. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska

ĆWICZENIE SP-2. Laboratorium Spajalnictwa. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Laboratorium Spajalnictwa ĆWICZENIE SP-2 Opracowali: dr inż. Mirosław Szala

Bardziej szczegółowo

Mgr inż. Jan Patocki (EWE,IWE) Zespół Szkół w Działoszynie. Zmiany zasad egzaminowania spawaczy

Mgr inż. Jan Patocki (EWE,IWE) Zespół Szkół w Działoszynie. Zmiany zasad egzaminowania spawaczy Mgr inż. Jan Patocki (EWE,IWE) Zespół Szkół w Działoszynie Zmiany zasad egzaminowania spawaczy Od 1 stycznia 2000 r. egzaminy spawaczy w Polsce odbywają się wg normy PN-EN 287-1, która zastąpiła normę

Bardziej szczegółowo

PRELIMINARY BROCHURE CORRAX. A stainless precipitation hardening steel

PRELIMINARY BROCHURE CORRAX. A stainless precipitation hardening steel PRELIMINARY BROCHURE CORRAX A stainless precipitation hardening steel Ogólne dane Właściwości W porównaniu do konwencjonalnych narzędziowych odpornych na korozję, CORRAX posiada następujące zalety: Szeroki

Bardziej szczegółowo

Kierunek studiów: Mechanika i Budowa Maszyn semestr II, 2016/2017 Przedmiot: Podstawy Nauki o Materiałach II

Kierunek studiów: Mechanika i Budowa Maszyn semestr II, 2016/2017 Przedmiot: Podstawy Nauki o Materiałach II Kierunek studiów: Mechanika i Budowa Maszyn semestr II, 201/2017 plan zajęć dla grupy M1 11 (wtorek 8.30-10.00) grupa temat osoba prowadząca sala 1 28.02.2017 Zajęcia organizacyjne dr inż. Paweł Figiel

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2015/2016 Kod: MIM s Punkty ECTS: 5. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Rok akademicki: 2015/2016 Kod: MIM s Punkty ECTS: 5. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Nazwa modułu: Metalurgia spawania Rok akademicki: 2015/2016 Kod: MIM-1-703-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Kierunek: Inżynieria Materiałowa Specjalność: - Poziom

Bardziej szczegółowo

OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. I. Wyżarzanie

OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. I. Wyżarzanie OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Cz. I. Wyżarzanie Przemiany przy nagrzewaniu i powolnym chłodzeniu stali A 3 A cm A 1 Przykład nagrzewania stali eutektoidalnej (~0,8 % C) Po przekroczeniu temperatury A 1

Bardziej szczegółowo

Rozwój metod spawania łukowego stali nierdzewnych w kierunku rozszerzenia możliwości technologicznych i zwiększenia wydajności procesu

Rozwój metod spawania łukowego stali nierdzewnych w kierunku rozszerzenia możliwości technologicznych i zwiększenia wydajności procesu INSTYTUT SPAWALNICTWA w Gliwicach Rozwój metod spawania łukowego stali nierdzewnych w kierunku rozszerzenia możliwości technologicznych i zwiększenia wydajności procesu dr inż. Jerzy Niagaj Podstawowe

Bardziej szczegółowo

Technologie Materiałowe II

Technologie Materiałowe II KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I SPAJANIA ZAKŁAD INŻYNIERII SPAJANIA Technologie Materiałowe II dr inż. Dariusz Fydrych, dr hab. inż. Jerzy Łabanowski, prof.nadzw. PG Kierunek studiów: Inżynieria Materiałowa

Bardziej szczegółowo

Stale odporne na korozję Zasady oznaczania stali odpornych na korozję

Stale odporne na korozję Zasady oznaczania stali odpornych na korozję Stale odporne na korozję Zasady oznaczania stali odpornych na korozję Gatunki, normy i zamienniki (PN, PN-EN, AISI, UNS) Charakterystyka stali odpornych na korozję, obróbka cieplna i własności mechaniczne

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Nr 5. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż.

ĆWICZENIE Nr 5. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż. POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska Laboratorium Inżynierii Materiałowej ĆWICZENIE Nr 5 Opracował: dr inż.

