Podziêkowania... xix Wstêp... xxi. Czêœæ I Instalowanie systemu Linux jako serwer

Transkrypt

1 vi LINUX - ADMINISTRACJA - KURS PODSTAWOWY Podziêkowania... xix Wstêp... xxi Czêœæ I Instalowanie systemu Linux jako serwer 1 Podsumowanie technicznych mo liwoœci ró nych dystrybucji systemu Linux oraz Windows System Linux i jego dystrybucje... 4 Wolnodostêpne oprogramowanie oraz licencja GNU... 5 Czym jest publiczna licencja GNU?... 5 Korzyœci p³yn¹ce z wolnego oprogramowania... 6 G³ówne róznice pomiêdzy Windows 2000 a systemem Linux... 8 Pojedynczy u ytkownik, wielu u ytkowników, u ytkownicy sieciowi... 8 Rozdzielenie GUI oraz j¹dra... 9 Otoczenie sieciowe Rejestr systemu, pliki tekstowe Domeny Active Directory Inne publikacje Podsumowanie Instalowanie systemu Linux w konfiguracji serwera Co warto wiedzieæ przed instalacj¹ Sprzêt Projekt serwera Dualny start systemu Metody instalacji Je eli coœ pójdzie nie tak Instalacja dystrybucji Red Hat Linux Tworzenie dyskietki startowej Rozpoczêcie instalacji Witaj w Red Hat Linux Korzystanie z dodatkowej pomocy Podsumowanie GNOME i KDE Historia X Windows Minusy Wprowadzenie GNOME i KDE Co to oznacza dla nas KDE Zagadnienia licencyjne Uruchamianie X Windows i KDE... 52

2 Spis treœci vii Podstawy KDE KEE Control Center GNOME Uruchamianie X Windows i GNOME Podstawy GNOME Narzêdzie konfiguracyjne GNOME Podsumowanie Iinstalowanie oprogramowania Mened er pakietów Red Hat Instalowanie nowego pakietu Zainstalowane pakiety Usuwanie pakietów gnorpm Kompilacaj oprogramowania Pobieranie i rozpakowywanie pakietów Szukanie dokumentacji Konfigurowanie pakietu Kompilowanie pakietu Instalowanie pakietu Czyszczenie Podsumowanie Czêœæ II Administracja pojedynczym hostem 5 Zarz¹dzanie kontami u ytkowników U ytkownicy Katalogi domowe Has³a Pow³oki (shells) Skrypty uruchomieniowe Poczta Bazy danych u ytkowników Plik /etc/passwd Plik /etc/shadow Plik /etc/group Narzêdzia do zarz¹dzania kontami u ytkowników Zarz¹dzania kontami u ytkowników z wiersza poleceñ Zarz¹dzanie grupami oraz kontami u ytkowników przy pomocy linuxconf Programy SetUID i SetGID Kiedy plik nie posiada w³aœciciela Modu³y PAM (pluggable authentification modules) Zasada dzia³ania PAM

3 viii LINUX - ADMINISTRACJA - KURS PODSTAWOWY Pobieranie i instalacja PAM Pliki modu³ów PAM Konfiguracja modu³ów PAM Debugowanie PAM Podsumowanie Wwiersz poleceñ Wprowadzenie do pow³oki bash Kontrola zadañ Zmienne œrodowiskowe Potoki Przekierowanie Skróty wiersza poleceñ Narzêdzia do odczytywania dokumentacji Polecenie man System texinfo Listy plików, w³aœciciele oraz uprawnienia Lista plików ls Typy plików i katalogów Zmiana w³aœciciela: chown Zmiana grupy: chgrp Zmiana uprawnieñ: chmod Manipulacja i zarz¹dzanie plikami Kopiowanie plików: cp Przenoszenie plików: mv Pliki dowi¹zañ: ln Szukanie plików: find Kopiowanie plików i ich konwersja: dd Kompresja plików: gzip Tworzenie specjalnych plików: mknod Tworzenie katalogów: mkdir Usuwanie katalogów: rmdir Wyœwietlanie bie ¹cego katalogu roboczego: pwd Pliki archiwów: tar (tape archive) Koncentrowanie plików: cat Wyœwietlanie pliku po jednym ekranie: more Raport o u yciu dysku: du Wyœwietlanie lokacji katalogowej pliku: which Okreœlanie po³o enia polecenia: whereis Wyœwietlanie statystyk systemu plików: df Synchronizacja dysków: sync Manipulacja procesami Lista procesów: ps Interaktywna lista procesów: top

