Etnografia regionalna Polski. stroje i ich charakterystyka

Transkrypt

1 Etnografia regionalna Polski stroje i ich charakterystyka piątek, 18 czerwca 2010

2 Małopolska

3 Strój krakowski zachodni strój kobiecy dominują wzory kwieciste korale, gorset z sukna lub z aksamitu, zdobiony tył tiul - w strojach bogatych panien strój męski sukmana - biała, podbijana czerwonym suknem rogatywka(z pawim piórkiem) podkreśla miejski charakter ludności piątek, 18 czerwca 2010

4 Strój krakowski wschodni strój kobiecy strój męski jednobarwne tkaniny i kwiaty w jej kolorze stonowany, biały, zapaska, czepiec(kogucik) ze specjalną chustką na specjalne okazje od lat 40. XX w. spodnie w czerwono-niebieskie paski sukmana z czerwoną suką (kołnierzem wyszywanym czerwoną nicią) bogato zdobiony kaftan bez rękawów pas z brzękadłami piątek, 18 czerwca 2010

5

6 Strój góralski koszula - biała, płócienna, wyszywanie białym haftem angielskim lub ażurowym gorset - aksamit czarny(wpływ z krakowskiego) spódnica - jednobarwna, w drobny wzór floryczny fartuch buty - kierpce korale strój kobiecy strój męski kapelusik z piórkiem - dawniej z łańcuszkiem dziś z muszelkami koszula biała, pod szyją spięta spinką serdak - bezrękawnik, obecnie wyszywany spodnie - płócienne sukienne z lampasami, kistkami, parzenicami (wyszywanki na spodniach) - motyw rozety pas - bacowski; ciupaga cucha - zarzucana na ramiona; biała z ciemną lamówką, obecnie kwieciście kierpce piątek, 18 czerwca 2010

7

8 Śląsk

9 Górny Śląsk

10 Strój bytomski strój kobiecy kabotek - biały z koronką(dawniej haft biały i mereżka, dziś motywy roślinne) wełniana spódnica - szeroka w biodrach, węższa w tali kilka białych halek gorset sukienny obszyty jedwabną wstążką, tzw. wierzchni kaftan z aksamitu o luźnym kroju, do bioder, czarny - jakla (marynarka o wydłużonym stanie) jedwabny fartuch, dawniej płócienna zapaska z koronkowymi zębami u dołu chusty(szyltucha) i korale z zagniecionego ciasta chlebowego malowane czerwoną farbą biała koszula z czerwoną merażką na kołnierzu spodnie - sukienne czarne lub granatowe, tzw. bizoki lub jelenioki, a skorzoki to spodnie skórzane kamizelka sukienna czarna lub granatowa, obszyta czerwonym suknem: bruclek kaftan czarny - kamzela kapelusz - kania strój męski buty skórzane - sztyblety piątek, 18 czerwca 2010

11 kabotek z koronką

12 Strój górali śląskich archaiczny - nie podlegał zmianom, modom strój kobiecy strój męski przednia(modrzeniec) i tylnia zapaska spódnicy ciasnocka - zakładana na bluzkę, spłaszcza biust chusta na ramiona - łoktusa lub rańtuch kabotek - bufiaste rękawy, jednobarwne zakończenia czerwone nogawice - a la getry. Od 1,30m do 1,50m. Zakładano je na gorąco, po czym drapowano. Zabezpieczenie przed zimnem i skręceniem kostki. prosta, prostokątna koszula z haftowanymi wykończeniami - haft istebniański. To nitka wyszywała tło. kamizelka z rzędem metalowych guzików brak pasa bacowskiego strzechosz - kapelusz koronkowe czółko - dwuczęściowy czepek piątek, 18 czerwca 2010

13

14 Dolny Śląsk

15 Strój dolnośląski do zobaczenia już tylko w muzeach Charakterystyczne elementy: czepek z tkanin jedwabnych, złotych lub srebrnych brokatów ze wstążką, wyszywany w elementy florystyczne haftowane białe zapaski dopasowany kaftan kontrastowy strój - czarno-biały piątek, 18 czerwca 2010

16 Wielkopolska

17 Stroje wielkopolskie mnóstwo grup etnograficznych i mnóstwo różnych strojów różne kolory: czerwień(na Pałukach karmazyn), granat(lub modry) i czarny kobiece nakrycia głowy - czepki i kornety: szerokie, haftowane wstążki zawiązywane pod brodą haft biały, na tiulu piątek, 18 czerwca 2010

18 Biskupianie

19 Bambrzy

20 Strój pałuczański zaginął w XIX w. strój kobiecy strój męski sznurówka, spódnica(derdok) - farbowana w paski kilka halek florystyczny fartuszek wokół czepca kopka - fragment czepca z tiulu dla mężatek banty - taki cuś spuszczane z czepca. Zachowały się dzięki konkursom pasiasta spódnica kobiet - element wpływu mazowieckiego ryjok - męski ubiór głowy - z bukietem kwietnym, rózgą pałucką żupan męski - Jestem ubogi, ale żupan mam do samej podłogi dużo czerwieni(kolor np. rodu Nałęczów), m. in. pas kontuszowy dużo zieleni - pola są zielone to i strój też piątek, 18 czerwca 2010