Bardziej szczegółowo

Producent wyrobów płaskich ze stali nierdzewnej i kwasoodpornej

Producent wyrobów płaskich ze stali nierdzewnej i kwasoodpornej Stainless Service Poland Producent wyrobów płaskich ze stali nierdzewnej i kwasoodpornej Fasada centrum serwisowego Stainless Service Poland w Siemianowicach Śląskich. 01 Stainless Service Poland Nasza

Bardziej szczegółowo

Obróbka cieplna stali

Obróbka cieplna stali Obróbka cieplna stali Obróbka cieplna stopów: zabiegi cieplne, które mają na celu nadanie im pożądanych cech mechanicznych, fizycznych lub chemicznych przez zmianę struktury stopu. Podstawowe etapy obróbki

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 342

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 342 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 342 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 13, Data wydania: 22 kwietnia 2015 r. Nazwa i adres INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

STAL DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH

STAL DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH STAL DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH STAL DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH BÖHLER M268 BÖHLER M268 VMR jest ulepszoną cieplnie stalą do przetwórstwa tworzyw sztucznych. Stal M268 VMR posiada doskonałą

Bardziej szczegółowo

WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WYBRANE WŁASNOŚCI STALIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO NA ŚCIERANIE

WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WYBRANE WŁASNOŚCI STALIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO NA ŚCIERANIE 59/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WYBRANE WŁASNOŚCI STALIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO

Bardziej szczegółowo

STRUKTURA I WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE ZŁĄCZY SPAWANYCH STALI FERRYTYCZNEJ X2CrNi12 ZE STALĄ AUSTENITYCZNĄ X5CrNi 18-10

STRUKTURA I WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE ZŁĄCZY SPAWANYCH STALI FERRYTYCZNEJ X2CrNi12 ZE STALĄ AUSTENITYCZNĄ X5CrNi 18-10 acta mechanica et automatica, vol.5 no.1(2011) STRUKTURA I WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE ZŁĄCZY SPAWANYCH STALI FERRYTYCZNEJ X2CrNi12 ZE STALĄ AUSTENITYCZNĄ X5CrNi 18-10 Krzysztof CIECHACKI *, Tadeusz SZYKOWNY

Bardziej szczegółowo

OK Tubrodur Typ wypełnienia: specjalny

OK Tubrodur Typ wypełnienia: specjalny OK Tubrodur 14.70 EN 14700: T Z Fe14 Drut rdzeniowy do napawania wytwarzający stopiwo o dużej zawartości węglików chromu, niezwykle odporne na zużycie przez ścieranie drobnoziarnistymi materiałami, takimi

Bardziej szczegółowo

Technologie Materiałowe II Spajanie materiałów

Technologie Materiałowe II Spajanie materiałów KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I SPAJANIA ZAKŁAD INŻYNIERII SPAJANIA Technologie Materiałowe II Spajanie materiałów Wykład 14 i 15 Spawalność podstawowych metali stosowanych w technice dr inż. Dariusz

Bardziej szczegółowo

Technologie Materiałowe II Spajanie materiałów

Technologie Materiałowe II Spajanie materiałów KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I SPAJANIA ZAKŁAD INŻYNIERII SPAJANIA Technologie Materiałowe II Spajanie materiałów Wykład 12 Lutowanie miękkie (SOLDERING) i twarde (BRAZING) dr inż. Dariusz Fydrych Kierunek

Bardziej szczegółowo

Stale austenityczne. Struktura i własności

Stale austenityczne. Struktura i własności Stale austenityczne Struktura i własności Ściśle ustalone składy chemiczne (tablica) zapewniające im paramagnetyczną strukturę austenityczną W celu uzyskania dobrej odporności na korozję wżerową w środowisku

Bardziej szczegółowo

Nierdzewna stal ferrytyczna

Nierdzewna stal ferrytyczna Nierdzewna stal ferrytyczna Wygórowane ceny niklu, głównego składnika stopowego najpopularniejszcych stali nierdzewnych - austenitycznych (ok. 8 % w składzie chemicznym), doprowadziły do znacznego wzrostu

Bardziej szczegółowo

STALE NARZĘDZIOWE DO PRACY NA GORĄCO

STALE NARZĘDZIOWE DO PRACY NA GORĄCO Ćwiczenie 9 Stale narzędziowe STALE NARZĘDZIOWE DO PRACY NA ZIMNO DO PRACY NA GORĄCO SZYBKOTNĄCE NIESTOPOWE STOPOWE Rysunek 1. Klasyfikacja stali narzędziowej. Ze stali narzędziowej wykonuje się narzędzia

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE KRAJOWEJ STALI 0H14N5MCuNb DO WYTWARZANIA LUTOWANYCH PRÓŻNIOWO KÓŁ WIRNIKÓW TURBOSPRĘŻAREK