4 Spis treœci ix Wyœlij sygna³ do procesu: kill Ró ne narzêdzia Wyœwietl nazwê systemu: uname Kto jest zalogowany: who Prze³¹czanie u ytkowników: su Narzêdzia sieciowe Edytory tekstu vi emacs joe pico Standardy Podsumowanie Uruchamianie i zamykanie systemu Rozdzia³ LILO Konfigurowanie LILO Dodatkowe opcje LILO Dodawanie nowego kernela do procesu uruchamiania Uruchamianie LILO Kroki uruchamiania Skrypty rc Pisanie w³asnych skryptów rc W³¹czanie i wy³¹czanie us³ug Ró noœci uruchomiania i zamykania systemu fsck! Widzê tylko LI kiedy uruchamiam system! Co siê sta³o? Uruchamianie w trybie jednou ytkownikowym ( odzyskiwanie ) Podsumowanie Systemy plików Budowa systemu plików Wêz³y i-node Superblok ext3 i Reiser S Zarz¹dzanie systemami plików Pod³¹czanie i od³¹czanie dysków lokalnych U ywanie fsck Dodawanie i partycjonowanie dysku Przegl¹d partycji Gdzie siê znajduj¹ dyski Tworzenie partycji Tworzenie systemów plików

5 x LINUX - ADMINISTRACJA - KURS PODSTAWOWY Sieciowe systemy plików Pod³¹czenie partycji N S U ywanie Automountera Zarz¹dzanie limitami Przygotowywanie dysków do limitów Konfigurowanie ustawieñ limitów Zarz¹dzanie limitami Podsumowanie Rdzenne us³ugi systemowe Us³uga init Plik /etc/inittab Komenda telinit Procesy inetd i xinetd Plik konfiguracyjny /etc/inetd.conf Plik /etc/xinetd.conf Demon syslogd Wywo³anie syslogd Plik /etc/syslog.conf Program cron Plik crontab Podsumowanie Kompilacja j¹dra systemu Linux Czym tak naprawdê jest j¹dro? Odnajdywanie kodu Ÿród³owego j¹dra Wybieranie odpowiedniej wersji Rozpakowywanie kodu Ÿród³owego j¹dra Budowanie j¹dra Proces konfiguracji za pomoc¹ make xconfig Modu³y i opcje j¹dra Kompilacja j¹dra Instalacja j¹dra Nowe j¹dro nie dzia³a! atanie j¹dra Œci¹ganie i rozpakowywanie ³atek Stosowanie ³atki Podsumowanie Zabezpieczanie pojedynczego serwera TCP/IP i bezpieczeñstwo sieci Waga numerów portów Œledzenie us³ug U ywanie polecenia netstat

6 Spis treœci xi Zagadnienia bezpieczeñstwa i program netstat Wy³¹czanie us³ug Monitorowanie systemu Najlepsze wykorzystywanie syslog Monitorowanie u ywanego pasma sieci za pomoc¹ MRTG COPS TripWire SATAN Pomocne strony internetowe i listy dyskusyjne CERT BugTraq Rootshell Security ocus Inne zagadnienia bezpieczeñstwa Podsumowanie Czêœæ III Us³ugi internetowe 12 DNS Przed dns: Plik /etc/hosts Wnêtrze DNS Domeny i hosty Poddomeny Domena in-addr.arpa Typy serwerów Inslalacja serwera DNS Co pobraæ, rozpakowaæ i przeczytaæ? Konfiguracja klientów Klient DNS (resolver) Przygotowanie serwera dns: plik named.conf Konkrety Konfigurowanie serwerów Uaktualnianie pliku named.conf dla nadrzêdnej strefy Uaktualnienie pliku named.conf dla podrzêdnej strefy Aktualizacja pliku named.conf dla strefy buforuj¹cej Typy rekordów DNS Sk³adanie wszystkiego Kompletna konfiguracja Narzêdzia DNS kill HUP host dig whois