21

22 Pomorze

23 Strój kaszubski zaginął w 2 poł. XIX w., początek XX w. - reaktywacja stroju strój kobiecy zgło - biała koszula liwik - gorset dla dziewcząt - biały lub granatowy; kabacik - dla mężatek spódnica(spodnia), czyli halka. Mogło ich być kilka, wierzchnia, tzw. czitel, suknia - obszerne i bardzo sfałdowane, jednolite w barwie(brunatne, granatowe, dziewczęta - niebieskie). Przejawy mody miejskiej - naszywki z taśm zapaska - szertuch - u panien biały, krótki; u mężatek obszerny, jednolity kolorystycznie jupa i kabat - wierzchnie okrycie z aksamitu sukmanki - wierzchnie okrycie na zimne dni chustka, czepiec - złotogłówie, złotnice - wyszywane złotą nicią - czepce wyszywane haftem kolorowym buty - czarne trzewiki do kostek ozdoby - tasiemki kolorowe do spinania mankietów, kołnierzyka, gorsetu, czepca, sznury bursztynów strój męski koszula biała z kołnierzem - dziś wyszywanym chustka pod szyje - kolory uzależnione od wieku; ciemne - powaga; kawaler - czerwona, czasem wyszywana kamizelka liwik - krótka lub długa; kolorystyka uzależniona od wieku; guziki metalowe - dwa rzędy, co jest nawiązaniem do munduru pruskiego spodnie - płócienne, granatowe lub czarne, częściej białe. Dawniej zamszowe bukse - żółte, skórzane, bardziej dla rybaków buty - z wywróconymi cholewami - wywrotki skórzane jupa - luźny kaftan wierzchni w kolorze czarnoszarym kaftan wępas - kamizelka z rękawami, ciemnozielony, modry sukmana - granatowa z leżącym kołnierzem, czerwone wyłogi czapa futrzana mucha z długim okryciem karku piątek, 18 czerwca 2010

24 czepiec

25 Mazowsze

26 Strój łowicki strój kobiecy biała koszula haftowana przy kołnierzu i pankietach gorset - potem przyszyty do koszuli stanik spódnica pasiak zapaska pasiak spencerek - krótka kurtka w poziome pasy buty - skórzane(oznaka bogactwa i odmienności Księżaków) chusta turecka, jedwabnica, tiulowy czepiec ozdoby - korale, bursztyny, sztuczne perły, tasiemki w wyszywane kwiaty w XIX w. dominowały kolory czerwony i pomarańczowy, w XX kolory zimne - zielony, fioletowy, niebieski krój - spódnica przyszyta do gorsetu, spódnica krótka(dęta), bluzka bardziej seksowna, haft płaski, atłasowy - motywy kwiatowe, takie jak róże, rumianki biała koszula, haft na kołnierzu lub stójce długa kamizelka z tackami(granatowa z czerwonymi wyłogami) lub czerwony lebik z tyłu marszczony(krótka kamizelka) lub spencer - krótka kurtka buty z cholewami strój męski sukmana - biała z czerwonymi mankietami, marszczona z tyłu, przewiązana wełnianym pasem piątek, 18 czerwca 2010

27

28 Kurpsie

29 Strój kurpi puszczy zielonej strój kobiecy kolory - czerwony, niebieski, granatowy koszula - biała, lniana lub z biało-czerwonym haftem na mankietach i kołnierzu spódnica - kiedyś w paski pionowe z przewagą czerwieni, teraz w kratę lub jednobarwna fartuch - samodzielny w pionowe paski, teraz biały, płócienny gorset, tzw. wystek - z satyny lub aksamitu - zielony lub szafirowy na głowie mężatki różnobarwne chusty, panny - czółko, czyli wysoki, prostokątny płat obszyty czarnym aksamitem i cekinami ozdoby - głównie bursztyny buty - skórzane sukmana - bura lub siwa, kożuch - granatowa sukmana podszyta kożuchem, skrojona do figury strój męski koszula - biała pod szyją, przewiązana czerwoną wstążką spodnie - płócienne, sukienne, białe lub szare kaftan z rękawami, tzw. jaka - bartnicy nosili granatowe, strzelcy czerwone kamizelka - tzw. leibizik buty - kurpsie ze skóry lub łyka kapelusz - niski, okrągły z piórkiem, tzw. grzybek; maciejówka z daszkiem; rogatywka obszyta futerkiem sukmana - samodziałowa, siwa, brązowa, bura; z tyłu drapowane fałdy - przecietny Kurp miał ich 12, sołtys 12-24; bogaty bartnik do 48; spięta pasem skórzanym lub z kolorowej wełny torba ze skóry borsuka pleciona z łyka piątek, 18 czerwca 2010

30

31 Strój kurpi puszczy białej strój kobiecy koszule są strojniejsze, bogatszy haft spódnica przyszyta do stanika: kiecka, kitel dominująca kolorystyka - zielony czepce z kacurkiem ze skrzydłami opadającymi na plecy i szlacheckie z szarfą pod brodą dwie odmiany stroju ostrowska - fartuch z paskami pionowymi pułtuska - fartuch z paskami poprzecznymi lub w kratkę strój męski sukmana obszyta czarną tasiemką spodnie białe, płócienne lub granatowe kamizelka - tzw. lejbik, na nią marynarka buty z cholewami piątek, 18 czerwca 2010

32

33 Sceniczny strój kurpiowski według

34 Mam nadzieję, że się do czegoś przyda Większość zdjęć i opisów jest z charakterystyki poszczególnych grup etnograficznych opracowanych przez Agnieszkę Warzybok i wrzuconych nam na maila - dzięki wielkie!!! piątek, 18 czerwca 2010

35 Pamiętacie te zdjęcia z Etno Muzeum? Możecie się sprawdzić i zobaczyć, czy wiecie jaki strój odpowiada jakiej grupie etnograficznej piątek, 18 czerwca 2010 zdjęcia z (tu też są odpowiedzi)

36

37

38

39