ZASTOSOWANIE KRAJOWEJ STALI 0H14N5MCuNb DO WYTWARZANIA LUTOWANYCH PRÓŻNIOWO KÓŁ WIRNIKÓW TURBOSPRĘŻAREK ZASTOSOWANIE KRAJOWEJ STALI 0H14N5MCuNb DO WYTWARZANIA LUTOWANYCH PRÓŻNIOWO KÓŁ WIRNIKÓW TURBOSPRĘŻAREK PL0000376 JERZY BIELANIK, JERZY WAWSZCZAK Laboratorium Materiałoznawstwa WBiMR Politechniki Warszawskiej,

Bardziej szczegółowo

Inżynieria materiałowa : stal / Marek Blicharski. wyd. 2 zm. i rozsz. - 1 dodr. (PWN). Warszawa, Spis treści. Wstęp 11

Inżynieria materiałowa : stal / Marek Blicharski. wyd. 2 zm. i rozsz. - 1 dodr. (PWN). Warszawa, Spis treści. Wstęp 11 Inżynieria materiałowa : stal / Marek Blicharski. wyd. 2 zm. i rozsz. - 1 dodr. (PWN). Warszawa, 2017 Spis treści Wstęp 11 1. Wytwarzanie stali 13 1.1. Wstęp 13 1.2. Wsad do wielkiego pieca 15 1.3. Wytwarzanie

Bardziej szczegółowo

Ich właściwości zmieniające się w szerokim zakresie w zależności od składu chemicznego (rys) i technologii wytwarzania wyrobu.

Ich właściwości zmieniające się w szerokim zakresie w zależności od składu chemicznego (rys) i technologii wytwarzania wyrobu. STOPY ŻELAZA Ich właściwości zmieniające się w szerokim zakresie w zależności od składu chemicznego (rys) i technologii wytwarzania wyrobu. Ze względu na bardzo dużą ilość stopów żelaza z węglem dla ułatwienia

Bardziej szczegółowo

OK Autrod 1070 (OK Autrod 18.01)*

OK Autrod 1070 (OK Autrod 18.01)* OK Autrod 1070 (OK Autrod 18.01)* EN ISO 18273: S Al 1070 (Al99,7) Drut do spawania czystego aluminium, odporny na działanie czynników chemicznych i korozję atmosferyczną. Posiada dobre właściwości spawalnicze.

Bardziej szczegółowo

OK Autrod 308L (OK Autrod 16.10)*

OK Autrod 308L (OK Autrod 16.10)* OK Autrod 308L (OK Autrod 16.10)* SFA/AWS A 5.9: ER308L EN ISO 14343-A: S 19 9 L Drut do spawania pod topnikiem stali nierdzewnych typu 19%Cr, 10%Ni. Stopiwo, dzięki bardzo niskiej zawartości węgla, ma

Bardziej szczegółowo

Badania wrażliwości stali na spajanie oraz system wskaźników spawalności stali

Badania wrażliwości stali na spajanie oraz system wskaźników spawalności stali Badania wrażliwości stali na spajanie oraz system wskaźników spawalności stali Ocena wrażliwości stali na spajanie oraz wybór optymalnych warunków spajania jest bardzo trudnym zadaniem zwłaszcza, że przy

Bardziej szczegółowo

Proces spawania POLETYLENU

Proces spawania POLETYLENU Proces spawania POLETYLENU Wytwarzania jednostek pływających z polietylenu (termoplastów) metodą spawania ręcznego i ekstruzyjnego oraz zgrzewania jest znamienna tym, iż powstała konstrukcja jednostki

Bardziej szczegółowo

7 czerwca

7 czerwca www.puds.pl 7 czerwca 2008 Zastosowania dla materiałów serii ATI 201HP Olga Galitskaya, Przedstawicielstwo w Europie Wschodniej Mario Ruiz, Przedstawicielstwo w Hiszpanii 2008 ATI ATI Ogólnie 9,700 pracowników

Bardziej szczegółowo

EN 450B. EN 14700: E Z Fe3. zasadowa

EN 450B. EN 14700: E Z Fe3. zasadowa EN 450B EN 14700: E Z Fe3 Grubootulona elektroda do regeneracji zużytych części maszyn o wymaganej twardości napawanej powierzchni w stanie surowym minimum 40 HRC. UDT C Si Mn Mo 0,06 0,40 0,75 0,50 Twardość

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Politechnika Łódzka Wydział Mechaniczny Instytut Inżynierii Materiałowej LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Ćwiczenie nr 5 Temat: Stale niestopowe, stopowe, konstrukcyjne, narzędziowe, specjalne. Łódź 2010