7 xii LINUX - ADMINISTRACJA - KURS PODSTAWOWY Inne referencje Podsumowanie TP Mechanizmy TP Wspó³dzia³anie serwera i klienta Pobieranie najnowszej wersji wu-ftpd Przeczytaj README Kompilacja i instalacja wu-ftpd Konfigurowanie wu-ftp Kontrolowanie dostêpu poprzez plik /etc/ftpaccess Plik dziennika Konwersja plików w locie Konfigurowanie dostêpu hostów Gotowe rozwi¹zania kontroli dostêpu Tylko anonymous Mieszany dostêp Tylko u ytkownicy zarejestrowani Konfigurowanie wirtualnego serwera TP Podsumowanie Ustawianie serwera sieci web przy u yciu Apache Mechanizmy dzia³ania protoko³u HTTP Nag³ówki Niestandardowe porty W³aœciciele procesów a bezpieczeñstwo Instalowanie serwera Apache Kompilacja Apache Uruchamianie i wy³¹czanie Apache Testowanie instalacji Konfigurowanie Apache Tworzenie prostej strony g³ównej Pliki konfiguracyjne Apache Popularne zmiany konfiguracji Konfiguracja wirtualnych domen Rozwi¹zywanie problemów serwera Apache Podsumowanie SMTP Mechanizmy SMTP Elementarne szczegó³y SMTP Bezpieczeñstwo w Sendmailu SMTP i POP Polecane teksty

8 Spis treœci xiii Znajdowanie i instalacja Sendmaila Pobieranie Sendmaila Kompilacja Sendmail Szybak konfiguracja dla Red Hat Twoja oficjalna nazwa domeny Jako kto jesteœ zamaskowany? Ró ni¹ce siê lokacje plików Dobry sposób: Konfiguracja Sendmaila przy pomocy plików MC M4 wystarczy dla Sendmail Makra Sendmaila Kompletny przyk³ad konfiguracji Kompilacja makra do pliku konfiguracyjnego Instalowanie Sendmail Poza g³ówn¹ konfiguracj¹ Plik aliasów Kontrolowanie spamu: baza danych dostêpu Praktyczne wskazówki na temat serwera Sendmail mailq Czy sendmail pracuje? Gdzie s¹ przechowywane kolejki Jak usun¹æ wpisy z kolejki Opró nianie kolejki Dzienniki pocztowe Podsumowanie Protokó³ POP Mechanizmy dzia³ania protoko³u POP Czytanie wiadomoœci za pomoc¹ programu telnet Konflikty pomiêdzy POP i innymi protoko³ami Qpopper Instalacja Qpopper Kompilacja Qpopper Ustawianie Qpopper Zaawansowne konfiguracje Qpopper Tryb serwera Specjalne uwierzytelnianie Authenticated pop (uwierzytelniony POP) Publikowanie biuletynów Opcje wiersza poleceñ dla serwisu Qpopper Podsumowanie bezpieczna pow³oka - Secure Shell SSH Kryptografia klucza publicznego

9 xiv LINUX - ADMINISTRACJA - KURS PODSTAWOWY Charakterystyka klucza Referencje kryptografii Wersje i dystrybucje SSH Open SSH oraz openbsd Alternatywne wersje klientów SSH Najs³absze ogniwo Pobieranie, kompilowanie i instalacja SSH Uruchamianie i wy³¹czanie serwera U ywanie SSH Aplikacje zwi¹zane z SSH Podsumowanie Czêœæ IV Us³ugi sieci intranet 18 Sieciowy system plików (N S) Mechanizmy N S Pod³¹czanie i uzyskiwanie dostêpu do partycji Rozwa ania o bezpieczeñstwie N S Wersje N S W³¹czanie N S Sk³adniki N S Wsparcie j¹dra dla N S Konfigurowanie serwerów N S Plik konfiguracyjny /etc/exports Powiadamianie procesu serwera N S o /etc/exports Najczêstsze problemy Konfigurowanie klientów N S Komenda mount Najczêstsze u ycia partycji N S Rozwi¹zywanie problemów z N S Przestarza³e wskaÿniki plików Dostêp zabroniony Sztywne kontra luÿne montowanie Podsumowanie Sieciowe us³ugi informacyjne (NIS) Wewn¹trz NIS Serwery NIS Domeny Konfigurowanie g³ównego serwera NIS Zak³adanie nazwy domeny Uruchamianie NIS

10 Spis treœci xv Edycja pliku Makefile U ywanie ypinit Konfiguracja klienta NIS Edycja pliku /etc/yp.conf Ustawianie skryptu uruchomieniowego Edycja pliku /etc/nsswitch.conf Testowanie konfiguracji NIS klienta Konfigurowanie drugorzêdnego serwera NIS Ustawianie nazwy domeny Konfigurowanie g³ównego serwera NIS na przesy³anie danych do serwerów drugorzêdnych Uruchamianie ypinit Narzêdzia NIS U ywanie NIS w plikach konfiguracyjnych Implementowanie NIS w prawdziwej sieci Ma³a sieæ Sieæ podzielona na segmenty Sieci wiêksze od budynków Podsumowanie Samba Mechanizmy SMB Nazwy u ytkowników i has³a Szyfrowane has³a Ró nica pomiêdzy smbd a nmbd Kompilacja i instalacja Samby Red Hat i instalacje RPM Administracja us³ugi Samba Uruchamianie i zatrzymywanie us³ugi Samba U ywanie SWAT Konfiguracja SWAT Menu SWAT Tworzenie udzia³u U ywanie programu smbclient Przegl¹danie serwera Zdalny dostêp do plików Zdalny dostêp do drukarki U ywanie smbmount Obs³uga szyfrowanych hase³ Pozwalanie na zerowe has³a Zmiana hase³ za pomoc¹ smbpasswd Rozwi¹zywanie problemów z Samb¹ Podsumowanie

11 xvi LINUX - ADMINISTRACJA - KURS PODSTAWOWY 21 Drukowanie Podstawy lpd Instalacja LPRng Uruchamianie LPRng przy rozruchu systemu Naprawa stron instrukcji dla Red Hat Restart lpd na dzia³aj¹cym systemie Instalacja ifhp Konfiguracja /etc/printcap Przyk³adowe pliki /etc/printcap Wprowadzanie zmian Plik /etc/lpd.perms ormat pliku /etc/lpd.perms Standardowe zachowania S³owa kluczowe pozwoleñ Przyk³adowy plik /etc/perms Klienci lpd lpr lpq lprm Podsumowanie DHCP Mechanizmy DHCP Serwer DHCP Œci¹ganie, kompilacja i instalacja serwera DHCP Konfigurowanie serwera DHCP Przyk³adowy plik dhcpd.conf Typowe zachowanie po uruchomieniu Demon klienta DHCP Œci¹ganie, kompilacja i instalacja klienta DHCP Konfiguracja klienta DHCP Podsumowanie Kopie zapasowe Okreœlanie potrzeb odnoœnie kopii zapasowych Zarz¹dzanie napêdem taœmowym i plikami U ywanie mknod do tworzenia plików urz¹dzeñ Manipulacja napêdem taœmowym za pomoc¹ programu mt Narzêdzia uruchamiane z linii poleceñ dump i restore tar Podsumowanie

12 Spis treœci xvii Czêœæ V Zaawansowane zagadnienia sieciowe systemu Linux 24 TCP/IP dla administratorów systemu Warstwy Pakiety Warstwy TCP/IP i model OSI Protoko³y Ethernet IP TCP UDP ICMP Nag³ówki Ethernet IP TCP UDP Kompletne po³¹czenie TCP Otwieranie po³¹czenia Transfer danych Zamykanie po³¹czenia Jak dzia³a ARP Nag³ówek arp: ARP dzia³a tak e z innymi protoko³ami! Sk³adanie ze sob¹ dwóch sieci Sieci i hosty Maski sieciowe Routing statyczny Dynamiczny routing za pomoc¹ RIP Podsumowanie Konfiguracja sieci Modu³y i interfejsy sieciowe ipconfig Najprostsze u ycie Dodatkowe parametry U ywanie routerów Najprostsze zastosowanie Wyœwietlanie œcie ek Podsumowanie

13 xviii LINUX - ADMINISTRACJA - KURS PODSTAWOWY 26 Zaawansowane zagadnienia sieciowe systemu Linux Aliasing IP iltrowanie pakietów Jak dzia³a filtrowanie pakietów ipchains iptables Gotowe rozwi¹zania IP masquerading Trzylinijkowe rozwi¹zanie IP masquerading Maskowanie i proxy Podsumowanie System plików /proc Co znajduje siê wewn¹trz katalogu /proc Przerabianie plików znajduj¹cych siê w katalogu /proc Niektóre u yteczne elementy /proc Numerowane elementy w katalogu /proc Typowe raporty i ustawienia wykonywane w /proc Zabezpieczenie przed potopem SYN Zagadnienia zwi¹zane z bardzo obci¹ onymi serwerami Rozwi¹zywanie konfliktów sprzêtowych Podsumowanie Czêœæ VI Dodatki A Jjêzyki programowania do³¹czone do systemu Red Hat Linux B Wykonywanie podstawowych czynnoœci Indeks O p³ycie CD do³¹czonej do ksi¹ ki