Bardziej szczegółowo

MONITOROWANIE PRODUKCJI I KONTROLA JAKOŚCI STALIWA ZA POMOCĄ PROGRAMU KOMPUTEROWEGO

MONITOROWANIE PRODUKCJI I KONTROLA JAKOŚCI STALIWA ZA POMOCĄ PROGRAMU KOMPUTEROWEGO 50/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 MONITOROWANIE PRODUKCJI I KONTROLA JAKOŚCI STALIWA ZA POMOCĄ PROGRAMU

Bardziej szczegółowo

Normalizacja i ocena jakości metali. Stale spawalne o podwyższonej wytrzymałości

Normalizacja i ocena jakości metali. Stale spawalne o podwyższonej wytrzymałości Normalizacja i ocena jakości metali Stale spawalne o podwyższonej wytrzymałości 1 Spawalność - podstawowa własność niskostopowych stali spawalnych Spawalność jest właściwością technologiczną określającą

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU

Bardziej szczegółowo

MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA

MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA WYKŁAD 4 Żeliwa. Stale wysokostopowe dr inż. Michał Szociński Spis zagadnień Ogólna charakterystyka żeliw o o o Żeliwo szare Żeliwo sferoidalne Żeliwo białe Grafityzacja żeliwa

Bardziej szczegółowo

7 czerwca 2008

7 czerwca 2008 www.puds.pl 7 czerwca 2008 Produkty z Columbus Stainless Dlaczego gatunek stali 3CR12 jest tak wyjątkowy? Stal CS200 z 4% dodatkiem niklu alternatywny wybór Wstęp * Zależności między gatunkami Gdzie nadają

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ALUMINIUM NA NIEKTÓRE WŁAŚCIWOŚCI I STRUKTURĘ STALIWA

WPŁYW ALUMINIUM NA NIEKTÓRE WŁAŚCIWOŚCI I STRUKTURĘ STALIWA 23/15 Archives of Foundry, Year 2005, Volume 5, 15 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2005, Rocznik 5, Nr 15 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW ALUMINIUM NA NIEKTÓRE WŁAŚCIWOŚCI I STRUKTURĘ STALIWA J. KILARSKI

Bardziej szczegółowo

Badania wytrzymałościowe

Badania wytrzymałościowe WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. A.Meissnera w Ustroniu Badania wytrzymałościowe elementów drucianych w aparatach czynnościowych. Pod kierunkiem naukowym prof. V. Bednara Monika Piotrowska

Bardziej szczegółowo

OK Autrod 1070 (OK Autrod 18.01)*

OK Autrod 1070 (OK Autrod 18.01)* OK Autrod 1070 (OK Autrod 18.01)* EN ISO 18273: S Al 1070 (Al99,7) Drut do spawania czystego aluminium, odporny na działanie czynników chemicznych i korozję atmosferyczną. Posiada dobre właściwości spawalnicze.

Bardziej szczegółowo

LAF-Polska Bielawa 58-260, ul. Wolności 117 NIP: 882-152-92-20 REGON: 890704507 http://www.laf-polska.pl

LAF-Polska Bielawa 58-260, ul. Wolności 117 NIP: 882-152-92-20 REGON: 890704507 http://www.laf-polska.pl Podstawowe informacje o stali Stal jest stopem żelaza, węgla i innych pierwiastków stopowych o zawartości do 2,14 % węgla. W praktyce, jako stale oznacza się stopy, które najczęściej zawierają żelazo,

Bardziej szczegółowo

6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA

6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA 6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA 6.1. Cel ćwiczenia Zapoznanie się z rodzajami obróbki cieplno plastycznej i ich wpływem na własności metali. 6.2. Wprowadzenie Obróbką cieplno-plastyczną, zwaną potocznie

Bardziej szczegółowo

Opracowali: Adam Sajek Zbigniew Szefner

Opracowali: Adam Sajek Zbigniew Szefner Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: Komputerowe wspomaganie prac spawalniczych Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Specjalność: Inżynieria Spawalnictwa Opracowali: Adam Sajek Zbigniew Szefner

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY KONSTRUKCYJNE

MATERIAŁY KONSTRUKCYJNE Stal jest to stop żelaza z węglem o zawartości węgla do 2% obrobiona cieplnie i przerobiona plastycznie Stale ze względu na skład chemiczny dzielimy głównie na: Stale węglowe Stalami węglowymi nazywa się

Bardziej szczegółowo